Raffi Wartanian: Ani

Ani

Are you a city?
Are you a person?
Are you an angel?

Were you my love?
Were you my home?
Were you always baking softly in the sun?

When did the fortress start to crumble?
When were the churches scorched to earth?
When were crescents cut from crosses?

Whose eyes absorbed this unthinkable dismantling?
Whose voice was swallowed by the Akhurian River?

For how many centuries has that bird sung?
For how many revolutions will these bees swarm?
For how many miles will this vast chamber
Echo the dog bark, the church bell, our wavering voices,
Into the bottomless gorge?

Is man so stubborn as to think his questions matter?
That countries can endure?
That species can survive?

As our ruins shudder
As our population declines
As the black smoke rises over the minaret
    Chilling a headless church in its shadow,
Do we see ourselves in you, Ani?

Do you return to us as we honor you with namesakes and stories?
Or have you hidden forever
Behind the cloak of
History and nation,
Memories and myth,
As we helplessly try uncovering the mystery
And capture justice
In our dogged pursuit
Of something lasting
Something fair
Something ours?

We as individuals
As a people
As a humanity
Bound by genetic hope

And a vision of the future before our very eyes
In this fallen city.


Raffi Wartanian.
This poem originally printed in h-pem

Վահագն Դավթյան։ ԱՆՔՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՀԵՐԻՆ

Կես է գիշերն արդեն... Ու խավարում այս գաղջ
Ծխախոտիս նման հուշն է մխում...
Ի՞նչ իմանամ, հոգիս,
Հեքիաթներ կան ուրախ,
Բայց այս մեկը տխուր, շա՜տ է տխուր։

Ու չգիտեմ ինչո՞ւ, ու չգիտեմ ինչպե՞ս
Ինձ այցի է գալիս հարբած մի մարդ,
Ցնցոտիներ հագած մի շրջմոլիկ,
Մի խենթ,
Ցնցոտիներ հագած, բայց քրմի պես հպարտ։

Ծաղիկներ էր ծախում նա մայթերի վրա,
Իսկ ավելի հաճախ բաժանում էր ձրի,
Գինետուն էր մտնում
Ու այնտեղից ելած,
Տերն Էր դառնում բոլոր ծաղիկների:
Ու նա ոչինչ չուներ ծաղիկներից բացի
Ու երկնքից բացի` այլ տեղ ու տուն...
Միայն հուշեր ուներ նա «Չարյանցից»,
Որ պատմում էր հարբած ու մղկտում։

Ու նա հարբած էր միշտ,
Հարբած, ինչպես քամին,
Ինչպես երգը,
Սերը
Ու ծովն անեզրական...
Ու նա ազատ էր միշտ,
Ազատ, ինչպես քամին,
Ինչպես երգը,
Սերը
Ու ծովն անեզրական։

Խոստովանանք լինի, որ ես ինքս էլ կյանքում
Շատ ուզեցի հասնել մարդուն այդ խենթ
Ու չհասա սակայն։

Եվ նա մեռավ մի օր,
Մենակ,
Արձակ դաշտում,
Ծաղիկների մեջ թաց
Ու անձրևի ներքո աստղակաթի։

Ախ, ինչ ասեմ քեզ, տե՜ր,
Ախ, ինչ ասեմ քեզ, կյա՜նք,
Որ չտվիր ինձ բախտն այդ հեքիաթի:
Մեկն իմ ծաղիկների քնքշությունը խլեց,
Եվ հողմերին տվեց ժամանակի,
Մեկը առևանգեց խենթությունն իմ հրե,
Մեկը լեղի խառնեց իմ բաժակին։

Կես է գիշերն արդեն... Ու խավարում այս գաղջ
Ծխախոտիս նման ցավն է մխում...
Ի՞նչ իմանամ, հոգիս,
Հեքիաթներ կան ուրախ,
Սակայն իմը տխուր, շա՜տ է տխուր...


Վահագն Դավթյան  1964

Նորա Պարութճեան։ ՅԵՐԻՒՐԱՆՔԻՆ ՏԱԿ

յերիւրանքին տակ լուսէ
թիւր բերկրանքով
ստուերներու շէկ դերձաններ կը մանէ 
ոչ երդիքը
ոչ ալ պատերն չորս բոլոր
սիլուէթին բախտին համար հոգ կ’ընեն
ճմռթկուած դրօշի պէս
կը շարժտկի ծածանելու հովերով
ատենօք փախուստ տալ կ’ուզէր
բարի կամք մը զինք պայտեց կարմրաւուն բառերով
հիմա վեր-վար
ոսկորներէն մէկէն միւսին
ցատկռտելով արիւնին մէջ չխեղդուիլ կը փորձէ
ու տակաւին չէ հասկցած որ
խայծը մարդուն բջիջին մէջ կը վերածուի կրակի
ինք յանցաւոր եղնիկի պէս     
գազանին դէմ կը փռուի   
իր մարմինին պատասխան մը գտնելու     
ու մորթին տակ հաւաքուածը
հոսեցնելով նուաղումի հալումին
դէպի ներքեւ դէպ’ խորխորատ կը սահի

ալ յոգնած է
ճեղք-ճեղք մատին ծայրերէն
վերջին փուշերն կը ցցէ
իր մնալը մեկնելէն ետք ձգելու

ան եղած էր նրբահիւս
լարերու վրայ պարելու պէս ապրելու
բայց լարերը
հիւանդացած ստամոքսի հիւսկէններ
այսուհետեւ նոր ախորժակ չեն շալկեր

