William Saroyan: Watercolor

Happy 100th Birthday, Will!

An Armenian Athena at the Loom (Book review by Grady Harp)

History’s Twists: The Armenians by Helene Pilibosian, Ohan Press, 171 Maplewood St. Watertown, MA 02472-1324, 2008, 96 pp., $18 postpaid.

Helene Pilibosian is a unique, fine poet, a woman overflowing with her Armenian heritage which she celebrates throughout this book of poems, weaving the ancient history, the not so distant history of the early 1900s and the current reflections of the many transplanted Armenians who have settled in many countries after the Diaspora that followed the 1915 horror on her colorful and richly detailed loom. She has a profound respect and understanding of the place of Armenia in world history and for those readers whose knowledge of that country's changing geography and relationship to the great kingdoms and conquerors, Pilibosian has a technique that allows entry into this under-appreciated past.

But what makes Pilibosian's poetry most interesting and seductive is her interlacing the immigrant experience with the voices of 'those who stayed behind'. Some of these poems, written in a narrative style with a refreshing respect for language as it describes and plays with itself in rhyme, address contemporary issues peculiar to Armenians while others step into the universal arena, a space enlightened by a mind whose focus and devotion has been honed by a respect for roots.

We are never quite sure how many of Helene Pilibosian's characters are real and how many are convenient creations for poetic dialogue. She can be very first person personal: 'I spilled my American hopes/of many afternoons/on the pavements that wore my life./An Armenian daughter doesn't forget/the name that gets her born,/ the long curls that were shorn.' She can be a resource for history: 'Oral history is a vagrant goat...Orphans were necessary for survival./ America and Europe were the pills....Remembrance is the epitaph/for ghosts of humble glory.'

She pays homage to some of the great Armenian artists as in 'Letter to Khachaturian on his 100th Birthday, 2003', to painter Arshile Gorky, Mihran Manoukian, Aivazovsky and others. But for this reader she is most effective in her longer, rapturously beautiful poem 'Letter to Nazeli', an exchange of thoughts and feelings between one who stayed in the homeland and one whose physical presence is in a foreign Gilead.

Doubtless with the publication of this book Helene Pilibosian's importance as a contemporary poet will be more widely recognized. She deserves her special place in the pantheon of humanistic artists.

(Grady Harp is a retired surgeon, poet, art buff and prized reviewer for amazon.com where this review was originally posted.)

Մուշեղ Իշխան: Գարնան անձրեւին

Click here for the audio clip Under the Spring Rain read by Lola Koundakjian.

Ապրիլիան զոհերու յիշատակին

Տեղա՛, անձրեւ, օրհնութեան պէս աւետաձայն,
Արտ ու արօտ կանանչ յոյսով լեցուր անվերջ.-
Քու կենսախայտ համբոյրիդ տակ կը սարսըռան
Ոսկի սերմեր հողին յղի կողերուն մէջ։

Յիշէ՜, անձրեւ, ամբողջ երկիր մ՛ալ աւերակ,
Ուր մա՛հ է արդ, մոխիր ու մուխ ու լռութիւն…
Արիւնաբոյր շէնքերուն մէջ պահ մը հիմակ
Օրօրէ սուգն իր սարերու ոգիներուն…

Իջի՛ր, անձրե՛ւ, վարդաջուրի պէս հոտեւան.
Թող ծաղիկներ բաժակն իրենց քեզ երկարեն,
Ամպերէն վար հոսի ժպիտ ու ծիածան
Եւ թող պայթին գինով ճիչեր թաւուտներէն։

Գիտե՜ս, անձրեւ, Ապրիլի հարս ծառերուն պէս
Ի՜նչ հասակներ տապալեցին գիշեր մ՛անհուն…
Ա՜հ, պուտ մը ջուր հասցուր անոնց, այդ լեռնադէզ
Անապատի տապէն պապա՜կ ոսկորներուն…

Հոսէ՛, անձրեւ, սիրերգի պէս հարսանեկան.
Սրտերն ահա կ՛ընդխառնուին լարերուդ հետ
Եւ բերկրութեամբ եւ հեշտանքով կը լիանան
Ճերմակ տուներ՝ տարափիդ տակ խաղաղաւէտ։

Հիմա, անձրե՛ւ, ծեր պանդուխտներ կան ամէն տեղ,
Որ յուշերու ցուրտ կրակին դէմ կը մսի՜ն…
Անոնց խարխուլ հիւղակներուն վրայ թիթեղ՝
Թափէ երազն իրենց հօտի ոտնաձայն…

Եկո՜ւր, անձրե՜ւ, աղօթքի պէս թաղմանական.
Ես կ՛ուզեմ լալ մանուկի տաք աչուըներով
Այնքա՜ն ուրախ տօնին համար սա յո՛րդ գարնան
Եւ կեանքերուն՝ որ ինկան մերկ եւ անգորով…



Մուշեղ Իշխան

Helene Pilibosian: Dialog

Friend,
you repeat yourself
as if you are haunted
by a voice
that bows
only to its past.

