Վահէ Վահեան։ ՄԻ ՏՐՏՄՆՋԱՐ

Մի տրտմնջար, անտէր հոգի,

Թէ չունիս զենք ու պաշտպան.

Գանձերդ չեն խորած ոսկի,

Որ վրադ աչք ուենան։

Հոգիդ անդուռ շտեմարան,

Բերքերդ անկեղծ, անկապուտ.

Բաշխէ առատ եւ անվարան,

Մինչեւ վախճանն օրերուդ։

Վահէ Վահեան, 1967

DON”T GRUMBLE

Don’t grumble, you restless soul,

That you don’t sit in a guarded fortress,

Yes – your pockets are not lined with gold,

But you are free from greed’s grasp.

And so, your soul remains a doorless warehouse,

Your fruit pure, untainted,

Spread it far and wide without hesitation,

Until your final breath.

Vahe Vahian, 1967

Վահէ Վահեան։ Հին ալպոմի մը էջին

Որքան յոյգեր անխօստուաե, 

Որքան երազ, կարօտ, ու սեր, 

Որքան խոհեր իմաստութեան 

Ու թառամած որքան յոյսեր 

Կը ննջեն ծոցն այս թերթերուն 

Ծաղիկներու նման դժգոյն։

Բայց կը դողան ու կ՚արթննան 

Յոյս ու երազ, կառօտ ու սեր, 

Որպես թէ մատն հպեր գարնան՛ 

Կառնեն իրենց կոպերը վեր, 

Երբ կը նայիմ այս թերթերուն, 

Արտասուքով հոգիս լեցուն։

Ու կը խորհիմ...Ով պիտի, ո՞վ, 

Այստեղ ննջող եւ իմ յուշին, 

Տարիներ ետք, կեանք տայ կրկին, 

Գարնանաբոյր իր արցունքով։

Վահէ Վահեաև Պեյրութ, 1955

To the pages of an old photo album…

How many unspoken emotions,

How many dreams of yearning and of love,

And how many overripe hopes,

Sleep within the bosom of these pages,

Like an a flower that has never blossomed ?

But they begin to tremble, they wake !

Hopes and dreams, yearning and love,

Just as Spring fills the gnarled branches of oak with vibrant green youth,

I give new life to these shadows of the past…

My soul fills with tears..

And I begin to think…Who,

After many years have passed,

Will give these slumbering pages life once more,

And give these fading shadows another Spring…

Vahe Vahian, 1955

Վահագն Դաւթեան։ Խաչքար

Տատասկների, քարերի մէջ,
Քամիների, արեւի մէջ,
Ձիւների մէջ, շոգ ու տօթի,
Այսպէս մենակ, այսպէս ոտի,

Այսպէս խոնարհ, այսպէս ըմբոստ,
Այսպէս փխրուն, այսպէս շիտակ,
Այսպէս խրթին ու այսպէս պարզ
Կանգնել է նա երկնքի տակ…

Կանգնել է նա արեւի դէմ,
Որպէս թախիծ ու խղճի սիւն,
Կանգնել է նա դարերի դէմ,
Որպէս խաչուած գեղեցկութիւն…

Վահագն Դաւթեան (1922-1976)

Dans les ronces, dans les pierres,
Dans les vents, au soleil,
Dans la neige, la chaleur et la touffeur,
Si seul et si alerte,

Si docile, si rebelle,
Si fragile et si droit,
Si difficile et si simple
Il est là debout sous le ciel…

Il est debout face au soleil,
Comme une tristesse et un pilier de conscience,
Il est debout face aux siècles,
Comme une beauté crucifiée…

trad. Élisabeth Mouradian & Serge Venturini

Khatchkar

(stone carved cross)

In thorns, amongst rocks

in windstorms and bright days

under the snow, in scorching heat or burning sun

alone, it stands still

So humble and stubborn

crumbling, but upright

always difficult and yet simple

it stands under the sky

It stands against the sun

as a pillar of grief and conscience

intact against the passage of time

like crucified beauty.

