Իրմա Աճեմեան։Բայց

Բայց հիմա որ պատուհանէս կիսաբաց
Գաղտնագողի ես գարունը կը դիտեմ
Ու կը տեսնեմ թէ նշենին է ծաղկեր
Հազար սրտեր դաշտի խոտին պէս խոնաւ
Կանանչ հագած, յոյս ամբարած կ՛ոստոստեն --
Ինչպէ՜ս կրնամ ես լուռ մնալ ու չերգել…

10.3.1962

Quote for the month of August

Հայը իր ինքնութիւնը պահելու համար, ուր որ երթայ, իր հետ կը տանի իր եկեղեցին, իր թերթը եւ իր դպրոցը։

Մկրտիչ Փորթուգալեան

(հոկտեմբերի 21 1848, Կ. Պոլիս - 1921, Մարսել),

Missak MANOUCHIAN: Lutte

La lutte

Les rêves, les amours, dans l’effort et la lutte,

A la clarté de ma
raison, deviennent haine,
Comme le vin des bouteilles longtemps bouchées
Prend à l’air un goût d’amertume.
Quand mes longues pensées sans cesse sont battues
Sur l’enclume de la misère quotidienne,
La vengeance, la colère en moi prennent feu,
Un feu qui crépite d’impatience.
Et me pénètre alors l’immense joie soudaine,
Dans les baisers d’amour, je retrouve ce feu,
La flamme vive de la vengeance et de la haine
Qu’il faut transmettre à ceux qui souffrent.
Un feu pour tuer en eux le dieu obscur,
Un feu pour la patience et l’espoir sombre,
Un feu pour y tremper la lame des épées,
Le feu de la vie amère et de la liberté.


M.Manouchian 1934
adaptation de Jacques Gaucheron
Revue "EUROPE" Littérature arménienne" fév.mars 1961 PARIS.

Gregory Djanikian: My Uncle's Eye

              Alexandria, 1954

It had happened on a small Cairo street,
the shops smelling of dark leather,
the hookah parlors spilling out
onto the crowded sidewalk.

It had been a fight, someone
throwing a bottle at my uncle's face,
the slivers lodging deep.

I stared hard at that blind watery sheen.
I thought my uncle must live
a shadow life, imagining with one eye
what the other couldn't see.

I walked one day through the house
with my hand over half my face,
bumping into things, swiveling my head.

"Silly boy," my grandmother said,
knitting quietly in her armchair,
"what's to become of you?"

"Loony brain," my sister warbled,
twirling gauzily away like a ballerina.

But I knew my uncle would be arriving for a visit,
driving from Cairo on the long desert road,
and he would be making time,
measuring speeds.

And I was practicing how to move
the way he moved, skimming along
hazy edges, judging distances
by inkling, relying on some part
of the tangible world
without knowing exactly
what to hold on to,
what to let go.

Michael Akillian: Her Kitchen

Such a meticulous child,
it wasn't always easy for me
to watch my grandmother cook.
She used her hands for measuring cups,
her fingers as tablespoons.
Close enough, she'd say
while she worked over the pots and cauldrons
that steamed with fasoolya, pohrov kufta,
dolma... She used garlic when she was happy,
and she was happy often.


She baked a lot, too.
Whenever I'd come over she'd stuff 
flour-fingered walnuts in my mouth
and talk while I couldn't.
Like so many old-country cooks
she cleaned her kitchen through use.
The corners and back cupboards lay kittied
and abandoned, while the working parts
were wiped at least daily.


I gauged her aging
by the slow encroachment upon her kitchen.
I watched her slow, stoop, and finally sit
in her green and stainless wheelchair.
The time I discovered her at the stove fenced
in an aluminum walker, I stole
down the long empty hall of her deafness,
and out.


When she died,
the only part of her kitchen that was clean
was the right-front burner on her gas stove.
While my uncles worked in other rooms, 
my father and I took the kitchen -- 
two pools of cleanliness spreading outward.
We stopped as the people began to arrive.
That'll have to do, my father said, sliding
the damp dish towel from his shoulder.
Close enough, I thought, and left
for the living and the mourners.




