Friday, December 01, 2023

Michael E. Stone: Ambert’s Soft succor


Ambert, round towers
black fortress remains
battlements cast down
dressed stones scattered
chunks broken off walls


    gaping breaches
And parts still standing.

And she
helped me softly,
down to there,
by there,
beyond there,
and back.



September 2021

Sunday, November 19, 2023

Թորոս ԹՈՐԱՆԵԱՆ։ ԶԱՀՐԱՏԻՆ


Ուշ աշնան քամին ծառերը սանտրեց
Ու մէկ-մէկ խլեց տերեւներն ամէն,
Աշունը ահա մազերս ներկեց
Լոյս-սպիտակով խաբել զիս կարծեց…

Գարնան հետ քիչ ետք ծառերը բոլոր
Կը ծաղկին դարձեալ հարսնեւորի պէս,
Բայց ծաղկումիս իմ կայծը քիչ առ քիչ
Կ’աղօտի աւա՜ղ, արեւմարն ինչպէս…

Բայց գիտեմ աշնան ու ձմրան դէմ ալ
Կուրծք տալ քաջաբար երգերով իմ խեռ,
Որոնք պիտ ընդմիշտ սէրերս տանին
Յոգնած բայց յամառ դարերուն անմեռ…

Ու պիտի դարձեալ արեւծագի պէս
Ողողէ լոյսով աշխարհը համայն.
Ու գիտեմ՝ գիտեն բոլորը արդէն
Որ սկիզբ ունիմ բայց չունիմ վախճան:


Sunday, October 22, 2023

Remote 3-Hour Workshop: Lory Bedikian: The Ode

 Lory Bedikian, a long time poet, award winner and APP collaborator will be teaching a virtual class on Thursday, November 16, 12-3pm ET   at Poets House




The Book of Lamenting
by Lory Bedikian

begins on edges of highways

where the sun raises its swollen belly,
grasses outgrow themselves,
vineyards wither their nerves.

The sun cracks the dashboard,
slithers between rows of eucalyptus, juniper,
rolls along the wheels of trucks.

Past crows that caw, pod atop railroad crossings,
the engine cranks its monotonous pulse, distracts me
from posted signs, the yellow snake that guides me along.

This is where I find reasons to question the living,

my father’s face held
in his hands, his brows etched
in the stained glass of the missions,

my mother’s sacrifice dwelling
in deserted turnpikes, her eyes
gazing from overgrown orchards.

Trees disappear. Dried brush crumbles
into camel’s fur. In the distance, no horizon,
but tumbleweed large as sheep.

This is where I am when the world has closed its ears,

alongside rusted tractors, abandoned fruit stands,
roaming for hours, nothing but barbed-wire fences,
nothing but the smells of harvest and gasoline.

The road matters more than the earth,
more than those on the road, it turns
into a spine, ladder of teeth and bone.

In the passenger seat, my grandmother’s ghost
holds a palm full of seeds, scatters them
skyward for the crows to eat.

All of it behind us now. She tells me
not to tangle my nerves, not to stop
the creed of the open road—

nothing that runs can stay the same.


Copyright © 2011 Lory Bedikian. This poem originally appeared in The Book of Lamenting (Anhinga Press, 2011). Used with permission of the author.


Thursday, October 19, 2023

Raffi Joe Wartanian: Phantom Tongue

The Armenian Poetry Project is proud to share this unpublished poem by the Inaugural Poet Laureate of Glendale, California,  Raffi Wartanian, and his pictures of Խուլավանգ, which is the church in Kharpert that he referenced in the poem.


Phantom Tongue
by Raffi Joe Wartanian

Somewhere in the world 
my history is erased
my name is changed

Րաֆֆի Վարդանեան 
կլլա
Րաֆֆի Վարդանեան 
glla
Raffi Vartanian 
becomes
Rayfee Wartaynyin

Wartanian
Like the tan on your wart
Stylized melanoma
Signifying the end

Or Wartanian
A song of war
Death, destruction, murder
Nothing I stand for
Mixed into the moniker 

Not here: Vartanian
Warrior sons and daughters 
Defiantly defending a people
Only to have their nom de guerre lathered
Like suds swirling down the drain
Of the car wash on Jackson Street
Under an American sun baking flesh white
Calls for change, or at least a discount, stifled by the heat

Somewhere in the world 
my ancestor’s creations are destroyed
          crosstones of a medieval Armenian necropolis on the banks of the Araxes River reduced to rubble
a stone church, Խուլավանգ, in the golden wheat fields of Kharpert, on its crumbling column defiled with a spray-painted swastika
homes in Hajin, Adana, Zara, and Kumkapi
 never to be known
only to be evoked
during visits, with maps, in verse
their names are ghosts who saunter in meadows of the amnesia I recall
so that sometime in the future
I can sit down with my boy
look him in the eye
and have “the talk”



Will the news destroy his innocence 
The day I tell him
That we were, are, will be
Objects of genocide?