Yes,
my ancestors
often whisper
meanings to me,
but I seldom
listen.



This poem has appeared in Ararat, Winter 1985, 25th Anniversary volume.

ՎԱԶԳԷՆ ՇՈՒՇԱՆԵԱՆ: ԱՆԱԿՆԿԱԼ ԳԱՐՈՒՆ

Հովը դեռ ցուրտ էր երէկ, այլ յանկարծս այս առաւօտ
Գարնան ջինջ շունչը լեցուն պարտէզ, ճամբայ ու անդեր,
Ու բողբոջները բոլոր պատռեցան ինչպէս վարդեր
Ու յորձանքով պայթեցան ծիլ, շաքիլ, ճիւղ ու ծղօտ:
Ահա քնքուշ ու դեղին հրանուկներն առաջին,
Ահա տերեւք ցօղաթուրմ հազիւ կճեպը խզած
Ու նորաբոյս խոտերուն, ճղիկներուն վրայ թաց՝
Ահա համբոյրը անուշ արփւոյն մոլոր ճաճանչին:
Երկիրն յղի էր անշուշտ,- որովայնին խորը սուրբ
Գարունն հանդարտ կը ննջէր՝ խմելով աւիշը յուռթի,
Որ այժմ ողջ գիւղին վրայ ալեկոծեալ կը յորդի:
Ողջո՜յն գարնան զարթօնքին,- որքա՜ն սարսուռն է իր նուրբ
Մեր արեան մէջ ու որքա՜ն բուրաւէտ են իր հովերն
Ու ի՜նչ սիրով կը հնչէ իր առաջին հրաւէրն:


ՎԱԶԳԷՆ ՇՈՒՇԱՆԵԱՆ
(1902 - 1941)

Keith Garebian: EATING SHOES

(Rev.)

They ate mouldy shoes boiled for three days.
Hands which had grown vegetables, surrounded
by cows and dogs, lifted limp laces
like pasta. Sick men with wolf faces,
hoarse voices, and grotesque lips.

The roots of their hunger remembered
kitchens and tonirs baking lavash,
green vine leaves climbing webbings,
assiduous aunts boiling near ovens,
fierce chain-smoking uncles, tussling children,
pimply adolescents among fat flowers,
glitter of finned fish,
spicy oils and raw meats slashed
for grilling. In the orchards,
black grapes dark with dreams
and pomegranates with ruby fire.
Under the cool shadow of Ararat,
appetites flourished in town-squares and fields,
throats throbbing with promise of plenty.
Miles away, the sea yawned,
sated with shimmering food.

They were marching somewhere
in the desert’s furnace, seeking caves
where they could scoop out refuge
before blood became a processional
underground. A lucky few
found corpses with shoes,
knelt in the black furrows of death,
and plucked up paltry leather
to make meals from plunder.

Insanely single-minded about hunger,
dull jawed, they ate hide
as if it were prime beef,
forced it down their raw throats,
mouths creating juice, minds
pushing back death with bony fingers.
Boiled shoes would give them life
so their naked feet might move
through calendars of bayonets,
burning wind ringing in ears,
eyes cooked by a saturnine sun.
Shoes had passed from feet to feet,
age to age, rubbed and scuffed by stones,
joints glued like perfect sockets,
relics of animals on dry steppes.
Heels broke apart like bones,
tongues of hide tore in flaps.
When they were full,
small nails were left for ravenous dogs.

Leather fed bad dreams, delirium,
ghosts. Centuries of Turkish heels
on necks the colour of sand.
Time stumbled over shoes,
fell through their holes
into the seams of rocks
where names disappeared
in the dank smell of clay
as scimitars sliced the horizon.


Keith Garebian
Dec. 24/07

Esther Heboyan : Les Tulipes

La Tour aux Tulipes
baille au quotidien
ses étages d’humanité
quand l’ascenseur
pair impair
résonne des révérences du jour
‘soir’sieurs’dames


Published in the literary review Neige dAoût, editor Camille Loivier, October 2006, Paris, France.

The Tulip Tower


The Tulip Tower
yawns away
its floors of humanity
when the elevator
be it odd or even
resounds with the
reverences of the day
evenin’sir evenin’ma’am

(Translated by Esther Heboyan)

ԱՒԻԿ ԴԵԻՐՄԵՆՋԵԱՆ: ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ԹՇՈՒԱՌՈՒԹԻՒՆ

Մի խեղճ մայրիկ, անտուն մի կին,
Նստած տխուր, սառը քարին
Թշուառութեան գիրկը ընկած,
Նայում էր լուռ՝ անցորդներին։

Մուրում էր նա, պաղատանքով,
Ողորմութեան խղճուկ սենտեր,
Լաց էր լինում, օրն ի μուն,
Փողոցի մէջ, լքուած, անտէր։

Տապն ամառուայ, բուքը ձմռան,
Գիշերն անձրեւ, ցուրտը աշնան,
Հիւծւում էր նա՝ օրը օրին,
Հլու, գերի, իր չար բախտին։

