Monday, August 31, 2009

Յակոբ Կարապենց: ՄԻ ՔԻՉ ԵԼ ՍԻՐՈՅ ՄԱՍԻՆ

… Ամէն մի սէր մի առանձին առասպել է՝ անկրկնելի եւ հետեւաբար եւ եզակի։ Սիրոյ չափ ու խորհութիւն գոյութիւն չունի։

… Առանց սիրոյ կանք կ՛առնէր քաղաքակրթութիւնը, անշարժութեան կը դատապարտուէր մարդկութիւնը, եւ աւելի լայն առումով, կը ցամաքէր արուեստի ու մշակոյթի յուռթի պարտէզը։

... Թերեւս կեանքի գերագոյն երջանկութիւնն այն է որ սիրում ենք։ Որ սիրւում ենք ծնողների կողմից, քոյրերի ու եղբայրների կողմից, զաւակների կողմից, հարազատների ու ընկերների կողմից։ Որ սիրւում ենք մի այլ էակի կողմից։ Մարդիկ կան, որ սիրում են երբ նոյնիսկ սիրող անձ չկայ, երբ սպասում ու հեւք չկայ։ Այդպիսիները սիրում են սէրը յանուն սիրոյ։ Կամ մեծ սէր են ունեցել եւ այդ սիրոյ արեւը շարունակում է ճառագել։ Կամ գիտեն որ մի օր սէրը պիտի գայ հեռաւոր ճամբաներից եւ բացի իր անթառամ ծաղիկը։ Ամէն պարագայի, այդպիսիները շարունակ սէր են սնուցում իրենց հոգեղէն այգում՝ մի օր քաղելու հազուագիւտ պտուղը։

… Ոմանք կարծում են, թէ սէրը կայծակնային փայլատակումով … որոտումով պիտի աւետի իր գալուստը եւ որ երկիր եւ երկինք իրար պիտի խառնուեն շեփորելու սիրոյ մուտքը, երբ փաստօրէն ճշմարիտ սէրը գալիս է անաղմուկ եւ թառում սրտերի եւ հոգիների վրայ՝ կաթիլ առ կաթիլ լեցնելու սիրոյ աւազանը։

… Ճշմարիտ սէրը համակ նուիրում է ու զոհողութիւն, երբեմն մի հայեացք, մերթ մի շշնջիւն… ինչպէս ամպի ու լեռան հանդիպումը կամ զուլալ աղբիւրի հոսքը դէպի տապակ հովիտի սիրտը։ Սիրոյ մէջ շատ խօսք չպէտք է լինի, խոստում ու չափազանցութիւն պէտք չէ լինի…
Միայն խորապէս սիրելը բաւական չէ։ Պէտք է նաեւ հասկանալ դիմացինին, նրա հոգին ու ներաշխարհը, նրա նախասիրութիւններն ու սրբութիւնները։ Առանց յարգանիքի սէր չի կարող լինել։ Իսկ յարգանք նշանակում է ի նկատի ունենալ նրա մարդկային իրաւունքները։

…Ամէն ոք չգրուած սիրոյ մի վէպ ունի։ Ամէն ոք իր ուրոյն սէրն ունի։ Այս բազմազան սէրէրից է գոյացել աշխարհը։



«ՄԻ ՔԻՉ ԵԼ ՍԻՐՈՅ ՄԱՍԻՆ» լոյս տեսած է ՆՈՐ ԿԵԱՆՔ օրաթերթին մէջ Մարտ 1994-ին։

Quote for the month of August: Hakob Karapents

… Ճշմարիտ սէրը համակ նուիրում է ու զոհողութիւն, երբեմն մի հայեացք, մերթ մի շշնջիւն… ինչպէս ամպի ու լեռան հանդիպումը կամ զուլալ աղբիւրի հոսքը դէպի տապակ հովիտի սիրտը։

Յակոբ Կարապենց "ՄԻ ՔԻՉ ԵԼ ՍԻՐՈՅ ՄԱՍԻՆ" 1994

Sunday, August 30, 2009

Kosrof Chantikian: On Death

Click here for the audio clip of the poem On Death read by Lola Koundakjian.


a few days ago
at dinner
you confessed your uncertainties

your fear
the doubts you still have
the feeling that erodes your face

that look you get when your eyes tremble
as if someone
has tried to murder the air

by stepping on it
by spitting at the sun
as if to put it out

you wonder if poets know anything
about dying
you would like to know

what it’s like
how to approach it
carefully you think

because you want this event
this transaction
(that you believe proves
the contingency of the world)

you want it to be like
a slow brushing of your teeth
something you are accustomed to doing

something you can finish with easily
like dinner

that will have a definitive end
so you can get up from the table
or leave the restaurant
something you can renounce
or nullify at will

something definable
under your control

like a poem
because you believe

poems are made like houses
where each word is not any more miraculous
than a brick or a piece of plywood

& that all it takes
is to put the stones & wood together

& is a poem
you wonder —
the building of it —
any different

or anyone’s life
any different than
stones or wood or glue

isn’t it,
what you call life,
a putting together of winters & spring

this is what you believe

you want death to be the same
you want to be able to spit at it
to compress it
to lock it inside your baggy pants

to crush it
with your heavy wallet

you think now
that death
ought to be asking

you for permission
making at least
an appointment to see you

on a Saturday morning
you will be ready
you will have all the arguments
typed memorized
ready to shout them if need be

you’ll begin with mountains
& then move on to literature

pretend to philosophize
as professors still do

demonstrate that death could not exist
because it is only the bad dreams we have

still it might be well
just in case
To see what poets know—

“what is death really like
have you any information for me?

a booklet perhaps
a sketch of what to expect
anything will do—

but I must have something
something that tells me
what to expect

you see—
I have an important appointment
soon

& I must be prepared
I must show
what I know”



This poem has previously appeared in the 2008 issue of Ginosko Literary Journal
www.GinoskoLiteraryJournal.com


Kosrof Chantikian is the author of two earlier works of poems – Prophecies &
Transformations and Imaginations & Self-Discoveries. He is editor of Octavio Paz:
Homage to the Poet, and The Other Shore: 100 Poems by Rafael Alberti. In 1979-80,
1980-81, and 1981-82 he was poet-in-residence at the San Francisco Public Library.
He edited KOSMOS: A Journal of Poetry from 1976-1983, and from 1980 to 2001, was
general editor of the KOSMOS Modern Poets in Translation Series. He has received
grants from the National Endowment for the Arts, the California Arts Council, and the
San Francisco Foundation. His poems and prose have appeared in Amerus, Ararat,
Arete, Bleb, Blue Unicorn, California Quarterly, Green House, KOSMOS, and Margins.
He lives in Larkspur, CA with his family.

Saturday, August 29, 2009

Զարուհի Գալէմքեարեան: [Աստղերն ազատ երկընքին վրայ]



Աստղերն ազատ երկընքին վրայ
Ծաղիկի պէս բացուեցան,
Կարօտն ունի հոգիս հիմա
Նոր կրքի մը մոգական.
Մազերս արձակ պիտի ձըգեմ
Ուսերուս վրայ տաղտընած,
Պիտի փախչիմ ես միս մինակ՝
Օրէնքներէ զերծ, անսանձ:
Հոգիս սաստիկ ճըզմուեցաւ
Տառապանքէն մարդկային,
Ձգած ետիս լաց, հոգ ու ցաւ՝
Երջանկութեան ճամբային
Ետեւէն ես պիտի վազեմ,
Զայն գըտնելու տենդովը վառ:
Ազատութեան շունչով վըսեմ
Կուրծքըս ուռած, սիրավառ՝
Պիտի անցնիմ անտառներէն
Տըղու մը պէս նոր, թեթեւ,
Մարմինիս մէջ պիտի երգեն
Վայրի երգեր հեւ ի հեւ:
Ամենէն բարձր սարին վրայ
Պիտի հասնիմ աննընկուն,
Մարմինս թեթեւ պիտի դողայ
Երջանկութեան յոյսերէն,
Ու երբ ցգամ թէ մօտեցայ
Ու ձեռքերովս կը բռնեմ
Անհունութիւնը հեռակայ
Եւ երկինքը լուսադէմ,
Մազիս ամէն մէկ թելէն
Կանթեղի պէս շողափայլ՝
Աստղեր պիտի կախեմ վար
Երջանկութեամբ անայլայլ։
Շուրջպար պիտի դառնամ ես
Մոլուցքովը հուրեան,
Ու այդ տարերքին մէջ ուժգին
Աննիւթացած, մոլորուն,
Պիտի մոռնամ երգն հողին,
Երկիրն՝ ուրկէ շատ պըժգանքով
Կոխկըռտեցի ու անցայ։


Զարուհի Գալէմքեարեան Օրեր ու Դէմքեր, Տպարան Սուրբ Յակոբեանց, Երուսաղէմ 1965

Many thanks to Lucyn Djirdjirian for bringing this poem to the attention of APP. -- the editor

Friday, August 28, 2009

Helene Pilibosian: SEASONAL DUST

Clipping spearmint and grape leaves
of a conscious green,

soil dripping from my fingers
in fingerprints,

the pith of the ritual of
Armenian women

preserving the leaves
like old customs,

the frail stems
a planthood

cast like the pattern
of puns in a letter,

washing my hands of green
and my mind of pollen,

seasonal dust
for my conscience

sup the trees
that try to sleep,

washing my eyes of summer
and wiping them

with a towel
but not apology,

pouring tea made
from such dried conversations.


This poem has appeared in the prize-winning book At Quarter Past Reality

Thursday, August 27, 2009

Kosrof Chantikian: Dream of a Conversation with Time

I have come alone
have nothing in my hands
to destroy you

only my eyes to see you
I want to learn
to know

how you exist
the old woman in the square
near the fountain

said you talk only
about the past & the future
that you believe the present

is an illusion, a dream we have
when our eyes fall asleep
she said the present died years ago —

that you had killed her
after an argument
I want to know if this is true

& then Time spoke:

sometime ago
What you call the past & the future
decided that the present
was no longer needed

not wanted by anyone
no longer of proper use
and so had to be abolished
disassembled annihilated forbidden
erased from our memory


I answered:

Time, how can you exist then
with only the past & future?
you would be incomplete

whatever happens to us
must happen in the world, not outside of it
therefore, an event such as death

must also happen
in some age, a century, say,
a year, a season, a month, a day, even a moment

how can we live or die except on a certain day
a particular hour?
how can I die except in the present?

the death of the present, then
is your illusion, Time
— you need the present

it is part of your existence
without it nothing
is possible

without it even you are dead
futile inadequate
you are the impostor

then Time spoke:
you believe I am made of three indivisible threads
but you have been misled

the present is a phantom thread
to attempt to touch it is to make it disappear

even to imagine it exists
is to prove it cannot

to speak it
is to cause it to vanish

the old woman was wrong
I did not kill the present

I killed only this phantom —
A false notion of myself

or rather — I abolished it
prohibited its existence

I, therefore, did not kill the present —
as you call it —
as much as the idea of it

the idea — which others insist on seeing
when there’s nothing actually there —

like looking at the sea
pretending to understand its motions

why it moves the way it does
why it exists

why the waves tear away from the sea
only to return to the sea
to itself

so you know now
that if others insist on

seeing or speaking of—
not what’s there

but of what they imagine is there —
what thej want to be there —
then I am not to blame

do you think
believing in something passionately

is reason enough
for it to exist in the world?


I shook my head
on hearing what Time had said

but before I could say anything more
I awoke from my dream.

in the late autumn afternoon of September
I looked at the trees outside my window

the sky was mostly a cool pastel
with thin patches
of clouds

a light wind moved the thin green
and brown clumps of needles
hanging from the pine

a squirrel ran across the branches of the oak
not to play
but looking for food

it was a good time
to be alive
as good a time as I could

remember
to be
alive

now

here
with you


This poem has previously appeared in the 2008 issue of Ginosko Literary Journal
www.GinoskoLiteraryJournal.com

Wednesday, August 26, 2009

Kosrof Chantikian: And When the Woman

And when the woman
very beautiful
came home
came home from the moon
from the stars
the lost holy places
what could I say?
O! your face of love
your hand wrapped in the wind
the tree of water began to cry
the crows were dressed
the rivers stopped to greet you
the sky came down to
meet the singing branches
the trees
where the birds sat talking
full of fire
full of hunger
& love
arrived
at home
here
with me

This poem has previously appeared in the 2008 issue of Ginosko Literary Journal
www.GinoskoLiteraryJournal.com


Et lorsqu’elle rentra
Très belle
Rentra chez moi
De la lune
Des lieux sacrés et secrets
Que pouvais-je dire ?
O –toi, ton visage passionné
Ta main repliée sous le vent -
L’arbre d’eau était en larmes
Les corbeaux étaient en deuil
Les rivières avaient cessé
De fêter ton arrivée
Le ciel pesait sur les branches
Qui chantaient
Les arbres où les oiseaux perchés
S’entretenaient
Etaient de feu
Et de passion
Et l’amour
Est de retour
Auprès de moi
Dans ma maison

French tranlation by Sylvie M. Miller

Tuesday, August 25, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ՍՐԱՐՇԱՒ

Սո՞ւրս է ելած արշաւի
թէ արշաւս է սրածայր
Արշաւասոյր այս կեանքին

Ուր օրերս չունին հաշիւ
Ոչ այսօրուան
Ոչ գալիքին

Բայց սուր մը կայ տեղ մը կախուած
Ճօճական
Չ-արշաւական

Սուրը մահուան հրեշտակիս

Monday, August 24, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ԳՈՅԱՐՄԱՏ

Գոյութիւնս է արմատաւոր
Պինդ ու ամուր

Դարերուն հետ հաշուի նստող
Երկայնամիտ

Գետնին տակէն նոր գետիններ յայտնաբերող
Տիեզերքին սրտին վազող

Տէրունական աղօթքին պէս քաղցր ու հեզիկ
Մարդեղէն գոյ-ն արմատիս


20 Մայիս 2009
Պէյրութ

This poem has appeared in PAKIN literary quarterly in 2009

Sunday, August 23, 2009

Հովհաննէս Այանեան։ Ըսէ՛, ի՞նչպէս

Click here for this week's audio clip read by Lola Koundakjian.