How will he come to understand the unfathomable?
A series of moments…by osmosis…
Lighting candles at the church
The old typewriter hanging on the wall
A grainy image of emaciated corpses
Their sunken eyes somehow familiar
Protestors demanding recognition from violent nations we now or once called home

Or will he already know? Was it coded in his bones? 

When will he learn that the imposed tension 
Between erasure and endurance
Is not just a thing of the past
But a choice today
Between internalizing the oppressors’ will, 
And facing the question
Answers illuminating a path
Fraught with the promise of truth’s daggered thorns

Poking holes in our language
“Endangered” like a fading phantom living in my throat
Կոկորդս, Լեզուս
Spoken to my child
Hearing him voice the revenant

On his tongue does she live or die? 
Maybe both. Maybe none of it matters, especially once we’re erased. 
Have we already arrived?
And once we’ve arrived, can we finally begin to return?








Sunday, October 15, 2023

Banned Books Week 2023

 “This is a dangerous time for readers and the public servants who provide access to reading materials. Readers, particularly students, are losing access to critical information, and librarians and teachers are under attack for doing their jobs.”

- Deborah Caldwell-Stone, director of the ALA’s Office for Intellectual Freedom 






The Armenian Poetry Project supports the FREADOM to read. 

For more information, visit the American Library Association's site


Wednesday, September 06, 2023

Knar Gavin:APPTUS INTERRUPTUS

Up early

flirting, knucks

jambed

into

the reel.


Some hungering

line unfolding

along a

plastic

wire


haggard as a hedge

ha-ha’ing

at the edge

of the

lawn.


But the way we are rapt

now is nothing

like you

in the sun.


I was free with the nectarine

blossoms, a

tree in the world

that was

our life.


At least


it’s summer

forever

now.


Tiny fuzz-less

heads rolling

into mash.

Tuesday, September 05, 2023

Knar Gavin: After Meriye B. Ouzounian

O, captains of infamy, again 

you’ve battered and eaten the world. 


Borges had it almost right. Every cata

clysm happens for the first time, 

and in a wash that is infernal.


                         With fighting

fossil capitalism 


               there’ve been attempts — over the sink

               and under the moon, some white-lit

               trying, as if 


               to cleanse 

               buttered hands  

               with cold water.


Our bodies are shitting credit cards

               by the week, so plastiform is this life. 


Some things work themselves into you, 

               and that is the only getting them gone.


Where we might’ve broken bread

               or even 

broken it off with the land-swallowers


instead capital’s tyrant uncles drove

their straws beneath beautiful surfaces

to guzzle past and future all at once. 


When we think of tenure

we ought to think 

of the land, & 

of those who 

would hold

nothing 

back 


to get 

to a settled future. 


Catastrophe fills the scope, but my Armenian blood knows

brutality is as old as the fossil record. 


I remember my great, great

               grandfather, Krikor. Buried alive, but first


                         he put mud on our faces

                         so we wouldn’t look pretty. 


               I realize, now, that I am in the situation of communication 

where Krikor could not be.

 

The truth is 

in the pudding, 

& its still blood. Or, 

               the medium is

               the massage that

                              structure will have been.


Krikor, 


               he had pigeons

                                             he left all.


This full world is in flight for the stationed few. 


               O, Sinemas and, likewise, Pelosis and Kochs,

               O, Manchins — hot wives in cold houses

                              amidst this inferno 

                         of a near-future 4-degrees. 


I vow this: to cut the arms off every lifeboat. (1)


               To let them, all lovers of pigeons, survive the road out,

               to tear the fossil-hankering factory down, glitch

               the bone machine


                         with the incandescent power of those 

                                             neither wealthy nor insatiable 


               to wretch and howl the brute money men down.


Petes Buttigieg, Brians Deese: we’re coming.


               We’ve got mud on our faces 

and pigeon eyes in the millions.


We will not look pretty. 

               We will not back down.  


Wimmer of the 2022 William Carlos Williams Prize, University of Pennsylvania 

Wednesday, July 26, 2023

Վահան Տերյան: Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա
Մեղմալույս, և՛ տխուր, և՛ անուշ.
Քեզ երբեք սիրտըս չի մոռանա,
Իմ մաքո՛ւր, առաջին իմ անուրջ…

Տարիներ, տարիներ կըսահեն,
Կըմեռնեն երազները բոլոր —
Քո պատ՛կերը անեղծ կըպահեմ
Օրերում անհաստատ ու մոլոր։

Ե՛վ տանջանք, և՛ բեկում, և՛ թախիծ —
Սև օրեր ես դեռ շա՜տ կըտեսնեմ.
Անունըդ թող փարոս լինի ինձ
Սուտ կյանքի և դառը մահու դեմ։



My Serene Evenfall by Vahan Teryan

It is my serene evenfall now,
Crepuscular, both sad and tender.
My heart will never forget you,
My pure, first dream.

Years, years will flow by,
All dreams will die –
I will preserve your image perfectly
In uncertain and bewildering days.

Suffering and brokenness and sorrow –
I have yet to see many dark days,
Let your name be a lighthouse for me
Against deceptive life and bitter death.