Նորա Պարութճեան։ ՁԵՒ ՉՈՒՆԻՄ ԸՍԵԼՈՒ

երբ գաս վրաս գծելու
այն վայրկեանին որ մոմի պէս կը հալիմ
բռնած կ’ըլլաս յատակս
ու պէտք չըլլար ձեռքերուդ լոյս բռնելու
երկաթաշունչ մկաններս լեզուախաղի պէս ճարպիկ
կ’ելեւէջին պարապութեան մէջ խօսքին   
ու կը հանգչին ձեւին մէջ քու գիծերուդ
մորթերը կ’իյնան մէկիկ մէկիկ եւ արագ
վախէն անկրկնելի զօրութեան
որ ինկած տեղն երբ իր տեղը չգտնէ
փախուստի պէս անճար փոշի կը ձգէ

ես ձեւ չունիմ ըսելու
կարծրանալիք յուզիկութիւնը մաշկիս
կ’երթան պահերն անգութ ծլարձակման
երբ ըլլալուն մէջ յարատեւ մանուկ մը նոր
անարտօնեալ պարոյրին մէջ կը մտնէ
 մոռցուելու
ձեւ չունիմ զայն քեզի ըսելու

կը ջրիկնայ շիկացումը ժամերուն
ու երբ հանգին ժամերը
իբրեւ միւռոն կը ծորի ան դղրդալէն
պատերուս դէմ զարնուելու
փախուստ չունիմ ու
ձեւ չունիմ ըսելու

Sonia Van invited to the prestigious Festival Internacional de Poésia in Medellín, Colombia

Congratulations to Sona Van, invited to appear and read at the International Poetry Festival in Medellín, Colombia, June 29 to July 6, 2019.

https://www.festivaldepoesiademedellin.org/es/Festival/29/SonaVan/

New book release

The Silent G

Howling Prowling, The Beat:

Intersecting Lines, Lives, Memory, History

by Arpine Konyalian Grenier

whereas one cannot aptly read vulnerability whereas we have unfinished business with grief greed gratitude and google— here’s an ode to tears an investment return to the investment returns of clinging to the river— Euphrates Araxes or other— consumed as aligned yet remarkably free of anxiety of influence




Arpine Konyalian Grenier is an independent scholar, born and raised in Beirut, after the post-Ottoman era induced French rule of the region ended. Her work has appeared in numerous publications, often awarded or as finalist. Other credits include published collections, multi-disciplinary collaborations, guest editing, and participating at conferences, both as co-convener and presenter. Her archives are being held at the Lilly Library, Indiana University, Bloomington.

France 15€ / shipping to US available

ISBN: 979-10-90394-60-5

www.corruptpress.com


Howling Prowling, The Silent G (Corrupt Press, 2019)

The poetry of The Silent G (Corrupt Press, 2019) comes from an inability to be distracted into an extinction of reality— an extinction that stems from the arcane democratization of matter over time, and the resulting expansion of capitalization into the personal domain, our gods— quasi god, demi god, God god, all; and we, with the body and status of an absent body, without the need to establish voice.

The collection may be considered a songbook of whats, why and hows, experienced ontologically, culturally, socially and multi-nationally against a backdrop deemed Armenian— its prolific and full bodied history, all too subtle and volatile a song for legal restraint, as enchanted syllables lash the wind, unwilling to match desire to the attenuation of the passion it comes from. It is dedicated to Nora Rose, the poet’s grand-daughter, and Grandma Gul the grandmother she never had the chance to meet (Gul is rose in Turkish).

The love I love is one, but one, the only rose!" reads the inscription under the statue of priest, scholar, historian, poet and community leader, Fray Angelico Chavez (1910-1996) at the downtown plaza in Santa Fe. And Celan, translated reads, "Bolt the door: There are roses in the house … where they beat my father and mother to death: what bloomed there, what blooms there?"

Rhetoric is out. Persuasion, unnecessary. One ponders the chaos sustaining the world of languages, after a derivative of the past, the longing to connect just because we’re human overshadowing the politic of the human. Pli by pli, the beat provides position, that minutia, while the excessive endorses disposition; form, therefore perception, sensation, plasticity. If it weren’t for love, weren’t for ethics, cured of speech, she says and writes.

Ռուբէն-Խաժակ։ Մասունք գագաթից

Բան կա՞յ քարից աննշան,
Անկարեւոր ու անիմաստ.
Բայց դու,
Դու ուրիշ ես...
Յատկանշական.
Բեկոր թանկագին,
Մասունք սրբազան...



Սեպտեմբեր 2013, Թորոնթօ

April 24th 2019 reading in New York City (streamed event)

The event was streamed:

https://www.facebook.com/AsianAmericanWritersWorkshop/videos/2117403338561093/

Aaron Poochigian: THE COUNTDOWN

Click here to hear the poet reading his poem

10, 9, 8, 7, 6 …
so many things are tough to fix—
love-lives and people, politics.
Me? On the threshold of the year to come
I hope to lose at last
the sad reluctance of my past,
like a grasshopper shedding his exuvium.
5, 4, 3, 2, 1 …
now, with the old year nearly done,
my molting labor has begun:
I swear harder than I have ever sworn
that I will live all-out
and all-in and to Hell with doubt.
You hear me, everyone? I am a man reborn.


Published in the Rattle—from Poets Respond January 1, 2019

Aaron Poochigian: The living will

Too grizzled now to play the wunderkind,
too apt to sit where I have often sat,
I, Aaron Vaughn Poochigian, now that
my nose has thickened and my hair has thinned,

do hereby most imprudently rescind
the rulebook I propounded, all my sessile
growths and impediments, so that, a vessel
beholden only to the waves and wind,

I may be free to drift out of the bay.
Hereafter I shall whiff the fragrant coasts
of Araby, Dundeya, and Cathay

and, further out, beyond the round world’s spalling
margin, hear Odysseus’s ghosts
squeaking like hinges, hear the Sirens calling.


