Մարո Մարգարյան։ [խշշում է գետը]

Խշշում է գետը, թշշում է գետը,
Կռվում է ափի քարերի հետ։
Իսկ բանաստեղծը բառերի հետ է,
Հոգում ծանրացած քարերի հետ է,
Տառերի հետ է,
Դարերի հետ։




Մարո Մարգարյան « Լցված Լռուիւն» 

Հայաստան Հրատարակչութիւն, Երեվան 1972

Տաթեւ Չախեան: ԵՍ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒՄ ԵՄ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Ես թարգմանում եմ բանաստեղծություններ,
երբ ուզում եմ լինել ուրիշ ներսինիցս,
որ գրում է բանաստեղծություններ:
Երբ ուզում եմ ծնված լինել մեծ քաղաքում
ինչ-որ կարևոր բանից առաջ, հետո կամ ընթացքում,
երբ ուզում եմ ապրել քառասունականների Ամերիկայում,
շահի ժամանակվա Իրանում,
Բեռլինի պատից ձախ,
լինել Կանադա փախած հրեա տատի ծոռ,
Սիբիրի աքսորից հետ եկած պապի անունով թոռ,
երբ ուզում եմ լինել սև, դեղին, կարմիր, զոլավոր,
անգլերենի պես հեշտ,
լեհերենի պես աղմկոտ,
պարսկերենի պես ծորուն ասել անծանոթ բառեր...
...ուրիշի բերանով ասել:

Ես թարգմանում եմ ուրիշի ցավը՝
second-hand ապրումի պես,
չդողացող ձեռքով ու սառը սրտով,
որովհետև ցավն ինձ հետաքրքրում է տեսականորեն,
որովհետև ես ուզում էի բժիշկ լինել...
Ես թարգմանում եմ,
երբ լեզու չեմ գտնում ներսինիս հետ, որ գրում է:


I TRANSLATE POEMS

I translate poems
when I want to be different from this other me who writes them.
When I wish I’d been born in a large city before, during or after a breakthrough,
when I wish I’d lived in America in the ’40s,
at the times of the Shah in Iran,
on the left side of the Berlin wall,
when I wish I’d been a granddaughter of a Jew who ran to Canada,
a grandson bearing the name of an ancestor who survived the Siberian exile,
when I want to be black, yellow, red, striped,
when I want to speak out the hardest thoughts with the mouth of a stranger,
to express me as easily as in English,
as noisily as in Polish,
as seamlessly as in Persian.
I translate the pain of the others as a second-hand feeling,
with a steady hand and heartless,
as pain only interests me in theory,
as I wanted to be a doctor.
I translate when I can’t get along with this other me who writes.




Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ՍԿՍՆԱԿ ՎԱԶՈՐԴԻ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ

Մենք դուրս ենք գալիս շքեղ մեքենաներից
ու վազում դեպի ծառերը`
ամրացնելով մկանները ոտքներիս,
որի շնորհիվ (չգիտես ինչու) ավելի ամուր չենք կանգնում հողին:
Մեր ազդրերը ծառաբնից էլ հաստ են,
քամին տարուբերում է մեր մազերը,
բայցևայնպես, թռչուններն այնտեղ չեն բնավորվում:
Նրանք էլ փախչում են վանդակներից ու նետվում դեպի ծառերը:
Մենք շաբաթական երեք անգամ՝ մեկ ու կես ժամ,
թռչուններն ավելի հաճախ,
հետ չնայելով մտածում ենք, որ
մեկը պիտի հսկի փախուստը,
մեկը պիտի ամուր լինի,
մեկը պիտի մնա կանգնած:



A GUIDE FOR A BIDDING RUNNER


We get out of luxury cars and run to the trees
strengthening the muscles on our feet which
(I wonder, why)
does not help us stand on the ground any firmer.
Our hips are thicker than tree trunks,
the wind streams our hair,
and yet, birds do not nest there. Likewise,
they escape the cages and rush to the trees.
Thrice a week, for an hour and a half,
yet, the birds – more often,
we think, without looking behind –
someone needs to watch the escape,
someone needs to be strong enough,
someone needs to remain standing.




Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ՀԱՅՐԵՆԻՔ. ԱՆԾՈՎ

Լեռներով շրջապատված ճահճոտ լճում
ապրում ենք ես ու երկու-երեք միլիոն ծանոթ ձուկ:
Ծովի մասին լսած բիձեքը վաղուց մեռել են:
Ժայռերը չեն շարժվում. հարմարվել ենք:
Ու մենք ձանձրանում ենք առավոտյան,
ու մենք ձանձրանում ենք կեսօրին,
մինչև գալիս է հյուրն ու մի տափակ քար գցում ջուրը:
Մենք՝ հուզմունքից շնչակտուր, թպրտում ենք,
ցատկոտում վեր-վար, բերանքսիվայր
լողում՝ շուրջպար բռնած, ոլոր-բոլոր-մոլոր,
պարուրաձև, գլանաձև, ձվաձև:
Ու մենք ձանձրանում ենք երեկոյան,
ու ձանձրանում ենք գիշերը...
Բացվում է օրը, սպասում ենք հյուրին:



MOTHERLAND: NO-SEA


In a muddy lake surrounded by mountains
I live with some two, three million familiar fish.
Old men who heard of the sea are long dead.
Rocks are motionless; we have adjusted.
We are bored in the morning, we are bored in the afternoon,
until a guest comes and drops a stone.
Excitement leaves us breathless,
we slap about,
we spring up and fall down grasping the air,
we start dancing, braided, twisted, bonded, spiral, cylindrical, oval.
And we are bored in the evening, we are bored at night…
A day comes, we wait for a guest.



Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ՀԵՏԱՀԱՅԱՑ

Դանդաղ էինք ապրում,
որովհետև խաղաղություն էր։
Կորածը վաղ թե ուշ գտնվում էր,
և այնքան ապահով տարածք էր կյանքը,
որ տնից դուրս էինք գալիս ու կորչում ինքնակամ։
Աստծու մասին հիշում էինք լավ առիթներով,
վատ առիթներով՝ հիշեցնում մեր մասին
․․․ ու Աստված հիշում էր:

Մեր կյանքը՝
ժամացույցի սլաքները հետ տալիս շահած ժամ,
պատերազմի հետաձգումն էր -
անկողնում ծուլորեն պտտվելու ճոխությունը,
կրակին հանդարտ բարձրացող սուրճը,
ամեն տարի կախվող նույն խաղալիքը տոնածառին,
լուսանկարներում ծերացող մեր հայրերը,
մեր հետաձգվող սերերը,
կիսատ թողած գրքերը,
մեր մանրախնդիր վեճերը,
որ աշխարհի վերջն էին թվում,
մեր փլատակները կենցաղային...

Քանի որ խաղաղություն էր,
մենք մեռնում էինք դանդաղ, հերթով, կարգով՝
մեծից փոքր,
սրտի զարկերի աստիճանական խլությամբ,
լավ կահավորված հիվանդասենյաներում՝
հարմարեցված արժանապատիվ ապրելու համար։




RETROSPECTIVE


We used to live slowly
in times of peace.
Lost was found eventually,
life was a safe place to live in,
moreover, to fade away willingly.
God was recalled on good occasions,
in misfortune, we called him
to bear us in mind… and God did!


Our life –
a gained hour in an adjusted time
was the postponement of the war…
The luxury of morning laziness,
the serene ritual of coffee-making,
our loves left to be loved,
our books unfinished,
the same toys on the Christmas tree over and over,
our fathers ageing in the photos,
our ridiculous quarrels,
our superficial ruins;
every day a doomsday!