Translated by Luiza Ghazaryan

Tuesday, July 25, 2023

Հովհաննես Շիրազ: Գարնանամուտ

Մանուշակներ ոտքերիս ու շուշաններ ձեռքերիս,
Ու վարդերը այտերիս, ու գարունը կրծքիս տակ,
Ու երկինքը հոգուս մեջ, ու արևը աչքերիս,
Ու աղբյուրները լեզվիս՝ սարից իջա ես քաղաք,―
Ու քայլեցի խայտալով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու շուշաններ ձյունաթույր,
Ու մարդիկ ինձ տեսնելով՝ իրենց հոգնած աչքերին
Տեսան ուրիշ մի աշխարհ, գարուն տեսան նորաբույր,
― Ի՜նչ թարմություն,― ասացին,― ի՜նչ թարմություն,―
ու բացին
Լուսամուտներն իմ առջև, ու ես իմ սիրտը բացել՝
Անցնում էի երգելով ու շաղ տալով մայթերին
Մանուշակներ ու վարդեր ու հասմիկներ հոգեթով,
Կարծես մի ողջ բնություն մի պատանի էր դարձել,
Քաղաք իջել լեռներից՝ կանցներ զմրուխտ հեքիաթով
Երկրե-երկիր շաղ տալով կակաչներն իր ձեռքերի,
Մեր երգերի լուսաբացն ու գարունը լեռների։



Vernal Equinox by Hovhannes Shiraz


With violets at my feet and lilies in my hands,
Roses on my cheeks, and the spring under my chest,
The sky in my soul, and the sun in my eyes,
And springs of water on my tongue, I descended the mountain to the city –
And walked enchanted, sprinkling the sidewalks
With violets and roses and lilies white as snow,
And when people looked at me, in their tired eyes
They saw another world, saw spring in full fragrance.
“What freshness,” they said, “What freshness,” and opened
Their windows in front of me, and I opened my heart,
And passed by singing, sprinkling the sidewalks
With violets and roses and jasmines bewitching,
As if all nature had become young,
And descended the mountains, passing by in an emerald tale
From country to country, sprinkling the poppies of his hands,
The sunrise of our songs and the spring of our mountains.

Translated by Luiza Ghazaryan



Monday, July 24, 2023

Հովհաննես Շիրազ: Ամեն ինչ ես դու

Ամեն ինչ ես դու, ով կին, ամեն ինչ․
Ե´վ սուրբ մայր ես դու, և´ կին-սատանա,
Ե´վ հրեշտակ ես, և´ դև ես թովիչ,
Համբույրիդ մեջ էլ և´ կյանք ես, և´ մահ,
Ե´վ մութ անդունդ ես, և´ կանթեղ ես ջինջ:

Մի բռունցք սիրտդ՝ բնություն մի ողջ,
Ե՛վ սատանա ես, և՛ աստված անմեռ, –
Աստված՝ մոր սրտում, սատանան՝ կնոջ, –
Ա՜խ, նոր կյանքի պես առեղծված ես դեռ,
Դու, որ դրախտն ես իմ նորաբողբոջ։

Թե գրկածս չես՝ հրաշք ես, ով կին,
Քո մի համբույրով մեռյալն է հառնում,
Ով կին, երբ մայր ես դառնում կաթոգին՝
Սիրո սրբության սանդուղքն ես դառնում,
Չնաշխարհիկ ես դառնում դու, մայր-կին։

Մոր սրբությունն է աշխարհն արարող,
Ե՞րբ պիտի դու էլ զտվես անաղարտ,
Ով սատանուհիս ամենակարող,
Ով աստվածուհիս ամենակախարդ,
Ով կյանքիս ընկեր՝ կյանքս խաթարող։

Ցերեկն անզոր ես, գիշերներն՝ հզոր,
Գիշերը նուրբ դև, ցերեկն` հրեշտակ,
Առյուծն էլ քո դեմ մանուկ է անզոր,
Երբ սուրբ քնքշանքդ դառնում է հեշտանք,
Երբ կին ես, ոչ թե սրբությունը` մոր:

․․․Սիրո սատանան և աստվածն ես դու,
Ե՞րբ պիտի մեռնի սատանան քո մեջ.
Որ մնաս միայն աստվածը մարդու,
Ով կին, ե՞րբ պիտի մարդ մնաս անվերջ,
Չէ՞ որ մարդ ծնող մայր աստվածն ես հար,
Ե՞րբ պիտի մարվի մեղքիդ ծովն անմար:



You Are Everything
by Hovhannes Shiraz

You are everything, O woman, everything -
You are both sacred mother and she-devil,
An angel and a bewitching demon
In your kiss, you are life and death,
A dark abyss, a pristine lantern.

Your fist-sized heart embodies all of nature,
You are both Satan and immortal god –
God, in a mother’s heart; Satan, in a woman’s –
Oh, you are still an enigma like new life,
You, my newly flowering paradise.

If you are not the one I embrace, you are a miracle, O woman,
By your single kiss, the dead is raised to life,
O woman, when you become an affectionate mother,
You become the staircase of love’s divinity,
You become miraculous, mother-woman.

