Արամ Քէթէնճեան: Հող իմ հայրենի

Որքա՜ն կը տենչամ հիմա քեզի գալ,              

Դողդոջ  մատներով հողդ  շօշափել                

Ու  տաք  շուրթերով սրտանց համբուրել:

Ես անչափ կ՛ըղձամ ըլլալ ուխտաւոր,

Բարձրանալ լեռներ, ուղիներ դժուար,

Երկիւղածութեամբ ու խոնարհաբար,

Անշուք, հոգեդղորդ վանքերդ մտնել՝

Տամուկ աչքերով աղօթել երկա՜ր...

Խանդակաթ սիրով  կ՛ուզեմ   ձեր մօտ գալ

Անապակ ու սառ ջուրեր Գառնիի

Որ տաք շուրթերս    ձեզմով  զովանան,

Ու  ձեր  մաքրութեամբ իմ քիմքը օծուի...

Որքան  կը ցանկամ  պարզուիլ Արփայի 

Ուռենիներու շուքով  ծածկուած,

Հովանուտ  ու  զով ափերուն խոնաւ

Ու շնչել օդը մաքուր երկնքի:

Ես շա՜տ կը տենչամ

Գրկել քեզ անվերջ

Հող իմ հայրենի...

    

Արամ Քէթէնճեան

«Երկիր ու երկինք» հաւաքածոյէն                               

Արամ Քէթէնճեան։ Գովասանք

Երբ գովերգեցի հուր ու կրակոտ,

Կիրքեր բորբոքող 

Աչքերդ խօսուն,

Այնքան ապշեցայ, որ աւա՜ղ, մոռցայ

Գովել քո սիրտն ու ողջ էութիւնդ,

Բայց եթէ ուզեմ ըլլալ անաչառ

Ու պատկերեմ քեզ

Բառերով արդար,

Սահուն մազերէդ մինչեւ մատներդ,

Ձեռքերէդ ճկուն մինչ ողջ պատկերդ,

Ժպտերես դէմքդ, այտերդ բոսոր,

 Նրբութեան նմոյշ մարմար մարմինդ,

Շողքիդ պահապան, խաս շրթունքներդ,

Քայլուածքդ հպարտ, նիստդ նազելի,

Խօսքերդ քաղցր ու  ձայնդ մեղմիկ՝

Բնութիւնն ամբողջ իր գեղեցկութեամբ, 

Ձիւն, սար ու աղբիւր,

Ծառեր, ծաղիկներ,

Սոխակներ քաղցրիկ, թիթեռ ու եղնիկ,

Երկինքը անհաս, աստղերը ալմաս,

 Գիշերականթեղ լուսնակն անուշիկ

Նաեւ աշխարհի ողջ գեղուհիներ՝

Անհուն ու անծայր ովկիանոսներու

Եւ անապատի աւազներուն չափ

Պիտի նախանձին

 Խիստ խանդով լեցուին...

Ուրեմն սէ՛ր իմ,

 Ես գովքդ կ՛երգեմ

Սոսկ մէջն իմ սրտին,

Որպէսզի պահուիս նախանձէն չարի

Ու ապրիս բարո՜վ

Ապրիս իմ կողքին:

Արամ Քէթէնճեան

«Կարօտ ու բերկրանք» հաւաքածոյէն

Արամ Քէթէնճեան: Ճշմարիտ Հայը

Մինչեւ ե՞րբ պիտի նիւթեն դաւերը,

Մշտավառ ջահի լոյսն աղօտելու,

Նուիրեալ հայու գործն արատելու,

Նոյնիսկ  թիկունքէն դաշոյն խրելու:

Անոնցմէ, աւա՜ղ, ազգի ուսն ելած,

Հայրենասէրներ, սակայն՝ երեսանց,

Հաւատացեալներ, բայց անգութ ու նենգ

Եւ ճշմարիտը հերքած, անտեսած:

Ազգասիրութեան անունին ներքեւ

Անոնք ամրակուռ պատը կը քանդեն

Ու հետզհետէ դողդոջուն ձեռքով՝

Հայուն վախճանը սեւո՜վ կը գրեն...

Իսկ երնէ՜կ անոնց ու բի՜ւր օրհնութիւն,

Ովքեր կ՛ընդունին  Եկեղեցին՝ տէր,

Հայրենիքը՝ վեր, Ազգն անհատնում սէր

Եւ իրենց եսը՝ ուրիշին ընկեր:

                                                Արամ Քէթէնճեան - Մարտ 2012

                                       (Նախապէս անտիպ)

                                                

Արամ Քէթէնճեան: Կեղծիք

Քո դէմքը նուրբ է, շողշողուն, պայծառ.
Ինչ է օգուտը երբ սիրտըդ է քար...

