ՆԻԿՈՂՈՍ ՍԱՐԱՖԵԱՆ; ԳՆԱՑՔ

Ոչ ուժ է, ոչ ախտ՝
Մարդատեաց հոգիս,
Այլ ճամբորդ մ’աղքատ՝
Քաղաքէ մ’ուրիշ
Քաղաքի միջեւ,
Ձգածիս ընդմիշտ
Եւ դեռ անորոշ
Գալիքին միջեւ։

Ապակիին դէմ,
Ուր կը կռթընիմ,
Հոսող եւ անհիմ
Իրերու վրայ
Գլուխս է դալկադէմ՝
Ծովամայրի պէս,
Երբ շոգեկառքէս
Դէպի հակառակ
Սիրտըս կը սուրայ։

Բազուկը, որ զիս
Սեղմած՝ կը տանի,
Շարժումով մը խիստ
Կը քաշէ արագ
Լաթը սեղանին՝
Հողերու տակէն,
Ուր գըլորելէն
Տուներ կը թափին,
Լապտերներ գոյն-գոյն,
Կայմեր հերարձակ
Հեռաձայններու։

Մեքենան ծառ մ’է,
Որ աստղերուն տակ
Տերեւներն ամէն
Պիտի տայ հովին
Մինչեւ լուսածագ։

Կամուրջներու խոր
Փորերէն՝ մուրճի
Թափօրներ, խռպոտ
Ոգիներ կ’աճին։
Ու սուր մը՝ գետէն
Կը նետէ անդին
Յուշերըս բոլոր։


— Պէտք չէ գանգատիլ,
Պէտք չէ ետ դառնալ, -
Հրեշտակը կ’ըսէ.
-Ձգածիդ դիմաց՝
Եթէ չես ուզեր
Ճամբայիդ կէսէն
Քարանալ յանկարծ
Ղովտի կընոջ պէս։
Նայէ՛ աւելի՝
Կաղանդի ծառին,
Որ սիրտըդ կապես
Անոր ծայերուն,
Ուր լուռ՝ կը վառին
Բազմահայելի
Պարասըրահներ,
Խանութներ փայլուն։

Այս քաղաքը նոր,
Լապտերներն անոր,
Ջրվէժներն անվերջ
Գործատուներուն,
Այս թառը անհուն՝
Տուներու ճերմակ,
Որ կոյր՝ կը սպասեն
Լուսնկային տակ,
Ու դեռ անոր մէջ
Ինչ որ կը տեսնես,
Ինչ որ կ’իմանաս,
Դանիէլի դէմ՝
Ոսկի, անվընաս
Պառկող առիւծն է։

Գետը կ’անհետի։
Վերելակ մ’յանկարծ,
Ու վերելակին
Վիժումէն ծակած
Սիրտըս։ Իր ետին
Դուռ մը, դուռէն դուրս՝
Կիներ, պարոններ,
Մարդ մ’ալեմօրուս։

Բոլորն ալ լըռին,
Բոլորն ալ տարտամ՝
Ծովախոյզներու
Տըկար լոյսին տակ։
Սինեմայի լուռ
Վարագոյրին պէս՝
Նորէն սըրարշաւ
Պատուհան մ’անդին։


Ու անիւները,
Գնդիկներ ուժգին՝
Որ կը սալարկեն,
Կը կազմեն դեռ զիս,
Մոնթէ-Քրիստոյի
Բանտին պատին պէս՝
Որուն ետեւէն
Դառնութեան մը հետ
Գանձ մը կը խօսի։

Քաղաքը, սակայն,
Որ ալ կը լըքես,
Երբ խածած է քու
Քայքայուած սրտիդ
Թնճուկուած ծայրէն,
Կը պարպէ յանկարծ
Եւ անվերջ՝ զքեզ,
Ճախարակի պէս՝
Քանի հեռանաս։

Ոչ ուժ է, ոչ ախտ՝
Մարդատեաց հոգիս,
Այլ ճամբորդ մ’աղքատ՝
Քաղաքէ մ’ուրիշ
Քաղաքի միջեւ,
Ձգածիս ընդմիշտ
Եւ դեռ անորոշ
Գալիքին միջեւ։

«Անջրպետի մը գրաւումը»