Խամրեց կեանքը, խեղճ մայրիկի,
Երբ որ որդին, ընկաւ կռւում,
Ահեղ ցաւի ծանրությունից,
Վշտից դարձաւ՝ աղքատ, անտուն։

Մի խեղճ մայրիկ, թախծոտ մի կին,
Նստած տխուր, սառը քարին,
Զարմանքով էր, նայում չորս կողմ,
Թէ ով գցեց, քար՝ իր բախտին։

ԱՒԻԿ ԴԵԻՐՄԵՆՋԵԱՆ
Բոստոն

James Baloian: Kingdom Come

Words bring no satisfaction
to a kingdom where space
has forgotten its name and season.
My fingers stick on the smoky windows
of a tired sky. The doors to each city
tighten their mouths into a zero.

I speak two languages:
one is the language of the stomach,
a vacant room that laments
in public like a tarnished statue.
The second sings the invisible poetry
of the homeland. Finally, I find
myself like a spider: content
with the darkness of corners.

I dream of wild, sweet fields
where stars twist into the milky dust of the cosmos,
and my poems lift like seeds
from the aprons of Armenian women,
pushing home; their hands red with dark earth.


James Baloian. This poem has appeared in Antioch Review.

Անահիտ Պարսամեան։ Ծարաւ

Click hear for the audio clip Thirsty read by Lola Koundakjian.


Ես այս հողից ու ջրից եմ,
Մի քիչ ամպ եմ,
Մի քիչ արեւ,
Մի քիչ ծաղիկ,
Մի քիչ էլ քար,
Մի քիչ էլ ջուր,
Մի մեծ ծարաւ,
Մի մեծ ծարաւ…։


Անահիտ Պարսամեան

William Michaelian: Love Letter to the Universe

I was going to write this letter a century ago,
but I wasn’t born yet, so I didn’t. I had to wait instead.

Finally, when my impatience got the best of me,
I was born, only to realize I was approximately
one million letters behind.

I’ve been writing letters ever since,
just to clear a path to this one.

Picture me blowing on some dandelion fluff:
that’s the moment I’m trying to describe.

Now it’s night; the dandelions have eyes.

July 21, 2007

ՎԱՐԱՆԴ: ԱՐԵՒԻԴ ՄԵՌՆԵՄ...

Դու ուզել ես՝ քեզ գրեմ մի նամակ,
Խոստովանութեան պարզ ուղին բռնեմ,
Իսկ ես սէր եմ ու կարօտ եմ համակ.
- Արեւիդ մեռնեմ, արեւիդ մեռնեմ...

Դու ասում ես, որ չարիք կայ, վտանգ,
Եւ կարող են մեզ մեղքի մէջ բռնել.
Միթէ այդպէս չէ՞ր ընդմիշտ, շարունակ.
- Արեւիդ մեռնեմ, արեւիդ մեռնեմ...

Քեզ համար ես մի «Երազ էի թանկ»,
Եւ կարող էի քո «Կեանքն էլ առնել»,
Հիմա ինչպէ՞ս եմ դարձել «խեղկատակ».
- Արեւիդ մեռնեմ, արեւիդ մեռնեմ...

Դու ինձ համար մի արեւ էիր բարկ,
Իսկ հիմա նաեւ՝ սառցէ բեւեռներ.
Չդառնամ յանկարծ՝ սառոյցին՝ կրակ.
- Արեւիդ մեռնեմ, արեւիդ մեռնեմ...

«Կեանքը կարճ է շատ, չկայ ժամանակ
Սիրոյ մասին չար որոշում առնել».
Գիտես ու կրկին անում ես կատակ.
- Արեւիդ մեռնեմ, արեւիդ մեռնե՜մ...


* * *


Աշնան նշոյլ է նշմարւում
Անոյշ նայւածքիդ նուշում,
Անուրջ ներշնչում
այս մղձաւանջում.
Դրա համար եմ
Մոլորւում աչքիդ մեղոյշ մշուշում,

Կորա՜ծ որբի պէս
Ինքս ինձ յուշում՝
Ոսկէ դղեակ կայ
Այս ճամբի վերջում:

Աշնան նշոյլ է նշմարւում
անոյշ նայւածքիդ նուշում....

Keith Garebian: GHAZALS IN HOMAGE

1
The clouds are electric around Ararat.
Some of the dead burn fissures in the sky.

When I look at Masis, I see Noah’s ark
empty and forlorn, broken by the flood.

The ark could not help the unicorn
which fled and drowned in the flood.

Was God envious of my father’s people?
He forced them to die together.

The stars of the universe aren’t all diamonds.
Some burn us as they fall.

2
Sun and moon have their way with them,
companions in Turkish crime.

The caravan of urchins staggers through sand,
dust and stones photographing the faces.

For me, the past plays over and over.
Dust collects in dunes, and scars are plagues.

Do you think I am talking only of his life?
It is I who am now at an abyss.