Translated by Lola Koundakjian

Սեւան Հանէշեան-Պետուրեան: ՄԱՐՄՆԱՑՈՒՄ

Աշուն է։
Հասած եմ բնութեան մէջ,
ուր կանաչին մէջէն երանգներ կը ծլին
ու կեանքը գոյներո՜վ կը ցոլայ։

Հասած եմ խորհուրդին մէջ
ու կը փնտռեմ հին աշխարհը,
մանո՜ւկ հայեացքին
գաղտնիքները,
որոնք ապագայ առեղծուածին
ճանապարհը հիւսած էին
ու մտածումները,
որոնք կը թեւածէին
կեանքին բոլոր անկիւնները։

Խորհուրդին մէջէն
խորհուրդնե՜ր կը ծնին,
հին աշխարհը կը միանայ
խորհուրդին
բաղձանք մը ծիլ տալով։

Աշուն է…
Պա՞հն է կամրջումի,
Կամ հին ու նոր խորհուրդներու միացումի,
Կա՞մ նորաստեղծ երանգներով ընթացումի։

Նորահայեացքին մէջ կþարտացոլայ անցեալը
իր նո՜ւրբ երանգներով,
կեանքը մարմնացումն է խորհուրդին։

Սեւան Հանէշեան-Պետուրեան


INCARNATION

It is autumn.
I am here among nature,
where hues bud through greenery
and life radiates with colors.

I have entered the mystery
seeking the old creation –
the secrecy
of juvenile world’s observation
that had woven the itinerary
of the future hesitation
and the reverie
that sailed on
to all corners of creativity.

Through the mystery
mysteries are born,
the old world makes its entry
offering a budding wish
to the mystery.

It is autumn…
Is it the moment to construe,
or merging of mysteries old and new,
or a course of improvised hues?

The past reflects in the newly viewed
with its finely-tuned hues –
life is the incarnation of mystery.

Sevan Haneshian-Bedourian
Translated by Tatul Sonentz

Introducing Sevan Haneshian-Bedourian

Sevan Haneshian- Bedourian was born in Kessab, Syria. She graduated from Ousoumnasirats Armenian High School in her town then received a Bachelor’s degree in Business Administration from Tishreen University. She also holds an Associate degree in Armenology from Karen Jeppe Armenian College in Aleppo.

Sevan was a member of the Armenian Syrian Writers Union. She moved to the United States with her husband Rev. Fr. Karekin Bedourian. They have two daughters and live in Orange County, CA.Sevan's poems have appeared in various Armenian newsletters, magazines and yearbooks: Yert, Aztag, Kantsasar, Gamar, Shavigh, Karoun, Narcis, Hayrenik and Asbarez.

ՄԱՅՐՈՒԹԻՒՆԸ

Սեւան Հանէշեան-Պետուրեան 

Լուռ է գիշերը…
Ակնախտիղ աստղերը կ՛աւետեն
ճշմարիտ երջանկութիւնը,
արտասուքը կը միաձուլուի ժպիտին
եւ աշխարհը կը նուագէ մեղեդին։

Ակնթարթ մը՝ անբիծ սիրտ մը
կը տրոփէ սրտի՛ն վրայ,
ակնթարթ մը՝ սէր մը
կ՛ողջագուրէ աշխարհը։

Հոգի՜ մըն է հոգիէ բխած,
կեանք մը՝ երկինքնե՜ր շաղկապած։
Կայծկլտացող զոյգ աչուկնե՜ր,
աստղերու ցոլանք՝ յոյս պարգեւող,
աստղերու պերճանք՝ հրճուանք սփռող։

Երկու մանր թաթիկնե՜ր
տիեզերքը գալարող։

Լուռ է գիշերը…
Լոյս մը անծիր կը շողայ հոգւոյն մէջ,
մայրութիւնը՝ քաղցրութիւնն է կեանքի,
մայրութիւնը՝ առեղծուածն է աշխարհին։

MOTHERHOOD 

Silent is the night… 

The dazzling stars herald
veritable delight and glee,
tears merge with smiles
and the world hums the melody.

