Amir Parsa: [Attempt at the Reconstruction] Fragment III

1.

When you took me there, you sat outside?

No, I sat right next to you.

Paloom? Right there where I was learning piano?

Yes.

Har da’fe?

Yes, she wouldn’t tell me not to.

2.

First when I took you we went to the center. The school.

…

Then, she said let’s go home, and so I took you to her home… Took you to her home.

…

Then, it was just you.

3.

So she taught at the school?

Yeah.

So we met her there?

Yeah, we met her there.

…

She was a teacher there and had students there too.

Where was her home?

Her home was in Karim Khan-e zand.

Was it big?

No it was an apartment.

How many bedrooms did it have?

I don’t know.

You don’t know how many rooms it had?

No, she was a woman living alone. Living alone. No husband. No kids. She never was married.

Not that we know. She was Armenian.

Yes I know.

So she’d never…

You never really talked about much? Because when you go to someone’s home…

…

She never offered tea or coffee or?

Not really.

You don’t remember anything from the home?

No, very simple. Small room. No big decorations. No fancy furniture.

You don’t remember a photo, or something special?

Not really.

Hitchi?!

Not really…

Hitchi hitchi?

…

Where she was born, how she grew up… Anything…

She was born in Tehran, that I know…

Last Draft (2)

1.

Oh so she was born in Tehran. So when you say Armenian, what does that mean?

She was an Iranian Armenian.

…

Let me tell you this… At the time, for Iranians, anyone who was a Christian, they called them Armenian.

2.

They’ve learned now, but then… Even I still make a mistake, I see someone and I say een Armanié…

…

So you know your aunt Susie for example, we would say she’s massihi, but we would say she’s Armenian.

Susie from Texas with the Texas twang?

Yeah, we’d say she was Armani.

…

Yeah, and some people would say come on now, you should know this… but in Iran, they do that. Still now, they’d call someone who’s massihi Armani

Would she talk a lot?

No, she would not say anything. She was a teacher, a serious teacher. She wouldn’t sit and chat around. She wasn’t a friend. Maybe nowadays they come and chat, but she was a serious teacher.

3.

She says she doesn’t remember a thing. Not a photo on the mantel, of a child, a mother, family, nothing. Nothing about the apartment too. The color of the walls, the furniture. Okay, the color of the walls yes: beige. Beige, why beige? Because all the Iranians had beige as the color of their walls.

Now that I think about it, maybe she lived with her mother, she says. I ask her why she thinks Ms. P. lived with her mother. I’m not sure, maybe the fact that she lived alone. I ask again about the home, hoping it induces some type of memory. What about the furniture, I ask her. Very normal. Yeah, very normal… And if this were the room, this is where the piano is. What is really chic? It was really nice, yes, she says, nice piano…

And the whole thing was that she would say, when she saw me, een tchemaye ahoo ro ki bé tow dadé?

Ki dadé be tow…

She had an accent? Why did she have an accent if she was Iranian?

No you know, a way of… because Massihia…

You mean Armaniah?

Yeah, right… Since you know, they lived together… The mother wasn’t born there… the father wasn’t…

…

…

So she had a way of talking?

Yeah a way of talking…

Ki da-dé bé tow…

It’s the only thing…

…

Ki da-dé bé tow…

Find out where she is find out if she’s alive if she’s alive maybe I’ll – no don’t what for I’m not sure don’t maybe that much more – I’ll ask that school maybe at the school they’ll know maybe – I might go and see really and ask and – maybe they’ll know maybe if she’s alive they’ll know and you know she was a teacher so they’ll know – where did she how did she – Khanoom P – what else what else, nothing else Khanoom P nothing else nothing –

Next time I go I’ll try next time I’ll try to ask if she – they’ll know the school they’ll know they must I know they’ll know they must really – I’ll ask they’ll know if she’s alive – for sure they’ll know someone who’ll know they –

Ask if she’s alive she lived right there Karim Khan-e Zand I’ll go ask around – no don’t what for let me – what for – ask if not there then the school they must know somehow no they must – their teachers sometimes they stay in touch with their teachers for sure somehow – not sure you should not sure what it – I will.

I will. Next time I go, I will ask. I’ll try to find her. See if she’s still alive. And I’ll say, Khanoom Patmagryan, someone is looking for you.

Last Draft (3)

I’m not.

…

I’m not looking for her.