We used to die slowly
in times of peace
keeping the right order;
from the aged to the young,
having a life-long time to moan
the gradual slowdown of our hearts
in well-equipped hospitals
designed for a dignified life



Translated by Lucille Janinyan

Տաթեւ Չախեան: MIGRANT POINT

Եվրոպա –
Որպեսզի իրար ճիշտ հասկանանք՝
ես սովորեցի մի քանիսը քո լեզուներից,
իսկ դու անգամ չջանացիր ճիշտ արտասանել ազգանունս։

Մեր առաջին հանդիպմանը
երջանկությունից կրկչացի բարձրաձայն (իմ երկրի մարդկանց պես),
հետո գոռացի ցավից (սովորույթի ուժով),
իսկ դու զգուշացրիր, որ այստեղ 22: 00-ից
ցանկացած ձայն աղմուկ է համարվում։


Եվրոպա –
դու զարմացրիր ինձ, ու ես ինձ զարմացրի՝
թե ոնց դարձա քեզնից էլ սպիտակ ու շիկահեր,
թե ինչ հաճույքով ձայնակցեցի ցույցերիդ՝
ընդդեմ նրանց, ում չէի ընտրել․․․

Կապույտ աչքերով, կապույտ արյունով, կարմիր անձնագրով
տղաներիդ գիշերներում ես քո երազը տեսա,
բայց առավոտներդ երբեք իմը չեղան, Եվրոպա․․․
Դու սիրեցիր ինձ, բայց կնության չառար․․․

Եվրոպա –
Դու ինձնից հազար ու մի գիշերվա հեքիաթներ ուզեցիր,
բայց հեքիաթային ոչինչ չեկավ մտքիս
պայթյուններով ու պատերազմի ճիչերով լի
իմ մանկությունից։
Իմ ներսի բոլոր երեխեքը մեծացել են․․․
Իմ ներսի բոլոր զինվորները հոգնել են, Եվրոպա․․․
Իմ ներսի թափառականները կորել են անդարձ․․․
Եկել եմ գիրկդ, որ մի պահ ոչմիպիսին լինեմ, որ խաղաղվեմ․․․

Եվրոպա, սիրտս այս երևացող 56 կիլոյից էլ ավելի ծանր է,
բայց եթե սիրտդ սրտիս համար չի ցավում,
ուրեմն մարմինս էլ չտեսնելու դիր:

MIGRANT POINT


Europe —
To understand each other better
I’ve learnt a couple of your languages,
but you haven’t even tried to pronounce my surname correctly


On our first date
I guffawed — as my people used to do,
then howled of pain — as I used to,
but you warned
that here after 10 PM any sound is considered to be noise.


Europe —
You’ve surprised me as I did myself
by becoming much paler and blonder than you,
by feeling in my waters screaming at your protests
against those not chosen by me.
In the nights of your blue-eyed, blue-blooded, red-passport men
I’ve seen your dream,
but your mornings have never belonged to me, Europe.
You’ve made love with me but never asked for my hand.

Europe —
You’ve expected the tales of thousand and one nights,
but I couldn’t recall any from my childhood darkness
full of shelling and screams of war...
All the children inside me have grown up…
All the soldiers inside me are tired…
All the wanderers inside are wholly lost…
I’ve come to sit on your laps and to be nothinglike,
to calm down for a while…

Europe —
My heart is heavier than this 56 kilos you see,
but if you don’t care about my heart,
then also connive my body.


Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: 2016

Այդ ձմեռ ես չունեի անձնագիր։
Ասել է թե՝ գոյություն չունեի
հարկայինի համար,
ոստիկանության,
տեղական ինքնակառավարման մարմինների,
ու մյուս բոլոր մարմինների, բացի մեկից, որի սրտում
դեռ ապրում էի։
Այդ ձմեռ նրան սրտի կաթվածով
հիվանդանոց տեղափոխեցին։
Այդ ձմեռ անունս հոլովվեց հազար օտարալեզու բերանում՝
Տաթի, Տատյանա, Տանյա, Թինա․․․
Բոլոր այլընտրանքներին համաձայնեցի լուռ`
ինչպես անծանոթի հասակին ու քաշին ես համաձայնում
առաջին հանդիպմանը։
Այդ ձմեռ ես սկսցեի մարզվել, որ չկորցնեմ վերջին կապս նրա հետ,
որ բառեր է ասում իմ բերանով․․․
Իսկ երբ մարզչին հարցրի․ «Ո՞ւր են գնում կորցրածս կիլոները»,
խնդրեց իր պես պարզ տղուն նման բարդ հարցեր չտալ ու,
իր խելքով, կատակեց․ «Ուրախ չե՞ս, որ վերանում ես»։




2016


I had no passport that winter.
Means, I existed neither for the tax authorities,
nor the police,
nor the local official bodies,
just like any other body, except for the one
whose heart I still lived in.
That winter that body was rushed to hospital with a heart attack.
That winter my name was inflected in a thousand unfamiliar ways -
Tatie, Tatyana, Tanya, Tinah...
I silently succumbed to it all,
like one who accepts the height and weight of a stranger
at the first meeting.
I hit the gym that winter not to lose the last connection with the one,
who articulates words through my mouth...
And when I asked my trainer, “Where do my lost kilos go?”
he begged me to spare a simple guy like him from tough questions
and joked to the best of his ability, “Aren’t you happy just to disappear?”


Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ՏԱՂ ԹԱՐԳՄԱՆՉԱՑ

Նախ նրանք թարգմանում են մարմինդ,
հետո՝ բանաստեղծություններդ,
ապա մեկնում են մի պատահական առավոտ՝
քեզ թողնելով ծանոթ բառիդ առաջ
անճանաչելիորեն մերկ,
անօգնական ու տագնապած,
մեկը, որ անծանոթ լեզվով խոսող քաղաքում
հարձակված շանը չգիտի ոնց սաստել։



ODE TO THE TRANSLATORS


First, they translate your body, then your poems,
finally, they depart in an accidental morning
leaving you unrecognizably naked
in front of your own words, worried and helpless,
as a stranger who doesn’t know
how to calm down a barking dog in a foreign-speaking city.




Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ԴԻՏԱԿԵՏ. ՉՈՐՍ ՏԱՐԵԿԱՆ ԷԻ

Հորս ուսերի բարձրությունից
արտագաղթը
ձգվող դատարկությունն է
մարդկանց ու թռչունների արանքում։


VIEWPOINT։ I WAS FOUR


From the height of his father's shoulders
emigration
is a stretching emptiness
between humans and birds.




Translated by the author

Տաթեւ Չախեան: ԱՆԱՆՁՆԱԳՐԱՅԻՆ

Զարմիկս կարդաց ծննդավայրս՝ «Չեխոսլովակիա»
ու կարգին հռհռաց.
«Սենց երկիր չկա, դու ոչ մի տեղ ես ծնվել, դու չկաս»:
Լեզուս կուլ գնաց,
կապտեցի ամուր կապված բարուրի պես,
որ թողել են պատմության պատահական աղբանոցում
ու գնացել:
Հիմա նույն տեղում բարեկարգ այգի կա,
ուր շների հետ զբոսնում են ինձ նմանները,
ում պատմությունը, փոխնակ մոր պես, չի ճանաչում:




unIDentical


My cousin read my birthplace — “Czechoslovakia”
and mockingly cackled,
“There is no such country, you were born nowhere, you don’t exist.”
I swallowed my tongue,
I went blue as an infant too tightly swaddled
abandoned on history’s doorstep.
Now, in this place, there is a beautiful park
where people like me walk their dogs,
people who are not recognized by history
as by a surrogate mother.


Translated by the author

New book release: Armenian Contemporary poetry collection in Hungarian

Kortárs örmény versek
(Blénesi Éva szerk.)
Lector Kiadó , Megjelenés: 2023. január 13.