Նիկողոս Սարաֆեան։ ՃԱՄԲՈՐԴՈՒԹԵԱՆ ԽԵՆԹ ՍԷՐԷՍ

Խռֆած բուեր կը սուլեն գիշերները ու կ’անցնին

Կայարանէ կայարան։ Հեռուներէն տակաւին,

Շոգեկառքե՛ր, կը դողամ. ձեր հեւոցին, ցուրտ հովին

Դէմ ես տըղայ մ’եմ կարծէք ու պատուհանըս՝ հանի։



Նոճիներու պէս հոսուն՝ ձեր ծուխերուն մէջէն դեռ

Ես կը տեսնեմ մեռելներ։ Վիշապներու բոցացան՝

Պըտուտակները կ’ոռնան։ Քաղաքներէն` որ անցանք,

Շոգեկառքե՛ր, մերկ սրտէս միս ու արիւն են փետտեր։



Քարափներու գոյնըզգոյն ճըրագներ դեռ կը ծորին

Խէժի նըման՝ ուղեղէս։ Սրճարաններ կան վհուկ։

Ճամբաներուն ծառը քար՝ որուն օձերն էիք դուք,

Շոգեկառքեր, քանդըւէր ծառը կախարդ խնձորին։



Ճամբորդելու խենթ սէրէն առողջութիւնըս գընաց։

Ապսենթներու յորդում մ’է անիւներնուդ շունչը սառ։

Ծաղկախտաւոր խափշիկը պաղ գետերէն կը յուսայ

Մարել կըրակը ներքին ու կը մեռնի արբեցած։



Շոգեկառքե՛ր, սեւ յուշեր, ո՜հ, ձըգեցէ՛ք զիս հանգիստ։

Դադրեցուցէ՛ք ձեր անքուն մեքենաները կարի։

Հոգիս յոգնած ու հիւանդ՝ մեռելի պէս կ’երկարի։
Ոչ ուժ ունի, ոչ փափաք ճամբորդելու՝ ա՛լ հոգիս։






«Անջրպետի մը գրաւումը»

A Wild Love of Travel

From station to station a crowd of night owls
whistle and pass. Even from far away I tremble
with its heaving breath as if I were a boy
in an open window in a cold wind.


I see dead men standing like cypresses surrounded
by it. And like vishab* dragons
its metal screws howl. Cities we pass are peeled
from my flesh, bone, and heart.


Colored lights trickle on the edge of black
precipices and stick like gum to my brain.
The coffee houses have faceless clocks and
the roads grow trees with snakes and poison apples.


No wonder then because of my crazy love of travel
my health deteriorates. The cold breath
of the wheels is slow absinthe. The porter
trying to extinguish its flame dies drunk.


Trains, black memories, pass and leave me
in pain. Stop this sleepless sewing machine.
My soul has neither the strength nor will
to travel any more. But the tracks stretch on.


* Evil dragon of Armenian legends

Translation by Diana Der Hovanessian

Quote for the month of May 2018

«Նոր է, նոր, նոր որ անհիմ
Այս հողերէն, թօթուելով մեր կեղծիքները բոլոր,
Այս քաոսէն կը ծնիմ։»

-Տեղատուութիւն եւ Մակընթացութիւն
Նիկողոս Սարաֆեան

It is as new, new, new, that from these foundationless
grounds, shaking off all our fictions,
I am born out of this chaos.

-Ebb and Flow
Nigoghos Sarafian

Translated by Hagop Gulludjian

Literary quote for January 2018

Բայց ի՞նչն է իմ ուզածս, ո՛չ ուրիշ բան, եթէ ոչ հաշտեցնել կեանքին գեղեցկութիւնը իր անհեթեթութեան հետ, գտնել հաշտութեան եզր մը մարդոց եւ իմ միջեւ, փրկել զիս մոռացումէն արուեստին շնորհիւ, վայելել համակրանք ու սէր, ապրիլ: Գրկել անձս, երբ ան կը քայքայուի, չտառապիլ մահէն: Եւ ահա հակում՝ մերթ զգայարանքներուս, մերթ իմացականութեան:


Նիկողոս Սարաֆեան

Նիկողոս Սարաֆեան: Մոլորում

Պատրանքներովդ ահա, կեա՛նք, թշուառութեամբըդ դարձեալ,

Սադրանքներովըդ վայրագ կը հըրես զիս աւելի

Խորը հոգւոյս, ուրկէ խոյս հազիւ փորձեր էի տալ

Եւ սիրել քեզ… Կը ճընշես զիս խաւարովն անցեալի

Ու գալիքով մը, որուն դեռ լոյսն հեռու է մենէ…

Զիս կը սպաննես ամէն օր, կը փրցընես մէկ առ մէկ՝

Բոլոր թելերս սիրոյ։ Ամէն մէկ ժամըս ժամն է

Բաժանումի մը տըխուր։ Ամէն մէկ օրս յուսաբեկ

Անկում մըն է, հեռացում սիրած բոլոր բաներէս,

Որոնց երբեմըն հասնիլ տենդով, խանդով փորձեցի։

Ամէն մէկ պահ ժպտելով ու դիւթելով կը դաւես,

Ինչպէս դաւեց Տալիլան… Ու ձայն մ՚ահա, կեա՛նք, ինծի

Կը փսփըսայ շարունակ՝ ինչ որ ըսաւ Սամսոնին։

Ա՜, ձըգէիր ինծի գէթ՝ մահէն անդին աշխարհներ

Տեսնող հաւատքըս իմ հին ու բարութիւնս երբեմնի…

Կեա՛նք, կը հեգնես դարձեալ զիս… Ամենէն մեծ չարիքն էր

Որ կըրնայիր տալ ինծի. ոչ բաժնուիլ կարենալ

Քեզմէ և ոչ քեզ սիրել… Այլ մընալ լոկ կենդանի

Իբրև մեռել մը. այսպէս, իբրև մարտիկ մը պարտեալ,

Նաւ մը՝ օտար ծովուն վըրայ, որ ոչ մէկ ափ կը տանի։

Նիկողոս Սարաֆեան

«Տեղատուութիւն Եւ Մակընթացութիւն»

Փարիզ, 1939

Marée Basse et Marée Haute, 1939

Ebbe und Flut, 1939

Նիկողոս Սարաֆեան: ԽԱՂԱՂԱԿԱՆ ՈՎԿԻԱՆՈՍ

Կէս դար յետոյ, երբ գացի հոն՝ ուր ապրած էինք մենք,

Տուն չկար՝ տեղն էր պարապ։ Չէի ճանչնար հողը մեր։

Փողոցն՝ որ մեծ եմ տեսած, փոքր էր։ Աչքերս են խաբեր։

Տեսայ՝ ինէ դուրս չկար յիշածս, անցեալ շէն կեանք, շէնք։

Կը չըքանայ մենէ վերջ այն՝ ինչ որ մենք կը յիշենք։

Մեր հողն էր փակ։ Ես՝ օտար։ Կ’ուզէի՝ մայրս երեւար։

Կ’երեւար։ Ջինջ իրիկուան լոյսն իսկոյն զայն կը ջնջէր։

Միտքս էր ջնջեր իր մէջ՝ հին մըտածումներ եւ տենչեր։

Նըւազեր էր աճելով հաւատքով կամ դառնաբար։

Մահը կէսէ աւելին առած՝ ըրած էր խաւար։

Եւ մինչ պարապն էր առջիս, ես՝ կողոպտեալ, ոտքէս վեր

Կը չափէր մէկն. «Ի՞նչ կ’ուզէ այս դրսեցին…»։ Քալեցի։

Ո՞ւր… Հողն էր լուռ, հոգը չէր։ Քաղաքս օտար էր ինծի։

Մեծցած, փոխուած եւ ճանչցածս սպասածէս վեր, տարբեր։

Կ’անջատուէի անցեալէն եւ ան ինէ կ’անջատուէր։

Մոլոր էի եւ տեսայ՝ զուր է կառչիլ յիշուածին [1] …

ՄԻՋԵՐԿՐԱԿԱՆ հատորէն

ՅԳ

« Խաղաղական Ովկիանոս ». - Հատուած է (իբր կարգաթիւ 2 թւանշանը կրող), լոյս տեսած « Դրազարկ » տարեգիրքին մէջ, 1968ին: Ծանօթագրութիւն մը, էջատակին, կը ճշդէ « Գլուխ մը ` « Մեկնում » գործէն »:

Նիկողոս Սարաֆեան:ԱՐԵՒ-ԱՆՁՐԵՒ

Անձրեւ-հովէն ուռած ուռկան։

Ծառերն ահա կը սարսըռան։

Փարիզ, Փարիզ. ծով անյատակ։

Կը կծկըտիմ բանտի նըման

Դուռի մը մութ կամարին տակ։

Բարի արեւ Օգոստոսի,

Ե՞րբ պիտի գաս ազատել զիս։

Ցեխոտ արցունք մը կը հոսի

Ոսկորի գոյն պաղ պատերէն,

Որ դարերու մահ կը բուրեն։

Ձուկերու պէս հալածական՝

Քարեր, ջուրեր կը դողդըղան

Բակին մէջ՝ ուր կին մուրացկան

Մը սիրային երգեր կ’երգէ,

Բռնած նիհար տըղուն ձեռքէն։

Բայց կը հեգնէ ձայն մը տարբեր

Ամէն երազ ու ամէն սէր,

Ե՛ւ քեզ, անձրեւ, որ շատըրուան

Փրփըրացայտ եղար, եւ մերթ՝

Քընար՝ սրտիս պատանեկան։

Սրճարաններ, լոյսեր շարժուն,

Այրող նըւագն անիւներուն,

Հաշիշի ծուխ, մշշոտ աշուն…

Կարօտներ հին կը խուժեն, մինչ

Կը զգամ դիւթանքն իրենց քանդիչ։

Ու կը դողամ ես ցրտակէզ։

Պահն է դարու մ’աքսոր կարծես։

Թախծոտ յուշեր զիս կը դաւեն։

Բարի՛ արեւ, ե՞րբ կը փրկես

Զիս՝ սողացող այս անձրեւէն։

Նիկողոս Սարաֆեան: ՔՈՒՆԸ

Պատուհանին դէմ, բուրդի պէս դիզուած գորշ մշուշին, 

Լռութեան դէմ անսահման, 

Կատուս նստած կը նայի ու կը հանէ ձայնը հին
Ջահրի մը ծոյլ թաւալման։

Ան կը մանէ։ Կը սահի աշխարհն ամբողջ իր մէջէն, 

Կ’անցնի թելի պէս նրբին։

Ու կը շրջին անուրջներն իր մարմնոյն մէջ։ Կը շրջեն

Մանոցներն իր խոկումին։

Մերթ տրտմութիւնն ու ձանձրոյթն ու տատանումն ունի ան

Իր կեանքէն կուշտ պառաւին։

Գլուխը կախ՝ կ’երազէ։ Աչքերն իր խաժ կը լողան

Խէժի մը մէջ, կը փակուին։

Մերթ ըսփինքսի մը յոխորտ սեւեռումով կը նայի

Անմեկնելի, անիմաց

Խորհուրդներուն՝ որ կարծէք կուտան փողոցն ամայի, 

Մխացող պատն իր դիմաց։

Կը քայքայուի, կը գգուի աշխարհն ամբողջ մշուշին

Հետ կը ձուլուի։ Մոռացման

Մէջ այդ խոնարհ, ընկղմած՝ ծառերն հազիւ կը շարժին, 

Երազի պէս կը ծփան։

Քաղաքն ամբղոջ հեշտօրօր լռութեան մէջ մեղկօրէն

Կը ծաւալի, կը հալի։

Կ’անցնին շուքեր՝ յուշերու պէս, որ հազիւ կը փորեն

Մշուշն անհուն անցեալի։

Բայց սին պատրանք մը ըլլար կարծէք հեշտանքն անգամ այդ

Անփութութեան, մոռացման։

Կատուս նստած՝ կը մանէ, կը խառնէ շունչն իր՝ անյայտ

Թելին կեանքի մը անբան։

Ու կը մանէ ան քիչ-քիչ մշուշ մը թոյլ։ Կը պարպէ

Ինքզինք։ Երազ ու խորհուրդ

Ըսպառելով, տղու պէս, կը մրափէ անտարբեր՝

Պատուհանին առջեւ ցուրտ։

Նիկողոս Սարաֆեան

Փարիզ 1942

Նիկողոս Սարաֆեան։Յառաջաբան

Եկեր եմ ծով՝ կարօտով, եւ կապոյտ ծով է անհուն,
նաւահանգիստ, պերճ քաղաք, ամառ, եւ գիւղ է խաղաղ.
առաւօտուն, ճիչ, խայտանք՝ ծիծառներու, աքաղաղ,
եւ տեսիլ է հայրենի՝ հոս, լուսացման այս պահուն։

Ափ է օտար, անծանօթ, ծանօթ՝ սակայն, ծանօթ ծով,
Միջերկրական, Արեւելք՝ Արեւմուտքին մէջ, երկիր…
Եւ մանկութեան աշխարհիս նման ժայռեր են կարմիր,
այդ աշխարհիս ջուրերուն նման ծովն է իր կոծով։

