ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ 5-ՐԴ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎ

ՀԱՄԱԺՈՂՈՎԻ ԺԱՄԱՆԱԿԱՑՈՒՅՑ
(Մասնակիցներ՝ 90 պատվիրակ 20 երկրից, 50 գրող Հայաստանից)

Հունիսի 27-28-ին Պատվիրակների ընդունում եւ տեղավորում Գրողների Ծաղկաձորի
ստեղծագործական տանը

Հունիսի 28-ին, երկուշաբթի
9.00.- 10.00 Նախաճաշ
10.30 ՀԳՄ լուսանկարիչ Բախշի Խաչատրյանի լուսանկարների ցուցահանդեսի բացումը
11 - 11.30 Գրքի ցուցահանդես-վաճառք
11.30 - 13.00 «Թռիչք եւ թեւեր» (Հանդիպում երիտասարդ գրողների հետ. քննարկում եւ նոր գործերի ընթերցում
Հանդիպումը վարում է ՀԳՄ քարտուղար Հովհաննես Գրիգորյանը)
13.00 - 14.00 Ճաշ
15.00 Այցելություն Էջմիածին, հանդիպում Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի հետ
18.00. Վերադարձ Ծաղկաձոր
18.30 - 19.00 «Մթնշաղի կամուրջներ» Գրական-երաժշտական երեկո՝ նվիրված Վահան Տերյանի ծննդյան 125-ամյակին
20.00 Ընթրիք

29 հունիսի, երեքշաբթի
9.00-10.00 Նախաճաշ
11.00 Համաժողովի բացումը
Ծաղկաձորի Գրողների ստեղծագործական տան Մեծ դահլիճում
Բացման խոսք ՀԳՄ նախագահ ԼԵՎՈՆ ԱՆԱՆՅԱՆ
Ողջույնի ուղերձներ
ՀՀ Նախագահ ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍՅԱՆ
ՀՀ Սփյուռքի նախարար
ՀՐԱՆՈՒՇ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Ուղերձներ, ելույթներ
12.30 - 13.00 Սրճադադար
13.00. - 14.30 Թեմատիկ նիստ.
ա) «Նոր իրականություն եւ նոր գրականություն (զարգացման միտումները)»
Բանախոսներ
ՍՈՒՐԵՆ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ (Հայաստան)
ՍԱՐԳԻՍ ԿԻՐԱԿՈՍՅԱՆ (Լիբանան)
Ելույթներ
15.30.-16.30 Ճաշ
16.30 - 18.30 Թեմատիկ նիստ.
բ) «Հայ գրականությունն արդի աշխարհի համատեքստում»
Բանախոսներ
ԱԶԱՏ ԵՂԻԱԶԱՐՅԱՆ (Հայաստան)
ՏԻԳՐԱՆ ԳԱԲՈՅԱՆ (Սիրիա)
Ելույթներ
18.30.-20.00 Այցելություն Կեչառիսի վանական համալիր եւ Ծաղկաձորի ճոպանուղի
20.00 Ընթրիք

30 հունիսի, չորեքշաբթի
9.00-10.00 Նախաճաշ
10.00 Մեկնում Գյումրի
Ազատ ծրագրով (ցանկացողների համար)
այցելություն Երեւան
Գյումրիում
11.30 - գ Հանդիպում Շիկակի մարզպետի հետ
- Այցելություն Ավ. Իսահակյանի տուն-թանգարան
- Այցելություն Հովհ. Շիրազի տուն-թանգարան
- Հովհ. Շիրազին նվիրված հոբելյանական հանդիսություն
Ճաշ
- Այցելություն Մարմաշենի վանական համալիր
20.00 Ընթրիք Ծաղկաձորում

1 հուլիսի, հինգշաբթի
9.00-10.00 Նախաճաշ
10.00-10.30 Բանաստեղծուհի Նաթելլա Լալաբեկյանի (ԱՄՆ) «Բազմակետ» ժողովածուի շնորհանդեսը
11.00 Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի եւ Ռուսաստանի հայերի
միության նախագահ ԱՐԱ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԻ ողջույնի ուղերձը եւ
«Հայ արձակ. 21-րդ դար» գրական մրցանակաμաշխության մրցանակների հանձնում
13.30.-14.00 Ճաշ
14.00 - 16.00 Թեմատիկ նիստ.
ա) «Ժամանակակից հայ գրականության միջազգայնացումը»
Բանախոսներ
ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ԹՈՓՉՅԱՆ (Հայաստան)
ՊՈՂՈՍ ԳՈՒԲԵԼՅԱՆ (ԱՄՆ)
Ելույթներ
16.30 Մեկնում Երեւան
17.30 Այցելություն Մեծ Եղեռնի հուշահամալիր
19.00 Տոնական համերգ Երեւանի Կամերային երաժշտության տանը
21.00 Ընթրիք Ծաղկաձորում