For a mere moment a spotless heart
beats over the heart,
for a moment a pure affection
embraces all creation.

It is a soul surged from a soul,
A life entwining entire skies.

A pair of sparkling eyes,
offering hope and starlight,
spreading astral glory and delight.

Two tiny paws
cuddling the cosmos.

In the silent night…
An infinite light in each and every soul,
motherhood, wholesome and bright,
sweet enigma mystifying one and all.

Translated by Tatul Sonentz

Karen Karslyan featured in Poetry International's website

Poetry International is a world class literary magazine based on the campus of San Diego State University which caters to an international community of poets.

Click on this link to read the original piece in Poetry International's website, including the poem below which appears with its translation.

Ուռենիների այգում

Ճաքճքած շուրթերի թեփերը սոսափում են
Ուռենիների այգում
Անպարզահունչ ցածրաձայն աղաղակները
Մառախուղի զարդեղենն են
Քամին խմբագրում է նրա աչքերի չափերը
Նրա կոպերը ծառերի սաղարթներից ծանր են

Ամենաստորին հոսանքալարին թառած
Մին ճռվողում է սի բեմոլ
Հարդարում փետուրները ապա ցատկում դեպի
Ամենավերին հոսանքալարն ու կենակցում ֆայի հետ
Կործանելով երաժշտության ավանդական տեսության հիմքերը

Նրա շուրթերը ճաքճքել են երկրաշարժից
Հազարավոր բառեր մնացել են
Փլատակների տակ
Պոկվում են ու ընկնում
Պարարտացնելով ուռենիների այգին
Որտեղ ինչ-որ մեկի բլթակները
Հպվել էին իր բլթակներին
Ու ձայն չէին հանել

Willow Garden

Tr. by Erica Blunt and Arthur Kayzakian

The scurfs of chapped lips rustle

In the willow garden

Unintelligible faint cries

Are the jewelry of the fog

The wind edits the size of her eyes

Her eyelids are heavier than tree foliage

Perched on the lowest power line

E chirps the tone C sharp

E preens then feathers to the highest

Power line and mates with F

Destroying the foundations of traditional music theory

An earthquake has cracked her lips

Thousands of words stuck

Under the ruins

They crumble and fall

Fertilizing the garden of willows

Where someone’s earlobes

Had touched hers

Producing no sound

Յովհաննէս Թումանեան։ Նմանութիւն

Եթէ մի օր, անուշ ընկեր,
Գաս այցելու իմ շիրմին
Ու նորաբոյս վառ ծաղիկներ
Տեսնես փըռուած չորս կողմին,

Դու չըկարծես, թէ հասարակ
Ծաղիկներ են ոտքիդ տակ,
Կամ թէ գարունն է այն բերել,
Իմ նոր տունը զարդարել։

Նրանք չերգած իմ երգերն են,
Որ սրտումըս ես տարայ,
Նըրանք սիրոյ էն խօսքերն են,
Որ դեռ չասած ես մեռայ:

1894


Resemblance


If one day, dear friend,
you come to visit my grave
and see new blazing blooms 
spread around it,

Do not think these are common
flowers beneath your steps,
or Spring has brought them
to adorn my new home.

These are my unsung ballads,
which I carried in my heart;
they are those words of love
that before uttering I died.


1894
Hovhannes Tumanyan
Translated by Hratch Tchilingirian  

Authors from Armenia featured in Trafika Europe 4 - "Armenian Rhapsody"

New Armenian writing by Nara Vardanyan, Anahit Hayrapetyan, Mariné Petrossian, Armen of Armenia and Sargis Hovsepyan. Translations by Nazareth Seferian, Sylva Dakessian and Milena Abrahamyan, Hayk Movsisian, Raffi Kojian, and, Gohar Darbinyan.