A mother’s divinity is world-creating,
When will you also become pure?
O my almighty satan,
O my enchanting goddess,
O my life partner – ruiner of my life.

You are powerless in the daytime, and potent at night,
You are a delicate devil at night, and an angel in the daytime,
Even the lion is a powerless child before you,
When your sacred tenderness becomes lust,
When you are a woman, not the sacredness of a mother.

… You are the satan and goddess of love,
When will the devil in you die,
So that you can stay a human goddess only?
O woman, when will you remain human evermore?
After all, you are the human birthing mother-goddess,
When will the inexhaustible sea of your sins dry up?


Translated by Luiza Ghazaryan




Friday, July 14, 2023

Luisa Muradyan: My Favorite YouTube Channel

think Beetlejuice without Michael Keaton

but with one hundred Geena Davises
 
dressed in floral nightgowns


think absolute freedom


standing in a house

of haunted women


listen to the music

furniture moving

without explanation
 
in this video

you can clearly see

the outline of a face

in the fireplace


This poem appeared in the Missouri Review, November 2019

Thursday, July 13, 2023

William Zeytounlian: Armenia

 Armenia


By William Zeytounlian


There is a dual dimension of history written from the testimonies of a survivor. It’s certainly a speech about the past. But first of all, it is a discourse about the present, or rather, a discourse about the project that the survivor has about the interlocutor. With a survivor, we enter the collective ditch of the past with our present-day clothing, like the apostles of a Renaissance painting in ancient Jerusalem or Dante in hell.


The alphabet on the shield


Unveils the grass,


The abridged sand


We – weak morrow


Muffled breath


Us – oblivion, memory


Of a breed


 


Ottoman moon


Shiny epidermis —


Reveals the seed,


The sober aria


Over sand:


 


Before we’re past


Breaths we were


 


Translated from Portuguese by Shushanik Hovakimyan

Wednesday, July 12, 2023

William Zeytounlian: Di-áspora:

 Di-áspora:

sêmen somos e óvulo

lançados de novo à terra –

um dia duvidaram do gérmen;

hoje somos bifurcação incontável.

Di-áspora:

como um auspício,

Tumanian leu o futuro

no voo de um grou.


Mas teria imaginado

que entre as bananeiras e arranha-céus,

entre as catedrais góticas

e os rios de leite da Califórnia

prescrutaríamos

apenas com a memória,

todo o deserto da Síria?


Teria imaginado que

buscaríamos o que fosse,

lasca de osso,

feixe de cabelo?


William Zeytounlian

William Zeytoulian (nascido em São Paulo em 1988) é mestre em História pela Universidade Federal de São Paulo (UNIFESP), esgrimista, poeta e tradutor.

Tuesday, July 11, 2023

Luisa Muradyan: Schwarzenegger in Prayer

There's a scene in Predator
where Arnold Schwarzenegger slaps the hand
of Carl Weathers and the camera focuses
for a moment on the flex of their palms
and I think this is how prayer works.
Two tulips brush against each other in the rain
And when I watch action movies I believe
there is a reason Bruce Willis
can jump out of a helicopter
and propel into a circus tent, that perhaps
Yippee-ki-yay is really
another way to say Baruch ata Adonai
that perhaps the choppa is a temple,
and when he says Get to da choppa
this is the call to return or just a call
to stand in the garden and marvel at the beauty
of wet flowers.




This poem appeared along with an interview in Houston's Public Radio.

Wednesday, April 05, 2023

Raffi Joe Wartanian Named Glendale’s First Poet Laureate

GLENDALE, CA— Raffi Joe Wartanian is the City of Glendale’s first Poet Laureate. The position serves as an ambassador for Glendale’s rich culture and diversity, promoting the art of poetry. As Poet Laureate, Wartanian will develop a project that engages community members of all ages in poetry writing, performance, and poetry appreciation; write a poem that celebrates Glendale’s rich culture and diversity; and read poetry aloud at special events throughout the City.

Following a grassroots call from a citizen of Glendale, the request of Mayor Ardy Kassakhian, and the approval of the City Council, Glendale Library, Arts & Culture created the City’s first Poet Laureate program and requested applications from resident poets. The selection panel was comprised of Arts & Culture Commissioner Sevana Zadorian, Los Angeles Poet Laureate Lynne Thompson, Poet and Founder of The Los Angeles Press Linda Ravenswood, and Poet and Instructor at Glendale Community College Julie Gamberg.

