Արամ Քէթէնճեան: Կեղծիք

Քո դէմքը նուրբ է, շողշողուն, պայծառ.
Ինչ է օգուտը երբ սիրտըդ է քար...

Խօսքըդ հոտաւէտ, արեւաբոյր է.
Ինչ է օգուտը, արմատը ժահր է:

Մեծ է քո խելքը, մտքերով վարար.
Բայց օգուտն ինչ է երբ հոն կայ խաւար...

Ջերմ է ժպիտըդ, ձիւնն անգամ կիզող.
Բայց օգուտն ինչ է, այն կեղծ է, քանդող:

Իրանըդ փափուկ, մետաքս է քնքուշ.
Ինչ է օգուտը, երբ խորքըդ է փուշ:

Դու էակ մըն ես զմայլիչ, սիրուն.
Բայց օգուտն ինչ է... հպարտ ես, փքուն:

Դու հրեշտակի պէս տեսք ունիս դիւթիչ,
Բայց՝ հոգիդ չար է եւ օգուտըն ինչ...


Արամ Քէթէնճեան
2012թ. ( նախապէս անտիպ)

Michael E. Stone: Grigor’s Name

The monastery is gone,

except for parts

cut out of bedrock.

A cistern,

deep and dark,

raised stone edge,

round mouth,

no cover now.

Crumbling white mosaic,

missing partly,

frames for designs

marked but empty.

Grigor left his name

in coloured stones,

at the cistern’s edge.

Hot, sun burns,

desert spreads below,

all the way to the Jordan

and the road to Jericho,

past Euthymius’ lavra

at the Red Khan.

May 2009, Jerusalem

Celebrating the publication of Armenian Poetry of Our Time

Sunday, July 22nd, 2012 at 4pm



Celebrating the publication of Armenian Poetry of Our Time

with

DIANA DER-HOVANESSIAN, translator
and other poets reading in English


VICTORIA AVETISYAN, soprano, Boston Lyric Opera
and
YEGHISHE MANUCHARYAN, tenor, Metropolitan Opera
singing in Armenian

Longfellow National Historic Site, East Lawn
105 Brattle St., Cambridge, MA

Helene Pilibosian: Á LA COURBET

The Armenian language

did its line dance

while melding with Marseilles,

its alphabet shimmering

like 39 placemats

in gold or silver,

depending on fact

and weather in Gardanne.

The Armenian language

informed us of aunts

with silvered hair,

of an immigration

that was the foundation of a home,

of meeting open markets

with rabbits hung

on rungs of the practical turn.

The Armenian language

spoke its embrace,

heaved a sigh

for what was

and what could have been,

gave its enunciations

to some craggy tales,

then let us go on.

This poem was appeared in G. W. Review

Helene: Pilibosian: NO BOUNDARIES

I set Armenian miniatures

on a table before me,

their colors not muted by years,

their shapes worshipping centuries.

Their kneeling figures

spoke to my fears,

words they might have uttered

not always teaching by treading lightly.

The application of haloes

was faded in scope

but not in hues transfigured

by their original approach.

Reds and blues dominated

and conformed to the brush

as dark gold of haloes

drew the symbol of circles.

Their women, few, crossed my paths

as if some ancient memory

redrew them here

or took my consciousness back

to where I was searching

for their daily walk,

perhaps searching then and still

for a mother-figure.

Boundaries were blank

to this celebration,

this silent conversation

I had with the art of saints.

This poem has previously appeared in  Bibliophilus

Helene Pilibosian: HOUSE OF TOYS

I

I crank
the old phonograph
in a dream,
the song of Caruso
having slowed.

The past
is such a show,
a dream with a window
to open and close,
screened, cleaned.

I adjust
its cadence
to the song of life,
putting time
under the microscope
and spinning
with the stars.


II

The room is
large enough,
painted an accurate
shade of pink
to complement
the lights.

Dreams are toys
here. They
run on batteries
or they pretend
to prattle
at the children.

I throw a net
over those dreams,
metallic as the old
black stove that
seemed so perfect
when the trolley
ran on its track.