Bővebb ismertetőA kétnyelvű antológia szerzői: Husik Ara, Vahe Arsen, Anush Aslibekyan, Nerses Atabekyan, Shushan Avagyan, Peter Balakian, Krikor Beledian, Tatev Chakhian, Diramerján Artin, Keith Garebian, Eduard Harents, Anahit Hayrapetyan, Lola Koundakjian, Vahram Martirosyan, Noushik Mikayelian, Anna Muradyan, Nora Nadjarian, Hermine Navasardyan, Marine Petrossian, Armen Shekoyan. Magyar nyelvre Fenyvesi Orsolya, Gerevich András, Kaáli Nagy Botond, Kali Kinga, László Noémi, Szabó T. Anna és Tábor Ádám fordította a verseket.
Versantológiánk a kortárs örményországi és diaszpórabeli örmény költészet azon számottevő kortárs képviselőinek munkáiból válogat, akik műveikkel jelentős sikereket értek el a hazai és a külföldi rangos fórumokon, és akiknek az írásai fordításban is megjelentek különböző nyelveken. Könyvünket abból a meggondolásból terveztük kétnyelvűre, hogy ezzel is hozzájáruljunk a magyarországi és az erdélyi kisebbségi magyarörmény közösségek nyelvének ápolásához. A válogatás korántsem a teljesség igényével készült, sokkal inkább azzal a szándékkal, hogy betekintést nyújtson a mai örmény irodalmat jellemző tendenciákba, és közel hozza az alkotókat az örmény költészet és kultúra iránt érdeklődő magyar olvasókhoz.




Contemporary Armenian Poems
(Éva Blénesi ed.)
Lector Kiadó , Publication date: 13 January 2023.


Artists of the bilingual anthology: Husik Ara, Vahe Arsen, Anush Aslibekyan, Nerses Atabekyan, Shushan Avagyan, Peter Balakian, Krikor Beledian, Tatev Chakhian, Diramerján Artin, Keith Garebian, Eduard Harents, Anahit Hayrapetyan, Lola Koundakjian, Vahram Martirosyan, Noushik Mikayelian, Anna Muradyan, Nora Nadjarian, Hermine Navasardyan, Marine Petrossian, Armen Shekoyan. The poems were translated into Hungarian by Orsolya Fenyvesi, András Gerevich, Botond Kaáli Nagy, Kinga Kali, Noémi László, Anna Szabó T. and Ádám Tábor.


Our poetry anthology is a selection of works by notable contemporary representatives of contemporary Armenian poetry from Armenia and the diaspora who have achieved significant success in prestigious forums at home and abroad, and whose works have been translated into various languages. We have designed our book to be bilingual in order to contribute to the cultivation of the languages of the minority Hungarian-Armenian communities in Hungary and Transylvania. The selection is by no means intended to be exhaustive, but rather to provide insight into trends in contemporary Armenian literature and to bring the authors closer to Hungarian readers interested in Armenian poetry and culture.

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ։ Տարի մըն ալ

 Տարի մըն ալ

Վախերով -- վատերով -- վէրքերով

Ջանացինք ապրիլ

Քանի հոգի էինք

Քանի հոգի մնացինք

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ

26.12.2022

POETRY INTERNATIONAL - 25th Anniversary Edition

We are thrilled to share that the issue is out, containing a portfolio of contemporary Armenian poets from around the world.

We would love to encourage PI by asking that you purchase copies of this 25th anniversary issue for yourself and your family/Friends, the link is:
https://www.poetryinternationalonline.com/25th-anniversary-issue-table-of-contents/?fbclid=IwAR1thUOYvb0IZopy2Xzu0i5RDgHlBT-6pU4dfAhRBBvhkW80oXbLNOSLac8


Contemporary Poets of the Armenian Diaspora,
edited by ARTHUR KAYZAKIAN & LOLA KOUNDAKJIAN

VAHÉ GODEL, The Law of Numbers/La Loi Des Nombres
SONA VAN, Before the Magi Had Even Reached Bethlehem/ԵՐԲ ՄՈԳԵՐԸ ԴԵՌ ՉԷԻՆ ՀԱՍԵԼ ԲԵԹՂԵՀԵՄ
ANA ARZOUMANIAN, No Lyricism/Nada de Lirismo
ARAM SAROYAN, Saroyan & Minasian
GREGORY DJANIKIAN, Even for the Briefest Moment
ARMEN DAVOUDIAN, Exodus
NORA BAROUDJIAN, On Stage/ԲԵՄԻ ՎՐԱՅ
PETER BALAKIAN, What’s Up
NORA NADJARIAN, Carousel


Many thanks, 

Lola and Arthur (guest editors)

Սիամանթո։ Ափ մը մոխիր՝ Հայրենի տուն

ԱԿՆԱՅ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ


Ա

Աւա՜ղ, ապարանքի մը պէս մեծ էիր եւ շքեղ,
Ու ես երդիքներուդ սպիտակ կատարէն,
Աստղածորան գիշերներու յոյսին հետ,
Վարէն, ահեղավազ Եփրատին կ'ունկնդրէի...։

Բ

Արցունքո՜վ, արցունքո՜վ լսեցի որ աւերակ առ աւերակ,
Քու լայնանիստ պատերդ իրարու վրայ կործանեցին,
Սարսափի օր մը, կոտորածի օր մը, օր մը արիւնի...
Զքեզ եզերող պարտէզիդ ծաղկըներուն վրայ։

Գ

Ու մոխրացա՜ւ այն սենեակը կապոյտ,
Որուն որմերուն ետեւ եւ գորգերուն վրայ,
Իմ երջանիկ մանկութիւնս կը հրճուէր,
Եւ կեանքս կ'աճէր եւ հոգիս իր թեւերը կ'առնէր...

Դ

Փշրեցա՞ւ, ուրե՛մն, այն հայելին ոսկեծիր,
Որուն եթերային խորութեանը մէջ,
Երազներս, յոյսերս, սէրերս եւ կամքս կարմիր,
Տարիներով, մտածումիս հետ, ցոլացին...

Ե

Ու բակին մէջ երգող աղբիւրը մեռա՞ւ,
Ու կոտրտեցա՞ն պարտէզիս ուռին եւ թթենին.
Եւ այն առուակը որ ծառերուն մէջէն կը հոսէր,
Ցամքեցա՞ւ, ըսէ՛, ո՞ւր է, ցամքեցա՞ւ, ցամքեցա՞ւ...

Զ

Օ՜, այն վանդակին կ'երազեմ յաճախ,
Որուն մէջ գորշագոյն կաքաւս, առաւօտուն,
Արեւածագին հետ եւ վարդի թուփերուն դիմաց,
Զարթումի Ժամուս ՝ յստակօրէն կը կարկրչէր...։

Է

Հայրենի՜ տուն, հաւատա՜ որ մահէս յետոյ
Քու աւերակներուդ սեւին վրայ՝ իմ հոգիս,
Պիտի գայ, որպէս տատրակ մը տարագիր,
Իր դԺբախտի երգն ու արցունքը լալու...

Ը

Բայց ո՜վ պիտի բերէ, ո՜վ պիտի բերէ, ըսէ՛,
Քու սրբազան մոխիրէդ ափ մը մոխիր,
Մահուանս օրը, իմ տրտում դագաղիս մէջ՝
Հայրենիքս երգողի իմ աճիւնին խառնելու...։

Թ

Ափ մը մոխի՜ր աճիւնիս հետ, Հայրենի տուն,
Ափ մը մոխի՜ր քու մոխիրէդ, ո՞վ պիտի բերէ,
Քու յիշատակէդ, քու ցաւէդ, քու անցեալէդ,
Ափ մը մոխիր... իմ սրտիս վրան ցանելու...։

Nueva York Poetry Review launches a series of translated poems by Armenian authors

 Nueva York Poetry Review, established in New York and led by Marisa Russo, just launched a curated series of poems by Armenian authors translated into Spanish.

The inaugural poet is LA based Shahé Mankerian. His poems may be accessed here. 

APP welcomes this collaboration, with many thanks to the editorial team and the translators. 