2 հուլիսի, ուրբաթ
9.00-10.00 Նախաճաշ
10.00-11.00 «Արդի հայ քնարերգություն. Սփյուռք» անթոլոգիայի շնորհանդեսը
11.00 Թեմատիկ նիստ. «Գրական մամուլը Հայաստանում եւ Սփյուռքում»
Բանախոս
ՄԱՆՈՒԵԼ ԱԴԱՄՅԱՆ (Անգլիա)
Ելույթներ
13.00.-14.00 Ճաշ
14.00-15.30 Ամփոփիչ նիստ Համաժողովի հայտարարությունը
16.30 Մեկնում Երեւան
17.30 Գրական-երաժշտական երեկո
ՀԳՄ Մեծ դահլիճում
21.00 Հրաժեշտի ընթրիք

3 հուլիսի, շաբաթ
Պատվիրակների մեկնում

6-29-2010: ArmenPress reported that according to Levon Ananyan - chairman of the Writer's Union -  the number of participants was an unprecedented 80 writers from 20 countries, and about 250 writers from Armenia.

Ռուբէն Սեւակ: ՓՈՂՈՑ ԱՒԼՈՂԸ

Click here for the audio clip of Rouben Sevak's the Street Sweeper read by Lola Koundakjian.


Սիկառ մը բերնիս, բաց պատուհանէս՝

Խոռոչ մը թաքչած ծեր բուի մը պէս՝

Կը դիտեմ փողոցը ամայի՜, լա՜յն,

Անտերեւ ծառի զոյգ շարքը երկայն,

Հալած ձիւնի ծոյլ անձրեւը բարա՜կ,

Գոցուած հազուադէպ կառքերը արա՜գ.

Ու ծառերուն վրայ, դողդո՜ջ ցըրտահա՜ր

Որոնք աչերէս արցունք կը բերեն…

Ա՜խ, մարդերն ի՜նչ նուրբ կենդանիներ են։

Ճիշտ տանըս դիմաց, այս ցուրտ օրերո՜ւն,

Հին համազտեստով ծեր մը երերուն,

Այս անձրեւի տակ, աւել մը ձեռքին,

Մինչեւ իրիկուն լո՜ւռ, դանդաղագի՜ն,

Երկուքի կոտրած հասակն ալեւոր,

Կը մաքրէ մայթին ցեխը՝ այնպէս որ

Չաղտոտի կօշիկն ազնիւ անցորդին…։

Ի՜նչպէս թոյլ կու տանք այս բուքին, ցուրտին,

Որ ծերերն այսքա՜ն կըռնակնին ծըռեն…

Մարդերն ի՜նչ անգութ կենդանիներ են։

Գըլուխն է կըքած թաց գըլխարկին տակ,

Լա՜յն առատ մօրուք մ՛ունի ըսպիտակ,

Թագաւորի հին դէմք մ՛ըլլար կարծես.

Բայց ձեռքը կըմախք կը խըրտչեցնէ ձեզ։

Աչքերը թաց են. արցո՞ւնք մ՛է ծերի,

Անձրեւն է, ճակտէն վար կը կաթկըթի։

Բայց գոհ է, նոյնիսկ երգ կը մըրթմըրթայ,

Որովհետեւ տուն գիշերն երբ երթայ՝

Որբ թոռներուն հաց պիտի տայ նորէն…։

Ա՜խ, մարդերն ի՛նչ սուրբ կենդանիներ են։

Սէրն ինչո՞ւ կերտեց Մարդը ոչինչէն.

Ա՞յս կեանքին համար…։ Իրեն համար չե՛ն

Երկինքն աստղազարդ, պըլպուլը ցայգին,

Զեփիւռն առտեւան, գինեբեր այգին,

Կապոյտ երակները՝ թոնիրին մօտ,

Իր ծեր հասակին՝ ձեռներ խընամոտ…

Բաբէ՜, կեա՞նք է այս. աշխատիլ սովա՜ծ,

Ուտելու համար գիշերը սոխ-հաց…։

Մեռնիլը լաւ չէ՞ այսպէս ապրելէն…

Մարդերն ի՜նչ անհագ կենդանիներ են…։

Մինչեւ ճերմկցան իր մօրուքն ու մազ,

Կեանքէն սորվեցաւ բան մը հազի՜ւ հազ, -

Ճակատագրական ուժը Արգանդին։

Իր խելքը չ՛անցնիր այդ կէտէն անդին։

Աշխատութենէն ահա դարձաւ ծեր,

Բայց իր հացը չոր շո՛ւն մը չի կրծեր.

Մինչ անդին ոմանք ծնած վայրկեանին

Իշխան են արդէն, կամ ոսկի ունին,

Ու աղքատին բախտ կը տնօրինեն…։

Մարդերն ի՜նչ քոսոտ կենդանիներ են…։

Վաղը եթէ քաղցը կամ ցուրտ քամին

Յանկարծ մեռցնէ որբ թոռներէն մին,

Ամբողջ ունեցած դրամը միասին

Չը պիտի բաւեն մահուան հանդէսին…։

Բայց ի՜նչ փոյթ, կեցցէ՜ կառավարութիւն,

Ի՛րն է անտունին դիակն անարիւն,

Նախ կը սպաննէ, բայց կը թաղէ ձրի…

Ծուռ խօսողին թող բերանը ծռի.