The clock strikes
midnight as children
of mothers become
adults and mothers
become grandmothers.
The clock strikes
upon the hour
of a life that is
wound for measure.


III


It is quarter past 10.
Business of the day
stirs baseball talk,
the exercise walk,
a change of counters,
calculations of painted
rooms and canvases
that draw lines
around the bronzing
of the sun.

It is quarter past
the dream
and a Magnificat
is playing,
praying,
evaporating into
a mystical mist.

It is quarter past
reality and
crickets of an August
that hugs us
are chirping.


This poem was a finalist in a Half Tones to Jubilee contest.

Razmig Davoyan participating in Poetry Parnassus in London

Razmik Davoyan is Armenia’s most prominent living writer, with 17 collections of poetry, three children’s books, three prose works and a novel published in his own country, and many translations published throughout the world. He published a dozen books in Armenian during the Soviet era, but three significant titles were blocked. His children’s poetry book, Winter Snowflake, Spring Blossom (1980), published in Russian, sold 450,000 copies in just two weeks throughout the USSR.


Born in 1940, he studied philology and history at university, and worked as an editor for a literary magazine before being appointed to a series of government posts, including Advisor to the President of the Republic of Armenia.

Razmik Davoyan has received numerous literary awards, including the Order of St Mesrop Mashtots (1997), the President’s Prize for Literature (2003), First Degree Medal for Services to the Motherland (2010), and the CIS Interstate Prize for literature (2012).

His official website is http://www.davoyan.name/bio.php







Եսենին

Տառապանքում կա ձայն,
Եվ ձայնի մեջ կա լույս,
Եվ լույսի մեջ ոգի.-
Եվ ոգու մեջ ահա դու կանգնած ես մենակ
Որպես տրուբադուրը չթվարկված զորքի:

Բարի՜, եղբայրորե՜ն ինձ ասում ես ապրիր,
Թող բուքը քեզ երբեք չհալածի,
Թող չծեծի՜ քամին, մտրակ չիջնի՜ վրադ,
Ոչ ոք քեզ ճորտության
Համար թող չվարձի,
Ասում ես ինձ՝ ապրիր ուրախ ու երջանիկ,
Առանց հարստության, առանց փառք ու գանձի,
Ասում ես ինձ՝ ապրիր անխարդավ ու աննենգ,
Ասում ես ինձ՝ ապրիր,
Ապրիր ՝ որպես բույրը ցորեն հացի,
Եվ մեկ-մեկ էլ կրկնիր ՝ «Եղբայր ենք մենք»:

Ոչի՜նչ, ասում ես դու: Մի՜ տառապիր, ոչի՜նչ,
Լեռները չեն չոքում քամիների վախից.-
Եվ օրորվում ես դու՜,
Եվ շնկշնկում ես դու՜,
Որպես տափաստանի մի անկյունում բուսած
Հավերժական թախիծ:

Ոչի՜նչ, ասում ես դու, ոչի՜նչ, ոչի՜նչ, ոչի՜նչ,
Տե՜ս, չի եղել ոչի՜նչ, չի լինելու ոչի՜նչ,
Մի պուտ եղբայրություն պահիր կրծքիդ խորքում,
Եվ չեն մթնի երբեք աչքերդ ջինջ:

Ես հավատում եմ քեզ, երբ նայում եմ ցավիդ
Եվ հավատում եմ քեզ, երբ նայում եմ ահիդ,
Եվ քո խաչը ահա ես տանում եմ հլու.-
Եվ չգիտեմ՝ վաղվա խաչերի մեջ
Մեր խաչն ո՞վ է արդյոք շալակելու:

Ոչի՜նչ, ասում ես դու, մի՜ տառապիր, ոչի՜նչ,
Լեռները չեն չոքում քամիների վախից.-
Եվ օրորվում ես դու՜,
Եվ շնկշնկում ես դու՜,
Որպես տափաստանի մի անկյունում բուսած
Հավերժական թախիծ:


YESSENIN

There is sound in suffering
And there is light in sound
And there is spirit in light

And within the spirit you stand alone
As the troubadour of some endless army.