…

Amir Parsa: [Attempt at the Reconstruction] Fragment II

I was born in Tehran. My mother was made an orphan in 1915. She was saved by Arab nomads and a pasha who took a great liking to this wondrous and red-haired child. She was only four, and she lived with the nomads, in a tent. They would dress her up, put her hair in golden tresses. And they tattooed her face. An Armenian girl adopted by the Pasha. She does not even know her name at this point. All she knows is the sign of the cross. An Armenian couple appeared and knew that this must be an Armenian child. They take her to Alepp, in what is today modern Syria. One day, after years of her living with this couple, a woman appears and recognized her because of her red hair. She tells her her name. Your mother was my best friend, she says. You were born in Tokat. This is where she finds out about her real identity. She marries my father and they move to Iran. When she wanted to get married, they had to remove her tatoos. The tatoos that had been given her by the Arabs. The tattoos that had made her part of the tribe. She takes the name of my father. Patmagryan. I was born in Tehran, a child of the city, a child of the genocide. Like you, O child of the revolution.

Interruption, here. A voice. Protesting. Protesting, in her native language. Truth of that. A voice interrupting and intervening and protesting. I am not. This is not. This, is not…

(This is not my story. This is not an accurate fragment of my autobiography. The story you tell is that of one Eugénie Kushkérian. She is the one who was made an orphan. She is the one who was adopted by Arab nomads. She is the one who was taken in by an Armenian couple. She is the one who was subsequently taken in by the friend of her mother’s. She is the one who was taken to Aleppo. She was the one born in Tokat. She is the grandmother of Lola Koundakjian. I am not the child of Eugénie Kushkérian. I was born in Tehran to a woman who was born in New Julfa, among the descendents that Shah Abbas moved to the city. My father escaped the fangs of attacks in Turkey and moved to Iran. He became politically active and later settled in Tehran with my mother. I am not the child Eugénie Kushkérian. I am a child of the city. Like you. One voice among the many. One voice that will help you with my story. Voice of the lost ones and voice of the forgotten. Voice of redemptions and voice of rebirths. Another, among the voices of the portrait. I, even I, only another, among the voices for the attempt at reconstructing the portrait of Khanoom Patmagryan, I— )

Ռուբէն Սեւակ։ Ինչո՞ւ

Ինչու՞, ինչու՞ զիս սիրեցիր,
Փոքրի՛կ աղջիկ, քեզի մե՜ղք էր.
Փոքրիկ ծոցիդ թիթե՜ռ պետք էր,
Դուն ծե՜ր արծիվ մը բանտեցիր...

Կապոյտ աչուիդ երբ որ բացիր,
կապու՜յտ աղջիկ՝ պլպուլն երգ է՜ր.
Քե՛զ ալ սիրո մրմունջ պէտք էր,
Դուն գուժկան մռու՛նչս ընտրեցիր...

Ես կ՝երթամ մի՜շտ, անծայրածի՜ր
Դամբաններ են ոտքիս հետքե՜ր.
Քեզ սիրոյ մեղմ սիւ՜ք մը պէտք էր,
Դուն փոթորկի՜ն կուրծքդ բացիր...

Կ՛այրի՜ն աչերըդ սեւածիր,
Պիտի մեռնի՜ս, այդպես մ՝ե՛րգեր.
Քեզի փոքրիկ սէր մը պէտք էր,
Դուն Սէր-Աստուածը սիրեցիր...

Յովհաննէս Թումանեան։ Քառեակներ

Երազումս մի մաքի
Մօտըս եկաւ հարցմունքի.
-Աստուած պահի քո որդին,
Ոն՞ց էր համը իմ ձագի…

Ի՜նչ իմանաս Ստեղծողի գաղտնիքները անմեկին.-
Ընկե՛ր տուաւ, իրար կապեց էս աշխարհքում ամէնքին,
Բանաստեղծին թողեց մենակ, մեն ու մենակ իրեն պէս,
Որ իրեն պէս մտիկ անի ամէն մէկին ու կեանքին:

QUATRAINS

In my dreams a ewe
Came near me and asked:
"May God keep you son --
How did my kid taste?"


How can we know the Creator's unknowable mysteries?
He bound together, gave a companion to everyone in the world:
Only he left the poet alone, alone like Himself and apart,
So that he may attend, like Him, to one and to all and to life.

Armenian poetry, old and new : a bilingual anthology / compiled and translated with an introd. by Aram Tolegian.
Detroit : Wayne State University Press , 1979.

