Showing posts with label Haratch. Show all posts
Showing posts with label Haratch. Show all posts

Monday, February 03, 2020

Յարութ Կոստանդեան։ ՄԻ ՄԱՐԴ

I

Ասում էի ես ինձ մի օր՝
- Թէ գար հիմա այս ճամբայով
Մի մարդ հովի նման անցորդ,
Դէմքը պայծառ ու ոսկեզօծ
Նման աշխարհն ու տիեզերքը ման եկած մի արեւի…
Եւ լռութեան նման անդորր,
Երագներից անդին դիտող մի մարդ արի՜.
Մի մարդ աղքատ, սակայն հարուստ՝
Որպէս թափուած պտուղներով
Բեղմնաւոր է շուքը ծառի.
Հողերի պէս համբերատար, արցունքի պէս հաւատարիմ,
Եւ սիրո՜յ չափ տանջուած մի մարդ,
Օ՜, եթէ գար, եւ հայեացքն իմ դիտէր անթարթ,
Եւ աներկմիտ, եւ անայլայլ — քանզի վաղուց ինձ մտերիմ…
Թէ ճանաչէր ինձ անծանօթն
Եւ ասէր ինձ լոկ — « Բարի լոյս »,
Ողջունէի - « քեզ լոյս բարի ».
Բաւ էր այդքան ուր յայտնէի ես աշխարհին՝
Թէ կեանքիս մէջ տեսայ մի մարդ:

2
Եւ ասացի ես ինձ մի օր՝
Միթէ՞ դու չես լոյսը զուարթ
Եւ չե՞ս կարող լուսաւորել կեանքիդ օրերն՝
Որ ձեռնունայն դեռ սպասէս — մինչ գայ մի մարդ
Եւ որոնէ քո մէջ՝ իրե՜ն…։
Դո՜ւ ես աշխարհն եւ յայտնութիւնն իր նորահաս,
Հայեացքդ անհուն ցանկութիւնն է հորիզոնի.
Ո՜չ աւելի եւ ոչ պակաս՝
Հոսում ես դու յորդ ու վայրագ յորձանքներով Ամազոնի.
Գե՜տ՝ գալարւում ես դէպի ծո՛վ.
Ծո՜վ փրփրուն եւ ալեծածան,
Յուզում են քեզ մեծաշառայլ տենչանք ու դող՝
Արդ, կամարւո՜ւմ ես ծիածան,
Եւ անձրեւում ես դէպի հող,
Դո՛ւ յարաշարժ եւ յեղյեղուկ , դո՜ւ ինքնութեանդ մէջ անսասան՝
Դու մարդ մի լոկ ;

3
Ասում եմ մի մարդ ամբոզջ ու անեղծ՝
Խենթ ու իմաստուն , հպարտ ու կարկամ.
Ասում եմ հերոս , սուրբ ու բանաստեղծ՝
Արեւի պէս մարդ բարեկամ:

Մի մարդ՝ մարմնացած ոսկոր ու արիւն.
Մի մարդ՝ գոյութեան ցնծութիւն ու կամք.
Մի մարդ՝ հիասքանչ հոգի ու աւիւն՝
Աշխարհի պէս մարդ բարեկամ:

Ասում եմ մի մարդ յամառ եւ ուժեղ՝
Ձեռքեր ժրաջան եւ ձեռքեր անկար,
Դաշտերը հերկող անմշակ ուղեղ՝
Հողերի պէս մարդ բարեկամ։

Մի մարդ՝ հեշտասոյզ կնոջ մէջ բեղուն.
Մի մարդ՝ թշնամի լքուած արնաքամ.
Մի մարդ՝ պայքարի տենդերով եռուն՝
Կրակի պէս մարդ բարեկամ։

Ասում եմ մի մարդ յուզուած եւ հասուն՝
Ինքս իր մէջ տեսիլք, ինքն իր դէմ պատգամ.
Ասում եմ աստուած կերտող անասուն՝
Անհունի պէս մարդ բարեկամ։



Friday, June 21, 2019

Գէորք Կառվարենց։ Աշնանային ծեր ծառը

Անցան յիսուն տարիներ,
Ամենածախ աւարի.
Անցայ եւ ես տարուբեր
Ընդմէջ լոյսի, խաւարի:
Սրսըփացի դառնօրէն
Եւ սակայն ոչ ի դերեւ .
Տերեւաթափ անտառէն
Ջի կորչիր ոչ մի տերեւ …

Ու չի կորչիր մեղեդին
Որուն հոգին կուտայ թիռ.
Զայն կ՛ընդունի վերստին
Անհունը՝ հայր մըտադիր:
Բայց մինչեւ օրն այն բարի,
Անառակին վերադարձ,
Պիտի պանդուխտ թափառի
Երգէ վէրքին զուգընթաց.
Եւ քանի որ ազցաւեր
Բաներ են սէրն ու գորով,
Մեր հոգիներն ալ վեհեր,
Պիտի լեցուին մոխիրով…
Բայց ոչ մէկ հով ու ժըխոր,
Վըհատութեան վայնասուն ,
Ջեղաւ այնքան մեծ ու խոր
Որքան իմ ցաւս, ո՜վ աշուն։

Արդ նըշանտուքն է նորէն,
Անագորոյն փեսային.
Արմատն ի վար կատարէն
Սեւ սարսուռներ կը սահին;
Իր կեանքն երազ մ՛էր համակ
Երազի կեանք մր պայծառ.
Որ միայն սէր ու նըւագ,
Ուրիշ ոչինչ չէր բաղձար :
Հիմա արմատն եմ այն ծեր
Ծառին հսկայ երրեմնի,
Զոր կայծակներն են կոծեր
Եւ սակայն դեռ կը կանգնի։
Կը կանգնի հեզ եւ հըլու
Նահաատակի մը նըման
Նախապատրաստ զոհուելու,
Եւ սակայն ոչ ընդունայն...