Aaron Poochigian is the author of the verse novel Mr. Either/Or (Etruscan Press) and the poetry collection Manhattanite (Able Muse Press).

This article originally appeared in The New Criterion, Volume 37 Number 7, on page 27

ՎԱՀԷ ՕՇԱԿԱՆ։ԻՆՔՆՈՒԹԻՒՆ

Ես սուտ մարդն եմ

ցուցափեղկի գաճէ արձան
որուն ոչ ոք բարեւ կու տայ
կարծելով թէ տեղս կայնած
մէկը կայ
համեղ պատառ անօթութեան աչքերուն մէջ
սովը սառած՝ ճերմակ լոյսի ակռաներով
զիս կը լափեն հազար կողմէն ու կը կլլեն
բայց չեն գիտեր ինչու քաղցը դեռ կը կրծէ
ներսը տեղ մը մթին փոսը յատակ չունի
հուժկու հովը լուռ անդադրում
կը փչէ:


Անքուն գաղտնի
էլեքթրոնիք սեւ աչքն եմ ես
թանգարանին դուռը գոց էր
իր բացումին առաւօտէն
կը դիտեմ
վանտալներու խելառ
գրոհ գիշերին մէջ
թաղի լաճեր ապակիները կը փշրեն
ներսը արդեօք գանձեր կա՞ն թէ պարապ է
ոչինչ երբեք հոն չէ մտած չէ պահուըտած
ես եմ միայն չռած պշնած ու շուարուն՝
հրաշքի մը երեւումին
կը սպասեմ:

Անտես անյայտ
անէութիւն մարդն եմ ես
անպէտ շքեղ մեծղի ռատար
հսկայ փարոս գիտակցութեան
լոյս կու տամ
տիեզերքի հարթավայրը կը շողշողայ
բայց ես ներսը մութին նստեր՝ ինչպէ՞ս գիտնամ
ուր է լուցկին զարնեմ կեանքին յանկարծ վառի
կարելի է ես եմ միակ տեսանելին
բառերու մէջ խանձարուրուած միակ ողջը՝
խորհրդաւոր կրաֆիթի
կը գծէ:

Ես լրտեսն եմ
ըլլայ բայի նրբանցքներուն
կը սլքտամ զիս կը փնտռեմ
ո՞վ է ի՞նչ է տեղս անցեր
ու կ՛ապրի
կեանքս փախեր ինձմէ ծածուկ վանք մտեր է
ետին թողած անթիւ անդէմ դերանունը
մարդոց մասին իրար ձեռքէ ի՞նչ կը խլեն
յետոյ չկան՝ կարօտներու գիրկը ինկած
մինչ սգաւոր հիւլէները մեծ բակ կու գան՝
ես եմ միայն որ տակաւին կը փնտռեմ:

Անգոյ մարդն եմ
որ չէ եղած ու ալ չ՛ըլլար
բանդագուշակը կրկներեւոյթ՝
ամէն ինչի ձեւը առնող
դեւին պէս
ձեր կեանքին մէջ առօք փառօք կը բնակիմ
կը յօշոտեմ ներսէն դուրսէն ձեզ կը պարպեմ
մինչեւ ձեզմէ ուշքի կեղեւ միայն մնայ
ու ներս նայիք բան չգտնէք բացի ինձմէ
ու փոխանցէք մէկզմէկու՝ մինչեւ հասնիմ
անմահութեան դարպասները
ու հատնիմ:

Ոճրագործն եմ
բանտ նետուելիք միա՛կ մարդը
փախստական կը թափառիմ
փողոցներէն ազատ անմեղ
բայց ես եմ
մարդոց ցեղի աննախընթաց պատուհասի
ազդանշան տիւ ու գիշեր թակը լախտը
թաղանթներուն ու կոպերուն՝ ճամբայ բացէ՛ք
ճշմարտութեան թաքսիներով պիտի սուրամ
պիտի անվերջ ձեզ կոխկռտեմ որ արթննաք –
ապրիլ չի կայ առանց մահէն
անցնելու:

Մարդ էակն եմ
վկայ չունիմ նոտար չունիմ
բառէ լաստ մը վրան ելեր
նշան կ՛ընեմ բան մը կ՛ըսեմ
թէ ինչպէս
ես սա մարմնին վարձակալն եմ ու տանտէրը
զիրար գրկած դանակ դանկի ողջ ողջ թաղուած
վայրկեաններու շաղախին մէջ քար չկտրած՝
գուցէ յոյս կայ կեանքի ծէսը հեղ մը լարել
բանալ սիրոյ գաղտագողի ամբարտակը
ու փորձ ընել մահը չեկած
ապրելու:

Խեղճին մէկն եմ
տաշեղ ցեխոտ՝ սեւ սրինգէն
ժամանակի՝ գետին ինկած
խուլ սուրբերու խօլ շուրջպարէն
կոխոտուած
ունայնամիտ եպերելի մեղծ թերածին
բառատունէն վռնտուած լկտի սիղեխ
փօձագալար մեղք ու յանցանք զիս կը հեղձեն
եղծ շուշփան եմ ժանգոտ սռնակ խորտակ յեսան
նեխ դոժինքի քակոր ժահս աշխարհ բռներ՝
ուրիշ կեղերջ ուրիշ կորուստ
չունիմ ես:

Ես Աստուածն եմ
որ պիտի գայ ստեղծելու
լոյսի շողը խաւարին մէջ
փսփսալու անցաբառը
խեղճ մարդոց
ծուղակ ինկեր՝ ապուշապուշ կը ծիծաղիք
յոյսի յիմար թռուցիկներ բռներ կեցեր
դաշտերու մէջ տգիտութեան տառապանքի
մրրիկներու ցաւի ճիչէն ա՛լ խուլցեր եմ
արդէն կոյր եմ լեզուս շատոնց բռնուած է �
ես աս եմ:

2 Նոյեմբեր 1988
Սան Ֆրանսիսքօ

Albert Kapikian: Tortoiseshell

“The clever device of the lyre, it is said, was invented by Hermes”
--Philostratus of Lemnos

Soon I will be holding
(you are dying) your hand.

