Զահրատ։ Միշտ Հայելիները

Հայելիին մէջ երբ նայիս

Զիս կանչէ անպայման

- ըսաւ Ագապին -

Որպէսզի

Հայելին երբ ճաթի

Կտորները հաւաքեմ -

Շատ բարեսիրտ աղջիկ է Ագապին

Միշտ ալ գեղեցիկ բառեր կը գտնէ

զիս շփացնելու համար 

ԶԱՀՐԱՏ 

ԴԴՈՒՄԻ ՀԱՄ (Բանաստեղծութիւններ), Արաս Հրատարակչութիւն, 2009 Ստամգուլ

Զահրատ։ Բառախաղ Մը

- Ապերախտ են սա մարդիկը -

ըսաւ կատուն -

Այսքան տարի է իրենց մուկերը կ'որսամ

Նորէն ալ

Ջերմուկ կ'ըսեն

Ջերկատու չեն ըսեր 

ԶԱՀՐԱՏ 

ԴԴՈՒՄԻ ՀԱՄ (Բանաստեղծութիւններ), Արաս Հրատարակչութիւն, 2009 Ստամգուլ

Զահրատ։ Հին Դրացիներ

Այլեւս հոս չեն բնակիր
- սիրուած անձեր չէին թաղին մէջ -
Չենք գիտեր ուր գացին

Չըլլալիք բան - - կարօտցանք զիրենք
Երանի նորէն հոս ըլլային
Ու մենք նորէն զիրենք չսիրէինք

ԶԱՀՐԱՏ
ԴԴՈՒՄԻ ՀԱՄ (Բանաստեղծութիւններ), Արաս Հրատարակչութիւն, 2009 Ստամգուլ


Old Neighbours

They are no longer here
— they were not liked in the neighbourhood —
We don't know where they went

It's incredible — we miss them
Wish they were here again
So we would not like them again.

Translated by Hratch Tchilingirian

Զահրատ։ Դդումի Համ

Ինչ համով հոտով աղջիկ է - ըսի -

Այո - ըսաւ - շատ կը սիրեմ

Ինչ համով հոտով աղջիկ է - ըսի -

Այո - ըսաւ - շատ կը սիրեմ

Ինչ համով հոտով աղջիկ է - ըսի -

Այո - ըսաւ - շատ կը սիրեմ

Բայց շատը դդումի համ կու տայ - ըսի -

Թող տայ - ըսաւ - դդումը շատ կը սիրեմ 

ԶԱՀՐԱՏ 

ԴԴՈՒՄԻ ՀԱՄ (Բանաստեղծութիւններ), Արաս Հրատարակչութիւն, 2009 Ստամգուլ

Զահրատ։ Ճերմակ

Ձիւնէն - կաւիճէն ամպէն աւելի
Երբ ճերմակ ըսեմ
Ես քեզ կը յիշէմ
Եւ աչքերդ սեւ
Զոր կը թափէիր
Հարսնութեան ճերմակ հագուստիդ վրայ

Զահրատ։ Բառեր Բառեր

Բառեր բառեր - իմ զինուորներս դուք էք -
Ես ձեզ մէկ մէկ կ՛ողջագուրեմ ու զօրագունդ զօրագունդ
Իմ ձեռքովս կը շարեմ -
Ու երբ տեսնեմ թէ ամէն ինչ կարգին է
- Թէ ոչ մէկ զօրք - ոչ մէկ զինուոր սխալ ոտքով չի քալեր -
Ես ձեզ ճակատ կը ղրկեմ -

Արիասիրտ իմ զինուորներս դուք էք -
Իմ անունովս դուք կ՛իջնէք մահասփիւռ դաշտը ռազմի -
Բանաստեղծի դրօշս սէգ
Լուսածածան կ՛ալեծփի ձեր ձեռքերուն մէջ հզօր -
Կը մարտնչիք - ամրոց ու բերդ կը նուաճէք յաղթապանծ -

Բառեր բառեր - իմ զինուորներս խիզախ -
Ես բառերու խենդ ռազմավար - առանց ձեզի չկամ ես

