Կոմիտաս։ Բաղձանք

Click here for Komitas' poem WISH, read here by Narine Karamyan.


Բաղձանք

Ձայնիկ ունիմ՝ հայուն-մայուն,

Սրտիդ բունեմ կայուն-մայուն.

Ո՛վ իմ թևիկ,

Տո՛ւր իմ հևիկ

Թռչեմ երթամ․․․


WISH
Let my trembling voice
Be nested in the sanctuary of your heart.
O my wing,
Let me part in a gasp
And fly away...

translated by Mher Karakashian


Attached is also a video version by musician  Vahan Artsruni

Հիլտա Գալֆայեան

Հիլտա Գալֆայեան։Սփիւռք

Կարօտներէս դարաւոր ու իղձերէս

Զաւակ մը ծնայ

        Անունն օտար դրի

Քանի կարօտն ինչ է չի գիտեր

Նախնիքներուս վէրքերէն ու արիւնէն

Զաւակ մը ծնայ

       Անունը ցաւ դրի

Քանի նախնիքն ով է չի ճանչնար

Հայրենի ծագերէ բերուած շունչով

Զաւակ մը ծնայ

       Անունն անբախտ դրի

Քանի հայրենիքն ինչ է չի գիտեր

Մեսրոպակերտ տառերով -- հրաշալի

Զաւակ մը ծնայ

Անունը որբ դրի

Քանի հայ գիրն ինչ է չի ճանչնար

Վերազարթումի բիւր փորձերէս

Զաւակ մը ծնայ

       Անունը զոհ դրի

Քանի ամէն վերյառնումին հարուած կերաւ սմքեցաւ

Ախ, զաւակ մը ծնայ

Որ հաւատքն ինչ պայքարն ինչ է

Գոյատեւումն ինչ է չի գիտեր։

Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը Գրականութիւն, Հատոր Բ, 1920-1980

Հիլտա Գալֆայեան։Մեծասքանչ

Այս իմ լեզուս է

Զոր զաւակներս կը խօսին դեռ

Թոռներս կը հասկնան հազիւ

Իսկ թոռան թոռներս

     -աշխարհաքաղաքացի-

Պիտի բարեւեն հիասքանչ

Ցուցադարաններուն մէջ թանգարաններու

Արեւմտեան կողմն աշխարհի։

Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը Գրականութիւն, Հատոր Բ, 1920-1980

Հիլտա Գալֆայեան։Վերադարձ

Փնտռեց

Շատ փնտռեց

Հայրենիքի կորուստով կորսուած

Իր արմատները փնտռեց

Եւ վերջապէս

Ազգային ճաշատեսակի

Մէկ նմոյշին մէջ գտաւ։

Հիլտա Գալֆայեան

Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը Գրականութիւն, Հատոր Բ, 1920-1980

Արմենուհի Թերզեան։ Կ'արժէ Ապրիլ

Գնա՛ նայէ,

Ծովախորշի մը լքուած

Հայելիին մէջ ծփծփուն ջուրերուն

Կամ լուսնալոյս գիշերներու լռութիւն հոծ՝

Հեշտանքովը սարսռուն

Մտիկ ըրէ ծղրիթին երգը յոգնած -

Գնա՛ քալէ,

Դէպի ծովափ՝ ճամբէն անդարձ ժամերուն

Ու մութին մէջ, որ յամրօրէն, անողոք

Մարեց, մէկ մէկ, այգերն հազիւ թէ բացուած.

