ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՄԱՅՐԱՄՈՒՏԻՆ ԹՈՏՈՐԻ

(Հատուածներ)

Այս շաբաթ մայրամուտին
Թոտորիի ճաշարանին մէջ պիտի հաւաքուինք

Այս շաբաթ մայրամուտին
Գալամըշ – Թոտորիի ճաշարանին
Հսկայ սօսիներուն շուքին տակ
Պատմութեան էջերը – դարերու շերտերը
Քով քովի պիտի բերենք
Եւ մոռացումի անջրդի հողերը մենք
Վերյիշումի բաժակներով պիտի ողողենք

Այս շաբաթ մայրամուտին
Մենք Թոտորիի ճաշարանը պիտի հաւաքուինք
Դուք ալ հրամեցէք – եթէ արգելք մը չունիք

Թոտորին – մանչը Սթավրոն – փեսան Ֆիլիփը
Այս շաբաթ վերջալոյսին
Փառաւոր ճաշասեղան մը պիտի սարքեն
Այոս Եոանիս Խրիսոսթոմոս եկեղեցւոյ պարտէզին մէջ
Երկաթեայ զանգակատան կից – ծառերուն տակ
Ճիշդ լուսաղբիւրին քով Այոս Եոանիս Բրոտրոմոսի
Թոտորին – գիրուկ եւ ճաղատ –
Մանչը Սթավրոն եւ փեսան Ֆիլիփը
Հոյակապ ճաշասեղան մը պիտի սարքեն մեզի

Այս շաբաթ մայրամուտին
Գիտէ՞ք թէ ովքեր պիտի գան
Հոն – Գալամըշ
Ծառերուն տակ Թոտորիի ճաշարանին

Պատանի Պետրոս Դուրեան
Որ դեռ ուսանող է Սկիւտարի Ճեմարանին
Եւ կ՚աշակերտէ նշանաւոր Սրապիոն Թղլեանին
Պիտի գայ իր հոգեկցորդ ընկերոջ Վարդան Լուֆթեանի հետ
Մայրը Տիկին Արուսեակ լուր ունի թէ ոչ
Չենք գիտեր

Միսաք Մեծարենց – ծնունդ Բինկեանի –
Որ հիմա աքասիաներու շուքին տակ կ՚ապրի
Պիտի գայ «Ծիածան»ով ու «Նոր Տաղեր»ով
Պիտի գայ
«Ու ճամբուն վրայ մենաւոր
Ու ճամբուն վրայ ոսկեման
Եկուորներուն դիմաւոր»
Ան բարեւի մը փոխան
Հազար բարիք պիտի տայ
Հազար բարիք եւ «բոլոր միրգերն աշունի
Ու մեղր ու կաթ ու գինի»
Յետոյ սիւքի նման պիտի մրմնջէ մեղմօրէն
«Ես հայրօրէն լայնաբաց
Երկու թեւս պարզէի
Միշտ քաղցրագին նիւթացած
Հրաւէրն ես ըլլայի»

Մատթէոս Զարիֆեան – Կէտիկփաշայի ծնունդ –
Այսօր Սկիւտարի Պէրպէրեան վարժարանին մէջ
Մարզանք կը դասաւանդէ
Դասը երբ աւարտի – դէպի Սէլամսըզ պիտի ուղղուի
Երկյարկանի տան դուռը պիտի բախէ Տիրան Չրաքեանի
Երկու պաշտօնակից Ինտրա եւ Զարիֆեան
Թեւանցուկ Գալամըշ պիտի գան

Յակոբ Պարոնեան Օրթագիւղէն
«Հոսհոսի Ձեռատետրը» ձեռքին
Գուրգէն Թրենց Րումէլիհիսարի բարձունքէն
Հայկազուն Գալուստեան
Չարշըգափը – Թավուքբազարի իր տունէն
Քրոջը Զապէլին հետ միասին

Եւ Կարպիս Ճանճիկեան
- Սամաթիոյ այդ տարաբախտ տղան –
Մարմարա պողոտայի թիւ 55 իր բնակարանէն
Կը շտապէ շրթներուն վրայ տողեր – տողեր հրեղէն
-------------------------------------------

Թէեւ մենք այս շաբաթ Գալամըշ պիտի ըլլանք մայրամուտին
Բայց այլեւս ոչ անոնք մնացին – ոչ ալ Թոտորին

