Սագօ Արեան: ՄԱՆՐԱՔԱՆԴԱԿ ԵՐԿՐԻՍ ՀԱՄԱՐ

Լիբանան, այլեւս չեմ կրնար ցաւդ ամոքել,
Բոլոր րնկերներս լքեցին քեզ,
Լքեցին ու հեռու ճամբորդեցին.
Մնացի ես,
Երբ թախիծը մեծնայ
Կը նայիմ վիրաւոր երկինքիդ
Ու ժպտալով կը յիշեմ յոյսի առաւօտներդ...
Լիբանան, պահարաններս լեցուն են պատկերներովդ,
Քաղաքներովդ, քարափներովդ,
Բայց այսօր ախուր ես
Ու հոգիդ քեզմէ կր վախնայ,
Հոգիդ քեզմէ կր ճամբորդէ...

Պայծառ ամրոց Պիպլոսր հայերէն կր խօսի այսօր,
Ու խոնաւ հողիդ
Բանաստեղծութեան պատառիկներ կր ցանուին...
Կ'ատեմ սուտը,
Կ'ատեմ ողբացեալ ազգական-մազգական հանդիպումները,
Կ'ատեմ կիրակի կէսօրէ ետքերը,
Երբ Պուրճ Համուտդ կր թաղուի քէպապի արքայութեան մէջ
Ու գիշերային ագռաւներր բարձր կր բանան
Յիմար ոռնոցր երգերուն,
Կր ոռնան, կ'ոռնան։
Չեմ ցաւիր վէրքերուդ ու արիւնիդ համար,
Դուն այդպէս ես սկիզբէն։
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երկուութեան մէջ մեռնող,
Շէնշող, ապրող Լիբանան:

Կարապներդ, որոնց քիթերուն
Անյայտ վիրուսը կը քնանայ
Կը ճամբորդեն, կը հեռանան վախուորած։
Մարդիկ հազար-հազարներով կր լեցնեն հրապարակներդ,
Տե'ս, Րիատ Ալ Սոլհի ֆէսը գողցեր են,
Եւ «Ալ Նահար» թերթիդ աքաղաղը բարձրօրէն կը կանչէ,
Կը կանչէ՝ մեղայ...
Ու կատուներդ ելած են Ապու Նաուաֆի տանիքը,
Որուն ձախ կողմէն երեւելի են
Պաղեստինեան կրակակէտերր։
Տե'ս, Լիբանան, տե'ս տղերքը
Քէֆի են նորէն,
Ապու Գոգոյին փաչան խենթենալիք է, կ'ըսեն ...
Անձրեւր շըրխ-շըրխ կր ծակէ ճերմակ փէժոս,
Բայց հոգս չէ,
Ես Պիքֆայա կր բարձրանամ.
Գուցէ Գարեգին Վեհափառր նորէն տեսնեմ,
Գուցէ վարդապետ ընկերներս տեսնեմ,
Անոնք, որ իրենց գդակներր հոս մոռցան
Ու Ամերիկայի կանաչ երկինքին տակ
Կ'աղօթեն հիմա։Իբրեւ կ'աղօթեն։
Ո՜հ, Լիբանան, ինչ խելառ են խաղերդ,
Ու 4-րդ յարկի Տիկին Սատանան նորէն
Կր պոռչտայ: Գինով է նորէն։
Ո՞ւր են ֆեդայիներդ,
Տղերքր քէֆի են, Լիբանան,
Հանգիստ տուր այսօր, մի կրակեր։
Տղերքր փաչա ուտելու գացին.
Յետոյ Արաքսէն պիտի անցընեն եղեր թաղումը՝
Մեղք եղաւ, երիտասարդ էր,
Շուտ գնաց, պիտի րսեն,
Ինքր գնաց, Ուտը մնաց յիշատակ:

Լիբանան արդեօք արձակազէնդ
Նապպայի տանիքէն
Մարդորսի մէկր՝ մատաղ գոհեր պիտ ը՞նտրէ։
-2.15 - ի «Սաութ Լուպնան»-ի լուրերր մարէ այլեւս,
Մուխս մարեցին աս լուրերը.
Կինս օր մր հեռատեսիլր բալկոնէն վար պիտի նետէ,
-Մարէ այս անիծեալ արաբերէնը,
-Ճանիկս, արաբերէնր անիծեալ չէ,
Ունսի Հաժի եւ Մարսէլ Խալիֆի լեզուն է,
Ճանիկս, հանդարտ, հիմա լուրերր կր պրծնեն
Ու ամէն բան պարզ կրլլայ...
-Սագ ճան, վատ ա՞ վիճակը,
Գործերդ ո՞նց են.
Ինձ 100 տոլար ա պէտք,
100 տոլար Ճեմարանին:

Լիբանան, հողանիւթ ես,
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երբեմն կը դառնաս կատաղի ցուլ,
Ու մերթ քեզ նայիՖ խոյի պէս կը զոհեն
Դահիճի սեղաններուն։
Գինիներդ կը կուտակուին մառաններուն մէջ
Ու գմբէթներէդ աղօթքի հառաչանքներ կը լսեմ.
Կը սիրեմ մզկիթներդ հոյակերտ,
Որոնց շուքին տարիներ առաջ,
էեւոն Շանթն ու Նիկոլր Սյբ
Քալած են երկար
ու սիրահարուած են քեզի։
Լիբնանան, յոգնած եմ,
Յոգնած՝ պատերազմներէն.
Կը լսե՞ս գիս,
Այլեւս փամփուշտներ չկան պատռելու,
Նահատակաց յուշարձանին կիսադէմքը,
Որ կը փայլի ու աչք կ'ընէ ինծի։
Ի՞նչ նահատակ,
Մենք բոլորս նահատակներդ ենք, կըսէ ձայն մը,
Ու Մարսել Խալիֆէի երգր կը լեցուի ականջներուս.
«Արթննաք ու հայրենիք տեսնէք,
Բարի լոյս ըսէք անոր,
Արթննաք ու հայրենիք տեսնէք,
Բարի լոյս տուէք անոր...»:

ժամը 6-ն է,առաւօտը լուռ, համրաքայլ
Կը հասնի քաղաք.
Մինչ Պէյրութր տխրութեան հաշիշին ւոակ,
Կը գըկէ իը վերջին մեռելը:
Միայն հանրակառքերուն անհրաւէր
Ու Սրիկայ ոռնոցն է։
Լիբանանը նոր կ'արթննայ սանտրելու իր մազերը,
Կարթննայ արիւնէն ու ցաւէն։
Ինչ հգօը եմ, կըսէ հայելիին...
Կը նետուի փողոց,
Որ հասնի ժամադրութեան.
Բոլորը շնչակաուր կը հետեւին անոր։
....
Եթէ յանկարծ արթննաք այս մահաքունէն,
Բարի լոյս ըսէք անոր...
Եթէ յանկարծ արթննաք այս մահաքունէն,
Բարի լոյսով դիմաւորեցէք
Ճմռթկուած ու վիրաւոր երազներու այս երկիրը,
Որուն բոլոր ճակատներուն վրայ սէգ,
Որուն բոլոր արցունքներուն վրայ կարմիր,
Կայ փրկութեան մասունք մը.
Անոր անունր օրհնեալ է սկիգբէն...
Անոր անունր սուրբ պիտի ըլլայ,
Փառքի, հացի, հայրենիք,
Ո՜հ, Լիբանան, Սուրբ Երկիր։

Ո՜վ Լիբանան,
Արեան հետքեր կան
Գետնին,
Ճանապարհները կը խաչուին իրար վրայ,
Ամբոխներր կը կտրեն ճանապարհներու ամայութիւնր
Եւ վերյուշր կը մտնէ մէջս՝
Շանթին հետ Սին Էլ ֆիլի ճամբան կր յիշեմ.
Նորէն Քէթէյիպ կը թաղեն,
Տամուրցի է հաւանաբար,
Ու մենք կրակոցներէն ետք գետին ծռելով,
Դատարկ փամփուշտները հաւաքելու կը նայինք,
Ամէն տեղ դրօշներ են,
Ամէն տեղ պայթիւններ,
Պայթիւններ՝ ուղեղներուն մէջ:
Անգգալաբար կը տխրիմ,
Լեղիէս ցաւի եւ թախիծի հառաչանքներ
Կը կապեն ուղեղիս լարումր:
Դիմացս, հեռաաեսիլի կայանները կը հայհոյեն իրարու,
Երկար ժամեր կը յօրանջեմ հեռատեսիլին առջեւ.
Ու չեմ հասկնար, թէ ի՞նչ է պահանջուածը մեզմէ.
Փոքրիկ երկիր, Լիբանան,
Զմրուխտ ես դուն.
Այդպէս կր գրէր Գէորգ Թորոեանր ԼԵՄ–ի օրերուն,
Այդպէս կ'ապրէինք մենք.
Զմրուխտը կը դառնար ներշնչանքի կեդրոն։
Զմրուխտը կը ծնէր Վահէ Օշականի բանաստեղծութիւնը,
Զմրուխտը կ'օրհնէր մեզ
Եւ նահատակներ կուտայինք այս հողին:
Ու հողր, ո՞վ ըսաւ, որ հայրենիք չէր,
Լիբանանը կը դառնար հայրենիք։

Լիբանան, այլեւս չեմ կրնար ցաւդ ամոքել,
Երբ թախիծր մեծնայ,
Պիտի նայիմ պայծառ երկինքիդ...
Պահարաններս լեցուն են պատկերներովդ,
Քաղաքներովդ, քարափներովդ,
Բայց այսօր ախուր ես
Ու հոգիդ քեզմէ կր վախնայ,
Հոգիդ քեզմէ կր ճամբորդէ...

Այլեւս պիտի չցաւիմ վէրքերուդ համար,
Դուն այդպէս ես սկիզբէն։
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երկուութեան մէջ մեռնող,
Շէնշող, ապրող Լիբանան:

Copyright Sako Aryan