10th anniversary - 10րդ տարեդարձ - 10ème anniversaire

Today is the 10th anniversary of the Armenian Poetry Project. We will celebrate it as we often do, quietly, reading poetry and happy to have achieved a few key points. 

We research and share the best Armenian poetry we can find in books and digital archives as well as through contacts with contemporary poets.  

We remain the only website to provide audio and text RSS feeds of poems written by Armenians, as well as contemporary authors on Armenian subject matters. 

We continue providing all internet surfers free access to the webpage and audio downloads 24/7/365 via RSS, Twitter and iTunes.

We celebrate APP's broad spectrum:
- gems by authors from the 19th century to the present
- introduction to out of print books
- an index by authors and countries
- experimental works by contemporary authors
- introduction of budding authors, including the APP/ASA poetry competition winners, now in its 6th year
- different languages of expression, mostly Armenian, English or French, with translations provided whenever possible

This project is curated and produced by Lola Koundakjian in New York. To contact APP, send an email to: ArmenianPoetryProject[at]gmail[dot]com.

If YOU ENJOY this website, please consider making a donation via Paypal.com by clicking on the button below. Your donations help maintain the audio website, buy books and replace equipment for the recordings as well as research in libraries. 

հայերէն՝ To view the Armenian characters, setup your browser to view UNICODE (UTF-8) as the character's encoding.




This is a feedburner validator

ԵՂԻԱ ՏԷՄԻՐՃԻՊԱՇԵԱՆ։ԹԱՇԿԻՆԱԿՆ

Դարձեալ ձեռքըդ թաշկինակ կայ,

Եւ այս անգամ լայն, ճեփ ճերմակ,

Բոլորաձեւ զերդ լուսընկայ,

Պարիկի՜ մ՚է գոգցես վերմակ։

Մեծ է թէեւ, այլ յոյժ նըրբին.

Հանճա՞րդ է նա յոստայն փոխուած.

Մատունքդ եզերքն անոր շրջին,

Գոգցես դաշնակ մ՚է նա կախուած։

Այլ թաշկինակն ոչ ունի բառ.

Յիւր ծալսն ասեղդ ոստոստ խաղայ.

Դաշնա՜կն, այն է` բերանդ անճառ,

Մե՜ղր ի շըրթանցդ յիմ սիրտ տեղայ։

Բաբէ՜, սակայն, սրտէս խորշի՜

Մեղրն, եւ կամ հոն լուծուի յարտսուս.

Տո՛ւր ինձ ճերմակ, լայն, բոլորշի

Թաշկինակդ այդ, Սէրս, այլ ո՛չ Յոյսս։

(Մասիս, 5 Յունուար, 1907

ԵՂԻԱ ՏԷՄԻՐՃԻՊԱՇԵԱՆ (1851-1908)  «Արձակ էջեր, նամակներ, քերթուածներ»

Ինտրա։ ՎԵՐԱԴԱՐՁ

5, 7.

Նորէն սեւ նոճեաց մօտ է սենեակս ու զեղուն՝

Մարգն ի վեր կանգնած մութ ամբոխին սըլացքով,

Ու ստուերովն ոմանց որ կ’ամբառնան որմիս քով,

Ու’ անոնց անպատում սօսաւիւնով ողողուն:

Նախկի՜ն հայեցմանցս ոլո՛րտն յաւէտ երկնագով,

Ուր ապրեր էր ստէպ հայրն երբեմնի այս տըղուն,

Եւ զոր կ’ընտրեմ վայր պաշտամունքի մը ղօղուն,

Հին խանդովն հիացիկ ու’ այժմու խոհուն խըռովքով.

Ո՜ բնավայրս, եկա՛յ, ծոցիդ շատ մօտ այս անգամ,

Քու մելամաղձիկ ըստուերիդ մէջ մշտդալար

Տրտում վերացմանդ խունկը շնչել վերըստին.

Քանզի հսկայից սրտին ես ցաւը կ’զգամ,

Ցորչափ կը մտածեմ թէ վէս հոգի թրթռալար՝

Ի՛նչ անժառանգեալ մ’եմ հեռանշոյլ Ճշմարտին:

26 Նոյ. 1905

«Նոճաստան»

Vittoria Aganoor: Domani

Vivo, respiro, palpito; si libra 

baldo il pensiero in alte estasi immerso; 

la salute mi pulsa in ogni fibra 

e del mio core in ogni acceso fremito 

fremere sento il cor dell'universo. 

Domani… un soffio di rovaio; un vampo 

d'estivo sole; un piccioletto morso 

d'angue; il vapor d'un paludoso campo, 

mi prostrerà, questo di vive, libere 

forze arrestando portentoso corso. 

