Sonia Tashjian: ՈՒՇԱՑՈՒՄ

Click the link to hear the audio clip ՈՒՇԱՑՈՒՄ read by the author, Sonia Tashjian.

Արդեն ուշացել եմ
և շարունակում եմ ուշանալ ամեն օր …:

Ո՞վ կնվիրի ինձ ժամանակի ժամացույցը`
Թռչող և անհետ կորչող ժամանակի հետևից
Վազել կարենալու համար:

Մահաթմբիրից պետք է արթնանալ
և խուժել հապաղած շարասյան վերջին վագոն ,
Որովհետև արդեն անզոր են ափսոսանքն ու զղջումը
Բոլոր չգրված տողերի,
Չապրված ապրումների
և կորած արցունքների համար …:

Արարչական երկրորդ ապտակը ուշանում է`
Բարձրացնելու ինձ առաջինի թմբիրից .

Ինչքան ուշացել եմ , հիրավի :

Copyright Sonia Tashjian 2003

Վահան Տէրեան: Մոռանալ...հեռանալ...

Մոռանա՜լ, մոռանա՜լ ամեն ինչ,
Ամենին մոռանալ.
Չսիրհել, չխորհել, չափսոսալ_
Հեռանա՜լ...
Այս տանջող, այս ճնշող ցավի մեջ,
Գիշերում այս անշող
Արդյոք կա իրիկվա մոռացման,
Մոռացման ոսկե շող...
Մի վայրկյան ամենից հեռանալ,
Ամենին մոռանալ._
խավարում, ցավերում քարանալ
Մեն միայն...
Մռանա՜լ, մոռանա՜լ ամեն ինչ,
Ամենին մոռանալ.
Չսիրհել, չտենչալ, չկանչել,
Հեռանա՜լ...

Վահան Տէրեան

Jeannie P. Markarian: I Cannot See Where Your Bones Are

I cannot see where your bones are,
Acid rain ate defiant Mesropian tendrils of tombstone lettering,
Twilight is descending
I am lost in the graveyard
Three hours from Ellis Island-
This Broken bridge to Keghi ,Old Country….

Your son calls to me over unkempt rows, my father
he stomps past tilted stones, hard set mouth muttering,
Moon is ascending
We stop in death beds
Three hours from Ellis Island-
His Toungue bridges to Keghi , Old Country…

That day the Sun lit our eyes driving through Buffalo’s merry skeleton
his amber fingers pointed past NAFTA-gutted factories
words built ropes to the forgotten
hands trying to shake the family tree
leaves buried in secrecy
Illegals don’t get a record in the sacred
Books of Ellis Island.

On 11th Red-brick churches crumble side-by-side
whose wombs were seeded from dust-devils of Der Zor
Birthed by a million weeping brides
Who now only speak of “Before”
and “Over There”………
when stories gave shade from desert glare ,gendarme’s bloody score
marked the breadless days and passed the time
Rained water on parched skin, soothed foot sores
This blood-borne lore they twined
Passes into Air…..

That day winds blew the waters from Niagara over his memories uncovering
His youth in this hometown and yearning
Came about:
The scarred skin slowly peeped
Through Niagra’s prismed clouds:

“1949. Goddamn we danced like madmen on 51st-where that café there stood!-
now it’s starbucks but .there noone cared how bad our English was!
Everybody came to 51st
Us Armenians, Arabs,( -brought the works,
believe
it or NOT!
And every Easter the whole family went to the graves and picnicked the greens
I swear nuthin like it pissed off the priests
and once your cousin Bedros GOT
DRUNK as the devil!!!!
Made eyes at that beauty Anahid
And ent up shot!!
I don’t remember
Which graveyard it was
I don’t remember
which village She come from
cause they were all over the damn place,- OverThere
He said they was round the bottom of Mount. Ararat , Noah ya know?
Musta been close to those two rivers, cause he threw me in water once to show
me how to swim- ‘YOU GO IN, NOW SWIM!’ Haha.
No, I can’t teach you the language of the dead, you gotta know this language
From the time you were this tall……
And I am forgetting…….”.
If you forget where you stood, will you forget where you’re going
And find yourself sleepless by the night?

Copyright Jeannie P. Markarian, 2003
Used here by kind permission of the author

Introducing Jeannie Markarian

Jeannie Markarian lives in Texas. Her family hails from Keghi and from the Dikranagert region prior to moving to Polis.

Jeannie attended UT Austin, graduating in 05 with a degree in Anthropology/Sociology. She has helped found the Rhizome Collective and Monkeywrench Books in Austin.

She is active at a grassroots level on a number of issues including Armenian ones. She plans to go to the Republic of Armenia this Summer, then Beirut to track down her remaining family and visit Der Zor.

Gayane Ghazaryan: Սպասում/Waiting

Վաղը նորից կիրակի է…
Սովորաբար քո աղավնին
Նամակներդ բերում էր ճիշտ ժամանակին.
Երկու ձմեռ չանցած՝
Դու պատասխանում էիր
Օրացույցիս բոլոր թերթերին.
-Սպասիր,- ասում էիր
Երեք տողով:
Արդեն նույնանում են
Մազերիս ու ձմռան գույները,
Եվ ես միայն մեկ թերթիկ ունեմ
Պոկելու,
Իսկ վաղը նորից կիրակի է…

Copyright Gayane Ghazaryan

Գայանե Ղազարյան «Արեվից առաջ» Լոս Անջելես. Gayane Ghazaryan, Before the Sun, Los Angeles, 2004.

