Դանիէլ Վարուժան։ ԲԱՆՈՒՈՐՈՒՀԻՆ

Click to hear the audio clip of Daniel Varoujan's The working girl read by Yeraz Markarian.

 Պատուհանիս տակէն, ամէն առաւօտ,

Ուրուականի պէս կ'անցնիս.

Եւ կուսագեղ գըլուխիդ վրայ կ'արտասուէ

Տերևաթափ վարդենիս:

Լուռ թաղին մեջ կը լըսեմ քայլդ, ու զարթնող

Շունն` որ վըրադ կը հաչէ՜.

Կամ կը լըսեմ քունիս մէջէն ձայնն հազիդ`

Որ ծոցդ աղուոր` կը տանջէ:

Եւ կը խորհիմ՝ թէ քընատ ես և նօթի.

Իրանդ հովէն կը դողայ.

Եւ կը նըստի գանգուրներուդ վըրայ, քո'յր,

Եղեամն իբրև շափիւղայ:

Կամ մուճակներդ են պատըռտած, փողոցին

Ջուրն անոնց մեջ կը ճողփայ.

Կամ ետևէդ շըւայտօրէն կը սուլէ

Թուրք սըրիկայ մ՛անոպայ:

Եւ կը խորհիմ՝ թէ, տան մեջ, մայրդ է հիւանդ.

Ցամքած է ձէթն ալ ճրագին.

Ու դուն կ'երթաս գործատան մէջ աշխատիլ

Լոյսին համար ու կեանքին:

Ես կը խորհի՜մ - և խենթի պես կը բաղձամ

Վար իջնել, քո'յր դալկադէմ,

Քո'վդ իջնել, համբուրել ձեռքըդ նիհար,

Եւ հըծծել. - "Քեզ կը սիրեմ:" -

Կը սիրեմ վիշտդ` որ իմ վիշտս է գերագոյն,

Կը սիրեմ կուրծքըդ քանդուած`

Որուն մեջ դեռ կը յամառի Սէրդ երգել

Արտոյտի պէս սըրարբած:

Կը սիրեմ՝ քու անօթութիւնդ ու ծարաւդ,

Եւ ոսկորներդ ուժասպառ.

Ես կը սիրեմ՝ կոյս աղիքներըդ ցամքած,

Մազերուդ սուգն` ուսէդ վար:

Եւ ես կ'ուզեմ ամփոփել քեզ սըրտի՜ս վրա

Տատրակի պէս տարագիր,

Տալ ուժըս քեզ, մըրցանակներըս փառքի,

Եւ ազգանունս անբասիր.

Կուրծքըս վահան ընել կուրծքիդ նըշաւակ,

Եւ քօղն ըլլալ պատիւիդ,

Կրանիտէ բազուկիս տակ պաշտպանել

Սեռըդ ու գեղըդ անժըպիտ:

Կ'ուզեմ քեզ տալ ինչ որ պայքարն ինձ տըւավ,

Ինչ որ խլեցի մարտերով.

Քեզ պըսակել արիւնիս գոյնն ունեցող

Յաղթանակիս վարդերով:

Միայն թէ դուն չըլլաս տըժգույն ու քաղցած,

Արևուն տակ չըհազաս.

Մօրըդ վերև չըմարի ճրագն, ու, ո'վ քոյր,

Դուն գործատուն ա'լ չերթաս:

Lola Koundakjian: Yerevan Nights

Karaoki-ական անէծքներ
(Երեւանեան գիշերներ)


Կ՛անիծեմ այդ բառը,
Գաղաբարը
Տանուտէրը այդ bar-ին։

Կը թքեմ երեսը ստեղծողին՝
Գացողին՝
Երգողին՝
Արհասարակ խմողին։

Երազիս մէջ՝ ամպերու վրայ եմ,
Երկնցած
Հանգչած։

Սուրճի բոյրը
Խարոյկը
Մութը
Հան/դար/տու/թիւնը։


Լօլա Գունտաքճեան
Հոկտ 21, 2006

Nahapet Roussinian: Cilicia/ԿԻԼԻԿԻԱ

Click here to hear Կիլիկիա, read by poet Narine Karamyan. This poem has been rendered to a song, with music by Yeranian.