Բոլորն ալ մէյմէկ «կռունկ» էին
Կռունկներու նման երամ-երամ գաղթեցին

Անոնք պատմութեան գունաւոր ղենջակներուն մէջ փաթթուած
Չաստուածներու չափ հին երգի մը նման անցան ու գացին

Մենք այս տողերով
Երկնքի մարգագետիններուն մէջ երազի սերմեր ցանեցինք
Ծիածանի գոյներով յիշատակներ ծաղկեցան

Գալամըշի պատմական անունը Գալամիս էր
Գալամիս որ յունարէն «եղէգներ» կը նշանակէ

Հիմա – սիրոյ բանաստեղծութեան առաջին տողին նման
«Եղէգներ»էն «կռունկներ» կը բարձրանան

Մի մտահոգուիք
Մի յուսալքուիք
Օր մը չէ օր մը անպայման
Ղարիբներու սրտերուն բալասան
Բանաստեղծ մը «Կանչէ կռունկ»ը պիտի երգէ

«Կանչէ՜, կռունկ, կանչէ՜, քանի արօտ է,
Աշխարհն է արեգակ, սիրտս կարօտ է»

Եւ բոլոր կռունկները մէկ առ մէկ պիտի վերակենդանանան
Եւ բոլոր կռունկները երամ երամ պիտի վերադառնան

Իգնա Սարըասլան: Սիրոյ Բանուոր

Click here to watch a live reading by Raffi Chilingirian

Սիրեցի առանց կէտի
Առանց ստորակէտի

Նոր տող ըսին - ոչ ըսի
Տողադարձ - չակերտ ըսին - ոչ ըսի

Առանց գործադուլի
Առանց դադարի սիրեցի

Սէրս անսկիզբ տող
Սէրս անսպառ մելան
Սէրս անվերջ նամակ

Մինչ ես գինովցած
Նամակին տակ
Ստորագրութիւնս չդրի

Սիրեցի առանց կէտի
Առանց ստորակէտի

Սէրը յաւերժութի՞ւն էր միթէ
Թէ յաւերժութիւնը սէր - չգիտցայ:

23 Փետրուար 1977

LABOR OF LOVE

I loved without period
Without comma

They said new line – I said no
Aline – quotation marks – I said no

Without going on strike
Taking no breaks I loved

My love line without beginning
My love inexhaustible ink
My love endless letter

Inebriated
I forgot to sign
Under the letter

I loved with no period
With no comma

Was love eternity?
Or eternity love? I never knew!


……………………..Ikna Sariaslan
Feb. 23, 1977

Translated by Tatul Sonentz


حبّيت بدون نقطة
بدون فاصلة
قالوا سطر جديد - قلت لا
قالوا مقطع جديد - رموز - قلت لا
بدون تعليق
بدون توقف حبّيت
حبّي سطر غير مبتدي
حبّي حبر لامتناهي
حبّي رسالة غير منتهية
بينما أنا ثمل
تحت الرسالة
لم أضع توقيعي
حبّيت بدون نقطة
بدون فاصلة
هل كان الحب أبدي
أم الأبدي حب؟ لم أعلم

Translation by Raffi Chilingirian

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԿԷՏԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ՆՇԱՆՆԵՐ

Վարագոյրը բացուեցաւ – կեանք մը սկսաւ

Նախ նոր տող - գլխագիր ըսին
Յետոյ ճամբուն վրայ կեանքին
Քայլ առ քայլ յառաջացանք
«Ստորակէտ»երու քովն ի վեր
Եւ չանդրադարձանք թէ անոնք
Համեստութեան տիպարներն էին
«Կէտադրութեան նշաններ»ուն

«Միջակէտ»ին հետ նոր հանգրուան մը պարզուեցաւ
Մեր առջեւ հսկայ «փակագիծ»եր ցցուեցան
Պայքարեցանք
«Անջատման եւ միութեան գիծեր»ուն նման
Մերթ յաղթեցինք – մերթ պարտուեցանք

Երջանկութիւնն ինչո՞ւ միշտ «չակերտ»ի մէջ էր
Եւ վիշտը միշտ գլխագիր – միշտ «շեշտ»աւոր
«Հարցման նշան»ներու դիմեցինք
Մխիթարուեցանք

Օր եղաւ հրդեհներու մէջէն անցանք – այրեցանք
Բոցերու մէջ «բացագանչական նշան»ներու ապաստանեցանք
«Ե՞րբ - ե՞րբ պիտի սպիանան ձեր վէրքերը» ըսին
«Երբե՛ք» ըսինք

