Karen Karslyan: Americanisms

You keep reminding me of the need to buckle up
Every single time you give me a ride

I know
You’re just trying to avoid problems with cops

But still

It’s comforting to hear you say it
As careless about oneself
As I am

You keep asking how I’m doing
Every time you see me

I know
What you give in response to my mumbling
Is just another perfunctory smile

But still

It’s comforting to see your beautiful smile
If not the whole world
Beauty saves my world

You keep telling me I shouldn’t curse so much

I know
You just hate to hear those words

But still
You help me think things are not as bad as I think

You keep asking me to roll you a cigarette
And the first time I asked if you minded
My licking the edge of the paper

You shook your head and said
It would boost your immune system

I know
Your concern about health is primary

But still
I’m happy you didn’t take me for another germ

You keep reminding me of the need to wear a rubber
Whenever you knock my door

I know
You’ve just chosen safe sex

But still

It’s comforting to realize
You’ve chosen me to have it with

You always say ‘thank you’
Following each of our copulations

Although it makes me feel I purchased a pound of sex
At a grocery store

But still
It’s comforting to hear you
Have a nice evening

You once said that I was a poet even if I’d never written a single poem

I know
You were just trying to comfort me during my writer’s block

But still

I suddenly realized
None of my poems had made me feel like a poet
Your words did
At least for a moment


Copyright Karen Karslyan

Վերճիհան Զիֆլիօղլու: Անանուն երազ

Անգոյն օրերուն
բանտարկուած ենք
մեր կապերը կտրենք
Ու կապոյտը կանանչին
կանանչը կապոյտին
Խառնելով
Անանուն երազները
իրական դարձնենք

Copyright Vercihan Ziflioğlu (Ziflian), published by ARAS PUBLISHING, Istanbul, 2000. Used here by kind permission.

Michael E. Stone: A Manuscript

Thick yellow paper, brown-flecked, thick,
Laid and polished by hand.
Small, blocky letters inscribed
by stylus in carbon ink.

A straightforward, modest book,
standing upright alongside
jewelled, gold-crusted treasures
made for bishops and kings.

Copied in a village church
by a priest, for the love of God;
bound with leather and twine,
over wooden boards, lovingly.

A note by a reader,
three centuries ago,
asks to remember his soul,
and that of his dead mother.

A later owner ransomed it,
he tells,
from the hands of "the others".

Cherished, it enfolds
the past and future hopes.

Copyright Michael E. Stone

Michael E. Stone is Gail de Nur Professor of Comparative Religion and Professor of Armenian Studies at Hebrew University of Jerusalem. This poem appears by his kind permission.

Երուանդ Կոպէլեան: Կեանքի Լուսանցքէն

Քար մըն է ան,
մենաւոր՝ ձմրան նման
օրերուն, որ կը դողայ,
կը դողդղայ։ Քար է ան,
չի վախնար ցուրտէն,
քամիէն, սառնամանիքէն,
ձիւնէն, մրրիկէն։


Երուանդ Կոպէլեան

Copyright Yervant Gobelian

Michael Minassian: CHERRY TREES

Click to hear
CHERRY TREES read by the author, Michael Minassian.

Down a foot worn path
on the outskirts of the forest
the cherry trees stood
surrounding an abandoned field
some farmer had left
to the sun, wild grain, and dandelion fuzz.

Picking cherries, the sun
beat on our backs
as my grandfather held me
among the branches, my limbs stained
red with cherry blood,
my shirt stuck to my skin
with the sun’s hot breath.

One day we took a different path home
our pails bumping together,
brimming with cherries
full of sun and juice and pits
to the home of a woman,
an old friend, my grandfather said,
and gave her a bag of our stolen fruit.

Later, I heard, this woman
would sing to her chickens
before she wrung their necks,
and bare her breasts to the sun,
loving life, she said;
then disappeared
from memory for thirty years,
until I brought her back,
wrinkled and naked,
yearning for the warm
juice of fresh-picked fruit, the skin
of old men, and young boys asleep
on the neck of a bird.

Copyright Michael Minassian

THIS POEM FIRST APPEARED IN KARAMU MAGAZINE IN SPRING-1995 and is reprinted here by kind permission of the author

Դանիէլ Վարուժան: Գեղեցկութեան Արձանին

Կ՚ուզեմ ըլլայ քու մարմարիո՛նդ պեղուած
Ոլիմպոսի ամեննէն խոր արգանդէն.
Եւ իմ մուրճիս տակ ըզգենու հրեղէն
Միս մը կնոչ, լոյսով, տենդով սրարբած:

Աչքերդ ըլլան վիհեր՝ ուր մարդ երբ սուզի՝
Հավերժին մէջ անմահացած ըզգայ զինք.
Գիծերդ անեղծ ըլլան, ըլլան քու ըստինք
Դաշնակութիւն մ՚ուր կենսահիւթը հուզի:

Մերկ ըլլաս դուն բանաստեղծի մ՚հոգվոյն պէս,
Եւ հեթանոս այդ մերկութեանդ ներքեւ
Տառապի՛ մարդն, ու չկրնայ դպչիլ քեզ:

Թէ հարկ ըլլայ զոհ մը ընել քեզ պարգեւ,
Բագինիդ ե՛ս պիտի ուզեմ մորթուիլ՝
Որպէսզի կուճդ ըմպէ արեանս հուսկ կաթիլ:

Mark Gavoor: Visitation for Diana Der Hovanessian

to the poet's home
across harvard yard
anticipation meeting
with the daughter of
my grandfather's friend,
a pilgrimage to see
to learn, absorb the
aura of her way

to the poet's home
a tea august afternoon
of melon and madeleines
(bought just for me)
discussing words
and ironies of
working in our
new native tongue

to the poet's home
that ordered clutter
of books and words
in stacks and shelves
a stark and rich
canonical equilibrium
of perfect entropy
balance and awe

to the poet's home...


Copyright Mark Gavoor, October 1986

Lorne Shirinian: identity papers

first there are the unnamed dead
and their voiceless stories
that vex the restless mind
family history mute
into the new world
lives abridged, discounted and disbelieved

then life in the shadows
an economy of words carefully measured
a thin mask of normalcy worn with inhibited pride
that cannot cover the wound
so many slaughtered
hope murdered
the future driven into exile

there is a map of mythologies
of towns and villages named only in tales
that always begin
once there was and there was not
and end
a curse drove the people from their homes
those who survived were scattered in the world
no one remained to mourn them

i¹ve been here for 61 years
anchored by the dead weight of harsh history
and i¹m still waiting for release

Copyright Lorne Shirinian.

This poem appears by kind permission of its author. It is part of an upcoming volume entitled RENDERING THE TIMELINE.

Sofia Kontogeorge Kostos: REMEMBERING (Haiku in Four Languages)

“Remembering”
Forget! Forget! Forget!
I close my eyes,
but cannot.

Mnhmosύnh ς
Ξέχασε! Ξέχασε! Ξέχασε!
Κλείνω τα μάτια μου,
mά δέν μπορώ.

—Σοφία Κοντογεώργου Κόστος

—Sofia Kontogeorge Kostos, English original and Greek translation.

Յիշում

Մոռցի՛ր Մոռցի՛ր Մոռցի՛ր
Ես կը փակեմ աչքերս,
Սակայն չեմ կարող:

Գրեց՝ Սոֆիա Քոնթոճեորճ Քոսթոս
Թարգմանեց՝ Տ. Հայր Տիրան Ա. Քհնյ. Փափազեան

— Armenian translation by Rev. Fr. Diran Papazian, Archpriest


— Sofia Kontogeorge Kostos

— Syriac translation by Fred Aprim, Author and Assyrian Historian.

Karen Karslyan: I love you according to Google

This poem appears by kind permission of its author.

Karen Karslyan's official website where this poem appears
can be viewed here.

Alan Whitehorn: Echmiadzin

Echmiadzin the holiest shrine for apostolic Armenian Christians.
So old, so traditional, so revered,
yet filled with contradictions.
A Christian Church, but built on pagan ruins.
A priest walking alone in black robe,
while talking on a cell phone.
A quiet contemplative garden,
yet just beside a children's brightly coloured amusement park.
Old traditional grave stones and khachkars
next to a newly-filled earthen grave,
which is adorned with 24 red carnations
and dedicated to "Bob".

From Ancestral Voices: Identity, Ethnic Roots and a Genocide Remembered, published by Hybrid Publishing. Used here by kind permission of the author.

Meredith Z Avakian: Picking Up the Pieces

Some call it a vase & some call it a vase
I alternate depending on what mood I’m in
I’ll choose to say vase today
But regardless, it’s symbolic of a people
A great people that were displaced
Like the pieces of this broken vase

Scattered & distorted
Picked up & aborted
Moved & confused
But they remain the same
Different pieces of the same vase
Many linking to one
One land. One nation. One people.
One greater whole.
That we’ll never know
But understand that it once was
It once was
It once was
And always will be
One beautiful vase

I am a piece of this broken vase
I may not look the same as the others
But the whole is incomplete without me
My matter is tattered
But that doesn’t matter
Because I am no less than the bigger pieces
Nor larger than those
Whole colors are exposed
And fit the unity of the once believed identity
From which eternity birthed infinity
Which calculates as the sum I’ll never know

Pick up the pieces
I challenge you to find one
From the same mold – young or old
That you’ll recognize as an equal…
Contribution without exclusion
Considered a mere sequal
Embrace the difference
And recognize the similarities
You’re part of the same vase

Yes, it may’ve been broken
Beaten, hidden & damaged
Some were lost along the way
And others seemed to manage
It’s not complete
Without unity
How can we recreate?
But if you constantly search
And pick up the pieces
One at a time
And keep them together
Bound by need
You’ll gather the remains and be amazed
When you start to see
What is still the makings of
One beautiful vase.

April 18, 2007
Copyright Meredith Z Avakian
Used here by kind permission of the author.

Alan Whitehorn: Atom Egoyan's Calendar

One calendar year in Hayastan;
twelve months, twelve churches, twelve photographs.
A husband and a wife and the ancient mountains.
With traditions so steep, so precipitous, so rocky.
A panorama so sweeping, so fear-gripping, so memorable.

One calendar year in the diaspora;
twelve months, twelve sanctuaries, twelve peoples met.
A man and a woman and an impersonal city.
Modernity, so alienating, so lonely, so paralyzing.
A nostalgia so deep, so profound, so unshakeable.

One calendar year after another
remembering Hayastan
and a loved one
far away.


From Ancestral Voices: Identity, Ethnic Roots and a Genocide Remembered, published by Hybrid Publishing. Used here by kind permission of the author.

Narine Karamyan: New poem

Անսովորն հենց այդպես էլ լինում է,
Ճիշտ կարծես սովորական`
Հորդառատ ձյան տեսքով իջնում է
Փաթիլներով օրհնության:

26/02/07

Helene Pilibosian: EARTHQUAKE MONUMENT

They ask me to be involved.
I send 50 blankets,
100 bars of unscented soap
and 1000 pencils for schoolchildren.
I can’t send my shock.
They ask me to shed tears.
My river overflows.
My dry eyes sigh.
My morning juice sours.
I see double sometimes.
They ask me to spread the word.
I type too fast.
My images are pasted on the past.
My daily trek is vexed.
Memory still consults my mind.
They want a monument.
Spitak and Gumri are still floss
on the mill of no response.
I hew names on the marble of thoughts.
This is too heavy to send.
They wish remembrance.
I name my poems for them.
I light 50,000 beeswax candles
in the church of national history.
My ideas are edged with commemoration.
They say I should listen.
The announcer of 1988 gave the news
loud enough for a century
of survivors and sympathizers.
I heard and continue to understand.

Time to turn from nature's mannerism, remembering earth is not an enemy; to recommend soil that gobbles seeds and gratifies us with plants; to plant our reprimands and gather the green of their leaves;
to suspend negative moments like dangling participles in a sentence;
to repair the crafts that need new glue, even flour mixed with water;
to repair ourselves and the twitch of face that happens after dearth;
to fill the lanterns outside ourselves with light and craved raves of esteem.


Copyright Helene Pilibosian
This poem appears by kind permission of its author.