Raffi Joe Wartanian was selected as Glendale’s first Poet Laureate in recognition of his accomplishments in poetry and his vision for the “Glendale Poet Laureate as someone who can utilize writing to promote self-expression, find common ground across communities, and foster solidarity that celebrates diversity while embracing individuality.” His poems have appeared in No Dear Magazine, h-pem, Ararat Magazine, Armenian Poetry Project, and The Armenian Weekly and performed live with the Asian American Writers’ Workshop, and International Armenian Literary Alliance. His essays have appeared in The New York Times, Los Angeles Review of Books, Outside Magazine, Lapham’s Quarterly, The Baltimore Sun, Miami Herald, and elsewhere. His hybrid piece “A Letter to My Great-Grandson” is forthcoming in the anthology “We Are All Armenian: Voices from the Diaspora” (University of Texas Press, March 2023). Raffi currently teaches writing with UCLA Writing Programs, and his work has received grant and fellowship support from the Fulbright Program, Humanity in Action, and the Eurasia Partnership Foundation. In 2017, Raffi collaborated with Abril Books, the Lakota People’s Law Project, and In His Shoes to launch Days of Solidarity: Celebrating Armenian and Native American Survival, a multi-day performance and workshop that united Armenians and indigenous American tribes in Glendale. Raffi currently serves on the advisory board of the International Armenian Literary Alliance and advises the Tumanyan International Storytelling Festival.

“We are thrilled to have Raffi Joe Wartanian serve as our City’s first Poet Laureate,” said Mayor Ardy Kassakhian. “Wartanian’s work reflects the diversity and intricacies of our city and residents. His experience as an educator and organizer, leading creative writing workshops for incarcerated writers, veterans, and youth affected by war through Letters for Peace, a conflict transformation workshop he created, make him a great first Poet Laureate for Glendale.”

Thursday, March 09, 2023

Մարո Մարգարյան։ [խշշում է գետը]



Խշշում է գետը, թշշում է գետը,
Կռվում է ափի քարերի հետ։
Իսկ բանաստեղծը բառերի հետ է,
Հոգում ծանրացած քարերի հետ է,
Տառերի հետ է,
Դարերի հետ։




Մարո Մարգարյան « Լցված Լռուիւն» 

Հայաստան Հրատարակչութիւն, Երեվան 1972


Sunday, February 26, 2023

Տաթեւ Չախեան: ԵՍ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒՄ ԵՄ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Ես թարգմանում եմ բանաստեղծություններ,
երբ ուզում եմ լինել ուրիշ ներսինիցս,
որ գրում է բանաստեղծություններ:
Երբ ուզում եմ ծնված լինել մեծ քաղաքում
ինչ-որ կարևոր բանից առաջ, հետո կամ ընթացքում,
երբ ուզում եմ ապրել քառասունականների Ամերիկայում,
շահի ժամանակվա Իրանում,
Բեռլինի պատից ձախ,
լինել Կանադա փախած հրեա տատի ծոռ,
Սիբիրի աքսորից հետ եկած պապի անունով թոռ,
երբ ուզում եմ լինել սև, դեղին, կարմիր, զոլավոր,
անգլերենի պես հեշտ,
լեհերենի պես աղմկոտ,
պարսկերենի պես ծորուն ասել անծանոթ բառեր...
...ուրիշի բերանով ասել:

Ես թարգմանում եմ ուրիշի ցավը՝
second-hand ապրումի պես,
չդողացող ձեռքով ու սառը սրտով,
որովհետև ցավն ինձ հետաքրքրում է տեսականորեն,
որովհետև ես ուզում էի բժիշկ լինել...
Ես թարգմանում եմ,
երբ լեզու չեմ գտնում ներսինիս հետ, որ գրում է:


I TRANSLATE POEMS


I translate poems
when I want to be different from this other me who writes them.
When I wish I’d been born in a large city before, during or after a breakthrough,
when I wish I’d lived in America in the ’40s,
at the times of the Shah in Iran,
on the left side of the Berlin wall,
when I wish I’d been a granddaughter of a Jew who ran to Canada,
a grandson bearing the name of an ancestor who survived the Siberian exile,
when I want to be black, yellow, red, striped,
when I want to speak out the hardest thoughts with the mouth of a stranger,
to express me as easily as in English,
as noisily as in Polish,
as seamlessly as in Persian.
I translate the pain of the others as a second-hand feeling,
with a steady hand and heartless,
as pain only interests me in theory,
as I wanted to be a doctor.
I translate when I can’t get along with this other me who writes.




Translated by the author

Saturday, February 25, 2023

Տաթեւ Չախեան: ՍԿՍՆԱԿ ՎԱԶՈՐԴԻ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ

Մենք դուրս ենք գալիս շքեղ մեքենաներից
ու վազում դեպի ծառերը`
ամրացնելով մկանները ոտքներիս,
որի շնորհիվ (չգիտես ինչու) ավելի ամուր չենք կանգնում հողին:
Մեր ազդրերը ծառաբնից էլ հաստ են,
քամին տարուբերում է մեր մազերը,
բայցևայնպես, թռչուններն այնտեղ չեն բնավորվում:
Նրանք էլ փախչում են վանդակներից ու նետվում դեպի ծառերը:
Մենք շաբաթական երեք անգամ՝ մեկ ու կես ժամ,
թռչուններն ավելի հաճախ,
հետ չնայելով մտածում ենք, որ
մեկը պիտի հսկի փախուստը,
մեկը պիտի ամուր լինի,
մեկը պիտի մնա կանգնած:



A GUIDE FOR A BIDDING RUNNER


We get out of luxury cars and run to the trees
strengthening the muscles on our feet which
(I wonder, why)
does not help us stand on the ground any firmer.
Our hips are thicker than tree trunks,
the wind streams our hair,
and yet, birds do not nest there. Likewise,
they escape the cages and rush to the trees.
Thrice a week, for an hour and a half,
yet, the birds – more often,
we think, without looking behind –
someone needs to watch the escape,
someone needs to be strong enough,
someone needs to remain standing.