Ըսէ՛, ի՞նչպէս, սանձել ի՞նչպէս
Երակներուս արիւնը բոց.
Դիմացն աչքիս՝ բորբ արեւին,
Դու՛ն, իբր բագին արեւելքի,
Ուր աստուածներ՝ իջած ծունկի
Արդ կ՛արբենան հէտն աղօթքի
Շնորհներուդ սկիհէն շէն…։

Ըսէ՛, ի՞նչպէս, մարել ի՞նչպէս
Այս նոր սիրոյ հրդեհն անսանձ
Սրտէ ի սիրտ կամրջած մեզ,
Գեղեցկութեան ուռկան որպէս
Սիրոյ ափին մենք ողջակէզ։
Մահուան ակէն թէ իսկ խմենք…։

Ըսէ՛, ի՞նչպէս, քակել ի՞նչպէս
Ծրարն անգին սա հեքիաթին
Անել սիրոյ պատարագին
Պատարագիչ է մեր հոգին.
Կեանքի լոյսին՝ մեր սէրն ոսկի
Արբեցումի նշխարք բարի,
Ողկոյց հասուն, անխառն գինի…։

Մենք պատարագ, պատարագիչ,
Ողկոյց հասուն, անխառն գինի,
Սիրոյ հրթիռ անջրպետի,
Աստուածներու չար նախանձին
Մենք ողջակէզ մայր տաճարին.
Ըսէ՛, կանչել ի՞նչպէս
Յարալէզներ՝ այս խոր վէրքին…։



«Գարուն Ամրան Մէջ», Տպարան Սեւան, Պէյրութ 1975

Saturday, August 22, 2009

Donabed Gochavanktsi: [Tes seins sont du raisin]

Կրծքերդ`ասես խաղողի որթ ափերիս մեջ
Մաշկդ թավիշ է շլացնող
Ճակատդ`նազանքի աղոթատուն
Ծիծաղդ`ազատում
Իսկ լռությունդ անբիծ վերարկուն է իրերի
Բացում եմ ազդրերդ որպես Երգ Երգոցի գիրք
Ուր, իր` Վառվող Մորենու տակ
Ջուրն է, որ ծարավ է խմվելու:
Լեզուս որոնում է այնտեղ
Կենսահյութը, որն հարություն է տալու
Տղամարդուն` հոգ¨արք ապրող:


Donabed Gochavanktsi (1542-1609)

Tes seins sont du raisin dans mes paumes
Ta peau est un velours vibrant de confusion
Ton front un tabernacle de grâce
Ton rire une délivrance
Et tes silences le manteau immaculé des choses
J’ouvre tes cuisses comme un livre du cantique
Où vit sous son Buisson ardent
L’eau qui a soif d’être bue
Ma langue y quête
Le suc qui doit ressusciter
L’homme en son agonie


Donabed Gochavanktsi (1542-1609. Texte traduit de l'arménien par Denis Donikian

Your breasts are grapes in the palms of my hands,
Your skin velvet, vibrant with confusion,
Your forehead a tabernacle of grace,
Your laughter a deliverance,
And your silence the spotless coat of things.
I spread your thighs like pages from the Song of Songs,
Where beneath its Burning Bush,
The water is thirsty for drinking
There my tongue seeks
The sap that will revive
Man in his dying throes.

English translation by Christopher Atamian

Thursday, August 20, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ՈՐՈՆՈՒՄ

Ես քեզ փնտռեցի

Մաղուող անձրեւին կաթիլներուն մէջ
Նայուածքներուն մէջ լուռ անցորդներուն

Կապոյտին փռած վեհ հմայքին մէջ
Լոյսերուն մէջ սուրացող օթօներուն

Նիրհող քաղաքին մութ ստուերին մէջ
Խուլ աղմուկին մէջ Պըրկըր Քինկին

Երիտասարդ զոյգի համբոյրներուն մէջ
Վտիտ մոմին մէջ վառուած խորանին...

Ես քեզ գտայ իմ հոգիիս մէջ...

Wednesday, August 19, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ՄԵՆՈՒԹԻՒՆ

Սենեակս կը հեւայ ստուերիդ շունչով
Ու սարսուռներ կը զգենու հոգիս
Որ կը նուաղի
Առջի համբոյրիդ հեշտութիւնը սրսփալէն…
Կ’այրի մարմինս հպումներուդ պապակէն
Եւ կայլակներ ճակտիս վրայ կը կնճռոտի՜ն…
Կը մերկանա՜մ
Արիւնիդ ջերմութիւնը անրջելէն…
Պարապին մէջ
Ձեռքերս քեզ քանդակել կը տենչան
Բայց միջոցը կը փշրուի մատներուս ծայրին…
Երակներուս մէջ կը մսին կակաչնե՜ր…

Tuesday, August 18, 2009

Հովհաննէս Այանեան։ Ըղձանք

Եկո՛ւր, աղուոր,
Մեղաւոր
Սիրողներու կանթեղով
Գիշերն ընենք արշալոյս…։

Դո՛ւն իմ կեանքի
Արօտներուն մէջ բերրի,
Խրտնող եղնիկ մ՛ես վայրի,
Որուն լանջին, տե՛ս կ՛այրի
Կուրծքէս ինչպէս մորենի…։

Ուշ գիշերին՝
Շրթներուդ լայն ակօսին,
Բոցէ համբոյրը վերջին,
Դարձաւ գինին հեշտանքի
Սրտիս դատարկ կարասին…։

Եկո՛ւր, աղուոր,
Մեղաւոր
Սիրողներու բոցերով
Գիշերն ընենք արշալոյս…։


«Գարուն Ամրան Մէջ», Տպարան Սեւան, Պէյրութ 1975

Sunday, August 16, 2009

Վահէ Օշական: Խօսք Բարի Գալուստի












Vahe Oshagan. Portrait by his son, Ara Oshagan, 1997




Click here for the audio segment of Vahe Oshagan's poem read by Lola Koundakjian.

Սեպուհ Օշականին

Բարի եկար համակարգիչ աշխարհի
լոյսին ջուրին շունչին հեւքին՝
որոնց շքեղ համատարած ու անհեթեթ հանդէսին
հիմա դուն ալ կը մասնակցիս
առանց երբեք հասկնալու
ոչ պատճառը ոչ արդիւնքը
ոչ այս վայրկեան ոչ ալ վերջը
երբ շուք ձգես մոլորակի երեսին։
Ու կը նայիմ
գոց աչքերուդ ու բերանիդ
Աստուած գիտէ պայուսակիդ խորերը
վտանգաւոր եւ արգիլուած ինչե՜ր կային
մաքսատունը երբ անցար ու սահմանը կտրեցիր,
միսի պզտիկ կոկիկ տոպրակ՝
բայց ի՜նչ գանց ես -
ուղեղիդ մէջ՝ մղեղներով բառի հունտեր
որ կը սպառնան աշխարհ քանդել ու շինել,
աչքիդ ետին՝ գոյնի գիծի արհեստավարժ քանի՜ վարպետ,
մտածումի մեծադղորդ նոփ-նոր անբիծ մեքենաներ,
գիտակցութեան հորդաներու քանի քանի զօրակայան,
խղճմտանքի անգութ բարի ըմբիշներու քանի՜ խումբ,
զգացումի խելառ տաք-գլուխ ու միամիտ ասպետներ,
մկաններուդ հանգոյցներուն՝
ի՜նչ մարզիչներ թեւեր սոթտեր կը սպասեն…։

Հիմա Սփիւռք ես -
օտարութեան աշխարհին մէջ
դուն ես միակ վաւերական օտարը,
ոչ նախագահ ոչ թագաւոր
ոչ անձնագիր դրոշմաթուղթ կամ դրամ
քու հայկական ինքնութեանդ երաշխաւոր պիտի ըլլան
բացի քեզմէ
եւ քու մէջդ ապաստանած ու յամեցող
յիշողութեան արուարձանը բնակող
գոռ գուրշի պէս հեռուներէն արձագանգող՝
պատգա՛մ մը,
քու պապերուդ ընկերներուդ լեզուով ըսուած
որ ամէն հայ իր սրտովը պիտի լսէ ու հասկնայ,
իր կեանքովը ապրեցնէ։

Փորձէ ճանչնալ ու սիրել, այդ Սփիւռքը,
ու ապրելի, ստեղծագործ դարձնել զայն
նոյնիսկ եթէ անտէր, անձեւ, անհրապոյր թուի ան։
Հիմա նաեւ Հայաստան ես -
սերունդներու դրօշարշաւին վերջին կայան,
օտարութեան, մինակութեան սպեղանի,
վերջիվերջոյ արտօնելի, շօշափելի հայրենիքդ
որուն արբշիռ երազովը, կարօտովը անթիւ սերունդ
կենաց ճնկեց, ճառ խօսեցաւ, պարեց, լացաւ։
Այսօր սակայն եղերախառն այդ հրճուանքէն
քեզի միայն սաքան ըսեմ -
հայ ըլլալը ճակատագիր է ու կոչում,
արուեստ մըն է։
Մնացեալը դուն կը գտնես
քու ծնողքէդ ու կեանքէն։

Բարի գալուստ կանդ կանթ թոռնիկ,
երկինքներէն նոր փայլ մը բերիր մայրամուտի լոյսերուն,
ընտանիքին արմէն ծլած թարմ բարունակ՝
ապրէ ազնիւ անունիդ պէս, արի, մաքուր
ու երջանիկ։

24 Ապրիլ 1999
Ռէտնըր

Vahe Oshagan 1922-2000

Ed: This poem was read on stage during the APP's Third anniversary celebrations, Spring 2009.

Saturday, August 15, 2009

Technical break

The Armenian Poetry Project's hardware is getting upgraded. We will resume very shortly.


Thanks for your patience

Lola Koundakjian
Producer and Curator

Friday, August 14, 2009

Seeking information on poet Varujan Vosganian

To all readers in Romania, or followers of the Romanian-Armenian community, APP seeks information on the poet-minister Varujan Vosganian.

The Minister of Economy and Finances, Varujan Vosganian, confesses he considers himself an economist-poet, who “goes to church on Sunday putting on the poetry “clothing” and during the week goes to work, putting on the minister “clothing". "If until 1990, I used to be a poet and economy was my hobby, now, very often I am an economist and poetry is my hobby", Vosganian said.

Literatură
Şamanul Albastru Bucureşti, Ed. Ararat, 1994 - poezii;
Statuia Comandorului Bucureşti, Ed. Ararat,1994 - proză, Premiul Asociaţiei Scriitorilor din Bucureşti;
Ochiul alb al reginei Bucureşti, Ed. Cartea Românească, 2001 - poezii, volum selectat pentru Jubileul Asociaţiei Traducătorilor de Literatură Americană, Chicago, 2002;
Iisus cu o mie de braţe Cluj-Napoca, Ed. Dacia, 2004 - poezii.
Cartea şoaptelor (Editura Polirom, Iaşi, 2009)

Any poems in the original language and translations to Armenian, English and French will be considered for publication in this blog.

Many thanks, Lola Koundakjian

Thursday, August 13, 2009

Patricia Giragosian: The Shape of Water

It was the moment of longing that
brought currents back,
the gleam of your shoulders and
arms in sunlight, the thrilling lave
of early fall; I did not look
far beyond you and this,
our settling place, was a den of magic
much larger than your dreams
of me. When desire is burdened with light
there is no solace in the isolating
moment, the cooler daybreaks by which
time is marked as it thins out fast
in the streets around us, mirrors
of traffic that flag opaque currents,
lost years. I always see you
in late afternoon. Your hands
draw me to the merge of sky and tides
and I stay alert to the sweetness
between us, the ridge above swift-running
water and the sun holding you



PATRICIA GIRAGOSIAN is the author of two collections of poetry, and is currently working on a third. She has taught writing at several New England colleges, and has a poem appearing this winter in The Classical Outlook.

Patricia Giragosian's chapbook, Closer to Home, was published this year by Concord River Press. Her poems are published or forthcoming in Harvard Review, The Boston Globe, The Connecticut Review, Sojourners, The New Hampshire Review, Euphony, The Notre Dame Review, and other literary journals. She is the recipient of the 2005 Poetry Chapbook Finalist Award of Bright Hill Press, supported by the New York State Council on the Arts. Several of her published poems are collected in the archives of The Boston Athenaeum. Currently she is preparing her first book of poems for publication in Boston and is at work on a local history and a novel.

"The Shape of Water" is the recipient of the Gretchen Warren Award, given by The New England Poetry Club for the best printed poem of the previous year.