With kindness, as a brother, you tell me to live,
May the storms never get you,
May the winds never strike you, may no whip ever hit you,
May no one ever hire you
As a slave.
You tell me to live happily
With no wealth, glory and treasures,
You tell me to live a good and honest life,
You tell me to live
As the sweet smell of wheat bread
And to repeat now and then 'we are brothers'.

It is all right, you tell me, do not suffer,
Mountains never kneel in fear of winds –
And you swing
And you rustle
Like some eternal sorrow
Born in some corner of the wide plateau.

It is all right, you tell me, all right, all right, all right,
Look, there was nothing and there will be nothing,
Keep a drop of humanity in your heart
And your clear eyes shall never dim.

I believe you when I look at your pain
And I believe you when I look at your fear
And I carry your cross faithfully
Not knowing who will carry ours
Among tomorrow’s crosses.

It is all right, you tell me, do not suffer,
Mountains never kneel in fear of winds
And you swing
And you rustle
Like some eternal sorrow
Born in some corner of the wide plateau


NOTE: Sergei Yessenin (1895-1925), Russian poet, one of the most lyrical
figures in Russian classical poetry, who committed suicide in a hotel in
St. Petersburg (then Leningrad) a few years after the Russian Revolution.

• Translated from the Armenian by Arminé Tamrazian

• ‘Yessenin’ from Whispers and Breath of the Meadows,
tr. Arminé Tamrazian (Arc Publications, 2010)

Michael Minassian: Grief Was A Stone

My grandfather never told me
about his life before he came to America;
instead, we watched boxing matches, cartoons,
and cowboys & Indians on a b & w TV;
he taught me how to play cards and crack walnuts,
how to hammer a nail and saw wood;
summers, he showed me how to pick
grape leaves and ripe tomatoes from the garden.
As seasons passed, I watched his hair gray
and clothes hang loose on his body
At his funeral, my aunt told me
that he had been married once before,
his wife and infant son slaughtered
by a band of Turkish soldiers,
and for half a century he kept it hidden
protecting me and his own sorrow
until I finally could see the dead reunited,
as if time were a blanket you could pull over your head
and grief was a stone you could turn over
like a pillow that was too hot to bear.


This poem has appeared in Coal Hill Review in their (vol. 9) Autumn 2011 issue and appears here by kind permission of the author.

Տիրան Չրաքեան։ ԳԻՇԵՐ

Գիշեր է. երկինքը կը փայլփըլի
Անդո՜րր ահագին, ու պատկառելի.
Նըշոյլներն անգամ ա՛յնքան, վիհերէն երկնային
Կը ժըպտին հաճոյքէ, հացումէ կու լան:

Իբրե՛ւ թէ բոլորն ալ իմանային
Անցնող հծծիւն մը յաւիտենական՝
Վերէն՝ հեռուէն, անհուն խորհուրդէն.
Սարսռալէ՝ կարծես թէ կը վերանան,
Իմաստութենէ կարծես կ’աղօթեն:

Աշխարհքը լուռ է. տանս մէջ խաւարին՝
Յետին ճրագներն ահա կը մարին.
Սեւ տանիքներու տակ մեղաւորներ
Կը քնանան հիմա իրենց քունը հէգ:

Ո՛չ մէկ սուրբ երազ զիրենք դէպ ի վեր
Մեծ խաղաղութեան կ’ամբառնայ երբէք
Հոն քաղաքն ամբողջ սեւ կոյտ մ’է թշուառ
Նիրհող կիրքերու. վերն ամենուրեք՝
Լուռ անբըծութեանց օրհներգ խանդավառ:




Տիրան Չրաքեան (Ինտրա)