Pallida, muta, intorno al letto mio 

udrò bisbigliar preci, udrò singhiozzi 

spegnersi lontanando in mormorìo 

di lamenti; vorrò, ma invano, sorgere, 

stender le braccia e dire almeno:-Addio!- 

Ma innanzi a queste mie pupille, assorte 

oggi in fantasmi di superbi amori, 

piene di sogni e piene di splendori, 

cadrà il nero sipario della morte. 

VITTORIA AGANOOR honored in 100Lives.com

The Armenian-Italian poet Vittoria Aganoor (1855-1910) in 100 lives

https://auroraprize.com/en/armenia/detail/8624/vittoria-aganoor-poet

IL TRENO

Va nella notte l'anelante spettro 

tra le fragranze dei vigneti in fiore, 

va nella notte e da conquistatore 

schiavo il mio corpo si trascina dietro. 

Solo il mio corpo, l'inerte persona; 

ma dal possente che scintille esala 

ratto si sciolse con un colpo d'ala 

quel che laccio terren non imprigiona, 

ed a ritroso migra ad un alato 

fratel che incontro cupido gli viene; 

libere vie liberamente tiene 

sui vinti gioghi e il mar signoreggiato. 

Sì, lo spettro che torbido viaggia 

lunge si porti il frenito degli ebbri 

sensi, il tumulto, le maligne febbri, 

gl'impeti della mia fibra selvaggia; 

e a te venga, e di raggi e fior si valga 

a parlarti d'amor senza parola 

tutta l'anima mia, l'anima sola, 

e la tua cerchi, e le si stringa, e salga! 

From Aganoor Pompilj, Vittoria (1855-1910) Poesie complete [1912] (Firenze: F. Le Monnier), Ed. Grilli, Luigi.

Literary evening in Toronto - Գրասէրներու Խմբակ - May 1, 2016

Գրասէրներու Խմբակի հաւաքներու շարքը ծայր առաւ Փետրուար 2012ին ու կը շարունակուի ամսական դրութեամբ հանրութեան հրամցնել հայ գրողներու ստեղծագործութիւնները։ Հաւաքներուն նպատակը հայ գրականութեան եւ հայ երիտասարդին միջեւ կամուրջ ստեղծելն է։

Մայիս մէկին, Գրասէրներու Խմբակէն անդամներ պիտի ներկայացնեն ընտիր փունջ մը հայ քնարերգութեան աշխարհէն։ Սիրով հրաւիրուած էք. կը քաջալերենք բոլորիդ ներկայութիւնը։ Վայր՝ Համազգայինի «Յ Մանուկեան» գրադարան, Հայ Կեդրոն, Թորոնթօ։

The purpose of these monthly gatherings is to allow Armenian youth to study, research and present about their favourite Armenian author; thereby, bridging the gap between Armenian literature and Armenian youth. 

On May 1, a handful of our youth members will be presenting a series of poems that are lyrical in genre.

Lory Bedikian to participate in a A Celebration of Feminist Poets Who Span a Generation

https://www.eventbrite.com/e/a-celebration-of-feminist-poets-who-span-a-generation-tickets-24500507678

A Celebration of Feminist Poets Who Span a Generation

On Saturday, May 7th, Red Hen Press and the Women’s Center of Los Angeles will hold a benefit reading - A Celebration of Feminist Poets Who Span a Generation – From the 1960's to Present Day featuring renown feminist poets Judy Grahn and Eloise Klein Healy in conversation with up-and-coming contemporary feminist poets Lory Bedikian, Lillian-Yvonne Bertram, Adrienne Christiansen, Nicelle Davis, and Jenny Factor.

The event will begin with a champagne reception at 2 p.m. at the Feminist Majority Foundation/Ms. Magazine (433 S Beverly Dr, Beverly Hills, CA 90212). Tickets are available in advance for $16.00 for adults, $12.00 for students and seniors, and for $25.00 at the door. This benefit is in support Red Hen Press and WCLA - two nonprofit organizations dedicated to the shared values, voices, legacy, and impact of women writers. 

Free book, champagne, and hors d'oeuvres included with ticket.