Wednesday, August 12, 2009

Zachary Chartkoff: Jazz Sonnet Cycle

The poems are a jazz sonnet cycle; commemorating the Armenian Genocide Day (which was April 24th). They are based on the music of the torch song singer Datevik Hovanesian and use phrases in Armenian within the poems (though since the translations are part of the title I hope it doesn't cause too much confusion). I myself am not Armenian, though I had the honor of living in the country for two years as a Peace Corps volunteer.

[The Light, The Moonlight / Es Gisher, Lusniak Gisher]

Something is burning through these dry desert
streams. A thing – glowing, grating, fluoresce.
A storm is burning through these dreams. The dirt
from these cattle cars. It is a cloudless
night, I can see – no. I cannot speak this
language. These dreams. A scream. I cannot speak.
Things are burning. This sight is both a bliss
and a curse. Sight is a curse. I am weak,
moonlight, lusniak gisher; blind these screams
from me. Blind me. I loved you – now farewell.
I loved you, once, now you twist and deform,
moonlight, lusniak gisher – all my dreams;
this sound of flesh, light and firestorm; this smell
of fat melting and consuming firestorm.

[The Breeze / Hov Arek]

I am ill from waiting for you — too long –
waited for you all — waited for you all.
I am ill with change. Daylong and nightlong;
changing unchanging, all restless. I crawl.
I stand. I faint. I – ill with signs. Sweating
in your breeze, hov arek. All so cold, shawl
cast down, eyes cast down. So ill. Shivering
desert. In all the cattle cars. Each wall
blocks you, little breeze, hov arek. Who pleads
for me? Who pleads? Listen to this dreadful
song I would sing. I would. My throat, bloody,
gags. I am ill. That is all. My throat bleeds.
My throat bleeds. That is all. Now my little
ill breeze, hov arek, you must sing for me.

[I am Burning / Ervum Em']

Skim by these holes, sink holes, a crust covered
in skin. A crust, the foulest of – dust. Skim
the long ladle pool. Dust from skin – the word
for skin I've forgotten. Teach me the hymn
of your grandmother. Teach me how to burn.
Blackened pools long dried. Cattle cars now grim
rust burnt from your hymns – bodies all iron,
all bone, now rust. The right tongue can teach you
to fight, moonlight. The right door can open
everything. Sing that hymn, “I am burning,”
ervum em'. Not this crust skin; hymn about
your tongues ripped out and no one would listen.
Door shuts; voices on a record, skipping,
skimming, hissing – No way out. No way out.

[I Love You / Yes Kez Sirum'em]

Dawn comes. “A Love Supreme” scratching, swinging,
bluing, singing. One lone moonbeam – my scream
cools. Love redeemed when you taught me to sing.
To speak. Your words. Your words. My dream. My dream.
My scream still burns – desert cattle cars rang
through the moonlight and the breeze and partridge
sang and all the world's crusted burned skin sang
with this
— Language of memory. Language
against forgetting. Against the mayhem
of this past. Cut out my scream, redeem my
vast love, lover. You who loves me. You who
taught me to love again. Yes kez sirum
'em.
I love you. Yes kez sirum 'em. I
love you. Yes kez sirum 'em. I love you.

©Zachary Chartkoff 2009

This cycle has previously appeared in
Spine (Volume 1, issue 4) .

Tuesday, August 11, 2009

Nora Nadjarian: Ladybird


On the other pillow is a lady bird which escaped from a dream.
It reminds me of when I was a tiny red polka dot. And then bigger, and other
colours. And then…
I stare at the ceiling, searching its soul for little things. The ladybird
touches my arm, whispers that it wants to be a tattoo. I ask it to tell me what
it’s like to live in and out of dreams.

This poem appeared on Sunday, August 9, 2009 on the metazen.ca website


NORA NADJARIAN is a poet and writer from Cyprus. She is the author of three collections of poetry and a collection of short stories, “Ledra Street”. Her poems and short stories have been included in various anthologies and journals in Cyprus, Germany, India, Israel, New Zealand, the UK and the United States. She has won prizes or been commended in various international competitions, including the Scottish International Open Poetry Com­petition, the Commonwealth Short Story Competition, and the Féile Filíochta International Poetry Competition (Ireland). In 2009, her story “And the Seven Dwarves” was a finalist from over 900 submissions in the Binnacle Sixth Annual International Ultra-Short Competi­tion at The University of Maine at Machias (USA).

e-mail: noranadj@logosnet.cy.net


Monday, August 10, 2009

Գառնիկ Սարգսյան: Դե, սուս. այս մասին ոչ-ոք չգիտի



Ես հիմա քեզ հետ
Խոսում եմ այն մասին,
Որ կարող եմ քեզ համար
Անթիվ ու անհամար
Բանաստեղծություններ գրել,
Որ կարող եմ քեզ նվիրել
Բոլոր հատորները խոսքերիս:
Եվ անգամ`
Քո անունի արմատով
Իմ կազմած բառերից
Մի հսկա բառարան կազմել
Ու առանց առիթի սպասելու
Մի օր նվիրել քեզ…

Բայց ավելի շատ
Ես հիմա
Ուզում եմ քեզ ասել այն մասին,
Որ շատ եմ ուզում այս պահին,
Շտապել դեպի քեզ,
Քեզ գրկել,
Չհասցնել ասել անգամ,
Որ սիրում եմ քեզ,
Դու ժպտաս այդ մասին
Ու ինքդ էլ ինձ գրկես…

Ահա և սա էի հենց ուզում
Քեզ ասել…

Sunday, August 09, 2009

Մանուէլ Քէօսէեան։ Ցրօնք

Click here for the audio clip read by Lola Koundakjian.


Փողոցներուն մէջ մութ թէ լուսեղէն,
Մենք ամէն տեղ ենք, բացի մեր տեղէն։

Մեր ականջն՝ արար-աշխարհի ձայնին,
Կ՛երգենք ամէն երգ, բացի մեր երգէն։

Մեկնիչն ենք՝ հանուն վիշտ ու բաղձանաց,
Գիտենք լեզուներ, բացի մեր լեզուէն։

Ցեղական անմահ ոգին մեզի հետ,
Տուներ կը շինենք, բացի մեր տունէն։

Կ՛երթանք հովէ հով, կ՛երթանք բովէ բով,
Ծովէ ծով կ՛երթանք, բացի մեր ծովէն։

Ու այնպէս կ՛անցնինք դարձի, ետ դարձի
Ամէն ճամբայէ, բացի մեր ճամբէն։

Փողոցներուն մէջ մութ թէ լուսեղէն,
Մենք ամէն տեղ ենք, բացի մեր տեղէն։


Մանուէլ Քէօսէեան, ՇԱՂԱՒՕՏ, Մոնթրէալ 1989

Saturday, August 08, 2009

Kostan Zaryan: I SAID TO MYSELF...

I said to myself: Sir, fold
Your sorrows, open the deep hidden shades of your grief
And wash the pale affliction of your hands.
In the night ghosts prowl
At your shoulders
And your eyes cage the darkness.

Someone came to the door
And said: I am the night,
Deep and silent,
I am submerged in your body, heaped up in your brain,
In your muscles, in your blood
As light of the light,
As the beginning of the beginning,
As that which never ends.

So - you remember Sir - I began to carve the darkness
And sparks fluttered their wings
And Vision walked and met me
On the pathway of the rising thought
Where self becomes
And grows in the arms of coming days.

Once more I had been.



* * *
We count the hours of passing life on our fingers
And then we discover a gate -
Hole in a wall - and visions
Submerged in the shivering steps of the night.

Oh, heart, be silent and wise.
The wingless adventure will rise
Upon the horizon
And a horseman with a light feather in his hat
Will approach and knock at the door
While the morning star will discover
Our becoming in the future.

Tomorrow is here, pressed in our hands
Of tenderness and anxiety,
Like a child whose early crying
Shakes the map of Morning and Noon
And beats your blood against your will
Against your heart
Neither silent nor wise.

I.
(March 1950)
Our body is the life
Through which all shapeless time
passes into eternity.

I say: Drink my blood.
There will arise from you
a deep, rosy morning
and horizon will shimmer upon the abyss.

I say: here are the visions
of my blind flesh,
and you do well to cast down your head
and look through the infinity of my eyes.

Let us be together. Heaven hangs its open sail
at our side,
and our hands feverishly search
the embrace of the earth
to the singleness of dune and desert.


II.
I am the arch under which flows
the growing tide of the days
to come.
Where, messenger, is your boat and your heart’s sail
upon
the infinity of stars?
Because our departure has been delayed
by the haze of dreams
don’t think the road is washed out
by images
and your steps will resound the eternity.

We have to close our eyes and be magnificently
blind
about things
that will extend themselves
into forms of man.
We have to close our eyes
and hark to the breaking of buds from dim trees
and the breaking of stars from the universe.

Oh, do understand:
Put your delicate hand
on my shoulder and side by side
let us be the growing tide
of the days to come.

III.
We went down together through the vineyards.
The paths were narrow
and the sea crashed about its blue
in utter silence.

Here and there we picked some flowers.
They were graceful and transitory
as your intelligent lips
and they commit your eyes to my sight.

This was peace.
Through the green, the pink, the red,
through the stumbling hills of our ascension
and the presence of the immensity of the sea
in our hearts.

Ah, feverishly we took in our hands
this breath of the earth,
this opening into Time and Space,
this resurrection of the shadows of the past
and this presence
of the blooming passion for the incipient love.


IV.
This evening, at the cemetery, near a new grave,
I went to visit the bellowing wind.
The iron crowns rustled like dry bones,
the sighs cracked their oscillating crosses,
and the dead, under the rain,
were these decomposing rainy nights.

I said to myself
that one must accept everything
of this October, steeped in the Lagoon,
that death in the gondola, a rythmic coffin,
will drown in the moonlight,
while a star falls into the pit of the well.

I said to myself,
"My soul, don’t lie! Bend to the immensity.
Since the All goes into the All -
since appearance is nothing, and the dream is cruel.
There above the narrow streets,
we will always find some mutilated statue
that gestures before the Unknown
with its broken arms.

Life, first of all, is Totality.
Love includes all death;
and the ram on the zodiac
awaits before eternity
the dusty passage of the worlds,
beaten by waves of ether.

And there, high up somewhere,
rustle immense crowns of iron
above the gravestones of whole universes,
buried in the wet Unknown;
and All goes into All.
Space coils itself wholly in me
and the wind touches my hair.


V.
There are days when the hiding presence
of a mood
is like a raft roving the seas of the heart.
It is cold. Weatherbeaten walls
surround us
and thoughts are vessels at the pier
waiting for the voyage.

But where can we go?
Who will lean and pour the wine and say:
Farewell, brother, go and remember?
The frothy mist is pressed against our eyes,
its absent,
fathomless stare
and nobody and nowhere is waiting for us.

It is cold. It is raining.

The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.



ԻՆՔՍ ԻՆՁ ԱՍԱՑԻ

Ինքս ինձ ասացի՝
պարոն, ծալի՛ր քո վշտերը, բա՛ց արա քո սգի խոր թաքնված ստվերները
— լվա՛ ձեռքերիդ դժգույն տրտմությունը:
Մթության մեջ ուրուներն են գաղտնի մոտենում
քո ուսերին,
— աչքերդ վանդակում են խավարը:

Ինչ-որ մեկը մոտեցավ դռանը
— ասաց՝ ես գիշերն եմ,
խորը — լուռ,
ես սուզված եմ քո մարմնի մեջ, թանձրացած քո ուղեղում,
քո մկանների մեջ, քո արյան մեջ,
որպես լույսի լույս,
որպես սկզբի սկիզբ,
որպես այն, որ երբեք չի վերջանում:

Այնպես որ (հիշո՞ւմ ես, պարո՛ն) ես սկսեցի կտրատել խավարը,
— կայծերը ցնցեցին իրենց թ—երը,
— Տեսիլքը քայլեց ու հանդիպեց ինձ
բարձրացող մտքի արահետին,
որտեղ իմ եսը դառնում
— աճում է եկող օրվա թ—երին:

Եվս մեկ անգամ ես եղա՛:


***

Մենք հաշվում ենք անցնող կյանքի ժամերը մատներով
— ապա հայտնաբերում դարպասը.
մի անցք պատի մեջ, — տեսիլքները
սուզված գիշերվա դողացող քայլերի մեջ:

Ա՛հ, սի՛րտ, լո՛ւռ եղիր — իմաստուն:
Անթ— արկածը կբարձրանա
հորիզոնի վրա,
— ձիավորը՝ գլխարկի վրա լուսե մի փետուր,
կմոտենա — կթակի դուռը,
մինչ լուսաստղը կհայտնաբերի
մեր կայացումն ապագայում:

Վաղն այստեղ է, մեր քնքշության — հուզմունքի
ձեռքերում սեղմված:
Մանկան պես, որի առաջին ճիչը
ցնցել է Առավոտվա — Կեսօրվա քարտեզը
— ծեծում է արյունդ՝ քո կամքին հակառակ,
ընդդեմ քո սրտի,
որը ո՛չ լուռ է, ո՛չ իմաստուն:


Ա.