Ականջ տուր խուլ արձագանգին հեռաւոր

Սուլոցին ծեր նաւերուն - 

Ականջ տուր - ու

Պիտի յիշես…

Պիտի գտնես դուն անկասկած

Ժամ մը, պահ մը, պահիկ մը գէթ - մոռցուած՝

Անվերադարձ օրերուն մէջ թաւալուն,

Պիտի գտնես օրերէն օր մը - գուցէ

Գիշեր մը լուռ,

Լուսաստղերու անրջանքով բաբախուն,

Գիշեր մը մութ գաղտնասաց

Որ պիտի

Խօսի քեզի մեղմ ու քաղցր - ու ըսէ

Թէ՝ հակառակ այն բոլորին որ անցան

Պայքարներուն - որ ապարդիւն - տարուեցան,

Արցունքներուն, որ զուր տեղ

Այտերդ ի վար, շիթ շիթ, լռիկ՝ քարացան,

Թէ հակառակ ժպիտներուն կեղծ պատիր,

Համբոյրներուն՝ հրաժեշտի լեղիով,

Եւ վերջապէս այն ամէնուն համար իսկ

      որոնք եղան կամ չեղան՝

Կ'արժէր ապրիլ...

Կ'արժէ դարձեալ, որ ապրիս

Կեանքն այս ցնորք, կամ երազ-:

Արմենուհի Թերզեան

Մինաս Թէօլէօլեան, Դար մը Գրականութիւն, Հատոր Բ, 1920-1980

Արմենուհի Թերզեան

Peter Balakian at Hunter College, CUNY

Balakian to read at Hunter College Distinguished Writer Series,Wednesday, March 16, 7:30 pm

At Hunter College on March 16, 7:30 PM Balakian will read from his new book of poems Zigguratand the latest edition of his memoir Black Dog of  Fate at Hunter College. 

Location: Faculty Dining Room, Hunter College, West Building, 8th floor.*RSVP: to spevents@hunter.cuny.edu or 212-772-4007. Reading is free and open to the public, but RSVPs are required. Following both readings there will be a Q and A and book signing.

Սագօ Արեան։ ՆԱ՜՜՜ՊԱԱ*..

Առաւելագոյնը կրնայի պոռալ այս քաղաքին համար.

Որուն արգանդին մէջ,

Պահուած են հլուններ կապոյտ ու սեւ.

Բացարձակ ճիշդին հասնելու իմ փորձերս,

Պիտի կախուէին անոր նեղ ու սեւցած շէնքերէն...

Ուր ես բանտարկեալի տեսքով,

Անթրաշ եւ ոխերիմ,  

Պիտի զմռսէի հայոց պատմութեան վերջին հերոսներուն մորուքները ծնոտիս...

Պիտի փակցնէի յիշատակներս անոր փայտեայ ու հին պատուհաններուն,

Ու յետոյ

Չարաճճի բարձրանայի հօրքուրիս տան  երրորդ յարկը

Հետեւելու  հեռուն կեցած պաղեստինցի արձակազէնին...

Նապաա.՜՜՜՜

Ինչքան երազներ կը քնանան մէջդ հիմա,

Ու ես հիացկոտ աչքերով կը չափեմ փողոցներուդ երկարութիւնը...

Պատերդ կը խառնուին իրարու,

Եւ Պաղեստինի համար

Արիւն թափած ֆետայիներուն լուսեղէն ժպիտը կը խառնուի

Լաւագոյն տղոց խինդին ...

Պատը հին է

Հոն Մուսա Սատըրի բարակ պատկերը կայ,

Կայ եւ հօրեղբայրս

Որ յիշողութեանս զարդատուփը պիտի բանայ

Քանի մը սպիտակ խաղալիք երկարելու ձեռքերուս...

Կայ թալանուած մանկութեանս վերջին ճիչը

Նապաաա՜՜՜՜

Կայ եւ պատերազմը

Անհոգ ու մարդասպան

Երբ բոլոր երաժշտութիւնները  կը դադրին,

Ես պիտի փոխակերպուիմ նոր մորթուած սպիտակ  աղաւնիի

Երգելու համար կարօտդ ....

Գէշ արդուկուած շապիկներս պիտի հաւաքեմ,

Լաթերս բերեմ պատշգամներէն,

Ու Օսաննա հօրքուրիս  պատրաստած փիլաւին մէջ հալիմ

Իբրեւ ծուէն կարօտի

Նապաա՜՜՜, ես քանի ընկեր կորսնցուցի

Բոլորը հեռացան այս ափերէն,

Ու տուին ինծի լեզուն որ խօսիմ ...