This poem is part of the volume entitled "The Eating of Names", published by Ashod Press, 1983. It is reprinted here by kind permission of the author. 

Ara Shirinyan: “Afghanistan is Great”

from YOUR COUNTRY IS GREAT

“Afghanistan is Great”


Afghanistan is great, but much smaller
than previously assumed.

the need for education
in Afghanistan is great
and must be met quickly,

need for food in Afghanistan is great,

well-acquainted
with unique problems
facing Afghanistan.

The need for tough, dependable,
locally repairable wheelchairs in
Afghanistan is great.

A mountain. An airplane. Aviation in
Afghanistan is great fun.

Pipeline via Afghanistan is great.

There is no question that Allah’s
knowledge and love of Afghanistan
is great
even as he regrets
the limits of his understanding.

Ara Shirinyan was born in 1977 in, what was then, the Soviet
Socialist Republic of Armenia. Since 1987, he has lived in Los
Angeles, where he writes and is editor of Make Now Press. His first
book Syria Is in the World will be available in June, 2007 from Palm
Press. With the group Godzik Pink, he released two CDs (Es Em, Ekel
Em and Black Broccoli) on Kill Rock Stars/5rc. With Stan Apps and
Teresa Carmody, he co-curates The Last Sunday Reading Series at the
Smell in Los Angeles (an all ages punk/art rock club that he helped
co-found in 1997 and briefly ran for a year). His work has appeared
or is forthcoming in Word Ways, UBUWEB, Greetings, Trepan, Combo,
Area Sneaks, Tuli & Savu among others.

Uptown Stroll Podcast

Northern Manhattan is a mix of various cultures and languages. As part of June's 8th Annual Uptown Arts Stroll Author and host of the Sunday Best Reading Series Patricia Eakins curated the event Uptown Voices: Writing Across our Cultures, an evening of short stories and poetry read by authors in their native languages. The authors agreed to repeat their performances for the Manhattan Times, which recorded their readings and developed this podcast.


Click here for Lola Koundakjian's portion of the podcast here.

Յակոբ Ճէլալեան: Աղերս առ ցուլն

Նախնիներուս սրբազան ցուլ
Մեր հեթանոս մեհեաններուն
Աստուածութիւն պղնձաձոյլ
Սեւեռաբիբ ու մշտարթուն:

Մեր պատմութեան չափ հնամեայ
Ու թշնամեաց դէմ կուռ ասպար
Հայ աշխարհի անյաղթ հսկայ
Երկնատարած ձիգ լեռնապար:

Հովանիիդ տակ նոր սերունդ
Հեռասլաց շանթէ մկունդ
Ոգոռումի վճիռ անդուլ:

Թող եղջիւրներդ երկգագաթ՝
Վահագնաշունչ ուժի հաւատ,
Մեր երթին լոյս ծորեն, ո՜վ ցուլ:

Յակոբ Ճէլալեան: Տխուր Վալս

Իրանդ բաղեղ՝
Որ կը պլլըւի
Մարմնիս ծարաւի:

Ձեռքերդ աղեղ՝
Որ կը պարուրեն
Կեանքս համօրէն:

Համբոյրդ հիւթեղ՝
Տրուած դառն ու հեշտ
Որպէս հրաժեշտ:

Լռութիւնն ահեղ՝
Երգն է կարապին
Ցաւը քարափին:

The Armenian Woman: from the Armenian Renaissance (Zartonk) tօ the 1915 Genocide

Յակոբ Ճէլալեան։ Ղարաբաղ

Աշխարհիս մէջ մէն, մենիկ

Ժայռաբեկոր անառիկ

Պատուոյ դաշտի դու մարտիկ.

Քեզ բրուտոսներ կը խոցեն

Վառօթներով հրազէն-

Ու կ՛օրօրուիս միայն ուտէն։

Պողպատի պէս հրատապ

Երկիր հազիւ գրկաչափ

Բայց սիրտդ մեծ ու անափ.