I tell you the plain truth about them
so their eternity may touch my lips.

3
The Armenian ploughed fields and fertilized the mind
while the Turk sharpened his dagger and wound his bow.

The orphaned children are alive with instinct.
They play in bewildered shadows.

At night they remember their mothers’ gentle breath.
This is when love cries out with special yearning.

In Istanbul, a stock of bronze Ataturks.
A plethora of petrifying memorabilia.

What spirit is found in these places of slaughter?
A new Adam learning to begin again.

Is re-creating a nightmare imagination’s blasphemy?
The brutality of facts cannot go into darkness silently.

4
When winter winds roared like Stentor, peasants burrowed underground.
The difficult country brought them closer to hell.

Such cold makes for great legends.
A cat froze in the act of running.

We can all be part of someone else’s story.
Armenians were forced to do so, deprived of meaning.

The hours fell like dead flies.
The shuddering sky unnerved them.

In the solitude of sleep, horrors multiply.
With torn and swelling feet, they remember everything.

5
These words are a supplement to what my father remembers.
These words are a supplement to myself.

Dreams are a strange language created on Ararat,
far above the poppies, then blown into sleep.

Violence of sore feet and dry throats keeps happening over and over,
so is the repentance for minor sins that brought on the violence.

Scavenger dogs sink sharp teeth into the dying,
their impartiality the mania of sadistic killers.

Sometimes we feel guilty for deserting our hate,
so should we leave the dead and care for the living?

6
“What is the fault of children?” a grandmother asks,
her lament resounding from Harput to Syria.

An iron fist, a rapacious dagger, and a bullet respond.
Her voice vanishes like thin mist.

They are forced into widening circles on naked feet,
the hot sand pretending they are close to home.

Thin hands holding tickets in a boxcar for a return journey
never made. Human wreckage on wheels.

Commissars of falsehood! Your denials are desperate.
We shall complete our stories and our mourning.

7
Are you free, then, Talaat, free of everything
but your cruelty and Armenian ghosts?

And you, Enver, child-killer, scum hero,
are you buried with a harem of virgins?

Jemal completes the murderous trinity.
What new atrocity are you planning from Hell?

Peasants, bureaucrats, and ministers, shrinking from truth,
explain the unforgivable to bribed sympathizers.

Your protests against Armenian tears
mock your pretensions of humanity.


Keith Garebian

Keith Garebian

Keith Garebian is an award-winning author of 16 books, three of which are collections of his poetry. He lives in Ontario and is completing his fourth book of poetry, tentatively entitled 'Children of Ararat.'


Photo by David Young



Click here for more on Keith Garebian

Յարութիւն Պէրպէրեան: Անվերնագիր

Երկար ատեն ապրեցայ
քաղաքին մէջ ծովային:
Եւ ռումբերու կամ ճառերու ունկնդիր
զրուցեցի ջուրերուն հետ ալեկոծ:
Կ՚ամրանայի ես ջուրէն
առասպելի հերոսին պէս Սանասար,
ոչ թէ որոշ նուաճումի մարմաջով,
այլ պահելու
խաղաղութիւնս ներքին:

Ապա չուզեցի
ժայռերու գիրկը,
այնտեղ յայտնուած ձուկերուն նման,
բրածոյ դառնալ:
Հողը նեղ կու գար, օդը նեղ կու գար,
եւ չէի ուզեր լուռ երկփեղկուիլ . . .

Բայց երբ կտրեցի ովկիանոսը խոր,
լայնատարած, համայնակուլ
երկրին մէջ նոր,
ես ինքզինքս
Մհերին պէս բանտուած գտայ:



Պէրպէրեան Յարութիւն. Սահմաններ. Երեւան, հրատ.
»Լուսակն«ի, 2007, էջ 19:

James Baloian: Homeless

The roads all came back
bringing with them
the gray weather of old coats
A flammable moon
wrinkles the landscape
into blacks and whites
Winter wanders in
on the breath of an empty page

From an old photograph
I listen to a black man
play the clarinet to crows
silhouetted into musical notes
between telephone wires
My feet turn the earth
as I try to keep my head
from the wind's inevitable noose.


James Baloian. This poem has appeared in Ship of Fools.

Peter Balakian: August Diary

Click here to hear the audio clip August Diary read by Lola Koundakjian.






8/1

From here groomed fields and clumps of trees,
a silo of corrugated tin and a white barn blur.

Unseasonable cool days,
high, blue, a few clouds like ripped pillows
as if this were a lip of the North Sea

and I could look out and imagine Denmark.
But I’m in my office three floors up.


8/3

In Armenian there’s a word—garod—rhymes with “maud.”

The beautiful ones are not faithful
and the faithful ones are not beautiful—

a student said that about some Pavese translations,
here in my office.

Should I tell you what garod means?


8/5

What’s happening in Spitak and Sarajevo and the West Bank
is splayed like the cortex of a silicon chip in the fuzzy air.