I could promise you that I
will not be crying,

but you are the only one to whom I
  will not lie. If my gift

is rhyme, I apologize
(in advance) for not being

able to describe that country
in verse, for I cannot

rhyme what I refuse
to rehearse.

Instead, I will sit here and spy
into each decade

with each decade’s trinket of my advance—
the Tin Man (on my windowsill),

the typewriter,
the Christmas tree,

and now, God,
the parrot.

Tenderness was not
a science—

still you graded on a curve.
It was the jump start,

the Lucretian swerve,
the Paraclete,

I didn’t deserve.


Albert K. Kapikian

Published in CEAMAG Journal 2019

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ։ Նիւ Եորքի փապուղիները

Բոլո՛րս, ամե՛ն կենդանի էութիւն, միմիայն ոգիներ, ոչինչի ստուերներ չե՞նք:

Ոդիսեւս
(Սոփոկլես, «Այաքս»)

Երկար են Նիւ Եորքի փապուղիները,
Երկար են ու աղմկոտ,
Երբ ամեն առտու, երբեմն ամեն իրիկուն,
Կը քալեմ իր ստորերկրեայ շաւիղներէն։

Աղմկոտ են Նիւ Եորքի փապուղիները,
Աղմկոտ են ու գարշահոտ,
Բայց ամեն առտու, երբեմն ամեն իրիկուն,
Կը քալեմ ոլորուած ուղիներէն։

Ո՞ւր են գաղտնի անցքերը,
Սենեակներն ու խուցերը։
Ո՞ւր են հսկայական միջանցքները,
Անհաւանական անկիւններն ու թակարդները։
Միմիայն երեւակայութեանս մէ՞ջ։

Հոս կը տեսնեմ տասնեակ մը
անտունիներ՝
Ձմեռը աւելի։

Հոն կը բարեւեմ կայարանին աշխատաւորները,
Գնացքները ու գետինը աւլողները,
Մէզի հոտերը ու փսխունքները սրբողները
Ձմե՛ռը շա՜տ աւելի.

Հոս կը մտածեմ թէ օր մը
պիտի հանդիպի՞մ Օրփէոսին եւ Էվրիդիկէին
Ու կը փնտրեմ զիրենք
Ամեն եկող-գացողներուն մէջ,
Ամեն առտու, երբեմն ամեն իրիկուն։

Կ՚երեւակայեմ թէ այս անգամ
Էվրիդիկէ օթոյի արկածով մահացած
Օրփէոս՝ անհեթեթ
աշխարհի մէջ կը փնտռէ իր սիրելին,
ու ինծի պէս կը քալէ
Նիւ Եորքի փապուղիներուն մէջ,
կոյրի մը պէս, ճերմակ գաւազանի մը հետ
զննելով ամեն գաղտնի ուղիները,
սենեակներն ու խուցերը։
Յուսալով թէ կա՛ն հսկայական միջանցքներ,
անհաւանական անկիւններ բայց քիչ թակարդներ։

Օրփէոս միմիայն իր յոյսերուն մէջ,
կրկին կը տեսնէ Էվրիդիկէն
հարսի հագուստը հագած
հեռուէն մօտենալը
հարսանեկան փունջ մը ծաղիկը
ու ժպիտը։

Բայց այսօր՝ առանձին եմ
Նիւ Եորքի փապուղիներուն մէջ
ինչպէս ամեն առտու,
երբեմն ալ ամեն իրիկուն։

Նիւ Եորք


Լոյս տեսած է Հորիզոն գրական թերթին մէջ։ 

Reading in Portland Oregon

BEYOND THE G-WORD: ARMENIAN AMERICAN 

WRITERS IN HYBRID 

THURSDAY, MARCH 28, 2019 7:00 – 8:00 PM 

ANOTHER READ THROUGH BOOKSTORE 

3932 N MISSISSIPPI AVE, PORTLAND, OR 

Armenian-American writers have long written about trauma as a means of social justice. Their resistance to oppression, including that of the current political moment, also expresses liberation. Through intersectional lenses of gender, sexual orientation, class, and race, Armenian-American poets/writers read work that addresses immigration, diaspora, exile, and war. This event centers Armenians' liminal position between East and West, and poc and white, challenging the “single story” of the Armenian genocide of 1915. With roots in Lebanon, Armenia, and Syria, these writers share works of hybridity that reflect and celebrate their diverse, multi-faceted lives.