Click here to read the flip book http://cld.bz/H76Nmju#69

Շուշանիկ Կուրղինեան։ Ապրել եմ ուզում

Ապրել եմ ուզում, բայց ո՛չ մեղկ կյանքով,

Անհայտության մեջ, անշահ, բթամիտ,

Կամ արդ ու զարդին գերի ողջ մտքով՝

Որպես թույլ էակ, քնքուշ ու վտիտ. ―

Այլ ձեզ հավասար, ձեզ պես բախտավոր

Ով դուք այր մարդիկ, ուժեղ եւ համառ,

Փորձանքի դիմաց՝ առողջ, մտավոր

Կատարելությամբ եւ մարմնով կայտառ։

Սիրել եմ ուզում՝ անկե՜ղծ, անդիմակ ―

Ձեզ պես ինքնիշխան. որ երբ սիրեցի՝

Երգեմ աշխարհին իմ սիրո նվագ

Եվ սիրտս բանամ, սիրտս կանացի՝

Ամբոխի առաջ․․․ նրա խիստ դատին

Արհամարհանքի դիմեմ վահանով

Եվ սո՜ւր նետերը ուղղված իմ սրտին

Փշրե՛մ, ջախջախե՛մ աննվաճ թափով։

Գործել եմ ուզում ձեզ հետ հավասար,

Որպես ամբոխի հարազատ անդամ.

Եվ անկախության իդեալի համար

Թող գիշեր ցերեկ, միշտ, ամեն անգամ

Կրեմ հալածանք, երկրե-երկիր

Թափառեմ, տոկամ․․․ եւ թող տանջանքի

Բեռը ինձ ճնշե թեեւ տարագիր

Միայն՝ ձեռք բերեմ իմաստը կյանքի։

Ուտել եմ ուզում՝ հանգիստ ձեզ նման՝

Այն արդար հացից ― որին ճարելու

Սուրբ աշխատանքին տվի իմ լուման.

Գոյության կռվում խոնարհ եւ հլու

Ամոթ չզգալով օրհնած վաստակից

Թող թափեմ աղի քրտինք-արտասուք

Ապրուստիս՝ բանվոր իմ ժիր ձեռքերից

Հոսե ալ արյուն, հոգնե իմ թիկունք։

Կռվել եմ ուզում, նախ՝ ձե՛զ ախոյան

Ձեր դիմաց կանգնած հի՜ն-հի՜ն վրեժով.

Որ անմտորեն, առանց գթության

Ինձ ճորտ դարձրիք սիրով եւ ուժով․․․

Ձեզ հետ իմ սեռի հաշիվը մաքրած ―

Կռվել եմ ուզում եւ բիրտ կյանքի դեմ ―

Ձեզ պես համարձակ, ձեր ձեռքը բռնած

Լինել-չլինելուն կանգնած դեմ առ դեմ․․․

Հունիս 9, 1907

I Want to Live

I want to live–but not a lavish life 

trapped in obscurity–indifferent and foolish, 

nor as an outright hostage of artificial beauty, 

a frail creature–delicate and feeble, 

but equal to you–oh men–prosperous 

as you are–powerful and headstrong– 

fit against calamities–ingenious in mind, 

with bodies full of vigor.

I want to love–unreserved–without a mask– 

self-willed like you–so that when in love 

I can sing my feelings to the world 

and unchain my heart–a woman’s heart, 

before the crowds?ignoring their stern 

judgmen’s with my shield and destroy 

the pointed arrows aimed at me 

with all my vitality unrestrained!

I want to act–equal–next to you– 

as a loyal member of the people, 

let me suffer again and again–night or day– 

wandering from one place to another– 

always struggling for the ideal 

of freedom?and let this burden 

torment me in my exile, 

if only I may gain a purpose in this life.

I want to eat comfortably–as you do, 

from that same fair bread–for which 

I gave my share of holy work; 

in the struggle for existence–humble and meek, 

without feeling shame–let me 

shed sweat and tears for a blessed earning, 

let scarlet blood flow from my worker’s hands 

and let my back tire in pain!