Maria, the physician from Armenia, was 25 & had one plastic arm
and one real arm. I met her in East Hampton on the deck of a house on the dunes.
After the earthquake she had no husband,
no parents, and only one child.

“I’m in a good mood today,” she said, “let’s talk about
something else.” I poured her an Amstel Light.


8/10

The coolness intrudes—
month of wind-sprints and retching for the coach.
It comes back like nerve ends after surgery.

Along a country road cicadas rattling.
Chicory and sweet pea intruding on the ripe barley.

I picked up some seed packs from a junk shop on Rt. 20,
a tomato blazed in red ink/ 1926, Fredonia, N.Y.


8/11

What’s between us? The red ink of the tomato?

How does an image stay? Or is it always aftermath?
The way deep black reflected the most light in Talbot’s first calotypes.

But garod: tongue of a snake,
meaning exile, longing for home.

Thomas Wedgwood got images by getting sunlight
to pass through things onto paper brushed with silver nitrate:

wings of a dragonfly, the spine of an oak leaf—
fugitive photograms. But he couldn’t stop the sun
until it turned the paper black.

Stop the light before it goes too far?

Or is desire what garod means?
Longing for a native place.


8/17

Maria said she was learning how to connect nerve endings
in the hand so hands and arms would work again.
There were so many in Armenia without working hands and arms.

At the end of each dendrite is a blurred line
like the horizon I’m squinting.

Image of the other:
light-arrested; not the image of ourselves.


8/21

After digging scallions one day Dickinson defined freedom:
Captivity’s consciousness, so’s liberty.

Maybe garod is about the longing for the native place
between two selves.


8/22

I love the brute force of silence in Roger Fenton’s
Sebastopol from Cathcart’s Hill, 1855. The Crimean inner war.

The artlessness of silver is like my tongue in your wet space,
or like the news photos that bring us the pressure of disaster.

Beloved topography,
garod then must mean yearning.

Is that how we loved under the rattling Nippon porcelain,
in the light calotyped by the fire escape?


8/25

garod: the grain chute that spills
into a dark barn which is endless,

like the self when it’s out of reach.

Are we so lonely that a constellation
could blacken and fill up that same barn,

and that be me or you?

But still we’re piss and oats and stock in there.
We’re like civet, who wouldn’t love it.


8/31

the new glass-plate pictures:
transparent as air, Szarkowski wrote

like windows

the fragmentary, scruffy, particularity
of real living behind them—

Originally published in Dyer's Thistle (1996).

Peter Balakian, “August Diary” from June-Tree: New and Selected Poems 1974-2000. Copyright © 2001 by Peter Balakian. Used by permission of HarperCollins Publishers.

William Michaelian: August Days

August days
are a recipe for longing:
they bring scented dust
and dew, the first
nocturnal kiss
upon veined leaves
that are beginning
to resemble
my mother’s hands.

Though much
of summer lies ahead,
autumn is creeping in,
feigning patience
with vineyard rows,
gently coaxing
the fruiting bough,

Soft the yellows,
purples, reds,
soft the folds upon
her unmade bed,
soft the light
on her faded gown,

My mother holds
them in her hands,
until they wither
and die upon
the ground,

Then wonders
where August days
have gone, and forgets
the ones she’s found.

August 5, 2005

ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ։ Յարդը գնում է…

Նստած էի ես մի օր մեր շեմին,
Քեռիս ցորեն էր էրնում մեր կալում.
Սարից փըչում էր աշնան զով քամին,
Քամին քըշում էր ու յարդը տանում։

- Քեռի՛, - ասացի, - էդ ի՞նչ ես անում,
Մեր ամբողջ յարդը տըւեցիր քամուն։
- Բան չկայ, բալի՛կ, ի՞նչ ես վըշտանում,
Յարդը գնում է, ցորենն է մընում։

Ամէն բանի մէջ եւ ամէն ժամին
Քամին էրնում է ու յարդը տանում,
Մեզ էլ էրնում է աշխարհի քամին,
Յարդը գընում է, ցորենն է մընում։

Մենք ողջ աշխարհն ենք էրնում լոյսից լոյս,
Յարդ ու ցորենը տալիս ենք քամուն,
Ու ես յիշում են խօսքերը քեռուս.
«Յարդը գընում է, ցորենն է մընում»։

Էրնում եմ ես էլ երգերս հիմի,
Իմ ամբողջ կալը բռնել եմ քամուն,
Ինչ որ չի մընայ, կը տանի քամին.
Յարդը գընում է, ցորենն է մընում։


ԽԱՉԻԿ ԴԱՇՏԵՆՑ
1909-1974

Abraham Terian: At Dusk Near Vayk (Armenia)

The valley is calmly receding into the shadows,
into the warm glow of respect left by the sun.
The scene around me is changing in slow motion
and the boulders are beginning to make sense.

In my ancestral land, in so many ways
I feel the grip the past holds on the present.
That moment near Vayk is still receding
into the past, the valley of eternal boulders.

November 3, 2004

RONALD L. DZERIGIAN: On a Tuesday

On a Tuesday
I had my feet
in the river.