Կիսատ մնացին մեր յոյսերը տողերու աւարտին
«Ենթամնայ» մը դրինք – յաջորդ տողով շարունակեցինք

Մեր մորթին վրայ զգացինք
Մէկ առ մէկ ապրեցանք
«Ապաթարցը – մակակէտը - բազմակէտը»

Անզգալաբար սպառեցինք
Անյագօրէն վատնեցինք
«Կէտադրութեան նշանները» բոլոր
«Վերջակէտը» իր զոյգ աչքերը մեզի սեւեռած
Հոն հեռուն կը սպասէր անհամբեր
«Առիթ մը եւս» ըսինք
«Բութը» եկաւ հասաւ – նոր շունչ մը դարձաւ

Վերջապէս օր մըն ալ
Բոլոր նշաններն անհետացան
«Վերջակէտը» եկաւ կառչեցաւ մեզի

Այն ինչ որ կրցանք ապրիլ կամ չկրցանք
Կեա՞նք մըն էր արդեօք
Թէ ոչ
«Կէտադրութեան նշաններ» ու կաշկանդում մը
Չգիտցանք

Ամբողջ կեանք մը
Գերին դարձանք «կէտադրութեան նշաններ»ուն
Եւ չհասկցանք թէ
Կեանքը «կախման կէտ» մըն էր միայն
«Կախման կէտ» մը իմաստալից կամ անիմաստ
«Կախման կէտ» մը խորհրդաւոր կամ անխորհուրդ
«Կախման կէտ» մը վայրագ ու անգութ

8.7.2013 ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՔԱԼԻՍԹՕ ԿՈՒԱԹԷԼԼԻ

ՔԱԼԻՍԹՕ ԿՈՒԱԹԷԼԼԻ
1818-1900

Խոտերու օրօրին մէջ անվերջանալի
Մարմարեայ պարզ խաչի մը տակ հազիւ տեսանելի
Կը ննջէ հիմա Քալիսթօ Կուաթէլլի

Խաչին վրայ ոչ բառ մը պակաս – ոչ բառ մը աւելի
Միայն «Քալիսթօ Կուաթէլլի»

Անոնք որ կը յիշեն թէ ով է ան
Չեմ յուսար որ գիտնան
Թէ ուր թաղուած է ան

Իսկ անոնք որ չեն լսած իր մասին
Արդէն անտարբեր են իր շիրմին

Խաչին վրայ ոչ ածական մը – ոչ տիտղոս մը աւելի
Լոկ «Քալիսթօ Կուաթէլլի»

Քիչ անդին կը հոսի
Կը հոսի աղմկալի
Հսկայ քաղաքի
Երթեւեկն ահռելի

Մինչ հոս խոտերու օրօրին մէջ անվերջանալի
Խաչի մը տակ հազիւ տեսանելի
Կը հանգչի հիմա Քալիսթօ Կուաթէլլի


8 Մարտ 2013

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: Կէս գիշեր էր

Դեկտեմբերի վերջին օէրը - կէս գիշերին
Սեղանի մը շուրջ հաւաքուեցանք
Կաղանդը պիտի գայ ըսին
Սպասեցինք
Եւ չեկաւ