Արքան խեղճերուն տէ՛րն է համօրէն.

Մարդերն ի՜նչ գթոտ կենդանիներ են…։

Կառավարութի՜ւն… ինչ բարի՜, բարի՜…։

Աղքատին դպրոց բացէր է ձրի,

Որ հոն սորվեցնէ կարդալ ու գրել,

Օրէնքի առջեւ կռնակը ծռել…

Գիտնալ որոշել չարը ու բարին,

Սեփական փողէն տուրք կալ կեսարին…

Ըլլալ հնազանդ մէկ կաթնատու կով,

Զօրք գրուիլ, մեռնի՜լ արքային կամքով…

Յարգել հարուստին վաստակն անօրէն…

Մարդերն ի՛նչ խելօք կենդանիներ են…։

Աւլէ՛, ծե՛ր, աւլէ՛, աշխատէ տքուն,

Ձմեռուան ցուրտին, ամառուան տաքուն,

Աւլէ՛ մարդկութեան աղտը ցնցոտի,

Ու գիտցի՛ր, որ մի՛շտ պիտի աղտոտի…

Գիտցիր որ հա՛ցդ է աւելի մաքուր,

Քան ջոջին կարմիր հացը թաքթաքուր։

Գիտցիր դուն բաւե՛լ՝ քեզի որպէսզի

Օգնեն, ըսելով, չի խեղդեն քեզի…

Գիտցի՛ր, որ ինչ ալ ըլլան կամ ընեն,

Մարդերը զազիր կենդանիներ են…։

Ու սորվէ ատե՛լ նողկանքով անհուն.

Անոնք որ «փրկչի» կը կրեն անուն

Ու ճոխ խօսքերով տունըդ կը քանդեն.

Սորվեցուր տղոցդ ատել արգանդէն՝

Քաղաքագէտնե՛րը ամէն գոյնի,

Որոնք կը սպաննե՛ն քեզ առանց թոյնի։

Սորվեցուր իրենց խօսքը հետագայ՝

«Աղքատին համար բարեկամ չի՛կայ».

Փոքրերն անվրէպ մեծերուն կեր են.

Մարդերն կատղած կենդանիներ են…։

Աղքատասէր սիրտ մ՛ունիմ ես ի՛նքս ալ .

Թէ անկեղծ է այդ՝ քաղցր է ինձ յուսալ.

Այդ ծերն եղբայրս է, գրա՛ծըս վկայ.

Մէկ տարբերութիւն միայն եթէ կայ,

Մինչ ես կը գրեմ տողեր խնամոտ,

Սիկառ մը բերնիս, վառարանիս մօտ,

Ու բիւր յանգերու մէջ քաղցրահնչիւն

Կը փնտռեմ կեանքի «ինչպէսն ու ինչուն».

Ծերը այս ցուրտին կ՛աւլէ խեղնօրէն…

Մարդերն ի՜նչ ահեղ կենդանիներ են…։

Ի՜նչ ատեններու հասեր ենք, Աստուա՜ծ,

Փըշրեցինք ինչ որ կար վըսեմ կերտուած։

Կրօնքը բառ մ՛է, իսկ հոգի չի կայ,

Ով դեռ կը հաւատայ, խենթ մ՛է անիկա.

Իսկ Յիսուս ապուշ մըն է յետնագոյն

Չունի ծրագիր, քաղաքական գոյն…

Գութն ըզգացում մ՛է գրեթէ մանկական,

Պէտք է դաւանանք մը ընկերական,

Այսպիսով կ՛երթայ աշխարհք ինքնիրեն…

Մարդերը չէ՞ որ կենդանիներ են…

Ո՜վ փողոց աւլող, ո՜վ եղբայր, ո՜վ ծեր.

Քու պարզ ներսիդիդ դժոխք են դարձուցեր։

Ու դուն կը խորհիս. Ինչո՞ւ է այս կեանքը.

Լաւ չէ՞, որ շուտով մեռնինք, հող դառնանք.