Ռափայէլ Պատկանեան։ ՎԱՐԴԱՆԻ ԵՐԳԸ

Հիմի է՞լ լըռենք, եղբարք, հիմի է՞լ,
Երբ մեր թշնամին իր սուրն է դրել,
Իր օրհասական սուրը մեր կրծքին,
Ականջ չի դընում մեր լաց ու կոծին.
Ասացէ՛ք, եղբարք հայեր, ի՞նչ անենք, —
Հիմի է՞լ լռենք:

Հիմի է՞լ լըռենք երբ մեր թշնամին,
Դաւով, հրապուրանքով տիրեց մեր երկրին,
Ջնջեց աշխարհքից Հայկայ անունը,
Հիմքից կործանեց Թորգոմայ տունը,
Խլեց մեզանից թագ, ե՛ւ խօսք, ե՛ւ զէնք, —
Հիմի է՞լ լռենք:

Հիմի է՞լ լռենք, երբ մեր թշնամին
Խլեց մեր սուրը — պաշտպան մեր անձին,
Մշակի ձեռքիցն էլ խոփը խլեց,
Այդ սուր ու խոփից մեր շղթան կռեց,
Վա՛յ մեզ, շղթայով կապած գերի ենք, —
Հիմի է՞լ լռենք:

Հիմի է՞լ ըռենք, երբ մեր թըշնամին`
Սոսկալի զէնքը բռնած մեր գլխին,
Կուլ տալ է տալիս արտասուք առատ,
Աղեխարշ բողոք վարուց ապիրատ.
Մեր գլուխ լալու Եփրատ ու՞ր պտռենք, —
Հիմի է՞լ լռենք:

Հիմի է՞լ լռենք, երբ մեր թշնամին
Լիրբ գոռոզութեամբ լցրած իր հոգին,
Արդարութեան ձայնն հանած իր սրտից
Արտաքսում է մեզ մեր բնիկ երկրից,
Պանդու՛խտ հալածեա՛լ, եղբարք, ո՞ւր դիմենք, —
Հիմի է՞լ լռենք:
Հիմի է՞լ լըռենք, երբ մեր թըշնամին,
Անհոգ մեր բերած ծանր զոհերին,
Յուր լիրբ նըզոված ձեռքը կարկառեց,
Ազգության վերջին կապը պատառեց.
Հայի կորուստը մոտ է, ի՞նչ անենք, —
Հիմի է՞լ լըռենք:
Հիմի է՞լ լըռենք, երբ մեր թըշնամին,
Արհամարհելով մեր փառքն ազգային,
Մեր եկեղեցուն ձեռնամերձ եղավ,
Գառնազգեստ գայլին մեզ գըլուխ դըրավ,
Սուրբ խորան չունինք, արդ ու՞ր աղոթենք, —
Հիմի է՞լ լըռենք:
Հիմի է՞լ լըռենք, մարդիկ ի՞նչ կասեն,
Երբ մեր տեղ քարինք, ապառաժք խոսեն.
Չե՞ն ասիլ, որ հայք արժանի էին
Այդ ըստրկական անարգ վիճակին.
Մեր սուրբ քաջ նախնյաց գործերը գիտենք, —
Մինչև ե՞րբ լըռենք:
Թո՛ղ լռե մունջը, անդամալույծը,
Կամ` որոց քաղցր է թշնամու լուծը.
Բայց մենք, որ ունինք հոգի ու սիրտ քաջ,
Ե՛կ անվախ ելնենք թըշնամու առաջ,
Գոնե մեր փառքը մահով ետ խըլենք —
Ու այնպես լըռենք:


SHALL we be silent, brothers?
Shall we be silent still?
Our foe has set against our breasts
His sword, that thirsts to kill;
His ears are deaf to cries and groans.
O brothers, make avow !
What shall we do ? What is our part ?
Shall we keep silence now ?
Our foe has seized our fatherland
By guile and treachery ;
Has blotted out the name of Haig,
And ruined utterly
The house of Thorkom, to the ground ;
Has reft from us, to boot,
Our crown, our arms, our right of speech —
And shall we still be mute ?
Our foe has seized our guardian swords,
Our ploughs that tilled the plain,
And from the ploughshare and the sword
Has welded us a chain.
Alas for us ! for we are slaves,
And fettered hand and foot
With bonds and manacles of iron —
And shall we still be mute?
Our foeman, holding o’er our heads
His weapon fierce and strong,
Makes us devour our bitter tears,
Our protests against wrong.
So many woes are heaped on us,
To weep our sorrows’ sum
We need the broad Euphrates’ flood -
And shall we still be dumb?
Our foe, with overweening pride,
Treads justice under foot,
And drives us from our native soil —
And shall we still be mute ?
Like strangers in our fatherland,
Pursued o’er plain and hill,
O brothers, where shall we appeal?
Shall we be silent still?
Not yet content with all the ills
That he has made us bear,
His insolent and cursed hand
He stretches forth, to tear
The last bond of our nation’s life —
And, if he have his will,
Complete destruction waits for us ;
Shall we be silent still?
Scorning the glory of our land,
Our foe, with malice deep,
Invades our church, and makes the wolf
The shepherd of the sheep.
We have no sacred altars now;
In valley or on hill
No place of prayer is left to us;
Shall we be silent still?
If we keep silence, even now,
When stones have found a voice,
Will not men say that slavery
Is our desert and choice ?
The sons of brave and holy sires,
Sprung from a sacred root,
We know the deeds our fathers did —
How long shall we be mute ?
Mute be the dumb, the paralyzed,
Those that hold slavery dear !
But we, brave hearts, let us march forth
To battle, without fear;
And, if the worst befall us,
Facing the foe like men,
Win back in death our glory,
And sleep in silence then !