Լօլա Գունտաքճեան/Lola Koundakjian
Curator and Producer,
ArmenianPoetryProject[at]gmail[dom]com

Aida Zilelian: Arshile

Last Painting (The Black Monk), by Arshile Gorky (USA, b.Vilayet of Van, Armenia, Ottoman Empire) 1948. Oil on canvas. 78.6 x 101.5 cm, Museo Nacional Thyssen-Bornemisza, Madrid, Inv. no. 564 (1978.72)

Arshile jan[1],
if we had been friends
I would have smoked cigarettes with you
until my throat was raw and made you listen
to Billie Holiday (did you know “Strange Fruit”?) while
nursing vodka (I would have hated but conceded to) just for you.
I read you loved vodka.

Arshile,
you could have rung my apartment bell
at any hour of the night
and I would have let you in, cradled your face in my hands,
consumed by your wild, vacant eyes
and said nothing.

Love could not transcend the
shadow of ghosts that claimed you long before you escaped,
fled the shores of Lake Van,
your mother’s bosom cold from death –
a body that could no longer soak up your child tears.
This is not why I love you.

Arshile,
I would never have been so star-struck
that your death could have surprised me,
but I would never have forgiven myself
for not deciphering the suicide note
in the slants of your abstractions
and unsettling hues of teal, magenta,
annihilated by frenzied strokes of black.[2]
They incriminate you but,
I would not have seen.

All I know is that your face,
your dark moustache, the grace of your troubled eyes and swept back hair
leave me to think that I could not have saved you, and
loved you nonetheless.

Aida Zilelian



[1] An abbreviation of the Armenian word ‘janig’ (a term of endearment – i.e. darling, love
[2] Arshile Gorky’s last painting, Last Painting (The Black Monk) 1948


Aida Zilelian is a first generation American-Armenian writer and educator from Queens, NY. Her fiction explores the depths of love and family relationships, culture and the connections between characters that transcend time and circumstance. Her first novel (unpublished) The Hollowing Moon, was one of the top three finalists of the Anderbo Novel Contest. The sequel The Legacy of Lost Things was published in 2015 (Bleeding Heart Publications) and was the recipient of the 2014 Tölölyan Literary Award. Aida has been featured on NPR, The Huffington Post, Kirkus Reviews, Poets & Writers, the New York Times, and various reading series throughout Queens and Manhattan. Her short story collection These Hills Were Meant for You was shortlisted for the 2018 Katherine Anne Porter Award.

Originally published in The Ekphrasic Review

Գիրք մը - հեղինակ մը՝ Զահրատ ԲԱՐԻ ԵՐԿԻՆՔ

Չար բաներ

Գացէք ըսէք չար բաներուն որ չըլլան

Որ չըլլայ թէ պատահին

Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհէն

Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին

Չար բաներուն բարև ըսէք մեր կողմէն

Ըսէք գիտենք թէ անոնք կան ու միշտ կրնան պատահիլ

Ըսէք գիտենք թէ կրնան

Օր ցերեկով մութ գիշերով յանկարծակի գալ մեզի

Բայց դուք ըսէք չար բաներուն որ չըլլան

Որ չըլլայ թէ պատահին

Կամ երբ ըլլան հեռու մնան մեր այս պզտիկ աշխարհէն

Քանի որ դուք չէք գիտեր ինչ

Քանի անոնք չեն գիտեր ինչ

Սէր ու սիրով

— Մերթ կենսուրախ — շաղ ու շողով

— Մերթ յուսաբեկ—ահ ու դողով —

Շիւղ շիւղի

Շիներ ենք մենք մեր աշխարհը լոյս օրերու հիւրընկալ —

—Պզտիկ աշխարհ մը որ հազիւ հազ կրցեր է պարտկել

Մեր պզտիկ կեանքն ու մեր անդորրը ջերմիկ—

Այս բոլորը գացէք ըսէք չար բաներուն — և ըսէք

Որ չըլլայ թէ պատահին —

Երբ պատահին հեռու մնան մեր այս տաքուկ երդիկէն

Համն ու հոտը խաթարելու չհասնին

Զահրատ «Բարի Երկինք», Իսթանպուլ 1971

ԱՇՈՒՂ ՇԵՐԱՄ։ ՊԱՐՏԷԶՈՒՄ ՎԱՐԴԵՐ ԲԱՑՈՒԱԾ

Click here to hear the song

Պարտէզում վարդեր բացուած`
Կը սպասեն սոխակի,
Առանց սոխակ թառամած,
Կարօտ են պսակի:
Արդեօք ո՞վ է, դուռն է թակում,
Ա՛խ սիրտս կը դողայ,
Իմ սիրուհիս, ո՞ւր է գնում,
Ա՛խ, սիրտս կը խաղայ:
Գետակի ալիքները
Գնում են խայտալով,
Սիրահարի աչերից
Արտասուք թափելով:
Սիրուհին տանը նստած`
Սպասում է եարին,
Քնարը ձեռքին բռնած
Նուագում լալագին:
Թիթեռը ճրագի մօտ
Շրջում է անդադար,
Մինչ իր վերջ սիրակարօտ
Չունի նա օր, դադար:
Սիրուհին տանը նստած`
Գրում է նամակներ,
Խիստ տրտում կ'անցկացնէ
Իր գեղեցիկ օրեր:




ԱՇՈՒՂ ՇԵՐԱՄ




Sheram (born Grigor Talian, 20 March 1857, Alexandropol – died 7 March 1938, Yerevan) was an Armenian composer, poet-musician (gusan), and folk musician (ashug).

Our inspirations: Daniel Varoujan 20 April 1884 – 26 August 1915 and his spouse Araksi, circa 1913

We honor his memory on his birthday. Varoujan perished during the Armenian Genocide. 

Theadora Siranian: Belle Reprieve

In upstate New York you wake
every morning to a field blue with frost.

Every day is perfected: not a blade of grass moves.
This is the world you need; we always knew this.

Even in that January, endless month,
cutting through the air a gyre of possibilities,

touchless. Huddled together in empty
store doorfronts, such tender animals,

feather and oil, pinions holding palms to mouths,
whispering secrets the wind ripped away,

fragile words flung into the well of winter.

A nanosecond’s grace unraveling, just another
tiny spool of thread lost to the universe,

bodies breaking against air sharp
enough to crack skin, and even now,

in the recesses, the locked corridors
of admission, it still exists: the endurance of the desire

to know nothing better than the shape of your face.

Originally published in Amethyst Arsenic, Winter 2014

Theadora Siranian: Pepper’s Ghost

Before night swarms across the sky—brief slash
of winter citrus at the horizon, then evicted
by darkness. I’m in love again with the idea

of being beautiful, spying my mirrored self
in the dusky half-light. As if only at day’s end
may I be content with my own physicality.

But what I see darts past, sidles in and out,
is vague, porous, not to be trusted. In sleep
I find an egg cratered as the moon floating

in my palm. Obsidian carapace hovering,
murmuring, cracking open to reveal a yolk black
and dense as an animal’s pupil. Limitless

universe, starless galaxy. Midmornings as
a child I watched my mother pray, crouching
in the bedroom doorway, myself supplicant.

Other language, other voice, her face bathed
in tears. Her words like slivered grafts of light
spilling into her steepled hands. The earth

pushing itself round with ancient, fatal patience.
The day swelling, the cicadas beginning
their metal-thresh hum. Always inexplicable:

the cheap plastic statue of the Virgin
on the nightstand—how she kept her face
placid while the arch of one foot remained

planted firmly on the snake’s back. Once,
a neighbor set her house on fire, running
toward us across the field cradling a honey

jar filled with bees, the flames behind her
framing her hair like a halo. I hear
the nothing whisper, palpable as the blood

moving beneath my skin. I break the egg,
lean forward, openmouthed. I am godless.

Originally published in Chicago Quarterly Review (Vol. 27, 2018)

Theadora Siranian: The Unguarded

for A.B.


Even in sleep, past the road’s soft shoulder,
you are the dark circus tent sitting at the edge

of town, your memory emitting whispered
threats into the landscape. In the stumbling

dark I design highway markers: this is the night,
the early morning, the moon a thin wafer of light.