(մարտ, 1950)

Մեր մարմինը կյանքն է,
որի միջով ողջ անձ— ժամանակը
անցնում է դեպի հավերժություն:

Ես ասում եմ՝ խմի՛ր արյունս:
Քեզնից կբարձրանա
մի խորունկ, վարդագույն առավոտ,
— հորիզոնը կառկայծի անդունդի վրա:

Ես ասում եմ՝ ահա՛ տեսիլքները
իմ կույր մարմնի,
— դու ջանա՛ հակել գլուխդ
— նայել իմ աչքերի անհունության միջով:

Եկ լինենք միասին: Երկինքը մեր կողքին պարզել է
իր բաց առագաստը,
— մեր ձեռքերը տենդորեն փնտրում են
հողի գրկախառնումը
ավազաբլրի — անապատի մենությանը:

Բ.

Ես մի կամար եմ, որի տակով
անցնում է գալիք օրերի աճող հոսքը:
Սուրհանդա՛կ, որտե՞ղ է քո նավը
— որտե՞ղ է քո սրտի առագաստը
աստղերի անհունության վրայով:
Քանի որ մեր մեկնումն ուշացավ
մշուշոտ երազների պատճառով,
մի՛ կարծիր, որ ճանապարհը լվացված է
պատկերներով
— որ քայլերդ կարձագանքեն հավերժությանը:

Մենք պետք է փակենք մեր աչքերը — լինենք հրաշալիորեն
կույր
այն բաների համար,
որոնք հասնում են
մարդու ձ—երին:
Մենք պետք է փակենք մեր աչքերը
— լսենք, թե ինչպես են պայթում գունատ ծառերի բողբոջները
— ինչպես են փշրվում աստղերը տիեզերքում:
Ահ, հասկացի՛ր,
դի՛ր քո նուրբ ձեռքն ուսիս — կողք-կողքի
թող մենք լինենք
գալիք օրերի աճող հոսքը:


Գ.

Մենք ներք— գնացինք խաղողի այգիների միջով:
Արահետները նեղ էին,
— ծովն աղմկում էր իր կապույտը
բացարձակ լռության մեջ:

Այստեղ-այնտեղ մենք ծաղիկներ հավաքեցինք:
Նրանք նազելի էին — անցողիկ՝
քո խելացի շուրթերի պես,
— նրանք քո աչքերը դարձնում էին դեպ իմ հայացքը:

Խաղաղությունն էր:
Կանաչի, վարդագույնի, կարմիրի միջով,
մեր վերելքի արգելող բլուրների
— մեր սրտում առկա ծովի անհուն
ներկայության միջով:

Ա՛հ, մենք մեր ձեռքերի մեջ առանք տենդագին
այս հողի շունչը,
այս բացումն առ Ժամանակ — Տարածություն,
անցյալի ստվերների այս հարությունը
— այս ներկայությունը ծաղկող կրքի՝
վասն բողբոջող սիրո:


Դ.

Այս երեկո, գերեզմանոցում, մի թարմ շիրիմի մոտ
գնացի այցի ոռնացող քամուն:
Երկաթե պսակները խշրտացին չոր ոսկորների պես,
հոգոցները բեկեցին իրենց ճոճվող խաչերը,
— մեռյալները, անձր—ի տակ,
մասնատում էին այս անձր—ոտ գիշերները:

Ես ասացի ինձ,
որ պետք է ընդունել ամեն ինչն
այս հոկտեմբերի, ներծծված Լագունայի մեջ,
որ մահը գոնդոլում՝ ռիթմիկ դագաղի մեջ
խեղդելու է լուսնալույսը,
մինչդեռ մի աստղ է ընկնում ջրհորի մեջ:

Ես ասացի ինձ.
«Հոգիս, մի՛ խաբիր: Խոնարհվի՛ր անհունությանը:
Քանզի Ամենայն ինչ գնում է առ Ամենայն,
քանզի տեսքը ոչինչ է, իսկ երազը՝ դաժան:
Այնտեղ՝ նեղ փողոցների վերեւում,
մենք միշտ կգտնենք մի ջարդոտված արձան,
որը շարժումներով խոսում է Անիմանալիի առջ—
իր ջարդված թեւերով:

Կյանքն, ամենից առաջ, Ամբողջություն է:
Կյանքը ներառում է ողջ մահը,
— կենդանակերպի Խոյը
սպասում է հավերժության առջ—
աշխարհների փոշոտ անցումներին՝
ծեծված եթերի ալիքներից:

Եվ այնտեղ, ինչ-որ բարձունքներում
երկաթե հսկայական պսակներ են՝
ողջ տիեզերքների շիրմաքարերի վրա,
թաղված խոնավ Անիմանալիի մեջ,
— Ամենայն ինչ գնում է առ Ամենայն:
Տիեզերքն ամբողջովին կծկվում է իմ մեջ,
— քամին դիպչում է մազերիս:


Ե

Կան օրեր, երբ տրամադրության
թաքնված ներկայությունը
նման է լաստի, որ նավարկում է սրտի ծովերում:
Ցուրտ է: Հողմածեծ բլուրները
շրջապատում են մեզ,
— մտքերը նման են նավերի՝ քարափում,
որ սպասում են ճանապարհվելուն:

Բայց ո՞ւր գնանք:
Ո՞վ կհակի, կլցնի գինին ու կասի.
«Գնաս բարով, եղբայր, գնա — հիշի՛ր»:
Փրփուրե մշուշը մեր աչքերի դեմ
սեղմել է իր բացակա,
անքնին հայացքը,
— ոչ ոք ու ոչ մի տեղ չի սպասում մեզ:

Ցուրտ է:
Անձր— է գալիս:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ

Friday, August 07, 2009

Kostan Zaryan: THE DYING FLOWER

The flower that is dying is traveller:
a traveller
from the gloomy garden of Time
to a dreaming legend of a world to be discovered.

The flower that is dying presses on its sick heart
the secret pain
the chanting agony of the autumn
and the cold, the shivering light from the tears of the stars.

You see: in its petals crouched death is faded.
The wine of life is spilt. Its chalice is drying;
the fire of perfumes is no more burning.
Its head bent -
like an adventure asking meaning from the abyss of the Unknown.

Let us delicately take the cup of its heart
not yet silenced
and let us drink the fever of its blood,
the last flame of its emotion,

the last light of its heaven.

And then definitive death will come.
The mysteries of the harmonies will bring
a yellow morning to the transmutation.

This planet will change its look in our minds forever.

The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.

ՄԵՌՆՈՂ ԾԱՂԻԿԸ

Ծաղիկը, որ մեռնում է, ճամփորդ է,
մի ճամփորդ
Ժամանակի մռայլ պարտեզից
դեպի աշխարհի երազող առասպելը,
դեպի երազող առասպելը մի աշխարհի,
որ պետք է հայտնագործվի:

Ծաղիկը, որ մեռնում է, սեղմում է իր հիվանդ սրտին
գաղտնի ցավը,
աշնան երգող հոգեվարքը
— սառը, դողդոջուն լույսը՝ աստղերի արցունքներից:

Գիտե՞ս, նրա թերթիկներում կծկված մահն է դժգունում:
Կյանքի գինին հոսել է: Գավաթը ցամաքում է,
անուշաբույրի կրակն այլ—ս չի վառվում:
Նրա գլուխը հակված է,
նման արկածի, որ իմաստն է հայցում Անհայտի անդունդից:

Եկ զգուշորեն վերցնենք նրա սրտի գավաթը,
որը չի լռել դեռ,
— թող խմենք նրա արյան տենդը՝
նրա զգացմունքի վերջին բոցը,
նրա դրախտի վերջին լույսը:

Եվ հետո վերջնական մահը կգա:
Ներդաշնակության խորհուրդները կբերեն
փոխարկման մի դեղին առավոտ:

Այս մոլորակը հավերժ կփոխի
իր հայացքը մեր մտքերում:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ

Thursday, August 06, 2009

ԱՐՈՒՍՅԱԿ ՕՀԱՆՅԱՆ: Ի*ՆՉ ԱՆՓՈՒԹՈՒԹՅՈՒՆ…

Երեքով էինք` ես էի ու դու,
Եվ սերը անդեմ` սուրբ երորդություն,
Ի՜նչ անփութություն տեսնես պատահեց,
Որ եռյակը այս հանկարծ տրոհվեց,
Ու չորսը դարձանք, բայց` երկու-երկու,
Ես` իմ սիրո հետ, քո սիրո հետ` դու,
Ու երկու-երկու այս տրոհման մեջ
Կոպիտ, ահարկու, չենք դավաճանվել
Ոչ ես, ոչ էլ դու, ոչ սերը անդեմ.
Սո*ւրբ երորդություն, անհեթեթության
Տագնապը մի օր հատու մկրատով
Մի չմտածված, կտրուկ շարժումով
Հատեց եռանկյան սիրո անկյունից,
Սերն ավելացավ ու դարձավ երկու…
Բայց թե ո*ւմ ենք պետք, մենք` երկու-երկու,
Ինքս` առանց քեզ, քո սիրո հետ` դու,
Չգիտեմ ինչպես, չգիտեմ որտեղ,
Ապրում ես զատված եռանկյունուց դուրս,
Ես` ես էլ ի8նչ, խռիվ խոհերիս ընթացքից էլ դուրս,
Ուզում եմ նորից անկյունն ագուցել
Եվ այն երկու սերն անկյունահատված
Հենց այն նույն կետում բերել ու կցել
Իրար, ուր մենք երեքով էինք`
Սերը մեր անդեմ, ես էի ու դու,
Սո*ւրբ երորդություն, ի′նչ անփութություն…

Wednesday, August 05, 2009

Մարո Մարգարյան։ [Վեր կաց իմ անգին]

Վեր կաց իմ անգին ,
Եվ լուսաբացի կապույտ կոհակով
Երեսդ լվա:
Ափ- ափ հավաքիր շողերն առաջին,
Շաղախիր նրան մշուշը հոգուդ ՝
Հավերժ անհանգիստ ու ստեղծարար,
Առ կարոտների մի անհուն ծարավ
Ու դիր երգիդ մեջ...
Իմաստավորիր քո հաղորդումով
Այս մեծ պարգեվը
Բնության տված:
Վեր կաց իմ անգին ,
Եվ լուսաբացի կապույտ կոհակով
Երեսդ լվա

Tuesday, August 04, 2009

ԱՐՈՒՍՅԱԿ ՕՀԱՆՅԱՆ: ՍԿԻԶԲ

Աղջամուղջը ահա ձուլվեց
Անվերջ քաղցած երազներիս,
Որ ապաստան դեռ չեն գտնում,
Այդ պատառով երազելիս
Ես գծուծ եմ գուցե դարձել,
Չերազել դեռ չեմ կարող.
Մարդի′կ, եկեք, երազ վարձեք`
Դրա դիմաց ինձ խոսք տալով,
Ոչ կիսկատար ամեն երազ
Կհասցնեք իր ավարտին,
Այդժամ աշխարհն երազահյուս
Կվերածվի մի դրախտի:


ԱՐՈՒՍՅԱԿ ՕՀԱՆՅԱՆ

Monday, August 03, 2009

Մանուէլ Քէօսէեան։ Ներկա՛յ

Հովը փոթորկի,
Տարերքը գոռայ՝
Դուն հոն ես որդի հողի ու քարի։

Կայծակը զարնէ,
Կարկուտը տեղայ՝
Դուն հոն ես որդի ջուրի ու ծառի։

Յոյսին յանդիման՝
Երկինքը փուլ գայ՝
Դուն հոն ես որդի լեռի ու պարի։

Տուն, շէն ու աւան
Անապատանայ՝
Դուն հոն ես որդի ցանքի ու վարի։

Վէրքը ճենճերի,
Վիշտն աւելանայ՝
Դուն հոն ես որդի դեղի ու ճարի։

Թէ հայրենիքը
Հուր-գեհեն դառնայ՝
Դուն հոս ես որդի երգի ու բառի։

Երգս՝ երկիւղած
Համբոյր ու ընծայ՝
Մեծ Առօրեայիդ արդար ու արի։

27 Դեկտեմբեր 1988


Մանուէլ Քէօսէեան, ՇԱՂԱՒՕՏ, Մոնթրէալ 1989

Sunday, August 02, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ՆԱԽԵՐԳԱՆՔ

Click here for the audio clip read by Lola Koundakjian.