Դու քաջութիւն ծնած հող

Փարոսի պէս ճարճատող

Կարօտի ճայ ծովալող։

Բիւր հերոսի դու երկիր

Երազներու ջահակիր

Մայիս իննի շաղուկիր.

Ցաւերուն դէմ յոյսի բերդ

Թոհուբոհին դէմ լուսերթ

Մեր հայրենիք մանրակերտ։

Շուրջդ ծովերը քար ու ժայռ

Վիշտը գլխուդ՝ երկնակամար,

Թէ ի՜նչ Աստուած, թէ ի՜նչ Ալլահ

Քարէ քերթուած ես, Ղարաբաղ։

Յակոբ Ճէլալեան։ ԱՆԽՈՅԱԳԻՐ

Աչքերդ մութ
Արշալոյսներ անմայրամուտ,
Աչքերդ սեւ
Արփացոլանք են հրաթեւ
Աչքերդ բաց,

Այժմ յամեցող երազ մ՛անգանձ
Աչքերդ փակ
Անտես հրա՜յրք մը մաշկիս տակ:

On translations

"But as her contemporaries’ memoirs clearly tell us, Akhmatova did read quite a lot of poetry translated from Armenian. If she did, then why in the world shouldn’t we?"


From the article Is true translation impossible? at Poetry Foundation.

Peyo Yavorov: Armentsi

Изгнаници клети, отломка нищожна
от винаги храбър народ мъченик,
дечица на майка робиня тревожна
и жертви на подвиг чутовно велик -
далеч от родина, в край чужди събрани,
изпити и бледни, в порутен бордей,
те пият, а тънат сърцата им в рани,
и пеят, тъй както през сълзи се пей.

Те пият... В пиянство щат лесно забрави
предишни неволи и днешни беди,
в кипящото вино щат спомен удави,
заспа ще дух болен в разбити гърди;
глава ще натегне, от нея тогава
изчезна ще майчин страдалчески лик
и няма да чуват, в пияна забрава,
за помощ синовна всегдашния клик.

Кат гонено стадо от някой звяр гладен,
разпръснати ей ги навсякъде веч -
тиранин беснеещ, кръвник безпощаден,
върху им издигна за всякога меч;
оставили в кърви нещастна родина,
оставили в пламък и бащин си кът,
немили-недраги в далека чужбина,
един - в механата! - открит им е път.

Те пеят.. И дива е тяхната песен,
че рани разяждат ранени сърца,
че злоба ги дави в кипежа си бесен
и сълзи изстисква на бледни лица...
Че злъчка препълня сърца угнетени,
че огън в главите разсъдък суши,
че молния свети в очи накървени,
че мъст, мъст кръвнишка жадуват души.

А зимната буря им сякаш приглася,
бучи и завива страхотно в нощта
и вихром подема, издига, разнася
бунтовната песен широко в света.
И все по-зловещо небето тъмнее,
и все по се мръщи студената нощ,
и все по-горещо дружината пее,
и буря приглася с нечувана мощ...

Те пият и пеят... Отломка нищожна
от винаги храбър народ мъченик,
дечица на майка робиня тревожна
и жертви на подвиг чутовно велик -
далеч от родина, и боси, и голи,
в край чужди събрани, в порутен бордей,
те пият - пиянство забравя неволи,
и пеят, тъй както през сълзи се пей.

Raffi Wartanian: dear stranger who is probably homeless and has sat next to me for the past three-and-a-half hours

you think i don’t notice you sitting there

next to me?

i’ve been here

three-and-a-half hours

typing verse,

structuring plots,

and you have sat there,

right next to me,

staring blankly,

at nothing,

with feigned interest.

where did you find those papers in your hand?

the fed ex care package you cradle like a newborn,

and its accompanying papers that connect you to

a body

and time

and place

that i could never surmise

nor trust that it is any more likely authentic

than your digging it up from a trashpile

to validate a sense of justification to sit in this bourgeois café.

and the fact i think these things about you,

that i doubt your belonging here

makes me look at myself with disgust,

and ask,

“who am I?”