Զահրատ։ Պարախաղ

Պար կը խաղանք
Բառերուն հետ բառ
քարերուն հետ քար կը խաղանք
ու ծառերուն հետ ծառէ ծառ կը խաղանք

չարերուն հետ
չենք խաղար

Զահրատ: ՍԵՒԱԿ

Պարոյր մանչս երկուքս ալ
Նոյն տարիքը ունէինք -
Հիմա ես կամ - դուն չկաս -
Եղա՞ւ ասիկա

Թէ բարիք է տաղ ըսել
Պարոյր մանչս երկուքս ալ
Նոյն բարիքը ունէինք -
Հիմա ես կամ իբր թէ -
Իսկ դուն կաս ու կը մնաս -
Քանի՞ հոգի մահէն վերջ
Տեսաւ ասիկա

Սիրել մարդիկը բոլոր
Թէ կարիք է անկորուստ
Պարոյր մանչս երկուքս ալ
Նոյն կարիքը ունէինք -
Հիմա տխուր - առանձին -
Կը վերյիշեմ քաղցրօրէն
Թէ Պարոյրը բանաստեղծ -
Ըսաւ ասիկա

Պարոյր մանչս քանի որ
Նոյն տարիքը ունէինք -
Մանուկ էինք երկուքս ալ -
Խաղը կիսատ թողուցիր -
Չեղաւ ասիկա

[1971, յունիս)

ԶԱՀՐԱՏ: ՏԻԿԻՆ ԴՈՒՔ ԵՒ ՊԱՐՈՆ ԵՍ

Տիկին - եթէ կը հաճիք
Մէկ ծայրէն դուք - մէկ ծայրէն ես բռնենք սա լայն աշխարհին

Ծալենք ծալենք պզտիկնայ
Անկողինի չափ ըլլայ

Յետոյ - եթէ կը հաճիք
Այս աշխարհին բազմութիւններն աւելորդ
Անկողինէն նետենք վար
Անդունդն ի վար գլորին

Ու մենք մնանք առանձին
Տիկին Դուք եւ Պարոն Ես

ԶԱՀՐԱՏ: ՈՒՇ

Ոչ քեզի համար - եւ ոչ ալ ինծի -
Չկրցայ գրել
Երիտասարդի խանդով կայծկլտուն
Սիրերգն ոսկեթել

Երբ դուռդ զարկի արդէն շատ ուշ էր

Զահրատ։ ԵՐՋԱՆԻԿ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԸ

Բանաստեղծ եմ երջանիկ -
- Որ դուռը կամ որուն դուռը որ զարնեմ
Զիս կ՛ընդունին գրկաբաց
Ժպիտներուն ամէնէն քաղցրն իրենց դէմքին կը շողայ -

Երջանկութիւնն այս է կ՛ըսեմ ես ինծի -
- Որ դուռը կամ որուն դուռը որ զարնեմ
Կռնակի վրայ կը բացուի
Ասպնջական երգ մը կ՛իջնէ հոգիիս մէջ մեղրի պէս -

Ամէն մէկ դուռ մտերմօրէն կը բացուի
Ամէնէն տաք բարեւներով կ՛արծարծի հուրը սրտիս
Ու կը մոռնամ ինչու եկայ - ինչու այս դուռը զարկի
Երջանկութիւնն այս է կ՛ըսեմ համոզուած

Բանաստեղծ եմ երջանիկ -

Եւ այս գիշեր երբ բոլորուիք դուք սեղանին շուրջ ճաշի
Երբ առօրեայ ձեր հոգերէն ձերբազատ
Մանրէք շերտը թարմ հացին -
Սպաս մըն ալ ինծի դրէք մէկ անկիւնը սեղանին
- Գուցէ կու գամ ու ձեր դուռը կը զարնեմ

Զահրատ: ՄԱՅՄՈՒՆ

Մայմուն որ կ՛ըսեմ կապիկ չկարծէք
Տան սեւ փիսիկին անունն է
Փիսիկ որ կ՛ըսեմ աղուոր չկարծէք
Աշխարհիս ամէնէն տգեղ կատուն է