[Translation from Armeniahouse.org]

Րաֆֆի։ Ձա՛յն տուր, Ո՛վ Ծովակ…

Ձա՛յն տուր, ով ծովակ, ինչո՞ւ լռում ես.
Ողբակից լինել չկամի՞ս դժբախտիս։
Շարժեցէ՛ք, զեփիւռք, ալիքը վէտ-վէտ.
Խառնէք արտասուքս այս ջրերիս հետ։

Հայաստանի մէջ անցքերին վկայ,
Սկզբից մինչ այժմ, խնդրեմ, ինձ ասա՛.
Մի՞թէ միշտ այսպէս կը մնայ Հայաստան՝
Փշալից անապատ, երբեմն բուրաստան։

Մի՞թէ միշտ այդպէս ազգը խղճալի,
Կը լինի ծառայ օտար իշխանի,
Մի՞թէ Աստուծոյ աթոռի մօտին
Անարժան է հայն եւ հայի որդին։

Արդեօք գալո՞ւ է մի օր, ժամանակ,
Տեսնել Մասիսի գլխին մի դրօշակ,
Եւ ամէն կողմից պանդուխտ հայազգիք
Դիմել դէպ իւրեանց սիրուն հայրենիք։

Դժուար այդ. միայն, տեսուչըդ վերին,
Կենդանացրո՛ւ հայութեան հոգին,
Ծագի՛ր նոցա դու քո լոյս գիտութեան,
Որով իբր էակ նոքա բանական,
Կը ճանչեն մարդուս կեանքի խորհուրդը,
Կը լինին գործովք տիրոջ փառաբան։

Live from the Bowery Poetry Club: Lola Koundakjian

Gartal and the Armenian Poetry Project are proud to release this audio clip recorded live at the Bowery Poetry Club in New York City on April 2, 2010. Click to hear Lola Koundakjian’s reading of her poem, Les poètes.

Les poètes sont des

Marchands de mots.

Magiciens nocturnes,

ils sont parmis nous

Fantômes transparents

Traversant nos veines

Nos poumons

Nos coeurs

Laissant des traces de beautés

D’esperance,

Prenant nos sanglots, et nos soucis

Vers un autre monde où ils s’abrittent quans nous courrons derriere le train-train du quotidien.

Et quand nous dormons, ils retournent poser des rêves et des baisers dans nos coeurs et sur nos lèvres.

Shaunt Basmajian: On Filling out another Job Application

only my address has changed
my phone number
still seems to stay the same
and the list of
appointments references and positions
goes on forever


i walk
up and down
the city street
and wait
my turn in line
in a corporate office building
for a job
i know i won't get


i fill out a questionnaire
and then head over
to a union hall
where i'm forced to do
the same
greeted by a computer
and a digit as my name
amongst 300 other applicants
for a job
that will eventually terminate


after the interview
i take a break
and drink a cup of
cold coffee
in a shopping mall
recently subsidized
by the government
before i head back home
where i share a meaningless
conversat[i]on
with a friend
about politics
the prime minister's
recent trip abroad
and of course
the so called
"sagging" economy
while waiting fiendishly
for a call
i know i won't get




Other Channels, an Anthology of new Canadian poetry, edited by Shaunt Basmajian and Jones

ԸՆԹԵՐՑՄԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ

ԲԱԳԻՆ ԳՐԱԿԱՆ ՀԱՆԴԷՍԸ ԿԸ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԷ

ԸՆԹԵՐՑՄԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ՝

 