Alan Whitehorn: two poems about Hrant Dink

Hrant Dink



In the fields of Anatolia,
another,
more recent victim of genocide
joins his ancestors.
As we did before,
we mourn the loss.


January 20, 2007



Remembering Hrant Dink




Almost a century ago,
amidst the crumbling Ottoman Empire,
Turkish militants slaughtered over a million Christian Armenians,
piercing forever the heart and soul of the Armenian nation.
These Young Turk revolutionaries ruthlessly grabbed
the victims’ ancestral lands and possessions.
Today,
the Turkish government denies that its predecessors
even committed a genocide.
And yet,
this state is ever so fearful that the beam of truth will pierce the cloud of lies.
The government in Ankara prosecutes the few brave writers and activists
who dare to question the regime’s repeated lies.
Meanwhile,
fanatics try to finish the deeds of long ago.
An assassin’s bullets
rip through yet another Armenian.
The mindless brutality continues to shock.But the spirit of one special man and a nation survive.
An empathetic chorus cries out:
“We remember. We do not forget.
Truth will prevail.”
And so, we raise our voice in peaceful protest.
We remember the multitude of dead, as if it were yesterday,
and the ever so brave man who died today.
If need be,
we will even mourn tomorrow’s dead.
But we will no longer be silent victims.
No more.
Never again.
We say ‘Never again’.
We remember
that piercing pain.
We remember.
And we are resolute.
Hrant,
we remember
your brave resistance.

Hrant Dink,
another victim of genocide,
but not a silent one.
Your voice inspires us still.
We remember.


January 19-20, 2007



These poems appear with the kind permission of Alan Whitehorn. His new book Ancestral Voices: Identity, Ethnic Roots and a Genocide Remembered will be published April 2007 by Hybrid Publishing Co-op Ltd., Canada

Introducing Alan Whitehorn

Alan Whitehorn is an Armenian-Canadian author and academic. He is a grandson of an orphan of the Armenian genocide. Dr. Whitehorn is Professor of Political Science at the Royal Military College of Canada in Kingston, Ontario. He is also a cross-appointed professor at Queen’s University in Kingston and an Associate of the Institute for Humanities at Simon Fraser University in Vancouver/Burnaby. He received his BA from York University and his M.A. and Ph.D. from Carleton University. While at Carleton University, he was research director on David Lewis's memoirs The Good Fight.

For almost three decades Professor Whitehorn has taught at RMC in the areas of Canadian political parties, public opinion, comparative politics and political theory. Dr. Whitehorn was the first holder of the J.S. Woodsworth chair in Humanities at Simon Fraser University. During 1997/1998 he was a visiting associate at McGill University and adjunct professor at Simon Fraser University. In 2005, he was a visiting professor at Carleton University.

Amongst his publications are a number of articles, chapters and poems on the Armenian genocide, including the book The Armenian Genocide: Resisting the Inertia of Indifference (co-author with Lorne Shirinian). Professor Whitehorn has published a number of writings on the former Yugoslavia. He has written extensively on Canadian politics both in scholarly books and in newspapers and magazines. He is the author of Canadian Socialism: Essays on the CCF-NDP, Political Activists: The NDP in Convention (co-author with Keith Archer), and co-editor (with Hugh G. Thorburn) of Party Politics in Canada (8th). His earlier book with Hybrid Press was Poems: Political and Philosophical.

Professor Whitehorn has written a number of entries for The Canadian Encyclopedia, Oxford Companion to Canadian History, and The Encyclopedia of Saskatchewan. He has chapters in the following books: Party Politics in Canada, Party Democracy in Canada, The Canadian General Election of 1988, Leaders and Leadership in Canadian Politics, The Canadian General Election of 1993, Gender and Contemporary Canadian Politics, The Canadian General Election of 1997, The Canadian General Election of 2000, Mapping Canadian Federalism for India, The Canadian General Election of 2004, The Canadian Federal Election of 2006, Canadian Parties in Transition and Yearbook on International Communist Affairs .

Lola Koundakjian: Sunday Morning

They sit between their shifts with their café amb llet,
their cigarettes and the cognac,
Chatting away the stress, fatigue and loneliness.

The sweepers are loud and vivacious
Hardly noticed by the other patrons
as they leave to continue
with the pledge of "BC NETA!"

Others are reading their País
with their croissant and beer,
still others smoke contemplating the
Sunday hush the city exhales.

The tourists walk by wondering is
this the only café open near
Santa Maria Del Mar, or is
Starbucks as good as the one back home?

I sit hoping to capture a little of this
to take home.


Lola Koundakjian, March 25, 2007

Michael Minassian: BROKEN PROMISES

Click to hear
BROKEN PROMISES read by the author, Michael Minassian.

Let me take you
to a stone altar
somewhere north of
Arabia

on the road
to Holy Russia
we stop to
loot & plunder

the sands of dry
river beds.

Let me bring you
dark delights
in palaces of pleasure
which disappear

each dawn
with the cracking sun.