Տուին լեզուն հին ու նուիրեալ,

Որպէսզի՝

Չպոռամ

Պիտի չպոռամ ձեր երեսին,

Մուր պիտի չքսեմ ձեր երեսներուն,

Հէ՜յ, դուք անբանաստեղծ անտարբեր

Պիտի չլամ առաջուան պէս

Ես եկայ յաղթելու համար,

 Նապաա՜՜՜,

Ես յաղթած եմ ընդհանրապէս,

Ու մեղքերս քաւելու  մի սպասէք

Որով ես բոլոր վէրքերը դրած եմ ուսապարկիս մէջ

Որպէսզի հեռացումի պահերուն

Չըսեն Սագօն փախաւ առանց լուրի:

 Նապաա՜՜, դուն պիտի մնաս

Բոլոր օրկանիք փոփոխութիւններուն դիմաց

Բոլոր արեւմուտքի բոզութեան դիմաց

Պիտի դառնաս իմ փարվանան,

Հոն ես մանկութիւնս պահեցի,

Մանուկ աչքեր,  մանուկ թաթիկներ

Մանուկ հասակ

.....

Նապաա՜՜՜՜

Երազներս թող չխանգարեն քու քիւրտ

Եւ ասորի բնակիչներուդ ահագին անդորրը

Ես քեզմէ լուացուելով  կ'անցնիմ

Ու զարմանալի  չէ որ երեսս պիտի լուամ մզկիթիդ առջեւ,

Խնդրելու  ողորմութեան վերջին դասը .....

Զիս ալլահը կը լսէ

Զիս քու ալլահդ է որ պիտի լսէ,

Ես կը փոխեմ սլաքներս դէպի քեզ

Աղօթքի ժամերս կը սրբագրեմ

Այտերս կը լուամ

Ու ծունկի  կու գամ արեւելքիդ համար,

Վիրաւոր արեւելքիդ՝ Նապաաա

Նապաա՜՜՜ զի դու ես ճանապարհ.

Քանի -քանի ֆետայիներ եւ  իմամներ քեզմէ անցան

Որովհետեւ հոն էր երկրին բանը

Աղքատներուն էր տրուած երկրի խօսքը

Մնացածը  բուճ էր Նապաա՜՜՜։

Այսօրը աղօթելու օր է,

Ել անհաւատի աղօթքդ թափէ Նապաայի առաստաղներէն ...

Հոգ չէ որ  ընկերներդ արեւմուտք կը վազեն,

Կը վազեն ՝ մեծ մսաղացին,

Փինք Ֆլոյտի մենծ մսաղացին մէջ մտնելու

Հոգ չէ այս ախտը,

Դուն սեղան պիտի նստիս իմամներուն եւ աղքատներուն հետ....

Նապաա՜՜

Դուն պիտի մնաս հարազատ իմ քաղաքս

Ուր ամէն մեղքէ յետոյ,

Սրբելու համար մարմինս ծունկի եմ գալու

Իմամ Մուսա Սատըրի պատկերին առջեւ

Գրկելու համար մանկութիւնս ....

Գողցուած ու հեռացած

Թալանուած ու պատերազմէն վիրաւոր մանկութիւնս

Նապաա՜՜՜՜ հզօր ես։

Քաղաքս ես։


Սագօ Արեան
Պէյրութ

ՀՈՐԻԶՈՆ, Փետրուար 2011

* ՆԱՊԱԱ: Պէյրութի հայահոծ Պուրճ Համուտի կից գտնուող շրջան, որ  Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի հանգրուանին բնական սահման էր դարձած, հայկական շրջաններուն եւ Պաղեստինեան դիրքերուն միջեւ: Նապաա արաբերէն կը նշանակէ աղբիւր:

Peter Balakian: Watching the Towers Go Down

Click to hear Peter Balakian reading his poem.






-- from "A-Train/Ziggurat/Elegy"


Who is the other who
floats between what you see


and what is there:
think of the other going silent,


screen fuzz smoke,
hours away on TV.