Սեւ է որ կ՛ըսեմ սեփսեւ չկարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ՛ըսեմ արեւ չկարծէք
Արեւը մէկ է - աչքերն երկու են
Երկու որ կ՛ըսեմ զատ զատ չկարծէք

Երկուքին խորն ալ երազը մէկ է
Երազ որ կ՛ըսեմ մեծ բան չկարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է:

ԶԱՀՐԱՏ: ՍԱՀՄԱՆ

Կաւիճը ձեռքին
Գիծեր կը քաշէ մեր շուրջ զերթ սահման -
Իսկ ես քերթողի սպունգով խոշոր
Բոլոր գիծերը կը սրբեմ ի սպառ

ԶԱՀՐԱՏ: ՇԱԳԱՆԱԿԱՒՈՐ ՔԵՐԹՈՒԱԾ

Դուն դէմս չելար -
Մինչդեռ գրպաններուս մեջ տաք տաք շագանակ
էի լեցուցեր
որ տեղ մը նստինք ուտենք միասին
Շագանակ մը դուն - շագանակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Ուսիս ունէի մինչդեռ զոյգ հրացան
- փամփուշտ բաւարար -
Որ ելլենք նապաստակ որսանք միասին
Նապաստակ մը դուն - նապաստակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Մինչդեռ մտքիս մէջ ինչեր չունէի
քեզի պատմելիք
որ ըսեմ - ըսես - խնդանք միասին
Խեղկատակ մը դուն – եղկատակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Շագանագները պաղեցան արդէն
ու նապաստակները արձակ համարձակ
կը տապլտկին մարգագետնին մէջ -
Իսկ թէ պատմելիք ինչեր ունէինք
Գաղթեր են երկչոտ թռչուններու պէս
Ծիծեռնակ մը հոս - ծիծեռնակ մը հոն

ԶԱՀՐԱՏ (1924-2007)


CHESTNUT POEM
You didn’t meet me
Though I had filled my pockets
With hot-hot chestnuts
So we could sit somewhere
And eat them together
A chestnut for me–a chestnut for you
You didn’t meet me
Though I carried on my shoulder
A pair of rifles and enough cartridges
To go hunting together for rabbits
A rabbit for me–a rabbit for you
You didn’t meet me
Though I had such things in my head
To tell you
I could tell you this–you could tell me that
We could laugh together
Me, a clown–you, a clown
You didn’t meet me
The chestnuts have chilled
And the rabbits free and fearless
Gambol in the meadow
And all that we had to tell each other
Fled like shy birds
A swallow here–a swallow there

Zahrad

Translation by Berge Turabian

ԶԱՀՐԱՏ: ՈՉ

Ես ոսկեմատ դերձակ եմ -
Ձեր սիրտերն երբ այդքան շատ
Սէր պարփակել չկրնան
Չդիմանան ու պատռին -
Կարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Ես յաւակնոտ գրչակ եմ
Կարօտ կ’երգեմ - սէր կ’երգեմ -
Ձեր աչքերէն յայտնի է
հազարումէկ տենչ ունիք -
Գրեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Վարպետորդի ստահակ եմ -
Սէր կ’առնեմ - յոյս կը ծախեմ -
Երբ ամէն ինչ չորցեր է
Ու պէտք ունիք պատրանքի -
Ճարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք -
Ես պատմութեան ցուցակ եմ -
Օր կ’ըլլայ ետ կը նայիք
Հին սէրերով կ’օրօրուիք -
Շատ են - մէկ մէկ չէք յիշեր
Շարեմ կ’ըսեմ – ոչ կ’ըսէք -
Ես քմահաճ վտակ եմ
Կը հոսիմ ուր որ ես ուզեմ -
Բոցեր ալք ալք մեծնալէն
Երբ ձեր սրտին գան հասնին
Մարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Ես լրջութեամբ յագեցած
Ձեր օրերուն - կատակն եմ -
Երբ աշխարհը մութ տեսնէք
Ոստոստալէն կը վազեմ
Կը խոնարհիմ ձեր առջեւ
Պարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Պատրաստակամ շարժակ եմ -
Ձերն ըլլալէն ձանձրացած
Երբ կանգ կ’առնէ սիրտն - անզօր
Բաբախելէ երբ դադրի -
Լարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք

ԶԱՀՐԱՏ (1924-2007)


NO
I am a tailor with golden fingers
When your hearts can no longer
Contain so much love
And they tear
Let me sew them, I say–No, you say
I am a pretentious scribbler
I sing of yearning–I sing of love
I see plainly in your eyes
A thousand and one desires
Let me write them, I say–No, you say
I am an artful crook
I buy love – I sell hope
When everything has dried up around you
And you need illusion
Let me bring you some, I say–No, you say
I am a book of chronicles
There are days when you look back
And gently rock with your old passions
There are too many–you cannot remember them all
Let me arrange them, I say–No, you say
I am an erratic brook
I flow wherever I please
When swelling flames
Come and reach your hearts
Let me extinguish them, I say–No, you say
I am of the joke of your days
Sated with seriousness
When the world darkens in your eyes
I arrive before you in leaps
And I bow to you
Let me dance for you, I say–No, you say
I am an engine at your service
When bored of being yours
Your heart
Stops throbbing helplessly
Let me wind it up, I say–No, you say

Translation by Berge Turabian.

Զահրատ։ Կաղանդի Ծառ մը

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երկու բան պէտք է
Նախ ծառ մը - յետոէ զարդեր ծառին վրայ

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Երեք բան պէտք է

  - Ծառէն զարդէն զատ

Հաւատքը գալիք աղուոր օրերու

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Մէկ բան կը բաւէ - ոչ ծառ ոչ ալ զարդ -

Ատիկա խիճերն ադամանդ կարծող

Միամիտ հոգւոյս բարի խաբկանքն է

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Արդէն պատրանքը լրիւ կը բաւէ

Բարի տարի ձեզ եւ բարի պատրանք։

Zahrad: A CHRISTMAS TREE

To prepare a Christmas tree
you need two things.
First the tree itself
and then the ornaments.
To decorate a Christmas tree
you need three things.
Beside the tree and the ornaments,
you need hope for a string
of good days about to begin.
Actually to decorate
a Christmas tree you need
only one thing: eyes
to change tinsel to diamonds.
To decorate your tree
then, take my wishes
for the New Year: wishes
for more illusions.

Translated by Diana Der Hovanessian

L’arbre de Noël
Il faut deux choses
Pour orner un arbre de Noël,
Tout d’abord un arbre, puis des jouets sur l’arbre.

Il faut trois choses
Pour orner un arbre de Noël,
Hormis l’arbre et les jouets, il faut la foi dans les beaux jours à venir.

Une seule chose suffit
Pour orner un arbre de Noël.
Ni arbre ni jouet,
C’est l’illusion de mon âme crédule
Qui prend les cailloux pour des diamants.

Pour orner un arbre de Noël
L’illusion est tout à fait suffisante.
Bonne année et bonne illusion !

Translated into French by Berge Turabian

We remember Zahrad (1924-2007)

We have received news of the passing of poet Zahrad (Zareh Yaldizciyan) in Istanbul on Tuesday Feb. 20, 2007.

Զահրատի (Զարեհ Յալտըզեան) , ծնած է 1924-ին, Կ. Պոլիս:

Աւարտած է Կ.Պոլսի Մխիթարեան լիցեյը (1942), աշխատած պոլսահայ թերթերու, հանդեսներու համար, խմբագրած Մխիթարեան սանունց “Սան” պարբերաթերթը:

Առաջին բանաստեղծութիւնները լոյս կը տեսնեն 1943-ին, ապա “Մեծ քաղաքը”, “Գունաւոր սահմաններ”, “Բարի երկինք”, “Բանաստեղծութիւններ”, “Ծայրը ծայրին” և այլ ժողովածուները:

Հայաստանի մէջ լոյս կը տեսնէ “Մեծ քաղաքը” (1978), “Առանց քարի, առանց խաչի խաչքար” (1998) և “Բառերուն տակի քերթուածը” (2004) ժողովածուները:

Զահրատի գրքերը թարգմանուած են անգլերէն, ֆրանսերէն, հունարէն ու լիտվերէն:

Անցաւ

Նստէր էին
Ոտքի ելան
Նորէն նստան

Դագաղ մը անցաւ

Զահրատ։ ՈՍՊ ՍՏԿՈՂ ԿԻՆԸ

Ոսպ մը - ոսպ մը - ոսպեր - ոսպ մը - քար մը - ոսպ մը - ոսպ մը - քար մը
Կանաչ մը - սեւ մը - կանաչ մը - սեւ մը - քար մը - կանաչ ոսպ մը
Ոսպ ոսպի քով - քար ոսպի քով - յանկարծ բառ մը - բառ ոսպի քով
Յետոյ բառեր - ոսպ մը - բառ մը - բառ բառի քով - յետոյ խօսք մը
Ու բառ առ բառ խօլ բարբառ մը - հինցած երգ մը - հին երազ մը
Յետոյ կեանք մը - ուրիշ կեանք մը - կեանք կեանքի քով - ոսպ մը - կեանք մը
Դիւրին կեանք մը - դժուար կեանք մը - ինչու դիւրին - ինչու դժուար
Բայց քով քովի կեանքեր - կեանք մը - յետոյ բառ մը - յետոյ ոսպ մը
Կանաչ մը - սեւ մը - կանաչ մը - սեւ մը - ցաւ մը - կանաչ երգ մը
Կանաչ ոսպ մը - սեւ մը - քար մը - ոսպ մը - քար մը - քար մը - ոսպ մը։


Մեծ Քաղաքը


Զահրատ (Զարեհ Եալտըզճեան)


Cleaning Lentils


A lentil, a lentil, a lentil, a stone.
A green one, a black one, a green one, a stone.
A lentil, a lentil, a lentil, a word.
Suddenly a word, a lentil, a lentil, a word
next to another word. A word, a word, a word,
a speech. A word of nonsense.
Suddenly a song. A song, a song, suddenly
an old dream. A green, a green one, a black one
a stone. A lentil, a lentil, a lentil, a stone.


Translated by Diana Der-Hovanessian


The Woman Cleaning Lentils


A lentil -- a lentil -- lentils -- a lentil -- a pebble -- a lentil -- a lentil -- a pebble
A green one -- a black one -- a green one -- a black one -- a pebble -- a green lentil
A lentil next to a lentil, a pebble next to a lentil -- suddenly a word -- a word next to a lentil
Then words -- a lentil -- a word -- a word next to a word -- then a phrase
And word by word a witless wording -- a wornout song -- a washed out dream
Then a life -- another life -- a life next to a life -- a lentil -- a life
An easy life -- a hard life -- why easy -- why hard
But lives next to each other -- a life -- then a word -- then a lentil
A green one -- a black one -- a green one -- a black one -- a pain -- a green song
A green lentil -- a black one -- a pebble - a lentil -- a pebble -- a pebble -- a lentil.


Translation by Ralph (Raffi) Setian, Zahrad: Selectied Poems, Manna Publishing, 1974


Zahrad, born 1924, in Istanbul.

Zahratd Lenteja - 

Lenteja - Lenteja - Lenteja - Piedra - Lenteja - Lenteja - Piedra

Una verde - una negra - una verde - una negra - una piedra - una lenteja verde

Lentejas con lentejas - piedra con lentejas - de repente una palabra - una palabra con lentejas

Luego palabras - una lenteja - una palabra - palabra por palabra - luego una palabra

Y palabra por palabra un dialecto - una vieja canción - un viejo sueño

Luego otra vida - otra vida - una vida por vida - una lenteja - una vida

Una vida fácil - una vida difícil - por qué fácil - por qué difícil

Pero uno al lado del otro vive, una vida, luego una palabra, luego una lenteja

Una verde - una negro - una verde - una negro - un dolor - una canción verde

Una lenteja verde - una negra - una piedra - una lenteja - una piedra - una piedra - una lenteja.

Translated by Ana Arzoumanian