Let me take you
to black tents
fluttering
in the desert wind

to hard rides
on camels –
changing horses
on the plains
of Asia Minor

arriving finally
at the base
of Mt. Ararat

to old men
selling splinters
of wood

pieces of the Ark.


Let me take you
where the ancient grasses
keep their own secrets

to the lakes & seas
of Armenia

& tell you tales
of massacres
while we eat
purple grapes
in the foothills.

Let me sing you songs
of love & freedom
of men who escaped
across the ocean

to wind up
the lonely dead
in Boston & Manhattan

who never forgot
the broken promises
or the words
that brought them there.

Let me take you
to streets
paved of gold

on the other side
of rainbows –
to tattoos
in the sky

where the wind
speaks in broken
English.

Copyright Michael Minassian

THIS POEM FIRST APPEARED IN ARARAT MAGAZINE IN SPRING - 1976 and appears here by kind permission of the author.

Diana Der-Hovanessian: Shifting the Sun

When your father dies, say the Irish,
you lose your umbrella against bad weather.
May his sun be your light, say the Armenians.

When your father dies, say the Welsh,
you sink afoot deeper into the earth.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Canadians,
you run out of excuses.
May you inherit his sun, say the Armenians.

When your father dies, say the French,
you become your own father.
May you stand up in his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Indians,
he comes back as the thunder.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Russians,
he takes your childhood with him.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the English,
you join his club you vowed you wouldn't.
May you inherit his sun, say the Armenians.

When your father dies, say the Armenians,
your sun shifts forever.
And you walk in his light.


This poem has appeared in Good Poems: selected by introduced by Garrison Keillor (Editor) , Penguin Books, 2002.

Mariné Petrossian: ԵՐԵՎԱՆԸ ՄԵԾ ՔԱՂԱՔ Է/YEREVAN IS A BIG CITY

Click to hear YEREVAN IS A BIG CITY read by the author,Mariné Petrossian.

ԵՐԵՎԱՆԸ ՄԵԾ ՔԱՂԱՔ Է
YEREVAN IS A BIG CITY

Բաղրամյանը սառած է,
մութի մեջ դժվար է ժպտալը, երբ քեզ ոչ ոք չի նայում,
այսօր դեկտեմբերի քսանմեկն է, ամենաերկար գիշերը,
չեմ ուզում տուն գնալ։

Գիտես՝ ես տեսնում ու չէի տեսնում քո լարված հայացքը,
որովհետեւ ուրախությունն այնքան շատ էր՝ բաժակը շրջում էի գլխիվայր, բաժակը մնում էր լիքը,
հետո դարպասներն սկսեցին փակվել, բայց ես չէի հասկանում, որ դրանք փակվում են անվերադարձ,
ես նույնիսկ հիմա ցավ չեմ զգում, որովհետեւ այն, ինչ զգում եմ, բոլորովին նման չի ցավի։

Ինձ թվում է՝ ես իմ անցյալը տեսել եմ երազում՝
շոգը, խաղաղությունը, գիտական կոմունիզմը, գրական երեկոները Գրողների տանը,
իսկ իրականում Երեւանը ձմեռային քաղաք է
Հայաստան ձյունոտ երկրում

Ուշ է, այնքան ուշ է, որ նույնիսկ մոմերը չեն վառվում,
բայց ես գիտեմ՝ այնտեղ, քարերի հետեւում, մարդիկ կան,
նրանք չեն քնել, բոլորն արթուն են,
եւ նրանց բոլորի ներսում հույսն է սեւանում արեւածաղկի նման։

Այսօր դեկտեմբերի քսանմեկն է՝ ձմեռային արեւադարձ,
ինձ թվում է ես իմ անցյալը տեսել եմ երազում՝
շոգը, խաղաղությունը, զգացողությունը, որ աշխարհը մեծ է, որ ժամանակի գետը հոսում է ինչ□որ տեղ հեռվում,
այսօր այն հոսում է իմ պատուհանի տակով,
եւ նրա շիթերից պատուհանիս ապակիները փշրված են։

Ես չեմ ների, որ դու այդքան վախենում ես ցավից,
որ դու նահանջը նախընտրեցիր պարտությանը,
բայց ես ցավ չեմ զգում, որովհետեւ այն, ինչ զգում եմ, բոլորովին նման չի ցավի,
եւ որովհետեւ իմ ներսում հույսն է սեւանում արեւածաղկի նման։

Երեւանը ձմեռային քաղաք է, աշխարհի ամենալուռ քաղաքը,
երբ խավարը թաց շերտով քսվում է հոգուդ,
ավելորդ են դառնում բառերը, ճիչերը, աղմուկը, թերթերը,
մնում են Բաղրամյան սառած պողոտան ու գիշերը։

Լուսինը լրիվ է, ինչպես ուրախությունը, որ ապրում էր սրտիս մեջ,
բաժակը խփում էի քարերին, բայց բաժակը միշտ լիքն էր, միշտ ավելի ու ավելի լիքը,
մեր հայրենիքն ուրախության օրորուն դաշտերն են,
բայց մենք չենք ապրում մեր հայրենիքում։

Վաղը նոր տարի է, հինն ավարտվեց երկաթե դռան շրխկոցով,
մենք գուցե այլեւս չհանդիպենք,
Երեւանը մեծ քաղաք է, նրանում տեղ կա եւ հանդիպման համար, եւ բաժանումի։