This is my skin slick with the sweat of dreams,
the exertion of finding my way back to the body.

Athena was hammered from the head of Zeus,
sprang battleborn and screaming. Before

there was conflict, there was the anticipation
of violence. You are the ghost, the penny dropped

down into the dry well. Lying awake I see
you, bent toward the counter, whittling away

at your teeth with the blade of a kitchen knife
and a glass of bourbon. Determined sufferer,

unlucky caulbearer. The stars are wounds
carved from the sky, interminable, accusing.

We weren’t always such poison. Once, we were
as if lovers, closer than lovers, closer than sex,

each scar and ritual of the other better memorized
than the folds of a spouse’s body. What they call

abandonment was escape—our own design. We’d been
planning it for years. Temptation made the sky throb.

Our parents’ violence may have become our own
but we cast ourselves into the darkness. In truth,

we never planned on finding our way back from
the forest. Some myths say Athena had a sibling

or friend, Pallas, whom she accidentally killed.

Heartbroken, Athena took her name.

In some they were opponents in battle.

Originally published in Meridian, Issue 39, 2017

Theadora Siranian: Fata Morgana

I.

Two nights ago I dreamt you were dead. You, dead for months.
All this time I had been talking to a ghost, face pressed

to the telephone, imagining you doing the same while staring
at a close horizon of snowslashed mountains.

I drift past sheets of blue ice and what we called civilization.
Nothing is left but broken concrete and trees.

Everything an armature of itself and the world silence.

I slip beneath, the water is cold. Toward the sea.

II.

I disinherit myself again and again so that when it’s time to become
nothing I will be ready. There is a bend, always

a bend and always a bridge, weeping, always, when I pass beneath.

Last week I discovered a phrase: anticipatory grief.
An entire category devoted to what I’d always known as waiting.

Abject, brutally finite and yet limitless, waiting.
Hunger without the appetite, without the desire.

If you died tomorrow I would die tomorrow.

The moon is a wafer of barren light in the river.

Anything pressed too far becomes a sin. Toward the sea.

The naked trees are bruises hammered into the sky.
Somehow I know they love me, somehow I know they don’t care.

III.

When I arrived the beach was washed away. The river ran uphill.

Along the ridgeline there is a red horse that can’t stop running.

Even untethered it runs red against the red sun as though trapped
against the sky, back and forth, wildly.

I dreamt you were alive. I dreamt you were unbroken.

Beside the sun burn the stars, glowing embers of paperweight
balloons floating, soaring. Only birds, gliding white

against white turned golden, slowly.

Their wings are burning, or, the sky is a cinder.

The sky a cinder a cinder a cinder and my mouth pressed to the atmosphere

a flame.

I woke and I was the ghost and it was true, all of it.

Originally published in Poetry Northwest, Vol. XIII, 2019

Introducting Theadora Siranian

Theadora Siranian is a poet and teacher currently living in Kazakhstan. Her poetry has appeared in Best New Poets, Ghost City Press, and Atticus Review, among others. In 2014, she was shortlisted for both the Mississippi Review Prize and Southword’s Gregory O’Donoghue International Poetry Prize. In 2019, Theadora received the Emerging Woman Poet Honor from Small Orange Journal. Her chapbook, She, was released by Seven Kitchens Press in May 2021. More of her work can be found at theadorasiranian.com.

Less the Rescue

The year I tried to trick grief

we stood in the airport

parking garage, smoking

cigarettes and staring at one

another, grief finally kissing 

me firmly on the mouth

before smiling knowingly

and heading for the stairwell.

In truth, it was the years

of waiting that kept me going,

M. warning me over 

the telephone as I stood naked, 

staring into a motel mirror:

beware the void, the void.

But that was only one of my

lives—each more lovely

and vicious than the previous,

each earth turning on its axis

adamantine, the standing waves

of endless oceans offering gifts 

below you must be willing

to drown to discover, wreckers

waiting at the shoreline for

the moment you lose your footing.

In one life I lost my freedom

to a man in a tent

staked to a barren hillside,

his fingers finding my hair

in the morning to toss me toward

his waiting truck.

In another I had sisters, three,

and each told a different

story of our conception.

The first claimed our mother loved

a bull, the second that our father

was a hypnotist who tricked

fairgoers into sex involving blood

rituals with the snake charmer’s 

python. The third sister told me

her version while I slept, and I can 

return to it only in dreams. Then,

a woman wearing a wedding 

dress makes love to me

in the grey dishwater waves

of some cold, abandoned shore.

Here, then, I know I’m not 

mad, to be so divided, to love

and loathe in equal parts like some 

ever-bending switch in the wind. 

She stands soaking and bedraggled

beneath the ferrous sky, no longer

looking at me, and walks away 

down the beach. I watch her go, slip

a stone under my tongue, a token

to ferry between this world and the waking.

Originally published in South Dakota Review, Fall 2019

Rescheduled: Book launch and reading

 

Book Release and Poetry Reading with book signing and reception in-person 

for History of Forgetfulness by Shahé Mankerian

(Fly on the Wall Press, 2021)

Thursday, March 10th, 2022 at 7:00pm ET

Guild Hall | Armenian Diocese

630 2nd Ave, New York, NY

PLEASE NOTE: All attendees must provide proof of COVID vaccination

Readings by the author and NY area writers and scholars:

Nancy Agabian, Christopher Atamian,

Alina Gregorian, Alan Semerdjian,

Alina Gharabegian & Lola Koundakjian

Shahé Mankerian releases his critically-acclaimed debut collection, taking readers back to 1975 Beirut, where an un-civil war is brewing. 

Mankerian asks, “Who said war didn’t love / the children?” setting the tone for a darkly humorous collection in which memories of love, religion and childhood are entangled amongst street snipers and the confusion of misguided bombings.

For more information contact Krikor and Clara Zohrab Information Center

Diocese of the Armenian Church of America (Eastern)

630 2nd Avenue | New York, NY 10016-4885

zohrabcenter@armeniandiocese.org

www.zohrabcenter.org

Melanie Tafesjian: Three poems from the LA Review

 The Journalist 

 

At the bar you read Lolita alone, 

charm me with talk of Foucault and Bikini Kill,

I haven’t seen a man read a book in months. 

Later, I soak in the ceramic tub

at your apartment rental, 

overlooking the sea, the black night air

thick with salt, jasmine.  

 

The next day at the beach, I order mussels,

suck their little bodies free, purple shells

rattling in a tin. You insist on pizza,

your pink neck brightening under the sun. 

When the bill comes you claim 

they ripped you off, those boys 

smoking cigarettes behind the kitchen, 

laughing at the lanky Englishman, scuffing 

their feet on the sandy tile floor. 

 

Of course, you’d prefer a local girl, 

to roll you fresh byrek, 

stir pots of beans on the stove, 

but you won’t stay long enough for that. Anyway,

the men here intimidate you, with their round bellies 

and oiled skin, their chest hairs curling 

into the sun. I tire of you, but stay

to buy grapes and plums 

from an old woman, who winks,

reminds me to marry an Albanian. 

She weighs our fruit. 

I tell you we got a good deal. 

We chew meat from pits, 

watch the sunset. 

 

Soon you’ll be back home

clacking your Mac keys for the online travel journal, 

saying, what a quaint and affordable beach.

The locals were so kind.

 

 

 

The Gift 

 

What I remember most is the way 

…………….you could peel a cucumber 

…………………………..in one strand, the dark green

 

ribbon floating to grass at your feet. 

…………….The fire smoldered— ready for meat. The pale

    …………………………..pile of cucumbers grew. You sliced one,

 

presented it on the knife tip,

…………….nodded toward the white cheese. 

…………………………..Bare grape vines knotted above us, in the dark

 

garden. A black coat edged 

…………….my shoulders, like a grandmother’s. The moon

…………………………..a milk scone, creak of the blue iron gate, you 

 

with plastic bottles of raki— fire liquor. 