Reader Bios:

Judy Grahn is teacher, activist and award winning author of The Common Woman Poems, Edward the Dyke, A Simple Revolution: the Making of an Activist Poet and many more. Some of her recent publications include Love Belongs to Those Who Do the Feeling and The Judy Grahn Reader. Her forthcoming (and 14th) book is Hanging On Our Own Bones. She was a member of the Gay Women’s Liberation Group, the first lesbian-feminist collective on the West Coast, founded in 1969 which established the first women’s bookstore, A Woman’s Place, as well as the first all-woman press, the Woman’s Press Collective. Ms. Grahn earned her PhD from the California Institute of Integral Studies.  Her honors include a grant from the National Endowment for the Arts, an American Book Review Award, an American Book Award, an American Library Award, and a Founding Foremothers of Women’s Spirituality Award. Since 1997 Publishing Triangle, after awarding Grahn a Lifetime Achievement Award in Lesbian Letters, has issued an annual Judy Grahn Nonfiction Award. Today, Ms. Grahn lives in California and teaches women's mythology and ancient literature, Metaformic Consciousness (a philosophy created by Grahn), and Uncommon Kinship - a course that uses theories from her Metaformic philosophy which traces the roots of culture back to ancient menstrual rights at the California Institute for Integral Studies, the New College of California, and the Institute for Transpersonal Psychology.

Eloise Klein Healy the first Poet Laureate of Los Angeles is professor emerita at Antioch University Los Angeles and the co-founder of Eco-Arts. Her collection of poems, Passing, was a finalist for the 2003 Lambda Literary Awards in Poetry and the Audre Lorde Award from The. Healy has also received the Grand Prize of the Los Angeles Poetry Festival and has received six Pushcart nominations. She was involved in the Woman's Building, the well known West Coast feminist cultural center, throughout the 1970s and 1980s in various capacities including as a teacher and a member of the Board of Directors. Healy was instrumental in directing the women's studies program at Cal State Northridge, started the MFA program in creative writing at Antioch University and founded Arktoi Books, an imprint of Red Hen Press.

Lory Bedikian’s The Book of Lamenting was awarded the 2010 Philip Levine Prize for Poetry. Bedikian received her BA from UCLA with an emphasis in Creative Writing and Poetry where she was twice nominated for the Ina Coolbrith Memorial Prize in Poetry. Her poems have been published in the Connecticut Review, Portland Review,Poetry International, Poet Lore and Heliotrope among other journals and have been included in Blue Arc West: An Anthology of California Poets. And, Poets & Writers magazine chose her work as a finalist for the 2010 California Writers Exchange Award. She lives and teaches poetry workshops in Los Angeles.

Lillian-Yvonne Bertram is one-sixth of the poetry collective, Line Assembly and in 2014, recipient of an NEA Creative Writing Poetry Fellowship. Her chapbook cutthroat glamours (2013) won the Phantom Press chapbook contest and her first full-length book, But a Storm is Blowing From Paradise (Red Hen Press, 2012), was selected by Claudia Rankine as the 2010 Benjamin Saltman Award winner and was a 2013 poetry nominee for the Hurston/Wright Foundation Legacy Award for outstanding works of literature published by people of African descent. Her second book, a slice from the cake made of air,was released this spring from Red Hen Press; her third book, personal science, is forthcoming from Tupelo Press. 

Nicelle Davis is a California poet, collaborator, and performance artist. Her books poetry includes Becoming Judas, Circe, and In the Circus of You. Her fourth book of poems, The Walled Wife,was released by Red Hen Press this spring. Davis’ work has been published by The Beloit Poetry Journal, The New York Quarterly, PANK, SLAB Magazine, and others. Davis is the editor-at-large of The Los Angeles Review and was the recipient of the 2013 AROHO retreat 9 3/4 Fellowship. She currently teaches at Paraclete and with the Red Hen Press WITS program.

Jenny Factor earned a BA in anthropology at Harvard University, where she studied with Seamus Heaney, and an MFA in literature and poetry at Bennington College. Her book the Unraveling at the Name won the 2002 Hayden Carruth Award and her poems have been featured in numerous anthologies, including The Best American Erotic Poems, Poetry 180: A Turning Back to Poetry, and The Poet’s Child. Factor lives in San Marino, California and has worked as a freelance writer, editor and taught at Antioch University, Los Angeles.

Robert SAMOIAN: KHATCHKAR

Khatchkar ! Ce mot difficile à prononcer

Par celui à qui l’arménien est étranger

Est trop vite traduit par « Pierre à Croix »

S’agissant d’une pierre gravée d’une croix d’Arménie et témoin de sa Foi.

Ami, tu devrais une fois dans ta vie

Visiter les terres chrétiennes d’Arménie

Celles qui furent historiquement siennes si tu peux

Ou celles de l’actuelle république, qui étonneront tes yeux.

Tu y verras des milliers de ces khatchkars si merveilleusement gravés

Qu’ont croirait leurs sculpteurs par des anges guidés.

De différentes tailles, mais souvent hautes d’environ deux mètres

Leurs corniches s’inclinent comme pour honorer des ancêtres.

Fixés sur un piédestal, parfois encastrés dans des murs d’églises ou de monastères

Tournés vers l’ouest, ils se dressent aussi par milliers dans les cimetières.

Leurs façades ont choisi le roux ou le gris

Par fidélité au tuf ou au grès de leur pays.

