ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: 74 ԹԻՒ ՆԱՒԸ

Ա.

Թարթիչներուդ ծայրը կաթիլ մը սէր

  կեանքը մերթ տերեւի մը չափ թեթեւ

    մերթ տերեւի մը չափ ծանր էր

Թարթիչներուդ ծայրը կաթիլ մը սէր

  կեանքը մերթ սկսած կէտին վրայ կը վերջանար

    մերթ վերջացած կէտին վրայ կը սկսէր

Թարթիչներուդ ծայրը կաթիլ մը սէր

Բ.

Քիլիոսի ծովափը աւազներուն վրայ

Արեւը դեռ չէր ծագած

Դուն մազերդ հովուն տուած կը վազէիր

Կակաչի մը նման մերկ

Շուշանի մը չափ անբիծ

Մինչ արեւը կը ծագէր Կիւմիւշտէրէի – Քըսըրքայայի վրայ

Ծովը գոյն կը փոխէր

Ալիքներու – եղէգներու – ճայերու համերգը կը սկսէր

Եւ դուն սէրս հագուած կը վազէիր

                          կը վազէիր

                          կը վազէիր դեռ

Գ.

Խարտեաշ աշուն մըն էր

Արնավուտգիւղի նաւամատոյցէն 74 թիւ նաւը կը մեկնէր

Կը ճեղքէր ծովը – դիմաց կ՚անցնէր

Գանտիլլիի աղբիւրին քով ձկնորսները ուլականջ կը մաքրէին

Չէնկէլգիւղի հսկայ սօսիին տակ

Ճնճղուկ մը կապոյտ սիրերգ մը կը հիւսէր

Դուն մազերուդ մէջ ռեհանի ծաղիկներ

Հեռացող նաւուն կը նայէիր

74 թիւ նա՞ւն էր – թէ ոչ մեր կեանքը ու կը սահէր

Նաւը կ՚անհետանար – փրփուրները կը մնային

Փրփուրներ ռեհանի ծաղիկներու նման

Փրփուրնե՞ր էին – թէ ոչ յիշատակի բեկորներ

Բիբերուդ խորը կարօտ մը կը թանձրանար

Դ.