Helene Pilibosian's work has recently appeared in such magazines as The Hampden-Sydney Poetry Review, Louisiana Literature, The Hollins Critic, North American Review, Seattle Review and is pending in Art Times. Some of her poems have won prizes or finalist status in competitions such as New Letters and Madison Review. She published her first book, Carvings from an Heirloom: Oral History Poems, in 1983, and the second, At Quarter Past Reality: New and Selected Poems, in 1998 under the imprint Ohan Press. The latter won an award from Writer’s Digest. Formerly she worked in journalism and editing at The Armenian Mirror-Spectator; now she is head of Ohan Press, a private bilingual micropress which has published seven books. The web site is at http://home.comcast.net/~hsarkiss.

William Michaelian: Armenian Music

If you could hear
someone's heart breaking,
it would sound like this.

Or a mythic waterfall,
splashing upon stones
near a hermit's cave.

Or a widow's sigh,
when war is done,
and she is all alone.

Copyright William Michaelian. This poem appears courtesy of the author.

Alan Semerdjian: Forensic Knot Analysis

Then, they taught me how to tie my shoes,
this band of migrant characters:
Monkey’s Fist, Sheetbend
Round Turn, Turk’s Head,
Prussick, Diamond
Rodi, Half-hitch.
One is a snake charmed in the grass.
One is a kneeling buddha,
one, directions for angels, and
another, a judaic priest lost in Williamsburg.
One is the captain of the
Harvard crew team.
One, a plowing tool.
There are llamas and cranes,
two swans on a lake,
kangaroos with celtic staffs-
workbooks of people- in my alphabet.
They parade around the incensed corners
Of my life freezing in tangled poses when I dare to look.
A musketeer’s ostrich plume hat-
tricorne cocked,
pomegranate seeds, halva manifested,
all a turn of the lip around the word
asvadtzim, my god. Jigsaw minded composition,
theater of angles, the soft script of candle and flame
alive in a night about to breeze,
alone on a page of resurrections,
you are the desert wizard in a sandstorm
conducting last dances
of a fading people in
secret evening gatherings of ink.

Copyright Alan Semerdjian
Used here by kind permission of the author

Յարվարդ: ԼԻ

ներկա ՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ
ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ
ներկա՛յ ներկա՛յ                 ներկա՛յ
ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ
ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ
ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ ներկա՛յ

* Չորսով-վեց աղիւսակը պատահականութեան արդիւնք չէ: Ապրիլ 24: Վիճակագրութիւն է, կ'ուզենք գիտնալ վերապրողներուն թիւը: Ներկաները արդէն կ'ըսեն «ներկայ», քանի որ կան հիմա, ներկայիս, կը շեշտեն իրենց ներկայութիւնը: Միակ բացական զոհն է, ըսելիք չունի. եւ կամ, ըսելիքը՝ « »՝ մեծ ու ցաւալի լռութիւն մըն է, չակերտեալ: Բացակային զետեղումը պատահական չէ, «պաստառ»ի գեղագիտական կեդրոնն է, ըստ նկարչութեան: Քսանչորս հատ ներկայ՝ նուազ մէկ, կ'ընէ քսաներեք, Ապրիլ 23, Համաշխարհային Մանուկներու Օր, Թուրքիա... որ եւս պատահականութեան արդիւնք չէ... Մանուկներ, որ չեն գիտեր իրենց «ներկայութեան» բուն պատճառը:


Յարվարդ/Harout VARTANIAN, «ԼԻ», 2007

Alan Semerdjian: THE ARMENIAN ALPHABET

for Mesrop Mashtots- inventor of the Armenian alphabet

Font

It is not simple mathematics
and symbols, not just
characters on a page. Language
is an almanac.

My alphabet is a crew of dolphins,
a verdict of slanted joshua trees
in transmission,
in ocular mistrust of neighbor,
from the bellies of which spark sharp green fragments
and cadaverous song.

My alphabet is a tank of definitions
foliating like apricot leaves.
It haunts the hinting of its crescents,
the spaces that ellipse themselves
to ceiling of planetarium
to the nebulous of memory,
brazened photographs’ tapestry.

My grandfather taught me how to swim
with onions on his tongue.

I pried the index of his fingers free
to inked palms and shells of thumbs.

I was bent inside my mother
until they cut her open.

Someone told me four blind mice
lay down in somersaults across my name.

They each had a story to tell
about my mutation.

Copyright Alan Semerdjian
Used here by kind permission of the author

ԱՐԱՅԻԿ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ: Ա Ղ Ո Թ Ք Ն Ե Ր

Մի բան տալիս, մի բան առնում,
Մի բան առնում, մի բան տալիս,-
Ես չտեսա երբե՛ք, երբե՛ք,
Մեկտեղ լինի երկու երնեկ:

Հեշտ է տալիս, դժվար առնում,
Հեշտ է առնում, դժվար տալիս,
Տեր իմ, տուր ինձ գոնե մեկ-մեկ
Ամբողջական երկու երնեկ:

Ինչ որ չար է, թող որ գնա:
Ինչ որ լավ է, մնա՛, մնա՛:
Մի քսան տարի ինչ կատարվի
Թող որ լինի միայն բարի:

Չէ՞ որ մի պահ է քսան տարին
Անչափելի քո դարերին:
Մեկ էլ թույլ տուր քսան տարի անց
Նորից ուղղեմ ես քեզ մի հայց:

Մի բան տալիս, մի բան առնում,
Մի բան առնում, մի բան տալիս,-
Ես չտեսա երբե՛ք, երբե՛ք,
Մեկտեղ լինի երկու երնեկ:


Copyright Araik Margarian. Used here by kind permission of the author.

Alan Whitehorn: Armenia Between East and West

Armenia
so rooted in Christian Eastern religion
and now increasingly on Western technology,
Khachkars and cell phones.
The land of a unique Indo-European script,
but also with street signs in Cyrillic and English.
So much history, such dramatic current events, so hopeful a future.
Turn the street corner
and shift back or forward a century or two.
Elderly stone carver or middle-aged e-email businessman.
Old widow praying in a church
or high-heeled young lady strutting along the boulevard.
Armenia on the Silk Road
between East and West,
where caravans meander up and down,
along winding paths through rugged ancient mountains.
Armenia: between East and West.
Always between.


From Ancestral Voices: Identity, Ethnic Roots and a Genocide Remembered, published by Hybrid Publishing. Used here by kind permission of the author.

David Boyajian contributes a song for APP's first anniversary

Click to hear the special anniversary audio clipOLD BEGINNINGS sung by David Boyajian.

ՀԻՆ ՍԿԶԲՆԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Ուտի ծանօթ ձայնանիշեր
որ հոգւոյն լոյսը կը բերեն,
լռման մէջ շուտ կը սողոսկին
ինչպէս հաւատք, տեղեր, անձեր:

Եար, ո՞ւր էիր, եկո՜ւր իմ մօտ,
զէյթուն աչքերուդ կը զմայլիմ.
ծիրան ուտենք ծառերէն, որ
այս դեռ օտար հողով ծաղկին :

Կռունկի անկաշկանդ թեւեր
ծովուն միւս կողմը չեն տանիր.
նոյնիսկ եթէ կարող ըլլան ,
հին ստուերներ խապրիկ չունին:

Եար, ո՞ւր էիր, եկո՜ւր իմ մօտ,
զէյթուն աչքերուդ կը զմայլիմ.
ծիրան ուտենք ծառերէն, որ
այս դեռ օտար հողով ծաղկին :


OLD BEGINNINGS

The familiar strains of the oud
that bring forth the light of the soul,
so quickly slip away into silence
like faith, places, and people.

Where were you my love, come close to me,
I am enchanted by your olive eyes.
Let us eat apricots from the trees
that would flourish in this still strange soil.

The broad wings of the crane
cannot carry him across the ocean,
but even if they could
old ghosts do not have new stories.

Where were you my love, come close to me,
I am enchanted by your olive eyes.
Let us eat apricots from the trees
that would flourish in this still strange soil.

David Boyajian: vocals, oud, cymbals;
Ara Dinkjian: guitar, bendir, organ.

Shahé Mankerian: Lord’s Prayer

Lord’s Prayer: Age 8

Dear Jesus, the monster
finally sleeps just around
sunrise. All night

he beds with me. I can’t
close my eyes; he touches me
all over. Mother thinks

I play with my flash-
light in the dark,
but I wiggle my toes

under the comforter in fear.
I want to make sure
he’s not there, poking

me with dirty fingernails
because I wet my bed. Jesus,
eat the monster

for dinner. I’ll give you
a fork, a knife. Slice him
to pieces before you

swallow. Use my blanket
as a napkin; clean your chin.
I’ll help you, bless you,

I won’t even chew
on the wafer and break
you like a wish bone.



Lord’s Prayer: Age 28

Dear Jesus, snap
the cables and let the box
full of monster fall.

I’m used to wearing
socks under the blanket,
but today I will stand

barefoot on the grass.
If he tries to crawl
back out, I won’t run.

Now, he’s so fat he can’t
fit under my bed, and
the closet is too dark.

The last time he fell
asleep, I wanted to steal
his dentures. He snored,

coughed foam full
of mucus, toy cars, slingshot,
then cursed you, Jesus.

That was the last time;
he puffed a lone breath
as his ribcage sank.

I feed him cakes
of dirt and watch the box
disappear from view.

Copyright Shahé Mankerian. Used here by kind permission of the author.

Պարույր Սևակ: Պատահաբար են պատահում կյանքում

Click to hear the audio clip
Պատահաբար են պատահում կյանքում read by Tamar Gasparyan-Chester.

Միշտ էլ սիրածին պատահաբար են պատահում կյանքում
Ու հրաժեշտ են տալիս սիրածին անհրաժեշտաբար…
Թե կուզես ՝ լռի՛ր,
Թե կուզես՝ ոռնա,
Թե կուզես՝ ծամիր սեփական լեզուդ,
Թե կուզես՝ խցիր բերանդ բարձով,
Թե կուզես՝ ոտքով հարվածիր բարձին.
Հավատացյալ ես՝ հայհոյիր աստծուն,
Հավատացյալ չես՝ աստծուն հավատա,
Թե կուզես՝ ուզիր է՛լ չուզել-իզուր,
Թե կուզես՝ ուզիր է՛լ չապրել- իզուր…
Ու եթե կուզես, ապրելն այս է հենց,
Եվ սերն իսկական հենց այս է որ կա.
-Պատահաբար են պատահում կյանքում,
Անհրաժեշտաբար հրաժեշտ տալիս…

Պարույր Սևակ
26.1.62 Երևան

Դանիէլ Վարուժան: Երեք Քոյրեր

Անոնք երեք քոյրեր էին
Նըման երեք Շընորհներուն.
Երեքն երեք ուխտեր ըրին
Առչեւն երեք բագիններուն:

Երէցն ըսաւ.- «Դի՛ք կայծակի,
Քե՛զ կը ձոնեմ մազերս ոսկի:»

Միջնեկն ըսաւ.- «Ըզգա՛ստ Հիմէն,
Քե՛զ կ՚ընծայեմ մատնիս հրեղէն:»

Կըրտսերն ըսաւ.- «Վաւա՛շ Աստղիկ,
Ա՛ռ իմ կոյսի գօտիս ծաղիկ:»-

Ո՛վ որ մազերն ձօնեց Զեւսի՝
Եօթը ազգի եօթ խոյր կապեց
Գահին վըրայ Արտաշէսի:

Ո՛վ որ մատնին տուաւ Հիմէնին՝
Եօթը չըքնաղ հերոս ծընաւ
Գերահըզօր Հայաստանին:

Ո՛վ կոյս գօտին մէջքէն ձըգեց՝
Ան՝ տառապեալ քոյրը եղաւ,
Եւ շուկային մէջ նուռ ծախեց:


Դանիել Վարուժան «Հեթանոս երգեր»