Քայլերուս տակ
Ձիւնը կը փոխակերպուի ցեխի
Ոտքերս -տե՛ս- մաքուր են
Բայց կօշիկներս իմս չեն
Անոնք օտարութիւնն են
Պէյրութէն Երեւան
Օքլանտ-Լոս Անճելըս-Թորոնթօ
Ներկայիս ալ կը թափառին Մոնթրէալի մէջ
Դեռ չաւարտած երգի մը պէս…

Կօշիկներս կը փոխեմ երկրէ երկիր
Բայց ոտքերս կը մնան նոյնը
Մաքուր ինչպէս հեքիաթային մեղեդի
Ուրկէ կը լսուի երգ մ’այլուրային
Մերթ իգութեամբ թաթաւուն
Մերթ ալ խրոխտ
Վիրաւոր
Գտնելու համար կայքն այն հին ու վեհ
Ուր հոգիները չեն սառիր երբեք…

***

Այսպէս կը քալեմ
Ու կը քալեմ ես
Ոտքերս մաքուր են
Բայց կօշիկներս իմս չեն
Անոնք շրջագիծն են թափառումներուս
Գիշերները
Անթափանց երազներուս
Որ մերթ կը փշրուին սալայատակին
Անմեղ մանկան արցունքին պէս
Մերթ ալ կը սեւեն խտութիւնը լոյսին
Կը ճռճռան
Կը հեւան
Չաղացքարի տակ ճմլուող
Կենսաբեր հատիկին նման…

***

Կօշիկներս իմս չեն
Բայց ոտքերս մաքուր են
Ու կը քալեմ դեռ
Հաւատքով անմեռ
Կոյսի հեզութեամբ
Լոյսը կը փնտռեմ քայլերուս ներքեւ
Արեւի բոցին ձեռքս կ’երկարեմ

Ճամբաս կ’որոնեմ
Վերէն թէ վարէն
Որ ուղղահայեաց մնայ հասակս
Երկնուղէշ ու ձիգ
Ինչպէս Լեառն Արի
Հասնելու համար կայքն այն նոր ու սէգ
Ուր հոգիները չեն հալիր երբեք…

Օգոստոս
Մոնթրէալ

Friday, July 31, 2009

New Book publication by Esther Heboyan




Les rhododendrons
Poèmes
Esther Heboyan

ISBN : 978-2-35614-013-5
13 x 19,5
12 €
68 pages







Extrait


sur les photos
d’Ara Güler
d’autrefois l’automne
ou serait-ce l’hiver
j’ai cherché
le visage de mon père
cherché obstinément
ses yeux rieurs
son sourire triste…



Auteur

Esther Heboyan a vécu à Istanbul, à Stuttgart, à Paris, dans le Buckinghamshire et dans le Midwest. Sa jeunesse passée en banlieue parisienne dans les années soixante-dix lui a inspiré «Les Rhododendrons». Ses allers-retours entre Paris et l'Université d'Artois où elle enseigne la littérature américaine depuis 1996 ont donné «Gare du Nord». Quant aux «Impressions d'hier & d'aujourd'hui», elles évoquent l'attente et l'absence.
Esther Heboyan est l'auteur d'un recueil de nouvelles, Les Passagers d'Istanbul, Parenthèses, Marseille, 2006.

Thursday, July 30, 2009

Quote for the Month of July: Vahé Godel

Au sein d’une culture et d’une civilisation entièrement fondées sur le paraître, régies par les seules lois du Nombre, du Marché, du Pouvoir, et donc de la Publicité, “ la place de la poésie ” ne saurait être que souterraine, plus clandestine que jamais : insituable…, c’est à dire en fin de compte, imprenable !

Saturday, July 25, 2009

Kányádi Sándor: ÖRMÉNY SÍRKÖVEK

vannak vidékek hova már utat
csak romos templom s régi név mutat
örmény-kert zsidó-sor magyar-telek
örmények zsidók lakták székelyek
s akad még itt-ott ki a néhai
honosokról tud ezt-azt mondani

vannak vidékek ahol csak a hant
tudhatja már hogy ki nyugszik alant
régen kikorhadt fejtől a kereszt
a zsidók hamvát meg ne itt keresd
s ki érti már a megmohosodott
márványon az örmény föliratot

vannak vidékek hol a sírlapok
négy sarkában finoman faragott
négylevelű lóhere mélyed és
századok óta nincs egy repedés
esőcsöppöt és harmatcsöppöket
gyűjtögetnek az örmény sírkövek

vannak vidékek hol a madarak
a temetőben oltják szomjukat
ha szárazság van vagy éppen aszály
a gaz-felverte mohos sírra száll
iszik s hálából mikor égre kel
a holtakért a madár énekel

1982




Sándor Kányádi: Armenian Gravestones

there is a land where in the countryside
a crumbling church an old name is your guide
armenian garden jew's lane magyar square
armenian people used to live down there
the jews' and szeklers' tales are still retold
about these local residents of old

there is a land where only grasses know
the names of those who slumber down below
the crosses have decayed without a trace
for jewish ashes try another place
and who can read today the mossy chipped
embossments of the old armenian script

there is a land its tombs are marble-paved
with every corner gracefully engraved
into the figure of a clover leaf
carved centuries ago in low relief
they gather dewdrops and soak up the rains
those marble-topped armenian remains

there is a land where when the drought is hard
the birds fly to the cemetery yard
to land on gravestones rank with moss and dock
and quench their thirst upon a marble block
then soaring once again wings widely spread
they sing a grateful chorus for the dead


Translated by: Peter Zollman, Surrey, England

Friday, July 24, 2009

Մարո Մարգարյան։ [Խեղդվելու չափ պետք ունեմ ես]

Խեղդվելու չափ պետք ունեմ ես
Լավ ընկերոջ ու լավ մարդկանց.
Ոչ մի թավիշ շող ու շքեղ ,
Ոչ մի գունեղ մետաղ ու գանձ .
Ոչ մի թռիչք ՝ երկինք հասնող,
Փառքի կատար ամենախանձ,
Ու պարտադիր սուտ սերերի ,
Ոչ մի կպչուն սոսինձ ու սանձ:
Մաքուր, մաքուր ու լուսնատես,
Լուսաբացի ցուրտ օդի պես.
Ես հոգնել եմ, հոգնել եմ ես
Ձեվացնելով ու ձգելով,
Չեղած լավը սուտ փքելով,
Հույս տալով ինձ, սպասելով,
Ու մեղաներ ինձ ասելով:
Տարիները եկել դիզվել՝
Ծանրացել են թռիչք ու թափ,
Լավ սրտերի պետք ունեմ ես
Խեղդվելու չափ,
Խեղդվելու չափ:



Նորից մի անգամ ինձ ապտակեցին,
Հավատի համար իմ այս մանկամիտ,
Որ մնացել է դեռ նյարդերիս մեջ
Երազանքների այս հիմար քամին:
Եվ ծիծաղում են,
Ծիծաղում վրաս
Մարդիկ անարեվ,
Մարդիկ աներազ:
Որ դեռ լույսեր ու հույզեր են հորդում
Հոգուս հատակից,
Առանց կատակի.
Եվ ես սրտնեղաց ինձ հարց եմ տալիս…
Այս որ անգամն ես դեմ առնում պատին…

Այսօր անզիջում վերջ ու վերջակետ:
Անգին օրերի վատնումին իզուր ,
Խենթ քամիների մատնումին իզուր,
Այսօր անզիջում վերջ ու վերջակետ:
Խստախոս եղիր նախ ինքդ քեզ հետ,
Ջուրը մի թափի քիչ ունեցածդ.
Մի քանի քայլ է մնում քեզ հազիվ,
Անհուր, անիմաստ հատնումին իզուր՝
Այսօր անզիջում վերջ ու վերջակետ:

Thursday, July 23, 2009

Եղիշէ Չարենց: ՀԱՅՐԵՆԻՔՈՒՄ

Ձիւնաապատ լեռներ ու կապոյտ լճեր:
Երկինքներ, որպէս երազներ հոգու:
Երկինքներ, որպես մանկական աչեր:
Մենակ էի ես: Ինձ հետ էիր դու:

Երբ լսում էի մրմունջը լճի
Ու նայում էի թափանցիկ հեռուն-
Զարթնում էր իմ մէջ քո սուրբ անուրջի
Կարօտը այն հին, աստղայի՜ն, անհո՜ւն:

Կանչում էր, կանչում ձիւնոտ լեռներում
Մէկը կարօտի իրիկնամուտին:
Իսկ գիշերն իջնում, ծածկում էր հեռուն,
Խառնելով հոգիս աստղային մութին...


Fatherland


Snow-wrapped mountains and blue lakes,
Skies like dreams of the soul,
Skies like children's eyes.
I was alone. You were with me.

When I heard the whispers of the lake,
And looked unceasingly into the distance,
There rose in me that old longing
For you, that dream, holy, star-filled, infinite.

In the clear evocative sunset
I called, called to the snow covered mountains;
Night fell, darkening the distance,
Mingling my soul with the starry dark.


Yeghishe Charents


TERRE ANCESTRALE

Terre ancestrale

Des lacs bleus et des montagnes
Ourlées de neige
Le ciel : une invention de l'âme
L'azur : un regard d’enfant

J’étais tout seul. Tu étais là.

Lorsque le lac a chuchoté
J’ai scruté tout l’horizon
Et ce désir ancien de toi
Est remonté,

Rêve béni, bourré d’étoiles,
Infini

Dans la lumière évocatrice du soleil qui se couchait
J’ai appelé, crié ton nom vers les montagnes enneigées,

Et la nuit tombant au loin
S’étendit
Mêlant mon âme
Aux ténèbres
Etoilées


Poème de Yeghishe Charents
traduit par Sylvie M. Miller

Wednesday, July 22, 2009

Սեդա Գրիգորեան։ ՓՈԽԱԿԵՐՊՈՒՄ

Աշունը սենեակս բերի
Ու ոսկրացած ճիւղերն անոր
Արիւնիս ջերմին թաթխեցի
Տերեւներուն
Չոր ու ոսին
Գո՜յն փչեցի
Լո՜յս ցօղեցի
Եւ աշունը սենեակիս
Առաստաղէն կախեցի…

Աշունը ԳԱՐՈՒՆ հագաւ…

Tuesday, July 21, 2009

Kostan Zaryan: MORNING

The early morning light
Shattered the flower-pot.
Blood a perfume.

I throw my arm;
The branch pulls my hand
And the tree trembles.
That is because the clouds
Are running much too fast
And the arch upon the sky
Follows my looks
And pencils out my eyebrows.

I step barefoot upon the pure dawn-marble
And enter daylight, holding
White snow at every fingertip.

The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.

ԱՌԱՎՈՏ

Վաղորդյան լույսը
ջարդեց ծաղկամանը:
Անուշահոտություն արյունահոսեց:

Ես պարզում եմ ձեռքս:
Ճյուղը քաշում է իմ ձեռքը,
— ծառը դողում:
Քանի որ ամպերը
շատ արագ են վազում,
— կամարը երկնքի վրա
հետ—ում է իմ հայացքներին
— գծագրում իմ հոնքերը:

Ես բոբիկ քայլում եմ մաքուր մարմարի վրայով
— մտնում ցերեկվա լույսի մեջ՝
ամեն մատիս ծայրին ճերմակ ձյուն բռնած:



Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ



Le pot de fleurs
Pulvérisé
Par la lumière de l’aurore
Le sang devenu parfum

J’élance un bras ;
La branche attire à elle mes mains
L’arbre frémit
C’est que les nuages courent
Beaucoup trop vite
Que l’arche du ciel
Suit mes yeux
Et souligne mes sourcils

Nu-pieds, j’avance sur le marbre
Parfait de l’aube
Et m’engage dans l’aurore
La neige vierge
Au bout des doigts

texte original de Kostan Zaryan
traduit par Sylvie Miller

Monday, July 20, 2009

Kostan Zaryan: EXPECTATION

The sea heaps its waves under my footsteps
And the day
Anxiously hovers around expectation.
The wind blows;
Its thousand silver sickles mow the roaring
Of the land,
While sky is lightening.

Where is my steed, where is my steed?

O hungry heart, the
East is submerged in the darkness,
The West is torn
And listen, the shores resound to all
The crackling of vessels near the rocks.

Come wind, my winging horse
Let us careen upon the lands and seas
Of all the dreams we conquer
We are exiles,-
We know nothing and nothing
Acknowledges us, is our familiar.

The essential is the speed, the line
That circumscribes our Destiny,
The Vision digging its footsteps here
Among the images of fierce life,
The highest summits of the human soul.
The soul of planets we have surrendered up
To the Universe.

Say, are we not the Givers,
The unfortunate donors of everything
That makes life into life
And the stars shine here,
Upon Nothingness?

O heart of hunger, O heart of hunger...


* * *
The twisted hands of a fig tree
Fasten up the strips of the wind.
The old grey horse of this winter day
Knocks its hoofs
And the silence neighs.

What am I waiting for?

The night has been nailed upon my fingers.
A lonely voice
Digs its shaft upon the darkness
And I walk upon the edge of an abyss.

And then -
I know now what I am waiting for -
The dawn streams down
And I unlock and open up the street:

The sky falls softly like a fruit.


The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.