My jeans were rolled
just above the ankles
where the hair thickened.

All I could see
when I looked down
was the sky
below me.

ARMENIAN TOWN: poetry by Paul Aloojian, James Baloian, Y. Stephan Bulbulian, Ronald Dzerigian, Michael Krekorian, Brenda Najimian-Magarity Foreword by Dickran Kouymjian, copyright 2001 by the William Saroyan Society.

Jim Erkiletian: for love of america PEACE canada

Can we send you a CD of songpoems of peace?
Suitable for air play, but hard to get on radio because...

Peace doesn't sell cars, or cops or
cosmetics or even hockey or
football regardless the
winners maybe started on the
fields of competitive play
as did the loosers
on both sides...
And the dead don't ask
embareassing questions...

[editor's note: spelling is deliberate]


for a copy of the CD, erkil@telus.net
This poem has appeared in the website Poets Against War a French-English bilingual website. Jim Erkilezian's poetry has appeared in Crossing Lines: Poets Who Came to Canada in the Vietnam War Era, Edited by Allan Briesmaster and Steven Michael Berzensky and published by Seraphim Editions.

Poètes contre la guerre (Canada) cherche à engager poètes et lecteur(e)s de toute sorte, à bâtir une voix unie contre la guerre, la tyrannie et l'oppression.

Jim Erkiletian: Between what is

It is not you and is not me
that tells us what will be
that gives us reason to go on
against the swollen river's strong
unhappy pressure bearing down
to death beneath the sea.
You're over there, I'm over here
across a gulf of circumstance
the twisted dance invites us here
but not to touch or see or hear
beyond the circumscribed unchance.
But if you get my meaning clear
it's not what happens there or here
that gives our tortured lonely lives
the meaning that like razor knives
allows a sense to sense its way
to something more that kills the fear.
You are you and I am me
of that there is no doubt or loss
but what scene's seen of bright chaos
and meaning's mean meanderings
is not what's there or here
but what's there in between.

Jim Erkiletian

Jim Erkiletian is a logger-environmentalist who has played banjo from the stages of the Yukon to the streets of Vancouver. Rug rats know him as Juggling Jim McBanjo. He holds university degrees in Economics, English, Education and Anthropology, writes and directs videos and stage plays, bikes, canoes, and builds dugout guitars. He is banjoist for the bluegrass-reggae fusion group, SOULSTICE, and the writer-director of the bluegrass opry, The Ballad of Darlin¹ Corey, and originator of the Nanaimo Fringe Festival¹s Rainbow Review. He's worked at both labour and management levels in transportation, sales, construction, research and education.

He is responsible for three books of poems, Slapjots, (ISB# 1-895848-04-0) Metaphorplay (1-895848-02-4) and How You Can Profit From the Coming Ecological Collapse, (1-895848-14-8), and an instruction manual for building and playing a variety of stringed instruments, Dugout Guitars (1-895848-08-1). He recorded a CD in 1995 with SOULSTICE : Gettin¹ Down, and a tape of sixteen original and semi-original songs, Heart & Hands in 1996. With Canadian Metis singer Janette Briere he's recorded three CDs, Wilderness for Evermore (2001), Westcoast Magic (2002), and For Love of America PEACE Canada (2003).

He's compleated on novel, Windigr (2000), a western, of sorts. All CDs and books are available from him, or from Nanaimo Publishing Cooperative, 368 Haliburton Street, Nanaimo BC Canada V9R 4W2.

Մատթէոս Զարիֆեան։ Իրիկուան Ծովը

Click to hear the audio clip The evening's sea read by Lola Koundakjian

Երբ իրիկուան ծովը դիտես՝
Կը տեսնես, խո՜ր, իրերն անտես…
Ա՜հ, իրիկուան
Ծովն ա՜յնքան
Կը տժգունի
Ու դող ունի՝
Որ կը տեսնես, աստղերու պէս,
Յըստա՜կ - յըստա՜կ իրերն անտես…


Մատթէոս Զարիֆեան

PAUL ALOOJIAN: Meeting Melanie in the Pizza Parlor

I nurse my beer, and you look away,
         Duchess of button mushrooms,
         thin blonde princess of pepperoni,
         deserted by your chauffeur and governess.
You stare at the black and white picture
of the old museum on the baby grand –
a poster of Ancient Antarctica on the summer windows.
         Gardens of begonias and sand,
          bowler hats and umbrellas on the foggy pier,
          you sip your soda, dancing around the juke box,
          child of stockings and one day colds,
          empress of mozzarella
          and ageless melodies,
          ballerina of the hidden harbor.

ARMENIAN TOWN: poetry by Paul Aloojian, James Baloian, Y. Stephan Bulbulian, Ronald Dzerigian, Michael Krekorian, Brenda Najimian-Magarity. Foreword by Dickran Kouymjian, copyright 2001 by the William Saroyan Society.