Դանիէլ Վարուժան: ԿԱՐՄԻՐ ՀՈՂԸ

Գրասեղանիս վրայ, սա
Սկաւառակին մէջ կայ բուռ մ ' հող , բերուած հոն
Հայրենիքի դաշտերէն:
Նուէր է ան . - Զայն ինձ ձօնողը կարծեց
Սիրտն իր տրուած, առանց երբեք գիտնալու
Թէ կու տար իր պապերունն ալ միասին:
Զայն կը դիտեմ . - մերթ ժամեր
Բիբերս անոր վրայ յառած կը մնամ
Լո՜ւռ եւ թախծո՜տ, իբր այդ հողին մէջ յուռթի
Նայուածքս արմատ արձակէր : -
Կը մտածեմ . - Գուցէ իր գոյնը բոսոր
Չէ պարգեւուած բնութեան ներհուն օրէնքէն .
Վէրքերու սպունգ մ ' ըլլալով
Խմած է մաս մը կեանքի, մաս մ ' արեւու .
Եւ իբր տարր անպաշտպան
Կարմիր հող մ ' է եղած, հայ հող մ ' ըլլալուն:
Գուցէ իր մէջ կը բաբախեն տակաւին
Դարերը հին-հին փառքին,
Կայծն ամրակուռ սմբակներու որոնց գոռ
Արշաւանքն օր մը ծածկեց
Հայկեան վաշտերն յաղթութեան տաք փոշիով:
Կ'ըսեմ . - Իր մէջ դեռ կ'ապրի
Ինքնատիպ ուժն այն որ կազմեց շունչ առ շունչ,
Կեանքս իմ , քու կեանքդ , ու տուաւ ,
Կարծես ձեռքով գիտակից ,
Նոյն թուխ աչուին նոյն եւ նման հոգիով
Կիրք մ ' Եփրատէն առնուած,
Սիրտ մը կամշոտ , թաքստոց
Ըմբոստանքի ու նաեւ բո՛ւռըն սիրոյ:
Իր մէջ, իր մէջ կը կայծկլտայ հոգի մ ' հին ՝
Հին դիւցազնի եղած փսոր մը գուցէ ՝
Կոյսի մ ' աղուոր արցունքով .
Հիւլէ մը կայ Հայկէն , փոշի մ ' Արամէն,
Անանիայէն բիբ մը դէտ ՝
Դեռ աստղերու ճաճանչներով թաթաղուն.
Ա՜զգ մը կայ հոն, սեղանիս վրայ ազգ մը հին,
Որ այսօր իր վերաշողշող այգուն մէջ,
Հողի բնատուր մարմնոյն տակ ինձ կը խօսի,
Կ՚ոգեզինէ - եւ աստղերու ինչպէս ցանն
Անհունութեան մէջ կապոյտ -
Փոշիներովն իր հրաբորբ
Հոգիս քաղցրիկ փայլակներով կ'ոռոգէ :
Ու այն ատեն լարը ջղերուս կը դողայ
Սարսուռով մ ' յորդ , ա՛յն սարսուռով ՝ որ մտքին
Հերկերուն վրայ աւելի՛
Ըստեղծիչ է քան գարնան հովն արփագաղջ:
Ու կը զգամ անցքն ուղեղէս
Նոր յուշերո՜ւ, հոգիներո՜ւ դեռ կարմիր
Խոր վէրքերովն իրենց, վրէժի՛ շրթունքներ.
Եւ այդ հողն, այդ փոշին, զոր ես կը պահեմ
Այնքա՜ն սիրով՝ որքան հոգիս պիտ՚ չընէր
Եթէ մարմնոյս աճիւններն
Օր մը մահէն վերջ հովերուն մէջ գտնար.
Այդ պանդուխտ մասն Հայաստանի, մասունքն այդ
Մնացած մեր յաղթ պապերէն,
Բժժանքն ու ձօնն այդ կարմիր,
Սիրտս սեղմած մագիլներով անծանօթ,
Երկինքն ի վեր, գըրքի մը վրայ, թանկագին
Ժամու մը մէջ ժպիտներու, սէրերու,
Կամ քերթուածի մը ծնած վեհ վայրկեանին
Զիս հապըշտապ կը մղէ
Մերթ լալու, մերթ մռնչելու,
Եւ զինելու բռունցքս, հոգիս բռունցքիս մէջ:

TERRE ROUGE

J’ai là, sur ma table, dans une coupe,

un peu de terre d’Arménie.

L’ami qui m’en a fait cadeau croyait

m’offrir son coeur — bien loin de se douter

qu’il me donnait en même temps celui

de ses aïeux.

Je n’en puis détacher mes yeux

— comme s’ils y prenaient racine…

Terre rouge. Je m’interroge :

d’où tient-elle cette rougeur ?

Mais s’abreuvant tout ensemble de vie

et de soleil, épongeant toutes les blessures,

pouvait-elle ne pas rougir ?

Couleur de sang, me dis-je,

terre rouge, bien sûr, car elle est arménienne !

Peut-être y frémissent encore des vestiges

de brasiers millénaires,

les fulgurances des sabots

qui naguère couvrirent d’ardente poussière

les armées d’Arménie…

Y subsiste peut-être un peu de la semence

qui me donna la vie, un reflet de l’aurore

à laquelle je dois ce regard sombre,

ce coeur que hante un feu surgi

des sources mêmes de l’Euphrate,

ce coeur couvrant l’amour non moins que la révolte…

Y scintillent peut-être

quelques paillettes, quelques bribes

de notre livre d’or : un atome de Haïk,

une particule d’Aram, un éclat chu

de l’oeil cosmique d’Anania…

Oui, devant moi, sur ma table, emplissant

à peine une coupe, cette poignée de terre

pourpre résume tout un peuple,

un pays mémorable aujourd’hui revêtu

d’une éclatante chrysalide ;

oui, par le truchement de ce corps minuscule

un pays tout entier me parle, m’interpelle

— comme les astres qui fécondent

les bleus labours de l’infini,

sa poussière de feu illumine mon âme …

Tressaille alors la lyre

de mon impatience et mon désert

soudain verdoie comme sous les caresses

d’un souffle printanier ;

des visages meurtris traversent ma mémoire,

des bouches vengeresses – mon coeur est la proie

de griffes inconnues …

Cette poignée de terre, cet amas de poudre,

je le conserve avec bien plus d’amour

que n’en aurait après la mort mon âme

en recueillant les cendres de mon corps

dispersées par le vent …

Terre rouge, exilée – héritage, relique,

offrande, talisman – alors

même que sous ma plume un poème

est en train de naître, souvent je pleure

à la vue de cet infime lambeau

d’Arménie, je rugis — me rivant l’âme

dans le creux de la main,

j’arme mon poing !

Traduit par Vahé Godel, La poésie arménienne du Ve siècle à nos jours. Anthologie, La Différence, 2006, p. 154-155

Rouben Melik

Rouben Melik. Homme de lettres – Conseiller littéraire – Critique.

Né le 14 novembre 1921 à Paris.

Études : Faculté des Lettres à Paris.

Résistance : Membre du Comité de Libération du 18ième Arrondissement de Paris.

Carrière : Rédacteur en chef adjoint de la revue « Regards », 1945 – Producteur d’émissions et chroniqueur à la radio (France-Culture) depuis 1952 – Chargé de mission au Ministère de l’Éducation Nationale puis au Ministère des Affaires Culturelles, 1954-1970 – Directeur littéraire aux Éditeurs Français Réunis, 1971-1981 – Sociétaire de la Société des Gens de Lettres de France – Membre de l’Union Internationale des critiques littéraires – Membre du Jury du Prix Apollinaire.

Rouben Melik: Berceuse

Mon enfant dort avec les fleurs
Elle a sa ville à décorer
Elle a son rêve à protéger
Prenez sa main
Elle a ses fleurs à partager
Mon enfant dort prenez sa main
Elle a pendu à un soleil
Un ruban rose et un nuage
Une enfant dort avec les fleurs
Sur l'oreiller de la misère
Elle a son rêve à découper
A petit jeu
Prenez sa main
Elle a construit au coin du feu
Une maison pour abriter
Toute la terre
Mon enfant dort avec les fleurs
Je coupe et lie à une fleur
Une autre fleur pour mon enfant
Elle a un parc à dessiner
Et sur l'étang
Une fleur prend soleil
De la mort à la vie

Copyright Rouben Melik
Used here by kind permission

Shushanik Kurghinian: I’m Deserting You

Click the link to hear
I’m Deserting You read by Shushan Avagyan.

Շեն շեմքի վրա դնում եմ ես քեզ իմ թշվառ զավակ,
Պառկիր դու խելոք մինչ անհայտանամ անմարդ փողոցից.
Հետո լաց, ճչա ինչքան ույժ ունես, լաց միանվագ
Ինչպես լալիս է շան անտեր լակոտն իր անբույժ խոցից։

Աղջամուղջի մեջ գուցե կդիպչես դու կոշտ ավելին,
Որ դռնապանը քնհատ պիտ շարժե սանդուխների մոտ.
Քեզ վեր կը տանեն. □ երբ արթնանա տիկին-նազելին
Թթու գգվանքով կը նայե դեմքիդ. կըտա ինձ ամոթ։

Քեզ ո՞վ պիտ սնե, ո՞րտեղ պիտ ապրես՝ մեկ է ինձ համար,
Վերջին համբույրս արդեն քեզ տված դիմում եմ մահին.
Ապօրեն կյանքի, ապօրեն զավակ մի՛ փնտրիր դու մայր
Այլ հիշիր նրան մանկական անբիծ աղոթքիդ պահին։

Գիտցիր որ անմեղ աղջիկ էի, երբ քաղաք եկա.
Մի բարի տիկին ինձ իրեն համար աղախին վարձեց.
Նրա մայրական հոգատարության դավերից ընկա
Թոռը, կրծքիս տակ, անզուսպ գարշանքով ինձ փողոց ձգեց։

Ես շատ շրջեցի, դռնե դուռ ընկա քեզ համար որդիս,
Ողջախոհ կանանց լսեցի անսիրտ շանթող մերժումներ.
Դաժան կարգերը խլում են քեզնից կաթ, սեր, չոր դիս
Ապրի՛ր իմ զավակ, հիշիր որ մայրդ անմեղ մի զոհ էր . . .



I’m deserting you, my ill-fated child, on a doorstep;
stay still so I can flee from this empty street,
then cry, scream as loud as you can, howl
like a bastard pup from its untended wound.

In the first fog the harsh broom may find you
as the drowsy servant sweeps the front porch;
they’ll take you upstairs, when the madam awakens
with sour pity she’ll glance at you, condemning me.

Who feeds you, where you may live, that’s not my concern;
blessing you with a last kiss, I head toward death.
Troubled life’s illegitimate child, don’t search for a mother,
only remember her in your angelic child’s prayers.

But know this: I came to the city an innocent girl,
a kind woman hired me as her maid,
but from her ensnaring motherly love, I fell. Intolerant
with rage, she threw me out, her grandson in my womb.

I wandered, knocking from door to door, for you my child,
bearing ruthless insults from respectable matrons.
This cruel order is taking my milk, love, and my gaunt body from you.
Live, my son, remember, your mother was innocent.


S. Kurghinian, 1908
Translation by Shushan Avagyan

First Anniversary Online Poetry Blast

The Armenian Poetry Project (Հայ Բանաստեղծութեան Համացանցը)
invites its friends and readers to a
First Anniversary Online Poetry Blast
on April 30, 2007

+ Suggestion for entries must be full poems by authors of Armenian origin whose language of expression is Armenian, English and/or French
+ Individuals may submit their own work or their favourite poems
+ Entries may include a short biography and pictures of the poet
+ All entries MUST provide online or print sources
+ Translations without original poems and translator's name will not be considered


Send all entries to armenianpoetryproject@gmail.com

Գուսան Շերամ: ԼԻՆԵՆՔ ԵՂԲԱՅՐՆԵՐ

Արի նվիրվենք անաչառ հոգով,
Վրեժով լեցուն հին շավղից ելնենք,
Դուրս գանք համերաշխ աննախանձ սրտով.
Պայծառ օրենքը բարձր վեհ պահենք:

Ռուսնե՛ր, հայե՛ր, վրաց՛ք, հույնե՛ր,
Աշխարհի բոլոր ազգեր զանազան,
Եվ դուք, հարևան պարսի՛կ եղբայրներ,
Լինենք գիտակից , փշրենք կույր շղթան:

Բոլորս ծնված՝ միակերպ մարդիկ,
Ուխտենք մեկմեկու սիրել հաստատուն,
Հերիք մեզ խաբեն Հուդայի որդիք,
Քանդեն, ավերեն երկիրն ու մեր տուն:

Պարգևեց աստված ամենայն բարիք,
Որ մենք վայելենք, ապրենք զերթ եղբայր,
Ուրեմն ինչո՞ւ միշտ գործել չարիք,
Նման նմանի զրկենք չարաչար:

Որքան կամենաս ՝ քո ազգդ սիրե,
Կուզես նվիրե ողջ կյանքդ, կայքդ,
Բայց օտարն էլ քեզ եղբայր համարե,
Զուր մի՛ նախանձիր, իզուր է ջանքդ:

Հերիք է ապրենք, եղբա՛յրք , կուրորեն,
Կորստյան շավղից փախչենք, ետ դառնանք,
Խուսափենք ընդմիշտ փորձանաց ձորեն,
Սերտ սրտով կապվենք, քեն ու ոխ մոռնանք:


1907

Գուսան Շերամ (1857 - 1938)

William Michaelian: How to Write a Poem, In Three Lessons

Lesson 1
Set aside paper and pen.
Peel an onion, then examine.
Lay a slice upon your tongue.
Close your eyes, then visualize
Your madness.