Born in Beirut, Lebanon, Arminé Iknadossian immigrated to the United States in 1974 to escape the civil war. She earned her MFA from Antioch University. Iknadossian is the author of the chapbook United States of Love & Other Poems (2015) and All That Wasted Fruit (Main Street Rag). She teaches and writes in Long Beach, California ✸Nancy Agabian is the author of Princess Freak, a poetry/performance collection, and Me as her again: True Stories of an Armenian Daughter, a memoir. Her novel, The Fear of Large and Small Nations, was a finalist for the PEN/Bellwether Prize for Socially-Engaged Fiction. She teaches writing at NYU ✸Lory Bedikian’s The Book of Lamenting won the Philip Levine Prize for Poetry. She has an MFA from the University of Oregon. Her work was a finalist for the Crab Orchard Series in Poetry and for the AROHO’s Orlando Prize. She received a grant from the Money for Women/Barbara Deming Memorial fund ✸Shahé Mankerian's poetry collection, History of Forgetfulness, has been a finalist for the Bibby First Book Award, the Crab Orchard Series, the Quercus Award, and the White Pine Press Competition. He is the co-director of the L.A. Writing Project and the principal of St. Gregory Hovsepian School ✸Lola Koundakjian has authored two poetry books and read in four international poetry festivals in Quebec, Peru, Colombia and West Bank. She co-curates the Zohrab Center's poetry reading series in midtown Manhattan, and runs the Armenian Poetry Project in multiple languages and audio ✸Verónica Pamoukaghlián is a Uruguayan film producer at her company Nektar Films and a nonfiction editor for Washington´s Sutton Hart Press. Her writing has appeared in THE ARMENIAN POETRY PROJECT,  THE ACENTOS REVIEW, THE SOUTHERN PACIFIC REVIEW, PRISM, NAKED PUNCH, SENTINEL LITERARY QUARTERLY, AND THE ARMENIAN WEEKLY

Book Event in Los Angeles: Alec Ekmekji's book lauch at ABRIL bookstore

Celebrating World Poetry Day!

Abril Bookstore invites you to meet

ALEC EKMEKJI 

author of the newly released book

BENEATH THE GLASS BELL

Author will be introduced by SHAHE MANKERIAN

THURSDAY, MARCH 21, 2019 - 7:30PM

ABRIL BOOKSTORE 

415 E. Broadway, Glendale, CA 91205

Admission is Free. For more information, call (818) 243-4112.

BENEATH THE GLASS BELL is Alec Ekmekji’s first published book of poetry, where he writes about a wide range of subjects that include music, painting, desire, mortality, other poets, and women. Proceeds from the book will go towards the empowerment and improvement of the lives of women in Armenia. This release event will coincide with World Poetry Day.

ALEC EKMEKJI was born in Aleppo, and immigrated to the United States in 1966. He is a graduate of UCLA, holds B.S. and M.S. degrees in physics, and worked as an engineer in the aerospace industry. Currently he is retired, continues to write poetry, and translates Armenian poetry into English. His most recent translations appeared in the Absinthe: A Journal of World Literature in Translation, published by the University of Michigan.

Շուշանիկ Մանոյեան։ Քե՛զ

Ես ուզում եմ լուծուել մթնշաղներին.
Հորիզոնից այն կողմ երազներին ի զուր են.
Ես ուզում եմ ձուլուել աշնան գոյներին,
Հմայքները այնտեղ ամնարմին են։

Արեւի հետքերը տխուր են։
Նրա մեղքն է երկինքը լքուած։
Հրաշքները զգոյշ մակարդւում են
Եւ աստուածային պատուաստն է ստեղծուած։

Սիրտդ բաց է, երկի՛նք,
Ու արիւնդ հոսող կաթ է շուրթերիս։
Ծուխդ լաց է, երկի՛ր,
Ու շիւղերիդ դողը իմ չտուած բերքն է։

Քե՛զ, առանց երդումի մի օր եթէ լքեմ,
Մեղքս՝ սիրուդ վարձն է.
Լռութիւններիդ հուրը անհուն,
Մեռնող լոյսերդ դու չվճառես։

Քանզի երկինքները…
Սանդղամատեր չեն որ ծայրը ելնես՝
Այլ… տենչանքներ են,
Օծուած երազներ։

Արեւներից այն կողմ լռութիւնները
Քայլող սէրեր են.
Հրաշքները՝ զտուած սպասում…
Հողը մայրացաւ գիշերի գրկում։



Մարսէյլ


Յառաջ 1977

Րաֆֆի Սէթեան։Time Out

Եւ սահմանները գծելէ յետոյ,
օրէնքները ընդունելէ վերջ,
դաշտը պզտիկ թուեցաւ --
մանաւանդ երբ գնդակը
յաճախ խաղավայրէն
դուրս ինկաւ …

Beirut 28-9-1975



Յառաջ 1977

Րաֆֆի Սէթեան։ՓՈԽԵՐԳՈՒԹԻՒՆ

Կէսգիշերին
նորէն
գնդացիրի
պատարագ։

(Beirut, 22-9-1975)


Յառաջ 1977

Րաֆֆի Սէթեան։ ԱՅԺՄ ԵՒ

Թերեւս ոչ (այլեւս) անյաղթ
բայց (այժմ եւ ) միշտ անխախտ։

(Beirut: 9-10-1975

Յառաջ 1977

Diana Der Hovanessian: TWO ARMENIANS WALKING ON SUNDAY

1.

Walking with an Armenian 

is different 

from walking with anyone 

else. 

In the first place 

he will try to catch 

up with another Armenian 

unless you happen to be one. 

In the second place 

he'll keep looking 

sideways for another Armenian 

unless you happen to be one. 

Laughing with an Armenian 

is different 

from laughing with anyone 

else. 

You know 

you're laughing because 

you've survived. 

2. He'll lead you off the path 

and like tasseled whips 

the grass will beat lightly 

against your legs 

as you plough through 

for motion 

not direction, 

for denseness that makes a path. 

3. "What does that butterfly 

mean? The one that flies 

over your head" 

"Is it a monarch 

or phantom blue?" 

"It's white. 

Small and white." 

"That's one of the ghosts 

of the 34 Armenian dialects 

inquiring into 

our quiet." 

4. And when two Armenians 

are quiet it's not 

because there's nothing to say. 

Diana Der Hovanessian, How to choose your past, Ararat Press, 1978

ԵՐԿՈԻ ՀԱՅԵՐ ԿԸ ԳԱԼԵՆ ԿԻՐԱԿԻ ՕՐՈՎ

1. 