Թէ վարձատրութիւն չիկայ աղքատին

Ոչ մահէն ասդին, ոչ մահէն անդին,

Թէ պատիժ չիկայ հարուստ անգութին

Ոչ մահէն ասդին, ոչ մահէն անդին,

Ապա թող ամէնքն իրար յօշոտեն…

Մարդերը ի՛նչ երկչոտ կենդանիներ են։

Թէ Արդարութիւն, թէ միտք գերբնական,

Թէ սուրբ իտէալ, թէ Աստուած՝ չի՛ կան,

Ապա ո՞ր ուժով, ո՞ր օրէնքով, ո՞ր

Արդարութեամբ, ո՞ր կամքով ահաւոր

Կըրնան արգիլել քեզ ծերուկ բարի,

Որ օր մ՛երբ վըճիտ հոգիդ փըրփըրի,

Թէ արժան չէիր դուն այս վատ կեանքին,

Օր մը քու դողդոջ ձեռներդ մոլեգին

Անխիղճ մեծերուդ աղիքը պատռեն…։

Մարդերն պատռելիք կենդանիներ են…։

Սակայն ո՛չ, ո՛չ, ո՛չ։ Ձիւնին, ցուրտին մէջ

Աւլէ՛ մարդկութեան ցեխն ոգ կեղտն  անվերջ,

Աւլէ՛ ու գիտցիր որ միշտ կ՛աղտոտի…։

Մի՛ խորհիր. Միտքը զարդ մ՛է սնոտի…

Աւլէ՛, որբիկներդ հացիդ կը սպասեն։

Աւլէ՛, սուրբ է պարտքն հացիդ կը սպասեն։

Աւլէ՛, որպէսզի իրիկուան երբ տան

Նիհար սակագին քու սրտկութեան՝

Նըզովես այդ ձե՛ռքը սերտիդ խորէն…

Մարդերն անիծած կենդանիներ են…։

Ու ես գիտեմ որ, ցած խշտեաքիդ մէջ

Ձըմեռ գիշերներ գետնին վրայ գէջ,

Լուռ մըտմետանքով երբ որ կը դիտես

Որբերըդ քնած հըրեշտակներու պէս,

Որ կը հասուննան վաղուան գերութեան

Ու անվաղորդայն անիմաստ Մահուան,

Կը փղձկի ծեր սիրտըդ սուգով լեցուն՝

Ձեր միակ պաշտպան բարի Աստծուն…։

Որ մեռցուցին քու մէջդ անգթօրէն…

Մարդիկ ինչու՞ վատ կենդանիներ են…։

1911

Վահան Զանոյեան: Փոթորիկ

Էնքա՜ն նուաղ, էնքա՜ն փխրուն,
Ամենատես նայուածքը քո,
Բխում է յորդ աղբիւրի պէս
Ու ողողում է իմ հոգին
Ամոքում է ջղերս լարուած,
Հոգսերս արթուն,
Պարզաբանում խառնիճաղանճ
Իմ բարդ ու մութ մտքերն թաքուն

Ամենագէտ ժպիտը քո,
Խոցող նետի սլացքով սուր՝
Կայծակի պէս տարածուում է
Մարմնիս բոլոր բջիջներով,
Զինաթափում,
Մերկացնու՛մ է էութիւնս, ջնջում վախերս
Ու անխնա՛յ բնաջնջում
Իմ բազանթիւ դիմակներըս

Ու ջարթուած դիմակներիս
Փշրանքների դէզի ներքոյ՝
Ժպիտն էդ քո
Խնայում է լոկ մի՛ նշոյլ,
Մի երերուն, տժգո՜յն էակ,
Իմ դէմքերից ամենից լուռ ու անկեղծին՝
Սրտիս խորքում, գլուխը կախ՝
Երկչոտ կծկուած, Բանաստե՛ղծին...

Ազատագրո՛ղ համբոյրը քո,
Արարչական պա՛չն էդ հրա՜շք
Արձակում է բանաստեղծին,
Կենդանացնում հոգին մրսած
Մի րոպէյում՝
Ք՛ո արձակած բանաստեղծն է փաթաթուում քեզ
Իմ աչքերով՝
Նա՛ է նայում քո աչքերին՝... ու գերում քեզ

Դու հարց մի՛տուր
Թէ ես ինչու՞ ընդունում եմ միայն քեզնից
Այն ինչ երբեք չեմ ընդունել
Ուրիշ ոչ մի բնավայրից
Իմ անզիջող միտքը ինչու՞
Ներում է բիւր մեղքերը քո
Հանդուրժում է աններելի
Քմայքներն ու ամօթնե՛րն քո

Դու հարց մի՛տուր
Թէ ես ինչու՞ վերադարնում եմ միշտ դէպ քեզ
Որքան էլ որ դառնացնես ինձ,
Հազիւ մեկնած՝ փնտռում եմ քեզ
Ինչու՞ ջարթուած դիմակները
Էլ չեն կարող հրապուրուել
Օտար ո՛չ մի հրապոյրով,
Սիրոյ ո՛չ մի նոր խոստումով

Դու մի՛ հարցրու
Թէ արիւնս ինչու՞ լոկ քո՛ կանչն է լսում....

MY LITERARY PROFILE, A MEMOIR by Helene Pilibosian

MY LITERARY PROFILE, A MEMOIR by Helene Pilibosian, Ohan Press, 171 Maplewood St, Watertown, MA, 324 pages, ISBN 9781929966080, Bibliography, Index, $20.00 plus $4 mailing.

The author provides a remarkable historical journey through subject matter
that can be important in many fields such as education, social studies,
medicine and nutrition with many intriguing events out of her experience
with excellent writing. I can recommend this read to anyone.
—BURTON RABINOWITZ, M.D., cardiologist, Mount Auburn Hospital



A moving story, superbly told, of personal growth, self awareness and
fulfillment on many levels, tracing the author's fragile formative years in the
postwar Armenian community of Watertown, Massachusetts, bravery and resilience in the face of numerous personal and cultural obstacles and immersion in the richness of Harvard's humanities. It tells of metamorphosis and self discovery together with an insightful analysis of the craft of writing, and the transformative and healing aspects of poetry.