ԶԱՀՐԱՏ։ Սամուէլին Երկրորդ Սէրը

1

- Օրը այսպէս կ՛անցնի –

Վերելակը վեր

Վերելակը վար

Վեր - վար

Վերելակը վեր – Սամուէլ վեր

Վերելակը վար – Սամուէլ վար

Վեր վար վեր վար Սամուէլ վեր

Վեր վար վեր վար Սամուէլ վար

Նատիան կու գայ – վերելակը վեր

Նատիան կ՛երթայ – վերելակը վար

Սամուէլ Սամուէլ Սամուէլ վեր

Սամուէլ Սամուէլ Սամուէլ վար

Սամուէլ վեր

Սամուէլ վար

Վեր – վար

2

- Երբ Սամուէլ առանձին է –

Նան – Նատիա – Նատիա – տի

Նան – Նատիա – Նատիա – նա

Սամուէլ վեր

Նան – Նատիա – Նատիա – տի

Սամուէլ վար

Նան – Նատիա – նան – նատի

3

- Երբ Սամուէլ եւ Նատիա վերելակին մէջ են –

Անոր նայիլ – ոչ – Սամուէլին աչքերը վար

Թէ չնայիլ – ոչ - Սամուէլին աչքերը վէր

Սամուէլին աչքերը վար

Զինքը սիրել – ոչ - Սամուէլին սիրտը վար

Թէ չսիրել – ոչ - Սամուէլին սիրտը վեր

Սամուէլին սիրտը վեր

4

- Երբ Սամուէլ վերելակին մէջ առանձին կ՛իջնէ վար –

Վար Սամուէլ վար

Սիրուեր է – չէ սիրուեր – Սամուէլ – վերելակը վար

Կը սիրեմ ըսեր է – չէ ըսէր - Սամուէլ – վերելակը վար

Վար Սամուէլ վար

5

- Օրը այսպէս կ՛անցնի –

Վեր - վար

Վերելակը վեր – Սամուէլ վեր

Վերելակը վար – Սամուէլ վար

Վեր վար վեր վար Սամուէլ վեր

Վեր վար վեր վար Սամուէլ վար

Նատիան կու գայ – Սամուէլին սիրտը վեր

Նատիան կ՛երթայ – Սամուէլին սիրտը վար

Սամուէլ վեր

Սամուէլ վար

Samuel’s Second Love

1

- The day goes on like this –

Elevator up

Elevator down

Up – down

Elevator up – Samuel’s up

Elevator down – Samuel’s down

Up down up down Samuel’s up

Up down up down Samuel’s down

Nadya comes – elevator up

Nadya leaves – elevator down

Samuel Samuel Samuel’s up

Samuel Samuel Samuel’s down

Samuel up

Samuel down

Up - down

2

- When Samuel is alone –

Nan – Nadya – Nadya – Dee

Nan – Nadya – Nadya – Na

Samuel up

Nan – Nadya – Nadya – Dee

Samuel down

Nan – Nadya – Nan – Nadee

3

- When Samuel and Nadya are in the elevator -

To look at her – no – Samuel’s eyes down

Or not to stare – no – Samuel’s eyes up

Samuel’s eyes down

To love her – no – Samuel’s heart down

Or not to love her – no – Samuel’s heart up

Samuel’s heart up

4

- When Samuel rides down alone in the elevator -

Down Samuel down

He is loved – not loved – Samuel – elevator down

I love he said – didn’t say – Samuel – elevator down

Down Samuel down

5

- The days goes on like this –

Up - down

Elevator up – Samuel’s up

Elevator down – Samuel’s down

Up down up down Samuel’s up

Up down up down Samuel’s down

Nadya arrives – Samuel’s heart up

Nadya leaves – Samuel’s heart down

Samuel up

Samuel down

Translated by Lola Koundakjian

Zareh Chouchanian: LOOKING FOR SOMEONE IN THE MIRROR

I am lost in a wood

Made of stone

People and flesh

I’m tied up in a web

Made of love and tenderness

Where I am the spider

And the fly

I thought I could run  

I could fly

I thought I could die

But I couldn’t

I forgot who I am

How I was

Where I was

From where I came

I forgot now and then

Now I’m waiting

For something to happen

Someone to come

To remind

To re-find

A name

A face

A place

There’s nothing

All the same

Time

Space

Just a plane mirror

To help me get out

Nothing will

Nothing can

I don’t live

I can’t die

I can only shout

Cry

Louder and louder

Who am I      

Shahé Mankerian: A Conversation with Taha Muhammad Ali

I tell him, My father is from Haifa.
“I already know this from your hazel eyes;

your mother must’ve drank olive oil
during pregnancy,” he smiles.