ԱԿՆԿԱԼԻՔ

Ծովն իր ալիքներն է ընծայում իմ ոտնահետքերին,
— օրը
հուզված ճախրում է ակնկալիքի շուրջը:
Քամին փչում է,
նրա հազարավոր արծաթե մանգաղները
հնձում են երկրի աղմուկը,
մինչ երկնքում կայծակ է խփում:

Որտե՞ղ է նժույգս, որտե՞ղ է նժույգս:

Ահ, քաղցած սիրտ,
ար—ելքը սուզված է խավարի մեջ,
ար—մուտքը կիսված է,
—, լսի՛ր, ծովափերն արձագանքում են
ժայռերի կողքի նավերի ճարճատելուն:

Արի, քամի՛, իմ թ—ածող նժո՛ւյգ,
թող օրորվենք մեր նվաճած բոլոր երազների
ցամաքի — ծովերի վրա,
մենք աքսորեալներ ենք,
մենք գիտենք, որ ոչինչ — ոչինչ,
ոչ մի ծանոթ բան,
չի ընդունում մեզ:

Էականն արագությունն է, այն գիծը,
որ սահմանների մեջ է դնում մեր Ճակատագիրը,
Տեսիլքը, որ իր հետքերն է փորում այստեղ
մոլեգին կյանքի պատկերների մեջ,
մարդկային հոգու բարձրագույն գագաթները,
մոլորակների հոգին, որ մենք հանձնել ենք
Տիեզերքին:

Ասա, մի՞թե մենք Տվողները չենք,
դժբախտ նվիրատուներն ամեն ինչի,
որը կյանքը դարձնում է կյանք,
իսկ աստղերը փայլում են այստեղ
Անգոյության վրա:

Ա՜հ, քաղցի սի՛րտ, ա՜հ, քաղցի սի՛րտ…


***

Թզենու ոլորված ձեռքերը
ամրացնում են քամու շերտերը:
Այս ձմեռային օրվա ծեր գորշ ձին
դոփում է իր սմբակը
— լռությունն է խրխնջում:

Ինչի՞ եմ ես սպասում:

Գիշերը մեխվել է իմ մատներին:
Միայնակ մի ձայն
իր նետերն է արձակում մթության մեջ,
— ես քայլում եմ անդունդի եզրով:

Եվ հետո
(այժմ ես գիտեմ՝ ինչի՛ եմ սպասում),
արշալույսը հոսում է ցած,
— ես հանում եմ կողպեքը ու բացում եմ փողոցը:

Երկինքը մեղմ ընկնում է մրգի նման:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ

Saturday, July 18, 2009

Մարիա Յակոբեան։ [Սիրտս խոնաւ է այնպէս]

Սիրտս խոնաւ է այնպէս։
Անձրեւ է մաղում…
Մշոյ դաշտի ծաղիկներ,
Ձեզ ո՞վ է քաղում։

Ախ, դուք նորից արթնացել,
Բացուել էք հանդին
Եւ ձեր բուրմունքն էք հիւսում,
Եօթ սարից անդին։

Լացակումաց էք հիմա
Մօրս աչքի պէս,
Ինչպէս սրբեմ ձեր վճիտ
Արցունքը ես։

Ո՞ր զեփիւռն է ձեր կողքից
Անցնում երգելով,
Մօրս ջահել օրերի
Ոտնահետքերով։

Ո՞ւմ ճամփին էք դուք թափում,
Արցունքների պէս,
Մշոյ դաշտի ծաղիկներ,
Ձեր թերթերը հեզ։

Ո՞վ է այնպէս ծիծաղում
Ձեր լացի վրայ
Ձեր արցունքնեով լուանում
Ձեռքերն անլուայ։

Մշոյ դաշտի ծաղիկներ,
Ձեզ ո՞վ է քաղում։
Սիրտս խռով է այնպէս։
Անձրեւ է մաղում…


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Friday, July 17, 2009

Armine Iknadossian: KITCHEN IN PASADENA

Mother is stirring soup.
Says she smells the Mediterranean.

A Monarch butterfly appears from behind the rack
on her way to Mexico or San Simeon.

Glides from faucet to shoulder to ladle.
Together, they listen to the bubbling of the ocean.


This poem has appeared on Groong and is reproduced here by kind permission of the author.

Thursday, July 16, 2009

Սագօ Արեան: ԱՄՈՒՐ ԿԸ ՍԵՂՄԵՄ ՁԵՌՔԸ....

ԿՐԱԿԸ ԴԺՈՒԱՐԻՆ, երբ կը վառես գլանիկը
Անզօրութեան պահերուն
Տիեզերքի խենթ,հզօր ալիքներուն դիմաց
Եւ քաղաքին դիմաց
Որ պատուած է դեղին մշուշով
Հիմա քանի գրիչներ
Իրենց տառերը կը զարդարեն թուղթին վրայ։
Հիմա կրնաս առանց ձայնի ու աներկիւղ Կաթուածահար ըլլալ,
Կամ յարութիւն առնել երկար ու հիւանդ գիշերէներէն յետոյ
Նորէն յիշեցնելու կարգով քու ականջիդ պիտի ըսեն
Թէ ինչքան դժուար ես
Աւարտ չունի Յուլիսի տապը.
Քոյրդ կրնայ քեզ պատառ մը հաց զլանալ
Ցամաք մը հաց
Հոգիի հաց ու դուն գլուխդ ծռելով
Հին ‘նտռտուքներուն
Ու հին ձայներուն մէջ պիտի վերագտնես քու ձայնդ
Այդքան վաւերական ու անշառ ձայնդ.
Որովհետեւ,
Յուլիսը պիտի նետէ քեզ «Սէֆիր»—ի խորագիրներուն մէջ.
Ամէն տեղ Ստրուկ ճերմակ— մահ
Ամէն տեղ Գաղթական ու ողբ
Ամէն տեղ Պատերազմի ահ։


Ես պատերազմի ընկերն եմ,
Ես պատերազմի գիրն եմ,
Ներողութիւն ըսելու եկայ
Դուռը բացէ՛ք.
Քաղաքները սուտ վկայարաններ են ճերմակ դագաղներուն առջեւ,
Ես խնձորեսկ նստած թթի արաղ կը կոնծեմ.
Դիմացս պաստառին վրայ
Շիահ կամ նապաթիէ,
Պզտլիկ երեխաներ ճերմակ կը հագնին....
Հիմա ինչպէս պատմեմ աշխարհին
Որ ես բարանոյիք վիճակներու մէջ էի,
Երբ մահ էր,
Ամէն դի
Ինչպէս պատմեմ մարդկանց
Որ ով էր հրէշը եւ ով էր զոհը այդ ժամուն...
Չէր բաւեր կարծես Էմիլ Սիորանի վատ, շատ վատ թարգամանութիւնը,
Կամ ՀրանտԻ ծանր մէկ էսսէն
Ուր գրականոբթիւն ճերմակ աղաւնիի պէս
Կը թեւածէր,
Ճերմակ մինակ աղաւնի...
Ու մօրուքիս մէջ գիրի տաղաւարներ կը թա’ռտէին,
Երբ երկուսով ես ու կինս «Հայաստանի Հանրապետութիւն» թերթի շէնքին,
Ամէնէն բարձր յարկը ելլանք,
Ամուր սեղմած եմ ձեռքը,
Ա’ին մէջ երեխաներուս կապոյտ հլունը կայ պահ դրուած ...
Կը բարձրանանք...
Խմբագրին հետ պիվա խմելու....

.....



Անտուն մահը զիս կը հալածէր...
Տանդ դուռը գոցեր գացեր ես կ՚ըսէր ....
Բայց մոմը կը մնար վառուած
Մինակութիւն հէրն անիծեցի,
Այլեւս մինակս հացի չեմ նստիր ըսի
Կասկածներու շապիկը պատշգամբի նետեցի
Ու հոգս չէր որ ընկերներ չմնացին
Ոչ ալ բարեւ տուին....
Ծօ թքա՛ծ....
Յուլիսեան պատերազմը մոռցանք,
Մոռցաք ամէն ինչ,
Ես չեմ մոռնար Յուլիսեան կարմիր օրագիրս
Գիտեմ ով է նեռը,
Սուրճի բաժակները բերի,
Բերի սառը ջուր,
Կապոյտ կոնեաք բերի
Վառեցի մոմը յաւերժական հոգիներուն...
Լեզուս կտրեցէք
Հոգս չէ,
Պատեանի մէչջ դրէք զիս,
Պահարանի,
Բանտի նկուղ Եթէ կ՚ուզէք,
Մինակ սեւ ամրոցի
Ինչ կարեւոր են այս բոլորը.
Կրնաք խաչել զիս,
Հողածին հողս, աւազս
Մարմինս որ աւազ է...
Կրնաք պատեանէս դուրս հանել
Երեւակայութիւնս
Կրնաք գողնալ բառերս...
Կրնաք զէրօ դնել անունիս առջեւ,
Այս բոլորը սակայն յիմարութիւններ են.
Որով պիտի մնայ սիրտս
Սիրտս որուն մէջ յուլիսեան արիւնը
Կաթիլ— կաթիլ պիտի հոսի.
Ու վառէ յաւերժութեան մոմն այս...
Այս հորիզոնական երազներու անկրկնելի բառը...
Այս ճզմուած սիրտը պիտի մնայ
Մի խոնարհիք ....
Ես եկած եմ ներողութիւն խնդրելու,
Բոլոր մահերուն համար,
Բոլոր սպանդներուն,
Բոլոր աւարտին չճհասած սէրէուն,
Բոլոր մարած աստղերուն համար,
Ես եկած եմ ‘ակ դռները բանալու,
Ծայր աստիճան ինքնավստահ,
Ծայր աստիճան մաքուր,
Մաքրութիւն....
Որ պահուած է սրտիս մէջ
Կարմիր երակներուս...

Ես եկած եմ մտնելու մայր դարպասէն
Չնետէք անցեալս
Զգոյշ չխօսիք յանձանքներուս մասին,
Մեղքերուս եւ հայհոյանքներուս մասին....
Ես պատերազմի մանչուկն եմ
—Վարպետիս գործածած բառով, Մանչուկ—

...Եւ հիմա
Կանգնած եմ
Յուլիսեան պատերազմը վկայելու
Վկայելու այդ շէներուն
Ու մարդոց մասին
Որ մեռնիլ չեն գիտեր....
Հարաւին մասին
Որ էր սուրբ եւ անաղարտ օրէն,
Վաղ օրէն,
Եկած եմ բարի կարասին մէջ ձէթ պահելու...
Եկած եմ
Որովհետեւ դարձի ճաբան նետեց զիս հոն ուր պատերազմը կ՚աւարտի...
Ես կ՚ատեմ պատերազմները, կ՚ատեմ պատերազմները
Կ՚ատեմ բոլոր պատերազմները...
....

Կը դառնամ հիմա
Ներողութիւն խնդրելու աշխարհէն ...
Խնդրելու ....
Խնդրելու երրորդ “ՇԱ ՊՍԱԿՍ,
ԴՐԷՔ ԳԼԽՈՒՍ “ՇԱՊՍԱԿ ՅԱՆՈՒՆ ՅուլիսԵԱՆ ԶՈՀԵՐՈՒՆ ....
Կամաց —կամաց ելլենք վեր
Կամաց— կամաց
Լռենք կամաց— կամաց
Բառը թող լռէ,
Շունչ որ մեզմէ դուրս պիտի գայ ...
Իբրեւ յաւիտենութեան աստղա’ոշի
Տեղ մը ուր
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները .....
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները ...
Պիտի լռեն ....

Սագօ Արեան
Յուլիս 2009

Wednesday, July 15, 2009

Ներսէս Տէր Մեսրոպեան։ Հարուստ եմ ես…

Ոչ ոսկի ունեմ եւ ոչ էլ արծաթ
Ունայն է ձեռքս,
Բայց հարուստ եմ ես,
Քանի որ իմն է աշխարհն արար,
Քանի որ ունեմ ես մի սիրող սիրտ,
Ունեմ սպասող,
Ունեմ յոյս, հաւատք,
Խիղճ, կարեկցութիւն,
Լռելու շնորհք.
Ոգի աներեր,
Ու գիտեմ ներել…
Օհ, ես հարուստ եմ…


Թեհրան


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Tuesday, July 14, 2009

Maxine Kumin: Magellan Street, 1974

This is the year you fall in
love with the Bengali poet,
and the Armenian bakery stays open
Saturday nights until eleven
across the street from your sunny
apartment with steep fo'c'sle stairs
up to an attic bedroom.
Three-decker tenement flank you.
Cyclone fences enclose
flamingos on diaper-size lawns.

This is the year, in a kitchen
you brighten with pots of basil
and untidy mint, I see how
your life will open, will burst from
the maze in its walled-in garden
and streak towards the horizon.
Your pastel maps lie open
on the counter as we stand here
not quite up to exchanging
our lists of sorrows, our day books,
our night thoughts, and burn the first batch
of chocolate walnut cookies.

Of course you move on,
my circumnavigator.
Tonight as I cruise past your corner,
a light goes on in the window.
Two shapes sit at the table.


Maxine Kumin, from Nurture Poems (Penguin Books).

Monday, July 13, 2009

ԳՈՒՐԳԷՆ ԹՐԵՆՑ։ ԳԵՂԵՑԻԿԸ

Գեղեցիկ է ան որ ժպիտ ունի,
Ծիծաղը՝ կարկաչ, ձայնը գեղեցիկ
Նայուածքը քաղցրիկ որպէս եղնկի,
Շունչը՝ մեղմածուփ հով մը պարանցիկ:

Գեղեցիկ է ան զոր կը սիրեմ ես,
Սիրտս ամէնուն հաւասար է բաց,
Որ գան ծաղկիլ հոն թարմ, խնդումերես,
Անկիւն մը կայ դեռ ոչ մէկը հպած...

Saturday, July 11, 2009

Ռազմիկ Դաւոյեան։ [Երէկ տխուր, այսօր ուրախ]

Երէկ տխուր, այսօր ուրախ
Ալիքի պէս ծափ եմ տալիս,
Երէկ՝ դէպի անյայտութիւն,
Այսօր դէպի ափ եմ գալիս։

Լուռ ժպտում եմ փոյր ու մեծին
Կամ ծիծաղում խենդի նման,
Ինձ բաշխում եմ աւազներին
Անապատի գետի նման։

Ինձ բաշխում եմ անմնացորդ,
Իմ ժպիտներն ուր են տանում, -
Ծիծաղիս մէջ ամէն անցորդ
Յոգնած հոգին է լուանում։

Վաղը երբոր մշուշ լինի,
Եւ արցունքներ ծնուեն ցաւից,
Գուցէ մէկը փոքրիկ մի կայծ
Ետ բերի ինձ իմ ծիծաղից։

«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Friday, July 10, 2009

Kostan Zaryan: MOONLIGHT

The footsteps of the crystal moon
Press down upon these
Myriads of glittering insects.
An harpsichord pinches up the air
And the royal highways of the sea
Card their soft gold.