…………….Near the stream where bagged kittens 

…………………………..were thrown to drown, your tight jaw—  

 

what comes from losing a father young. The bottles 

…………….crackled under the clutch of nervous hands. You didn’t

…………………………..try to touch me— held the liquor 

 

out front of your chest, instructed, 

 

…………….Pour the raki in a saucepan. 

…………….Over the steam breathe deep, 

…………….burn everything away.

 

That night, in the house, I did as you told me, pulled 

…………….muslin— made a tent of hot breath. Liquid dripped

…………………………..from my eyelashes, rippled in the pan. Steam clouded

 

my vision. I was ill— you cared.

…………….Later you undid me, peeled the jeans

…………………………..from my hips, by morning you had split 

 

a stack of oak for the fire, swept 

…………….every web from the floors.

 

The Harbor

 

A photo. You on the edge of a ferry. A message.

The police are waiting for me. You were a boy once

emerging from the river, flicking water 

from the ends of your hair. Girls falling in love

around you. Did you make it to London? 

Does that smile work there? Today, in Albania,

your mother— cut out by grief— knits doilies. The evening

news blares on. She slips a splash of sambuca in her tea. 

I remember when you brought us to the cafe

with the caged bears. Those giant mammals above us, 

their faces like sad dogs. I believe if I write about you,

I will never lose you. There was the time you knelt 

before me in the shower, a mouthful of ocean,

two boats knocking in the harbor. 

 

Melanie Tafejian is a writer and educator living in Raleigh, North Carolina. Her work appears or is forthcoming in Poetry Northwest, Raleigh Review, Willow Springs, Asheville Poetry Review, and The Kenyon Review.

Published 2 August 2021 in The Los Angeles Review

World Poetry Day 2022 Triangulation Project to include Armenian poets and musicians

SCHEDULE OF EVENTS

Mar 5
UK: Ian Griffiths Ivor Murrell Alex Davis; musician TBA
COLOMBIA/SA: Carolina Zamudio Tallulah Flores Prieto Manuel Iris ; musician Medina
NYC: Joe Roarty Robert Gibbons Dorothy Cantwell ; musician Thomas Vincent Santoriello
comperes Ian Griffiths , Maria María Del Castillo Sucerquia
fb livestream by Walt Whitman Birthplace

Mar 6
BULGARIA; Anton Baev Elka Dimitrova ; Ivan Hristo (poet / musician)
GEORGIA: Shota Iatashvili Paata Shamugia; musician Erekle Deisadze
NYC Billy Cancel Patricia Carragon Chatham Grey; musician Ptr Kozlowski
comperes Anton Baev , Shota Iatashvili
fb livestream by Great Weather for Media

Mar 12
LOWER RIO GRANDE VALLEY: Octavio Quintanilla Edward Vidaurreire’ne lara silva; musician Ray Perez
KOREA: Hack Hee Kang Park Dukkyu Hanyong Jeong , musician Young Ok Hwang
NYC: Mike Jurkovic Kofi Kofi Fosu Forson Marc Ellot Marc Eliot Stein ; musician Alan Semerdjian
comperes Octavio Quintanilla , Tanya Ko Hong
fb livestream by Calling All Poets

Mar 13
PIACENZA: Antje Stehn Viviana Fiorentino Mauro Ferrari; musician Betty Gilmore and Il principio attivo (plus Sabrina De Canio , Piccolo Museo della Poesia Chiesa di San Cristoforo, Piacenza)
ARMENIA: Lola Koundakjian Nora Nadjarian Arthur Kayzakian; musician Aram Bajakian
NYC: Don Krieger Karen Neuberg Francine Witte ; musician Tom Gould ( Bossa Nova Beatniks)
comperes: Antje Stehn , Lola Koundakjian
fb livestream by Cultivating Voices Live Poetry

Mar 19
ROME: Lucilla Trapazzo Mara Venuto Alessandra Corbetta; musician Ermanno Dodaro
BUCHAREST: Mircea Dan Duta Shurouk Hammoud (SY) Masud Uzaman (BD); musician TBD
NYC: Matthew Hupert Anthony Policano Ngoma Hill ; musician Rick Eckerle
comperes Lucilla Trapazzo , Mircea Dan Duta
fb livestream by NeuroNautic Institute

Mar 20
BOLTON: Melanie Neads Emily Cook Dr Ben Wilkinson; musician Nat Clare
CHENNAI: Srilata Krishnan Poornima Laxmeshwar Hema Praveen; musician The Coconut Milk Project
NYC: Zev Torres Howie Faerstein Cindy Hochman; musician Didi Champagne
comperes Dave Morgan , Sriram Gokul (Sriramgokul Chinnasamy)
fb livestream by Live from Worktown

Զահրատ: Հրանդ Տինքին

Աղաւնիները համոզեցին, ըսին որ իրենց վրայ

չեն կրակեր. Հրանդ հաւատաց։ Թէպէտ երկչոտ՝

հաւատաց թէ աղաւնի մըն է։

Բայց կրակեցին։

Նախատեսած էր, մէկ քանի տարի առաջ ըսած էր ինծի.

«Իմ մահը պիտի ըլլայ ոտքի վրայ՝ կանգնած, ոչ թէ պառկած՝

անկողինի մէջ»։




Թող պառկի լոյսերու մէջ։

Եթէ մեզի հարցնէք, ան միշտ յաղթական պիտի կանգնի՝

անաղարտ արձանի մը պէս։




- «Հրանդ Տինքին», Զահրատ


The doves swayed him,
        saying no one fires on them


Hrant believed them.
        Although timid:


He believed
        he was a dove.


But they
        shot him


He had foreseen it,
        he told me a few years ago,


"My death will be on my feet, standing up, not lying down
        in bed. "


May he rest in light.


        If you ask us, he will always stand victorious:


            like an immaculate statue.






Zahrad“To Hrant Dink", translated by Lola Koundakjian

Hamazkayin Canada presents a reading

HAMAZKAYIN Canada presents

a bilingual reading of Daniel Varoujan's 

SONG OF THE BREAD

with a new translation by Tatul Sonentz-Papazian

SUNDAY, November 21, 2021 at 2:00PM EST

 Click to expand

Լեւոն-Զաւէն Սիւրմելեան։ Ասացուածք ծառ տնկելու մասին

Տէր, օրհնէ՛ ծառն այս մատղաշ։ Ես կը տնկեմ զայն ահա
Փխրուն եւ սեւ հողին մէջ ուր պապերըս կը պառկին.
Ես՝ անոնց թոռը հսկայ, այս հողին տէրն եմ կրկին,
Ու արեւուն տակ կ՚աճիմ՝ անունն իրենց շուրթիս վրայ…։


Պիտի բանայ ծառն այս մեծ իր բազուկներն ու հոգին,
Գրկած իր մէջ պապերուս արեւոտ շունչը անմահ.
Տէ՛ր, միսմինակ, նազելի, այս ծառն աղօթք մը ըլլա՜յ
Ու փաթթըւիլ իր մարմնոյն գան սիրողները գիւղին…։


Էրկաթագիր պատութիւնն այս մըտերիմ հողերուն
Աչքիս արցունք կը բերէ… Փառք ու մեռել շատ ունի
Երկիրն իմ հին, ալեւոր՝ որուն ես թոռն եմ վայրի,
Խոկումներով բեղմնաւոր, երազներով օրօրուն…:


…Մեռելներուս իբրեւ խաչ՝ ես այս ծառը տնկեցի…:



Լեւոն-Զաւէն Սիւրմելեան 1905-1995

Thoughts on Planting a Tree


By Levon Zaven Surmelian

Lord, bless this sapling. Look, I am planting it
In the crumbly and black soil where my ancestors lie;
I, their hulking descendent, possess this land again,
And grow and flourish under the sun, with their names on my lips.

This tree shall stretch open its great arms and soul,
Cradling the undying, sunlit breath of my forebearers;
Lord, let this lone, graceful tree be a prayer,
And let those, who hold their hamlet dear, come and hug its trunk.