Ուրախությունն ապրում է քարերի մեջ, մարմնի մեջ ու բառերի,
բայց սիրտ կա, որ ուրախություն չի պահում, եւ բառեր կան, որոնցից փչում է ցուրտը մահվան,
ես ուրիշ տեղ չունեմ գնալու, ինձ մնացել է այս լռակյաց քաղաքը,
որ դատարկ չի, բայց նման է դատարկ հրապարակի։

Տարին ավարտվեց, ձմեռը շարունակվում է,
բայց ձմեռը կավարտվի, գարուն կգա, գարունը հետ կգա, ես ուզում եմ ապրել մինչեւ գարուն,
ուզում եմ ջրերը բարձրանան, թրջեն փեղկերն ու փշրեն ապակիները պատուհանիս,
վաղը նոր, բոլորովին նոր տարի է, ես վաղն ուրախ եմ լինելու՝ առավոտյան, կեսօրին եւ միշտ։

Երեւանը մեծ քաղաք է, նրանում տեղ կա քեզ համար, անգամ եթե դու քայլում ես սառած փողոցով եւ չգիտես ուր գնալ,
ճանապարհները բաց են՝ դեպի հարավ, հյուսիս, արեւմուտք եւ արեւելք,
բոլոր ճանապարհները բաց են, բայց չկա ծանոթ ոչ մի փակուղի,
թեեւ սա քաղաքն է, ուր ես ծնվել եմ։

Սա քաղաքն է, ուր ես ծնվել եմ, բայց սա ուրիշ քաղաք է,
առավոտները սառն են մետաղի պես, քարերն անանուն են ու անգիր,
ժամանակի գետը հոսում է այնտեղով, ուր առաջ Գետառն էր հոսում,
եւ նրա սառցե շիթերից պատուհանիս ապակիները փշրված են։

Հունվարն է, բայց ոնց որ գարուն լինի,
մետրոյի Երիտասարդական կայարանում փոքրիկ մուրացիկը կանգնել ու համառ նայում էր դեմքիս,
բայց ես նրան ոչինչ չտվեցի։

Մուրացիկները կյանքի նշան են,
կյանքի, որ հոսում է պղտոր առվի նման,
գարնան պղտոր առվի նման՝ մութ գիշերի միջով։

Արեւը մայր է մտնում, հետո նորից բարձրանում է արեւը,
բայց մետրոյի Երիտասարդական կայարանում նույն գոլ կիսախավարն է։

Կիսախավարն այլեւս զգացողություն է,
Ինչպես զգացողություն է արդեն Երեւանի ձմեռը։
Երբ առարկաները չունեն հստակ սահման,
եւ տագնապը լուծված է օդի մեջ, ինչպես աղն է լուծվում գոլ ջրում։

Ո՞վ կվերադարձնի ինձ իրերի ամառային մերկությունը
եւ կարմիր ծուխը, որ Բաղրամյանի մայթերն էին արձակում օգոստոսյան արեւի տակ։

Մուրացիկները նոր Երեւանի զավակներն են,
գուցե նրա՛նք պատմեին ինձ այն, ինչ փնտրում եմ,
բայց ես նրանց վախենում եմ հարցնել։

Ես ամռանն եմ ծնվել, օգոստոսին,
շոգը Բաղրամյանի շիկացած մայթերից բարձրանում՝
կեսօրին Արաբկիրի 8 փողոցում անհնար էր դառնում շնչելը։

Բայց Հայաստանի մայրաքաղաքում այլեւս ամառ չի անում,
առարկաները մառախուղի մեջ են, եւ մարդիկ նման են ձկների։

Ես դրսից, բոլորի պես, նման եմ ձկան,
բայց ներսից արեւածաղկի սեւացած դաշտ եմ,
հունվարի 7-ն է, տասնյոթ օր է՝ խոսում եմ, բայց նոր միայն հոգնեցի։

Քեզ արդեն մոռանում եմ, վաղը լրիվ կմոռանամ,
Ֆրանսիայի նախագահը հեռվում մահանում է,
բայց ես Ֆրանսիայի նախագահը չեմ,
ես չեմ մահանա։


This piece has previously appeared in the volume Կանոնական պատմություններ (Canonical Stories), published in Yerevan in 1998.

____________________________
YEREVAN IS A BIG CITY
Translated by the author in collaboration with Margarit Tadevosyan.

Baghramyan Avenue is frozen over.
It is hard to smile in the dark when nobody can see you.
This is the longest night, the 21st of December.
And I don’t want to go home.

Now I understand the tension in your eyes;
yesterday I did not see it.
Yesterday all the goblets were filled with joy,
I turned them upside-down, still they were filled with joy;
then suddenly all the gates began to close;
they were closing forever, but I did not now that,
and I didn't feel pain.

The past is unreal, as if in a dream.
Summer, peace, scientific communism
are all unreal, as if in a dream.
The real Yerevan is a dark city frozen over.

It is late, too late, all the candles are blown out,
yet I know there are people behind these walls.
They can’t sleep. In their hearts
hope is turning black like a sunflower.