Խօսքըդ հոտաւէտ, արեւաբոյր է.
Ինչ է օգուտը, արմատը ժահր է:

Մեծ է քո խելքը, մտքերով վարար.
Բայց օգուտն ինչ է երբ հոն կայ խաւար...

Ջերմ է ժպիտըդ, ձիւնն անգամ կիզող.
Բայց օգուտն ինչ է, այն կեղծ է, քանդող:

Իրանըդ փափուկ, մետաքս է քնքուշ.
Ինչ է օգուտը, երբ խորքըդ է փուշ:

Դու էակ մըն ես զմայլիչ, սիրուն.
Բայց օգուտն ինչ է... հպարտ ես, փքուն:

Դու հրեշտակի պէս տեսք ունիս դիւթիչ,
Բայց՝ հոգիդ չար է եւ օգուտըն ինչ...


Արամ Քէթէնճեան
2012թ. ( նախապէս անտիպ)

Արամ Քէթէնճեան։ Իմ Սէրը

Իմ սէրը ժա՛յռ է, անշարժ հիմնաքար,
Քո սէրը կոպիճ, փոշիի հատիկ...

Իմ սէրն ամրոց է, ամրակուռ դղեակ,
Իսկ քո սէրը թոյլ, հիւղակ երերու՜ն:

Հսկայ արծիւ է սէրն իմ շնչատու,
Քո սէրը փետուր քամիին առաջ...

Քո սէրը գիր է աւազին վրայ,
Սէրն իմ ժայռափոր՝ քանդակ պողպատեայ...

Հաստաբուն ծառ է, բարդի է սէրն իմ,
 Սէրըդ անարմատ եղէգ մը թեթեւ...

Իմ սէրը բարձըր ջրառատ ջրվէժ,
Քո սէրը ամրան անձրեւի կաթիլ:

Անծայրածիր է սէրն իմ, ովկիանո՜ս
Սէրդ անգոյն է, փուչիկ է, փրփո՜ւր...

Իմ սէրը կեա՛նք է, յոյս է եւ հաւատք,
Քո սէրը աւա՜ղ, երա՜զ ու խաբկանք...

Արամ Քէթէնճեան

«Նշոյլ Հրճուանքի» գրքէն

Արամ Քէթէնճեան։ Ինչպէ՞ս Գովեմ Քո Աչքերը

Ինչպէ՞ս գովեմ Քո աչքերը,
Որ, անզօրըս, Արարչին դէմ
Չմեղանչեմ...
Ինչպէ՞ս զանոնք նկարագրեմ,
Որ Քո հանդէպ
Մեղք չգործեմ:

Շագանակի գոյնով օծուն,
Գմբէթաւոր յօնքերէդ վար
Ու շուքին տակ
Թարթիչներուդ
Կախարդական ՝
Յար կը ժպտին
Քո աչքերը,
Զուտ հայկական:

Ջինջ ճերմակին մէջ աչքերուդ,
Կը լողայ բիբն
Ինչպէս ուլունք.
Երանգն անոր շախաղուած է
Ընտիր մեղրէն անտառներու
Եւ սուրճովը արեւելեան.
Թէ քաղցրալիր
Եւ թէ՝ ցնցիչ:
Սիրտը բիբին՝
Ուլունք մ’ուրիշ
Մանրիկ ու սեւ,
Ուրկէ շողի անվերջ շողե՜ր
Կը շողշողան.
Կը թափանցեն՝
Մերթ Քո եռուն
Սրտին լոյսը.
Մերթ զուարթուն
Հոգւոյդ կանչը.
Մերթ համբոյրի կարօ՜տն անհուն
Նաեւ՝ Քո սէրն
Անմահական...

Աչուկներըդ խօսուն ու վառ,
Այնքան մօտ են
Իմ աչքերուն՝
Որ ես շշմած ու ապշահար,
Կը նուաղիմ,
Կը քարանամ
Կուռքի նման:

Երբ որ նայիս հայելիին
Ու հանդիպին աչքերդ իրար՝
Իսկոյն որոտ ու
Կայծակներ,
Խորաթափանց ճառագայթներ՝
Հայելիէն դուրս կը ժայթքին
Պայթիւնի պէս
Հիւլէական...
Ու երբ նայիս
Միա՛յն մէկին, մեղանուշ ու
Գորովական՝
Միւսն այնտեղէն խանդո՜վ եռուն
-Կա՛նգ ա՛ռ, - կ’ըսէ
-Ու ի՛նձ գովէ՛,
Ո՜վ արարած եդեմական...