«Ծաղկաքաղ Արեւմտահայ Գրականութեան» (խմբագիր՝ Պօղոս Սնապեան) եւ «Ծաղկաքաղ Սփիւռքահայ Գրականութեան» (խմբագիր՝ Յարութիւն Քիւրքճեան) զոյգ հատորներէ, լոյս տեսած՝ վերջերս, Համազգայինի «Վահէ Սէթեան» տպարանէն:

Տեղի կ'ունենայ Չորեքշաբթի 9 Յունիս 2010, երեկոյեան ժամը 7ին, ԲԱԳԻՆի խմբագրատան մէջ, Պ. Համուտ, «Շաղզոյեան» Կեդրոն, Բ. Յարկ:

ՀՐԱՒԷՐ

Shaunt Basmajian: After Weeks and Weeks in the Intensive Care Unit

bfp(h)aGe.
Toronto: Sober Minute Press, February 1989

Raffi Wartanian: Between You And Me

Between Time and Space

Between You and Me

            There is something

                        That cannot be explored

                        With words

                        Or silences perceived as meaningful

                        Or eyeballs looking deeply into eyeballs

                        Or hugs

                        Or smirks to diffuse a tension born of

                                    Misunderstandings,

                                                Neglect,

                                                            Fear,

                        Or target variables

                                    Identified

                                                As Determinants of Destiny.

            There is something

                        That transcends Time and Space

                        You and Me

                        Planet Earth

                        Milky Way

                        That-planet-whose-name-I-dare-not-mention.

            There is something

                        That weeps and laughs

                        And holds on with

                        Steel strands of hair

                        Against some odds

                                    Perhaps all.

            There is something

                        That shrinks 4 hours

                                    Into 4 seconds

                        And burgeons the central nervous system

                        To stand up against

                                    Chattering teeth –

                                                Goosebumps –

                                                            Thoughts of warmth –

                                                                        Logs popping.

                        That sets appetite

                        Into a four-bar phrase

                        That crescendos

                        With two dotted repeat symbols

                        That crescendos

                        With two dotted repeat symbols

                        Then, again,

                        Satisfaction just a distant wave

                        Appearing and fading

                        In a horizon

                        Where gushing oil

                        Smears a coarse fluid of non-being

                        Against the purplebluegreenyelloworange sky

                                    Veiled with altocumuli

                                                So fresh it looks like it’s been airbrushed

                                                By some masterful, cosmic artist

                                    Who we must believe

                        Possesses some sort of answer

            Some sort of word

To express

That which is

Between Time and Space

Between You and Me.

By Raffi Wartanian

May 2010, New Jersey Turnpike

Shaunt Basmajian: Deeper into the Mind

bfp(h)aGe.

Toronto: Sober Minute Press, February 1989

BOOK DRIVE AND FUND RAISER

Dear Friends of the Armenian Poetry Project:

Next July, I will be participating as a poet in the International Poetry Festival of Medellin, Colombia.

See:http://www.festivaldepoesiademedellin.org/pub.php/en/Festival/XX_Festival/Programa/index.htm

In its 20 years, I will be only the second Armenian to read there. In an effort to introduce our culture and to thank the organizers, I am planning a book drive.

I am asking for donations of new books in English, Spanish and Armenian covering the topics of Armenian literature.

You may contact me at armenianpoetryproject@gmail.com for a mailing address. If you'd like to make a gift in kind, in the form of cash to go towards the purchase of books, there is a PayPal account which I will send to you.

Any duplicate books will be donated to local Armenian libraries.

Many thanks for your support,


Lola Koundakjian, New York

PS All books must be received by July 1st, 2010

Centennial of Ashod Krashi

... Ես այսօր մեռայ հին անտառում,
Շուքերի ներքոյ կաղնենու հին,
Ինձ վրայ լացին բարակ առուն
Եւ բարակ խոտը ցօղն աչերին:
Ծառերը իրենց կանաչ ուսին
Աճիւնս առան, գետափ տարան,
Թաղեցին ինչպէս գունատ լուսին
Եւ հող ցանեցին հողիս վրայ:
Եկան հաւքերը արշալոյսին,
Երգեցին մի երգ այնպէ՜ս նրբին,
Բացուեց դռնակը իմ շիրիմի,
Եւ ես յարութիւն առայ կրկին:


Աշոտ Գրաշի (1910-1973)

Quote for the month of May

*****

Հրեշտակ՝ փոխան ծաղկեպսակի:

Լօլա Գունտաքճեան

******

Poet Alan Whitehorn in Gragan Tert

Live from the Bowery Poetry Club: Shahé Mankerian

Gartal and the Armenian Poetry Project are proud to release this audio clip recorded live at the Bowery Poetry Club in New York City on April 2, 2010. Click to hear Shahé Mankerian’s reading of his poem My name.