Թարթիչներուդ ծայրը կաթիլ մը սէր

Թարթիչներուդ ծայրը ես առաւել դուն

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԱԼ

Արեւը ողկոյզ-ողկոյզ կը թափէր մեր վրայ

Մինչ մենք

Հողին վրայ ծիլ – ծովուն մէջ արծաթ էինք

Որկէ կուգայինք – ուր կ’երթայինք

Մեր դարաւոր գոյութեան

Լուսաւոր հետքերուն վրայ կը քալէինք

Ալ մի փնտռէք մեզ – այն ծովափը

Ուր օգոստոսեան արեւներու մաղը փռուած է

Ալ մի փնտռէք մեզ – այն զգացումին մէջ

Ուր ճարճատուն քերթուածի մը տողն է առաջին

Ալ մի փնտռէք մեզ – պիտի երթանք

Մեր ինչուներով խանդավառ

Մեր ինչպէսներով գինովցած

Ալ մի փնտռէք մեզ

Բանաստեղծները կորսուեցան – պիտի ըսէք

Թէ ինչպէս եղաւ – պիտի չգիտնանք

Անձրեւը պարան-պարան կը տեղար մեր վրայ

    մինչ մենք սեւ գիշերուան մէջ աստղ

    սրտերու մէջ լոյս էինք

                    յոյս էինք

Մենք

  սեպ ժայռերու վրայ ովկիաններու իշխող փարոս

  սեղաններու վրայ հաց ու գինի

  երակներու մէջ արիւն էինք

                   աւիւն էինք

Ալ մի փնտռէք մեզ

   նոր ովկիաններու

   նոր երազներու

       սէրն ու կարօտը մեր սրտին

       անվերադարձ ճամբաներու մէջ ենք հիմա

Ալ կը բաւէ

   ալ դուք

   դուք

       ծունկի եկէք

        մեր դարաւոր գոյութեան

        լուսաւոր հետքերուն վրայ

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԸ ԼՌԵՑԻՆ

Հրթիռով մը

- Ինչպէս գտաւ մի հարցնէք -

Տիեզերքը պտտեցաւ

Մոլորակէ մոլորակ

Հրեշտակներու հանդիպեցաւ ճամբան

Բարեւեց զանոնք

Հրեշտակները երգեցին

Ինք լռեց

Հրեշտակները լռեցին

Ինք երգեց

Երջանկութեան վրայ

Խաղաղութեան վրայ

Երազած աշխարհներու բոլոր երգերը

Երգեց ու երգեց

Սակայն մոռցաւ երգել

Ներկայ աշխարհի երգը

Առանձնութեան վրայ

Յուսախաբութեան վրայ

Ներկայ աշխարհի բոլոր

Բոլոր երգերը

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ՀՈՐԻԶՈՆՆԵՐՈՒ ՆՄԱՆ ԱՆՍԱՀՄԱՆ ԷԻՆՔ ԼՕ

Հալիքարնասի քարայրին մէջ - ոչխարի մորթի մը վրայ

Սիրոյ քերականութիւնը սերտեցինք վանկ - վանկ

Մինչ ածուխ մազերուդ դեռ մկրատ չէր դպած Լօ

Շրթներէդ խնձորի բոյր մը կը տարածուէր ալիք ալիք

Բաբելոնի պարտէզներուն մէջ պանանները ողկոյզ ողկոյզ էին

Մինչ գորշ ձիթենիներու վրայ հրակէզ արեւ մը կը ծագէր

Եփրատի եզերքը երկու տատրակի նման

Արմաւենիներու տակ տաւիղի մը նուագով կը գինովնայինք

Աղեքսանդրիոյ մէջ մանիշակագոյն զեփիւռ մը կը փչէր

Ոսկի բաժակներէն սիրոյ նեկտարը կ՚ըմպէինք Լօ

Մինչ Միջերկրականը մեր ոտքերուն տակ կը մահանար փրփուր փրփուր

Եւ դարերու անհունը կը շոգիանար տարփանքի բոցերուն մէջ

Աննման գարուն մը կը ծաղկէր Կրետէի երկնակամարին տակ

Եւ լուսինը մացառներուն մէջէն աչք կը քթթէր

Մինչ Քնոսոսի պալատին սիւներուն տակ

Մեր սէրը անթառամ հէքեաթ մըն էր Լօ

Կղէոպատրայի գերիները քար կը կրէին բուրգերուն

Մինչ ես քու գերիդ - մազերուդ կառչած չէի ձգեր քեզ

Ճակատագիրս ճակատագրիդ փակցուած

Սիրտս քեզի համար կը տրոփէր - արիւնս քէզի համար կ՚եռար Լօ

Բայց դարերը ծիծեռնակ եղան թեւածեցին - անհետացան

Վարդի թերթիկ մը դարձան թառամեցան - ոչնչացան

Դուն անմահութեան - ես մենութեան հետ գլուխ գլխի մնացինք

Մինչդեռ հորիզոններու նման անսահման էինք Լօ

Օր մը անապատին մէջ արմաւենիի մը տակ

Պանդուխտ սրինգի մը դալկահար ձայնը երբ լսես

Այս բոլորը գոնէ պահ մը յիշէ - եւ յետոյ

Հորիզոններու նման անսահման երազ մըն է եղեր - ըսէ Լօ

12. 5. 1969

2014 - midyear report

The 8th anniversary of the Armenian Poetry Project was a quiet celebration, just prior to the announcement of winners of the fourth annual Arthur Halvajian Memorial poetry writing competition. We are grateful to our competition's sponsor, the Armenian Students' Association and its board members, and, our poetry judges.

To date, APP has received over 517,000 unique hits and 29,500audio downloads since its debut in May 2006. In addition to our readers, there are over 177 Blogger, 350 RSS and 100 Twitter followers.