I want to fight–first as your rival, 

standing against you with an old vengeance, 

since absurdly and without mercy you 

turned me into a vassal through love and force. 

Then after clearing these disputes of my gender, 

I want to fight against the agonies of life, 

courageously like you–hand in hand, 

facing this struggle to be or not.

7 June 1907

translated by S. Avagyan

Ռուբէն Սևակ։ Էտըլվեյս

Պատիս վրա անխոսուկ, մունջ,

Գամ մը մեջքիդ՝ կմտածես,

Կտժգունիս, կուլաս կարծես,

Էտըլվեյսի ո՜վ վտիտ փունջ:

Թառամե՜ր են թերթերդ բոլոր,

Հյուծեր է ցո՛ղդ տրտմորեն.

Ո՞ր դժբախտ հո՜վը սարերեն

Քեզ հոս նետեց քայլամոլոր:

Ծաղիկներուդ գոգը վայրի

Ու թերթերուդ մեջ գալարուն,

Անհա՜ս, հպա՜րտ բարձունքներուն

Հիվանդ կարո՜տն է, որ կայրի:

Ու կերազե՜ս դուն անշշունջ,

Գամ մը մեջքիդ. ու կ՚՚՚՚ոլորի

Գունատ թավի՛շդ մոխիրի,

Էտըլվեյսի ո՜վ նիհար փունջ:



Edelweiss

On my wall, wordless, pale, 

covering an unseen nail 

its freshness evaporates 

as it wilts and browns,

its petals gradually fade 

losing its delicate 

bouquet. What ill wind 

brought it down

from the mountains 

to this fate of 

crumbling pistils 

drooping crowns

as the coiled petals dry, 

unclasping to velvet ash?

But still it keeps 

the unreached heights 

of my dreams in its white 

heart of edelweiss.

ROUBEN SEVAK

*A small white herb growing high in the Alps whose name in Armenian is Lion's Paw. It is the symbol for freedom in Austrian and Armenian poetry. Roupen Sevag recovered in the Alps from tuberculosis contracted as a medical student.


From Poetry of  our Time

Ռուբէն Սեւակ: Երթա՜լ...

Երթա՜լ, երթա՜լ, երթա՜լ անձայն, անհանդէս,

Երթա՜լ առւին պէս՝ մարգերու տակ անտես.

Կապոյտին մէջ՝ հե՜զ, հողմնավար ամպին պէս...

Երթա՜լ՝ առա՛նց գիտնալու, թէ դէպի ուր,

Երթա՜լ՝ հեռո՛ւ ոստաններէն այս տխուր.

Երթալ՝ խաւար գիշերին մէջ թաքթաքուր...

Երթա՜լ, երթա՜լ, երթա՜լ՝ առանց ճրագի.

Երթա՜լ՝ առա՛նց սուգի, լացի, փափագի.

Երթա՜լ՝ առա՛նց սովի, առա՛նց պապակի...

Երթա՜լ՝ մարդոց կոյտին մէջէն լռելեայն.

Օտար մնալ իրենց Ցաւին, Գիտութեան.

Երթա՜լ տգէ՛տ, խո՛ւլ, հա՛մր, կո՛յր յաւիտեան...

Չգիտնա՛լ, որ հոս Իդէալը չիկա՜յ...

Ուխտագնա՜ց երթալ ափերն հեռակայ

Դէպի ուղին Երջանկութեան մշտակայ...

Աննիւթանա՜լ, անրջանա՜լ, վսե՜մ, վէ՛ս.

Երթալ անցա՜յգ ,անա՜յգ, երթա՛լ վերջապէս.

Աչքերը գոց՝ ցայգաշրջիկ խեղճին պէս...:

Երթա՜լ, երթա՜լ, չճանչնալ Մա՛րդ ու Աստւա՛ծ,

Զո՜յգ երթալ՝ ձեռքդ քո՜յր ձեռքի մէջ դրած

Անշրջանքի՜ն ու Սիրոյն պէս աքսորւա՜ծ...