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԴԱՐԷ ԴԱՐ ԱՂԹԱՄԱՐ

Սիրոյ նոր երգերով – անհուն յոյսերով

Աչքերու մէջ ծաղկող ջերմ ծիծաղներով

Սիրտերու մէջ մխացող կարօտներով հրավառ

Եկանք քեզի – եկանք ողջունելու ով Աղթամար

Ողջոյն քեզ ով երազ Թամար

Առասպելներով անսպառ

Դուն ովասիս աղօթավառ

Աղթամար

Խաղաղութեան անբիծ աղաւնիներով

Կուրծքիդ վրայ ծաղկող նշենիներով

Երկնակամարը համբուրող Սիփանով

Յաւերժութեան երգը հիւսէ՛ դարերով

Խորաններու աննման զարդը դալար

Ձիթենիի ճիւղ մըն ես դուն Աղթամար

Ծփա՛ լիճին վրայ որպէս նունուֆար

Սիրոյ անզուգական կղզին Աղթամար

Զանգակներու ղօղանջին հետ խանդավառ

Խորհուրդներու խնկամանին մէջ անմար

Քշոցներու կարկաջին հետ անդադար

Եղբայրութեան երգը երգէ՛ Աղթամար

Պատմութեան էջերուն մէջ անգին տիպար

Ադամանդեայ կոթող մըն ես հրաշափառ

Տառ առ տառ այս տողերով կարօտավառ

Կը գովերգենք քեզ անմոռաց Աղթամար

Դուն ծովալիճին մէջ դարերու վկայ

Ալիքներուն մէջ յաւերժօրեն լողա՛

Գեղատեսիլ դիմագծովդ պայծառ

Ձյունասպիտակ կարապ մըն ես Աղթամար

Ջերմ ողջոյն քեզի մեր սրտի խորերէն

Համբոյր քեզի մեր հոգիի ծալքերէն

Սրբազան յիշատակներով ոսկեվառ

Լուսաշող փառապսակ ես Աղթամար

Դուն սաթէ ողկոյզն ես այգիներուն

Ոսկի հունձքը արեւավառ արտերուն

Չքնաղ լուսածագը հպարտ լեռներուն

Ալիք – ալիք ցնծերգը ջաղացքներուն

Շինականի ճակտի քրտինքն արդար

Գոյատեւելու նեկտարն է կենարար

Ոստ առ ոստ – ճիւղ առ ճիւղ ոսկեքանդակ ծառ

Հաւատք – յոյս ու սէր ներշնչող Աղթամար

Տրտմանոյշ երգերով – տաղերով գոհար

Սէրը հաճախ անհասանելի կատար

Սիրահարներու ձայներուն բոցավառ

Դուն անմեղ արձագանգն ես Աղթամար

Հովեր կը փչեն լեռներեն ամպածրար

Վանայ ծովուն վրայ նաւ ես Աղթամար

Առագաստներդ պարզած հովերուն յար

Պատմութեան խելառ հովերուն Աղթամար

Մենք անապատներու մէջ սարսափահար

Մենք անապատներու մէջ արեւահար

Անձրեւ եղար դուն – տեղացիր Աղթամար

Կամ շիթ մը արցունք դարձար մեզի համար

Ծառերը համախմբող սիրոյ անտառ

Բոլոր սիրտերը միացնող քնար

Կապ եղար – կամուրջ եղար – կամար եղար

Դուն սիրոյ փարոս ով անմահ Աղթամար

Հռչակապանծ գլուխ գործոց Սուրբ Խաչ տաճար

Մեծ ճարտարապետ Մանուէլ քար առ քար

Ամրօրէն կերտեց քեզ – երկնեց տիրաբար

Սրբալոյս կանթեղ մին ես արեւափառ

Տասնըեւմէկ դար առաջ դուն օծուեցար

Քանդակներու ծածան Սուրբ Խաչ տաճար

Քուլայ – քուլայ կը բուրես որպէս բուրվառ

Հիասքանչ կառոյց մըն ես երկնակատար

Սրբատաշ քարերով վարպետներ պատշար

Սրբութեան եւ գեղեցկութեան սիրահար

Ստեղծեցին քեզ ով մեծասքանչ տաճար

Նկարչագեղ հրաշք մըն ես Աղթամար

Սիրտերուն մէջ սերունդներու անհամար

Սրբալոյս յիշատակ մըն ես Աղթամար

Զուարթ ճաճանչներուն մէջ արծաթավառ

Դարերու դեմ կանգնած շողա՛ Աղթամար

Քեզ պանծացուցին երգերեն անհամար

Միաշունչ – սիրագորով  - հայաբարբառ

Լար առ լար – տառ առ տառ – տօն ու տաղաւար

Դուն անթիւ սերունդներու մաս ու նշխար

Հրաշագեղ պատմութիւն մըն ես ոսկետառ

Գրիչները քեզ հիւսեցին բառ առ բառ

Դիւթազներգութեան մը նման դարէ դար

Մաքրափայլ ժառանգ մըն ես դուն Աղթամար

Երկնակամարներու աստղերով ստուար

Երազային պաստառ ես աստղանկար

Ժայռերու վրայ թառած լուսակամար

Վերացումի աղբերակն Աղթամար

Դուն վեհ լեռնագագաթներով ալեփառ

Դուն գոյն – գոյն բուրաստաններով շարայար

Սիրոյ արեգակներով յաւերժավառ

Անթառամ եղանակ մըն ես Աղթամար

Մշուշին մէջ հին անձրեւ մը կը տեղար

Նարեկացին կ'արձագանգէր սարէ սար

Պաղատագիր կ'աղօթէր ան ու կ'ողբար

Հորիզոնին վրայ Աղթամար մը կը ծփար։

Photo representing a detail of David and Goliath from the restored 

Armenian Cathedral of the Holy Cross, Lake Van, August 2007.