Readership, averaging 42% from Armenia, is from over 100 countries where the lonely and the curious reach out to poetry TM.

Heartfelt thanks:

To you, our Readers -- you make it all possible. Your constant encouragement motivates the authors, the translators and the teachers.

To Peter Balakian, James Baloian, Sarkis Vahaken, Jean Assadour, Alan Whitehorn, Arpine Konyalian Grenier, Diana Der-Hovanessian, Aram Ketenjian, Panos Jeranian and William Michaelian (HG!) who sent their books and notes.

To Aram Saroyan, Gregory Djanikian, Michael Casey, Sotère Torregian, Lorne Shirinian, Raffi Setian, Lory Bedikian of Poetry Matters, Nancy Kricorian, Esther Heboyan, Keith Garebian, Nora Nadjarian, Nancy Agabian of GARTAL, Jim Erkiletian, Michael Akillian, Mark Gavoor, Garo Armenian and other contemporary authors for their permission to post their poems.

To Dr. Levon Avdoyan, at Library of Congress, for his assistance in researching books,
To Prof. Theo M Van Lint for his scholarship and help in acquiring texts,
To Nvair Kadian Beylerian for the use of her grandfather Anoush Krikorian's library,
To Zachary Jean Chartkoff for his contribution of books to the ever expanding APP library,
To Artsvi Bakhchinyan and Vartan Matiossian for their scholarship and translations,
To Prof. Dora Sakayan for her translations of Paruyr Sevak and her enthusiasm,
To Prof. Valentina Calzolari for her translations published in the series Patrimoine littéraire J.-C. POLET (éd.),
To L.A.'s Zephyr Poets --Tina Demirdjian, Armine Iknadossian, Shahé Mankerian and Alene Terzian); Karen Karslyan, and Ara Shirinyan, for their support and partication in readings,
To Albert Kaprielian for his aid in getting documents on Canadian-Armenian poet Sha[u]nt Basmajian,
To Sako Arian for his contribution of books,
To Per Wik who introduced his grandfather Harout Kosdantyan and his work,
To Gagik Batikian for his love and sharing of Istanbul's contemporary Armenian poets,
To Elizabeth Grigorian for her assistance at the Glendale Public Library.
To Catherine Fletcher and the editorial staff at Rattapallax for devoting a special feature on post-Genocide Armenian Poetry. 

To the judges of the 1st-4th Arthur Halvajian Memorial poetry writing competition: Garen Kazanc, Christopher Janigian; Lisa Whitten, Silva Ajamian, Dr. Rachel Goshgarian, Father Mesrob Lakissian and Alice Movsesian.

To Louise Kiffer of France and Sylvie M. Miller of U.K. for their translations of poems into French, and Tatul Sonentz-Papazian for this translations into Armenian, French and English.

To the budding poets who send me emails and who participated in the 1st, 2nd and 3rd anniversary Poetry Blasts, and APP's poetry writing competition.

To the volunteer readers who contributed their voices to 19th - 21st century authors.

To the staff at Horizon Weekly's Literary Supplement (Montréal); the Aztag Daily's Literary and Arts Supplement (Beirut); the New York Public Library (Humanities Research); the Glendale Public Library; the Zohrab Center (New York); the Armenian Prelacy (New York); the AGBU's Bibliothèque Nubar (Paris); and, the Librairie Samuélian (Paris).


Lola Koundakjian
Curator and Producer of The Armenian Poetry Project
ArmenianPoetryProject[at]gmail[dot]com

Իրմա Աճէմեան: Կ՚ԱՆՁՐԵՒԷ

Կայծակները ուղեղիս մէջ փայլ կ՚արձակեն մանկութեան

Որոտում մը ատկէ յետոյ կը ծաւալի ամէն կողմ

Պատանութեան միապաղաղ զով ջուրերը կը տեսնեմ

Կը փնտռեմ այն քարերը կոխկռտուած տարիներ

Կը խարխափեմ այն դռները որոնց ետեւ ծներ եմ

Սիրտս կ՚իյնայ կը փշրուի իւրաքանչիւր մայթի քով

Հին օրերը ժպիտ կ՚ըլլան արցունքոտած այտերէ

Որոտումի՝ լաւ որ յաճախ՝ ձայնը ինծի չի հասնիր

Ու ես կ՚երթամ նոր փողոցներ որոնք երբեք իմս չեն...