Խոսք` Ն. Ռուսինյանի, երաժշտ. Գ.Երանյանի

Երբոր բացուին դռներն յուսոյ,
Եւ մեր երկրէն փախ տայ ձըմեռ,
Չըքնաղ երկիրն մեր Արմենիոյ, -
Երբ փայլե իւր քաղցրիկ օրեր.
Երբոր ծիծառն իր բոյն դառնայ,
Երբոր ծառերն հագնին տերև`
Ցանկամ տեսնել զիմ Կիլիկիա,
Աշխարհ, որ ինձ ետուր արև:

Տեսի դաշտերըն Սուրիոյ,
Լեառն Լիբանան և իւր մայրեր.
Տեսի զերկիրն Իտալիոյ,
Վենետիկ և իւր կոնտոլներ.
Կըղզի նման չիք մեր Կիպրեայ
Եվ ո'չ մէկ վայրն է արդարև
Գեղեցիկ քան զիմ Կիլիկիա,
Աշխարհ` որ ինձ ետուր արև:

Հասակ մը կայ մեր կենաց մէջ,
Ուր ամենայն իղձ կ՛աւարտի.
Հասակ մը, ուր հոգին ի տենչ`
Յիշատակաց իւր կարօտի.
Յորժամ քնարն իմ ցրտանայ,
Սիրոյն տալով վերջին բարև`
Երթամ ննջել յիմ Կիլիկիա,
Աշխարհ` որ ինձ ետուր արև:

Նահապետ Ռուսինեան (1819-1876)

Պարույր Սևակ: ՔԻՉ ԵՆՔ‚ ԲԱՅՑ ՀԱՅ ԵՆՔ

Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ո՛չ ոքից չենք գերադասում։
Պարզապես մենք էլ պի՛տի ընդունենք‚
Որ մե՛նք‚ միայն մե˜նք Արարատ ունենք‚
Եվ որ այստեղ է՝ բարձրիկ Սեւանում‚
Երկինքը իր ճիշտ պատճենը հանում։
Պարզապես Դավիթն այստեղ է կռվել։
Պարզապես Նարեկն այստեղ է գրվել։
Պարզապես գիտենք ժայռից վանք կերտել‚
Քարից շինել ձուկ‚ եւ թռչուն՝ կավից‚
Ուսուցմա՛ն համար եւ աշակերտե˜լ
եղեցկի՛ն‚
Բարու՛ն‚
Վսեմի՛ն‚
Լավի˜ն…
Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում
Պարզապես մեր բախտն ուրիշ է եղել‚-
Պարզապես շատ ենք մենք արյուն հեղել.
Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚
Երբ եղել ենք շատ
Ու եղել կանգուն‚
Դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։
Եթե գերել ենք՝
Լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝
Լոկ մեր ձիրքերով…
Պարզապես մահն է մեզ սիրահարվել‚
Իսկ մենք ինքնակամ նրան չենք տրվել։
Ու երբ ճարահատ մեր հողն ենք թողել՝
Ու˜ր էլ որ հասել‚ որտեղ էլ եղել‚
Ջանացել ենք մենք ամենքի՛ համար.
Շինել ենք կամուրջ‚
Կապել ենք կամար‚
Ամե˜ն տեղ հերկել‚
Հասցրել բերքեր‚
Ամենքի˜ ն տվել մի՛տք‚ առա՛ծ‚ երգե՛ ր՝
Պաշտպանել նրանց հոգեւոր ցրտից‚-
Ամե˜ն տեղ թողել մեր աչքից՝ ցոլանք‚
Մեր հոգուց՝ մասունք‚
Եւ նշխար՝ սրտից…

Մենք քիչ ենք‚ այո՛‚ բայց կոչվում ենք հայ -
իտենք դեռ չանցած վերքերից տնքալ‚
Բայց նոր խնդությամբ ցնծալ ու հրճվել.
իտենք թշնամու կողը մխրճվել
Ու բարեկամին դառնալ աջակից.
Դուրս գալ մեզ արված բարության տակից՝
Մեկի փոխարեն տասն հատուցելով…
Հօգուտ արդարի եւ արեգակի
իտենք քվեարկել մեր կյանքով նաեւ…
Բայց թե կամենան մեզ բռնի վառել՝
Մենք գիտենք մխա՛լ - եւ կրա˜կ մարել.
Իսկ եթե պետք է խավարը ցրել՝
իտենք մոխրանալ որպես վառ կերոն.
Եւ գիտենք նաեւ մեզ կրքոտ սիրել‚
Բայց ուրիշներին մի˜շտ էլ հարգելով…

Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում‚
Բայց մեզ էլ գիտենք -
Մազ հաեյ են ասում։
Եւ ինչու՞ պիտի չհպարտանանք…
Կա՛նք։ Պիտի լինե՛նք։ Ու դեռ - շատանա˜նք։

Nora Armani: This August is not

Click here to hear
This August is not read by the author, Nora Armani.

This heavy rain in August
Bears witness to the topsy-turvy
world we’re in.
On the eve of yet another one of my birthdays,
I am not sure if it is an occasion
To look back and value or regret?
Thank God I made it so far
But what good is that without those
that loved me so, and who I
didn’t have time to love half as much.