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՍԵՒ ԵՐԱԶ

Սեւ երազ մըն էր

Դուն բնաւ չյիշեցիր

Ես բնաւ չմոռցայ

Սեւ երազ մըն էր

Դուն բնաւ չխօսեցար

Ես բնաւ չլռեցի

Դուն հսկայ գետ մըն էիր

Ճեղքեցիր ծովերն ու անցար

Ճեղքեցիր ծովերն ու անցար

Բայց ծովերուն բնաւ չխառնուեցար

Ես առանձին կղզի մըն էի

Բերքառատ բայց մոռցուած

Շուրջս ծով կա՞ր թէ ոչ

Ոչ դուն գիտցար – ոչ ալ ես

Սեւ երազ մըն էր պարզապէս

Ոչ դուն – ոչ ալ ես

Պահ մը իսկ չանդրադարձանք

Թէ մենք նոյն երազը տեսանք

Նոյն սեւ երազը

Անզուսպ եւ անաւարտ

Սեւ երա՞զ մըն էր պարզապէս

Թէ ոչ կարմիր սէր մը բոցակէզ

Ոչ դուն գիտցար – ոչ ալ ես

8 Մարտ 2011   ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԱՅՍ ԳԻՇԵՐ ՅԱՆԿԱՐԾ

Տառապանքներով օծուած երգերուդ մէջէն

Այս գիշեր յանկարծ

Քրքիջ մը

Ցնծութեան քրքիջ մը թող ցայտայ

Անվերջանալի կարօտներով ճաթած շրթներուդ վրայ

Այս գիշեր յանկարծ

Համբոյր մը

Կրակի պէս համբոյր մը թող դրոշմուի

Յուսախաբութիւններով ակօսուած հոգիիդ մէջէն

Այս գիշեր յանկարծ

Ջրվէժ մը

Երջանկութեան ջրվէժ մը թող ժայթքի

Պատասխանատուութիւններով կքած ուսերուդ վրայ

Այս գիշեր յանկարծ

Զոյգ մը տատրակ

Զոյգ մը սիրոյ տատրակ թող թառի

Փուշերով շրջապատուած կեանքի ճամբուդ վրայ

Այս գիշեր յանկարծ

Կոկոն մը

Վարդի կոկոն մը թող բացուի

Եւ դարերու վիշտերով հիւսուած ճակատագրիդ վրայ

Այս գիշեր յանկարծ

Լոյս մը

Խոշոր լոյս մը թող ծաթի

Խոշոր լոյս մը թող ծաթի

Երազի պէս խոշոր լոյս մը

Այս գիշեր յանկարծ

Անդիմադարձ – անդարձ – անվերադարձ

Խոշոր լոյս մը թող ծաթի յանկարծ

Գորշ օրերու դէմ թիավարող նաւաստիներու

Գորշ օրերու դէմ ճակատաբաց կանգնած հերոսներու

Կամքի եւ պայքարի ճամբուն վրայ

Երազի պէս

Երազի չափ խոշոր լոյս մը թող ծաթի

Թող ծաթի այս գիշեր յանկարծակի

Սուրբ ճամբուն վրայ արցունքի եւ յաղթանակի

This poem appeared in Marmara, December 31, 2010. Many thanks to the poet and his daughter, Lora.

Իգնա Սարըասլան։ Ճիւղ

Ճիւղ մըն էր

ճիւղի նման աղջիկ մըր էր

գարնան

գոյն-գոյն

Աշնան

տերեւներուն նման

մազերը

դեղինի կը ներկէր

Հիմա ան

սրտի մը հնոցին մէջ

սիրոյ ծաղիկ մըն է

կը բռնկի ու կ՛այրի

Հիմա ան

սիրոյ ծաղիկ մըն է մշտավառ

որ կ՛այրի – որ կ՛այրի անդադար

բայց երբեք չի մոխրանար

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՄԵՆՔ ՅԱՒԵՐԺՈՒԹԵԱՆ ԾԱՌԸ ԵՂԱՆՔ

Portrait of the author is by Ara Guler. Used here by kind permission of Mr. Sariaslan.