—HARRY N. MAZADOORIAN, Distinguished Senior Fellow, Center for
Dispute Resolution, Quinnipiac University Law School

HELENE PILIBOSIAN was an editor of The Armenian Mirror-Spectator,

and is now a freelance writer of prose and poetry and owner of Ohan Press. She has published poems in such magazines as North American Review, Weber: The Contemporary West, Journal of the Society for Armenian Studies, Poetry Salzburg and has won prizes and honors for poems and two of her books. Her early poetry has been cited in the Greenwood Encyclopedia of Multiethnic American Literature.

40% discount for retailers
For multiple copies, add $1 per additional book
617-926-2602
hsarkiss@comcast.net
http://home.comcast.net/~hsarkiss

Distributors: BowkerLink, Ohan Press, Baker & Taylor
Also available at amazon.com, bn.com or on order from any bookstore

Վահան Զանոյեան: Կորած Տարիներին

Սէ՛ր իմ,

Եթէ գամ մի օր քեզ մօտ,

Մի սրտաչափ կսկիծով

Ու թափանցես խորքն հոգուս,

Տեսնես խէթ մի անծանօթ

Զոր չեն կարող փարատել,

Նոյնիսկ աչքերդ կրակոտ

Իմացիր, որ ինձ տանջողն

Քո անցեալը չէ յանկարծ

Այլ կեանքիդ մաս չկազմած

Տարիները իմ կորած

Քո անցեալից բացակայ՝

Ժամանակը իմ անդարձ

Սէ՛ր իմ,

Եթէ գամ մի օր քեզ մօտ,

Միտքս լիքը կասկածով

Նկատես որ հայեացքս

Հեռանում է քեզանից

Եւ ի զուր փնտռես սէրը,

Որ միշտ յորդել է ինձնից

Լաւ իմացիր, սէ՛ր անգին,

Ինձ քաշող անցեալ չկայ

Ոչ էլ կարօտ հին սիրոյ—

Լոկ անյայտ մի ափսոսանք

Իմ անցեալից բացակայ՝

Տարիներին քո անդարձ

Սէ՛ր իմ, Հայրենի՛ք

Քո անցեալը հեռաւոր՝ մեղաւոր չի—չի էլ եղել

Իմն էլ նոյնքան հեռաւոր՝ մեղաւոր չի—չի էլ եղել

Բայց յաւէրժ կորած տարիների հատուցման համար,

Ու՞մ պէտք է դիմել...

Կորած Տարիներին

Սե՛ր իմ,

Եթե գամ մի օր քեզ մոտ

Մի սրտաչափ կսկիծով

Ու թափանցես խորքն հոգուս,

Տեսնես խեթ մի անծանոթ

Զոր չեն կարող փարատել

նույնիսկ աչքերդ կրակոտ,

Իմացիր, որ ինձ տանջողն

Քո անցյալը չէ հանկարծ,

Այլ կյանքիդ մաս չկազմած

Տարիները իմ կորած,

Քո անցյալից բացակա՝

Ժամանակը իմ անդարձ

Սե՛ր իմ,

Եթե գամ մի օր քեզ մոտ

Միտքս լիքը կասկածով

Նկատես, որ հայացքս

Հեռանում է քեզանից

Եվ իզուր փնտրես սերը,

Որ միշտ հորդել է ինձնից,

Լավ իմացիր, սե՛ր անգին,

Ինձ քաշող անցյալ չկա,

Ոչ էլ հին սիրո կարոտ—

Լոկ անհայտ մի ափսոսանք

Իմ անցյալից բացակա՝

Տարիներին քո անդարձ

Սե՛ր իմ, Հայրենի՛ք...

Քո անցյալը հեռավոր՝ մեղավոր չի—չի էլ եղել,

Իմն էլ նույնքան հեռավոր՝ մեղավոր չի—չի էլ եղել:

Բայց հավերժ կորած տարիների հատուցման համար

Ու՞մ պետք է դիմել...

Վահան Զանոյեան: Հեռաւոր Սէր

Դու մի՛ զարմանայ—

ես ի սկզբանէ քե՛զ եմ որոնել

Օտար վայրերում,

Ամէն ծիծաղի եւ արցունքի մէջ,

Անհանդարտ հոգիս,

որպէս մութի մէջ խարխափող ստուեր՝

Քո հետքն է փնտռել...

Դու մի՛ զարմանայ—

վաղուց, վաղու՜ց, եմ ես քեզ յօրինել

Քեզմով ու միա՛յն

քեզմով եմ չափել ամէն ուրիշ սէր

Մտքիս մէջ գգուել,

Գուրգուրել անվերջ, մշակել եմ քեզ,

Ուռճացրել եմ քեզ...