Քալելը հայու մը հետ

տարբեր է

ոեւէ ուրիշի հետ

քալելէ։

Նախ՝ 

ան մէկ քայլով ոստում կ՛ընէ

ունիշ հայ մը բռնելու համար.

եթէ արդէն դուն անոնցմէ մէկը չես։

Ապա՝

կողմնակի կը նայի

ուրիշ Հայեր գտնելու համար.

եթէ արդէն դուն անոնցմէ մէկը չես։

Խնդալը հայու մը հետ

տարբեր է

ոեւէ ուրիշի մը հետ

խնդալէ։

Դուք գիտէք

պատճառը ձեր խնդուքին,

ձեր վերապրի՛լն է։

2.

Ան քեզ կը շեղէ ճամբէն,

եւ ծոպաւոր մտրակներու նման

խոտը պիտի ծեծէ

սրունքներդ, մինչ դուն

կը շարունակես հերկել

շարժման համար

եւ ո՛չ ուղղութեան 

հոծութեան համար,

որ ինքնին ուղի կը կազմէ։

3. 

«Ի՞նչ կը նշանակէ այդ 

թիթեռը, որ շարունակ 

կը թռչի գլխուդ վերեւ» 

«Արքա՞յ է արդեօք, 

թէ՝ ուրուակսն մը կապոյտ» 

«Սպիտակ։ Փոքր ու սպիտակ» 

«Հայերէնի 34 բարբառներուն 

ոգիներէն մէկն է ան՝

մեր լռութիւնը 

խուզարկող»

4.

Եւ երբ երկու Հայեր 

լուռ են. չի նշանակեր 

որ ըսելիք չունին:

ՏԱՅԱՆԱ ՏԷՐ ՅՈՎՀԱՆՆԷԱԵԱՆ

անգլերէնէ թարգմանեց՝

Կարիկ Պասմահեան

Translation by Gagik Basmajian, 1977 for Haratch, Paris, France

Զուլալ Գազանճեան։ [Մշուշէն անդի՞ն]

Մշուշէն անդի՞ն .-- ոչի՛նչ։
Ինչ որ տեսայ՝ սրտիս մէջ էր միայն.
Ալիքներ որ ընդմիշտ ալիքներ կանչեցին,
Ձեռքեր որ միացան ձեռքերու։

Հեռաւոր ու մօտիկ քայլերու
Ոտնաձայնը միայն՝
Ես քարափն եմ -- մշուշին մէջ։
Կարեւոր չէ ուրկէ՛ կու գաս, ո՛ւր կ՛երթաս։
Թէ ալիք ես՝ պիտի կանչես
Ալիքն ընդմիշտ,
Ձեռք ես՝ դարձեալ պիտ՛ միանաս
Սիրած ձեռքին
Վերջին հրաժեշտին համար։

Մշուշին մէջ
Խարշափող ու տարտամ ձայներու
Արձագանգը հեռու՝
Ես քարափն եմ միայն։
Եւ բոլոր նաւերը մեկնեցան.
Եւ ոչ ոք, ոչ-մէկ տեղ կրցաւ հասնիլ
Ոչ երկինքին մէջ
Ոչ երկրին
Ոչ սրտին։


Զուլալ Գազանճեան, «Յառաջ» ՄԻՏՔ եւ ԱՐՈՒԵՍՏ, Դեկտ. 5 1976

Նորա Պարութճեան։ ԿԷՏ Մ’ԻՍԿ ՎՐԱՆ ՉԵՄ ՈՒԶԵՐ

եկուր

մեռնելէդ առաջ

գերեզմանէն դուրս ելլենք

լեռները պատռենք    

նկատենք Չկան ու

գլտորինք անոր վարդեփուշին գիրկն քաղցրիկ

ծակծկինք

հոգեվարքի հառաչանքէն սպառած

պահ մը թէկուզ

մէկ երկվայրկեան

ես ըլլանք

ե՜ս գամ    

մեռնելէս առաջ

ետեւէս փակեմ գերեզմանիս դարպասը

բացուիմ  քեզի

ճիշդս բանամ

չխօսինք

փրփրինք թքած

մաս մաքուր

պարապ

անիրական 

մենք մեզի

լուսապահ մը

մեռնելէն առաջ

կործանինք

կարենանք փշրիկ մը մնալ      

տեւեցնել ցանկութիւնը իրարու       

բառերը մեր սրբացնելու

ուղարկելու առ Աստուած

մեռնելէն առաջ

Աստուծոյ  դուռը կայնելու

կէտ մ’իսկ վրան չեմ ուզեր

Նորա Պարութճեան։ ԳՈՑՈՒԱԾ ԽՕՍՔ

փշրուած ազդր մը՝ մէկ կողմ

պայթած աչքի նայուածքին տակ

դեռ կ’երազէ որ վառելով

պիտի կրնայ հանգուցուիլ

միւս կողմ ինկած յոյսին հետ

(բայց) յօդերէն զրկուած

արմատներն իր լարերուն

ցիր նօթեր են տնանկ ձայնի

որոնց վրայ  երգի հոտ էր սրսկուած ատենին

ատենին սուտի մը չափ imposant էր իր կազմը

կը վայլէր անոր սիրոյն դաւաճանել ինքզինքին

տարտղնուած ոսկրագունդը ծունկերուն

տէր չի կանգնիր արցունքներուն զղջումի

որոնք վտարանդի

ծնրադրումի գութ կ’աղերսեն

որ թափուելով ըլլալու մէ՜ջ գլտորին

ու չներեն ինքզինքին

պատռուելով անջատուեցաւ կարկտնուած բաժինը

բախտի բերնին թուք արձակեց  

խպնեցուց միամիտ սրտիկը անոր                              

որ հաւատաց հինցած մորթին հակառակ

իր մանուկին

ու վերյիշած կաթին բոյրը մոռցուած

նոր ցանկութեամբ մը ճչաց

քակուած ինքզինքին դիմաց

ինքզինքին

գոցուած

World Poetry Movement reading organized for February 15, 2019

Our readers will include: Alina Gregorian, Christopher Atamian, Chris Brandt, Dana Trupa, Gordon Gilbert Jr., Janlori Goldman, Jee Leong Koh, Kate Hogan, Lisa Whitten, Marianela Medrano, Marta Lopez Luaces, Mercedes Roffé, Miguel Falquez-Certain, Michael Klein, Robert Roth, Sarah Van Arsdale, Akram Alkatreb, and, Lola Koundakjian

