Quote of the month

ՕՐՈՒԱՆ ՄՏԱԾՈՒՄԸ.- Երբ անոյշ մեղետի մը կ՝ունկնդրեմ, կը սիրեմ ցած ձայնով լսել որպէսզի այդ երառժշտութիւնը միախառնուի ներաշխարհիս խորքէն եկած եղանակներուն: Նոյն ձեւով որ իմ սիրուհիս կիսամութին կը սիրեմ փայփայել եւ զայն տեսնել թեթեւ շղարշով ու կաթիլ մը քաղցրահոտութեամբ քօղարկուած: Մնացեալը երեւակայութիւնը լուսաւորէ եւ ներշնչանքին ճամբայ բանայ:

Յակոբ Ճէլալեան

Յակոբ Ճէլալեան: Ի՞ՆՉ ՄՆԱՑ

Արձակուրդի վառ օրերէն ի՞նչ մնաց

Եւ ամառուան արեգակէն ոսկեբաշ՝

Իմ հայեացքիս նման երկինք մ՝ամպամած

Ու ոտքերէդ զոյգ մը մաշիկ հալումաշ: 

Մշտադալար թուող կեանքէն ի՞նչ մնաց՝

Պերճ սխրանքներ կարծես շէնքեր կիսափուլ,

Լայն ուղիներ արահետի վերածուած

Ու հեռաստան մ՝անապատի պէս ամուլ:

Մատղաշ ու քա՜ղցդ սերերէն ի՞նչ մնաց՝

Յիշողութիւն մը որ արդէն կ՝անհետի

Հին տարփանքներ մշուշի պէս մելամաղձ

Եւ իմ Աննա՜ն, քնարահունչ մեղեդի:

Աթէնք.............................

WHAT’S LEFT?

What’s left of the sunlit days of holidays?
Of the golden sun of a summer now complete?
A cloudy sky gloomy as my dejected gaze,
And a pair of worn sandals from your feet.

What’s left of an ever-green seeming days?
Grand ventures now a mere crumbling mess,
Broad avenues now narrowed to mere byways
And a horizon as barren as a wilderness

What’s left of those budding loves and trysts?
A meager memory that dissipates already,
Aging desires, melancholy as descending mists…
And my Anna, my own lyric melody.


……………………….. Hagop Jelalian

Translated by Tatul Sonentz

Յակոբ Ճելալեան։ Ե.Ր.Ա.Ն.Գ.Ն.Ե.Ր

Վարդը կարմիր է եւ վարդը բոց
Դաշտի ծիածանն է գլուխ-գործոց
Բայց երբ սէրերս կը լքեն զիս
Համբոյր կու տայ իմ սեւ սիրտիս:

Կեանքը կապոյտ է եւ կեանքը գորշ
Բաց ծով երբեմն, մերթ ծովախորշ
Ես սիրավառ եմ, ան՝ ծիրանի
Ես սիրոյ որբ եմ, ան կ՝արիւնի...

Յ.Ճ.-------------Աթէնք, 20/26-08-11




H.U.E.S

The rose is red and the rose is flame,
It is the meadows’ master work of art
But when my loves walk out on me,
It blows a kiss to my overcast heart.

Life looks blue and life looks gray,
Yet sometimes sea, sometimes bay
I burn with love, it seethes mauve
And bleeds, I am an orphan of love…

Athens, 20/26-08-11……………Hagop Jelelian
Translated by Tatul Sonentz

Թադէոս Եսայեան։ Առուն

Ծործորին մէջ ոլորտաւիւն՝

Գլգլալով անցաւ առուն,

Կարծես թափին ծափ կար կանչող՝

Մանկութիւններ յիշեցնող...

Վերը գիւղին՝ աղբիւրին քով՝

Կարկաչելով անցաւ առուն,

Կարծես ալքին խայծ կար դիւթող՝

Թարմատիներ հրապուրող...

Վարը գիւղին՝ դաշտերու քով՝

Կաթնափրփուր անցաւ առուն,

Կարծես լանջին ծիծ կար թեւող՝

Ուրդ ու կորի դիեցնող...

Եւ ահա ջայլ...Սահանքն ի վար

Փշրուելով անցաւ առուն,

Բայց գայթին մէջ կարծես կայք կար՝

Բարձրութիւններ դրասանգող...

Հիմա հեռուն թաւուտքներուն՝

Ծանծաղելով կ'անցնի առուն...

Կարծես մէջքին լօռ է կապեր՝

Կանաչ օրեր յիշատակող...