Սողոմոն Տարօնցի։ Սիամանթօ

Ո՜վ դու մրրկաշունչ, շանթալեզու գուսա՛ն,
Դու երգեցիր միայն արիւն եւ կոտորած,
Կռիւն աստուածուհի, եւ կռիւը՝ աստուած,
Կռիւն՝ ընդվզումի եւ քաջութեան յեսան։

Քո աչքերը՝ մեռնող մարդ-անտառներ տեսան,
Քաղաքում ու գիւղում, դաշտում համատարած.
Ճապաղիք ու նախճիր - անգթութեամբ վարած,
Սըւինահար սրտեր, - սահմռկած ու սասան։

Ռազմի կոչովդ ելան քաջ ու անօրինակ,
Ինքնամոռաց մարդիկ - սրտերով բոցկլտուն,
Բազուկներով երկաթ ու կրծքերով անագ…

Բայց եւ մէկ-մէկ ընկան երկար գօտեմարտում,
Ինչպէս որ դու ընկար այն խելայեղ օրին,
Բախուելով բռնութեան սուր տապարի՛ն, սրի՛ն։



Սողոմոն Տարօնցի, «Կրակէ քառուղիներով»

Abraham Terian: The Steel Drum

He stood like a high priest, his
ebony hands against the steel;
he held the pair of sticks
like ceremonial crosses. With
gentle beats he blessed the bowl,
from east to west, the south
and the north of the rim,
every inch of the bottom. With
celestial sounds he rounded
the growing crowd, enchanted,
from one street corner to the next.
As celebrant he chimed
this inverted bell, censed
around this upended dome
of a cathedral in miniature
where angels descend, enamored,
to be baptized by human hands
in such a stainless bowl.

May 3, 2005

Դանիէլ Վարուժան։ ՄՇԱԿՆԵՐԸ

Մշակնե՛րն են իմ գիւղիս, դաշտի հըզօ՛ր զաւակներ,
Քըրտինքներով մարգարտեայ` բընութեան թա՛գն են հիւսեր:
Կը բաբախէ սիրտն հողին իրենց բըրդոտ կուրծքին տակ.
Ու իրենց լայն երակին մեջ կը յորդի արեգակ:

Երբոր քալեն` մայր-երկիրն իր արգանդէն կը սարսռայ.
Բայց չի խամրիր ծիլ մը իսկ գարշապարնուն տակ հըսկայ:
Գըլուխն իրենց, զոր կ'հակեն առջևը սուրբ խորանին,
Պըսակուած է միշտ ոսկի փոշիներովը յարդին:

Ակօսներուն մեջ անոնք խինդ կը ցանեն, և Աստուած
Իրենց ճակտին ակօսէն բարութիւններ կը հընձէ:
Աւիշներուն հոսուն երգն անո՛նք միայն են լըսած:

Եզին շողիքն ի՛նչ փոյթ թէ իրենց ձեռքերը կ'օծէ,
Եւ ախոռի հօտ կու գայ իրենց նախշուն լօդիկէն.-
Նախ անոնց լայն ափի՛ն մեջ կը ծլին սերմերն համօրէն:

Դանիէլ Վարուժան «Հացին Երգը»

Y. Stephan Bulbulian: The Art of Pruning Vines

for Berge, who taught me this art

Under the morning ceiling of the tule fog,
Walk proudly in the vineyard of your father.
Know every grapevine personally;
From the very planting, watch them grow.

Understand the pecularities of each,
Which one of the rows grows vigorously,
What vines will produce a hearty crop.
Know the places where the soil is sandy.

Wear two hats as part of your uniform
In the vineyard. At the start, put one hat
On the end-post to mark the place you begin.
Pull down the other hat over your ears.

Take off your gloves early in the day,
To dry from the frost on the limbs and canes,
Hang one of your coats on the vineyard wire
When the sun comes out later in the day.

Gangling vine canes with slender stems
Seem more numerous than life’s misfortunes.
Keep your pruning shear sharply honed.
At harvest, every grape has a thousand wasps.

Near the road, at the head of the vineyard row,
Square off, standing in front of ancient vines.
Slash the overgrown brush wrapped on the wire.
Remove the old growth that yielded the crop.

Take the handle of the shear under your arm;
Hold the other end in the palm of your right hand.
Draw the limb to you, cut it, toss it to the ground,
In the mud, the dirt, the weeds that survive the cold.

Follow the vineyard row & the daydreams
That occur in the field while working, for here
Are the thoughts that lead to the art of pruning.
Wrap branches on the wire. Don’t let them hit you.

Hard work means long life & short days.
Make the sacrifice to cut the little spindly vines;
Slice the weak ends back to 2-1/2 feet long.
There is little choice: the shear is wealth.

As the day denies the promise of night,
“…. a hundred vines to cut before dark.”
Labor in vain is lost for good. Looking ahead
To the next crop is the art of pruning vines.