Դե՛ռ մի զարմանայ՝

ամենասկզբից դու ի՛մն ես եղել

Երազանքներիս սեւեռումները

Միշտ քե՛զ են ուղղուել

Իրենց օթեւանն

այդ պլպլացող աչքերդ են եղել

Ես քո՛նն եմ եղել...

Ինչպէ՞ս մարմնացաւ

Երազանքներիս յօրինումն այդ հին

Եւ անժամանակ, համարձակօրէն, տասնամեակներ ուշ՝

Կանգնեց իմ առաջ...

եւ մի ժպիտով գերեց իմ հոգին,

Քմայքով անոյշ...

Ինչպէ՞ս հարթուեց

Ճամբան մեր միջեւ—ճամբան՝ որ չկար

Քո մտերմութեան ջերմ ապաւէնը

Որ տենչացել եմ

Երկար տարիներ,

Իմ մայրամուտին ո՞նց է յայտնուել

Ու ինձ կախարդել...

Մենք ե՞րբ կնքեցինք

ժամադրութիւնն այս—Ժամադրութիւ՞ն էր

Թէ ու՛ժն բազմամեայ

Իմ անլռելի ու յամառ կանչի

Մոլու՛ցքն անսփոփ եւ անմխիթար

Տասնամեակների անյագ տենչանքի...

Ու, ահա մօտս ես... 

Դէ՛, հիմա ասա՛, ո՞նց չսիրեմ քեզ...

Ո՞նց չգրկեմ քեզ,

Ո՞նց չյանձնուեմ ես քո դիւթանքին

Չէ՞ որ դու վաղու՜ց ի՛մն էիր արդէն, իմ տա՜ղն առաջին

Ո՞նց չբաղձամ քեզ...

Դու մի զարմանայ, որ ի սկզբանէ, ես քե՛զ եմ սիրել...

Հեռավոր սեր

Դու մի՛ զարմանա—

ես ի սկզբանե քե՛զ եմ որոնել

Օտար վայրերում,

Ամեն ծիծաղի ու արցունքի մեջ,

Անհանդարտ հոգիս,

որպէս մութի մեջ խարխափող ստվեր՝

Քո հետքն է փնտրել...

Դու մի՛ զարմանա—

վաղուց, վաղու՜ց եմ ես քեզ հորինել

Քեզնով ու միա՛յն

քեզնով եմ չափել ամեն ուրիշ սեր,

Մտքիս մեջ գգվել,

Գուրգուրել անվերջ, մշակել եմ քեզ,

Ուռճացրել եմ քեզ...

Դեռ մի' զարմանա՝

ամենասկզբից դու ի՛մն ես եղել

Երազանքներիս սևեռումները

Միշտ քե՛զ են ուղղվել

Իրենց օթևանն

այդ պլպլացող աչքերդ են եղել

Ես քո՛նն եմ եղել...

Ինչպե՞ս մարմնացավ

երազանքներիս հորինումն այդ հին

Եվ անժամանակ, համարձակորեն, տասնամյակներ ուշ՝

Կանգնեց իմ առաջ...

և մի ժպիտով գերեց իմ հոգին,

Քմայքով անուշ...           

Ինչպե՞ս հարթվեց

            Ճամփան մեր միչև—ճամփան՝ որ չկար

Քո մտերմության ջերմ ապավենը

Որ տենչացել եմ երկար տարիներ

Իմ մայրամուտին ո՞նց է հայտնվել

Ու ինձ կախարդել...

Մենք ե՞րբ կնքեցինք

ժամադրությունն այս—ժամադրությու՞ն էր

Թե ուժն բազմամյա

իմ անլռելի ու համառ կանչի,

Մոլու՛ցքն անսփոփ եւ անմխիթար

Տասնամյակների անհագ տենչանքի...

Ու, ահա մոտս ես... 

Դե՛, հիմա ասա՛, ո՞նց չսիրեմ քեզ...

Ո՞նց չգրկեմ քեզ,

Ո՞նց չհանձնվեմ ես քո դյութանքին.

Չէ՞ որ դու վաղու՜ց ի՛մն էիր արդեն, իմ տա՜ղն առաջին,

Ո՞նց չբաղձամ քեզ...

Դու մի զարմանա, որ ի սկզբանե ես քե՛զ եմ սիրել...