Նման փայլող բլուրներ եւ նոճիներ, լուսաբաց՝
նարնջագոյն ու կարմիր … Յարութիւն է անցեալի,
մինչ ուղեւոր մեծութիւն ծովն է, հզօր, կը փայլի,
իր յուշերով դարաւոր, կ՛առաջանայ լայնաբաց։

Հոս՝ հեռացածն է ներկայ եւ գալիքն է միասին,
հին, նոր խինդեր միասին։ Այստեղ տեսածս է նման՝
մանկութեան մէջ տեսածիս, մաքուր, խաղաղ, անսահման,
եւ նման է ապագայ աշխարհի մեր երազին։

Ճամբուս վրայ՝ թափառման՝ երկիր այս ծովն է եւ հուն,
եւ ուղեւոր մարդկութեան, եւ քայլերու գերբնային
ձայն է, եւ մերթ քայլերուս ձայնն է… Տարուած կը նայիմ,
տարուած եւ լի,  լայնաբաց՝ լուսաբացի այս պահուն։

***

Բայց լռութեան մէջ, ահա, վրդովիչ կոծն է ծովին,
ձայնն է կտրած ծովերուս։ Օ՜ ի՜նչ ժլատ ճակտի գիր,
մեծութիւններ մարդկային ցանկալ սակայն տարագիր
շրջիլ, ոչ մէկ մեծութեան կրնալ կապուիլ սրտովին։

Քաղցրութիւններ հեռացած կը յիշեմ, զիս կը յուզեն,
եւ հեռացած կը զգամ զիս։ Ջուրեր կանաչ, գերբնային
ձեռքերու պէս կու տան լոյս։ Խորէն ժայռեր կը նային։
Վերացման պահ է, բայց զուրկ եւ կուշտ կը զգամ զիս լոյսէն։

Եւ հեռանալ կ՛ուզեմ դեռ, թէեւ տեսիլ է վսեմ,
ու կրակներ են նորէն, մինչ ծնունդ է խաւարին
խորէն, հուրեր՝ հրաշէկ մետաղներու… կը վառին
անցեալ յոյսեր։ Միշտ՝ ծովին առջեւ, լոյսին կը սպասեմ…

Եւ ալիքներ են կրկին՝ այս սպասման մէջ լռին…


«Միջերկրական», Պէյրութ, 1971

ՆԻԿՈՂՈՍ ՍԱՐԱՖԵԱՆ: ԱՊՐԻ

Խա՛նդ տանք, պատրա՜նք տանք ազգին` որ ապրի,

Այս յուսաբեկիչ պատրանքներն ի վեր,
Ապրի: Մենք խորհինք այդ տուրքին բարի,
Ատո՛ր միմիայն, մնացեալն է ըստուեր:

Մոռնանք մեր միտքերն` որ կը յուզեն մեզ.
Լըքե՛նք հոգեկան բաւիղները բարդ,
Ըլլանք պարզ` մեր պարզ ժողովուրդին պէս,
Եւ ո՛չ թէ լարի վրայ ճախրող գերմարդ:

Կ՛անցնի՜նք օր մը մենք,- կ՛ապրի ազգը մեր:
Գոյութիւնն իր` միակ իմաստն է կեանքին:
Ըլլանք գոյութեան բեղմնաւոր սերմեր:

Կը հիննան, կ՛անցնի՜ն մեր մտքերն անգին,
Հաւատքնե՛րը մեր… Տանք տուրքը բարի,
Խա՛նդ տանք, պատրա՜նք տանք ազգին` որ ապրի:

ՆԻԿՈՂՈՍ ՍԱՐԱՖԵԱՆ: [Նոր երազներ կան...]

Նոր երազներ կան, սակայն ես երազել չեմ կրնար,
ես չեմ կրնար առաջուան պէս երազել, մինչ միշտ հին
լուսինն է, լուռ երկինքն է նման ներքին աշխարհին,
անցեալ, գալիք կ՛ընեն դառն, անբաղձալի` հոս իրար:

Գիշերներն` հոս կը յիշեմ թէ հին աշխարհը` հեռուն`
կը կործանէր: Կռիւ էր ճամբուս վրայ, սարսափ, սով:
Հինն էր փտած, նորն էր բիրտ` իր հաւատքով եւ յոյսով:
Հեղեղն էր մեծ` իր խլած եւ իր տուած զոհերուն:

Մեր դարն ոմանք կը տեսնեն մեծ, հանճարեղ, վերջնական,
եւ չէ, ճամբայ կայ դեռ մեծ եւ անհունն է անսպառ
հոգին անհուն, մարդկային ըլլալն է դեռ անհնար:
Եկող յոյսերը վսեմ` միշտ չարիքի պէս կու գան:

Եւ անձկութիւն, քայքայում, ցաւ է միշտ` մինչ կը շրջին
մոլորակներ մետաղէ եւ պողպատներ կը սուրան
անհունէն վեր, կը թռչին մեքենաներ մոգական,
անջրպետներ կը կտրեն ուղեւորներն առաջին:

«Միջերկրական»

Նիկողոս Սարաֆեան։ Անձկութիւն

Կարօտը չէր ետիս ձգած քաղաքիս
Ու սէրը չէր ծովին, հովին. վախը չէր
Անծանօթին, որ կը ճզմէր իմ հոգիս,
Ափի մը դէմ երբ կանգ կ՛առնէր նաւը մեր։

Այլ երթալու մեծ սարսուռին պակասն էր
Որ կ՛ընէր զիս յանկարծ թշուառ, կը բանար
Մէջս պարապ մ՛երբ նոր երկրին առջեւ՝ մեր
Նաւուն խարիսխը կը քակուէր յամրաբար։

Արկածներու սպառնալիքն էր այդ պերճ
Որ կը պակսէր. հասնելու ցաւն էր, նման
Անոր, որ լեռն իր ոտքին տալէ վերջ,
Տխուր՝ կ՛առնէ վերադարձի իր ճամբան։


Նիկողոս Սարաֆեան
(1902-1972)


ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Ա. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 11, Փարիզ 1939.

Anxiety 

Not the yearning for a city left behind,
nor the love of the seas and the winds,
it was not the fear of the
unknown
that held my heart in its grip
each time the ship came to stop
facing a port.

No, --but the absence of the anguish
of the mighty shudder of departing
that plunged me of a sudden in misery,
that emptied me of myself
each time I came to face a new land,
while the anchor rumbled slowly into the sea.

It was the threat that seemed amiss,
the menace of adventures aglow with joy,
it was the pain of arriving,
like the climber having reached the top.
has to return and walk back,
crying in his heart.


Nigoghos Sarafian
translated by Vahé Oshagan

Quote for the month of January

«Ճամբորդելու խենթ սէրէն առողջութիւնս գնաց»։


Նիկողոս Սարաֆեան, ԱՆՋՐՊԵՏԻ ՄԸ ԳՐԱՒՈՒՄԸ, Փարիզ 1928 էջ 21

Նիկողոս Սարաֆեան։ Առաւօտ մը

Անտառին մէջ ամայի, ձմրան առտու մը պայծառ,
Ստեղնաշար մը լոյսի
Ու շուքերու շարժելով, խօլ՝ ծառէ ծառ դուն անցար,
Սէգ քայլերովըդ կոյսի։

Խորհրդաւոր բիւր լարեր կը հնչէին։ Քու արագ
Սրունքներդ ռիթմ մը ներքին
Կը մատնէին ու շարժուն շրթունքներուդ վրայ կըրակ,
Կար տենդոտ սէրը կեանքին։

Արկածալից ու երկար ճամբաներու ուղեւոր,
Դուն թուեցար ինձ տարբեր՝
Այն բոլորէն, որ պզտիկ սէրեր, յոյզեր, ամէն օր
Կ՛երազեն խեղճ հաճոյքներ։

Մենք քալեցինք ծառերուն տակէն փղոսկրէ, վրայէն
Տերեւներուն թաց, ոսկի,
Որ շողալով ոտքիդ տակ, կը հանէին ձայն մը շէն
Մետաքսահիւս քղանցքի։

Քաղաքն հեռու էր մենէ. ժխորն հազիւ կը լսուէր
Ու երկնքէն էր կարծես,
Որ կ՛երթայինք, հողմավար՝ երկուքս մէյմէկ լուր ստուեր։
Կ՛ողողէր մեծ լոյս մը մեզ։

Հոգիս իր բերքը տուած, մերկ էր, հատդարտ՝ հողին պէս
Ու լի, յղի՝ նոր կեանքով։
Ու թուեցաւ ինձ կեանքի դուն այն մաքուր ոգին ես
Որ կը ծաղկի մահուան քով։



ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Ա. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 11, Փարիզ 1939.