Տառապանքներ - հալածանքներ - մահեր տեսանք
պատառ մը հացի սիրոյն
պուտ մը երջանկութեան համար պայքարեցանք
կարօտներ - առանձնութիւններ
սէրեր - անքուն գիշերներ
յուսախաբութիւններ տեսանք
դարերու հոսանքն ի վեր
դարերու հոսանքն ի վար նաւարկեցինք
փոթորիկները մեզ ճզմեցին ու անցան

պատերազմներ
նահատակներ
մարտիրոսներ տեսանք
ցուրտ հողը մեր տաք արցունքով թրջեցինք
արհաւիրք
կեղեքում
հեծկլտուք - թախիծ տեսանք
սեպ լեռներն ի վեր մագլցեցանք
մեր ապաւինած ժայռերը փուլ եկան
արիւնլուայ գլորեցանք

քաջասիրտ ռազմիկը - նազելաշուք Թամարը տեսանք
թմբուկին ձայնով գինովցանք
սրինգին շունչով վերացանք

խոցեր - կոծեր - բոցեր տեսանք
այրեցանք - փիւնիկ եղանք - վերակենդանացանք
արեւ եղանք -
մայրամուտին կարծեցին թէ մեռանք
արշալոյսով դարձեալ ծագեցանք

հնամենի վանք մը եղանք
ձիւնին տակ կորսուեցանք
ձիւնհալին դարձեալ ցոլացինք
անմահ երգ մը եղանք
կռունկի նման
ճախրեցինք հորիզոնԷ հորիզոն

մշտադալար ծառ մը եղանք
սրտին մէջ երկրագունտին
մեր արմատները մխրճեցինք
եւ աշխարհի չորս ծագերուն
ծիածանի եօթը գոյներով
ծաղկեցանք երակ - երակ

մենք յաւերժութեան ծառը եղանք


29.8.1979

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԿՈՅՍ ԱՆՁՐԵՒԸ ՈՐ ԿԸ ՄԱՂՈՒԻ

Խափշիկ ամպերու քօղին տակ
 կիթառներու հեծկլտուքը կ'ըմպեն բաժակ - բաժակ
Յամեցող աղջամուղջներէ անդին
 ապրումներ կ'որոնեն անկորնչելի
Լեզու ունին չեն խօսիր - աչք ունին չեն դիտեր
 ականջ ունին չեն լսեր

Կոյս անձրեւին տակ որ կը մաղուի
 բոց շրթներ կ'ընձիւղին
Մինչ խոպան դարձած սրտերու վրայ
 հէքեաթունակ գարուններ կը ծաղկին
Եւ մոխրացած երակներու մէջ
 սիրատենչ հրաբուխներ կը թնդան

Խափշիկ ամպերու քօղին տակ
 սիրոյ անձրեւը կը մաղուի կայլակ - կայլակ

18. 3. 1971

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԱՓՕԼԼՕ - 14

Լուսնի ծիրին մէջ մտաւ
Դարձաւ ու դարձաւ խելայեղ
Շուրջպար բռնեց - դարպասեց
Սուրաց քառասմբակ - նուաճեց
Եւ իջաւ լուսնի կոյս հողը համբուրեց

Յետոյ յագեցած - քաշողութենէն ազատած
Շոյելու համար մորթը ուրիշ աշխարհներու
Նետուելու համար գիրկը տարբեր անջրպետներու
Անտէր լքեց - անճար թողուց - անդարձ հեռացաւ
Լուսնի ծիրէն ելաւ - փրկուեցաւ

Քու ծիրիդ
Քու ծիրիդ մէջ եթէ մտնէր Լօ
Չէր ազատեր Ափօլլօ


14. 2. 1973

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՁԻՒՆ ՄԱՏՆԵՐԴ

Ձիւն մատներդ
 որ ինծի պիտի յանձնէիր
 գրամեքենայի մը
 սառ ստեղներուն յանձնեցիր

Ածուխ աչքերդ
 որ ինծի պիտի նայէին
 գրամեքենայի մը
 սեւ ստեղներուն նայեցան

Հոգիիս մէջ
 թել մը փրթաւ - հայելի մը փշրուեցաւ
 մահուան պէս ահռելի
 առանձնութեան մը հետ գլուխ գլխի մնացի