“Who’s your father?” Nazareth.
“Like my city,” he says, “but no coincidence.

You and I have the same wild blueberries,
pomegranates, and black, pitless cherries

in our blood.” I misunderstand, pitiless.
I say, Father died in ’94. “I know this,”

he says, “because you never buried him;
he still lives on your tongue. When you come

to Nazareth, we’ll lay him to rest behind
the church, deep in the overgrown lilacs.”

Shahé Mankerian

This poem has appeared in Issue 30 of In Posse Review.

Shahé Mankerian is the winner of the Erika Mumford Prize from the New England Poetry Club. His recent poems have won Honorable Mentions in both Allen Ginsberg Poetry Award and Arts & Letters Rumi Prize for Poetry. Most recently, he was a Semi-Finalist at the Knightville Poetry Contest. His poems have been published inNebo, Spillway, Riverwind, and Ellipsis. He is the principal of St. Gregory Hovsepian School in Pasadena, CA. Every summer Shahé directs the Los Angeles Writing Project.


Խօսակցութիւն
Թահա Մուհամմատ Ալիի հետ

Հայրս Հայֆայէն է  կ՚ըսեմ իրեն,
«Արդէն գիտեմ այդ քու կաղնեգոյն աչքերէդ.

մայրդ ձիթաիւղ պէտք է խմած ըլլայ
իր յղութեան ատեն,» կը ժպտի։

«Հայրդ ո՞վ է։» Նազարէթ։
«Իմ քաղաքիս նման,» կ՚ըսէ, «զուգադիպութիւն չէ։

Դուն եւ ես նոյն վայրի հապալսին,
նուռն ու սեւ, անկուտ կեռասն ունինք

մեր արեան մէջ։» Սխալ կը հասկնամ, անգութ։
Հայրս ՚94-ին մեռաւ, կ՚ըսեմ։ «Գիտեմ այդ,»

կ՚ըսէ, «որովհետեւ զայն երբեք չթաղեցիր.
տակաւին կ՚ապրի լեզուիդ վրայ։ Երբ Նազարէթ գաս,

զայն պիտի հողին յանձնենք եկեղեցիին ետին
գերաճած եղրեւանիներուն խորքին։»

Շահէ Մանgrեան

Թարգմանեց՝ Թաթուլ Սոնենց

Կալիֆորնիայի Հայ Գրողների Միութեան

ԿՀԳՄ ԳՐԱԿԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ

Կալիֆորնիայի Հայ Գրողների Միութեան (ԿՀԳՄ) առաջիկայ գրական հանդիպումը տեղի կունենայ հինգշաբթի, յունիսի 7ին, երեկոյեան ժամի 5ից 6ը հիւրասիրութիւն, ընկերային ժամ: Ապա ժամի 6ից 8ը գրական նիստ: Հրանտ և Մանուշ Սիմոնեանների Գրական Մրցոյթը շահող հեղինակները ելոյթ կունենան իրենց ստեղծագործութիւնների ընթերցումով: Մրցոյթին մասնակցած բանաստեղծներից առաջնութիւն է շահել բանաստեղծուհի Ագնեսը. իսկ արձակագիրներից՝ առաջնութիւն է շահել Ռուբէն Կորիւնը: Մրցոյթի հիմնադիր և պարգևը հայթայթող հրապարակագիր Հրանտ Սիմոնեանը շահող հեղինակներին կյանձնի պարգևը: Մուտքը ազատ է, հրաւիրւում է գրասէր հասարակութիւնը:

ԿՀԳՄ

Vahé Arsen to participate in upcoming poetry festival in Rotterdam, the Netherlands

APP is proud to share the news that for the second time in its history, an Armenian poet will be present at the International Poetry Festival in Rotterdam, the Netherlands.

To read more, please visit the official website and Vahé's page.