To the American ear

Shahé is a mistake.

It’s a crazy consonant

malfunction, alphabetic

disorder. The boys at Starbucks

want to relabel me: “Shane,

your coffee’s ready!”

“Sean, non-fat latte, extra foam.”

It’s no use correcting them,

because in their world I am

wrong and they’re right.

In their world Armenian is

a typo, it should be American.

Computers often recognize me

as a verb: Shake, shave, share-

Depends who wants to play

Scrabble with me that day.

My name is Shahé;

Shale sounds nice,

but it’s not my name.

In Turkish, “Shash” means

cross-eyed peasant.

It’s not my name.

Shat is the past

tense of shit.

It’s not my name.

Shawe almost sounds

like a playwright.

Shaqe sounds like a basketball player.

Shame,

shame,

shame,

not my name.

My name is Shahé.

It has a powerful connotation of the Shah,

and a simple “héh” like a whisper,

like a sigh on a cold winter day,

like an end of a poem.

ԴԱՆԻԷԼ ՎԱՐՈՒԺԱՆ: ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ ԲԱՂԱՆԻՔ

Մորճագմբէթ բաղանիքին ներքնադուռն յո՜յլ կը բացուի,
Եբենոս դո՛ւռն հաստաբեստ` որ կը ծեծուի միշտ թակով,
Եւ անընդհատ կը քրտնի, կը ճռնչէ ուժասպառ
Հուրիներուն ետևէն` որոնք դանդա՜ղ կը մտնեն:

Բոլոր մե՛րկ են ու չըքնա՛ղ, – թևերն իրենց ծալլեր են
Լանջքերուն վրա հոյաշէն` որոնց վրայ կը դիզուին
Կոյտերն իրենց ծիծերուն, պըտուկներով թխագեղ:
Սատափազօծ սանդալներն յատակին վրայ կը հնչեն.

Սրտերուն հևքն աղուական, ձայներն իրենց քաղցրանոյշ
Բաղնիքէն ներս կը փոխուին անդնդասոյզ ղօղանջի.
Աստղերուն պէս` լողացող մառախուղին մեջ աղօտ`
Իրենց աչքերը խոնաւ նշողիւններ կ'արձակեն,

Եւ գոլորշին, իր տամուկ շըղարշներով, կը պատէ
Մարմինն իրենց` որ պտղիլ կը սկսի ա՛լ քրտինքով:
Հուրիները կը լոգնա՜ն. Պորտաքարին կիզանուտ
Ոմանք պառկած նուաղկոտ նայուածքներով կ'երազեն:

Լուսացնցուղ գմբեթէն` արևուն շողը ճերմակ
Ներս կը մաղուի` մարգարտեայ յորդ անձրևի մը նման.
Եւ ծփանուտ գոլորշին կը դառնայ ծով մ'արծաթեայ,
Ուր լիւղ կու գան կարապներն Արևելքի Հեշտանքին.

Ըսպածանին` որ կպած է զիստերնուն լօռի պէս,
Ա՛լ կը նետուի. մարմինները կը փոխուին արձանի.
Եւ մազերնին, հիւս առ հիւս, ծովերու պէս կը քակեն,
Ուրկէ երբե՛մն կ'իյնան գոհարներու հատիկներ։

Օ՜, ծամե՜րն այդ, ծամե՜րն այդ, որոնցմով ա՛լ կը ծփայ
Կարծես բաղնիքը ամբողջ. և պորտաքարը մարմար
Կը թըխանայ անոնց յորդ սևափրփուր ալիքով:
Գլուխն իրենց կը սանտրեն ոսկեդրուագ սանտրերով

Երկա՜ր, երկա՜ր, մինչև ծայրն անծայրածիր մազերուն
Կ'երթան իրենց մատուըները ծեքծեքուն ու դանդաղ
Միշտ լողալով կայծերուն մեջ մատնիի ադամանդ:
Անոնք երբե՛մըն կը զգան նուաղումներ, ու երբեմն

Յանկարծակի կը սարսռան` երբ գմբէթէն կը կաթի
Ցուրտ ցօղ մ'իրենց ծոծրակին հեշտագրգիռ փոսին մեջ:
Ահա հարիւր ծորակնե՜րն, ահա մարմար ծորակնե՜րն
Իրար ետև կը բացուին` աղմըկայոյզ կարկաջով.