Sans vouloir rappeler la mort du Christ, leurs grandes croix centrales sont sculptées

Comme des Arbres de Vie symbolisant la victoire sur la mort et l’immortalité.

Elles veulent relier le passé vécu par l’homme dans un monde inférieur

Au futur qui l’attend au Ciel dans un monde supérieur.

Entourées de grappes de raisin et de grenades pour exprimer la vie

Encadrées par des ornements continus créant une illusion d’infini

Ces croix arméniennes prient pour le salut de l’âme d’héros ou de donateurs

Et protègent les passants contre les démons provoquant leurs malheurs.

Dès le quatrième siècle, ces khatchkars par milliers pieusement construits

Furent maintes fois par des barbares sanguinaires détruits.

Mais ils restent toujours nombreux dressés face à leurs ennemis

Comme des sentinelles, insensibles au vent, à la neige, au soleil ou aux pluies.

Ami, inclines toi avec respect devant ces khatchkars

Car c’est aux forces de l’Esprit qu’ils doivent leur art.

Et dis-toi bien que lorsque la fin de temps sera arrivée

Ces pierres diront ce qu’elles ont vu, car Dieu les fera parler.

Robert SAMOIAN

Auteur de «  La valise de mon oncle, un Legs de Mémoires »

Membre de la Société des Ecrivains Dauphinois

An APP survey

We would like to know more about you!
Thank you for participating.

ARMENIAN POETRY PROJECT QUICK SURVEY

A reading in Montreal, Canada

Դանիէլ Վարուժան՝ Հեթանոսական Բանաստեղծութիւն, Գ. Պըլտեան՝ «Կրակէ շրջանակը Դ. Վարուժանի շուրջ»

       Կը մեկնաբանէ՝ Նարեկ Ղազարեան

  Տեղի կ’ունենայ 17 Ապրիլ 2016ին, երեկոյեան ժամը 7:00ին
Սուրբ Յակոբ Ազգային վարժարանի
«Բաստրմաճեան» սրահ
3400 RUE NADON, MONTREAL, QC, H4J 1P6

Դիմել՝
Համիկ Ղազարեան 514-582-8233
Թամար Փանոսեան 514-892-0363

Մուտքի նուէր՝ 20$
Ուսանողներու համար՝ 10$

Anny Romand présente son livre « Ma Grand-Mère d’Arménie » à Paris ce 16 avril

Organisé par l'Association Sainte-Croix des Arméniens Catholiques

AU CENTRE CULTUREL SAINT-MESROB A PARIS

Samedi 16 avril à 15h00

Anny ROMAND

(actrice et productrice)

Présentera son livre

Ma grand-mère d'Arménie

Récit de la marche de sa grand-mère en 1915, de son évasion et de son témoignage miséricordieux.

Ecrit à partir des confidences de sa grand-mère et du petit carnet écrit au jour le jour qu'Anny Romand découvrit.

Anny a dédicacé ce récit à sa petite-fille Alicia:

"Elle est plus Arménienne que moi puisque son père est Pascal LEGITIMUS".

Église Catholique Arménienne

10 bis rue Thouin

75005 PARIS

Métro : Cardinal Lemoine ou Monge

RER B : Luxembourg

Vente et dédicace

Entrée libre – Cocktail

Celebrating 20 Years of National Poetry Month

April 1, 2016 Today marks the 20th anniversary of National Poetry Month in the United States --  the largest literary celebration in the world -- bringing poetry to schools, libraries, bookstores, and communities.

Vittoria Aganoor: PASQUA ARMENA

Non fu di fiele abbeverato? Il petto 

non gli squarciò l'ignobile scherano? 

Non fu percosso, irriso, e un'empia mano 

non lo inchiodò sul legno maledetto? 

Pur, quale mai più glorïoso e forte 

risorgere, se ancor tuona la voce 

dell'Osanna, e dovunque apre una croce 

le braccia, dall'idea vinta è la morte? 

Armenia, ed anche a te squarciato il seno 

vedo dai nuovi farisei. Raccolto 

hanno il fango a scagliartelo sul volto; 

per dissetarti apprestano il veleno. 

Ma se l' insazïata orda ferina 

sulle tue membra flagellate e grame 

oggi rinnova la tortura infame 

del Golgota, la tua Pasqua è vicina. 

ASA Announces 6th “Arthur Halvajian Memorial” Armenian Poetry Competition

Rhode Island —The Armenian Students' Association, Inc. announces the start of its 6th annual poetry competition. Once again, the ASA, Inc. is partnering with the Armenian Poetry Project for the writing competition named in honor of the late Arthur Halvajian, a former trustee who led its Board in sponsoring the first competition. The 2016 competition opens April 1st and the deadline for submissions is May 28, 2016. The competition winners will be announced by the jury in June 2016.