ARMENIAN TOWN: poetry by Paul Aloojian, James Baloian, Y. Stephan Bulbulian, Ronald Dzerigian, Michael Krekorian, Brenda Najimian-Magarity. Foreword by Dickran Kouymjian, copyright 2001 by the William Saroyan Society

Nora Nadjarian: I Studied the Silence of the Stars…

I studied the silence of the stars,
the black, icy skies, the skeletons of trees.
For centuries my mind was at work,
sharp yet bitter, and now old and strange.

When I speak, I still lisp like a boy,
and on certain untroubled, lucky nights,
when I dream of the unicorn, its musky smell
and wild hooves —

I imagine that tomorrow will take my hand,
and teach me to write one more book
which will astonish the world.


Nora Nadjarian

Աստղերուն Լռութիւնը Սերտեցի

Աստղերուն լռութիւնը սերտեցի,
Խաւարը, սառով պատուած երկինքը, ծառերուն ուրուագիծը …
Տարիներէ ի վեր նուիրուած էի աշխատանքի,
Միտքս սուր էր, բայց հիմա զարմանալիօրէն կը բթանայ:

Երբ կը խօսիմ, դեռ տղեկի պէս կը թոթովեմ,
Եւ որոշ, խաղաղ, բախտաւոր գիշերները
Կ' երազեմ միեղջիւրեայ կենդանին,
Իր անուշաբոյր հոտը եւ վայրի սմբակները:

Կ' երևակայեմ, որ ան, վաղը, ձեռքս բռնելով
Պիտի առաջնորդէ զիս գիրք մը ևս գրելու,
Որ պիտի հիացնէ աշխարհը:



Նորա Նաճարեան
(Թարգմանիչ - Մակի Էսկիճեան)

Լեւոն Շանթ: Գիշերապահը

Click to hear the audio clip The Nightwatch read by Lola Koundakjian

Գիշեր է. տա՜նկ, տա՜նկ, հսկայ ժամացոյց։
Հանգիստ է չորս դին, կը ննջեն բոլոր.
միայն ինքն է որ՝ հանգոյցէ հանգոյց
փողոցներ կ՛անցնի լուռ, քայլամոլոր։

Պաղ հովը կու գայ, կը զարնէ ճակտին,
ուր հին-հին յուշեր յանկարծ կը յածին,
ինչպէս երկնքի քօղէն ալ անդին
մոռցուած աստղեր մերթ վառ կ՛առկայծին։

Ու միտքն ակամայ թափով մ՛ինքնաբեր
կը թռչի հեռուն՝ տունը հայրենի.
է՜, կեանքն ուրիշ էր, սրտերն ալ տարբեր
այն լեռներուն մէջ վեհ ու ամեհի։

Ու պարզ կը յիշէ… Գիշեր է խորին.
իրենք քոյր-եղբայր լարումով անհուն
լռիկ պաշարած ալեհեր հանին՝
կ՛ունկնդրեն անոր վէպերն հմայուն։

Եւ հանին ինքն ալ ներշնչուած արդէն
Մհերի ուժը կը պատմէ տղոց.
երբ յանկարծ բուքը տնակի երդէն
այլանդակ ձայնով կը հանէ հոգոց։

Ահեղ ոռնումով կարծես կը խօսի,
կը սուլէ բառեր բիրտ ու չլսուած,
բա՛ռ, որ դժոխքի խորքէն կը հոսի…
Ու խաչ կը հանէ հանին երկիւղած։

Իսկ տղաքը լուռ կը նային իրար
ու ամէն մէկը կը խորհի ինքնին,
որ նոր Մհեր մը դառնայ անպատճառ,
երբ ինքն ալ հասնի անոր տարիքին։

Եւ ահա՜… տա՜նկ, տա՜նկ, խորհո՛ղ ժամացոյց։
Հանգիստ է չորս դին, կը ննջեն բոլոր.
միայն ինքն է որ՝ հանգոյցէ հանգոյց
փողոցներ կ՛անցնի լուռ, քայլամոլոր։


Levon Shant

Summertime 2008

Միսաք Մեծարենց։ Երգ

Քո՛յր, մօտեցի՛ր կըրակին,
ծըխէ տերեւն այս բուրեան,
զի ամէն բան ինձ կրկին
կը դարձընէ հոտն արեան։

Քո՛յր, մօտեցի՛ր դարակին
ու բե՛ր հեղուկն հնձանեան,
զի ամէն բան ինձ կրկին
կը դարձընէ համն արեան։

Քո՛յր, մօտեցի՛ր ճըրագին,
մարէ՛ զայն, թո՛ղ լուսընկան,
զի ամէն բան ինձ կրկին
կը դարձընէ ձայնն արեան։

Քո՛յր, մօտեցի՛ր նըւագին,
երգէ դաշտերն ու ցորեան,
զի ամէն բան ինձ կրկին
կը դարձընէ գոյնն արեան։

Քո՛յր, մօտեցո՛ւր իմ ձեռքին
աստուածաբոցն հըրացան,
զի ամէ՜ն բան ինձ կրկին
կը յիշեցնէ վրէ՛Ժն արեան...։