Մոխիրի պես գորշ շոգին կը բարձրանայ ծուփ առ ծուփ.
Դատարկ գուռերը բոլոր կենդանութիւն կը ստանան.
Ջուրը կ'յորդի ամէն կողմ, ջուրը կ'երգէ քաղցրահունչ.
Հուրիները կը լոգնա՜ն. - Գուռերուն շուրջ հավաքուած

Գանո՛վայի Շնորհներ, կարծես իրար կը փարին,
Եւ կը խառնեն ծիծերնին, կը խառնեն ժիր թևերնին
Եւ սըրունքնին պաղպաջուն, և պորտերնին կօշարայ`
Ուրկէ մուշկի հատիկներ, տարրալուծուած, կը բուրեն:

Մարմարներուն վրայ նստած զիստերն իրենց կ'ընդլայնին`
Ու կը խըմեն հեշտութիւնն իրենց տակէն սահող ջրին:
Ոսկի թասերը ահա քարերուն վրայ կը հընչեն,
Տօսա՜խ թասերն, որոնք մերթ սիրտերու պէս կը ճաթին`

Այդ անպատում մերկութեանց ծառայելու ժամանակ:
Կը քըրքըրի կաւն ահա, ծոթրինաբոյր կաւը զով,
Ծաղկահիւթով զանգուած` զոր մեր նախնիք կ'ուտէին:
Մազերն անով կը ծեփուին, ու կը դառնան ապրշում:

Լանջքերն անով կ'օծանվին, ու կ'ըլլան նման փրփուրի.
Անոր խիւսովը պաղուկ, և լպրծուն շաղախով
Կը զովանան հուրիներն, որովայննին կը յղկեն
Գետի խիճին պէս ողորկ ու թաւշօրէն օծանուտ:

Կ'եռան ջուրերը, կը լուան կըրակներն այդ պաշտելի.
Կը փրփրին օճառներն` Մաքրութիւններն անգամ մ'ալ
Իրենց մածան լոյսերուն մէջ մաքրելու ի խընդիր,
Ջուրն, որ ամէն կողմանէ, պորտաքարին շուրջն ի վար,

Կ'հոսի կ'երթայ` կոյուղին իսկ բուրումով լեցնելու,
Գո՜րշ է կաւով ու կիրով, լեղի կիրով հերաթափ,
Եւ իր ուխին հետ մէկտեղ մերթ կը գլէ կը տանի
Թըխակուտակ թնճուկներ, անութներու գանգուրներ,

Եւ խռիւներն աղուամազ այդ կիպերեան լուսեղէն
Արձաններուն կենեղուտ` որոնք այլևս ուժաթափ
Կը լեցընեն հուսկ թասերն, թասերը հուսկ կը պարպեն.
Գուռերն հե՛ղ մ'ալ կը յորդին, բաղնիքն հեղ մ'ալ կ'աղմկի

Ջուրն եռեփուն կը վազէ, հե՛ղ մ'ալ կ'լողնան հուրիներն:
Կը բըռնկի մորթերնին վարդի մը պէս բոցավառ.
Եւ նուաղուն բիբերով, թասերն` իրենց գլուխին,
Կուրծքերնուն վրայ միշտ գրկած դէզերն իրենց ծիծերուն`

Այլևըս դուրս կը փութան, շարան շարան, հևասպառ,
Անգայտացած շոգիով, կակաչներու պէս բոսոր…
Օ՜, գանգուրներն յորդառատ` իրենց կուրծքին վրայ մերկ,
Օ՜, գանգուրները խըխում, կաթիլնեով ծանրացած,

Որոնք բոբիկ ոտքերնուն` սատափ ցօղեր կը ծորեն…
Ինչպես պատմել ձեր օծումն, ի՜նչպես պատմել ձեր զարդերն`
Երբ մարմիննիդ կը սրբէք, և կուռքի պէս կը հագուիք…
Թող համբուրեմ մա՛տերնիդ` զոր դուք այսօր կը թաթխեք

Հինաներու գուշին խորն` իբր արիւնոտ սրտի մէջ,
Թող համբուրեմ մազերնիդ` կնդրուկներով օծանուտ`
Որոնք, գիշերը, լուսնին տակ, կը բուրեն բարձին վրայ,
Եւ յօնքերնիդ ծարուրուած, ամպանման թարթիչնիդ,