Lesson 2
Make a loaf of bread.
Converse with someone dead.
Remember what was said,
Then go about your business.

Lesson 3
Be kind to those you love
And true to all that matters.
When it’s easier said than done
And you find yourself alone,
Make the most of sadness.

Published here by kind permission of the author.

Artsvi Bakhchinyan: Be my lover/Ծըմփ

Click the link to hear the audio file Be my lover read by the author, Artsvi Bakhchinyan.

Եղիր իմ ծըմփը,
ասացի նրան։

Նա այդ օրը չասաց ոչինչ,
ու երեւի ուսումնասիրեց Մալխասյանցի բառարանը,

քանի որ միայն հաջորդ օրը
ինձ ասաց՝
ո՛չ։
/25 տ./

____________


Copyright Artsvi Bakhchinyan

This poem has previouly appeared in the BNAGIR literary journal and is reprinted by kind permission of its author.

To preserve freedom of expression at home & protect writers abroad

Over 60% of this blog's readers are in the United States. This entry is dedicated to them but some of the issues are worldwide.


1. Demand an end to government surveillance of bookstore and library records

Write a letter to Senator Patrick Leahy, Chairman of the Senate Judiciary Committee, urging him to convene hearings to investigate how the government has been using Section 215 of the Patriot Act, National Security Letters, and other surveillance powers in bookstores and libraries.

Senator Patrick Leahy
Chairman, Senate Judiciary Committee
433 Russell Senate Office Building
Washington, DC 20510


2. Support a Federal Shield Law to Protect Journalists

Write a letter to Congressman John Conyers, Jr., Chairman of the House Judiciary Committee, encouraging him in his efforts to advance a Federal Shield Law to help journalists protect confidential sources. This bill will extend confidentiality protections already available in many states to the Federal level.

Representative John Conyers, Jr., Chairman
House Judiciary Committee
2426 Rayburn Building
Washington, DC 20515


3. Help Restore the Most Basic Human Rights

Write letters to your U.S. Senator and Representative demanding that she or he repeal the Military Commissions Act of 2006 and restore full habeas corpus and due process protections of all detainees in U.S. custody.

For contact information for your representatives, see: www.senate.gov and www.house.gov


4. Press U.S. Internet Providers to Preserve Freedom of Expression on the Internet

Write to your U.S. Representative asking him or her to support the Global Online Freedom Act of 2007, a bill which prohibits U.S. Internet providers from cooperating with Authoritarian governments in censoring or monitoring the Internet.


5. Join PEN
To learn more about PEN's work, listen to Freedom to Write? Our Obligation to Protect Free Expression, a PEN panel.

ՀԱՄՈ ՍԱՀՅԱՆ: ԻՆՉ ԱՐԱԾ, ՄԱՐԴ ԵՄ

Ինձ ճանաչելը մի քիչ դժվար է,
Հասկացեք, էլի, ես մի քիչ բարդ եմ,
Քարի պես պինդ եմ, հողի պես փխրուն,
Ինչպես չլինի դեռ մի քիչ մարդ եմ։

Ես իմ իշխանն եմ, իմ գլխի տերը,
Եվ ինձ թվում է՝ մեծ ու անպարտ եմ,
Բայց ինչ-որ չափով և ինչ-որ մի տեղ
Դեռ թիապարտ եմ։

Մերթ ոտից գլուխ զարդեր եմ հագնում,
Մերթ այնպես անշուք, պարզ ու անզարդ եմ,
Մերթ քար ու քարափ, մերթ վայրի խոպան,
Մերթ կանաչ անտառ ու ցանած արտ եմ։

Հավիտենության լծորդն եմ անդուլ,
Բայց և կարճատև մի ակնթարթ եմ,
Փոթորիկներ են եռում հատակիս,
Թեև երեսից այսպես հանդարտ եմ։

Կյանքս ավարտելու վրա եմ արդեն,
Բայց ինքս, ավա՜ղ, դեռ անավարտ եմ...
Ինձ ճանաչելը մի քիչ դժվար է,
Հասկացեք, էլի, ի՞նչ արած, մարդ եմ։

Ղազարոս Աղայեան: Ամիսներ եւ չորս եղանակ

Մարտը տալիս է ձնծաղիկ,
Ապրիլը՝ կապույտ մանուշակ,
Մայիսին բացվում է վարդը,
Սոխակն երգում անուշակ:

Հունիսը մեզ խոտ է տալիս,
Իսկ հուլիսը՝ առատ ցորեն,
Օգոստոսը՝ տանձ ու խնձոր
Եվ ուրիշ շատ հասուն մրգեր:

Սեպտեմբերը մեզ տալիս է
Խաղողի բոլոր տեսակը.
Հոկտեմբերը՝ կարմիր գինին,
Նոյեմբերը՝ բողկն ու տակը:

Դեկտեմբերին ձյուն է գալիս,
Հունվարին ծածկվում սար ու ձոր,
Փետրվարին սկսվում է
Փոփոխակի ցուրտ ու տաք օր։

Ահա այսպես բոլոր տարին
Թավալվում է չորս շրջանում,
Այս պատճառով չորս ժամանակ,
Չորս եղանակ է մեզ բերում:

Ղազարոս Աղայեան (1840 –1911)

Վահան Տէրեան: [Քո աչքերի դեմ]

Click to hear
Քո աչքերի դեմ read by Tamar Gasparyan-Chester.

Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր,
Կա քո հոգու մեջ անթափանց մի մութ,
Քո մութ հայացքում կա մի քնքուշ սուտ,
Քեզ միշտ թաքցնող մի նուրբ վարագույր:

Փակ են քո սրտի հեռուներն իմ դեմ,
Հավետ քեզ կապված՝ քեզ օտար եմ ես.
Երբ խենթ խնդությամբ փայփայում եմ քեզ,
Եվ սիրում եմ քեզ և քեզ չգիտեմ:

Փակ են քո սրտի հեռուներն իմ դեմ,
Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր.
Քո հոգու վրա կա մի վարագույր,
Ո՞վ ես դու, ո՞վ ես - բնավ չգիտեմ…

1904-1905
Վահան Տէրեան

Anny-Rose Nahapetian: I'm a happy person in my Armenian dreams

I dreamt again.
Clothes in a plastic bag
and my mother at the kitchen table
cutting a chicken in half

I dreamt again.
And I said to my self uncooked meat
in a dream is not a good sign.
But my mother was in my dream,
that could be good sign.

My aunty used to say that
if you dream of your mother,
you should be happy.

I'm dreaming of my mother
for such a long time,
I should be a happy person
because it is a good sign.
Am I ?
Or is this just an Armenian dream ?

Anny-Rose Nahapetian, April 1st, 2007
This poem appears by kind permission of its author.

ՍՈՆԱ ԱՐՇՈՒՆԵՑԻ: ԴՈՒ ԾՆՎԻ´Ր, ԵՐԳ

Քունն է փախել
Իմ աչքերից
Ու ծվարել
Չգիտեմ ու՜ր.
Լուռ փնտրում եմ
Որտե՞ղ գտնեմ
Հիմա նրան.
Խոհերի՞ս մեջ,
Հեռուներու՞մ,
Բայց իզու՜ր...
Ու քանդում եմ
Իմ մտքերի
Կծիկն անվե՜րջ
Ու անվե՜րջ.
Ինձ թվում է
Թե չի անցնում
Գիշերն ասես.
Ու գիշերն այս
Չունի վերջ...
Եվ ծանրացած
Գիշերն ահա
Իմ կոպերում,
Վեր եմ ելնում
Ու ետ նետում
Քողն անվերջ
Մթության.
Մի նոր երգ է
Երկունք ապրում
Խոհերիս մեջ
Ու թող որ նա
Ծնունդ առնի,
Լույս աշխարհ գա.
Եվ ո´չ մի գիշեր
Ու ո´չ մի մեգ
Նրա ծնունդին
Արգելք չդառնա,-
- Դու ծնվի´ր, երգ:

ՍՈՆԱ ԱՐՇՈՒՆԵՑԻ, Մենք չենք մոռացել գրքում
Copyright Sona Arshunetsi
Reprinted here by kind permission of the author

Alan Whitehorn: Obsidian Obsession

The quest for a special rock
to take back from my ancestral homeland
begins with an existential question.
What sort of rock should it be?
Then I ask:
Where will I find it?
What shape will it have?
I repeat my questions to several different persons,
and each time the answer is unanimous:
“Black obsidian rock
to be found on the road to Lake Sevan”.
A volcanic rock formed under enormous pressure so long ago
seems apt for a land that has witnessed so much suffering in its history.
The colour black evokes memories of the genocide.
The rock’s hardness is a reminder of the toughness needed to survive in such a rugged land.
And thus at a rock cut on the road to Lake Sevan,
I cross the four lane highway and select my precious obsidian.
And I hold in my hand a piece of my ancestral homeland.

Alan Whitehorn

This poem appears by kind permission of the author.

Sonia Tashjian: ՈՒՇԱՑՈՒՄ

Click the link to hear the audio clip ՈՒՇԱՑՈՒՄ read by the author, Sonia Tashjian.

Արդեն ուշացել եմ
և շարունակում եմ ուշանալ ամեն օր …:

Ո՞վ կնվիրի ինձ ժամանակի ժամացույցը`
Թռչող և անհետ կորչող ժամանակի հետևից
Վազել կարենալու համար:

Մահաթմբիրից պետք է արթնանալ
և խուժել հապաղած շարասյան վերջին վագոն ,
Որովհետև արդեն անզոր են ափսոսանքն ու զղջումը
Բոլոր չգրված տողերի,
Չապրված ապրումների
և կորած արցունքների համար …:

Արարչական երկրորդ ապտակը ուշանում է`
Բարձրացնելու ինձ առաջինի թմբիրից .

Ինչքան ուշացել եմ , հիրավի :

Copyright Sonia Tashjian 2003

Վահան Տէրեան: Մոռանալ...հեռանալ...

Մոռանա՜լ, մոռանա՜լ ամեն ինչ,
Ամենին մոռանալ.
Չսիրհել, չխորհել, չափսոսալ_
Հեռանա՜լ...
Այս տանջող, այս ճնշող ցավի մեջ,
Գիշերում այս անշող
Արդյոք կա իրիկվա մոռացման,
Մոռացման ոսկե շող...
Մի վայրկյան ամենից հեռանալ,
Ամենին մոռանալ._
խավարում, ցավերում քարանալ
Մեն միայն...
Մռանա՜լ, մոռանա՜լ ամեն ինչ,
Ամենին մոռանալ.
Չսիրհել, չտենչալ, չկանչել,
Հեռանա՜լ...

Վահան Տէրեան

Jeannie P. Markarian: I Cannot See Where Your Bones Are

I cannot see where your bones are,
Acid rain ate defiant Mesropian tendrils of tombstone lettering,
Twilight is descending
I am lost in the graveyard
Three hours from Ellis Island-
This Broken bridge to Keghi ,Old Country….

Your son calls to me over unkempt rows, my father
he stomps past tilted stones, hard set mouth muttering,
Moon is ascending
We stop in death beds
Three hours from Ellis Island-
His Toungue bridges to Keghi , Old Country…

That day the Sun lit our eyes driving through Buffalo’s merry skeleton
his amber fingers pointed past NAFTA-gutted factories
words built ropes to the forgotten
hands trying to shake the family tree
leaves buried in secrecy
Illegals don’t get a record in the sacred
Books of Ellis Island.