Վահե Արսեն։ Արևը և ծխախոտը

Ես զգում եմ ապրելու անասելի ցանկություն,
երբ ամեն առավոտ զարթնում-ընդվզում եմ փարավոնյան քնի դեմ,
որսում արևի փամփուշտն առաջին
և հանգուցելով կոշիկիս փոփոխվող կապերը՝
ժայթքում եմ փողոց:

Թաղամասերի գետնախորշերից մեկում
առավոտը աշխատանքային շորերն է հագնում
և ամենօրյա հարության համար
սպասում երկնի հրահանգ-ազդանշանին,
և չի լսում, որ…
կավատ գիշերվա ցաք ու ցրիվ մայթերին
դեռ արձագանքվում է չծնված մանուկի
ճիչը… առաջին… ու … վերջին…

Այստեղ՝ փողոցում կարող եմ խմել մուրացկանի ողորմաթասը
և սուրճի բաժակի պես շրջել մանրադրամները խղճիս,
միայն այստեղ կարող եմ մոռանալ
սուգ-լուրերի կպչուն շարանը,
ուր ինքնաթիռ է պայթում, կամ գնացք, կամ ուղղակի մի ռումբ ուղղակի
պայթեցնողի հետ միասին
(որը նույն մետաղն է, ինչ գնացնք ու ինքնաթիռը)
կարող եմ մոռանալ սերը
և սեր երգող կիսամերկ գեղեցկուհուն,
որ նրբորեն ուղղում է վերջերս սեփականաշնորհված
իր կաուչուկե անտառ-հատվածը:

Այո՛,
Ամենքին պետք է սեփական անտառ-հատված,
Ամենքին պետք է հավատարիմ-խորամանկ կոշկավոր կատու,
Ամենքին պետք է երկաթբետոնյա թիկնապահ,
ու քաղաքում ամեն րոպե հատուկ դրություն մտցնող մեքենաների շարասյուն,
Ամենքին պետք է հավերժության սեփական պատրանքը
ու վայելքների գաղտնի բնակարան,
ուր անտակ նկուղի կավե դռնակը երկնային
ցավ-աղոթք է խոստանում,
հրամայում ծաղկամանում կախաղանված ծաղիկներին
կրկին ժպտալ… և…

Այսպես, մարդ-շարժում էի փնտրում մանեկենազարդ ցուցափեղկերում,
փնտրում էի հոգիների գերեզմանատներում,
անհույս հիվանդների մոտակայքում,
որպեսզի ապացուցեմ գոյությունս եւ ապրեմ հավերժ,
սփոփվեմ-գիտակցեմ, որ դեռ չեմ գործել տիեզերական մեղքեր,
Եվ հին-հարազատ իմ բակում միշտ ունեմ հեծանիվ քշելու պահեստային մի շրջան-ուղեծիր:

Վերադարձի ճամփին փոքրիկ մի Արև
խնդրեց կրակս,
որ ծխախոտն այրեր:

Վահե Արսեն

ԳԷՈՐԳ ԷՄԻՆ: ՄԵՆՔ

Եւ ի՞նչ էինք մենք
Ու երկիրը մեր,
Եթէ ծուռ նստենք, բայց խօսենք շիտակ.
Եթէ նաւ՝ ապա չոր ժայռի վրայ,
Եթէ գաւ՝ ապա արցունքով լեցուն,
Եթէ հող՝ապա քարացած ահից,
Եթէ քար՝ապա ճչացող ցաւից,
Հզոր մի ոգի, որ չունէ՜ր մարմին,
Եզակի որակ՝ առանց քանակի,
Քաջարի սպա՝ առանց բանակի,
Պաշտամունք՝ հնի ու աւերակի…

Եւ ի՞նչ էինք մենք
Ու երկիրը մեր,
Թէ շիտակ նստած՝ծու՜ւռ խոսենք անգամ,
Զբոսաշրջի՜կ իր հայրենիքում,
Հիւր՝իր սեփական օջախ ու յարկում.
Գետ, որի լոկ մի ափին ենք նայում,
Լեռ, որ հեռուի՛ց է միայն երևում,
Անժողովուրդ հո՛ղ,
Անհող ժողովո՛ւրդ
Եւ ցրուած հուլունք, Որ չէր ժողովում:

Մենք խո´ւլ ենք կիսով.
Ամէն մի նոր ձայն թէև շուտ լսում,
Բայց անկարո՜ղ ենք ետևից գնալ.
Մեր ականջներում
Հայոց պատմութեան քաո՜սն է խշշում՝
Փնտռելով խօսքեր դառնալու հնար:

Մենք կա´ղ ենք կիսով,
Քանզի ո՜ւր էլ մեր մի ոտքը դնենք՝
Սուրիոյ աւազին,
Փարիզի մայթին,
Նեղոսի ափին…
Մեր միւս ոտքը
Խրուած է Մասիս լերան ձիւնի մէջ,
Եւ մենք չե՜նք քայլում,
Մենք տեղ չե՜նք հասնում՝
Գծում ենք միայն
Մեր պանդխտութեան շրջագիծն անել՝
Մասիսի շո՜ւրջ ենք պտըտուում անվերջ…

Մենք կոյր ենք կիսով.
Միշտ թաց է եղել մեր աչքն արցունքից,
Եւ աղո՜տ ենք մենք տեսնում,
Անկատա´ր.
Մի ձեռքո՜վ ենք մենք կառուցել միայն,
Ստիպել են զէնք բռնել միւսով՝
Պատերա՜զմ էր մեր հողում անդադար:

Մենք հա՛մր ենք կիսով.
Քանի՜ անգամ են կտրել մեր լեզուն,
Մեր մտածածը չասելու համար…

Որ չուրախանա՛նք մեր ուրախութեամբ,
Չհպարտանանք մեր հպարտութեամբ
Ու… չսգանք մեր զոհերն անհամար:

Արայի պէս ենք մենք սիրահարուում.
Մեզ թւում է միշտ,
Թէ սիրով տարուած՝մեր հողն ենք լքում
Եւ… վախենո՜ւմ ենք նոր Շամիրամից.

Կէս ուղեղո՛վ ենք աշխարհն ընկալում՝
Մթագնե՜լ է կէսն
Անեծքի՜ց,
Ցաւի´ց…

Մենք կէս,
Կէս ենք մենք,
Չլինէինք կէս՝
Հայ կը լինէինք,
Եւ ոչ թուրքահայ,
Կամ ֆրանսահայ.
Կամ Արաբահայ,
(Իսկ վաղն աստղահայ
Եւ կամ լուսնահայ…)

Կէս ենք,
Երկճեղքուած,
Կիսուած,
Երկգագաթ
Մեր խորհրդանիշ սո՜ւրբ լերան նման…
Բայց վկայ ճեղքուած Մասիս լեռը մեր,
Վկայ մեր կէսը մորթուած Տէր Զօրում
Եւ այն կէսը,
Որ ես եմ,
Դո՛ւ և նա՛,
Մենք կը միանանք
Մենք կ’ամբողջանանք,
Կը գտնենք մի օր
Լրիւ դառնալու հնա՛րն անհրար:

Մենք փո՜քր ենք, այո՛,
Փո՛քր,
Լեռների ծերպից սուրացող այն քարի՛ նման,
Որ դաշտում ընկած ժայռի ո՛ւժն ունի.
Փո՛քր,
Լեռնային մեր գետերի պէս,
Որոնք վիթխարի ո՛ւժ են ամբարել,
Անծանօ՜թ՝
Հովտի ծոյլ-ծոյլ գետերին:
Մենք փո՜քր ենք, այո,

Փո՛քր ենք,
Բայց ինչպէս գնդակը՝փողո՛ւմ,
Ինչպէս կաղնու սերմն՝արգաւանդ հողում

Ոսկու մի հատի՛կ,
Որ վերևի՛ց է նայում
Կապարի ու թուջի քաշին.