Life is strange, stranger than death,
a stranger to death.
My choice is tough
as strangers are not welcome here.

And yet, after a rainy day there’s sun.
After the storm comes peace.
After death… nothing
Particularly for those who survive!


©Nora Armani
August 30th 2006
After a sleepless night on a rainy day in Paris

Nora Armani

Nora ARMANI, actress and author, born in Egypt of Armenian parents and educated in England, has appeared extensively on stage and screen worldwide. Her own stage creations Sojourn at Ararat, Nannto, Nannto and On the Couch with Nora Armani have earned international accolades during extensive tours on four continents in over twenty five cities.

Full biography is available at her website http://www.noraarmani.com

Peter Balakian: To Arshile Gorky

Click here to hear the clip To Arshile Gorky read by Lola Koundakjian.

1. Landscape

The sun hangs all day in sight.
Highsummer is on me. I watch
the fantailed leaves of the chestnut
spread in the air. Hemlock and rose
bring back the purple earth.
Before my eyes this very noon
three cardinals rising from fuschia
became a plume thinning in the air.

In my boyhood garden
my father's vines were weighty
with the honey-scent of hanging things -
eggplant, color of the blood-in-vein.
The sun falling through our giant oak
lit the grass, moss, ivy;
in silver light they eddied as a tide
and all the fence dissolved around his hands.


2. Anatomy

In the shade where suckle falls
like gentle water over our side fence,
the eyes see eggs. Rabbits nest
in the wild carrot. When I walk out
to the empty summer garden my father
used to tend, my tendons are drawn
out like zither strings. A raccoon hides
in the tissues of the stomach.

The blood that drives my thighs
a thousand times by night rises
in each milky spike of weed
and by morning spills into the lavender
you call the day.

Here, your heart's an apricot
lost on a tree; columbine, a flock
of doves, rises in my mouth.


3. History

Cousin, uncle, brother, fellow
townsman, I come to you this day
deported with berry soil on my hands.
Somewhere between your lake in Armenia
and this place there is a trail
of ash -- almost chalk -- to bring
the limbs back to fullness.
Your mother's stomach is a dried fig

on your palette. Though swallows
glide and turn through the rope
still hanging in your barn,
in this ghostly light you are a shadow:
off-white, then gray, then a wisp
of flame rising in the dust.


This poem has appeared in the volume "Reply from Wilderness Island", Sheep Meadow Press, 1988, and is used here by kind permission.

Peter Balakian

Peter Balakian is the author of five books of poems, most recently June-tree: New and Selected Poems, 1974-2000 (Harper Collins, 2001). His other books include Father Fisheye (1979), Sad Days of Light (1983), Reply From Wilderness Island (1988), Dyer's Thistle (1996), and several fine limited editions. His work has appeared widely in American magazines and journals such as The Nation, Antaeus, Partisan Review, Poetry, and The Kenyon Review; and in numerous anthologies.

Selected Publications: The Burning Tigris; The Armenian Genocide and America's Response (HarperCollins, 2003), June-tree: New and Selected Poems 1974-2000 (HarperCollins, 2001), Black Dog of Fate: A Memoir (Basic Books, 1997), Dyer's Thistle (poems, Carnegie Mellon Univ. Press, 1996), Bloody News From My Friend by Siamanto (translation, Wayne State Univ. Press, 1996), Theodore Roethke's Far Fields (Louisiana State Univ. Press, 1989), Reply From Wilderness Island (poems, 1988), Sad Days of Light (poems, 1983), Father Fisheye (poems, 1979); chapter in America and the Armenian Genocide of 1915, ed. Jay Winter (Cambridge Univ. Press, 2004); editor, Ambassador Morgenthau's Story (Wayne State Univ. Press, 2003); poetry and essays in The Nation, Art in America, American Poetry Review, Kenyon Review, Partisan Review, Virginia Quarterly Review, Poetry, etc.

Distinctions: National Endowment for the Arts fellowship 2004-05; Guggenheim fellowship 1999-2000; PEN/Martha Albrand Prize for Memoir, 1998; New Jersey Council for the Humanities Book Prize, 1998; Anahit Literary Prize, Columbia University, 1990; Daniel Varoujan Prize, New England Poetry Club 1987; Academy of American Poets Prize 1975; New York Times and Publishers Weekly notable books of 2003 (The Burning Tigris); New York Times and Los Angeles Times notable books of 1997 (Black Dog of Fate); NEA editing grants, Graham House Review

Peter Balakian teaches at Colgate University and serves on the editorial board of Ararat Quarterly.