This is the longest night. They call it winter solstice.
The past is unreal, as if in a dream.
Summer, peace, scientific communism
are all unreal, all in the past.
Just like the feeling that the river of time
flows somewhere in the distance.

The river of time is no longer far away,
it flows right beneath my windows now;
all the glass in my windows is shattered.

I will not forgive you your being afraid of pain,
I will not forgive you your preferring retreat to failure,
I feel no pain,
I simply can’t sleep. In my heart
hope is turning black like a sunflower.

The moon is full like the goblets that were full of joy.
You could throw them to the ground and they wouldn’t break.
We were all born to live in the country of joy,
why are we banished from it?

Soon it is New Year.
The old year left me banging shut the door.
Maybe we'll never meet again,
Yerevan is a big city, big enough for us to part forever.

The old year is over, yet the winter is not.
I want to live to see the spring coming,
the river overflowing its banks, shattering the glass of my windows.
I want to live to be happy.

Yerevan is a big city,
big enough to shelter you
when you are frozen and there is no place you want to go.

This is no longer the city where I was born,
this is a new city frozen over.

In the metro station a child-beggar stares at me stubbornly,
but I will give him nothing.
Is the sun rising or setting?
You can’t tell in this metro station’s everlasting twilight.

All the passengers you see are gloomy.
Don’t ask them why.
Yerevan is a city of everlasting winter,
the anxiety is dissolved in its air like salt.

Who will give me back the city where I was born?
Shall I see again the blue of its summer sky?
Maybe the beggar could answer my question,
but I do not ask him.

I was born in the summer, the 16th of August.
It was long ago. There are no more summers.
Yerevan is a city of everlasting winter,
and people look like fish.

If you look at me, I am like a fish.
If you cut my heart open with a knife,
I am a field of ripe black sunflowers under gloomy sky.

Copyright 2005 Mariné Petrossian

You can find this poem in Emily Artinian's limited edition artist's book, “From Ararat to Angeltown," London, 2005.

Some notes for the reader of the English version, to explain why it is shorter than the Armenian one/ You see, I don't feel myself obliged to translate every word, every line, not even every metaphor or simile. A poem is never a mere total of its parts, and I'm sure I will never get the same poem if I simply translate all of its parts into another language. Actually you can never translate a poem, you have to write it anew. And this is exactly what I always do - I write my poems anew, using the means of another language - often excluding some lines or including new lines, when necessary. - M.P.

ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑ: ՄԱՐԻՈՆԵՏԿԱ

Կամաց, կամաց, կամաց, կամաց,
Ոտքերն հողին, հողին, հողին`
Եկավ-գնաց, եկավ-գնաց,
Գունատ, դեղին, գունատ, դեղին:

Ձեռքը շարժեց - մեկ վեր, մեկ վար,
Ոտքը խփեց - մեռե՛լ, մեռե՛լ,-
Առաջ եկավ դժվա՜ր, դժվա՜ր,
Ձեռքը շարժեց մեկ վար, մեկ վեր:

Ահա՛, ահա՛, - թեքվե՜ց, թեքվե՜ց,
Կընկնի՛, կընկնի՛... բայց չէ՛, նայի՛,
Շուրթը շրթից դանդաղ ջոկվեց,
Մնաց մի պահ` աչքը մահի:

Ու սո՜ւր ճչաց` կարծես բռնի
Աչքերն, անշարժ, հեռուն գամած.-
Այդպես հոգի՛ս պիտի մեռնի -
Կամա՜ց, կամա՜ց, կամա՜ց, կամա՜ց...

Arusyak Ohanyan/Արուսյակ Օհանյան: Վերածնունդ /Rebirth

Ձմեռն անցավ, եվ սառնատես ստեվրները հեռանում են հատիկ-հատիկ,
Կրծքիս տակ էլ ծվարել է մի զգացում` քնքուշ, գողտրիկ,
Մոտենում են այն օրերը լուսեօծված, գարնանային,
Երբ ես կրկին կողողվեմ արեվ լույսով նեկտարային:

Ու գարուն է. սառնատես ստվերները հեռանում են հատիկ-հատիկ,
Ձյան հալոցքն էլ կնճռում է փողոց ու բակ, հեռու, մոտիկ,
Հրաշագործ բնությունը ծերությունից վերածնվեց,
Իր հրճվանքի վարարումից ինձ ապրելու հյուլե տվեց:
26.03.03

Copyright Arusyak Ohanyan

Համո Սահյան: ՈՉԻՆՉ ՉԻ ՓՈԽՎԻ

Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում,
Ու չի պակասի աշխարհում ոչինչ,-
Մի լույս կմարի հինգերորդ հարկում,
Կմթնեն մի պահ աչքերը քո ջինջ։

Բայց հավքերն էլի հարավ կչվեն,
Մանուկներն էլի կխաղան բակում,
Կանաչներն էլի ցողով կթրջվեն,
Ծաղիկներն էլի կշնչեն մարգում։

Կվառվի լույսը հինգերորդ հարկում,
Կժպտան նորից աչքերը քո ջինջ,
Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում,
Եվ չի պակասի աշխարհում ոչինչ։

William Michaelian: Crumbs

It comes upon me suddenly
while eating my favorite
Armenian bread:
I am an orphan,
standing at the sink.

Crumbs, crumbs, crumbs:
dry crumbs, pale grief.