"Over the past five years we have received hundreds of entries from across North America and continue to be impressed with the creativity, quality, and range of poems. We look forward to reaching out to even more communities in the coming months," said Alice Movsesian, a member of the ASA, Inc. Board of Trustees as well as its liaison to the competition’s organizing committee.

ASA Board of Trustees secretary M. Manoog Kaprielian sees the poetry competition as a particularly meaningful window of expression for Armenians who endured the pain of survival as refugees out of Azerbaijan and Syria, settling recently throughout the United States and Canada. “We will do all that we can to reach out wherever they may be”, stated Kaprielian.

The Armenian Poetry Project, led by poet Lola Koundakjian, is a research and documentation site for 19th to 21st century Armenian poems and related topics. Currently containing over 2500 poems, it is celebrating its 10th anniversary this year. APP has a worldwide following and releases poems through RSS feeds, Twitter and podcasting.

All individuals of Armenian descent, residing in the United States and Canada are invited to submit their work, in English or Armenian, for the competition. Entries should be e-mailed by May 28, 2016 to ArmenianPoetryProject@gmail.com with the subject heading "Halvajian ASA/APP Poetry competition". Only one UNPUBLISHED poem per individual may be submitted.

The competition groups submissions into three categories; students (ages 12-17), college age (ages 18-22), and adult (ages 23 and older). A top prize will be awarded for each of the categories in the amounts of US $75 (students), $125 (college age), and $300 (adult).

Each poem submitted for the competition must be accompanied by the author's full name, age, home address/telephone number. Students must include school name and sponsoring teacher's telephone number.

You can learn more about the Armenian Poetry Project by visiting http://armenian-poetry.blogspot.com.

The Armenian Students' Association of America, Inc. encourages educational pursuits by Armenians in America and the raising of their intellectual standards, providing financial assistance in the form of scholarships to deserving Armenian students, developing fellowship among them, cultivating in them the spirit of service in the public interest, and acquainting them and the entire American community with Armenian culture.


Armenian Students' Association, Inc.
333 Atlantic Avenue
Warwick, Rhode Island 02888
Tel: (401) 461-6114
Web: www.asainc.org
E-mail: asa@asainc.org
PRESS RELEASE
For Immediate Release
Contact: Nathalie Yaghoobian
E-Mail: asa@asainc.org

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ։ ՄԱՌԱԽՈՒՂ

Թափառական աստղերուն հարցուցի՝

Ու՞ր են մարդոց թռցուցած խելքերը:

Անոնք պատասխանեցին՝ գնա՜ արեւելք
բայց հոն խելքեր չգտայ։

Դեղին դաշտերուն մէջ երկնցայ
ու խոտերուն հարցուցի ու՞ր են

երեւակայական ոգիները ու անոնք
պատասխանեցին՝ շուրջդ դիտէ՛։

Խմողներուն, ծխողներուն, ձուկերուն ու մուկերուն
աչքերուն մէջ խորու՜նկ նայեցայ

ու հարցուցի՝ ու՞ր են ու՞ր թափառական
աստղերը ու անոնք մատով ցցուցին…

մառախուղը։

Այս բանաստեղծութիւնը լոյս տեսած է ՀԱՅՐԷՆԻՔ թերթին մէջ։

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ։ՓՈՔՐԻԿ ՏՂԱՆ

Յափշտակուած
կը դիտէ
ճակատ մեկնող զինուորներու շարքերը
կը կարծէ, թէ
ինքն ալ կը վերադառնայ
անոնց հետ
ու վերստին
կը շխկրտան
պատերազմի իր խաղալիքները։

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ։[Թիթեռի նման]

Թիթեռի նման
Թեթեւ կը զգայինք
Երբ հովը մեզ կը մղէր
Մեր ճանապարհին։

Ճամբեզրին
Ցօղունները եւս՝
Հովու շոյանքէն տարուած,
Մեր քայլերուն զուգահեռ
Կը թեքէին։

Հիմա,
Փոթորիկներ կը խաչաձեւեն մեզ
Մեր ճանապարհին.
Հոգիս, նմանի'ր այն թեւաւորին,
Որ թռչիլ գիտէ։

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ։ Նստարանը

Բարտիները
Գիշեր-ցերեկ կը շշնջեն իրարու
Գուցէ ըսելիքներ ունին կիսաւարտ տակաւին…

Աշնան վերջին օրերն են.
տերեւներ
կը կաթկթին,
ո՞վ իմանայ
ո՞ր մէկ բարտիի ճիւղերէ հիւսուած՝
սիրոյ հազար խոստումներ լսած՝

դէպի
այդ միս-մինակ
նստարանը։

Փանոս Ճերանեան
Մոնթրէալ Դեկտ 2015

Born in Lebanon in 1942,  Panos Jeranian attended the Mesrobian primary school in Bourj-Hamoud; the Mekhitarist secondary school. His undergraduate and graduate degrees include Haigazian College (educational psychology); the State University in Armenia (Armenology); the American University of Beirut (MA in political sciences). He taught children with development disabilities, then worked for many years for the Mitsubishi Corporation. He has travelled widely and lived in many countries experiencing many cultures.