Came as dumb smoke


into my house.
The jade plant leaves,


tongue of the cat,
pan on the stove,


the cardamom and clove
moved in their currents.


Outside the sky was searing blue
honeysuckle wafting through.


There was nowhere to go.
Sat down. Got up.


Stared at the iBook.
Walked around.


No phone service.
The cell's dead too.







Peter Balakian is the author of many books, including a new volume of poems, "Ziggurat," just published by University of Chicago Press, and "June-tree: New and Selected Poems, 1974-2000." His memoir, "Black Dog of Fate," won the PEN/Martha Albrand Prize for the Art of the Memoir. Balakian's "The Burning Tigris: The Armenian Genocide and America's Response" won the 2005 Raphael Lemkin Prize and was a New York Times Notable Book and a New York Times Best Seller. He is the recipient of a Guggenheim Fellowship, an NEA Fellowship and is a professor of the humanities at Colgate.

Դանիէլ Վարուժան։ ԿԱԿԱՉՆԵՐ

Քոյ՛ր իմ, ցանքին մէջ կակաչներ կան, քաղէ՛ . –

Ահա սիրող սիրտերու պէս կ’արիւնին։

Պիտի իրենց բաժակներէն բիւրեղէ

Խըմենք ալիքն արևին։

Անոնք այնչափ բըռընկեր են՝ որ կարծես

Հրդեհն իրենց կ’այրէ դաշտերը անհուն։

Պիտի իրենց բաժակներէն հըրակէզ

Խըմենք կայծերն աստղերուն։

Քոյ՛ր իմ, քաղէ՛, լորի մը պէս ծածկըւած

Ցորեններուն մէջ՝ որ մեղմիկ կը նազին։

Պիտի իրենց բաժակներէն բոսորած

Խըմենք արիւնն ակօսին։

Անոնք ծըռած արտոյտներու բոյնին վրայ

Լալ  շողերով ողկոյզ-ողկոյզ կը ծըփան։

Պիտի իրենց բաժակներէն յակընթեայ

Խըմենք խոստումը Գարնան։

Քաղէ՛, քոյր իմ, կակաչ չէ, բո՜ց  քաղէ դուն.

Հըրդեհն իրենց լեցուր գոգնոցդ կոյսի։

Պիտի իրենց բաժակներէն փափկասուն

Խըմենք կրակներն Յունիսի։

Ծաղկե՜ր, ծաղկե՜ր են բերնիդ պէս քնքշենի,

Կը խօսակցին ցորեանին հետ օրօրուն։

Պիտի իրենց բաժակներէն ծիրանի

Խըմենք գաղտնիքն հասկերուն։

Քաղէ՜, քո՛յր իմ, պիտի պսակուինք անոնցմով

Վաղուան զըւարթ տօնին համար գիւղակին։

Եւ պիտի այդ բաժակներէն, պարելով,

Խըմենք գինին տարփանքին։

                                                Դանիել  Վարուժան

                                               

Սիրվարդ Զարեան։ Հայաստան

Զուարթնոցի արծիւը, սիւնի վրայ կանգնած,
խոռոչացած աչքերով նայում է Արարատին։


Դաշտերի հովերը բերում են ողբը այրիների,
խելայեղ կակաչներ, զարնւում քարերին,
արիւն լացում։


Հեռւում,
Սարդարապատի վսեմ ցուլերը գլուխները կախել,
հառաչում։


Անդունդի եզրին,
աչքակապ պատանին,
թեւերը պարզած ուզում է թռչել…
Երկինքը խաւար է փռել, ասուպներ չկան։


Սաթէ վիհերում
երկար շուքեր արծաթ բռունցքներով
թակում են դռները սգաւոր մայրերի,
աստեղային փողերով հերոսներին կանչում։


Ոտաբոբիկ աղջիկներ,
հրավառ ջահեր բռնած,
անցնում են ժամանակի միջից,
եւ, անդրաշխարհի ոգիներից,
համակենտրոն այս երկրին,
բերում պատգամ լուսաւոր։