Զարմինէ Պօղոսեան։ ԱՅՑ ՄԸ` ԱՐՇԻԼ ԿՈՐՔԻԻՆ.- Մահուան 70-ամեակին Առթիւ-1905-1948

 Նիւ Եորք- Օգոստոս 5, 2018

Վաղինակ Մանուկ Ատոյեանն էիր երբ արհաւիրքները ետիդ
Կապոյտ Վանայ Լիճի ափին Խորգոմ քաղաքէն
Վերապրողի ցուպով մը մազապուրծ՝
Եկար հասար աւետեաց երկիրն այս
Հետդ բերելով կորուստներուդ արհաւիրքին հետ
Սեւաչեայ մօրդ՝ Շուշանիկին սիրով զեղուն գթառատ հոգին
Շատ-շատեր մինչեւ հիմա կը շփոթեն թէ
Ո՞վ է խորունկ աչքերով սա սեւաչուին…
Երկա՜ր դիտած էի քեզ գիրքերու էջերէն կամ՝
Թանգարաններու բազմամարդ սրահներուն մէջ
Երբ պաստառներուդ շարքը հիացմունքով կը դիտուէին
Մայր եւ Որդի հրաշք նկար-պաստառդ ուր. . .

. . . Ամբողջ պատմութիւն մը խտացուած ապրումներուդ
Կը վերակենդանացնէին հրէշային տարիները ազգիդ ..
Ի՜նչպէս, ինչպէ՛ս, ինչպէ՜՜ս կրցած էիր հասնիլ
Նիւ Եորք կոչուած լաբիւրինդոսին այս
Արուեստի անհոգի բոյնը ՔՈ՛Ւ իսկ գոյներովդ հմայելու
Փոխարինելով բոլոր այն ահաւորութիւնը
Որ քո՛ւկդ էր, եւ քու ժողովուրդի՛դ
Կեանքն էր գեհենային, որուն գոյն չէիր կրնար
Տալ պարզապէս…սակայն եւ այնպէս..
Բիւրեղացած ցաւիդ գոյներով կրցած էիր փոխարինել
Լիարդին դեղին մաղձը աքաղաղին երփներանգ
Գոյներովը պայծառ, կատարովը կարմիր
Մեր աչքերուն առաջ պարզելու
Բարդ ներաշխարհ մը՝ որ օրին հասկցող մ՛իսկ չունեցաւ:
Իսկ այժմ՝  հոս եմ ահա…

Քընէթիքէթ Նահանգի Շըրմըն Գոնկրիկէյշընըլ Եկեղեցւոյ
Շրջափակին գերեզմանատան մէջ համեստ ու լուռ…
Ովկիանոսէն ալ անդին, մղոններով հեռու
Ծննդավայր Խորքոմէն, կապուտակ Վանէն
Տասնամեակներ շարունակ. . . միս մինակ.. .
Այցելուի կարօտ… սրտիդ պէս ծակծկուած այս շիրմաքարին տակ…

*    *    *

. . .Ահա այսօր՝ այցի ենք քեզ սիրողներու փոքրիկ խումբով
Տարուան չորս եղանակներուն, ձիւնին բուքին,
Միս մինակ կանգնած այս համեստ, անշուք
Գունաթափ քարին առաջ, կը կարդամ կրկին ու կրկին

ԱՐՇԻԼ ԿՈՐՔԻ ԱՏՈՅԵԱՆ
1905-1948

Հոս թիւեր են միայն .. տասնամեակներ միմիայն
Ոչ ծննդավայր, ոչ մահուան վայր. . .
Ո՜վ այցելու, անպայման փորձէ ճանչնա՛լ զինք
Որ ձեր ալ սրտին խօսի այստեղ ննջող
Արուեստագէտը ճանաչումովը համաշխարային,
ՎԱՆԵՑԻ ՀԱ՛ՅԸ՝ որդի Սեդրակի եւ Շուշանի
Հոս ննջո՛ղը, ցուրտ շիրիմին տակ սա
Միայնակ, անշուք, ծակծկած քարի մը տակ. .
Քառասուներեք տարեկան էր միայն
Երբ հողին յանձնեցին հասուն երիտասարդն այս
Հայրը՝ երկու դուստրերու
Ներկայացուցիչը՝ ստեղծագործ, ջլատուած սերունդի մը անբախտ
Որուն տարիները գեհենային կեանքէն
Փոխադրուած էին մէկ այլ դժոխային ճակատագրի
Հրդե՛հ, հրոյ ճարակ դարձած գլուխ-գործոցները իր
Իր սիրած կինը, երկու դուստրերուն մա՛յրը,
Մտերիմ ընկերոջ գրկին մէջ գտնելու,
Դաւաճանութեան կանաչ մաղձէն ետք ,
Ինքնաշարժի վթար մը՝ որ վերջ կու տար ստեղծագործ իր աջ թեւին
Վրձինին ու երանգապնակին հետ իր մտերմութիւնը խափանելու . . .
Եւ հուսկ ապա՝
Քաղցկեղի հետ դէմ առ դէմ պայքարելու՝
Այս բոլորը՝ մի քանի տասնամեակի մէջ կը կատարուէր
Արագընթաց հեւքով մը շնչասպառ ու անյոյս՝  ի՜նչպէս ապրէր
Այս դաժան առօրեան որ ի՛րն էր,
Առանց նշոյլ մ՛իսկ յոյսի, զինք խաւարի մէջ ձգելով …