Jeranian began writing in his youth. His work has appeared in Armenian reviews worldwide such as PAKIN, Aztag, both published in Lebanon, Horizon, in Montréal and Marmara, in Istanbul.

His collections include «Քամիներ»,  «Քեզ ինչպէս կոչեմ», «Ի լուր» «Բառերու Լոյսը», «Ժամանակներ».

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ։ ԵՐԵՒԱԿԱՅԱԿԱՆ ՆԱՄԱԿԱՆԻ

ՁՄԵՌ Է, ՍԻՐԵԼԻ ԲԱՐԵԿԱՄ

Ամիսէ մը գիրքս լոյս կը տեսնէ

Ու չե՛մ գիտեր, ընկեր ճան,

Թէ բացի ընտանիքէս

Ընթերցող պիտի ունենա՞յ։

Երկու մեթր ձիւնը յաղթահարել

Աւելի դիւրին է քան հայ ընթերցողին

Տրամադրութիւնները:

Երեսունհինգ տարի է ձմրան ցուրտին չեմ վարժուած

Բայց կը փորձեմ միտքս ձիւնի պէս անբիծ պահել:

Բարեւներ տիկնոջդ։

ԳԱՐՈՒՆ Է, ՍԻՐԵԼԻ ԲԱՐԵԿԱՄ

Բանաստեղծութիւնդ ստացայ

Ձայնագրութեան հետ, ու կրկին՝ ապրի՛ս։

Այդ օր, երբ խռպոտ ձայնով

Զայն լսեցի, արդէն կը զգայի

Թէ որքան կարեւոր էր ընտանեկան

Սիրոյ մեղեդիէն չհեռանալ:

Գրեցիր հիւսիսային Ափրիկէի հարցերուն մասին։

Քանինե՜ր մեռան։ Բայց մեր կեանքը կը շարունակուի։

Երեսունհինգ տարի է գարնան գեղեցկութենէն

չեմ կշտացած ու կը փորձեմ անոր հետ հոգեպէս վերածնիլ։

Տղոցդ համբոյրներ։

ԱՄԱՌ Է, ՍԻՐԵԼԻՍ

Խոլորձներս տակաւին ողջ են ու մինչեւ այսօր

Ծաղկած մնացին, բայց հիմա սկսած են

Իրենց երկար քունը մինչեւ աշուն։

Այդ իրիկուն երբ աչքերդ գոցեցիր եւ

բանատեղծութիւն մը արտասանեցիր,

սրտիս մէջ մեծ բան մը պատռուեցաւ

Ու հոգիիս մէջ թափանցեցիր։

Կը յիշե՞ս երբ հանդիպեցանք թանգարանը ու չկրցայ խօսիլ։

Այդ նկարները աչքերուս առջեւ են տակաւին:

Երեսունհինգ տարիէ ի վեր քեզի կը սպասէի:

Բարեւներ անծանօթ մօրդ։

ԱՇՈՒՆ Է, ՍԻՐԵԼԻ ԲԱՐԵԿԱՄՈՒՀԻ

Օրերը կը կարճնան ու գրելու համար

Աւելի ճիգ պէտք է։

Կ’ուզեմ անդադար դուրսերը պտտիլ

Ու բնական լոյսին հետ խաղալ։

Այս շաբաթ քու հալավա պի ժիպնը

Պիտի սարքեմ։ Քսան տարի առաջ

Երբ հոս կ’ապրէիր այս անուշեղէնը

Պատրաստել սորվեցուցիր ու միշտ քեզ կը յիշեմ։

Թէյ խմելու օդ է, ընկերուհի ճա՛ն։

Քոյրերուդ՝ բարեւներ։

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ

Նիւ Եորք

Այս բանաստեղծութիւնը լոյս տեսած է ՀԱՅՐԷՆԻՔ թերթին մէջ, Մարտ 11, 2016

ԾՈՎԻԿ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ։ Հոլանտա

Բացի սիրտս ու տեսայ, հոն կար ցաւ, մորմոք, կարօտ, արցունք… կամաց-կամաց հրելով տեղ պատրաստեցի նորերուն, հոն տեղաւորեցի՝ ափ մը ժպիտ, պտղունց մը յոյս, կաթիլ մը սէր ու երկու տող երաժշտութիւն:

Պիտի երգեմ կեանքը,

Պիտի պարեմ սէրը,

Պիտի խմեմ յոյսը,

Մինչեւ որ ցաւը ամչնալով կամքէն՝ երես դարձնելով հեռանայ ինձմէ:

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ։ Անն Մարիին

Կար ժամանակ
բառերը
վարդակարմիր շուրթերուդ վրայ
գարնան ծաղիկներու նման
խօսուն էին.