Սիրվարդ Զարեան, Նախաստեղծ Ձայներ

Sirvart Zarian, Voix Primordiales, Montréal, 1995

Սիրվարդ Զարեան։ Գահիրէ

Քաղաքը յօրանջում է,

կիսաբաց կոպերը ծուլօրէն թարթում,

հեւաշունչ տնքում,

միջօրէի տապից նիրհում։

Մեռնող ձայներից պոկւում է մի երգ՝

թախծոտ,

մելամաղձոտ,

անցնում շուրջը դատարկ սրճարանների,

թեւերը բացած աղաւնու պէս

վեր բարձրանում,

ուժասպառ անհետանում տանիքների վրայ։

Անդորրութիւն,

լռութիւն,

մրափ։

Անապատից մի զով շունչ է փռւում,

պարուրում,

ուշաբերում,

աղմուկով լցնում փողոցները անհանգիստ,

կամուրջների վրայ նետւում,

շունչ առնում,

Նեղոսից մի շող պոկած կորչում Գիզայի կանաչներում։

Սիրվարդ Զարեան, Նախաստեղծ Ձայներ

Sirvart Zarian, Voix Primordiales, Montréal, 1995

Արտաշէս Յարութիւնեան։ Կարօտներս

Հոգւոյս խորը կարօտներ կան՝
Որ կը քանդեն զիս օրէ օր,
Ինչպէս բոցին կարմիր լեզուն՝
Մոմին ճերմակ մարմինն աղուո՜ր։

Կարօտներ կան խորը մըտքիս,
Որ անդադար զայն կը փորեն.
Լա՛ւ, ի՞նչ է վերջն այս ցաւերուն,
Լուռ՝ կը խորհիմ ես ինքնիրեն։



Ու կը լայննա՜յ վէրքը տակաւ
Չըդարմանուած կարօտներուն.
Ո՛չ ո՛ք գիտէ զանոնք, - ի՜նչ փոյթ,
Ես դագաղն եմ այդ ցաւերուն։

Չընչի՞ն ցաւեր. է՜, ո՜վ գիտէ.
Խորհուրդներն են անոնք հոգւոյս.
Մեծ երազներ եւ իղձեր վառ՝
Կը մարին խորն այդ ցաւերուս։

Ու կարօտներն իմ մեծամոլ
Կը սպառեն զիս մինչեւ ցըմահ,
Ինչպէս բոցի կարմիր լեզուն՝
Մոմին մաքուր մարմի՜նն աղուոր։

«Նոր Քնար», 1912

Արտ. Յարութիւնեան
(1873-1915)

ԸՆԹԵՐՑՄԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ

 «ԲԱԳԻՆ» ԳՐԱԿԱՆ ՀԱՆԴԷՍԸ ԿԸ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊԷ
                  
              ԸՆԹԵՐՑՄԱՆ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ
                                       
              Նուիրուած՝
           
Շուշիկ Տասնապետեանի «Կենաց Ծառ» քերթողագիրքին: 

Հատորը կը ներկայացնէ «ԲԱԳԻՆ»ի խմբագիր Յակոբ Պալեան:

Տեղի կ'ունենայ Չորեքշաբթի, 9 Մարտ 2011, երեկ. ժամը 7ին

«ԲԱԳԻՆ»ի խմբագրատուն, Պուրճ Համուտ, Շաղզոյեան Կեդրոն, Բ. յարկ:

Ծանօթ.- Հանդիպման ներկայ պիտի ըլլայ նաեւ հեղինակը:

                                                                                              

                                                                                                                    ՀՐԱՒԷՐ

Ինտրա։ Մահէն Ներշնչում

Ո՜վ մշտակոթող, խուռն ու սեւ նոճիք՝
Որ փոսերուն վրայ կեանքին վաղագրաւ,
Բոլոր այն խանդով, զոր մահն ի ձեզ դրաւ,
Դէպի վերամբարձ Անհու՜նը կ՛աճիք։

Այս նըւաստ հովտէն՝ զեղծ ու սրտագրաւ,
Ի՜նչ հեշտ է ձեր ելքն, հրաժարումն անճիգ.
Ի՜նչ սէր Անյեղլւոյն՝ ուր կը մըխըրճիք…
Վերին լուսաղբերց համար ի՜նչ ծարաւ։

Ձեր արմատներուն ներքեւ, այնպէս չէ՞,
Կ՛նեխին ամէն իղձիք աշխարհանըւէր,
Եւ դո՛ւք միայն գիտէք վախճանն այս թշուառ.

