Սագօ Արեան: ԱՄՈՒՐ ԿԸ ՍԵՂՄԵՄ ՁԵՌՔԸ....
ԿՐԱԿԸ ԴԺՈՒԱՐԻՆ, երբ կը վառես գլանիկը
Անզօրութեան պահերուն
Տիեզերքի խենթ,հզօր ալիքներուն դիմաց
Եւ քաղաքին դիմաց
Որ պատուած է դեղին մշուշով
Հիմա քանի գրիչներ
Իրենց տառերը կը զարդարեն թուղթին վրայ։
Հիմա կրնաս առանց ձայնի ու աներկիւղ Կաթուածահար ըլլալ,
Կամ յարութիւն առնել երկար ու հիւանդ գիշերէներէն յետոյ
Նորէն յիշեցնելու կարգով քու ականջիդ պիտի ըսեն
Թէ ինչքան դժուար ես
Աւարտ չունի Յուլիսի տապը.
Քոյրդ կրնայ քեզ պատառ մը հաց զլանալ
Ցամաք մը հաց
Հոգիի հաց ու դուն գլուխդ ծռելով
Հին ‘նտռտուքներուն
Ու հին ձայներուն մէջ պիտի վերագտնես քու ձայնդ
Այդքան վաւերական ու անշառ ձայնդ.
Որովհետեւ,
Յուլիսը պիտի նետէ քեզ «Սէֆիր»—ի խորագիրներուն մէջ.
Ամէն տեղ Ստրուկ ճերմակ— մահ
Ամէն տեղ Գաղթական ու ողբ
Ամէն տեղ Պատերազմի ահ։
Ես պատերազմի ընկերն եմ,
Ես պատերազմի գիրն եմ,
Ներողութիւն ըսելու եկայ
Դուռը բացէ՛ք.
Քաղաքները սուտ վկայարաններ են ճերմակ դագաղներուն առջեւ,
Ես խնձորեսկ նստած թթի արաղ կը կոնծեմ.
Դիմացս պաստառին վրայ
Շիահ կամ նապաթիէ,
Պզտլիկ երեխաներ ճերմակ կը հագնին....
Հիմա ինչպէս պատմեմ աշխարհին
Որ ես բարանոյիք վիճակներու մէջ էի,
Երբ մահ էր,
Ամէն դի
Ինչպէս պատմեմ մարդկանց
Որ ով էր հրէշը եւ ով էր զոհը այդ ժամուն...
Չէր բաւեր կարծես Էմիլ Սիորանի վատ, շատ վատ թարգամանութիւնը,
Կամ ՀրանտԻ ծանր մէկ էսսէն
Ուր գրականոբթիւն ճերմակ աղաւնիի պէս
Կը թեւածէր,
Ճերմակ մինակ աղաւնի...
Ու մօրուքիս մէջ գիրի տաղաւարներ կը թա’ռտէին,
Երբ երկուսով ես ու կինս «Հայաստանի Հանրապետութիւն» թերթի շէնքին,
Ամէնէն բարձր յարկը ելլանք,
Ամուր սեղմած եմ ձեռքը,
Ա’ին մէջ երեխաներուս կապոյտ հլունը կայ պահ դրուած ...
Կը բարձրանանք...
Խմբագրին հետ պիվա խմելու....
.....
Անտուն մահը զիս կը հալածէր...
Տանդ դուռը գոցեր գացեր ես կ՚ըսէր ....
Բայց մոմը կը մնար վառուած
Մինակութիւն հէրն անիծեցի,
Այլեւս մինակս հացի չեմ նստիր ըսի
Կասկածներու շապիկը պատշգամբի նետեցի
Ու հոգս չէր որ ընկերներ չմնացին
Ոչ ալ բարեւ տուին....
Ծօ թքա՛ծ....
Յուլիսեան պատերազմը մոռցանք,
Մոռցաք ամէն ինչ,
Ես չեմ մոռնար Յուլիսեան կարմիր օրագիրս
Գիտեմ ով է նեռը,
Սուրճի բաժակները բերի,
Բերի սառը ջուր,
Կապոյտ կոնեաք բերի
Վառեցի մոմը յաւերժական հոգիներուն...
Լեզուս կտրեցէք
Հոգս չէ,
Պատեանի մէչջ դրէք զիս,
Պահարանի,
Բանտի նկուղ Եթէ կ՚ուզէք,
Մինակ սեւ ամրոցի
Ինչ կարեւոր են այս բոլորը.
Կրնաք խաչել զիս,
Հողածին հողս, աւազս
Մարմինս որ աւազ է...
Կրնաք պատեանէս դուրս հանել
Երեւակայութիւնս
Կրնաք գողնալ բառերս...
Կրնաք զէրօ դնել անունիս առջեւ,
Այս բոլորը սակայն յիմարութիւններ են.
Որով պիտի մնայ սիրտս
Սիրտս որուն մէջ յուլիսեան արիւնը
Կաթիլ— կաթիլ պիտի հոսի.
Ու վառէ յաւերժութեան մոմն այս...
Այս հորիզոնական երազներու անկրկնելի բառը...
Այս ճզմուած սիրտը պիտի մնայ
Մի խոնարհիք ....
Ես եկած եմ ներողութիւն խնդրելու,
Բոլոր մահերուն համար,
Բոլոր սպանդներուն,
Բոլոր աւարտին չճհասած սէրէուն,
Բոլոր մարած աստղերուն համար,
Ես եկած եմ ‘ակ դռները բանալու,
Ծայր աստիճան ինքնավստահ,
Ծայր աստիճան մաքուր,
Մաքրութիւն....
Որ պահուած է սրտիս մէջ
Կարմիր երակներուս...
Ես եկած եմ մտնելու մայր դարպասէն
Չնետէք անցեալս
Զգոյշ չխօսիք յանձանքներուս մասին,
Մեղքերուս եւ հայհոյանքներուս մասին....
Ես պատերազմի մանչուկն եմ
—Վարպետիս գործածած բառով, Մանչուկ—
...Եւ հիմա
Կանգնած եմ
Յուլիսեան պատերազմը վկայելու
Վկայելու այդ շէներուն
Ու մարդոց մասին
Որ մեռնիլ չեն գիտեր....
Հարաւին մասին
Որ էր սուրբ եւ անաղարտ օրէն,
Վաղ օրէն,
Եկած եմ բարի կարասին մէջ ձէթ պահելու...
Եկած եմ
Որովհետեւ դարձի ճաբան նետեց զիս հոն ուր պատերազմը կ՚աւարտի...
Ես կ՚ատեմ պատերազմները, կ՚ատեմ պատերազմները
Կ՚ատեմ բոլոր պատերազմները...
....
Կը դառնամ հիմա
Ներողութիւն խնդրելու աշխարհէն ...
Խնդրելու ....
Խնդրելու երրորդ “ՇԱ ՊՍԱԿՍ,
ԴՐԷՔ ԳԼԽՈՒՍ “ՇԱՊՍԱԿ ՅԱՆՈՒՆ ՅուլիսԵԱՆ ԶՈՀԵՐՈՒՆ ....
Կամաց —կամաց ելլենք վեր
Կամաց— կամաց
Լռենք կամաց— կամաց
Բառը թող լռէ,
Շունչ որ մեզմէ դուրս պիտի գայ ...
Իբրեւ յաւիտենութեան աստղա’ոշի
Տեղ մը ուր
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները .....
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները ...
Պիտի լռեն ....
Սագօ Արեան
Յուլիս 2009
No comments:
Post a Comment