Եւ լա՜նջքը ձեր` որ փաղփուն մանյակներով ոսկեշար
Ամուսնական անկողնին նշողուն ջա՛հը կ'ըլլայ.
Թող համբուրեմ պորտը ձեր` ուր ծըրարած կը ծածկէք
Թէ՛ Արաբիոյ հաշիշներն և թէ՛ մուշկերն Ափրիկեան:

Ձեր տուներն այժը՛մ կ'երթաք գահարներով բեռնաւոր…
Թող սալարկները Քաղքին ձեր քայլերէն թարմանան…
Ցուրտը խածնէ թուշերնիդ, ու այտերնիդ բոսորէ՛:
Վարշամակէ՜ն ձեր տամուկ, քղանցքներէն ծըփծըփուն

Արտաբուրէ՛ և յորդի՛ լոգանքին հոտը ծոթրին.
Եւ լեցընե գռեհներն, հըրապարա՜կն և ուղի՜ն.
Աւելցած մասն այն հացին` զոր դուք բաղնիք կը տանիք,
Զոր թասին մեջ կը դըէք և կը ծածկեք ղենջակով,

Թող արձակէ՛ բուրումն իր`տարաշխարհիկ համեմով,
Զի այն ատեն փողոցներն Արևելեան Քաղաքին
Պիտի զգան թէ Մայիսն հետքերնուդ վրայ կը ծաղկի,
Եւ թարմացած մայթերէն Գարո՜ւն, Գարո՜ւնը կ'անցնի: 

Սիամանթօ: Ափ մը Մոխիր՝ Հայրենի տուն …

Ակնայ յիշատակին

Ա

Աւա՜ղ, ապարանքի մը պէս մեծ էիր եւ շքեղ,

Ու ես՝ երդիքներուդ սպիտակ կատարէն,

Աստղածորան գիշերներու յոյսին հետ,

Վարէն, ահեղավազ Եփրատին կ'ունկնդրէի...։

Բ

Արցունքո՜վ, արցունքո՜վ լսեցի որ աւերակ առ աւերակ,

Քու լայնանիստ պատերդ իրարու վրայ կործանեցին,

Սարսափի օր մը, կոտորածի օր մը, օր մը արիւնի...

Զքեզ եզերող պարտէզիդ ծաղկըներուն վրայ։

Գ

Ու մոխրացա՜ւ այն սենեակը կապոյտ,

Որուն որմերուն ետեւ եւ գորգերուն վրայ,

Իմ երջանիկ մանկութիւնս կը հրճուէր,

Եւ կեանքս կ'աճէր եւ հոգիս իր թեւերը կ'առնէր...

Դ

Փշրեցա՞ւ, ուրե՛մն, այն հայելին ոսկեծիր,

Որուն եթերային խորութեանը մէջ,

Երազներս, յոյսերս, սէրերս եւ կամքս կարմիր,

Տարիներով, մտածումիս հետ, ցոլացին...

Ե

Ու բակին մէջ երգող աղբիւրը մեռա՞ւ,

Ու կոտրտեցա՞ն պարտէզիս ուռին եւ թթենին.

Եւ այն առուակը որ ծառերուն մէջէն կը հոսէր,

Ցամքեցա՞ւ, ըսէ՛, ո՞ւր է, ցամքեցա՞ւ, ցամքեցա՞ւ...

Զ

Օ՜, այն վանդակին կ'երազեմ յաճախ,

Որուն մէջ գորշագոյն կաքաւս, առաւօտուն,

Արեւածագին հետ եւ վարդի թուփերուն դիմաց,

Զարթնումի Ժամուս ՝ յստակօրէն կը կարգճէր...։

Է

Հայրենի՜ տուն, հաւատա՜ որ մահէս յետոյ

Քու աւերակներուդ սեւին վրայ, իմ հոգիս,

Պիտի գայ, որպէս տատրակ մը տարագիր,

Իր դԺբախտի երգը եւ արցունքը լալու...։

Ը

Բայց ո՜վ պիտի բերէ, ո՜վ պիտի բերէ, ըսէ՛,

Քու սրբազան մոխիրէդ ափ մը մոխիր,

Մահուանս օրը, իմ տրտում դագաղիս մէջ,

Հայրենիքս երգողի իմ աճիւնին խառնելու...։

Թ

Ափ մը մոխի՜ր աճիւնիս հետ, Հայրենի տուն,

Ափ մը մոխի՜ր քու մոխիրէդ, ո՜վ պիտի բերէ,

Քու յիշատակէ՛դ, քու ցաւէ՛դ, քու անցեալէ՛դ,

Ափ մը մոխիր... իմ սրտիս վրան ցանելու...։