Լօզան, 1912

His Going

Without a word, without a sound 

without a ceremonial bow 

like a brook sunk underground 

like a cloud dissolved above

into the dark without a lamp, 

without thirst or fear or plan, 

not caring what is lost or found 

leaving the known far behind

wordless, with indifferent mind 

to other people's need or pain 

ignorant of ideals, blind 

without an intellectual stand

like a pilgrim impelled, shoved 

not by man or God, but love.

From Poetry of  our Time

Տօնապետ Լիւլէճեան։ Ափ մը հող

Ափ մը հող գոնէ սա ջարդուած մարմիններուն, ափ մը հող գոնէ սա ճերմկած ոսկորներուն եւ ափ մը հող գոնէ սա անտէր մեռելներուն:

Մենք մեռելը կը թաղենք՝ անոր յիշատակր սուրբ պահելու: Բունծերր մաքուր են մեզ համար: Մենք սիրելին անոր գիրկը կը դնենք եւ հոն մնացած կ՛երեւակայենք միշտ : Հողին տակ զազիր երեւոյթներ չենք ուզեր տեսնել, չենք ուզեր տեսնել մեր սիրելիներուն մարմինը որդնակեր, աչքերը, սիրելի աչքերը տեսնել որդերու բունկալ, այտերը, համբուրելի այտերը տեսնել բորբոսոտած, շրթները՝ որդերու կեր։ Չենք ուզեր տեսնել մեր սիրելիին մարմնին աւերը,  ճարակը եւ փճացումը։ Մեր սիրտը հոն է։ Հողին  տակ զմռուած,  յարութեան փառաւոր արշալոյսին ոտքի կանգնելու ։ Ափ մը հողով կը փակենք մահուան ու աւերի տեսիլը, ափ մը հողով կը ծածկենք մեր սիրելին :

Բայց ահա հոս են, լեռներու վրայ,  ձորերու մէջ, անտէր ու անթաղ, որդերը կը զեռուն, բոտոտներր կր գալարին, աչքերը խորջած են, դէմքը ահաւոր, զազիր հոտ մը կու գայ, սպանդի բոյր մը. ահաւոր վայր մ՝՛է եւ կը փախչինք անոնցմէ որ կը սիրէինք,  կը խորշինք անոնցմէ, որոնց մեր հոգին , արիւնը կուտայինք ։ Ափ մը հող գոնէ, գոնէ ափ մը հող՛ այս աղեկտուր տեսիլը ծածկելու։

Հոն են հայ տղայքը, մերկ, յօշոտուած ու բզքտուած, անուշ, կաթնաթոյր մարմինները. կապարը ծակեր բացած  է անոնց կրծքին ու գլխին վրայ ։ Ափ մը հող գոնէ՝ հայ մանուկը, հայ ծաղիկը թաղելու։ Հոն են հայ գեղանի հարսեր, հազար նախատինքներով ու աննկարագրելի վիճակով։ Ափ մը հող գոնէ՝այս ողորմելէ տեսիլները ծածկելու։ Հոն են պատանիները, հայ ազգին արեւները, կուրծքերէն բզքտուած,  գլուխնին ջախջախուած, բազկատարած փռուած են արեւին առջեւ։ Ափ մը հող գոնէ՝ սա աղիողորմ տեսարանը սքօղելու։ Հոն են հայ կտրիճներ ու ծերուկներ զառամած, իրարու վրայ կուտակուած. ձորը ամբողջ լեցուն է անոնց դիակներովը. ո՞ր տապարը ջախջախած է անոնց գանկերը, ո՞ր սուրը ճեղքած է կուրծքը եւ կիզող արեւին տակ սեւցած ու այլանդակ երեւոյթ առած են։ Ափ մը հող գոնէ՝ սա ոճիրներուն տեսարանը գոցելու։