Translated by the author

Friday, February 24, 2023

Տաթեւ Չախեան: ՀԱՅՐԵՆԻՔ. ԱՆԾՈՎ

Լեռներով շրջապատված ճահճոտ լճում
ապրում ենք ես ու երկու-երեք միլիոն ծանոթ ձուկ:
Ծովի մասին լսած բիձեքը վաղուց մեռել են:
Ժայռերը չեն շարժվում. հարմարվել ենք:
Ու մենք ձանձրանում ենք առավոտյան,
ու մենք ձանձրանում ենք կեսօրին,
մինչև գալիս է հյուրն ու մի տափակ քար գցում ջուրը:
Մենք՝ հուզմունքից շնչակտուր, թպրտում ենք,
ցատկոտում վեր-վար, բերանքսիվայր
լողում՝ շուրջպար բռնած, ոլոր-բոլոր-մոլոր,
պարուրաձև, գլանաձև, ձվաձև:
Ու մենք ձանձրանում ենք երեկոյան,
ու ձանձրանում ենք գիշերը...
Բացվում է օրը, սպասում ենք հյուրին:



MOTHERLAND: NO-SEA


In a muddy lake surrounded by mountains
I live with some two, three million familiar fish.
Old men who heard of the sea are long dead.
Rocks are motionless; we have adjusted.
We are bored in the morning, we are bored in the afternoon,
until a guest comes and drops a stone.
Excitement leaves us breathless,
we slap about,
we spring up and fall down grasping the air,
we start dancing, braided, twisted, bonded, spiral, cylindrical, oval.
And we are bored in the evening, we are bored at night…
A day comes, we wait for a guest.



Translated by the author

Thursday, February 23, 2023

Տաթեւ Չախեան: ՀԵՏԱՀԱՅԱՑ

Դանդաղ էինք ապրում,
որովհետև խաղաղություն էր։
Կորածը վաղ թե ուշ գտնվում էր,
և այնքան ապահով տարածք էր կյանքը,
որ տնից դուրս էինք գալիս ու կորչում ինքնակամ։
Աստծու մասին հիշում էինք լավ առիթներով,
վատ առիթներով՝ հիշեցնում մեր մասին
․․․ ու Աստված հիշում էր:

Մեր կյանքը՝
ժամացույցի սլաքները հետ տալիս շահած ժամ,
պատերազմի հետաձգումն էր -
անկողնում ծուլորեն պտտվելու ճոխությունը,
կրակին հանդարտ բարձրացող սուրճը,
ամեն տարի կախվող նույն խաղալիքը տոնածառին,
լուսանկարներում ծերացող մեր հայրերը,
մեր հետաձգվող սերերը,
կիսատ թողած գրքերը,
մեր մանրախնդիր վեճերը,
որ աշխարհի վերջն էին թվում,
մեր փլատակները կենցաղային...

Քանի որ խաղաղություն էր,
մենք մեռնում էինք դանդաղ, հերթով, կարգով՝
մեծից փոքր,
սրտի զարկերի աստիճանական խլությամբ,
լավ կահավորված հիվանդասենյաներում՝
հարմարեցված արժանապատիվ ապրելու համար։




RETROSPECTIVE


We used to live slowly
in times of peace.
Lost was found eventually,
life was a safe place to live in,
moreover, to fade away willingly.
God was recalled on good occasions,
in misfortune, we called him
to bear us in mind… and God did!


Our life –
a gained hour in an adjusted time
was the postponement of the war…
The luxury of morning laziness,
the serene ritual of coffee-making,
our loves left to be loved,
our books unfinished,
the same toys on the Christmas tree over and over,
our fathers ageing in the photos,
our ridiculous quarrels,
our superficial ruins;
every day a doomsday!

We used to die slowly
in times of peace
keeping the right order;
from the aged to the young,
having a life-long time to moan
the gradual slowdown of our hearts
in well-equipped hospitals
designed for a dignified life



Translated by Lucille Janinyan

Tuesday, February 21, 2023

Տաթեւ Չախեան: MIGRANT POINT

Եվրոպա –
Որպեսզի իրար ճիշտ հասկանանք՝
ես սովորեցի մի քանիսը քո լեզուներից,
իսկ դու անգամ չջանացիր ճիշտ արտասանել ազգանունս։

Մեր առաջին հանդիպմանը
երջանկությունից կրկչացի բարձրաձայն (իմ երկրի մարդկանց պես),
հետո գոռացի ցավից (սովորույթի ուժով),
իսկ դու զգուշացրիր, որ այստեղ 22: 00-ից
ցանկացած ձայն աղմուկ է համարվում։