1969                       

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԴԱՐՁԵԱԼ

Եւ որովհետեւ ես
 մերկ ծառերու ետին հեռացայ
 եթէ մեր սիրոյ երկնակամարը մթագնող
 սեւամորթ ամպ մը նոյնիսկ ժայթքի
 յիշէ զիս դարձեալ
 ու մեղր աչքերէդ
 լոկ շիթ մը թախիծ թող մաղուի

Եւ որովհետեւ ես
 ճաղատ բլուրներու ետին անհետացայ
 եթէ մեր սիրոյ ովկէանը ալեկոծող
 ալեհեր ալիք մը նոյնիսկ ցցուի
 յիշէ զիս դարձեալ
 ու ծով աչքերէդ
 լոկ փարոս մը յոյս թող թափի

Եւ որովհետեւ ես
 ոսկի արտերու ետեւ հեռացայ
 եթէ մեր սիրոյ պարտէզը լուսաւորող
 աւետաբեր ծիլ մը նոյնիսկ ծաղկի
 յիշէ զիս դարձեալ
 ու արեւ աչքերէդ
 լոկ կաթիլ մը ապագայ թող կաթի

Եւ որովհետեւ ես
 մութ քաղաքներու ետին անհետացայ
 նոյնիսկ յենակէտը մեր սիրոյ երկրագունտին
 օր մը դիպուածաւ եթէ շարժի
 դարձեալ յիշէ զիս դարձեալ
 ու քարայր աչքերէդ
 լոկ ջրվէժ մը առանձնութիւն թող հոսի

11. 1. 1971

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԽԱՂԱՂԱԿԱՆ

Կար ու չկար -  
 Խաղաղական Ովկէանոսին մէջ
  իրարմէ մղոններ
   մղոններ հեռու
    երկու կղզիներ կային

Օր մը հողերը շարժեցան
 ալիքները կատղեցան
  երկրաշարժ պատահեցաւ

Եւ ամեհի ծովուն մէջ
 իրարմէ մղոններ հեռու
  երկու կղզիները միացան

Կար ու չկար
 արարածներու ովկէանոսին մէջ
  իրարմէ մղոններ 
   մղոններ հեռու
    երկու սիրտեր կային

Օր մը երակները բռնկեցան
 բոցերը տարածուեցան
  հրդեհ ծագեցաւ

Եւ ճարճատուն կրակին մէջ
 իրարմէ մղոններ հեռու
  երկու սիրտերը միացան

16. 8. 1969

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: Ա + Բ = Գ

Ես : Դուն = յուսահատութիւն
Ես - Դուն = առանձնութիւն
Ես + Դուն = երջանկութիւն
Ես X Դուն = անմահութիւն


10.1.1963


I. You = hopelessness
I - You = loneliness
I + You = happiness
I x You = immortality

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԴԺՈԽՔԻ ՍԵՄԻՆ ՈՐՓԷՈՍ

Դարեր են անհետացեր
Դեռ Որփէոսի քնարը արիւնաբորբ առանձնութիւն մը կը հիւսէ
Սիրատենչ լարերէն արցունք կը ժայթքի ծիլ ծիլ

Դեռ Որփէոսի քնարը արիւնավառ մելամաղձութիւն մը կ՚երգէ
Եւրիդիկէն է անհետացեր
Սիրատենչ լարերէն թախիծ կը տեղայ փաթիլ փաթիլ

Որփէոս է անհետացեր
Դեռ Որփէոսի քնարը արիւնաթաթախ մենութիւն մը կը կերտէ
Սիրատենչ լարերէն կարօտ կը հոսի կաթիլ կաթիլ


12. 4. 1968

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԽՈՆԱՐՀՈՒՄ

Սիրել բայ - անցեալ անկատար - եզակի Ա. դէմք
Սիրել բայ - անցեալ անկատար - եզակի Բ. դէմք

Սիրել բայ - սահմանական ներկայ - եզակի Ա. դէմք
Սիրել բայ - ժխտական ձեւ - սահմանական ներկայ - եզակի Բ. դէմք

Սիրել բայ - բացարձակ ապառնի - եզակի Ա. դէմք
Սիրել բայ - ժխտական ձեւ - բացարձակ ապառնի - եզակի Բ. դէմք


10. 1. 1963

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԵՒ ԳԻՇԵՐԸ ՔՈՒ ՄԱԶԵՐՈՒԴ ՉԱՓ ՍԵՒ ԷՐ

Ժամը 20 ին
Մազերուդ չափ սեւ գիշեր մը
Քաղաքը պաշարեց
Իսկ ես նստած
Քեզ կը մտածէի դիցուհիս

