Ինտրա։ ՎԵՐԱԴԱՐՁ

5, 7.

Նորէն սեւ նոճեաց մօտ է սենեակս ու զեղուն՝

Մարգն ի վեր կանգնած մութ ամբոխին սըլացքով,

Ու ստուերովն ոմանց որ կ’ամբառնան որմիս քով,

Ու’ անոնց անպատում սօսաւիւնով ողողուն:

Նախկի՜ն հայեցմանցս ոլո՛րտն յաւէտ երկնագով,

Ուր ապրեր էր ստէպ հայրն երբեմնի այս տըղուն,

Եւ զոր կ’ընտրեմ վայր պաշտամունքի մը ղօղուն,

Հին խանդովն հիացիկ ու’ այժմու խոհուն խըռովքով.

Ո՜ բնավայրս, եկա՛յ, ծոցիդ շատ մօտ այս անգամ,

Քու մելամաղձիկ ըստուերիդ մէջ մշտդալար

Տրտում վերացմանդ խունկը շնչել վերըստին.

Քանզի հսկայից սրտին ես ցաւը կ’զգամ,

Ցորչափ կը մտածեմ թէ վէս հոգի թրթռալար՝

Ի՛նչ անժառանգեալ մ’եմ հեռանշոյլ Ճշմարտին:

26 Նոյ. 1905

«Նոճաստան»

ԻՆՏՐԱ: ԴՐԱՑԻ ԿԱՏՈՒՆ

Երբեմն եկուր` կատու,

Դուռնէն նայելու...
Երբոր անօթի ես,
Իմ տունս եկուր շիտակ.
Ու մլաւիւնդ երկար
Ու ցաւագին,
Երգէ մենութեանս մէջ
Ուր վիշտերը կ'ապրին...
Միտքս` քաղցր ու դիւային
Տեսիլներ կը փնտռէ...
Երբեմն եկո՛ւր, թո՛ւխ կատու
Կանանչ նայուածքով`
Դուռնէն նայելու...:
Ես ոսկոր պիտի տամ քեզի.
Եւ ձուկի պոչեր.
Որպէս զի նիհար կողերդ
Խնջոյք մը ընեն...
Եւ տխուր հապճեպով
Քու ճաշդ դիտեմ ես.
Մի վախնար, ես կը խորհիմ.
Ես չեմ շարժիր բնաւ.
Ափսո՛ս որ չեմ շարժիր...
Բռնելու քեզի,
Ո՛վ անծանօթ աղքա՛տ կատու,
Շոյելու համար վտիտ ծոծրակդ
Ուրկէ դիւայնութիւնդ կը ծնի:
Իմ տունս եկուր երբեմն.
Ես ուտելիք պիտի տամ քեզի.
Ձուկի պոչեր
Ու ոսկորներ հաւու:
Եկո՛ւր աղքատ կատու,
Կանանչ նայուածքով,
Դուռնէն նայելու...:

Արտատպուած 2014ին Սարգիս Խաչենց-Փրինթինֆօ հրատարակչատան կողմէ տպուած Ինտրայի «Հովին Ձայնը» ամբողջական երկերու երկհատորեակին Ա հատորէն.

Live from Holy Cross: Catherine Fletcher reading poems by Indra

Click to hear the audio segment.

Catherine Fletcher- photo by Khatchik Turabian

Indra (pen name of Diran Chrakian (1875-1921) 

HOME, AFTER A LONG ABSENCE

In my room, near the cypress grove

the dark is crowded up, pushed into the light,

while shadows creep up on my walls

and untranslatable murmurs rise,

I see another, earlier place

where the father of a lost boy calls,

and where the boy chooses to hide

to worship his enthusiasms alone.

Home.  And once more I wear

the evergreen shadows that are infused

with incense like an exultation shared.

The heart of giants still holds a secret animus

whose truth I do not grasp,

although I am its heir.

MISTLETOE—a plant known for its medicinal value

Here in this grove of giant cypress

where the trees lean forward to press

the last drop of turquoise from the sky,

as they stand on the hill

I enter like a reaper of mistletoe

who cuts with a golden scythe

berries and vines he believes

will cure every human ill.

Like him I linger in the breath

of the sweet forest

on the edge of night

looking for an antidote, a faith

in the darkness of cypress, looking

for a harvest of undying light.

Both poems translated by Diana Der-Hovanessian

Տիրան Չրաքեան։ ԳԻՇԵՐ

Գիշեր է. երկինքը կը փայլփըլի
Անդո՜րր ահագին, ու պատկառելի.
Նըշոյլներն անգամ ա՛յնքան, վիհերէն երկնային
Կը ժըպտին հաճոյքէ, հացումէ կու լան:

Իբրե՛ւ թէ բոլորն ալ իմանային
Անցնող հծծիւն մը յաւիտենական՝
Վերէն՝ հեռուէն, անհուն խորհուրդէն.
Սարսռալէ՝ կարծես թէ կը վերանան,
Իմաստութենէ կարծես կ’աղօթեն:

Աշխարհքը լուռ է. տանս մէջ խաւարին՝
Յետին ճրագներն ահա կը մարին.
Սեւ տանիքներու տակ մեղաւորներ
Կը քնանան հիմա իրենց քունը հէգ:

Ո՛չ մէկ սուրբ երազ զիրենք դէպ ի վեր
Մեծ խաղաղութեան կ’ամբառնայ երբէք
Հոն քաղաքն ամբողջ սեւ կոյտ մ’է թշուառ
Նիրհող կիրքերու. վերն ամենուրեք՝
Լուռ անբըծութեանց օրհներգ խանդավառ:




Տիրան Չրաքեան (Ինտրա)

Ինտրա։ Մահէն Ներշնչում

Ո՜վ մշտակոթող, խուռն ու սեւ նոճիք՝
Որ փոսերուն վրայ կեանքին վաղագրաւ,
Բոլոր այն խանդով, զոր մահն ի ձեզ դրաւ,
Դէպի վերամբարձ Անհու՜նը կ՛աճիք։

Այս նըւաստ հովտէն՝ զեղծ ու սրտագրաւ,
Ի՜նչ հեշտ է ձեր ելքն, հրաժարումն անճիգ.
Ի՜նչ սէր Անյեղլւոյն՝ ուր կը մըխըրճիք…
Վերին լուսաղբերց համար ի՜նչ ծարաւ։

Ձեր արմատներուն ներքեւ, այնպէս չէ՞,
Կ՛նեխին ամէն իղձիք աշխարհանըւէր,
Եւ դո՛ւք միայն գիտէք վախճանն այս թշուառ.

Եւ ան է անշուշտ՝ որ ձեզ կ՛ներշնչէ
Սեւեռիլ Անդրին բերկրութիւնն ի վեր,
Որ միայն ձեր կայքէն կը նշմարուի, վառ։

8 յունիս 1906




Ինտրա - Տիրան Չրաքեան
1875-1921