Quote for the month of January 2025

ԱՅՆՏԵՂ

Արդէն այնտեղ
Ուր երազները աւելի՛ իրական են
Քան՝ իրականութիւնը

Մարուշ Երամեան, Տարփանք, Գահիրէ, 2024

ՌՈՒԲԷՆ ԽԱԺԱԿ: Highway 401-ին Վրայ (Վրէժ-Արմէնի Հետքերով)

Տորիս Ճ. ՄըքՔարթի, «401` ժամը 4:01-ին», 1992, ջրաներկ թուղթի վրայ, 47 x 56.5 x 3.2 սմ, Տորիս ՄըքՔարթիի Պատկերասրահ, Թորոնթոյի համալսարան (Սքարպորո): Նուէր` Ու. եւ Տ. Ուաքոյէն, 2022:



Կը փորձեմ գծագրել
Յիշողութեանս մէջ
Highway 401-ի անվերջ ճամբան,
Որուն վրայ դուն կը քշես տակաւին:

Խմբագրատան լոյսերը վառ էին միշտ,
Ինչպէս մայրուղիին լոյսերը,
Ու ինչպէս հիմա` քու բառերդ
Կը լուսաւորեն մեր ճամբան:

Քանի՜ քանի՛ անգամ անցար այս ճամբէն`
Խմբագրականներդ գրելով մտքիդ մէջ,
Մինչ գիշերային ձիւնը կը պարէր
Լուսարձակներուն տակ:

Թորոնթօ-Մոնրէալ. հինգ ժամ երկարող
Այս ճամբան, որ անգիր գիտէի,
Այսօր միայն յիշողութիւն է արդէն:

Այժմ Երեւանը կը դիտեմ պատուհանէս,
Մինչ դուն կը շարունակես քու յամառ ճամբորդութիւնդ
Երկու քաղաքներու միջեւ,
Երկու սերունդներու միջեւ,
Երկու աշխարհներու միջեւ:

Քու գրիչդ կը հիւսէ կամուրջներ`
Աւելի ամուր քան պողպատէ կառոյցները Highway 401-ի,
Եւ ես, հեռուէն, կը սորվիմ տակաւին,
Թէ ինչպէս ճարտարապետը կը դառնայ բառերու վարպետ,
Ինչպէս հայրենասէրը կը դառնայ անխոնջ ուխտաւոր:

Ձմրան գիշերներուն, երբ այս քաղաքը կը քնանայ,
401-ի վրայ դեռ լոյսեր կը վառին.
Ահա՛ խմբագիրը կ՛անցնի,
Ահա՛ ճարտարապետը կը նախագծէ,
Ահա՛ մշակը կը մշակէ
Վաղուան արշալոյսը:

Ես թողուցի այդ ճամբան, բայց ան չթողուց զիս.
Ամէն առաւօտ քաղաքը կը դիտեմ,
Կը յիշեմ խօսքերդ`
«Այլապէս ի՞նչ իմաստ ունին այս ժողովները,
Այս «զոհողութիւնները»:

Զոհողութիւն, այո՛, բայց` առանց չակերտի.
Սէր անսակարկ, անվերջ,
Ինչպէս սէրդ` հանդէպ լեզուին,
Հաւատքդ` հանդէպ մեր գոյատեւման:

Highway 401-ը կը մնայ յաւերժօրէն
Որպէս վկան անոնց,
Որոնք իրենց կեանքը դարձուցին կամուրջ
Երկու աշխարհներու միջեւ:

Եւ դուն,
Վրէժ-Արմէն,
Անոնց մէջ`
Ճարտարապետ մը, որ կառուցեց
Ո՛չ թէ լոկ շէնքեր, այլ`
Սերունդներու անխախտ հոգեւոր կամուրջներ:


ՌՈՒԲԷՆ ԽԱԺԱԿ, Լոյս տեսակ Ազդակ Օրաթերթի մէջ
***

Գրուած` Վրէժ-Արմէնի «Այո՛, ա՛յս ենք մենք» յօդուածին («Ազդակ» 19 դեկտ. 2024 https://www.aztagdaily.com/archives/635961 ) ի պատասխան

Զաւէն Պիպեռեան: ԸՍԻ-ԸՍԱՒ

Click here for the audio recording read by Nora Baroudjian

Կաղանդ է կ'ըսեն կոր, ըսի,

Ի՞նչ ընեմ, ըսաւ,

Բան մը մ'ըներ, ըսի,

Բան մը չեմ ըներ կոր, ըսաւ,

Ինչո՞ւ չես ըներ կոր, ըսի,

Ինծի՛ ինչ, ըսաւ,

Դուն մարդ չե՞ս, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Մեզմէ չե՞ս, ըսի,