*    *    *

Որո՜ւն հոգն էր համբա՛ւը կամ՝ ցուցահանդէսներու յաջողութիւնը
Արուեստի աշխարհին շռայլ գովեստները
Երբ մինակ էր ան,  ի՛նք իր մէջ,
Վերարկուէն փրթած կոճակը ձեռքին
Աչքերը հարազատ մը կ՛որոնէին որ միացնէին անջատուածը
Ո՜՜ւր էին անոնք, սովամահ մօրը հետ
Անգերեզման ու ցիրուցան…
Հեռու հեռուներէն զինք կը կանչէին .
Իր պատեանին քաշուած՝  հայրենի Լա՛ճն էր կրկին տնաւեր
Որ պարանը վզին ճօճուելով հանգչեցաւ ի վերջոյ հո՛ս
Սա անշուք ու սառն քարին տակ, մի՛ս մինակ……..
Առանց Ի Վերին Երուսաղէմի մ՛իսկ արժանացնելու զինք. . .
Մինչ սնափառ մարդիկ, թանգարաններու թէ իրենց
Ճոխ հիւրանոցներուն մէջ…  գլուխ կը գովեն թէ՝
ԱՐՇԻԼ ԿՈՐՔԻ մը ունին
Առանց գիտնալու ողբերգութիւնը անոր կեանքին
Անունի մը համբաւաւոր աշխարհէն ներս արուեստի
Որ ո՛չ մէկ բան կը նշանակէ. .  ոմանց. . . տակաւին . . .

*    *    *

Կը լսե՞ս արդեօք սիրելի տղայ մեր Վանեցի
Հրաշք որդին Ոստանիկ Մանուկ Ատոյեա՛նի
Մինուճարը համեստ Ատոյեան գերդաստանին
Աշխարհահռչակ նկարիչը՝ Արշիլ Կորքի
Հիմա տասնամեակներ ետք՝ մղոններ կտրելով
Ուխտ-այց մըն է այսօր որ կը փորձեմ իրագործել
ՀԱՅ աշխարհին անունով ականջիդ շշնչալու
Նաեւ շեփորելու աշխարհի չորս ծագերուն
Թէ ժողովուրդդ անսահման հպա՛րտ է քեզմով:

Լոյս տեսած է Հայրէնիք շաբաթաթերթին մէջ։

Armine Iknadossian: The Locust

In Plato’s Phaedrus, Socrates says that locusts were once human.

Everywhere I look there are truth seekers
in their grandfather’s green army jackets waiting
for their lives to begin. Somewhere
a light bulb is replaced, a doorknob turns,
and so many appear with nothing to say.

Like a sentence that has no future.
It is a ballast of shame, a rendering
of stillness – a movement towards God.
We feed, and feeding, grow,
and growing, swarm. But this is not the message.

This prayer is far from that,
as far as a sinner can be, as only a woman
with hunger and pride would rather hide
behind her words than give them up,
would much rather live among the poison wheat.

Previously published in Cultural Weekly

Armine Iknadossian: The Little Sinner

Undone every morning,
the devil at her knees
as her mother combs her hair,
grabs and tames the tangles.

Hundreds of wooden fingers
unravel hours of twirling
around an index finger
before bed, before dreams
of collapsing altars
and dark-haired women laughing.
By morning, a head full of spider
webs; so many evil knots to save.

She undoes her hair at bedtime,
a thing possessed – half-dead.
Unbound and spread
across the white pillow, around
her face, a black halo, a sea of little sins.

Budding, her breasts
blind kittens that will open their eyes
after many slow Sundays, unwindings,
elastic hours that stretch and shrink
like rubber bands wound around
a black mass of hair,
a fistful of worry,
a handful of worms in a dream.

Previously published in Cultural Weekly

Նորա Պարութճեան։ ՆՈՒԷՐ

նուէր մըն է

բայց այնպիսին

որ փաթթուելով ծրարի մէջ փայլփլուն

կը ծառայէ տրուելու

բացուելէ ետք՝

չեսգիտերուրդնես մը տրորուած

ուրիշի մը համար

ուրիշ թուղթով պարուրուելու

անոյժ հաճոյք դառնալու

հոսհոնետուած առարկայ

նուէր մըն է

նուիրուելու պաշտօնով

մտմտուքէ մտմտուք

պահարանէ պահարան

ու ձեռքէ ձեռք կը շրջի

հանդիսաւոր պահը տալու՝

փրկելու

բացուելէ առաջ՝ թագուհի

ետքը՝ երեսչնայուելիք Յունուար երկու

զոր կ’աշխատին ամէն գնով թօթափել

քաշքշելով ոտքին կառչած բեռան պէս

եւ յուսալով որ պէտք կ’ըլլայ

եթէ ոչ վաղը գոնէ գալ տարի

նուէր մըն է անունը

բայց ամէն ոք

մտածումէն ջերմանալու փոխարէն

զերթ հրագունդ բամբասանքի

կը շպրտէ ուրիշի

նուէր մըն է սիրտը խոց

փախստական մաղթանքներու համր վկայ

լեղի լեզուն երբ դառնայ, եթէ դառնայ

պիտի պատմէ

թէ սրբելու իր երեսը սկրթած

քուն թէ արթուն

չնուէր մը կ’երազէ