The narrative of these cherished grounds, writ in ancient, majuscule script,
Brings a tear to my eye… This ancient, hoary land of mine
Has many dead and glory aplenty, and me as its wild offspring,
With fertile ponderings and swaying dreams.

As a cross for my dead departed, I planted this tree.




With many thanks to the Armenian Institute for providing the original text and translation.

ՆԻԿՈՂՈՍ ՍԱՐԱՖԵԱՆ; ԳՆԱՑՔ

Ոչ ուժ է, ոչ ախտ՝
Մարդատեաց հոգիս,
Այլ ճամբորդ մ’աղքատ՝
Քաղաքէ մ’ուրիշ
Քաղաքի միջեւ,
Ձգածիս ընդմիշտ
Եւ դեռ անորոշ
Գալիքին միջեւ։

Ապակիին դէմ,
Ուր կը կռթընիմ,
Հոսող եւ անհիմ
Իրերու վրայ
Գլուխս է դալկադէմ՝
Ծովամայրի պէս,
Երբ շոգեկառքէս
Դէպի հակառակ
Սիրտըս կը սուրայ։

Բազուկը, որ զիս
Սեղմած՝ կը տանի,
Շարժումով մը խիստ
Կը քաշէ արագ
Լաթը սեղանին՝
Հողերու տակէն,
Ուր գըլորելէն
Տուներ կը թափին,
Լապտերներ գոյն-գոյն,
Կայմեր հերարձակ
Հեռաձայններու։

Մեքենան ծառ մ’է,
Որ աստղերուն տակ
Տերեւներն ամէն
Պիտի տայ հովին
Մինչեւ լուսածագ։

Կամուրջներու խոր
Փորերէն՝ մուրճի
Թափօրներ, խռպոտ
Ոգիներ կ’աճին։
Ու սուր մը՝ գետէն
Կը նետէ անդին
Յուշերըս բոլոր։


— Պէտք չէ գանգատիլ,
Պէտք չէ ետ դառնալ, -
Հրեշտակը կ’ըսէ.
-Ձգածիդ դիմաց՝
Եթէ չես ուզեր
Ճամբայիդ կէսէն
Քարանալ յանկարծ
Ղովտի կընոջ պէս։
Նայէ՛ աւելի՝
Կաղանդի ծառին,
Որ սիրտըդ կապես
Անոր ծայերուն,
Ուր լուռ՝ կը վառին
Բազմահայելի
Պարասըրահներ,
Խանութներ փայլուն։

Այս քաղաքը նոր,
Լապտերներն անոր,
Ջրվէժներն անվերջ
Գործատուներուն,
Այս թառը անհուն՝
Տուներու ճերմակ,
Որ կոյր՝ կը սպասեն
Լուսնկային տակ,
Ու դեռ անոր մէջ
Ինչ որ կը տեսնես,
Ինչ որ կ’իմանաս,
Դանիէլի դէմ՝
Ոսկի, անվընաս
Պառկող առիւծն է։

Գետը կ’անհետի։
Վերելակ մ’յանկարծ,
Ու վերելակին
Վիժումէն ծակած
Սիրտըս։ Իր ետին
Դուռ մը, դուռէն դուրս՝
Կիներ, պարոններ,
Մարդ մ’ալեմօրուս։

Բոլորն ալ լըռին,
Բոլորն ալ տարտամ՝
Ծովախոյզներու
Տըկար լոյսին տակ։
Սինեմայի լուռ
Վարագոյրին պէս՝
Նորէն սըրարշաւ
Պատուհան մ’անդին։


Ու անիւները,
Գնդիկներ ուժգին՝
Որ կը սալարկեն,
Կը կազմեն դեռ զիս,
Մոնթէ-Քրիստոյի
Բանտին պատին պէս՝
Որուն ետեւէն
Դառնութեան մը հետ
Գանձ մը կը խօսի։

Քաղաքը, սակայն,
Որ ալ կը լըքես,
Երբ խածած է քու
Քայքայուած սրտիդ
Թնճուկուած ծայրէն,
Կը պարպէ յանկարծ
Եւ անվերջ՝ զքեզ,
Ճախարակի պէս՝
Քանի հեռանաս։

Ոչ ուժ է, ոչ ախտ՝
Մարդատեաց հոգիս,
Այլ ճամբորդ մ’աղքատ՝
Քաղաքէ մ’ուրիշ
Քաղաքի միջեւ,
Ձգածիս ընդմիշտ
Եւ դեռ անորոշ
Գալիքին միջեւ։

«Անջրպետի մը գրաւումը»

Lory Bedikian: On the Way to Oshagan featured in "On Being"

Click here to hear an audio clip of this reading by Pádraig Ó Tuama.

“I stop the car, cross the dirt road
to see what the old woman’s selling.
Hoping for a cold drink, an extra
postcard to write this evening, I find
her tucked behind a table, under a tarp,
fly swatters swaying above her head.
Stacks of Marlboro boxes, packs of gum
are the only things I recognize among
the odd Russian, Armenian labels.
She must not hear me, because she keeps
rolling a square of newspaper into a cone,
fills it with roasted sunflower seeds.
I ask for one, saying ‘meg hahd hahjees,’
fumbling to find a dram among my dollars.

Her eyes, the color of two almonds
rise for only a moment before she asks
with a low, coarse, parrot-voice
if I like America, if I’m married and where
exactly is this place called ‘Glendale?’
With an awkward smile I drop indifferent
answers for her, like coins in the palm.
Until this exchange I had convinced myself
that I do not look like a tourist. After all, having
an ancestral name, firm family tree, the language
ironed to my tongue since the day I was born,
how could I be just another Amerigatzi? I say
this to myself, though I’m the one with the walking
shoes, the camera, the plaid-patterned pants.

She interrupts my thoughts with ‘Welcome
to Armenia. Please take these seeds for free.’
When I extend the money, I notice her face
shrinks in the afternoon light. Back in Los Angeles
I would have insisted to pay. But with this unexpected
visit I simply remembered how I was raised,
before the textbooks, the corporate cubicles,
before I learned to get fashion magazine
haircuts, attend culturally sponsored events.
I hear my parents say, ‘Love this seven-member family
all your days and nights, learn to take every offering
with grace, no matter the given size.’
I bow my head, say thank you. She insists
it’s nothing, asks that I come back soon.

Forgetting why it was I stopped at all,
I walk back across the dirt, cracking
one open. Its shell tastes of the same
salted seeds tucked by my grandmother
into coat pockets for evening walks.
Like a small communion, I contemplate
the seed with my tongue and swallow.
I almost turn to wave, but get back
in the car. For miles around, there is nothing
but land I follow on the map.
There is nothing but this old woman
and her convenience stand
made of brick and woodon the edge of a beaten road.”

 

From The Book of Lamenting

Lory Bedikian: PANDEMIC TALLY: AT ODDS WITH MAY

Click here for an audio clip of the poem. 

Apologies, mother, that you had no funeral. It was too close

to call the priest. Shovel of dirt. Flowers. Strangers with masks

in charge of lowering the coffin. Cyber condolences. Incense.

My sons face the screens. My sons face a future without most

of the people I loved. The teacher calls on those who are fast,

fed what they want for lunch. My sons clench their teeth.

All the funding has gone to the birds. Beautiful creatures, gleaming

feathers, whose babies have their feathers combed by aardvarks

and stool pigeons. These fledgelings always get to bed on time.

Postpone the check-up, the procedure, the poetry of mourning,

there’s a pandemonium of voices coming from a white tower

full of more fowl. Where are they all coming from?

Bombs. Children and mothers die together. They didn’t get

a chance to contemplate as they did on school days. The forests

destroyed. Their husbands already buried. Conveyer belt methods.

I don’t want to talk about kin, kinship or cognac. It always ends

with maps, my father’s voice, my ancestors kneeling by graves.