when i went to the bathroom,

i took everything

because i didn’t trust you;

i only left the cup of water

that kept inflating my bladder,

forcing me to confront this dilemma.

the awkwardness when I returned,

we both felt it,

my distrust alarmingly apparent;

you fidgeted, i know it,

and it made me fidget

though i never let on.

why would i think for a second that

somehow i belong here more than you do?

because there’s (more) money in my pocket?

because i was born with more opportunity than you?

how would this scene play out,

who would we be,

if the roles were reversed;

if i endured your life,

and you mine?

do i choose to distrust you,

or am i programmed to distrust you?

do i choose to obey the programming?

do you?

would you feed me if i was starving in your arms?

would you throw me a penny if i begged for salvation?

what is your name?

what is your story?

why are you this way?

why am i?

why am i unable to ask you?

i hate you

and

i love you.

Sharon Olds: Portrait of a Child

(Yerevan, capital of a republic set up by those Armenians who had not been massacred by the Turks. In 1921, Turkey and Russia divided the republic between them).


His face is quite peaceful, really,
like any child asleep, though the skin
is darkened in places, the curved eyelids
turgid, part of the ear missing
as if bitten off. He lies like a child
asleep, on his side, one arm bent
so the hand curls near his face, one arm
dangling across his chest, fingertips
touching the stone street. His shirt has
two rents near the waist, the slits hunters make
in the stomach of the catch.
Besides the shirt he wears nothing. His abdomen is
swollen as the belly of a pregnant woman
and sags to one side. His hip-joint bulges,
a bruise. His thigh is big around as a
newborn's arm, and from hip-bone to knee
the tendon runs sharp as a crease in cloth,
the skin pulling at it. His knees are enormous,
his feet peaceful as in deep sleep,
and across one leg delicately rests
his penis. Pale and lovely there
at the center of the picture, it lies, the source
of the children he would have had, this child
dead of hunger 
in Yerevan.




Sharon Olds, The Dead and the Living, New York, Knopf, 2000.

Յովհաննէս Ասպետ Ասատուրեան: ԱՐԵՒՄԱՐՔԻՆ

Ձօնուած Ժօաննային



Իրիկուան թոյլ ձայներուն,
Հեծեծմունքը կը լսեմ.
Արեւմարքի շողերուն,
Բոցավառ հուրքերը կ՝ըմպեմ:

Թռչուններու օրօրուն,
Խոնչ սիրերգը խօլագին,
Իրիկուան մէջ կիսափաղփուն,
Երբոր հանդարտ աւարտին:

Բոցահեր սիրավառ կոյսին,
Հծծիւնները կ՝ըմբոշխեմ,
Անոր հոգին մտերիմ
Կը պագնէ յոյսերս վերջին:

Ու հայելիէ գետակին,
Մակերեսին վրայ յստակ,
Զոյգ մը սագեր սպիտակ,
Հպարտօրէն կը յածին:

Արեւմարքին մէջ արփաւոր,
Բոյր ծաղիկներ երերուն,
Անզօր կը խամրին գլխիկոր,
Երազելով լոյս այգուն:

Ու հսկայ ծառեր անդին,
Իրիկուան ջուրերուն մէջէն,
Յուշիկ մեկնող արեւին,
Վերջին ցոլքերը կը ծծեն:


Յովհաննէս Ասպետ Ասատուրեան:Սոյն բանաստեղծութիւնը քաղուած է ՛ Սիրոյ Քնար՝ի էջերէն.

Albert Kapikian: Notes on a Newborn Sleeping

For my nephew
Alexander Zareh Kapikian

You command our attention
Just by the tremor of your lips
Or by the beauty resulting
From the balanced and harmonious
Arrangement of your fingertips
As they reach for something
You must have seen
When you were feeding
Before you got drowsy
And your eyes closed
To your mother
But not to the world
Developing behind them
That you transmit to us
With your astonishing facial expressions
And all they communicate
Depict and describe


That we can only guess at
And infer by the depth
And extent of our love




Albert Kapikian lives in Silver Spring, Maryland. A seminary and law school graduate, he was once posted to the White House for the National Archives. His poems have appeared in the Graham House Review, the Washington Review, Elysian Fields and other publications.This poem has previously appeared in Ararat Online.