Ինչպէ՞ս գովեմ Քո աչքերը...

Արամ Քէթէնճեան 

Նոյեմբեր 2011

Արամ Քէթէնճեանի նոր գրքին հրատարակութիւնը

ՀԲՀ-ը ուրախ է փոխանցելու թէ հեղինակ Արամ Քէթէնճեանի նոր ժողովածուն «ՆՇՈՅԼ ՀՐՃՈՒԱՆՔԻ» լոյս տեսաւ Հալէպի մէջ։

Կը շնորհաւորենք հեղինակը։

Արամ Քէթէնճեան։ Նորայայտ արեւ

Դու խո՜ր անցեալի երազ քաղցըրիկ,

Բայց վերածնեալ իրականութիւն.

Դու եթերային հուրի անուշիկ,

Որն այդ երազին բաշխեց ջերմութիւն...

Անհո՜ւն անցեալի դիւցազներգութիւն.

Անկոխ դու կղզի, անհերկ դու արօտ.

Դու տիեզերքի մոլորակներուն

Եւ աստղաց սրտին՝ նորայայտ արեւ...

                                                           

 Մայիս 2010

Արամ Քէթէնճեան։ Անի

Աւերակ դարձած Անիի հողին, դարե՜ր ապրեցայ.

Ներշնչող վանքին, դաշտին ու սարին  տեսքով տարուեցայ.

Իր ծաղիկներու բուրմունքով անուշ՝ անվերջ արբեցայ...

Արամ Քէթէնճեան։ Տիգրիսին

Դո՛ւ կը բխիս մեր հինաւուրց լեռներէն

Ու անձկութեամբ կ′անցնիս օտար հողերէն,

Բայց քո մէջ կայ վառ կարօտը հայրենի,

Օտար հողը քեզ չի բաժներ  արմատէն...

Արամ Քէթէնճեան։ Ես չէի գիտեր

Ես չէի գիտեր, որ Արագածի լանջերն են հզօր, իսկ ձորերը՝ խոր.

Ու վերելքն Անոր, որքան սոսկալի, այնքան ալ է դիւր։

Ես չէի գիտեր, որ Արագածի կողերուն խրոխտ, աղբիւրներ կան բիւր,

Ուր ջուրն է զուլալ, ան՝ քաղցր ու մաքուր։

Ես չէի գիտեր, որ վանքն Ամբերդի հանդարտ կը ժպտի վտակին ձորի,

Իսկ Ամրոցն անխախտ, անվերջ կը հսկէ լերան ծերունի։

Ես չէի գիտեր, որ Արագածի գագաթները սէգ՝ տէրն են ամպերուն.

Եւ անոնց ձիւնը՝ յաւերժ, շողշողուն...

Ես չէի գիտեր, որ Քարի լիճը երբեմն անյայտ,

Անտեսանելի իրողութիւն է։

Ես չէի գիտեր, որ Արագածի ժայռոտ մէկ լանջին,

Հպարտ բազմած է ուխտաւորներու հոգին ներշնչող՝

Ս. Աստուծածին վանքը Տեղերի։

Ես չէի գիտեր, որ ստորոտին գիւղեր կան սիրուն,

Ուր կ՛ապրին հուրի  փերիներ զուարթուն.

Գիւղեր, որ ունին այգիներ գոյն գոյն։

Սակայն ճիշդն ըսեմ,

Որ այդ բոլորը  գիտէի իրօք,

Բայց... չէի գիտե՜ր...

2009 Նախապէս հրատարակուած է Հայաստանի Հայ Գրող  ամսաթերթին մէջ 
եւ www.nshanag.net կայք էջին վրայ:

Արամ Քէթէնճեան։ Արարատին

Երբ եմ կրկին մօտըդ գալու,

Քեզ տեսնելո՛ւ Արարատ,

Քո պատկերը խորհրդաւոր

Սիրերգելու լե՛ռ  հպարտ։

Կ′ուզեմ կառչիլ ժայռերուդ վեհ,

Ու ներշնչուիլ, զորանա՜լ.

Ծաղկաբոյրըդ  ըմբոշխնելով՝

Հրճուիլ, ցնծալ, վերանա՜լ...

Յաւերժական ձիւնէդ բիւրեղ

Թող բխի յոյսի աղբիւր,

Եւ ըմպելիք կախարդական

Ու զովացնէ սիրտն իմ հուր։

Երկնակարկառ  գագաթներըդ

Թող բաշխեն Մաս, Սրբութի՜ւն.