Եւ ան է անշուշտ՝ որ ձեզ կ՛ներշնչէ
Սեւեռիլ Անդրին բերկրութիւնն ի վեր,
Որ միայն ձեր կայքէն կը նշմարուի, վառ։

8 յունիս 1906




Ինտրա - Տիրան Չրաքեան
1875-1921

Սարգիս Ք. Խաչերեան: հաւասար

աշխարհիս մէջ

երկու բան կայ հաւասար

դուն ու բառը

երբ դուն կշռես բառէն սուղ

այն ժամանակ ծ

                           անրութեանդ տակ                                

պիտի ընկճուի բառը

պիտի փշրուի ու ոչնչանայ

իսկ երբ բառը ըլլայ քեզմէ սուղ

այն ժամանակ

պիտի կորսուիս դուն բառին մէջ

ու չգանաս

մինչ ես

փրկելու համար թէ քեզ թէ բառը

դուն ու բառը պէտք է ըլլաք     

հաւասար

Սարգիս Ք. Խաչերեան

«ԵՐԳԵՐ ՈՍԿԵԼԱՐ ՔՆԱՐԻՍ»   անտիպ 

Սարգիս Ք. Խաչերեան: ես բանաստեղծ եմ

ես

ձեր անցած ուղիներէն չեմ անցնիր

նոր ուղի մը կը բանամ

առաստաղը մերժող սենեակ մըն եմ ես

կրիայի մը աչքերով չեմ դիտեր ժամանակը

սեւ օրէնքներուն

մութ հ                                ռափն եմ ես

            ո                          ա

               սանքներուն թ

գիտցէք

թէ փոքրամասնիկ մը չեմ ես

ես բանաստեղծ եմ

բառերը ինծմէ իմաստ կը մուրան

Սարգիս Ք. Խաչերեան

«ԵՐԳԵՐ ՈՍԿԵԼԱՐ ՔՆԱՐԻՍ»   անտիպ 

Սարգիս Ք. Խաչերեան: փախուստ

այս օրերուս

ո՞րն է պատահելիք ամենավատ արկածը

հիւլէական ռումբի մը պայթումը

արեւային յաւիտենական խաւարումը

թէ կէս գիշերին

բանաստեղծի մը միտքէն

բառին փ ա  խ   ո    ւ     ս      տ  տալը

կնոջս հարցուցէք

Սարգիս Ք. Խաչերեան

«ԵՐԳԵՐ ՈՍԿԵԼԱՐ ՔՆԱՐԻՍ»   անտիպ 

Սարգիս Ք. Խաչերեան: ձերբակալութիւն

գիշերով եկան

բառը ձերբակալեցին

մինչ բառը խայծ մըն էր լոկ

իսկ խայծին մեղքն ի՞նչ է

երբ բանաստեղծը ինքը

անձնասպան կ'ըլլայ

կ

ա

ր      ին  վրայ

    թ

Սարգիս Ք. Խաչերեան

«ԵՐԳԵՐ ՈՍԿԵԼԱՐ ՔՆԱՐԻՍ»   անտիպ 

Սարգիս Ք. Խաչերեան: հպում

բառը

հպաւ

քարին

ու

ես

դ

   ա

        ր

     ձ

  ա

յ

բանաստեղծ

Սարգիս Ք. Խաչերեան

«ԵՐԳԵՐ ՈՍԿԵԼԱՐ ՔՆԱՐԻՍ»   անտիպ