Ի՞նչ գիտնամ, ըսաւ,

Ի՞նչ գիտես, ըսի,

Ուտել գիտեմ, ըսաւ,

Ի՞նչ կ'ուտես, ըսի,

Ի՞նչ որ գտնամ, ըսաւ,

Ինչո՞ւ կ'ուտես, ըսի,

Ապրելու համար, ըսաւ,

Ինչո՞ւ կ'ապրիս, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Հարցուր, ըսի,

Որո՞ւ հարցնեմ, ըսաւ,

Խիղճիդ հարցուր, ըսի,

Խի՞ղճը ով է, ըսաւ,

Դո՞ւն ով ես, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Ծնունդ է կ'ըսեն կոր, ըսի,

Ո՞վ ծներ է, ըսաւ,

Փրկիչը, ըսի,

Ետիգուլէ է, ըսաւ,

Աս ուրիշ փրկիչ է, ըսի,

Չեմ ճանչնար, ըսաւ,

Երջանի՞կ ես, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Ո՞ւր պիտի երթաս, ըսի,

Ե՞րբ, ըսաւ,

Կաղանդին գիշերը, ըսի,

Ո՞ւր երթամ, ըսաւ,

Ո՞ւր կ'երթաս, ըսի,

Կամուրջին տակ, ըսաւ,

Ի՞նչ ընելու, ըսի,

Քնանալու, ըսաւ,

Ինչո՞ւ կը քնանաս, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Դրամ ունի՞ս, ըսի,

Չունիմ, ըսաւ,

Ինչո՞ւ չունիս, ըսի,

Չեն տար կոր, ըսաւ,

Աշխատէ, ըսի,

Գործ չկայ, ըսաւ,

Ինչո՞ւ չկայ, ըսի,

-Չեմ գիտեր, ըսաւ:

Ժամ երթանք, ըսի,

Ի՞նչ ընելու, ըսաւ,

Տօն է, ըսի,

Ինծի՞ ինչ, ըսաւ,

Կ'աղօթենք, ըսի,

Ինչո՞ւ աղօթենք, ըսաւ,

-Չեմ գիտեր, ըսի:

Մնաս բարով, ըսաւ,

Երթաս բարով, ըսի, 

Օդը աղուոր է, ըսաւ,

Ո՞ւր կը տեսնամ քեզ, ըսի,

Ամէն տեղ, ըսաւ, 

Մինչեւ ե՞րբ, ըսի,

Մինչեւ մահ, ըսաւ,

Պիտի մեռնի՞ս, ըսի,

Օր մը, ըսաւ,

Ինչո՞ւ համար, ըսի,

Ե՜ս գիտեմ, ըսաւ: 

1945, Պոլիս 

I Said...He Said

They say it's New Year's Eve, l said

What am l supposed to do? He said

Nothing, l said

I don't intend to do anything, he said

Why aren't you doing something? l said

It doesn't concern me, he said

Aren't you a human being? I said

I don't know, he said

Aren't you one of us? I said

I don't know, he said

What DO you know? I said

I know how to eat, he said

What do you eat? I said

Whatever l find, he said

Why do you eat? I said

To live, he said

Why do you live? I said

I don't know, he said

Ask, l said

Who? He said

Ask your conscience, l said

Who is 'conscience'? He said

Who are YOU? I said

I don't know, he said

They say it's the Holy Birth [Christmas], l said

Who's born? He said

The Saviour, l said

It's the one in Yedikule, he said

This is another saviour, l said

I don't know him, he said

Are you happy? I said

I don't know, he said

Where are you going? I said

When? He said

On New Year's Eve, l said

Where am l supposed to go? He said

Where are you going now? I said

Under the bridge, he said

What for? I said

To sleep, he said

Why do you sleep? I said

I don't know, he said 

Do you have money? I said

I don't have any, he said 

Why? I said

I'm not given any, he said

Work, l said

There are no jobs, he said

Why? I said

I don't know, he said

Let's go to church, l said

What for? He said

It's a holiday, l said

It's got nothing to do with me, he said

We'll pray, l said

Why do we have to pray? He said

I don't know, l said

Goodbye, he said

Goodbye, l said

The weather is nice, he said

Where am l likely to see you again? I said

Everywhere, he said

Until when? I said

Until death, he said

Are you going to die? I said

One day, he said

Why? I said

I know why, he said

Translated by Z.T. Balian

 Zaven Biberyan (Armenian: Զաւէն Պիպեռեան; 1921 in Istanbul, Turkey – October 4, 1984) was an Armenian writer, editor, and author from Turkey.