Վահան Զանոյեան

Մեծցած է Լիբանան:  Ապրած է ԱՄՆ, Շուեցարիայ եւ Պահրէյն:  Ուսանած է Պէյրութի Հայ Աւետարանական Գոլեճ վարժարանին, Պէյրութի Ամերիկեան Համալսրանին եւ Ամերիկայի Բենսիլվանյա Համալսարանին մէջ:  Շատ կանուխ տարիքէն սկսած է գրել, ու 1970-անական թուականներուն «Բագին» ամսագրին մէջ քանի մը պատմուածքներ հրատարակած է։ Այս իր առաջին ժողովածոն է։

Դանիէլ Վարուժան: Գուշակը

Ձեռքըս բռնեց գուշակն, եւ իր
քարայրին քով ինծի ըսաւ.
-Ափիդ մէջ կայ երեք կնճիռ,-
Երեք ճամբայ առջեւդ ելաւ:

Մին ցամաքէն քեզ կը տանի
լուսնի լոյսով մինչեւ անտառ,
ուր կը պարէ կոյս մ՛հոլանի...,
Ցուպըդ կոտրէ եւ մի երթար:

Միւսը ծովէն է ակօսուեր.
քեզ կը տանի կղզին դալար՝
ուր կը վազեն ոսկի գետեր...,
Ղեկըդ փըշրէ ու մի երթար:

Երրորդ ճամբան է երկինքէն.
պարզէ թռիչներդ սեփական,
մինչեւ աստղերը սիրտդ այրեն.
շարունակէ դու այդ ճամբան:

Սիլվա Կապուտիկեան։ ԽՕՍՔ ԻՄ ՈՐԴՈՒՆ

Այս գարնան հետ, այս ծաղկունքի, 
Այս թռչնակի, այս առուակի, 
Հետն այս երգի ու զարթօնքի 
Բացուեց լեզո՜ւն իմ մանկիկի: 
Տե՛ս թոթովեց բառ մի անգին 
Հայկեան լեզուից մեր սրբազան, 
Ասես՝ մասո՜ւնք հաղորդութեան 
Դիպաւ մանկանս շրթունքին... 

- Լսի'ր, ո՛րդի, պատգամ որպէս 
Սիրող քո մօր խօ՜սքը սրտանց, 
Այսօրուանից յանձնում եմ քեզ 
Հայոց լեզուն հազարագանձ: 
Կտրել է նա, հանց աստղալոյս, 
Երկինքները ժամանակի, 
Շառաչել է խռովայոյզ 
Սլացքի հետ Հայկեան նետի.
Ու Մեսրոպի սուրբ հանճարով 
Դարձել է գիր ու մագաղաթ, 
Դարձել է յոյս, դարձել դրօշ, 
Պահել երթը մեր անաղարտ... 

Նրանո'վ է մրմրնջացել 
Հայ պանդուխտը վէրքն իր սրտի, 
Նրանո'վ է որոտացել 
Կռուի երգն իմ ժողովրդի, 
Նրանո'վ է մայրս ջահել 
Ինձ օրօրոց դրել մի օր, 
Հիմի եկել, քեզ է հասել 
Նրա կարկաչը դարաւոր... 

Բա'ց շուրթերդ, խօսի՜ր, անգի'ն, 
Ժիր դայլայլի՜ր, ի'մ սիրասուն, 
Թող մանկանայ քո շուրթերին 
Մեր ալեհեր հայոց լեզուն... 

Պահի'ր նրան բարձր ու վճիտ, 
Արարատի սուրբ ձիւնի պէս, 
Պահի'ր նրան սրտիդ մօտիկ, 
Քո պապերի աճիւնի պէս, 
Ու ոսոխի զարկիցը սև 
Դու պաշտպանի'ր կրծքով նրան, 
Ինչպես մօրդ կը պաշտպանես, 
Թէ սուր քաշեն մօրըդ վրան։ 

Ու տե'ս, որդիս, ո'ւր էլ լինես, 
Այս լուսնի տակ ո՜ւր էլ գնաս, 
Թէ մօրդ անգամ մտքից հանես, 
Քո մա՜յր լեզուն չմոռանա'ս…

Message à mon fils

Avec ce printemps, cette floraison
Avec ces oisillons, ces ruisselets,

Avec ce chant et ce renouveau,

S'est déliée la langue de mon bébé,

Il a balbutié un mot inestimable

De notre langue sacrée de Hayk,

Comme une hostie de communion

Touchant la lèvre de mon petit…

Elle a traversé la voie lactée,

Les cieux du temps,

Elle a crié son trouble,

En un vol de flèches arméniennes

Et grâce au saint génie de Mesrob,
Est devenue écriture et parchemin;

Est devenue espoir, est devenue drapeau !

Et a gardé notre départ intact.

Avec elle a fredonné,
L'émigré arménien la plaie de son cœur.

Avec elle a retenti

Le chant de guerre de mon peuple;

Avec elle ma jeune mère
M'a mis un jour dans mon berceau.

Maintenant est venu jusqu'à toi

Son murmure séculaire…

Ouvre tes lèvres, parle mon trésor,
Gazouille bien fort, mon amour,

Que rajeunisse entre tes lèvres

Notre vieille langue arménienne…

Garde-la noble et pure
Comme la sainte neige de l'Ararat

Garde-la près de ton cœur,

Comme les cendres de tes aïeux,

Et du choc noir des ennemis,
Défends-toi avec son bouclier,

Comme tu défends ta mère,

Si l'on tire l'épée sur elle.

Et veille, mon fils, où que tu sois,
Ou que tu ailles sous cette lune,

Même si tu oublies ta mère,

A ne pas oublier ta langue maternelle.