Let us take the road
for nowhere,
Where the dream rattles like a banjo
At the foot of forbidden hopes,
Where desire has woven its winter shirt
And the voiceless silver birds are singing.

This is a journey to a land
where cliffs and hills of the mind
Have missed their dates,
Where heart listens to dry rustlings
Of a nocturnal secret,
Where a ship of light
Bears the lonely mast of a lost poem
To the shade of coming days.

Let us depart. A fleet of shining stars -
Ripe grain
Moved by the breeze -
Shake out its long, golden hair
and go whither?

Raise your cup;
Let imagination
Pour in it the green wine of the sea.
Here, in the moon, your heart begins
To be
The riding mirage on a great horse of silver.


The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.

ԼՈՒՍՆԱԼՈՒՅՍ

Բյուրեղյա լուսնի ոտնահետքերը
ճամփա են բացում
այս փայլող միջատների բազմության միջով:
Մի կլավիկորդ սեղմում է օդը,
— ծովի արքայական մայրուղիները
սփռում են իրենց փափուկ ոսկին:

Արի բռնենք
ճամփան, որ տանում է ոչ մի տեղ,
որտեղ երազը թնդում է բանջոյի պես՝
արգելված հույսերի փեշերին,
որտեղ ցանկությունը հյուսել է իր ձմեռային հագուստը,
— որտեղ արծաթե անձայն հավքերն են երգում:

Սա ուղ—որություն է մի երկիր,
որտեղ մտքի ժայռերը — բլուրները
կորցրել են իրենց թվականները,
որտեղ սիրտն ունկնդրում է
գիշերային գաղտնիքի չոր շրշյունները,
որտեղ լույսի նավը
կրում է կորած բանաստեղծության մենավոր կայմը
դեպի գալիք օրերի ստվերը:

Արի մեկնենք: Փայլող աստղերի տորմիղը
(հասուն հասկ,
որին տարուբերում է զեփյուռը)
թափահարում է իր երկար, ոսկե մազերը
— յո՞ երթա:

Բարձրացրո՛ւ գավաթդ:
Թող եր—ակայությունը
լցնի նրա մեջ ծովի կանաչ գինին:
Այստեղ, լուսնի մեջ, քո սիրտն սկսում է
դառնալ
մի ձիավարող միրաժ՝
արծաթի հրաշալի մի նժույգ հեծած:

Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ




CLAIR DE LUNE

La lune avance
Cristalline
Sur ce tapis de vers luisants
Un clavecin tinte dans l’air
Et la mer
Diffuse l’or
De ses haut chemins royaux

Prenons la route de nulle part
Là où le rêve, tel un banjo,
Tremble devant les espoirs fous
Là où l’attrait s’est tissé
Sa chemise pour l’hiver
Où, les oiseaux argentés
Chantent, sans voix.

C’est un voyage vers une terre
Où les falaises et les coteaux
De la raison
Ne se rencontrent jamais
Où le cœur suit le froissement
Cassant des secrets nocturnes
Où un vaisseau de lumière,
Afin d'éclairer le destin,

Porte le mât solitaire
D’un poème qui s’est perdu

Partons – Une flotte d'étoiles lumineuses –
Grain mûr touché par la brise –
Secoue – et pour aller où? - sa longue chevelure d’or.

Lève ton verre
Laisse que l’imaginaire
Y fasse couler le vin
Vert
De la mer
Ici, ton cœur,
Avec la lune,
Devient un songe sur le dos
D’un grand cheval argenté.


texte original de Kostan Zaryan
traduit par Sylvie Miller

Thursday, July 09, 2009

Դեւ։ Որտեղ ես

Մանկութեան դու իմ անոյշ, ո՞րտեղ ես,
Հեռո՜ւ, հեռո՜ւ կորած յոյշ, ո՞րտեղ ես։

Ձիւն է պատել իմ շուրջը, ամէն տեղ,
Ցուրտ է, ցո՜ւրտ է ու մշուշ, ո՞րտեղ ես։

Փնտռում եմ քեզ ամէն օր, բայց չկաս,
Դառել ես մուժ ու վերյուշ, ո՞րտեղ ես։

Ցաւում է լուռ իմ սիրտը ու լալիս,
Եւ յուսահատ, եւ անոյժ, ո՞րտեղ ես,

Ձիւն է նստում մազերիս անողոք,
Թափառում եմ տրտմայուշ, ո՞րտեղ ես։

Երազում եմ, որ գտնեմ, պատեհ քեզ,
Ուշացել եմ, ուշ է, ուշ, ո՞րտեղ ես։


Դեւ (Մարգար Ղարաբէզեան)
Թեհրան


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Wednesday, July 08, 2009

Kostan Zaryan: LEAF

Someone brought me
from nearby woods
a simple leaf.
It looks like a piece of bronze drawn from the fire.
Like something delicate
washed by the rustling breath of autumn,
like the burning feather of a royal bird.
I take it in my hand, turn and admire it
as a precious token;
and at the tips of my moved fingers
all the woods complain and moan.

With the autumn that passed, shivering,
another season was torn from our heart and lost;
a lit hope,
a wordless tale of our life,
a golden song whose voices were dispersed.

I approach the fireplace
and stretch my fingers, chilled from autumn's death,
out towards the flame.

The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.


ՏԵՐԵՎ

Մեկը
կողքի անտառից
ինձ բերել է
մի սովորական տեր—:
Այն նման է բրոնզի կտորի՝
նկարված կրակից:
Նման մի նուրբ բանի,
որին լվացել է աշնան խշխշացող շունչը՝
նման հազարան հավքի բոցկլտուն փետուրի:

Ես ձեռքս առա, շրջեցի — հիացա նրանով,
ինչպես մի թանկարժեք հիշատակով,
— իմ հուզված մատների ծայրերին
ողջ անտառը գանգատվեց ու լացեց:

Անցնող դողացող աշնան հետ
մեկ այլ եղանակ է պոկվել մեր սրտից — կորել,
մի փոքր վառ հույս,
մեր կյանքի մի անբառ պատում,
ոսկե մի երգ, որի ձայները ցրիվ են եկել:

Ես մոտենում եմ կրակատեղին
— դեպի բոցն եմ պարզում
մատներս՝ սառած աշնան մահից:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ





FEUILLE

Quelqu’un m’a donné une feuille
rapportée des bois voisins

Une simple feuille

On dirait une chose en bronze
à peine retirée du feu,
un quelconque objet fragile
que l’automne aurait lavé
de son haleine frissonnante

On dirait que c’est la plume
en feu d’un oiseau royal

je la retourne entre mes mains
je l'admire comme on ferait
d’ une offrande rarissime

Au bout de mes doigts émus
ce que j'entends sont tous les bois
qui se plaignent et gémissent

L’automne est parti, tout tremblant,
et c’est une autre saison
qu'on a arrachée à nos coeurs
puis perdue

Un espoir qu’on alluma

L’histoire muette de nos vies

Un chant doré dont les voix
furent dispersées

Je m’approche de la cheminée
et vers sa flamme,
tends mes doigts transis de froid
par le trépas de l’automne

Traduction de l'anglais par Sylvie M. Miller

Tuesday, July 07, 2009

Մառի Աթմաճեան։ Մոռնա՞լ քեզ

Մոռնա՞լ քեզ… ինչպէս… ամէն ձայն ու շունչ,
Ամէն արահետ, շշուկ ու մրմունջ,
Գարնան մէջ ծաղկող վարդ ու քերթուած՝
Ձեռքերուս, սիրտիս, միտքիս են յենած…
Մոռնալ քեզ, անգին, մեռնելէս առաջ…։

Քեզ մոռնալ՝ թաղել է անցեալս անդարձ,
Խայտանքով, սիրով, տեսիլքով բռնկած…
Եւ ուրանալ է էակն՝ որ էր
Բարութեամբ, գութով, կարեկցութեամբ լի,
Որ անբշիռ էր միշտ աչքերուդ դիմաց
Եւ անմահութեան իղձով վերացած…

Եւ ինչպէ՜ս մոռնալ պահերն՝ որ երէկ
Դարձած էին խոհ, մեղեդի, սիրերգ,
Ձգտումն յաւերժին… օ՜, քաղցր յիշատակ…
Քեզ մոռնալ՝ թաղել է կեանքն իմ համակ…։


Առաջին անգամ լոյս տեսած է «Գեղարդ» ի մէջ, Ա. տարի
1975, Հալէպ Սուրիա

Monday, July 06, 2009

Kostan Zaryan: Love in Venice

(I)

It is because autumn
gently elbowed up the sky
that the air has lit the hives of its bees,
and that the leaf falls,
rocked by death to the sound of the moon.

Somewhere the sea murmure among trees.
Soul seeks for itself
in this rumbling, golden coffin.
Soul tells to itself
a definite, red secret of bloom.

Where shall I lay my head?
The hour has burst its sheeps’ eyes;
darkness rustles;
the star mirrors itself in the Infinite.

Exile holds my hands.
My heart wounds me: my heart wounds me, along the shore,
and night, drop by drop,
pours out a chant of presentiment -
drop by drop;
pours,
as into the hollow palm of a beggar
the new-minted coins of an awkward angel.

And yet,
because autumn
gently elbowed up the sky -
the inebriate soul lifts up its secret,
definite and red as a desire
smoking as its roots,
while my head bends its fever
towards you,
touched and entangled by my love.

(II)
I came alone to open your door
and there, on the sofa
where still yesterday your fever
was burning upon my lips,
I bent my head near your presence,
immaterial and sweet.

Thus, my brow penetrates eternity.
Around a brown flower, oh, best beloved,
the silence closes its lips and gets inebriated;
the gleaming sheaves in oblique forms
like candles standing at a shrine.

Everything is spiral:
tomorrow's dawn heaps up in its throat the song,
so that sky may whisper its blue,
so that soul,
on the trapeze of a miraculous circus,
may rock with movement of its swelling ardour.

When in a moment I will go away,
your trembling shade will come to prowl
around my passing
and the silence will keep a white message.

Closed blinds, open souls;
in this incandescent hour,
my heart falls to the bottom of its mystery;
my steps totter
and the key trembles in my hand,
like a burning coal.

When, in a moment, I will go away,
your panting shade will slowly take the key
in order that the sky murmur its blue
and my hands remain warm and pure.


The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.


ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐՅԱՆ

ՍԵՐԸ ՎԵՆԵՏԻԿՈՒՄ

Ա.

Քանի որ աշունը
մեղմորեն ճամփա է բացել երկնքում,
օդը լուսավորել է մեղվափեթակները
— տեր—ը ցած է ընկնում`
օրորվելով մահվան կողմից լուսնի հնչյունին:


Ինչ-որ տեղ ծովը մրմնջում է ծառերի մեջ:
Հոգին իրեն է փնտրում
այս դղրդացող ոսկե դագաղի մեջ:
Հոգին իրեն պատմում է
ծաղկումի որոշակի, կարմիր գաղտնիքը:

Ես ո՞ւր դնեմ գլուխս:
Ժամը պայթեցրել է իր ոչխարի աչքերը:
Մթությունը սոսափում է,
աստղն արտացոլվում է Անհունի մեջ:

Աքսորը բռնում է ձեռքերս:
Սիրտս խոցում է ինձ, սիրտս խոցում է ինձ ծովեզերքով մեկ,
— գիշերը՝ կաթիլ առ կաթիլ
դուրս է թափում նախազգացումի երգը
կաթիլ առ կաթիլ,
դուրս է թափում,
ինչպես անճարակ հրեշտակի ձեռքից նոր հատված դրամներն են
ընկնում մուրացկանի դատարկ ափի մեջ:

Եվ տակավին,
քանի որ աշունը
մեղմորեն ճամփա է բացել երկնքում,
արբեցած հոգին բարձրացնում է իր գաղտնիքը,
որոշակի — կարմիր՝ որպես մի ցանկություն,
ծխալով, ինչպես իր արմատները,
մինչ իմ գլուխը հակում է իր տենդը
դեպի քեզ՝
զգացված — շփոթված իմ սիրուց…

Բ.