ՄԱՐԻԱՆՆԱ ՊԷՐԹԻԶԼԵԱՆ-ՂԱԶԱՐԵԱՆ: Շուրջպար

Տարիները զիրար կը հրմշտեն
Մինչ երկնասոյզ գագաթներ աղօթք կը մրմնջեն:
Ո՞ւր եմ, չեմ գիտեր
ծեր լեռներու՞, թէ՞ տարիներուն մէջ.
Իմ մէջ անոնք են հիմա,
որ բնաւ չկան,
ես նորէն կը պարեմ
հին պարը մահուան.
անոնք՝ եկողները իմ մէջ կը պարեն:
Ձայն մը մութին մէջ ծնունդ կ’աւէտէ.
կը հարցնեմ ինծի` ո՞ւր եմ ես հիմա:
Անցնող-գացողին,
նորերուն ալ կը հարցնեմ:
Անոնք այս պահուն հինին
փէշէն կը ճօճուին.
ես ալ արեւին լոյսը
ամուր գրկած եմ.
հինը կը նորոգուի…

Եղիշե Չարենց: [Օ՛, գրքերի աշխարհը ]

Օ՛, գրքերի աշխարհը — տիեզերք է անեզր: —

Նրանք շա՛տ են ու բազմապիսի,

Յուրաքանչյուրն իր մեջ մի աշխարհ է ուրույն,

Եվ պատմում են նրանք մեզ աշխարհի մասին

Խոսքերով անկրկնելի և անագորույն: —

Կան անզգեստ գրքեր, կան պճնազարդ

Ֆոլիանտներ, որոնք սնամեջ են, ինչպես

Ասորական արքա Բալթասարը,

Որ պճնում էր իրեն պչրուհու պե՜ս:

Եվ անարվեստ գրքեր կան, որ բնության նման

Խառնիխուռն են թվում, խառնիճաղանջ,

Բայց գերում են, կապում մինչև ի մահ,

Եթե անխոնջ ոգով ու տքնությամբ ջանաս

Խորասուզվել, բանալ գաղտնիքները նոցա,

Նոցա ներքին դաշնությունն հասկանալ, —

Այդ գրքերը խոհի ամրոցներ են գոցած,

Եվ կբացվեն քո դեմ, եթե լինես անահ: —

Գրքեր կան, որ դրսից նման են հոյաշեն

Դղյակների, սակայն ներս ես մտնում դու երբ —

Գաղջ՝ շնչում է դեմքիդ ամայության փոշին

Եվ սեղմում է կոկորդդ մի մեռյալ ձե՜ռք:

Անտառների նման գրքեր կան թանձր ու մութ,

Կան օվկիանի՛ նման անհուն գրքեր,

Կան զեփյուռի նման, նման քամո՛ւ,

Կան, որ գգվում են մեզ, ինչպես ձեռքեր: —

Ե՜վ սրինգի ձայնով, և՜ շեփորի,

Ե՜վ որոտի ձայնով կան գրքեր,

Եվ կան անձա՜յն գրքեր, որ լռին

Սրսկում են մեր սիրտը եղերական կրքեր...

Օ՛, գրքերի աշխարհը — տիեզերք է անեզր: —

Ես սիրում եմ նրանց բազմախորհուրդ

Այս ինքնությունը դաշն, անկրկնելի,

Նրանց միջև եղած տարբերությունն այս խոր, —

Եվ բոլո՜րն, են նրանք ինձ սիրելի:

Արեգակի բոլո՜ր երանգների նման,

Տիեզերքի նման բազմալեզու —

Ես սիրում եմ նրանց երփներանգ

Այս հուրերը կիզուն

Եվ բնության բոլո՜ր ձայների,

Եվ մարդկային կյանքի բուրմունքների բոլոր

Այս ճառագո՜ւմն եմ ես սիրում վերին...