I want everyone to stand up to choir it out. Even the dead.

There is no such thing as writer’s block. There is no such thing

as writer’s block. (Their favorite pencil was left in their usual café,

while the chandelier doesn’t give its typical, shrewd light).

Prison. In prison because they always wrote, even when they were

told that you are pissing off the guy in charge. The guy in charge,

when he was a boy they should have given him ripe apricots, pencils.

A reference to Donna Summer doesn’t seem to fit the tapestry. Don’t

see why not. Donna Summer lived in Los Angeles, she sang, ignited,

died. People still play her songs on the corner of Hollywood and Vine.

Dad, did you find Mom? Before she died she wanted to hear Elvis Presley

sing I Can’t Help Falling in Love With You, but I don’t know if that ever

was taken care of. She never told me if she missed you.

An antimicrobial resistant infection is not an easy thing to take care of

when almost everything is limited, when almost everyone seems

daunting with their masks and no masks and deranged attitudes.

I hear Grant Green’s Sometimes I Feel Like a Motherless Child

while I wash another sink full of greens. Sometimes motherhood

is a well without rope or bucket. Even the blue sky still hunkers down.

Lory Bedikian

Published in Adroit Journal

LORY BEDIKIAN: BEFORE THE ELEGY, SPEAK TO HER

Click here for an audio clip of the poem. 

Zevart, before you decide to go

anywhere, let me construct a ship of books,

sailable & plenty, free of disease & car rides,

a ship anchored to everything & nothing,

Zevart of my birth, a name I will not

simplify for them. Let them say it.

Zevart. Zevart of rose petal jam & calluses,

your mother, a desert walk, her mother

hovering above sheep’s brain stew,

Zevart. Zevart. All I have left

of my first blurred sight. All that’s

left of my own name, its song —

leave now & I won’t find the impossible

argument of daybreak. Depart if you want,

but the phone will keep ringing.

Voice of Zevart. Body of Zevart.

Bathing Zevart. The weight of your body

on my arm, as if holding a country.

May you never read this, never learn

what I’ve done. A tradition never yours

this scrawled before it should be, your name

a drum, the only part I’ll borrow, and so,

Zevart. The rest can stay in their glass

cases. Remember how our folktales began?

Gar oo chee gar. Once there was and was not

a life we knew full of produce & price

tags, tell me again before you go there,

how you & one brother took James Dean

to be a god. Aleppo tired of you.

Your mother never done in the kitchen.

What is it now that I’m doing?

Did I actually think this would preserve you?

How can I close this, when a train could take you

through a tunnel, a bag of dates & walnuts

on your lap, sudden darkness while you chew,

snickering at what you were never taught.

What did I promise? Oh, yes. This.

Zevart. Zevart. Zevart.

Lory Bedikian

Published in Adroit Journal

Մարօ Մարգարեան: ԱՌԱՋԻՆ ՁԻՒՆԸ

Լուսաբաց էր մարմար,
Թափւոմ էր թեթեւ առաջին ձիւնը.
Հոգիս ուզեց յանկարծ
Այդ անդորր պահին
Տեսնել քո տունը:

Եւ անցայ ես խաղաղ,
Անցայ ես խաղաղ ձեր փողոցով.
Նիրհում էր աշխարհը պաղած
Լռում էր ճերմակ մի ծով:

Եւ քո տան մուտքի մօտ,
Հեռուից դեռ,
Տեսայ քո համաչափ քայլերը
Խառնուած ուրիշի
Քայլի հետ,
Իսկ շուրջը
Մաքուր ու անդորր էր:
Իսկ յետով աշխարհում այս,
Որ անհուն ու անծիր է,
Երբ տեսնում եմ ձիւնին
Քայլերի հետքեր կան,

Թւում է ամէն տեղ
Նրա հետ անցել ես,
Եւ աշխարհի սրտում
Սրտիս պէս
Վէրքեր կան:


Մարօ Մարգարեան
1952

FIRST SNOW

It was a dawn like marble

The first light snow was falling.

In that quiet moment

My soul suddenly wanted 

to see your home.

And I passed by serenely,

I passed peacefully by your street.

The world was dormant frozen

The white sea was silent.

And near the entrance of your house,

From afar,

I saw your symmetrical steps

Mixed with someone 

else’s steps

And around

It was clean and tranquil.

And after this world,

which is endless and infinite,

When I see human steps 

on snow

It seems that everywhere 

You passed by

in the heart of the world,

Like my heart,

There are wounds.

Maro Markarian

Translated by Lola Koundakjian

Shahé Mankerian’s debut poetry collection History of Forgetfulness book launch [postponed]

DUE TO CIRCUMSTANCES BEYOND OUR CONTROL, the event is postponed. WE WILL KEEP YOU POSTED.

Please join us for the Book Release & Poetry Reading of Shahé Mankerian’s debut poetry collection History of Forgetfulness with readings by NY area writers/intellectuals Nancy Agabian, Christopher Atamian, Alina Gregorian, Alan Semerdjian, Alina Gharabegian, & Lola Koundakjian

The Zohrab Center was established through the generous gift of Mrs. Dolores Zohrab Liebmann in memory of her parents, and dedicated on November 8, 1987 in the presence of His Holiness Vasken I (†1994), Supreme Patriarch and Catholicos of All Armenians;  and His Eminence Archbishop Torkom Manoogian (†2012), Primate of the Eastern Diocese of the Armenian Church of America. Liebmann’s father, Krikor Zohrab 1861-1915), was a renowned author, jurist, humanitarian and community activist in Constantinople, who was among the first Armenian intellectuals killed in the 1915 Genocide.

December 2, 2021  7:00pm ET 

at Zohrab Center

630 Second Avenue

New York, NY 10016-4885

Lorne Shirinian: The Rule of Three

For my grandsons Rafael, Ari, 

Joshua and Aaron Shirinian

Un coup de dés n’abolira jamais le hasard

Stéphane Mallarmé

For most, 

memory lasts

but three generations

father 

son 

and grandson

The next will likely never know

her grandfather’s father 

Stories of him will haunt

much will remain unknown

fragments and shadowy descriptions

of a life almost lost but for rumour

For the lucky ones a faded photo

in the end family history built on supposition

I never knew my grandfather

My father hardly knew his father

In 1915 before the massacres

Ottoman soldiers forced him into a labour battalion

never to return

the absence of fathers became the Armenian curse

My father barely knew his mother

yet the persistent memory

a park in Istanbul in 1921

he is eleven the last time he sees her 

she holds him close and feels

his soft wet cheek against hers

she whispers you’re safe here for now

my son 

I can’t give you a future in this country 

I must leave while I can

perhaps after the war… 

he feels her fear and shudders

she hugs and kisses him and says goodbye

turns in pain and leaves him crying 

in the orphanage

Then the killing began again

Armenian orphans were taken

over the Ionian Sea to the safety of Corfu

Many times he had escaped death

wandering from one column to another 

on the forced march east

How often did he cry for his mother 

when he became a father

How often

            she leaves him crying in the orphanage

In 1965 in our living room in Toronto

I asked my father if he remembered his father

his face, his voice, his touch

I wanted something to hang on to

He just shook his head

and looked away

There are no pictures of my grandfather

but my father had a memory of him he shared 

which I turned into a story for safe keeping

Can you hear his voice, I asked

In my dream, he said, he speaks but 

I can’t hear him 

My mother had no memory of her parents

She was a baby when they were exiled and killed

for being Armenian

She had no idea how she survived

who saved her and placed her in different orphanages

Family history erased in two generations

My sons knew my parents

and have good memories of them

My four grandsons know me but it’s likely

their sons and daughters will not

But I will leave stories, books, photographs and films 

for them all

Most of us are victims of the three-generation fate

of human memory

Oh, my grandsons, I want to dance at your weddings with your beautiful grandmother

I want to help lift your chairs high in the air

to celebrate your lives

I might be absent but

I will leave you much to remember

May 1, 2021