Ես եկա միայնակ՝ բացելու քո դուռը,
— այնտեղ, բազմոցի վրա,
ուր դեռ երեկ քո տենդը
վառվում էր շուրթերիս վրա,
ես գլուխս հակեցի հանդեպ քո ներկայության՝
աննյութեղեն — քաղցր:

Եվ արդ, ճակատս թափանցեց
հավերժության մեջ:
Սրճագույն ծաղկի շուրջը, ահ, ամենասիրելիդ իմ,
լռությունը փակում է իր շուրթերն ու արբենում,
փայլփլուն խրձեր՝ իրենց գաղտնի ձ—երի մեջ,
որ նման են մոմերի՝ շիրիմին դրված:

Ամեն ինչ գալարուն է.
վաղվա ար—ածագը կուտակում է երգն իր կոկորդի մեջ,
որպեսզի երկինքը կարողանա շշնջալ իր կապույտը,
որպեսզի հոգին,
կախարդական կրկեսի մարզաձողի վրա
կարողանա շարժումով ճոճել իր աճող եռանդը:

Երբ մի րոպեով ես կգնամ հեռու,
քո դողացող ստվերը կգա կսողոսկի
իմ հետքի շուրջը
— լռությունը կպահի մի ճերմակ ուղերձ:

Փակված փեղկեր, բաց հոգիներ,
այս բոցե ժամի մեջ,
սիրտս ընկնում է հատակն իր իսկ խորհրդի,
քայլերս երերում են
— բանալին դողդողում է ձեռքիս մեջ
այրվող ածուխի նման:

Երբ, մի րոպեով ես կգնամ հեռու,
քո հ—ացող ստվերը դանդաղ կվերցնի բանալին,
ընդունված կարգով, որպեսզի երկինքը մրմնջա իր կապույտը
— ձեռքերս մնան տաք — մաքուր:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ



Kostan Zaryan : AMOUR A VENISE

Parce que l’épaule de l’automne
A découvert un peu de ciel
L’air a enflammé ses ruches
Pleines d’abeilles
Et la feuille tombe en son trépas
Balancée dans un bruit de lune
Quelque part la mer chuchote
Dans les arbres
L’âme
Se cherche
En ce cercueil d’or frissonnant,
L’âme
Se confie une évidence:
Le secret rouge des floraisons

Où aller poser ma tête ?
L’heure a son regard d’agneau
L’ombre frémit
L’astre
Se double à l’ infini

L’exil m’ayant pris par les mains
Mon cœur m’entraîne
Sur la berge
Et la nuit verse
Goutte à goutte un chant devin - en goutte à goutte ;
Verse
Comme dans la main
Démesurée d’un mendiant
Les monnaies fraîchement frappées
De quelqu’ange maladroit

Et cependant
Parce que l’automne
A découvert un peu de ciel
L’âme soulève
Enivrée,
L’évidence rouge de son secret :
Désir brûlant,

Déraciné

Cependant qu’enfiévrée, ma tête
Emue et envahie d'amour,
Penche vers toi

Seul
je suis venu chez toi
Et sur ce lit où hier
Déjà
Ta fièvre consumait mes lèvres
Je me suis plié vers toi
Présence douce
Impondérable

Ainsi
Sur une corolle brune, O ma précieuse bien aimée,
J’entre dans l’éternité
Muettes, les lèvres du silence
Qui s’enivre

Obliques
Les gerbes de lumières
Cierges dressées d'un sanctuaire.

Tout est spirale
L'aube déjà
A composé en son gosier
Le chant pour que demain le ciel
Souffle son bleu.

Pour que lancée sur le trapèze
D'un cirque miraculeux
L'âme amplifie son ardeur

Quand
Tout à l'heure, je m'en irai
Ton ombre viendra frissonnante
Sur mes traces
Le silence
Un message blanc

Volets clos, âmes aimables
En cette heure incandescente
Mon cœur pénètre son mystère
Mon pas titube et la clef tremble
Tison ardent dans ma main

Quand
Tout à l'heure je m'en irai
Ton ombre viendra essoufflée
Prendre la clef de mes mains

Pour que le ciel souffle son bleu
Et que mes mains demeurent chaudes
Et pures


texte original de Kostan Zaryan
traduit par Sylvie Miller

Saturday, July 04, 2009

Գուրգէն Մահարի։ Մահից ես Վախ Չունեմ

Մահից ես վախ չունեմ,
Իմ անունը վկայ,
Մեռնելու պէս հին գործ
Ու հին արհեստ չկայ…
Բայց մեր մահից յետոյ՝
Դժուար մահն է գալիս -
Մեր երգերի ահեղ
Դատաւորը կը գայ…



Kourken Mahari (1903 - 1969)


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Friday, July 03, 2009

Արամ Գառօնէ։ Գարնանային

Սարից իջաւ, գաղտնագողի, այս գիշեր
Գարնան հովը՝ սիրուց արբած ու խելառ,
Փռեց ճամբին թովչանք ու գեղ, փռեց սէր,
Ու ծառերին գգուեց, փարուեց խանդավառ։

Սարսռացին խնձորենին, նշենին,
Հեշտանքի ջերմ արբեցումով դողացին,
Տարփանք ու սէր շաղուած՝ լուսնի շողերին՝
Երազների ողկոյզ դարձած՝ մնացին։

Հալուեց գիշերն բուրմունքների ծփանքում,
Դարձաւ փրփուր, դարձաւ բիւրեղ, դարձաւ լոյս,
Կեանքի բողբոջն նորից ծաղկեց իմ հոգում,
Ողջոյն, ողջոյն գարնան պայծառ արշալոյս։


Արամ Գառօնէ (Արամ Տէր Պաղտասարեան)

Առաջին անգամ լոյս տեսած է «Գեղարդ» ի մէջ, Ա. տարի
1975, Հալէպ Սուրիա

Thursday, July 02, 2009

ԳԱԼՈՒՍՏ ԽԱՆԵՆՑ: Նիւ Եորք

Լոյսն արեւի չի մօտեցում…
Մի ուրիշ լոյս՝ պաղ ու գունատ
Դեգերում է պատերն ի վեր։
Ես ընկել եմ գորշ քարերի գիրկը մռայլ
Ու սեւ մարդկանց բռունցների միջով շտապ
Վազվզում եմ աղմուկների անբոյր ծովում։

Հիմա այստեղ -
Բալլերի հին պողոտայում
Վաթսուն հազար գինեմոլներ
Մայթերից մայթ
Թափառում եմ շուքերի պէս
Մի դառը կում, բերանաչաթ վիսկու համար։

Մինչ՝ հինգերորդ պողոտայի պատի կրծքից
Խաւաքարտէ, ճարպակալած մի ճենթլման
Պարզում է ինձ ձրի վիսկի…
Մէկ ուրիշը
Քսաներորդ պատուհանից ձեռքը հանած
Շոկոլատի հատիկներ թափում գլխիս։

Մարդիկ բոլոր վազում են միշտ,
Որպէսզի շուտ իրար հասնեն.
Բայց կարծես նրանք անվերջ հեռանում են
Իրար սրտից
Եւ իրարու չեն գտանում։

Այս շէնքերը բարձր ու գոռոզ
Ու անգամ ես՝ օտարական,
Բարձրանում ենք, բարձրանում ենք,
Կործանումի անմխիթար լարուածութեամբ։



Նիւ Եորք 22.4.1976

Wednesday, July 01, 2009

Պետրոս Քաջբերունի: [Մեր էլ տանը]

Մեր էլ տանը հարսանիք կայ
Վարդի բուրմունք, վառ ծիծաղ կայ.
Ազատ օրի, կերախումի
Երջանկութեան հուր ծիծաղ կայ։

Tuesday, June 30, 2009

Quote for the Month of June

Poet. n. 1. A rare bird, distinguished by its ability to sing after death. 2. A term often used humorously to designate a person who rejoices and starves.


William Michaelian

Monday, June 29, 2009

ԳՈՒՐԳԷՆ ԹՐԵՆՑ։ Անի քաղաքը

Սուրբ է ամէն քարն անոր,
Ժամու խաչ-քար՝ համբուրէ՛,
«Հայր Մեր»ի պէս ամէն օր
Մրմնջէ՛ զայն, խունկ բուրէ։

Ամէն քարին տակ անոր
Հայ քրտինքն է շաղախած,
Օծուէ անով ամէն օր
Միւռոնի պէս սրբացած…։


ԳՈՒՐԳԷՆ ԹՐԵՆՑ (Գուրգէն Թուր-Սարգիսեան, 1888-1972)

Saturday, June 27, 2009

ԱՒԻԿ ԴԵԻՐՄԵՆՋԵԱՆ: Գարունը կը գայ…

Գարուն է գալիս, ամպերն են ցրւում,
Սառոյցը հալւում, օրերն են ծաղկում,
Սակայն ես ունեմ վիշտ ու հառաչանք,
Իմ նախնիների յուշերով արթուն։

Ծխում է խունկը՝ անբոց կրակւում,
Վճիտ արցունքով, աչքերս են լցւում,
Յուզմունք ծովացած, ցաւ ու ափսոսանք,
Այսօր իմ սրտում, խինդն է ցամաքում։

Իմ նախնիների տառապած հոգում,
Փլուած վանքերի անհուն ողբի տակ,
Ապրում է լոյսը, յոյսը հեռաւոր,
Անվախճանութեան անքուն թեւերով։

Դեռ ունեմ երկար ճամբայ անցնելու,
Անարդարութեան արահետներով,
Ճշտմարիտ երթով ու հաւատքով,
Իմ սուրբ պապերի արեան կանչերով։

Գարունը կը գայ, արեւ ծաղկունքով,
Իմ երազների գերող նազանքով,
Ինչպէս երկնքում սաւառնող արծիւ,
Կը ճախրեմ մեր հին լեռների միջով։


Աւիկ Դեիրմենջեան
Բոստոն

Friday, June 26, 2009

Մարուշ Երամեան։ ԴՌՆԵՐ

Բանտիս դռներն էին եօթը
մուտքերով
մտերիմ ու անքարտէս

եօթ դարպասներ
եօթը կողպէք պատմութեան
եօթ հմայիլ աքսորի

պատուհան չկար որ երկինք մը
սահմանէր
մուտքերէն դուրս անապատ մը
կը լայննար
եւ անոր մէջ ցեղս ինքզինք
կը փնտռէր

ո՞վ փակեր էր դռները
ու յետոյ
լծուեր զանոնք μանալու
առեղծուածի պորտին վրայ
ապրելու
չմեռնելու
ծանրութեան տակ բառերու եւ
շղթաներու
ոսկեզօծ ու թիթեղեայ

Բանտիս դռներն էին եօթը
մուտքերո՞վ թէ ելքերով

թափանցիկ են անունները
ժանգոտած ծխնիներով

որո՞ւ արիւնն էր որ լուաց ժանգերը
եւ իւղեց ծխնիները
ելումուտը դարձաւ կարծես կարելի

Դռները վաւերական
պատմութեան կամ առասպելի
կնիքով

անկիւնի սեւամորթը
- միակն այստեղ -
տեսարժան վայրերու կարգին
դասուած

յաւիտեանս խարսխուած
խարկուող պիստակներու
ծխնելոյզին առջեւ
պատմուածը կը կնքէ
իր կնճիռներուն թիւով

ծանծաղ՝ հոսքը մարդերուն
սակայն հզօր՝ հոսքը սեռին
որ կը պահէ ամբողջ ցեղ մը
խաբկանքներու սօսնձուած
գոհացումով գիջութեան

բանտախուցերուն մէջ միայն
ազատութիւնն իմաստ կ՚առնէ
եւ μոլորը կը միանան միայն մէկը
գոնէ մէկը
փրկելու

բանտիս դռներն էին եօթը ելքերով

Thursday, June 25, 2009

Tatul Sonentz-Papazian: The Call (to Neda)

26-year-old Neda Soltan was killed during a protest in Iran earlier this month. The video capturing the last few minutes of her life was watched by millions worldwide.

On a summer day
in this ancient land
where a pagan sun
once reigned supreme
in a merciless encounter
between hope and fear
in the eternal sphere
of creation—
on the streets of a city
torn between what was
and what is to be—
between Adam
and Eve—on the eve
of a new dawn you ventured
forth with childlike candor
holding the hand
of destiny…

You wondered for whom
the shots were meant
as your chest exploded
and you fell…
your wide open young eyes
turned to the skies
to the fading light
of a silent sun
seeking an answer
to the divine thirst
for a sacrifice—
a burnt offering
on the blood soaked altar
of freedom of the soul…

Your unuttered call
yet to be heard
is suddenly silenced
by a pierced heart
bleeding on the dust
of a long road paved with pain

leading to the final abode
of the human spirit
in its quest for peace
in an Eden without bars…

You are home at last
nestled in a million hearts
that witnessed in your demise
and your frozen gaze
the surging triumph of light
over darkness.

(2009)


This poem has appeared in the Armenian Weekly in print and online in June 2009.


L’APPEL

C’était un jour d’été
En cette terre ancienne
Où, suprême, un soleil païen avait régné
Sur l’implacable lutte
Entre crainte et espoir
Dans le cycle sans fin de la création
Dans les rues d’une ville
Combattant ce qui fut pour ce qui devait être
- Adam combattant Eve –
Tu es venue curieuse, avec des yeux d’enfant
Pour voir l’aube nouvelle,
Ta main dans celle du destin
Tu te demandais qui méritait qu’on tirât
Quand la poitrine ouverte par une balle, tu tombas
Tes yeux jeunes d’enfant
Se tournèrent, grands ouverts,
Sur le soleil muet qui s’éteignait au ciel
Et voulait cette offrande…
Offrande calcinée sur un autel en sang
Des âmes qui s’envolent
Ton cri interrompu
Mais sitôt entendu
D’un coup fut englouti par ton cœur qui s’ouvrait
Saignant dans la poussière
Du long chemin pavé de peines
Qui nous mène 
Au sanctuaire de l’âme
De l’être humain en quête
De paix dans un Eden ouvert et sans barreau
Tu es enfin chez toi
Nichée au fond du cœur
D’un million de témoins
Qui ont vu ton décès
Et ton regard figé
Est le flot de lumière
Devant l’obscurité.

Tatul Sonentz
Traduit de l’Anglais par Nanehlala