On 11th Red-brick churches crumble side-by-side
whose wombs were seeded from dust-devils of Der Zor
Birthed by a million weeping brides
Who now only speak of “Before”
and “Over There”………
when stories gave shade from desert glare ,gendarme’s bloody score
marked the breadless days and passed the time
Rained water on parched skin, soothed foot sores
This blood-borne lore they twined
Passes into Air…..

That day winds blew the waters from Niagara over his memories uncovering
His youth in this hometown and yearning
Came about:
The scarred skin slowly peeped
Through Niagra’s prismed clouds:

“1949. Goddamn we danced like madmen on 51st-where that café there stood!-
now it’s starbucks but .there noone cared how bad our English was!
Everybody came to 51st
Us Armenians, Arabs,( -brought the works,
believe
it or NOT!
And every Easter the whole family went to the graves and picnicked the greens
I swear nuthin like it pissed off the priests
and once your cousin Bedros GOT
DRUNK as the devil!!!!
Made eyes at that beauty Anahid
And ent up shot!!
I don’t remember
Which graveyard it was
I don’t remember
which village She come from
cause they were all over the damn place,- OverThere
He said they was round the bottom of Mount. Ararat , Noah ya know?
Musta been close to those two rivers, cause he threw me in water once to show
me how to swim- ‘YOU GO IN, NOW SWIM!’ Haha.
No, I can’t teach you the language of the dead, you gotta know this language
From the time you were this tall……
And I am forgetting…….”.
If you forget where you stood, will you forget where you’re going
And find yourself sleepless by the night?

Copyright Jeannie P. Markarian, 2003
Used here by kind permission of the author

Introducing Jeannie Markarian

Jeannie Markarian lives in Texas. Her family hails from Keghi and from the Dikranagert region prior to moving to Polis.

Jeannie attended UT Austin, graduating in 05 with a degree in Anthropology/Sociology. She has helped found the Rhizome Collective and Monkeywrench Books in Austin.

She is active at a grassroots level on a number of issues including Armenian ones. She plans to go to the Republic of Armenia this Summer, then Beirut to track down her remaining family and visit Der Zor.

Gayane Ghazaryan: Սպասում/Waiting

Վաղը նորից կիրակի է…
Սովորաբար քո աղավնին
Նամակներդ բերում էր ճիշտ ժամանակին.
Երկու ձմեռ չանցած՝
Դու պատասխանում էիր
Օրացույցիս բոլոր թերթերին.
-Սպասիր,- ասում էիր
Երեք տողով:
Արդեն նույնանում են
Մազերիս ու ձմռան գույները,
Եվ ես միայն մեկ թերթիկ ունեմ
Պոկելու,
Իսկ վաղը նորից կիրակի է…

Copyright Gayane Ghazaryan

Գայանե Ղազարյան «Արեվից առաջ» Լոս Անջելես. Gayane Ghazaryan, Before the Sun, Los Angeles, 2004.

Alan Whitehorn: two poems about Hrant Dink

Hrant Dink



In the fields of Anatolia,
another,
more recent victim of genocide
joins his ancestors.
As we did before,
we mourn the loss.


January 20, 2007



Remembering Hrant Dink




Almost a century ago,
amidst the crumbling Ottoman Empire,
Turkish militants slaughtered over a million Christian Armenians,
piercing forever the heart and soul of the Armenian nation.
These Young Turk revolutionaries ruthlessly grabbed
the victims’ ancestral lands and possessions.
Today,
the Turkish government denies that its predecessors
even committed a genocide.
And yet,
this state is ever so fearful that the beam of truth will pierce the cloud of lies.
The government in Ankara prosecutes the few brave writers and activists
who dare to question the regime’s repeated lies.
Meanwhile,
fanatics try to finish the deeds of long ago.
An assassin’s bullets
rip through yet another Armenian.
The mindless brutality continues to shock.But the spirit of one special man and a nation survive.
An empathetic chorus cries out:
“We remember. We do not forget.
Truth will prevail.”
And so, we raise our voice in peaceful protest.
We remember the multitude of dead, as if it were yesterday,
and the ever so brave man who died today.
If need be,
we will even mourn tomorrow’s dead.
But we will no longer be silent victims.
No more.
Never again.
We say ‘Never again’.
We remember
that piercing pain.
We remember.
And we are resolute.
Hrant,
we remember
your brave resistance.

Hrant Dink,
another victim of genocide,
but not a silent one.
Your voice inspires us still.
We remember.


January 19-20, 2007



These poems appear with the kind permission of Alan Whitehorn. His new book Ancestral Voices: Identity, Ethnic Roots and a Genocide Remembered will be published April 2007 by Hybrid Publishing Co-op Ltd., Canada

Introducing Alan Whitehorn

Alan Whitehorn is an Armenian-Canadian author and academic. He is a grandson of an orphan of the Armenian genocide. Dr. Whitehorn is Professor of Political Science at the Royal Military College of Canada in Kingston, Ontario. He is also a cross-appointed professor at Queen’s University in Kingston and an Associate of the Institute for Humanities at Simon Fraser University in Vancouver/Burnaby. He received his BA from York University and his M.A. and Ph.D. from Carleton University. While at Carleton University, he was research director on David Lewis's memoirs The Good Fight.

For almost three decades Professor Whitehorn has taught at RMC in the areas of Canadian political parties, public opinion, comparative politics and political theory. Dr. Whitehorn was the first holder of the J.S. Woodsworth chair in Humanities at Simon Fraser University. During 1997/1998 he was a visiting associate at McGill University and adjunct professor at Simon Fraser University. In 2005, he was a visiting professor at Carleton University.

Amongst his publications are a number of articles, chapters and poems on the Armenian genocide, including the book The Armenian Genocide: Resisting the Inertia of Indifference (co-author with Lorne Shirinian). Professor Whitehorn has published a number of writings on the former Yugoslavia. He has written extensively on Canadian politics both in scholarly books and in newspapers and magazines. He is the author of Canadian Socialism: Essays on the CCF-NDP, Political Activists: The NDP in Convention (co-author with Keith Archer), and co-editor (with Hugh G. Thorburn) of Party Politics in Canada (8th). His earlier book with Hybrid Press was Poems: Political and Philosophical.

Professor Whitehorn has written a number of entries for The Canadian Encyclopedia, Oxford Companion to Canadian History, and The Encyclopedia of Saskatchewan. He has chapters in the following books: Party Politics in Canada, Party Democracy in Canada, The Canadian General Election of 1988, Leaders and Leadership in Canadian Politics, The Canadian General Election of 1993, Gender and Contemporary Canadian Politics, The Canadian General Election of 1997, The Canadian General Election of 2000, Mapping Canadian Federalism for India, The Canadian General Election of 2004, The Canadian Federal Election of 2006, Canadian Parties in Transition and Yearbook on International Communist Affairs .

Lola Koundakjian: Sunday Morning

They sit between their shifts with their café amb llet,
their cigarettes and the cognac,
Chatting away the stress, fatigue and loneliness.

The sweepers are loud and vivacious
Hardly noticed by the other patrons
as they leave to continue
with the pledge of "BC NETA!"

Others are reading their País
with their croissant and beer,
still others smoke contemplating the
Sunday hush the city exhales.

The tourists walk by wondering is
this the only café open near
Santa Maria Del Mar, or is
Starbucks as good as the one back home?

I sit hoping to capture a little of this
to take home.


Lola Koundakjian, March 25, 2007

Michael Minassian: BROKEN PROMISES

Click to hear
BROKEN PROMISES read by the author, Michael Minassian.

Let me take you
to a stone altar
somewhere north of
Arabia

on the road
to Holy Russia
we stop to
loot & plunder

the sands of dry
river beds.

Let me bring you
dark delights
in palaces of pleasure
which disappear

each dawn
with the cracking sun.

Let me take you
to black tents
fluttering
in the desert wind

to hard rides
on camels –
changing horses
on the plains
of Asia Minor

arriving finally
at the base
of Mt. Ararat

to old men
selling splinters
of wood

pieces of the Ark.


Let me take you
where the ancient grasses
keep their own secrets

to the lakes & seas
of Armenia

& tell you tales
of massacres
while we eat
purple grapes
in the foothills.

Let me sing you songs
of love & freedom
of men who escaped
across the ocean

to wind up
the lonely dead
in Boston & Manhattan

who never forgot
the broken promises
or the words
that brought them there.

Let me take you
to streets
paved of gold

on the other side
of rainbows –
to tattoos
in the sky

where the wind
speaks in broken
English.

Copyright Michael Minassian

THIS POEM FIRST APPEARED IN ARARAT MAGAZINE IN SPRING - 1976 and appears here by kind permission of the author.

Diana Der-Hovanessian: Shifting the Sun

When your father dies, say the Irish,
you lose your umbrella against bad weather.
May his sun be your light, say the Armenians.

When your father dies, say the Welsh,
you sink afoot deeper into the earth.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Canadians,
you run out of excuses.
May you inherit his sun, say the Armenians.

When your father dies, say the French,
you become your own father.
May you stand up in his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Indians,
he comes back as the thunder.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the Russians,
he takes your childhood with him.
May you inherit his light, say the Armenians.

When your father dies, say the English,
you join his club you vowed you wouldn't.
May you inherit his sun, say the Armenians.

When your father dies, say the Armenians,
your sun shifts forever.
And you walk in his light.


This poem has appeared in Good Poems: selected by introduced by Garrison Keillor (Editor) , Penguin Books, 2002.

Mariné Petrossian: ԵՐԵՎԱՆԸ ՄԵԾ ՔԱՂԱՔ Է/YEREVAN IS A BIG CITY

Click to hear YEREVAN IS A BIG CITY read by the author,Mariné Petrossian.

ԵՐԵՎԱՆԸ ՄԵԾ ՔԱՂԱՔ Է
YEREVAN IS A BIG CITY

Բաղրամյանը սառած է,
մութի մեջ դժվար է ժպտալը, երբ քեզ ոչ ոք չի նայում,
այսօր դեկտեմբերի քսանմեկն է, ամենաերկար գիշերը,
չեմ ուզում տուն գնալ։

Գիտես՝ ես տեսնում ու չէի տեսնում քո լարված հայացքը,
որովհետեւ ուրախությունն այնքան շատ էր՝ բաժակը շրջում էի գլխիվայր, բաժակը մնում էր լիքը,
հետո դարպասներն սկսեցին փակվել, բայց ես չէի հասկանում, որ դրանք փակվում են անվերադարձ,
ես նույնիսկ հիմա ցավ չեմ զգում, որովհետեւ այն, ինչ զգում եմ, բոլորովին նման չի ցավի։

Ինձ թվում է՝ ես իմ անցյալը տեսել եմ երազում՝
շոգը, խաղաղությունը, գիտական կոմունիզմը, գրական երեկոները Գրողների տանը,
իսկ իրականում Երեւանը ձմեռային քաղաք է
Հայաստան ձյունոտ երկրում

Ուշ է, այնքան ուշ է, որ նույնիսկ մոմերը չեն վառվում,
բայց ես գիտեմ՝ այնտեղ, քարերի հետեւում, մարդիկ կան,
նրանք չեն քնել, բոլորն արթուն են,
եւ նրանց բոլորի ներսում հույսն է սեւանում արեւածաղկի նման։

Այսօր դեկտեմբերի քսանմեկն է՝ ձմեռային արեւադարձ,
ինձ թվում է ես իմ անցյալը տեսել եմ երազում՝
շոգը, խաղաղությունը, զգացողությունը, որ աշխարհը մեծ է, որ ժամանակի գետը հոսում է ինչ□որ տեղ հեռվում,
այսօր այն հոսում է իմ պատուհանի տակով,
եւ նրա շիթերից պատուհանիս ապակիները փշրված են։

Ես չեմ ների, որ դու այդքան վախենում ես ցավից,
որ դու նահանջը նախընտրեցիր պարտությանը,
բայց ես ցավ չեմ զգում, որովհետեւ այն, ինչ զգում եմ, բոլորովին նման չի ցավի,
եւ որովհետեւ իմ ներսում հույսն է սեւանում արեւածաղկի նման։

Երեւանը ձմեռային քաղաք է, աշխարհի ամենալուռ քաղաքը,
երբ խավարը թաց շերտով քսվում է հոգուդ,
ավելորդ են դառնում բառերը, ճիչերը, աղմուկը, թերթերը,
մնում են Բաղրամյան սառած պողոտան ու գիշերը։