Իսկ հովերըդ փոթորկաշունչ՝

Վշտերուս անդորրութիւն...

Որպէս արծիւ հսկայական,

Քո թեւերով Սիս – Մասիս,

Եկո՛ւր, ինձ ա՛ռ ու գիրկըդ տար,

Անմահացո՛ւր իմ հոգիս...

2008


Նախապէս հրատարակուած է Հայաստանի Հայ Գրող ամսաթերթին մէջ։

                                    

                                                     

Արամ Քէթէնճեան։ Հովի Նման

Հովի է նման մօտեցումը քո.

մերթ հանդա՜րտ ու մեղմ

մերթ փոթորկալի, ուժգին շառաչող...

Հեզութեամբ լեցուն երբ կը մօտենաս,

անշշուկ ու լուռ երբ կը հպիս ինձ՝

դու ինձ կը բաշխես հրապո՜յր գարնան.

քո բոյրը անո՜ւշ կ′անցնի ռունքերէս,

կը հասնի կուրծքիս, այրերն թոգերուս,

հոն կը նորոգուի սիրտըս յոգնաբեկ

ու տրոփիւնը, ո՜հ կը մեղմանայ.

երազանքի մէջ կ′ընկղմի հոգիս,

ու նոր կեանք կ′ապրի հանդարտ ու անուշ

երազի մը պէս անբիծ ու քնքո՜ւշ...

Մերթ կը մօտենաս փոթորկի նման,

կը դպչիս դու ինձ մտրակելու պէս,

ու կը պարուրես, կը կաշկանդես զիս.

Ճնշումէդ ահեղ կ′ըլլամ շնչահեղց.

բայց գիրկըդ կ′առնես ու կը շոյես ինձ

եւ կը շաղախուիս էութեանս հետ,

կ′ըլլանք մէկ էակ, մէկ սիրտ, մէկ հոգի

ու սէր կ′ըմբոշխնենք ակէն դրախտի...

...........................................................

Մեղմութիւնը քո մրրիկ ահաւոր

իսկ փոթորկումըդ՝ քնքշութեան աղբիւր...

2006 Նախապէս հրատարակուած է Հայաստանի Հայ Գրող ամսաթերթին մէջ եւ www.nshanag.net կայք էջին վրայ:

Արամ Քէթէնճեան։ Վարդի պատմութիւն

Օր մը, ինձ վարդ նուիրեցիր,

Բուրումնաւետ վարդ բոսոր.

Ես զայն դրի կուրծքիս մէջ

Սիրտըս՝ թաղարը անոր։

Վարդն ապրեցաւ տարինե՜ր,

Մնաց թարմ ու գեղեցիկ,

Ու հանգչեցաւ կուրծքիս մէջ,

Թոգերս՝ անոր զոյգ բարձիկ։

Նորէն անցան տարիներ,

Վարդը մնաց ժպտերես.

 Անուշ բուրեց կուրծքիս մէջ

 Աւիշ ծծեց արիւնէս։

Ու սահեցան տարիներ,

 Վարդը մնաց  ինձ ընկեր,

Ե՛ս, կը քքուէի անոր,

Իսկ ան՝ ինձ շո՜ւնչ կը բաշխեր...

Բայց երբ անցան տարիներ

Անագորոյն ու դաժան.

Վարդն ապրեցաւ յուշերովդ

Իսկ  դու՝  աւա՜ղ, մոռցար զայն։

2011 - Նախապէս անտիպ

Արամ Քէթէնճեան։ Կենսագրական գիծեր

Ծնած է Պաղտատ ուր նախնական եւ երկրորդական ուսումը կ՛ստանայ Պաղտատի Ազգային Միացեալ Վարժարանին մէջ։ Կը ծառայէ Պաղտատի Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Եկեղեցւոյն, իբրեւ սարկաւագ, ու կը մասնակցի ԿԱՆԹԵՂ եռամսեայ խմբագրական կազմին։

Գրել սկսած է 1979 թուականին։ Ունի յօդուածներ Մայր Աթոռի  ԷՋՄԻԱԾԻՆ ամսագրին մէջ նաեւ քանի մը բանաստեղծութիւններ Հայաստանի ՀԱՅ ԳՐՈՂ եւ Լիբանանի ԱԶԴԱԿ  թերթերուն մէջ ինչպէս նաեւ չորս բանաստեղծութիւններ համացանցի www.nshanag.net  կայքէջին վրայ։