Եվրոպա –
դու զարմացրիր ինձ, ու ես ինձ զարմացրի՝
թե ոնց դարձա քեզնից էլ սպիտակ ու շիկահեր,
թե ինչ հաճույքով ձայնակցեցի ցույցերիդ՝
ընդդեմ նրանց, ում չէի ընտրել․․․

Կապույտ աչքերով, կապույտ արյունով, կարմիր անձնագրով
տղաներիդ գիշերներում ես քո երազը տեսա,
բայց առավոտներդ երբեք իմը չեղան, Եվրոպա․․․
Դու սիրեցիր ինձ, բայց կնության չառար․․․

Եվրոպա –
Դու ինձնից հազար ու մի գիշերվա հեքիաթներ ուզեցիր,
բայց հեքիաթային ոչինչ չեկավ մտքիս
պայթյուններով ու պատերազմի ճիչերով լի
իմ մանկությունից։
Իմ ներսի բոլոր երեխեքը մեծացել են․․․
Իմ ներսի բոլոր զինվորները հոգնել են, Եվրոպա․․․
Իմ ներսի թափառականները կորել են անդարձ․․․
Եկել եմ գիրկդ, որ մի պահ ոչմիպիսին լինեմ, որ խաղաղվեմ․․․

Եվրոպա, սիրտս այս երևացող 56 կիլոյից էլ ավելի ծանր է,
բայց եթե սիրտդ սրտիս համար չի ցավում,
ուրեմն մարմինս էլ չտեսնելու դիր:


MIGRANT POINT


Europe —
To understand each other better
I’ve learnt a couple of your languages,
but you haven’t even tried to pronounce my surname correctly


On our first date
I guffawed — as my people used to do,
then howled of pain — as I used to,
but you warned
that here after 10 PM any sound is considered to be noise.


Europe —
You’ve surprised me as I did myself
by becoming much paler and blonder than you,
by feeling in my waters screaming at your protests
against those not chosen by me.
In the nights of your blue-eyed, blue-blooded, red-passport men
I’ve seen your dream,
but your mornings have never belonged to me, Europe.
You’ve made love with me but never asked for my hand.

Europe —
You’ve expected the tales of thousand and one nights,
but I couldn’t recall any from my childhood darkness
full of shelling and screams of war...
All the children inside me have grown up…
All the soldiers inside me are tired…
All the wanderers inside are wholly lost…
I’ve come to sit on your laps and to be nothinglike,
to calm down for a while…

Europe —
My heart is heavier than this 56 kilos you see,
but if you don’t care about my heart,
then also connive my body.


Translated by the author

Monday, February 20, 2023

Տաթեւ Չախեան: 2016



Այդ ձմեռ ես չունեի անձնագիր։
Ասել է թե՝ գոյություն չունեի
հարկայինի համար,
ոստիկանության,
տեղական ինքնակառավարման մարմինների,
ու մյուս բոլոր մարմինների, բացի մեկից, որի սրտում
դեռ ապրում էի։
Այդ ձմեռ նրան սրտի կաթվածով
հիվանդանոց տեղափոխեցին։
Այդ ձմեռ անունս հոլովվեց հազար օտարալեզու բերանում՝
Տաթի, Տատյանա, Տանյա, Թինա․․․
Բոլոր այլընտրանքներին համաձայնեցի լուռ`
ինչպես անծանոթի հասակին ու քաշին ես համաձայնում
առաջին հանդիպմանը։
Այդ ձմեռ ես սկսցեի մարզվել, որ չկորցնեմ վերջին կապս նրա հետ,
որ բառեր է ասում իմ բերանով․․․
Իսկ երբ մարզչին հարցրի․ «Ո՞ւր են գնում կորցրածս կիլոները»,
խնդրեց իր պես պարզ տղուն նման բարդ հարցեր չտալ ու,
իր խելքով, կատակեց․ «Ուրախ չե՞ս, որ վերանում ես»։




2016


I had no passport that winter.
Means, I existed neither for the tax authorities,
nor the police,
nor the local official bodies,
just like any other body, except for the one
whose heart I still lived in.
That winter that body was rushed to hospital with a heart attack.
That winter my name was inflected in a thousand unfamiliar ways -
Tatie, Tatyana, Tanya, Tinah...
I silently succumbed to it all,
like one who accepts the height and weight of a stranger
at the first meeting.
I hit the gym that winter not to lose the last connection with the one,
who articulates words through my mouth...
And when I asked my trainer, “Where do my lost kilos go?”
he begged me to spare a simple guy like him from tough questions
and joked to the best of his ability, “Aren’t you happy just to disappear?”


Translated by the author

Saturday, February 18, 2023

Տաթեւ Չախեան: ՏԱՂ ԹԱՐԳՄԱՆՉԱՑ

Նախ նրանք թարգմանում են մարմինդ,
հետո՝ բանաստեղծություններդ,
ապա մեկնում են մի պատահական առավոտ՝
քեզ թողնելով ծանոթ բառիդ առաջ
անճանաչելիորեն մերկ,
անօգնական ու տագնապած,
մեկը, որ անծանոթ լեզվով խոսող քաղաքում
հարձակված շանը չգիտի ոնց սաստել։



ODE TO THE TRANSLATORS


First, they translate your body, then your poems,
finally, they depart in an accidental morning
leaving you unrecognizably naked
in front of your own words, worried and helpless,
as a stranger who doesn’t know
how to calm down a barking dog in a foreign-speaking city.