March 9, 2007

Copyright William Michaelian 2007
Reprinted with the author's permission.

Nancy Kricorian: My Armenia

Armenia is a country where someone is always crying.
Women punch in and out on the clock, grieving in shifts.
1895, 1915, 1921, the thirties, 1988, 1992, 1993, 1994...
White handkerchiefs flutter in their careworn hands.

The Armenian orphans have oversized heads and eyes
the color of bitter chocolate. They don't complain about
the harshest winter. They are grateful for the same dull food.
In their faded uniforms, they sing off-key for visitors.

Cher, who was born Cherilyn Sarkisian, travelled to
Armenia where she wore a scarf and kept the tattoos covered.
She visited the orphans, and brought them Barbie dolls.
She said she would star in Forty Days of Musa Dagh.

I want to direct a bio-pic of Commander Avo, Cher's
distant cousin, who died a "freedom fighter" in Karabagh.
How did Monte Melkonian of Visalia, California come to
join the Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia?

The camera, the handkerchief, the rifle, the massacres,
Monte dead in Artsakh, a shrapnel wound to the head.
Plum blossoms, apricots, we will make a picnic under
the trees, fresh bread, madzoon, cheese, garden greens.

Children will race through the grass, and when the sun goes
down the field will be lit by the moon and a thousand fireflies.
The men drink raki , and sing: A person dies only once, but
fortunate is the one who dies for the freedom of his people.

Are there fireflies in Armenia? Do the women edge their
handkerchiefs with lace? Armenia is a country in my body,
the right side only because I'm half-Armenian. I choose it --
my imaginary homeland, my handkerchief, my name.


Copyright Nancy Kricorian

William Michaelian: Don’t Go

Don’t go. Please.
You mustn’t leave just now.
There are too many ghosts on the road.
I know. I’ve seen them. I’ve been out.
Their lanterns have all gone cold.
You’ll only want to help.
Please. Don’t go.
Don’t.

January 18, 2007

Reprinted from Songs and Letters with the author's permission

Artsvi Bakhchinyan: Insomnia/Անքնություն

Click here to hear the audio clip Anknoutioun read by the author, Artsvi Bakhchinyan.

Մաս Ա

Անքնության դեմ
լավագույն միջոցն
ինքնասպան լինելն է:

Մաս Բ

Քնելուց առաջ
հոգնությունս տվի տաք ջրին
ակնոցս` պատյանին
հագուստներս` աթոռին
սերս` կողակցիս

Սակայն ո՞ւմ տամ գլուխս
որ լի է
օրվա տպավորություններով, հին ու նոր հուշերով,
փայլուն գաղափարներով, հազար ու մի
փաստերով, այնքան ավելորդություններով
եւ եւ անընդհատ ծնվող բանաստեղծությամբ

գլուխս`
իմ ամենամեծ գլխացավանքը:

Մաս Գ

Այսպես է:
Փոխանակ Մորփեոսի գիրկը գնալու
Ես միշտ հայտնվում եմ Օրփեոսի գրկում:

Copyright Artsvi Bakhchinyan

This poem has previouly appeared in the BNAGIR literary journal and is reprinted by kind permission of its author.

Սիլվա Կապուտիկյան: ԱՍՈՒՄ ԵՆ, ԹԵ ՄՈՌԱՑԵԼ ԵՍ

Այնպես անփույթ,այնպես հանգիստ
Անցնում ես իմ տան մոտով,
Մինչ ես ուրիշ տներում իսկ
Քեզ եմ փնտրում կարոտով։

Ասում են,թե մոռացել ես,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Պարզապես դու հեռացել ես,
մոտս թողել քո հոգին։

Ասում են,թե ինձ դավել ես,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Պարզապես դու խռովել ես
ու տանջում ես իմ հոգին։

Անցնում ես դու ու չես նայում,
Մինչ ես կագնած, մոլորուն,
Քեզ աչքերիս մեջ եմ պահում
Ու տանում եմ հետս տուն:

Եվ այնպես հեշտ,այնպես խնդուն
Մատնում ես ինձ աշխարհին,
Մինչ դողում է որպես երդում
Անունդ իմ շուրթերին։

Ասում են,թե սերը սուտ է,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Առանց սիրո տունս ցուրտ է,
արի շունչ տուր կրակին։


Սիլվա Կապուտիկյան

This poem is a widely recorded song. Click here to hear it.

Shahé Mankerian: Starting a Trail

They dragged a man down the street
with gunshot celebrations,
with gold-plated Christs around their necks,
with boys learning to throw stones.

They dragged a man
who worshiped the other god,
who spoke a different dialect,
who wore a militant scarf.

He lived in a metal shack
without windows, without a wife,
without the Koran on the nightstand.
He couldn’t read.

They dragged a dead man.
He died miles before.
He died long before a rope was tied
around his ankle. He died

when he carried his first gun,
when he was fourteen,
when he realized god was a bullet,
when he pulled the trigger.

Copyright Shahé Mankerian. Used here by kind permission of the author.