Հիմա ժամը 23.30 է
Հիմա նիրհելու
 երազելու
 -եւ կամ ինչ գիտնամ-
 գոնէ սիրահարելու ժամն է
Մինչդեռ ձայնասփիւռը
Քու շրթներուդ չափ անուշ երգ մը կը սփռէ
Իսկ ես նստած 
Դեռ քեզ կը մտածեմ հրեշտակս

Ժամը 01 ին 
Վերջին հանրակառքին հետ
Քու աչքերուդ չափ խոր լռութեան մը մէջ
Պիտի թաղուի պողոտան

Իսկ ես նստած
Դարձեալ քեզ պիտի մտածեմ
Եւ պիտի մոռնամ թէ գիշեր է
Գիշեր մը որ քու մազերուդ չափ սեւ է

18. 6. 1966

Իգնա Սարըասլան: ՓԱԹԻԼՆԵՐ

Երկնուղէշ աղօթքներու մէջ երփներանգ բողոքներ
Անմեկնելի μառեր վիրաւոր ճնճղուկի մը փետուրներուն
Ահագնատեսիլ ամայութեան գոգը մզկիթներ համր
Ինքնաշաժներու անիւներուն եռանկիւն ապրումներ
Մինչ քաղաքին վրայ դարձեալ ձիւն կը տեղար
Երկու տաnբեր փաթիլ էիք
Երկու տաnբեր սրտէ ներս
Այս եղանակին ջուր չէք կրնար ըլլալ - կը սառիք
Չէք կրնար թափառիլ - չէք կրնար սիրաμանիլ
Այլ ձեր յոսերուն լոյսին տակ պանդոկի մը սենեակը
Գարուն մը կ’երազէք արձաններու հետ - արձաններու
նման
Մինչ քաղաքին վրայ դարձեալ ձիւն կը տեղայ
Երկու տաnμեր փաթիլ էք
Երկու տաnμեր սրտէ ներս
Ադամալոյսին կիթառի մը հեծկլտուքը պիտի լսէք
Պիտի լռէք - պիտի երգէք - պիտի լաք ակամայ
Յղի աղջամուղջին աչքերը պիտի փորէք
Վագր հորիզոնը արեւներ պիտի լափէ
Մինչ քաղաքին վրայ դարձեալ ձիւն պիտի տեղայ
Երկու տաnμեր փաթիլ պիտի ըլլաք
Երկու տաnμեր սրտէ ներս

SNOWFLAKES
Colorful complaints in heavenward prayers
Inexplicable words on the feathers of a wounded sparrow
Silent mosques in the heart of a frightful desert
Triangular emotions of car wheels
Meanwhile it snowed again over the city
You were two different snowflakes
Within two different hearts
In this weather water turns into ice
You cannot wander around and you cannot make love
But under the light of your hopes in your hotel room
You can only dream of a spring with the statues
Yourselves akin to the statues
Meanwhile it snows again over the city
You are two different snowflakes
Within two different hearts
At dawn you will hear the sobbing of a guitar
You will be silent - you will sing - you will cry reluctantly
You will dig out the eyes of the impregnated twilight
The horizon will devour the suns like a tiger
Meanwhile it will snow again over the city
You will be two different snowflakes
Within two different hearts

FLOCONS DE NEIGE
De vives complaintes dans des prières montant au ciel
Des mots obscurs sur les plumes des moineaux blessés
Des mosquées muettes dans un effrayant désert
Des roues de voitures qui tournent d’un mouvement triangulaire
Tandis que sur la ville il neigeait encore
Vous étiez deux flocons de neige différents
Dans deux coeurs différents
Avec ce froid vous êtes comme un ruisseau gelé
Vous ne pouvez pas errer - vous n’avez pas de mots d’amour
Mais sous la lueur de vos espoirs dans une chambre d’hôtel
Vous rêvez au printemps avec les statuettes comme des statues
Tandis que sur la ville il neige encore
Vous êtes deux flocons de neige différents
Dans deux coeurs différents
A l’aurore vous écouterez les sanglots d’une guitare
Vous vous tairez - vous chanterez - vous pleurerez
malgré vous
Vous creuserez les yeux du crépuscule qui triomphe
L’horizon dévorera comme un tigre les soleils
Tandis que sur la ville il neigera encore
Vous serez deux flocons de neige différents
Dans deux coeurs différents

English and French translations by Berge Turabian