Ու կը յիշէ՜։ Մեղմօրօր
Ան բարունակ մ՛էր կանաչ
Ու, սըլացիկ, օրէ օր
Կ՛ըմպէր շաղեր ու ճաճանչ:
Կողերն ի վեր կենսուրախ
Ոխտն աւիշին կը ցայտէր,
Բեղմնափոշին փրփրերախ,
Ծաղիկ ծաղիկ կը կայթեր։
Արդ ի խորոց կը ցաւի,
Վակժուժելով իր կաւին,
Ամէն հովի, արշաւի
Դէմ յուսալով տակաւին:
Գիտէ թէ որդը փոսին
Կը սպասէ զինք, — եւ արդէն
Անկասելի օրհասին Կը շողայ շեղբը մօտէն.

Ո՞վ գիտէ մութ ապագան,
Գուցէ վաղոտըն հանենք,
Երբ ամառներ կը սըգան
Ձըմեռն ունի հարսանիք:
Կը տապալին մի առ մի
Ծառերն ամէն թալ ի թալ,
Եթէ գարունն իսկ տանի,
Անոնց պարտիքն է երթալ…
Խեցեվըճիռն է անոնց,
Ըլլալ դագաղ մը դժնէ,
Կամ դիւրարեկ օրօրոց,
Ուր մահը լոյս կը տեսնէ...

Կամ արծարծել անըզգած
Մէծատան բովն անոպայ,
Մինչդեռ աղքատն՝ իր առկայծ
Օճախին դէմ կը զոփայ...

Օճախն մ՛ալ ես ունիմ եոս
Բոյն ազնուական գորովի
Որ թեւերուս վըըայ գօս
Աստանդական կ՛օրօրուի։
Գէթ ձագերուն ու մ՛օրկան
Որ վախ ի վախ կը գաղթեն,
Տէր իմ շնորհէ մշտական
Թառ մը գութիդ սաղարթէն։

Ո՞վ պիտ՛ երգէ ծառը ծեր
Մենաւոր ծառը սարին,
Որուն ճիւղերն արփաջեր
Մահուան դողէն կը սարին...
Իցի՜ւ թէ ծառ ալեւոր
Երբոր իյնամ տախտապար
(Քանի որ մեզ ամէն օր
Կը տապալէ նոյն տապար...)
Թող մահս ի վեր ծովէ ծով
Կանանչն անհուն ծաւալի,
Եւ թող հնչեն ջովէ ջով
Գեղգեղանքներ հրճուալի։
Իսկ ես, դագաղ իմաստուն,
Անմեղ օրրան մ՛էր երբեմն,
Օրրեմ անկումը մարդուն
Մահուան զարթօնքն ամփոփեմ...
Այլ մանալանդ, եւ ի գին
Ողջակիզմանըս բարի,
Տաքցընեմ ուղն ու հոգին
Ամէն անյոյս թշուառին...;


Լիտօ, Վենետիկ, Յունիս 1945



Գէորք Կառվարենց
(1892-1946)


Յառաջ 1978

Monday, February 11, 2019

Զուլալ Գազանճեան։ [Մշուշէն անդի՞ն]

Մշուշէն անդի՞ն .-- ոչի՛նչ։
Ինչ որ տեսայ՝ սրտիս մէջ էր միայն.
Ալիքներ որ ընդմիշտ ալիքներ կանչեցին,
Ձեռքեր որ միացան ձեռքերու։

Հեռաւոր ու մօտիկ քայլերու
Ոտնաձայնը միայն՝
Ես քարափն եմ -- մշուշին մէջ։
Կարեւոր չէ ուրկէ՛ կու գաս, ո՛ւր կ՛երթաս։
Թէ ալիք ես՝ պիտի կանչես
Ալիքն ընդմիշտ,
Ձեռք ես՝ դարձեալ պիտ՛ միանաս
Սիրած ձեռքին
Վերջին հրաժեշտին համար։

Մշուշին մէջ
Խարշափող ու տարտամ ձայներու
Արձագանգը հեռու՝
Ես քարափն եմ միայն։
Եւ բոլոր նաւերը մեկնեցան.
Եւ ոչ ոք, ոչ-մէկ տեղ կրցաւ հասնիլ
Ոչ երկինքին մէջ
Ոչ երկրին
Ոչ սրտին։


Զուլալ Գազանճեան, «Յառաջ» ՄԻՏՔ եւ ԱՐՈՒԵՍՏ, Դեկտ. 5 1976