Վահան Տէրեան: ՀՐԱԺԵՇՏ

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Լուռ ու տխուր,
Հեզ գունատուող աստղի նըման։

Ես գնում եմ տրտում-մենակ,
Անժամանակ
Ծաղկից ընկած թերթի նըման։

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Սրտակըտուր
Լացըդ պահած իմ հայացքից։

Ես գնում եմ լուռ անտրտում,
Բայց իմ սրտում
Ցաւ է անվերջ, մահո՜ւ կսկիծ...

Վահան Տէրեան

Henri Troyat (1911-2007)

We note the passing of Henri Troyat, French author and academician of Armenian descent who passed away at age 95, in Paris, France.

BIOGRAPHY

Henri Troyat, born Levon Aslan Torossian or Lev Aslanovich Tarasov, (November 1, 1911 – March 2, 2007) was a French author, biographer, historian and novelist of Armenian descent.

Born in Moscow, his family fled Russia in fear of the coming revolution. After a long exile, the family settled in Paris in 1920, where young Troyat was schooled and later earned a law degree.

He won his first literary award at the age of 24, "le prix du roman populaire". At the age of 27 he was awarded the prestigious Prix Goncourt.

He published more than 100 books, novels and biographies, among them those of Anton Chekov, Catherine the Great, Rasputin, Ivan the Terrible and Leo Tolstoy. He was at his death the dean of the Académie française.

His best-known work is La neige en deuil, which was adapted as an English-language film in 1956 under the title The Mountain.


[edit] Bibliography
1935 Faux Jour (Plon )
1935 Le Vivier (Plon)
1936 Grandeur nature (Plon)
1937 La Clef de voûte (Plon)
1938 L’Araigne (Plon)
1939 La Fosse commune (Plon)
1940 Dostoïevski (Fayard)
1941 Le Jugement de Dieu (Plon)
1942 Le mort saisit le vif (Plon)
1945 Du Philanthrope à la Rouquine (Flammarion )
1945 Le Signe du taureau (Plon)
1946 Les Ponts de Paris (Flammarion )
1946 Pouchkine (Plon )
1946 Les Vivants, pièce en trois actes (Bonne)
1947 Tant que la terre durera, t. I (La Table ronde)
1948 Le Sac et la Cendre, Tant que la terre durera, t. II (La Table ronde)
1948 La Case de l’oncle Sam (La Table ronde )
1949 Sébastien, pièce en trois actes (Opéra)
1950 Étrangers sur la terre, Tant que la terre durera, t. III (La Table ronde)
1951 La Tête sur les épaules (Plon)
1952 La Neige en deuil (Flammarion )
1952 L’Étrange Destin de Lermontov (Plon)
1953 Les Semailles et les Moissons, t. I (Plon)
1955 De Gratte-ciel en cocotier (Plon)
1955 Amélie, Les Semailles et les Moissons, t. II (Plon )
1956 La Maison des bêtes heureuses (Bias )
1956 Sainte Russie, souvenirs et réflexions suivi de l’Assassinat d’Alexandre II (Grasset )
1956 La Grive, Les Semailles et les Moissons, t. III (Plon )
1957 Tendre et violente Elisabeth, Les Semailles et les Moissons, t. IV (Plon)
1958 La Rencontre, Les Semailles et les Moissons, t. V (Plon)
1958 Naissance d’une Dauphine (Gallimard)
1959 La Vie quotidienne en Russie au temps du dernier tsar (Hachette)
1959 La Lumière des justes. Tome I : Les Compagnons du Coquelicot. (Flammarion )
1960 La Lumière des justes. Tome II : La Barynia. (Flammarion)
1961 La Lumière des justes. Tome III : La Gloire des vaincus. (Flammarion)
1962 La Lumière des justes. Tome IV : Les Dames de Sibérie. (Flammarion)
1963 Une extrême amitié (La Table ronde)
1963 La Lumière des justes. Tome V : Sophie ou la Fin des combats. (Flammarion)
1964 Le Geste d’Ève (Flammarion)
1965 Les Eygletière, t. I (Flammarion)
1965 Tolstoï (Fayard )
1966 La Faim des lionceaux, Les Eygletière, t. II (Flammarion)
1967 La Malandre, Les Eygletière, t. III (Flammarion )
1968 Les Héritiers de l’avenir. Tome I : Le Cahier. (Flammarion )
1969 Les Héritiers de l’avenir. Tome II : Cent un coups de canon. (Flammarion)
1970 Les Héritiers de l’avenir. Tome III : L’Éléphant blanc. (Flammarion)
1971 Gogol (Flammarion)
1972 La Pierre, la Feuille et les Ciseaux (Flammarion )
1973 Anne Prédaille (Flammarion)
1974 Le Moscovite, t. I (Flammarion )
1974 Les Désordres secrets, Le Moscovite, t. II (Flammarion)
1975 Les Feux du matin, Le Moscovite, t. III (Flammarion )
1976 Un si long chemin (Stock)
1976 Le Front dans les nuages (Flammarion )
1976 Grimbosq (Flammarion )
1977 Catherine la Grande (Flammarion)
1978 Le Prisonnier n° I (Flammarion)
1979 Pierre le Grand (Flammarion)
1980 Viou (Flammarion)
1981 Alexandre I er (Flammarion)
1982 Le Pain de l’étranger (Flammarion )
1982 Ivan le Terrible (Flammarion)
1983 La Dérision (Flammarion)
1984 Tchekhov (Flammarion)
1984 Marie Karpovna (Flammarion )
1985 Tourgueniev (Flammarion)
1985 Le Bruit solitaire du cœur (Flammarion )
1986 À demain, Sylvie (Flammarion )
1986 Gorki (Flammarion)
1987 Le Troisième Bonheur (Flammarion)
1988 Toute ma vie sera mensonge (Flammarion )
1988 Flaubert (Flammarion)
1989 Maupassant (Flammarion)
1989 La Gouvernante française (Flammarion )
1990 La Femme de David (Flammarion )
1990 Alexandre II, le tsar libérateur (Flammarion)
1991 Aliocha (Flammarion )
1991 Nicolas II, le dernier tsar (Flammarion)
1992 Youri (Flammarion )
1992 Zola (Flammarion)
1993 Verlaine (Flammarion)
1993 Le Chant des Insensés (Flammarion )
1994 Baudelaire (Flammarion)
1994 Le Marchand de masques (Flammarion )
1995 Balzac (Flammarion)
1995 Le Défi d’Olga (Flammarion )
1996 Votre très humble et très obéissant serviteur (Flammarion)
1996 Raspoutine (Flammarion)
1997 L’Affaire Crémonnière (Flammarion)
1997 Juliette Drouet (Flammarion)
1998 Le Fils du satrape (Grasset)
1998 Terribles tsarines (Grasset)
1999 Les turbulences d’une grande famille (Grasset)
1999 Namouna ou la chaleur animale (Grasset)
2000 Nicolas Ier (Librairie académique Perrin)
2000 La Ballerine de Saint-Pétersbourg (Plon )
2001 Marina Tsvetaena : L'éternelle insurgée (Grasset)
2001 La Fille de l'écrivain (Grasset)
2002 L'Étage des bouffons (Grasset)
2004 La Fiancée de l'ogre (Grasset)
2004 Alexandre III (Grasset)
2004 La Baronne et le musicien (Grasset)
2005 Alexandre Dumas. Le cinquième mousquetaire (Grasset)
2006 La Traque (Grasset)
2006 "Pasternak" (Grasset)