Ափ մը հող, Աստուած իմ, ափ մը հող ցանէ որ քու աչքերդ աստղերուն մէջէն չտեսնեն գոնէ տկար ու անզօր արարածներուդ ողջակէզը եւ ողորմելի զոհը քու բարկութեան սեղանիդ վրայ։ Ափ մը հող ցանէ որ հրեշտակներն երկնային չահաբեկին ի տես դեւերուն այս ոճիրներուն , ու ափ մր հող, Աստուած իմ, որ աշխարհ իր հիմերէն չդողայ ի տես աս մեծ գազանութեան ։ Ափ մը հող նետէ անգութ սրտին, որ հող է արդէն, հողէն ցուրտ ու սառ, հողէն աւելի անզգայ ու բիրտ։ Ափ մը հող գոնէ իմ սրտին, ո՜վ Տէր, որ ցաւերու մեծ ցավովը կը վառի , որ վիշտերու է՛ն մեծ վիշտովը կը մորմոքի: Ափ մը հողը թող սպեղանի ըլլայ վիշտերուս ու ամոքիչը՝ իմ ցաւերուս։

Ափ մը հող գոնէ ու ալ դադարի տեսիլը ահաւոր, տեսիլը հայաջնջումի վերջին էջերուն ու Հայը թող բրածոյ նախատինքն ըլլայ քաղաքակրթութեան,  որ զինք յօշոտեց անսիրտ ու անողոք, թող անէծքն ըլլան Գերմանին որ զինք դաւաճանեց, անտուն,  անտեղ թողուց։ Ափ մը հող գոնէ ու թող բրածոյ ըլլայ, այդ ոսկորները թող մեհենագիրը յայտնեն վաղուան մարդուն հայ տանջանքներուն,  հայ զրկանքին ու բարբառեն յաւիտեան հայ վիշտը…

Տո՛ւր Աստուած, տո՛ւր խնդրուած ափ մր հողը, երբեմն թշուառութիւն մը ծածկելու եւ երբեմն ալ գործուած սխալ մր դարմանելու։

Ուլու Փուղար, Տէրսիմ, 1915

Հասկաքաղ 

Բրօֆ Տօնապետ Կ. Լիւլէճեանի 

Գրական Վաստակը 

եւ 

1915-ի բանտի յուշերը

Տպարան 

Crown Printing 

Ֆրէզնօ (Քալիֆ.)

Donabed Lulejian: A Handful of Earth

"At least a handful of earth for these slain bodies, for these whitened bones!  A handful of earth, at least, for these unclaimed dead!

"We bury the dead: we keep their memory sacred: the grave is holy to us: we place our dear ones into its bosom, and we imagine them always to be there.  We dislike to fancy the bodies of our dear ones worm-ridden; their eyes lovely eyes, filled with worms; their cheeks their kiss-deserving cheeks, mildewed; their pomegranate-like lips food for reptiles.  We dislike to fancy the ruin, destruction, annihilation.  Our heart is there under the earth with the embalmed dead, waiting to rise in the glorious dawn of the resurrection.  With a handful of earth we cover the scene of death and decay.  With a handful of earth we cover our dear bones.

"But here they are in the mountains, unburied and forlorn, attacked by worms and scorpions, the eyes bare, the faces horrible, amid a loathsome stench, like the odor of a slaughter-house, -- a dreadful spot from which to flee.  We flee from those we love; we abhor those for whom we would give our lives.  A handful of earth, to cover this frightened scene!

"There are our women with breasts uncovered and limbs bare, a handful of earth to shield their honor! There are our boys, naked and torn, with bullets in their hearts and in their heads: a handful of earth to cover them!  There are our brides, disemboweled, hacked to pieces, with babies yet unborn: a handful of earth, only, to screen from our eyes this sorrowful scene!  There are our young men with feet cut away and heads battered against the stone: cruel fiends hacked them to pieces, ferocious Bushmen, wild Kaffirs.  A handful of earth to shut from our sight this heart-rending scene!