Լուսինը լրիվ է, ինչպես ուրախությունը, որ ապրում էր սրտիս մեջ,
բաժակը խփում էի քարերին, բայց բաժակը միշտ լիքն էր, միշտ ավելի ու ավելի լիքը,
մեր հայրենիքն ուրախության օրորուն դաշտերն են,
բայց մենք չենք ապրում մեր հայրենիքում։

Վաղը նոր տարի է, հինն ավարտվեց երկաթե դռան շրխկոցով,
մենք գուցե այլեւս չհանդիպենք,
Երեւանը մեծ քաղաք է, նրանում տեղ կա եւ հանդիպման համար, եւ բաժանումի։

Ուրախությունն ապրում է քարերի մեջ, մարմնի մեջ ու բառերի,
բայց սիրտ կա, որ ուրախություն չի պահում, եւ բառեր կան, որոնցից փչում է ցուրտը մահվան,
ես ուրիշ տեղ չունեմ գնալու, ինձ մնացել է այս լռակյաց քաղաքը,
որ դատարկ չի, բայց նման է դատարկ հրապարակի։

Տարին ավարտվեց, ձմեռը շարունակվում է,
բայց ձմեռը կավարտվի, գարուն կգա, գարունը հետ կգա, ես ուզում եմ ապրել մինչեւ գարուն,
ուզում եմ ջրերը բարձրանան, թրջեն փեղկերն ու փշրեն ապակիները պատուհանիս,
վաղը նոր, բոլորովին նոր տարի է, ես վաղն ուրախ եմ լինելու՝ առավոտյան, կեսօրին եւ միշտ։

Երեւանը մեծ քաղաք է, նրանում տեղ կա քեզ համար, անգամ եթե դու քայլում ես սառած փողոցով եւ չգիտես ուր գնալ,
ճանապարհները բաց են՝ դեպի հարավ, հյուսիս, արեւմուտք եւ արեւելք,
բոլոր ճանապարհները բաց են, բայց չկա ծանոթ ոչ մի փակուղի,
թեեւ սա քաղաքն է, ուր ես ծնվել եմ։

Սա քաղաքն է, ուր ես ծնվել եմ, բայց սա ուրիշ քաղաք է,
առավոտները սառն են մետաղի պես, քարերն անանուն են ու անգիր,
ժամանակի գետը հոսում է այնտեղով, ուր առաջ Գետառն էր հոսում,
եւ նրա սառցե շիթերից պատուհանիս ապակիները փշրված են։

Հունվարն է, բայց ոնց որ գարուն լինի,
մետրոյի Երիտասարդական կայարանում փոքրիկ մուրացիկը կանգնել ու համառ նայում էր դեմքիս,
բայց ես նրան ոչինչ չտվեցի։

Մուրացիկները կյանքի նշան են,
կյանքի, որ հոսում է պղտոր առվի նման,
գարնան պղտոր առվի նման՝ մութ գիշերի միջով։

Արեւը մայր է մտնում, հետո նորից բարձրանում է արեւը,
բայց մետրոյի Երիտասարդական կայարանում նույն գոլ կիսախավարն է։

Կիսախավարն այլեւս զգացողություն է,
Ինչպես զգացողություն է արդեն Երեւանի ձմեռը։
Երբ առարկաները չունեն հստակ սահման,
եւ տագնապը լուծված է օդի մեջ, ինչպես աղն է լուծվում գոլ ջրում։

Ո՞վ կվերադարձնի ինձ իրերի ամառային մերկությունը
եւ կարմիր ծուխը, որ Բաղրամյանի մայթերն էին արձակում օգոստոսյան արեւի տակ։

Մուրացիկները նոր Երեւանի զավակներն են,
գուցե նրա՛նք պատմեին ինձ այն, ինչ փնտրում եմ,
բայց ես նրանց վախենում եմ հարցնել։

Ես ամռանն եմ ծնվել, օգոստոսին,
շոգը Բաղրամյանի շիկացած մայթերից բարձրանում՝
կեսօրին Արաբկիրի 8 փողոցում անհնար էր դառնում շնչելը։

Բայց Հայաստանի մայրաքաղաքում այլեւս ամառ չի անում,
առարկաները մառախուղի մեջ են, եւ մարդիկ նման են ձկների։

Ես դրսից, բոլորի պես, նման եմ ձկան,
բայց ներսից արեւածաղկի սեւացած դաշտ եմ,
հունվարի 7-ն է, տասնյոթ օր է՝ խոսում եմ, բայց նոր միայն հոգնեցի։

Քեզ արդեն մոռանում եմ, վաղը լրիվ կմոռանամ,
Ֆրանսիայի նախագահը հեռվում մահանում է,
բայց ես Ֆրանսիայի նախագահը չեմ,
ես չեմ մահանա։


This piece has previously appeared in the volume Կանոնական պատմություններ (Canonical Stories), published in Yerevan in 1998.

____________________________
YEREVAN IS A BIG CITY
Translated by the author in collaboration with Margarit Tadevosyan.

Baghramyan Avenue is frozen over.
It is hard to smile in the dark when nobody can see you.
This is the longest night, the 21st of December.
And I don’t want to go home.

Now I understand the tension in your eyes;
yesterday I did not see it.
Yesterday all the goblets were filled with joy,
I turned them upside-down, still they were filled with joy;
then suddenly all the gates began to close;
they were closing forever, but I did not now that,
and I didn't feel pain.

The past is unreal, as if in a dream.
Summer, peace, scientific communism
are all unreal, as if in a dream.
The real Yerevan is a dark city frozen over.

It is late, too late, all the candles are blown out,
yet I know there are people behind these walls.
They can’t sleep. In their hearts
hope is turning black like a sunflower.

This is the longest night. They call it winter solstice.
The past is unreal, as if in a dream.
Summer, peace, scientific communism
are all unreal, all in the past.
Just like the feeling that the river of time
flows somewhere in the distance.

The river of time is no longer far away,
it flows right beneath my windows now;
all the glass in my windows is shattered.

I will not forgive you your being afraid of pain,
I will not forgive you your preferring retreat to failure,
I feel no pain,
I simply can’t sleep. In my heart
hope is turning black like a sunflower.

The moon is full like the goblets that were full of joy.
You could throw them to the ground and they wouldn’t break.
We were all born to live in the country of joy,
why are we banished from it?

Soon it is New Year.
The old year left me banging shut the door.
Maybe we'll never meet again,
Yerevan is a big city, big enough for us to part forever.

The old year is over, yet the winter is not.
I want to live to see the spring coming,
the river overflowing its banks, shattering the glass of my windows.
I want to live to be happy.

Yerevan is a big city,
big enough to shelter you
when you are frozen and there is no place you want to go.

This is no longer the city where I was born,
this is a new city frozen over.

In the metro station a child-beggar stares at me stubbornly,
but I will give him nothing.
Is the sun rising or setting?
You can’t tell in this metro station’s everlasting twilight.

All the passengers you see are gloomy.
Don’t ask them why.
Yerevan is a city of everlasting winter,
the anxiety is dissolved in its air like salt.

Who will give me back the city where I was born?
Shall I see again the blue of its summer sky?
Maybe the beggar could answer my question,
but I do not ask him.

I was born in the summer, the 16th of August.
It was long ago. There are no more summers.
Yerevan is a city of everlasting winter,
and people look like fish.

If you look at me, I am like a fish.
If you cut my heart open with a knife,
I am a field of ripe black sunflowers under gloomy sky.

Copyright 2005 Mariné Petrossian

You can find this poem in Emily Artinian's limited edition artist's book, “From Ararat to Angeltown," London, 2005.

Some notes for the reader of the English version, to explain why it is shorter than the Armenian one/ You see, I don't feel myself obliged to translate every word, every line, not even every metaphor or simile. A poem is never a mere total of its parts, and I'm sure I will never get the same poem if I simply translate all of its parts into another language. Actually you can never translate a poem, you have to write it anew. And this is exactly what I always do - I write my poems anew, using the means of another language - often excluding some lines or including new lines, when necessary. - M.P.

ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑ: ՄԱՐԻՈՆԵՏԿԱ

Կամաց, կամաց, կամաց, կամաց,
Ոտքերն հողին, հողին, հողին`
Եկավ-գնաց, եկավ-գնաց,
Գունատ, դեղին, գունատ, դեղին:

Ձեռքը շարժեց - մեկ վեր, մեկ վար,
Ոտքը խփեց - մեռե՛լ, մեռե՛լ,-
Առաջ եկավ դժվա՜ր, դժվա՜ր,
Ձեռքը շարժեց մեկ վար, մեկ վեր:

Ահա՛, ահա՛, - թեքվե՜ց, թեքվե՜ց,
Կընկնի՛, կընկնի՛... բայց չէ՛, նայի՛,
Շուրթը շրթից դանդաղ ջոկվեց,
Մնաց մի պահ` աչքը մահի:

Ու սո՜ւր ճչաց` կարծես բռնի
Աչքերն, անշարժ, հեռուն գամած.-
Այդպես հոգի՛ս պիտի մեռնի -
Կամա՜ց, կամա՜ց, կամա՜ց, կամա՜ց...

Arusyak Ohanyan/Արուսյակ Օհանյան: Վերածնունդ /Rebirth

Ձմեռն անցավ, եվ սառնատես ստեվրները հեռանում են հատիկ-հատիկ,
Կրծքիս տակ էլ ծվարել է մի զգացում` քնքուշ, գողտրիկ,
Մոտենում են այն օրերը լուսեօծված, գարնանային,
Երբ ես կրկին կողողվեմ արեվ լույսով նեկտարային:

Ու գարուն է. սառնատես ստվերները հեռանում են հատիկ-հատիկ,
Ձյան հալոցքն էլ կնճռում է փողոց ու բակ, հեռու, մոտիկ,
Հրաշագործ բնությունը ծերությունից վերածնվեց,
Իր հրճվանքի վարարումից ինձ ապրելու հյուլե տվեց:
26.03.03

Copyright Arusyak Ohanyan

Համո Սահյան: ՈՉԻՆՉ ՉԻ ՓՈԽՎԻ

Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում,
Ու չի պակասի աշխարհում ոչինչ,-
Մի լույս կմարի հինգերորդ հարկում,
Կմթնեն մի պահ աչքերը քո ջինջ։

Բայց հավքերն էլի հարավ կչվեն,
Մանուկներն էլի կխաղան բակում,
Կանաչներն էլի ցողով կթրջվեն,
Ծաղիկներն էլի կշնչեն մարգում։

Կվառվի լույսը հինգերորդ հարկում,
Կժպտան նորից աչքերը քո ջինջ,
Իմ մահով ոչինչ չի փոխվի կյանքում,
Եվ չի պակասի աշխարհում ոչինչ։

William Michaelian: Crumbs

It comes upon me suddenly
while eating my favorite
Armenian bread:
I am an orphan,
standing at the sink.

Crumbs, crumbs, crumbs:
dry crumbs, pale grief.

March 9, 2007

Copyright William Michaelian 2007
Reprinted with the author's permission.

Nancy Kricorian: My Armenia

Armenia is a country where someone is always crying.
Women punch in and out on the clock, grieving in shifts.
1895, 1915, 1921, the thirties, 1988, 1992, 1993, 1994...
White handkerchiefs flutter in their careworn hands.

The Armenian orphans have oversized heads and eyes
the color of bitter chocolate. They don't complain about
the harshest winter. They are grateful for the same dull food.
In their faded uniforms, they sing off-key for visitors.

Cher, who was born Cherilyn Sarkisian, travelled to
Armenia where she wore a scarf and kept the tattoos covered.
She visited the orphans, and brought them Barbie dolls.
She said she would star in Forty Days of Musa Dagh.

I want to direct a bio-pic of Commander Avo, Cher's
distant cousin, who died a "freedom fighter" in Karabagh.
How did Monte Melkonian of Visalia, California come to
join the Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia?

The camera, the handkerchief, the rifle, the massacres,
Monte dead in Artsakh, a shrapnel wound to the head.
Plum blossoms, apricots, we will make a picnic under
the trees, fresh bread, madzoon, cheese, garden greens.

Children will race through the grass, and when the sun goes
down the field will be lit by the moon and a thousand fireflies.
The men drink raki , and sing: A person dies only once, but
fortunate is the one who dies for the freedom of his people.