Henri Troyat, né le 1er novembre 1911 à Moscou et mort le 5 mars 2007 à Paris, est un écrivain français d'origine russe. Dans son livre de souvenirs Un si long chemin, paru en 1976, il confirme cependant clairement l'origine arménienne de son père et de sa mère.

Le Secrétaire perpétuel et les membres de l’Académie française ont la tristesse de faire part de la disparition de leur confrère, M. Henri Troyat, Grand-croix de la Légion d’honneur, Commandeur de l’ordre national du Mérite, Commandeur des Arts et des Lettres, décédé le 2 mars 2007, à Paris, à l’âge de 95 ans. Il avait été élu le 21 mai 1959 au fauteuil de Claude Farrère (28e fauteuil).

Սիրվարդ Զարեան: Նկար

Մոխրագոյն վանականը սեւ խաչը կրծքին
պաստարից դուրս է ցատկել
ու դողդողալով անցնում է մեր փողոցից։

Աշունը նստած պարտէզում,
անհանդարտ մանկան պէս
մատները խրել է ներկերին՝
գոյն է ստեղծում։

Փողոցից անցնող քամին,
սնձենու տերեւների հետ պարելով,
վազում է վանականի ետեւից,
մինչ նա անկիւնը դարձել,
իր աստծուն է փնտռում։

Սիրվարդ Զարեան, Նախաստեղծ Ձայներ
Sirvart Zarian, Voix Primordiales, Montréal, 1995

Nora Armani: Fruits of Love

Click here for the audio clip Fruits of Love read by the author, Nora Armani.

When my mind is away,
When my reason is asleep,
I’ll steal away to be myself.
Then the earth will make love to me
And impregnate me with fruits of the universe:
peaches for love, apples for lust and pomegranates for plenty.
The earth will make love to me and I will fly
To spread the pollen of good will, to bring the nectar of harmony,
to the world, sweet as original sin.
And the fruits of love will fall back on earth like rain.

© Nora Armani, Paris, 1993

Sosy Krikorian Kadian: Sunrise on Sundays

Preceding Mass on Sunday morn
When light breaks through and day is born
As in our Golden Age begun
We come to prayer before the sun

While incense laces us with love
Our ancient chants ascend above
To welcome forth the wondrous worth
Of sunlight's kinship with the earth

Before the portals of the skies
With Aravod Loosoh we rise...
To Park Ee Partsoons highs...
And Sioni in grand demise...

Beseeching God with loving hand
To 'Bless the Heavens'... 'Bless the Land'
'The Sun'... 'The Stars'...'The Raindrops Sweet'
'Help All That Grows'... 'Abundance Meet'

Uniting with our treasured past
When life drew strength from mountains vast
And Saints through incandescent light
Inscribed 'God's Breath' on parchments white

For us at last to see The Word
That had 'til then been merely heard
Hold close its truth to hand & heart
And make it of ourselves... a part

How strong we've been... how firm & sure
Our trials and tempests to endure
Defying swords that men would wield
...God's Sacred Cross... our only shield...

And blessed today to carry on
With that which might have long been gone
...Partake of glories once begun...
As done in prayer... before the sun...



Copyright Sosy Krikorian Kadian
February 2007