Թադէոս Եսայեան։ Գարնանամուտ

Ես գարունիս ժպտեցայ

Պատշգամէս բացօթեայ,

Աշխարհ մ'ինկաւ ներսը լիք

Լուսամուտէս գեղեցիկ...

Ու ես շշմած խինդարբուն

Իջայ մայթերը սիրուն,

Աշխարհ մը կար ափերուս՝

Բիւրեղ աշխարհ մը պորփիւր..

Ու տեսնողներ ապշեցան...

Գարունը զառ որ տեսան՝

Ըսին Շիրա՜զն է...արքա՛ն...

Շիրազն ըսին այս անգամ

Մանիշակին իր սիրած

Ու վարդերուն հայրենի՝

Աշխարհ մ'արփով կլայ'կած

Որպէս թաղար կը տանի...

Թադէոս Եսայեան։ Հայ Աղջնակին Երքը

Այս սարերուն արեւանիստ՝

Իմ կանաչիս, ի՛մ ծաղկումիս,

Բլիթ դէմքիս, կանչող հետքիս,

Գեղգեղանքիս ու սոյր հեւքիս՝

Գե՛ղն է ինկեր...

Այս սարերուն՝ լսէ՜ք լեռներ՝

Այս սարերուն փիւնիկն եմ ես...

Ես ծաղիկն եմ այս սարերու

Հայրենադարձ գարուններուն...

Այս ջրերուն փրփուրազիստ՝

Իմ ծփանքիս ու խաղացքիս,

Անրջանքիս ու կապոյտիս,

Սոյզիս, սոյլիս ու մրմունջիս՝

Նա՛յն է ինկեր...

Այս ջրերուն՝ լսէ՜ք ծովեր՝

Այս ջրերուն նայադն եմ ես...

Ես կարապն եմ, պալերինա՜ն

Սեւանածէս նոր ջուրպարին...

Յակոբ Ճէլալեան: Աղերս առ ցուլն

Նախնիներուս սրբազան ցուլ
Մեր հեթանոս մեհեաններուն
Աստուածութիւն պղնձաձոյլ
Սեւեռաբիբ ու մշտարթուն:

Մեր պատմութեան չափ հնամեայ
Ու թշնամեաց դէմ կուռ ասպար
Հայ աշխարհի անյաղթ հսկայ
Երկնատարած ձիգ լեռնապար:

Հովանիիդ տակ նոր սերունդ
Հեռասլաց շանթէ մկունդ
Ոգոռումի վճիռ անդուլ:

Թող եղջիւրներդ երկգագաթ՝
Վահագնաշունչ ուժի հաւատ,
Մեր երթին լոյս ծորեն, ո՜վ ցուլ:

Յակոբ Ճէլալեան: Տխուր Վալս

Իրանդ բաղեղ՝
Որ կը պլլըւի
Մարմնիս ծարաւի:

Ձեռքերդ աղեղ՝
Որ կը պարուրեն
Կեանքս համօրէն:

Համբոյրդ հիւթեղ՝
Տրուած դառն ու հեշտ
Որպէս հրաժեշտ:

Լռութիւնն ահեղ՝
Երգն է կարապին
Ցաւը քարափին:

Յակոբ Ճէլալեան։ Ղարաբաղ

Աշխարհիս մէջ մէն, մենիկ

Ժայռաբեկոր անառիկ

Պատուոյ դաշտի դու մարտիկ.

Քեզ բրուտոսներ կը խոցեն

Վառօթներով հրազէն-

Ու կ՛օրօրուիս միայն ուտէն։

Պողպատի պէս հրատապ

Երկիր հազիւ գրկաչափ

Բայց սիրտդ մեծ ու անափ.

Դու քաջութիւն ծնած հող

Փարոսի պէս ճարճատող

Կարօտի ճայ ծովալող։

Բիւր հերոսի դու երկիր

Երազներու ջահակիր

Մայիս իննի շաղուկիր.