Մենք փո՜քր ենք,
Սակայն համեմունք ենք մենք…
Ա՛ղն այն մի պտղունց,
Որ հա՜մ է տալիս մի ամբողջ ճաշի…

Մենք փո՜քր ենք, այո՛,
Ձեզ ո՞վ էր ասում,
Մեզ սեղմէ՛ք այնքան,
Որ մենք ստիպուած…ադամա՜նդ դառնանք.

Ո՞վ էր ստիպում՝
Մեզ աստղերի պէս ցիրուցա՜ն անէք,
Որ միշտ մե՛զ տեսնէք՝
Ուր էլ որ գնաք…

Մենք փոքր ենք,
Սակայն մեր երկրի նման,
Որի սահմանը
Բիւրականից մինչ Լուսի՛ն է հասնում,
Եւ Լուսավանից մինչև Ուրարտո´ւ…

Փո՛քր,
Այն հրա՜շք ուրանի նման,
Որ դար ու դարեր
Փայլո՜ւմ է,
Շողո՜ւմ,
Սակայն չի՜ հատնում…

WE…

 

And what were we
And our land?
Let us stand tall, and tell the truth! If a vessel -- then on dry rock;
If a cask – then full of tears;
If soil – then petrified by fear;
If stone – then screaming with pain;
A mighty spirit, devoid of body;
A unique quality, devoid of quantity;
Valiant, yet without army,
A creed of antiquity and relics…
And what were we
And our land?
Even if we told the truth, standing tall --
Tourists all,  in our own homeland;
Guests in our own home and hearth;
River, with only one bank in our view;
Mountain, visible only from far;
Land without people;
People without land,
And scattered beads, that never gather.

We are half deaf,
Though acutely aware of any new sound,
Yet unable to fall in line and follow; In our ears,

Rumbles the chaos of Armenia’s history
Trying to turn into clear words.
We are half lame,
For wherever we set foot --
On Syrian sand,
On a Paris sidewalk,
On the banks of the Nile,

Our other foot
Is sunk in the snow of Masis Mountain,
And we do not walk,
We do not reach,
We only trace The closed circle of our exile
Wandering endlessly around Masis…
We are half blind;
Our eyes were always wet with tears,
And we see things in a mist,
Incomplete;
We have built only with one hand,
Forced to hold a weapon with the other,
With incessant warfare on our land.

We are half mute;
They have cut off our tongue so many times,
Preventing us to speak our thoughts… So that we may not rejoice in our joy,
To stand proud with our pride And… not to mourn our countless dead.
We fall in love like Ara;
It always seems to us,
That we leave our land with feelings of love

And… the fear of a new Semiramis.
We are assessing the world with half a brain,
The other half has gone dark
With curses

And pain…
Bisected --
We are halved, Had we not been half,
We would be Armenian,
Not Turkish-Armenian, Not French-Armenian,
Or Arab-Armenian,
(And tomorrow, Star-ArmenianOr Moon-Armenian…)
We are half,
Bisected,
Split,
Bi-summitted
Like our Mountain, our sacred symbol…

But, as our split Masis Mountain is our witness,
As our half,  slaughtered at Der Zor is our witness, And that half, Which is me,
Which is you,  and the other,
We shall unite

And become whole,
Finding someday the unattainable way Of becoming one…

We are small, yes,
Small,Like a stone breaking loose from a mountain top,
That has the clout of a rock fallen in a field;

Small,Like our mountain streams,
that have dammed up enormous might,Unknown
To the languid rivers of the valley.
We are small, yes,
We are small,
But like the bullet in the barrel,
Like the seed of the oak tree in fertile soil,
A nugget of gold,
That looks from above
Upon lead and tin;
We are small,
But we are spice…
That pinch of salt,
That gives taste to an entire meal …
We are small, yes --
Who told you
To squeeze us with such force
That … turned us into diamonds?
Who forced you
To scatter us like stars,
So that you always see us
Wherever you go…?
We are small,But, like our country,
whose boundary
Stretches from Biurakan to Luna, the Moon, and from Lunavan to Urartu…
Small,
Like that awesome Uranium, Which, for century after century
Radiates
Emitting its light
With no end in sight…

 

………………….GEVORG EMIN

Translated by Tatul Sonentz