Սիրելիս,
երբ այլեւս չես ձայներ,
սեւ սաթի գոյն աչքերդ
չեն հանդիպիր աչքերուս,
դուն ինձմէ ներս եղանակներ կը
փոխես...

աշուն կ՛ըլլայ
շուքերու հետ կ՛երթեւեկեմ
լռութեանդ ընտելանալու.

Մինչեւ անգամ
կը լսեմ
թիթեռի հրաժեշտի խօսքը
հեռացող արեգակին։

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ
2016
«Հորիզոն Գրական»

Paylag Khatchadourian (1906-1991): Farewell Aleppo

Քաղաք մըն ես դուն արաբական,

Ծննդավայր իմ պատուական.

Աչքս բացի քեզի տեսայ,

Գիտցայ թէ ա´լ քաղաք չկայ։

Իմ հայրենիք երկրորդական,

Ժողովրդովդ սիրական.

Եղար հայուն բարի պաշտպան

Տուիր մեզի հաց ապաստան։

Ապրեցանք մենք միշտ միասին

Որպէս եղբայր հայն արապին.

Գործեցինք մենք միշտ միասին,

Որպէս անկեղծ Սուրիայի։

Մօտ է օրը մեր բաժանման,

Իմ մանկութեան լոյսի խորան.

Պիտի յիշենք քեզ տեւական,

Իմ մանկութեան յոյսի խորան։

Էջմիածնայ կոչնակը հնչեց,

Զաւակները իր քովը կանչեց.

Կը բաժնուիմ քեզմէ սիրով

Հալէպ քաղաք մնաս բարով։

You are an Arab city,
My honorable birthplace.
My eyes opened and I saw you, I knew there was no other city.
My second fatherland,
With your Syrian people.
You became the good protector to the Armenian You gave us bread and shelter.
We have lived always together, As brothers Armenian to Arab. We have worked always together, As a Syria without guile.
The day of our separation is near,
O altar of the light of my childhood. We shall ever remember you,
O altar of the hope of my childhood.
Etchmiadzin’s* carillon rang out, Calling her children to her.

I am parting from you with love, City of Aleppo, farewell.

* Etchmiadzin is reference to the famed cathedral located in the historic Armenian city of Vagharshapat 

Notes

Armenians have chanted in Aleppo's Forty Martyrs Armenian Apostolic Church (Armenian: Surb Karhasnits) since it was constructed in 1429. An ancient rest stop along the Christian pilgrimage route from Western Armenia to Jerusalem, Aleppo hosted hostels, churches, and a small but well- anchored Armenian community. During Ottoman rule, Aleppo was a stable, religiously tolerant city located along the Silk Road. Aleppo was home to diverse ethno-religious communities and international merchants who prospered in its famous covered market known for its silk, wool, carpets, and other artisanal wares.
Aleppo’s Armenian population swelled in the late 16th and early 17th centuries, prompted by failed crops in the eastern Ottoman provinces, greater economic opportunities abroad, and the catastrophic destruction of the Armenian trading city of Julfa by Safavid Shah Abbas during a war with the Ottomans. To service the expanding Christian community, Muslim and Christian donors supported the renovation of the Byzantine-era district that would become Aleppo’s Christian quarter, Judayda, where the Forty Martyrs Church is located. At the turn of the 17th century—referred to as the “Armenian Golden Age”-- Armenians held extraordinary political and economic power in the city. A donation by Khoja Sanos of Julfa, a prosperous merchant and head of the Aleppo customs house, financed the first major renovation of Forty Martyrs Church in 1616.
Situated next to Forty Martyrs is the Armenian church of the Holy Mother of God (Surb Astuatsatsin), which was converted into the Zarehian Museum in 1991. Historians believe the church was originally built as a prayer hall during the 12th century Crusades. The space was formally renovated into a church in 1455 with a donation by Khoja Maqsud, another wealthy Armenian merchant from Julfa. The Forty Martyrs Church, which today shares a common courtyard with the Zarehian Museum, is located across the street from the Armenian prelacy, which serves as the central institution for Syria’s Armenian community. Along the same alley in Judayda are churches representing the Maronite Catholic, Greek Orthodox, and Syriac Catholic Christians of Aleppo.
Aleppo's Armenian population was in decline even as the Hamidye Massacres (1894-1896) brought more Armenians from the eastern provinces of the Ottoman Empire seeking refuge. Later, during the Armenian Genocide (1915), the Ottoman government began deporting the Greek population and subsequently launched a campaign of genocide against the Armenian inhabitants in the eastern provinces. Hundreds of thousands of Armenians were deported to Aleppo before being pushed to the killing fields east in Der Zor. The Ottoman ethnic cleansing campaign expanded to include other Christian groups, including 275,000 Syriac Christians who perished, in an event remembered as the “Sayfo (“the sword”).”