22.7.1973

Իրմա Աճէմեան: ՄՇՈՒՇԻՆ ՄԷՋ

Օրեր կ՚անցնին դարձեալ ինծի՝

դարձեալ ինծի նոյն, անտարբեր

ցուրտը սիրտս, ցուրտը միսս

կը պարուրէ չեմ գիտեր երբ

դուն քու սիրով

եթէ գաս ներս

դարձեալ ինծի, դարձեալ ես զիս

ու ահաւոր, անդրդուելի

լերկ կեանքին հետ...

Չեմ գիտեր երբ, չեմ գիտեր ուր եւ կամ որմէ

կը հեռանամ ու կը փախչիմ

կու գամ օտար լուռ, ձեռնածալ

կորաքամակ կամ ծնրադիր

քու դէմդ երբ

քու դէմդ միշտ

կը նահանջեմ չեմ գիտեր երբ

չեմ գիտեր ուր եւ որքան օր

եւ աշխարհի մրրկայոյզ ձմեռուան դէմ

կը խարխափեմ ու ղօղանջներ

աչքերէս ներս եւ ուղեղիս բջիջներէն

կաթիլ կաթիլ, ծուէն ծուէն

վեր կը կանգնին:

Յոյսս քեզի, չեմ գիտեր երբ եւ կամ որու

բարեւ բերեմ հեռուներէն,

կամ տարիներ քեզմով լեցուն,

քնար կեանքի, տաւիղ անզէն,

կամ ես դարձեալ այս ամբոխէն,

այս ամբոխէն անգիտակից

միջակէտի չափ աննշմար

պատառ պատառ կը հեռանամ,

կը կորնչիմ, կը պզտիկնամ

կեանքին ետեւ, մշուշին մէջ:

22.1.1969

Lory Bedikian reading from her book

Click to hear Lory Bedikian introducing her work and reading from her book.

Lory Bedikian: Prayer for My Immigrant Relatives

While they wait in long lines, legs shifting,

fingers growing tired of holding handrails,
pages of paperwork, give them patience.
Help them to recall the cobalt Mediterranean
or the green valleys full of vineyards and sheep.
When peoples’ words resemble the buzz
of beehives, help them to hear the music
of home, sung from balconies overflowing
with woven rugs and bundled vegetables.
At night, when the worry beads are held
in one palm and a cigarette lit in the other,
give them the memory of their first step
onto solid land, after much ocean, air and clouds,
remind them of the phone call back home saying,
We arrived. Yes, thank God we made it, we are here.

Lory Bedikian: Father Picking Grapes, Armenia, 1997

We watch from the Moscovich

as he steps into the ditch,
our driver begging him to hurry.

These grapes are from Hayasdan
he says, as he steps up to the car,
plucks one for each of us.

Let the owner complain. Let him
knock me down. I have waited
my entire life to pick these grapes.

He sings a familiar, dark cluster
of notes in the dry October air.
The hills, now camels at dusk, stare

at swallows swimming above,
look to the dusty road
that meets the horizon. As if someone

approaches, he listens, almost
waits for a relation, long lost,
to walk toward this remote village,

to find him here with his palms full of harvest,
full of vines that have waited for his return.

Անդան Էօզէր: ՍԻՐԱՀԱՐԸ

կարկինին սուր ծայրը
մխրճուած ուղեղիս մէջ
միւս ծայրը ըսես
անցաւ նորէն ձեր տունէն
ու շրջանակը բոլորեց
ու շրջանակը բոլորեց...

THE LOVER

 

The sharp point

of the compass

stuck in my brains

while the other end
passed once  again

by your house

completing the circle

and completed

the circle…

 

…….. Antan Özer

Translated by

Tatul Sonentz