"A handful of earth, God! Sprinkle a handful of earth so that thine eyes, through the stars, may not see the immolation of these weak and defenseless creatures, the piteous sacrifice on the altar of Thy wrath.  Throw a handle of earth upon them!

"A handful of earth, at least!  Let the drama end, the age long drama of Armenia's torture.  Let the Armenian become a fossil. Let him to be disgrace of the civilization which tore him to pieces, cruelly and without mercy.  Let him be the curse of the religion which abandoned him and left him without succor.  A handful of earth, that he may become a fossil inscription to reveal to the man of tomorrow the story of Armenia's woe.  Give, God, the handful of earth requested of Thee!"

Donabed Lulejian 1875-1917‏

Translated by Mr. Garabed H. Papazian. The New Armenia, April 1918

Ռուբէն Խաժակ։ Խաղալի՞ք եմ միթէ

Խաղալի՞ք եմ միթէ,

Անզգամ մէկ ի՞ր.

Համոզուած ես որ չե՞մ զգար,

Եւ սիրտս քա՞ր է անկենդանի.

Կը կարծես որ այդքան հեշտ,

Կրնամ մոռնա՞լ ամէն ինչ.

Անտարբերութիւնդ իմ վերջս է,

Եւ ահա կը զգամ ոչինչ:

Թորոնթօ, Սեպտեմբեր 2014

PLAYTHING

Am I a plaything?

An object devoid of feelings?

Are you certain I cannot feel anything?

Do you really feel, that I can simply

Forget everything?  

Your indifference is my ending…

Therefore, I no longer 

Feel a thing!

……………… Rupen Khajag

Translated by Tatul Sonentz

Paloma Bienert Barberán: Héroe

« (…) Me encontraba entre una gente que (…) no se regía por los relojes de las estaciones de tren y las oficinas, sino por un reloj solar (…)». “Seván”. Viaje a Armenia. Ósip  Mandelstam

 « Cuando emprendas tu viaje a Itaca (…) debes pedir que sea largo (…)». “Itaca”. Constantinos Kavafis

                                          

       Cuando aparece el héroe en nuestras vidas

       llega un susurro a la tierra , desde Eriván, antigua Erebuni…

el impulso es navegar contra los límites:

« Ven, ¿quieres acompañarme a Itaca la bella? ».

Cuando aparece el héroe en nuestras vidas

los frutos amargos y dulces que nos dejaron los poetas

celebran su cumpleaños en nuestras mesas.

Cuando creemos, cuando la compasión y la justicia se besan

reparamos con hilo de plata las ofensas

y el trece deshace su crisálida desde la estratosfera

para lanzar frases de espuma,

cometas que inundan con milagros azules

nuestras pálidas arenas:

«En cada hombre

se vuelve a ordenar la materia

aunque él no lo sepa,

    pues le guían soles nuevos ».

Paloma Bienert Barberán

Santander, España

“I found myself among people, renowned for their teeming activity, 
who nevertheless told time not by the railroad station or the office clock, 
but by the sundial, such as the one I saw among the ruins of Zvartnots...”

Sevan, Journey to Armenia, Ósip  Mandelstam. Translated by Sidney Monas

“As you set out for Ithaca 

hope the voyage is a long one,
full of adventure, full of discovery. ”

Ithaca. Constantinos Kavafy

When the hero comes into our lives

he brings a whisper to the Earth from Erevan, ancient Erebuni…

the impulse is to sail against boundaries:

“Come, won’t you accompany me to beautiful Ithaca?”

When the hero comes into our lives

the bitter and sweet fruits left by the poets

celebrate their birthdays at our tables.

With faith, when compassion and justice join lips

silver threads make amends for the injustice

and “number thirteen” undoes its chrysalis from the stratosphere

launching sentences of sea foam

like fireballs of blue miracles inundating our pale sands,

“Every man

returns to sort out the things

 which although he may not know it,

guides him to new suns.”