A total of 1.5 million Armenians were killed during the genocide, an event that the Turkish government continues to deny. The ethnic cleansing of Anatolian Christian populations occurred in provinces where they numbered upward of 25-30% of the population, thereby Islamicizing the emerging Turkish state. By the 1920s, 100,000 Armenian refugees, along with surviving Assyrians, settled in Syria, most of them in Aleppo. Building new lives in post-war Aleppo, refugee camps evolved into vibrant Armenian neighborhoods and reinvigorated Syria’s Armenian population.
Syria's current civil war has endangered all of its Christian communities and made large parts of the city uninhabitable and unsafe for all Aleppans, regardless of creed. Before the war, Syria’s Armenian population was approximately 50,000; within three years, the population was roughly halved. In October 2012, St. Kevork church, a structure that dates back to 1937, was burned in the Armenian neighborhood of Nor Kyugh (Maydan). 2015 was ushered with the bombing of St. Rita Armenian Catholic Cathedral in Tillel, just a hundred feet from the Armenian Prelacy in Judayda. What remains of Aleppo's historic Armenian community is likely to be a shadow of its pre-war size when the war subsides.
The dialect of Western Armenian—spoken by the Armenians of Aleppo—has been designated an endangered language by UNESCO, and is expected to go extinct in the next 100 years. These chants are the sounds of the disappearing Armenian community in Syria, making this pre-war recording even more valuable as it documents the songs of a vanishing culture.
Info about the Album Name
The Forty Martyrs Church is named after 40 Roman soldiers who converted to Christianity only to be punished by Roman authorities in 320 A.D. According to legend, he authorities forced the soldiers to strip naked and stand in a freezing lake overnight. The next morning, the soldiers— barely alive after enduring the bitter cold— were burned alive. Early Christians memorialized these soldiers for their bravery in the face of persecution, making it an especially apt metaphor for the current violence in Syria.
By Elyse Semerdjian, Associate Professor of Middle East History, Whitman College 

Keith Garebian: THE WALLS OF DIYARBEKIR

Old walls, volcanic rock.

A shape of containment, 

relics and small lives

cloistered in silence. 

Rock by black rock, they lived in this place

which closed them in. Old walls infested

with snakes, scorpions, and elegies

of spider webs.

Always hard 

not to have a safe place,

to feel cut off

because your spire, Sourp Giragos,

stands taller than a minaret. 

A foreign people, these ancestors

for one who is not hemiserim.¹

But they have something to tell me

even when their stories are evasive

because they can’t name all

that was destroyed of their race.

Stonework of penetrable dreams

at any view.

Stone, metal, and spirit

locked in spirals

diminishing together.

On this side of silence

there are no smiles.

Yet we must dream above 

the fallen bell-tower,

the eight-sided clock

with bell cast in Istanbul.

Dream of poems in these walls

where one sad person talked to another,

songs surging out of souls

singing to the moon

after slow sunsets.

1 A person of this place

This poem was recently shortlisted for the GritLit Poetry Contest run by the Hamilton Arts Council in Canada. It will be included in Mr. Garebian's next poetry collection, currently entitled Armenian Elegies.

Ծատուր Պէրպէրեան։ Ուղեգիծ

Պիտի խօսիմ, կարդամ եւ գրեմ։ Բայց մայրենի լեզուովս։֊

Պիտի աշխատիմ, երգեմ եւ ստեղծագործեմ։ Բայց քաղաքակրթութեան համար:

Պիտի հաւատամ, յուսամ եւ երազեմ։ Բայց միշտ տոկալով:

Պիտի հերկեմ, սերմանեմ եւ տափնեմ։ Բայց միշտ հսկելով որ ծլին ու ծաղկին։

Փոխան ջուրի , այս բոլորին ալ սրտէս ու հոգիէս բան մը պիտի տամ։

Եթէ յաջողիմ ուղիս վերջացնել այս ձեւով, այդ պիտի ըլլայ ինծի աղուոր երազի մը իրականացումը ։ Նաեւ ընծայ մը Հայոց աշխարհի մշակոյթի տաճարին։ որուն կ՛երկրպագեմ ջերմօրէն։

Փարիզ, 1930