Silva Gaboudikian

(Traduction Louise Kiffer)

Մատթէոս Զարիֆեան։ Կարեկցութիւն

Պզտիկ աղջիկ մ 'ինծի կ'ըսէ
Որ զիս խենթի պէս կը սիրէ.
Պզտիկ աղջիկ մը զիս սիրէ՜...

Գիշերն անհուն իմ աչքերուն
Երեւի դեռ նա չէ՜ տեսեր.
Պզտիկ աղջիկ մ ’ինծի տայ սէ՜ր...

Երեւի դեռ նա չէ՜ նայեր
Հոգւոյս խաւար անդունդն ի վար.
Պզտիկ աղջիկ մ'ինձ սիրահար...

Եթէ լսէր թէ ո՛չ մէկ սէր
Այդ անդունդին մէջ կը շնչէր՝
Հէք պզտիկը չէր հառաչեր...

Ուստի եղբօր մը պէս ըսի
Որ լուսնին տակ մարդ կը մսի.Գնա՛, գնա՛ ննջէ՛ ըսի.

Յետոյ գացի՝ հեռո՜ւն լացի...

Compassion


A young girl tells me
She's deeply in love with me;
A young girl loves me ...


It seems she hasn't yet seen
The depths of my eyes at night;
A young girl tenders her love to me ...


It seems she hasn't yet looked
Into my soul's dark abyss;
A young girl loves me...


Could she but know not one love
Ever breathed in that place,
Wouldn't the poor little one sigh?


Hence, like a brother I told her
A body can catch cold under the moon;
Go, I said, and get some sleep.


Then I went far away and wept.

Armenian poetry, old and new : a bilingual anthology / compiled and translated with an introd. by Aram Tolegian.

Detroit :  Wayne State University Press , 1979. 

Mateos Zarifian in 1918

Մատթէոս Զարիֆեան՝ 1918-ին

Michael Stone's new book of poetry

  

REVIEWS 

Michael Stone’s knowledge of the Armenian Culture is extensive; he has managed to capture its essence through his poems. To keep him company in his writings are contemporary sites and the people of the modern Republic, its natural wonders, fauna and flora, and the ghosts of beloved saints.

This is a gorgeous quote from his poem “Sinai Scenes”:  

“They are all still there—
Romans, Greeks, Nabateans,
Armenians, Jews, Arabs,
Bedouin, Sabeans, Egyptians.
Layered human traffic of the wasteland.”

Lola Koundakjian, Poet, Curator and Producer of The Armenian Poetry Project

Michael E. Stone’s poetry is keenly observed. His Selected Poems lead us through several contrasting landscapes and present us with startling images of Jerusalem’s ‘dramatic geometry’, the ragged beauty of the Ararat Plains, its ancient monasteries and scattered gravestones and the Australian bush with its ‘sweetspidered brown boronia’. His poetry is deeply spiritual and displays a tautness of focus and concentrated lyricism. With equal parts wisdom and passion, Stone lodges us memorably in his clearly articulated world.

Graham Nunn, Editor, SpeedPoets, Brisbane, Australia

Price $15 includes shipping                     


To preview the book,  click on this link and to purchase online  click here.

Poet Varand featured in this week's issue of KRAGAN TERT, a literary weekly published in Armenia

Վահէ-Վահեան։ Հոգենուագ

Երբ ես մեռնիմ, վա՜րդ մը միայն՝ դագաղիս,
Մօրտ հոգիին կարօտի ցօ՜ղը վրան…
Ճերմա՛կ ըլլայ… եւ գոյներու ո՛չ մէկ գիծ՝
Արիւնավառ վերջալոյսէ մը գարնան։

Ո՛չ զանգակներ եղերաձայն, ո՛չ նուագ.
Բարեկամեր միայն քալեն ինծի հետ.
Յետոյ, հանդարտ, աւերակէ աւերակ,
Հոսի՜ հոգիս մոռացումին մէջ անհետ։

Ո՛չ շարական, ո՛չ խունկ ու մոմ, ո՛չ արցունք…
Անտառին մէջ պիտի հովերը նորէն
Երգեն իրենց հոգենուա՜գը խորունկ,
Պիտի նորէն ծորին լոյսե՜ր աստղերէն։

Պիտի երկիրն արթննայ միշտ իր ծիրէն,
Պիտի ծաղկի եղրեւանին Մայիսին,
Պիտի դարձեա՛լ զոյգեր անցնին մայթերէն,
Ու ցնծատան մէջ փրփրի՜ ցոփ գինին։

Յոյսը նորէն պիտի քալէ ծովափէն,
Թաց աչքերով աղջընակի մը նման,
Կամ գինովի մը պէս զուարթ երգելէն,
Եւ առօրեան պիտի գտնէ՛ իր ճամբան։

Կեա՛նք, արեւէդ չառած կանթեղ մ՛իսկ բաժին,
Պիտի շրջիմ ես մութին մէջ անվախճան,
Ինծի հետ լոկ վի՜շտը մեռած երազին,
Եւ յիշատակն՝ անկարելի ապաստան։