Ցաւերուն դէմ յոյսի բերդ

Թոհուբոհին դէմ լուսերթ

Մեր հայրենիք մանրակերտ։

Շուրջդ ծովերը քար ու ժայռ

Վիշտը գլխուդ՝ երկնակամար,

Թէ ի՜նչ Աստուած, թէ ի՜նչ Ալլահ

Քարէ քերթուած ես, Ղարաբաղ։

Յակոբ Ճէլալեան։ ԱՆԽՈՅԱԳԻՐ

Աչքերդ մութ
Արշալոյսներ անմայրամուտ,
Աչքերդ սեւ
Արփացոլանք են հրաթեւ
Աչքերդ բաց,

Այժմ յամեցող երազ մ՛անգանձ
Աչքերդ փակ
Անտես հրա՜յրք մը մաշկիս տակ:

Վազգէն Եսայեան։ Իմ երգերս

Իմ երգերս, պա՛րզ, դաշտային,
Ծաղիկներ են, հեզ ու խոնարհ.
Չունի՜ն թովիչ բոյրեր, չունի՜ն
Ակնախըտիղ երանգներ վառ։

Բայց, անոնց վրա՛յ տարիներո՜վ
Դողացեր է սի՛րտըս պարման
Եւ սընուցեր զանոնք սիրո՜վ՝
Կաթիլներովն ի՛ր իսկ արեան։

ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Բ. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 12, Փարիզ 1941

Մանուկ Մանուկեան։ Զեղում

Ամէն անգամ երբ պատուհանիդ առջեւէն,
որբի հոգիս կը լեցուի ու կը լայննայ, կը յորդի
երանութեամբ մը ոսկի, հպարտութեամբ մը բարի,
ու փոխուելով ան կ՛ըլլայ շքեղ դղեակ մը նորէն։


Մանուկ Ա. Մանուկեան
«Ճամբուս վրայ», անտիպ

Մանուկ Մանուկեան։ Յայտնատեսութիւն

Գիտեմ, շատերը պիտի ըսեն հեգնանքով,
«ահա՛ մեռաւ երազուն
բանաստեղծ մ՛ալ» եւ յիշատակս շուտով
պիտի խամրի անանուն։

Մանուկ Ա. Մանուկեան
«Ճամբուս վրայ», անտիպ

Մանուկ Մանուկեան: Դառնութիւն

Ահա նորէն, ես ինծի, կը հարցնեմ տրտմագին,
Թէ մինչեւ ե՞րբ ցաւին հետ պիտի քալեմ միասին։
Թէ մինչեւ ե՞րբ կեանքը զիս, խորթ զաւակի մը նման,
պիտի յանձնէ իր վայրի քմայքներուն այլազան։


Մանուկ Ա. Մանուկեան
«Ճամբուս վրայ», անտիպ

Մանուկ Մանուկեան: Կը մտածեմ

Կը մտածեմ թէ պիտի գայ օր մ՛ուր ես ակամայ,
պիտի տանիմ սեւ հողին յանձնել իղձերս բոլոր,
ալ աչքերս չունենան պիտի իրենց առաջուայ
կեանքոտ բոցերն ու թաքուն խորհուրդները սիրածոր։

Մանուկ Ա. Մանուկեան
«Ճամբուս վրայ», անտիպ

Մանուկ Մանուկեան։ Մտալլկում

Կը մըտածեմ շատ անգամ - Ե՞րբ է վախճանը կեանքիս.
Ո՞ւր եւ ինչպէ՞ս կը հանգի տառապակոծ կեանքըս իմ …
Հոգիս ինչպէ՜ս պիտ՛ լըքէ խեղճուկ անօթը մարմնիս,
Ո՞ր տեսիլքէն, անմուրազ, պիտի փակուին աչքերս իմ։

Յանկարծօրէ՞ն պիտ՛ դադրի հիւանդկախ սիրտըս արդեօք.
Արնախուժո՜ւմ մը գուցէ՝ ուղեղիս մէջ փոթորկոտ.
Եւ կամ՝ մահ մը, փորը կուշտ, խաղաղօրէ՜ն եւ անհոգ,
Պայքարով մը թերեւըս, ճանկ ճանկի դէմ մոլեգնոտ։

Այսպէ՜ս յաճախ կը խորհիմ՝ օրէ օր քիչ մ՛աւելի,
Թէ ո՞ւր, ինչպէ՞ս, ե՞րբ արդեօք պիտի դադրի կեանքըս իմ,
Որ եղաւ խիստ ալեկոծ, իտէալական եւ արի…

Գիտե՛մ, շատե՜ր ինծի պէս կը տառապին նոյն մըտքով,
Օ՜, բայց ինգքա՜ն կ՛ուզէի գիտնալ վախճանը կեանքիս.
Պատրաստուելու համար սոսկ այդ գալոցին հոգեխռով՝

Եւ քաջութեամբ դիմելու՝ դէպի հուտկ բանքը կեանքիս։


Մանուկ Ա. Մանուկեան
1944 սեպտեմբեր, Աթէնք
«Դար մը գրականութիւն», 1956