Այս բո՜ւյրը մշտահոլով:

Եվ այս ամենը՝ մեծ մի դաշնություն կազմած,

Կազմած ուրույն մի կյանք, մի ինքնամփոփ աշխարհ —

Մեր տների փայտյա դարակներում բազմած՝

Ապրում են լո՛ւռ կյանքով և կենդանի են հար:

Ես սիրում եմ նրանց լաբիրինթոսն այս լուռ,

Երանգնեոի՛, գույնի՛ շռայլությունն այս մեծ,

Ինձ սիրելի է միշտ-բազմազեղումն այս խոր...

Օ՛ , գրքերի աշխարհը — տիեզերք է անեզր: —

Նուարդ Մանուէլեան։ Վախից այն կողմ

ես իմ երկինքն եմ փնտրում
ճամբարենով յայտնի ու անյայտ
տեսանելի ու գաղտնի
իմաց ու անիմաց։

եւ ես իմ քարտէզն եմ գծում
թանաքով ու մատիտով
իւղով ու իւղաներկով
մրոտած մատներով։

ես լքում եմ հողը,
կրակը,
ջուրը
օդը։

եւ ես անցնում եմ վախից այն կողմ։

2008

Իգնա Սարըասլան։ Ճիւղ

Ճիւղ մըն էր

ճիւղի նման աղջիկ մըր էր

գարնան

գոյն-գոյն

Աշնան

տերեւներուն նման

մազերը

դեղինի կը ներկէր

Հիմա ան

սրտի մը հնոցին մէջ

սիրոյ ծաղիկ մըն է

կը բռնկի ու կ՛այրի

Հիմա ան

սիրոյ ծաղիկ մըն է մշտավառ

որ կ՛այրի – որ կ՛այրի անդադար

բայց երբեք չի մոխրանար

Michael Akillian: Self portrait

His entire body is a stenciled crate

in which he ships his heart

from freighter to port

through the world.

It is designed

to get through Customs;

secret compartments hold

a young girl’s embrace,

hailstones from Moosehead Lake,

gyroscopic love, discarded rules

and other compartments  of great capacity           

that echo with the thud of stamps

and labels and the cursing of workers

as the crate shudders off its pallet

towards whatever is scribbled on

the crumpled and illegible bill of la[n]ding.

This poem is part of the volume entitled "The Eating of Names", published by Ashod Press, 1983. It is reprinted here by kind permission of the author. 

Michael Akillian: The Life course

Station I

Unfurl.

Open yourself to the world.

Press your lungs into daylight.

Station 2

Lift yourself to the branch.

Become fruit.

Station 3

Put your ear to the water

and listen to the hum.

Leave four secrets afloat.

Make a song of emptiness.

Station 4

Woman: massage your heart

             gently in both hands.

Man: stand on your head

        for a long time, no hands.

Station 5

Climb the pole high enough

that the wind holds you in place.

Try to come down.

Station 6

Give some part of yourself

to fire.

Wipe the ashes under your eyes

to reduce the glare.

Station 7

Lie down, outline

your body in the fine sand.

Mate.

Station 8

Touch the ground, touch the sky.

Do this until the pain

of reconcilation becomes unbearable.

Repeat ten times.

Station 9

Run in place

until you are alone.

Walk slowly to where the sun was.






This poem is part of the volume entitled "The Eating of Names", published by Ashod Press, 1983. It is reprinted here by kind permission of the author. 

Michael Akillian: Ascent

A single note

murmured

from a small plane:

a note

depending on the chill patterns

above semi-white

pines and a thickening oak

a drone

from a small plane

persisting up

and down

a limited scale

a drone

gravel-throated

clinging

lazy as a dazed fly

at the window

that spills afternoon

sun across the sickbed

and silence

a note

from a small plane

playing out

over all the other places

beyond the silence

that tries

to resettle

upon itself

the sun

from the covers

scaling the 

dresser.






This poem is part of the volume entitled "The Eating of Names", published by Ashod Press, 1983. It is reprinted here by kind permission of the author.