Translated by the author

Friday, February 17, 2023

Տաթեւ Չախեան: ԴԻՏԱԿԵՏ. ՉՈՐՍ ՏԱՐԵԿԱՆ ԷԻ

Հորս ուսերի բարձրությունից
արտագաղթը
ձգվող դատարկությունն է
մարդկանց ու թռչունների արանքում։


VIEWPOINT։ I WAS FOUR


From the height of his father's shoulders
emigration
is a stretching emptiness
between humans and birds.




Translated by the author


Thursday, February 16, 2023

Տաթեւ Չախեան: ԱՆԱՆՁՆԱԳՐԱՅԻՆ

Զարմիկս կարդաց ծննդավայրս՝ «Չեխոսլովակիա»
ու կարգին հռհռաց.
«Սենց երկիր չկա, դու ոչ մի տեղ ես ծնվել, դու չկաս»:
Լեզուս կուլ գնաց,
կապտեցի ամուր կապված բարուրի պես,
որ թողել են պատմության պատահական աղբանոցում
ու գնացել:
Հիմա նույն տեղում բարեկարգ այգի կա,
ուր շների հետ զբոսնում են ինձ նմանները,
ում պատմությունը, փոխնակ մոր պես, չի ճանաչում:




unIDentical


My cousin read my birthplace — “Czechoslovakia”
and mockingly cackled,
“There is no such country, you were born nowhere, you don’t exist.”
I swallowed my tongue,
I went blue as an infant too tightly swaddled
abandoned on history’s doorstep.
Now, in this place, there is a beautiful park
where people like me walk their dogs,
people who are not recognized by history
as by a surrogate mother.


Translated by the author



New book release: Armenian Contemporary poetry collection in Hungarian







Kortárs örmény versek
(Blénesi Éva szerk.)
Lector Kiadó , Megjelenés: 2023. január 13.



Bővebb ismertetőA kétnyelvű antológia szerzői: Husik Ara, Vahe Arsen, Anush Aslibekyan, Nerses Atabekyan, Shushan Avagyan, Peter Balakian, Krikor Beledian, Tatev Chakhian, Diramerján Artin, Keith Garebian, Eduard Harents, Anahit Hayrapetyan, Lola Koundakjian, Vahram Martirosyan, Noushik Mikayelian, Anna Muradyan, Nora Nadjarian, Hermine Navasardyan, Marine Petrossian, Armen Shekoyan. Magyar nyelvre Fenyvesi Orsolya, Gerevich András, Kaáli Nagy Botond, Kali Kinga, László Noémi, Szabó T. Anna és Tábor Ádám fordította a verseket.
Versantológiánk a kortárs örményországi és diaszpórabeli örmény költészet azon számottevő kortárs képviselőinek munkáiból válogat, akik műveikkel jelentős sikereket értek el a hazai és a külföldi rangos fórumokon, és akiknek az írásai fordításban is megjelentek különböző nyelveken. Könyvünket abból a meggondolásból terveztük kétnyelvűre, hogy ezzel is hozzájáruljunk a magyarországi és az erdélyi kisebbségi magyarörmény közösségek nyelvének ápolásához. A válogatás korántsem a teljesség igényével készült, sokkal inkább azzal a szándékkal, hogy betekintést nyújtson a mai örmény irodalmat jellemző tendenciákba, és közel hozza az alkotókat az örmény költészet és kultúra iránt érdeklődő magyar olvasókhoz.




Contemporary Armenian Poems
(Éva Blénesi ed.)
Lector Kiadó , Publication date: 13 January 2023.


Artists of the bilingual anthology: Husik Ara, Vahe Arsen, Anush Aslibekyan, Nerses Atabekyan, Shushan Avagyan, Peter Balakian, Krikor Beledian, Tatev Chakhian, Diramerján Artin, Keith Garebian, Eduard Harents, Anahit Hayrapetyan, Lola Koundakjian, Vahram Martirosyan, Noushik Mikayelian, Anna Muradyan, Nora Nadjarian, Hermine Navasardyan, Marine Petrossian, Armen Shekoyan. The poems were translated into Hungarian by Orsolya Fenyvesi, András Gerevich, Botond Kaáli Nagy, Kinga Kali, Noémi László, Anna Szabó T. and Ádám Tábor.


Our poetry anthology is a selection of works by notable contemporary representatives of contemporary Armenian poetry from Armenia and the diaspora who have achieved significant success in prestigious forums at home and abroad, and whose works have been translated into various languages. We have designed our book to be bilingual in order to contribute to the cultivation of the languages of the minority Hungarian-Armenian communities in Hungary and Transylvania. The selection is by no means intended to be exhaustive, but rather to provide insight into trends in contemporary Armenian literature and to bring the authors closer to Hungarian readers interested in Armenian poetry and culture.