Are there fireflies in Armenia? Do the women edge their
handkerchiefs with lace? Armenia is a country in my body,
the right side only because I'm half-Armenian. I choose it --
my imaginary homeland, my handkerchief, my name.


Copyright Nancy Kricorian

William Michaelian: Don’t Go

Don’t go. Please.
You mustn’t leave just now.
There are too many ghosts on the road.
I know. I’ve seen them. I’ve been out.
Their lanterns have all gone cold.
You’ll only want to help.
Please. Don’t go.
Don’t.

January 18, 2007

Reprinted from Songs and Letters with the author's permission

Artsvi Bakhchinyan: Insomnia/Անքնություն

Click here to hear the audio clip Anknoutioun read by the author, Artsvi Bakhchinyan.

Մաս Ա

Անքնության դեմ
լավագույն միջոցն
ինքնասպան լինելն է:

Մաս Բ

Քնելուց առաջ
հոգնությունս տվի տաք ջրին
ակնոցս` պատյանին
հագուստներս` աթոռին
սերս` կողակցիս

Սակայն ո՞ւմ տամ գլուխս
որ լի է
օրվա տպավորություններով, հին ու նոր հուշերով,
փայլուն գաղափարներով, հազար ու մի
փաստերով, այնքան ավելորդություններով
եւ եւ անընդհատ ծնվող բանաստեղծությամբ

գլուխս`
իմ ամենամեծ գլխացավանքը:

Մաս Գ

Այսպես է:
Փոխանակ Մորփեոսի գիրկը գնալու
Ես միշտ հայտնվում եմ Օրփեոսի գրկում:

Copyright Artsvi Bakhchinyan

This poem has previouly appeared in the BNAGIR literary journal and is reprinted by kind permission of its author.

Սիլվա Կապուտիկյան: ԱՍՈՒՄ ԵՆ, ԹԵ ՄՈՌԱՑԵԼ ԵՍ

Այնպես անփույթ,այնպես հանգիստ
Անցնում ես իմ տան մոտով,
Մինչ ես ուրիշ տներում իսկ
Քեզ եմ փնտրում կարոտով։

Ասում են,թե մոռացել ես,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Պարզապես դու հեռացել ես,
մոտս թողել քո հոգին։

Ասում են,թե ինձ դավել ես,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Պարզապես դու խռովել ես
ու տանջում ես իմ հոգին։

Անցնում ես դու ու չես նայում,
Մինչ ես կագնած, մոլորուն,
Քեզ աչքերիս մեջ եմ պահում
Ու տանում եմ հետս տուն:

Եվ այնպես հեշտ,այնպես խնդուն
Մատնում ես ինձ աշխարհին,
Մինչ դողում է որպես երդում
Անունդ իմ շուրթերին։

Ասում են,թե սերը սուտ է,
չեմ հավատում,իմ անգին,
Առանց սիրո տունս ցուրտ է,
արի շունչ տուր կրակին։


Սիլվա Կապուտիկյան

This poem is a widely recorded song. Click here to hear it.

Shahé Mankerian: Starting a Trail

They dragged a man down the street
with gunshot celebrations,
with gold-plated Christs around their necks,
with boys learning to throw stones.

They dragged a man
who worshiped the other god,
who spoke a different dialect,
who wore a militant scarf.

He lived in a metal shack
without windows, without a wife,
without the Koran on the nightstand.
He couldn’t read.

They dragged a dead man.
He died miles before.
He died long before a rope was tied
around his ankle. He died

when he carried his first gun,
when he was fourteen,
when he realized god was a bullet,
when he pulled the trigger.

Copyright Shahé Mankerian. Used here by kind permission of the author.

Վահան Տէրեան: ՀՐԱԺԵՇՏ

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Լուռ ու տխուր,
Հեզ գունատուող աստղի նըման։

Ես գնում եմ տրտում-մենակ,
Անժամանակ
Ծաղկից ընկած թերթի նըման։

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Սրտակըտուր
Լացըդ պահած իմ հայացքից։

Ես գնում եմ լուռ անտրտում,
Բայց իմ սրտում
Ցաւ է անվերջ, մահո՜ւ կսկիծ...

Վահան Տէրեան

Henri Troyat (1911-2007)

We note the passing of Henri Troyat, French author and academician of Armenian descent who passed away at age 95, in Paris, France.

BIOGRAPHY

Henri Troyat, born Levon Aslan Torossian or Lev Aslanovich Tarasov, (November 1, 1911 – March 2, 2007) was a French author, biographer, historian and novelist of Armenian descent.

Born in Moscow, his family fled Russia in fear of the coming revolution. After a long exile, the family settled in Paris in 1920, where young Troyat was schooled and later earned a law degree.

He won his first literary award at the age of 24, "le prix du roman populaire". At the age of 27 he was awarded the prestigious Prix Goncourt.

He published more than 100 books, novels and biographies, among them those of Anton Chekov, Catherine the Great, Rasputin, Ivan the Terrible and Leo Tolstoy. He was at his death the dean of the Académie française.

His best-known work is La neige en deuil, which was adapted as an English-language film in 1956 under the title The Mountain.


[edit] Bibliography
1935 Faux Jour (Plon )
1935 Le Vivier (Plon)
1936 Grandeur nature (Plon)
1937 La Clef de voûte (Plon)
1938 L’Araigne (Plon)
1939 La Fosse commune (Plon)
1940 Dostoïevski (Fayard)
1941 Le Jugement de Dieu (Plon)
1942 Le mort saisit le vif (Plon)
1945 Du Philanthrope à la Rouquine (Flammarion )
1945 Le Signe du taureau (Plon)
1946 Les Ponts de Paris (Flammarion )
1946 Pouchkine (Plon )
1946 Les Vivants, pièce en trois actes (Bonne)
1947 Tant que la terre durera, t. I (La Table ronde)
1948 Le Sac et la Cendre, Tant que la terre durera, t. II (La Table ronde)
1948 La Case de l’oncle Sam (La Table ronde )
1949 Sébastien, pièce en trois actes (Opéra)
1950 Étrangers sur la terre, Tant que la terre durera, t. III (La Table ronde)
1951 La Tête sur les épaules (Plon)
1952 La Neige en deuil (Flammarion )
1952 L’Étrange Destin de Lermontov (Plon)
1953 Les Semailles et les Moissons, t. I (Plon)
1955 De Gratte-ciel en cocotier (Plon)
1955 Amélie, Les Semailles et les Moissons, t. II (Plon )
1956 La Maison des bêtes heureuses (Bias )
1956 Sainte Russie, souvenirs et réflexions suivi de l’Assassinat d’Alexandre II (Grasset )
1956 La Grive, Les Semailles et les Moissons, t. III (Plon )
1957 Tendre et violente Elisabeth, Les Semailles et les Moissons, t. IV (Plon)
1958 La Rencontre, Les Semailles et les Moissons, t. V (Plon)
1958 Naissance d’une Dauphine (Gallimard)
1959 La Vie quotidienne en Russie au temps du dernier tsar (Hachette)
1959 La Lumière des justes. Tome I : Les Compagnons du Coquelicot. (Flammarion )
1960 La Lumière des justes. Tome II : La Barynia. (Flammarion)
1961 La Lumière des justes. Tome III : La Gloire des vaincus. (Flammarion)
1962 La Lumière des justes. Tome IV : Les Dames de Sibérie. (Flammarion)
1963 Une extrême amitié (La Table ronde)
1963 La Lumière des justes. Tome V : Sophie ou la Fin des combats. (Flammarion)
1964 Le Geste d’Ève (Flammarion)
1965 Les Eygletière, t. I (Flammarion)
1965 Tolstoï (Fayard )
1966 La Faim des lionceaux, Les Eygletière, t. II (Flammarion)
1967 La Malandre, Les Eygletière, t. III (Flammarion )
1968 Les Héritiers de l’avenir. Tome I : Le Cahier. (Flammarion )
1969 Les Héritiers de l’avenir. Tome II : Cent un coups de canon. (Flammarion)
1970 Les Héritiers de l’avenir. Tome III : L’Éléphant blanc. (Flammarion)
1971 Gogol (Flammarion)
1972 La Pierre, la Feuille et les Ciseaux (Flammarion )
1973 Anne Prédaille (Flammarion)
1974 Le Moscovite, t. I (Flammarion )
1974 Les Désordres secrets, Le Moscovite, t. II (Flammarion)
1975 Les Feux du matin, Le Moscovite, t. III (Flammarion )
1976 Un si long chemin (Stock)
1976 Le Front dans les nuages (Flammarion )
1976 Grimbosq (Flammarion )
1977 Catherine la Grande (Flammarion)
1978 Le Prisonnier n° I (Flammarion)
1979 Pierre le Grand (Flammarion)
1980 Viou (Flammarion)
1981 Alexandre I er (Flammarion)
1982 Le Pain de l’étranger (Flammarion )
1982 Ivan le Terrible (Flammarion)
1983 La Dérision (Flammarion)
1984 Tchekhov (Flammarion)
1984 Marie Karpovna (Flammarion )
1985 Tourgueniev (Flammarion)
1985 Le Bruit solitaire du cœur (Flammarion )
1986 À demain, Sylvie (Flammarion )
1986 Gorki (Flammarion)
1987 Le Troisième Bonheur (Flammarion)
1988 Toute ma vie sera mensonge (Flammarion )
1988 Flaubert (Flammarion)
1989 Maupassant (Flammarion)
1989 La Gouvernante française (Flammarion )
1990 La Femme de David (Flammarion )
1990 Alexandre II, le tsar libérateur (Flammarion)
1991 Aliocha (Flammarion )
1991 Nicolas II, le dernier tsar (Flammarion)
1992 Youri (Flammarion )
1992 Zola (Flammarion)
1993 Verlaine (Flammarion)
1993 Le Chant des Insensés (Flammarion )
1994 Baudelaire (Flammarion)
1994 Le Marchand de masques (Flammarion )
1995 Balzac (Flammarion)
1995 Le Défi d’Olga (Flammarion )
1996 Votre très humble et très obéissant serviteur (Flammarion)
1996 Raspoutine (Flammarion)
1997 L’Affaire Crémonnière (Flammarion)
1997 Juliette Drouet (Flammarion)
1998 Le Fils du satrape (Grasset)
1998 Terribles tsarines (Grasset)
1999 Les turbulences d’une grande famille (Grasset)
1999 Namouna ou la chaleur animale (Grasset)
2000 Nicolas Ier (Librairie académique Perrin)
2000 La Ballerine de Saint-Pétersbourg (Plon )
2001 Marina Tsvetaena : L'éternelle insurgée (Grasset)
2001 La Fille de l'écrivain (Grasset)
2002 L'Étage des bouffons (Grasset)
2004 La Fiancée de l'ogre (Grasset)
2004 Alexandre III (Grasset)
2004 La Baronne et le musicien (Grasset)
2005 Alexandre Dumas. Le cinquième mousquetaire (Grasset)
2006 La Traque (Grasset)
2006 "Pasternak" (Grasset)



Henri Troyat, né le 1er novembre 1911 à Moscou et mort le 5 mars 2007 à Paris, est un écrivain français d'origine russe. Dans son livre de souvenirs Un si long chemin, paru en 1976, il confirme cependant clairement l'origine arménienne de son père et de sa mère.

Le Secrétaire perpétuel et les membres de l’Académie française ont la tristesse de faire part de la disparition de leur confrère, M. Henri Troyat, Grand-croix de la Légion d’honneur, Commandeur de l’ordre national du Mérite, Commandeur des Arts et des Lettres, décédé le 2 mars 2007, à Paris, à l’âge de 95 ans. Il avait été élu le 21 mai 1959 au fauteuil de Claude Farrère (28e fauteuil).

Սիրվարդ Զարեան: Նկար

Մոխրագոյն վանականը սեւ խաչը կրծքին
պաստարից դուրս է ցատկել
ու դողդողալով անցնում է մեր փողոցից։

Աշունը նստած պարտէզում,
անհանդարտ մանկան պէս
մատները խրել է ներկերին՝
գոյն է ստեղծում։

Փողոցից անցնող քամին,
սնձենու տերեւների հետ պարելով,
վազում է վանականի ետեւից,
մինչ նա անկիւնը դարձել,
իր աստծուն է փնտռում։

Սիրվարդ Զարեան, Նախաստեղծ Ձայներ
Sirvart Zarian, Voix Primordiales, Montréal, 1995

Nora Armani: Fruits of Love

Click here for the audio clip Fruits of Love read by the author, Nora Armani.

When my mind is away,
When my reason is asleep,
I’ll steal away to be myself.
Then the earth will make love to me
And impregnate me with fruits of the universe:
peaches for love, apples for lust and pomegranates for plenty.
The earth will make love to me and I will fly
To spread the pollen of good will, to bring the nectar of harmony,
to the world, sweet as original sin.
And the fruits of love will fall back on earth like rain.

© Nora Armani, Paris, 1993

Sosy Krikorian Kadian: Sunrise on Sundays

Preceding Mass on Sunday morn
When light breaks through and day is born
As in our Golden Age begun
We come to prayer before the sun

While incense laces us with love
Our ancient chants ascend above
To welcome forth the wondrous worth
Of sunlight's kinship with the earth

Before the portals of the skies
With Aravod Loosoh we rise...
To Park Ee Partsoons highs...
And Sioni in grand demise...

Beseeching God with loving hand
To 'Bless the Heavens'... 'Bless the Land'
'The Sun'... 'The Stars'...'The Raindrops Sweet'
'Help All That Grows'... 'Abundance Meet'

Uniting with our treasured past
When life drew strength from mountains vast
And Saints through incandescent light
Inscribed 'God's Breath' on parchments white

For us at last to see The Word
That had 'til then been merely heard
Hold close its truth to hand & heart
And make it of ourselves... a part

How strong we've been... how firm & sure
Our trials and tempests to endure
Defying swords that men would wield
...God's Sacred Cross... our only shield...

And blessed today to carry on
With that which might have long been gone
...Partake of glories once begun...
As done in prayer... before the sun...



Copyright Sosy Krikorian Kadian
February 2007

Աւետիք Իսահակեան: Մեկը չեղավ

Մեկը չեղավ, որ իմանար վշտերս,
Քնքուշ ձեռքով դարման աներ վերքերիս.
Մեկը չեղավ, որ գուրգուրեր վարդերս,
Անուշ բույր տար, վարդի գույն տար երգերիս:

Կյանքս կտամ սրտից բխած համբույրին,
Ա՜խ, թէ մեկը ինձ հասկանա՜ր ու սիրե՜ր:
Ի՞նչ կա երկրում և՛ սրբազան, և՛ անգին,
Քան թէ զոհվել, քան թէ լինել անձնվեր:

Բայց ես կյանքում շա՛տ սիրեցի ու լացի, —
Մեկը չեղավ, որ ամոքեր վշտերս,
Սիրող սրտի ծարավ, ծարավ մնացի,
Մեկը չեղավ, որ գուրգուրեր վարդերս...


Աւետիք Իսահակեան
1875-1957

William Michaelian: My Father’s Shoes

In the summer,
they were dusty outside
and damp inside,
warm, sour.

Late at night,
they whispered softly
about concerns
of their own.

January 31, 2007

Reprinted from Songs and Letters with the author's permission

Գայանե Ղազարյան/Gayane Ghazaryan: Գեղեցիկ հրաժեշտ տվողները երբեք չեն բաժանվում

Click to hear
Գեղեցիկ հրաժեշտ տվողները երբեք չեն բաժանվում read by Tamar Gasparyan-Chester.

Որքան ուզեցինք
Իրար գեղեցիկ հրաժեշտ ասել,
Այնքան ուշացավ բաժանումը մեր:
Մեռած մեղքերին հարություն տվինք,
Որ արդարանանք ու արդարացնենք
Մեր խաղը տգեղ:
Զուր ես մեղադրում.
Մեր պատմության մեջ ինչ որ բան պարզ չէր՝
Չէի ճաշակի խայծն աղետաբեր:
Արգելված պտուղն ուտելուց հետո
Ուզեցինք նորից դրախտում լինել:
Հաճույքից հոգնած՝
Ադամի նման ննջում էիր դու՝
Թողած ինձ դատին մարդկանց և Աստծո:
Հիմա հստակ է՝
Գեղեցիկ ավարտ չէր կարող լինել.
Մենք դեռ դրախտում՝
Վաստակել էինք բաժանումը մեր:

Գայանէ Ղազարյան

Introducing Gayane Ghazaryan

Gayane Ghazaryan is an Armenian born poetess living in Los Angeles, California. Her first book of poems titled “Before the Sun” was published in Los Angeles, in 2004. Her articles, art reviews and essays have been published in numerous magazines and newspapers in Los Angeles and in Armenia.

William Michaelian: Awakening

I feel them all around me:
spring is the moment
when the dead begin to dance.

February 23, 2007

Reprinted from Songs and Letters with the author's permission

Զահրատ։ Կաղանդի Ծառ մը

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար
Երկու բան պէտք է
Նախ ծառ մը - յետոէ զարդեր ծառին վրայ

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Երեք բան պէտք է

  - Ծառէն զարդէն զատ

Հաւատքը գալիք աղուոր օրերու

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Մէկ բան կը բաւէ - ոչ ծառ ոչ ալ զարդ -

Ատիկա խիճերն ադամանդ կարծող

Միամիտ հոգւոյս բարի խաբկանքն է

Կաղանդի ծառ մը շտկելու համար

Արդէն պատրանքը լրիւ կը բաւէ

Բարի տարի ձեզ եւ բարի պատրանք։

Zahrad: A CHRISTMAS TREE

To prepare a Christmas tree
you need two things.
First the tree itself
and then the ornaments.
To decorate a Christmas tree
you need three things.
Beside the tree and the ornaments,
you need hope for a string
of good days about to begin.
Actually to decorate
a Christmas tree you need
only one thing: eyes
to change tinsel to diamonds.
To decorate your tree
then, take my wishes
for the New Year: wishes
for more illusions.

Translated by Diana Der Hovanessian

L’arbre de Noël
Il faut deux choses
Pour orner un arbre de Noël,
Tout d’abord un arbre, puis des jouets sur l’arbre.

Il faut trois choses
Pour orner un arbre de Noël,
Hormis l’arbre et les jouets, il faut la foi dans les beaux jours à venir.

Une seule chose suffit
Pour orner un arbre de Noël.
Ni arbre ni jouet,
C’est l’illusion de mon âme crédule
Qui prend les cailloux pour des diamants.

Pour orner un arbre de Noël
L’illusion est tout à fait suffisante.
Bonne année et bonne illusion !

Translated into French by Berge Turabian

We remember Zahrad (1924-2007)

We have received news of the passing of poet Zahrad (Zareh Yaldizciyan) in Istanbul on Tuesday Feb. 20, 2007.

Զահրատի (Զարեհ Յալտըզեան) , ծնած է 1924-ին, Կ. Պոլիս:

Աւարտած է Կ.Պոլսի Մխիթարեան լիցեյը (1942), աշխատած պոլսահայ թերթերու, հանդեսներու համար, խմբագրած Մխիթարեան սանունց “Սան” պարբերաթերթը:

Առաջին բանաստեղծութիւնները լոյս կը տեսնեն 1943-ին, ապա “Մեծ քաղաքը”, “Գունաւոր սահմաններ”, “Բարի երկինք”, “Բանաստեղծութիւններ”, “Ծայրը ծայրին” և այլ ժողովածուները:

Հայաստանի մէջ լոյս կը տեսնէ “Մեծ քաղաքը” (1978), “Առանց քարի, առանց խաչի խաչքար” (1998) և “Բառերուն տակի քերթուածը” (2004) ժողովածուները:

Զահրատի գրքերը թարգմանուած են անգլերէն, ֆրանսերէն, հունարէն ու լիտվերէն:

Անցաւ

Նստէր էին
Ոտքի ելան
Նորէն նստան

Դագաղ մը անցաւ

Alec Ekmekji: Her Bell of Glass

And to hear silence
she closes all her eyes,
she lies on bare grass
beneath a glass bell
in a field hushed by
winter's frozen light;
but a song gathers
at the tips of her eyes
to rhythms of dew
blooming into ice,
and through the sun's rays
on her bell of glass
she hears the tempest
gathering in the lungs
of the glass blower
sleeping in Murano.

© 1997 Alec Ekmekji

Announcing a forthcoming publication: Forgotten Bread: First Generation Armenian American Writers

Forgotten Bread: First Generation Armenian American Writers edited by the well-known Armenian American poet David Kherdian is scheduled for publication by Heyday Books in autumn of 2007.

It bears the ISBN-10: 1597140694 and ISBN-13: 978-1597140690. Amazon.com/ca/fr are already accepting pre-orders.

See Hrag Vartanian's interview
with David Kherdian.

Համո Սահյան: ՀՈՐՈՎԵԼԸ

ՀՈՐՈՎԵԼԸ

Իմ մանկությունը վաղուց կորել է,
Վաղուց դարձել է հեքիաթ ու հուշ,
Բայց երբ հնչում է ձեր հորովելը,
Կրկին մանուկ եմ դառնում քնքուշ:

Սրտագին երգերն ինձ միշտ թովել են,
Հրճվանք են տվել ինձ թևավոր,
Բայց նվիրական ձեր հորովելը
Բոլոր երգերից ջինջ է ու խոր:

Ես ամենքի չափ կյանքը գովել եմ
ՈՒ հաշտ եմ ապրել իմ բախտի հետ,
Ա՛խ հայրենաշունչ ձեր հորովելը
Կյանքի չափ քաղցր է և սիրավետ:

Ձեր փառքի համար փույթ չէ մեռնելը,
Իմաստուն հայրեր հայոց երկրի,
Ձեր հորովելը, ձեր հորովելը,
Ձեր հորովելը թող երկարի...

Shushanik Kurghinian: Lined Up

Click the link to hear
Lined Up in the Sky, read by Shushan Avagyan.

Օդում ձգված, շարան շարան
Կռունկները կուգան կերթան.
Ես ո՞ւր փնտրեմ գարուն վաթան,
Ո՞ր մեկ ցավս լամ ու սգամ։

Ա՜խ, կռունկներ, խապար չունե՞ք
Իմ վաթանեն, իմ քույրերեն.
Ղարիբ սրտիս բարեւ չունե՞ք
Իմ հարազատ սեգ լեռներեն։

Ես էլ մի օր ճամփա ընկա,
Անցա սարեր, դաշտ ու ծով.
Ղարիբ-ղուրբաթ երկիր եկա՝
Սիրտս լի ծով հույսերով։

Բայց վաթանի ցավը խեղդեց
Երազներս, հույսերս.
Ա՜խ, կռունկներ, սիրտս ավրեց,
Էլ չչորցան աչերս։

Ա՜խ, կռունկներ, հեռու կերթաք,
Ուր որ գարուն՝ դուք այնտեղ.
Ջան կռունկներ, ես ո՞ւր երթամ,
Իմ ցավը շա՜տ, վերքս անդեղ։


Lined up in the sky, the cranes
come and go in rows; where shall I
look for a homeland in the spring?
Which heartache shall I weep and mourn?

Oh cranes, do you have any news
from my home, from my sisters?
Do you have a greeting for my pilgrim heart
from our sublime native highlands?

One day I left on a journey, too,
passing mountains, valley and sea,
arriving in this foreign land
with a heart full of hope.

But this ache for my homeland
throttled all my dreams and hopes.
Oh cranes, my heart is in despair,
these eyes never dried.

Oh cranes, you are going far,
wherever it is spring, there you are.
Dear cranes, where shall I go?
My wounds unhealed, my sorrow so deep.

S. Kurghinian, 1906

Translated by Shushan Avagyan

Alec Ekmekji: On Beethoven's Appassionata

When I enter heaven - and I will enter heaven -
It will be a heaven of my own making,
Unlike the heavens of fashionable men,
A heaven where the days extend beyond the years,
And where the minutes swallow the hours,
Where hourglasses, coated with hellish glaze,
Revel in the dance of the years minutes days.

And when I enter hell - yes, I will enter hell -
It will be a hell fashioned by my hands,
Unlike the hells of dispassionate men,
A hell where the minutes devour the days,
And where the hours hover above the years,
Where the heavenly sands, falling, in a daze,
Suspend in mid-air to kiss that hellish glaze.



© 1996 Alec Ekmekji