Անդրանիկ Պետրոսյան: Երկու ժամ

Երկու ժամ , երկու համբույր, երկու գգվանք,

Երկու ժամ, երկու համբույր ու տառապանք,

երկու ժամ ու երկու սիրտ ու երկու երգ,

երկու ժամ ու երկու սիրտ ու երկու վերք,

Մատներ կպչող, վարսեր փախչող, ծիծաղ ու սեր,

Նրբին շոյանք, կարոտ, տենչանք ու լուռ խոսքեր,

Կյանքեր կպչող, բախտեր փախչող, սպասված աչքեր,

Ու բաժանում չկամեցող ոտնաքայլեր...

Երկու ժամ, երկու աչքեր ու մի պաշտող,

Երկու ժամ, մի ձմռան ցուրտ, ձեռքեր սառչող,

Ու շիկացող զգացմունքներ ու երակներ հրավառվող,

Երկու ժամ, երկու հոգի, մի հանդիպում խենթացնող...

                                                                                2011թ. Ձմեռ 

Անդրանիկ Պետրոսյան: [Քո թափանցիկ, քո թավշե, քո նուրբ]

Քո թափանցիկ, քո թավշե, քո նուրբ

Աչքերի կոպերն եմ ես ուզում լինել,

Որ առավոտվա արևի լույսից

Չուզենալով փորձեմ բաժանվել,

Որ գիշերվա օրորի ձայնից,

Երբ աչքերդ ուզենաս փակել,

Իմ կարոտած անբաժան զույգին

Քնի շղարշով նրբորեն ծածկեմ:

Աչքերիդ կոպերն եմ ես ուզում լինել,

Որ ամեն վայրկյան քեզ արագ հպվեմ,

Որ թարթելուց խոնավ համբուրեմ,

Որ բացվելուց քեզ աշխարհը տամ.

Թեք ու լուսեղ քեզ համառ նայող,

Որ փակվելուց երազներ քեզ տամ.

Երազներ գունեղ սիրով ողողվող,

Ճկվող ու գոցվող,

Շոյող  ու թրջող,

Անընդհատ թերթող,

Անընդհատ թերթվող,

Լույսից կկոցվող,

Արևից բացվող,

Թարթիչներն իրար մեղմորեն հպող

Աչքերիդ կոպերն եմ ես ուզում լինել:

                                                 2011թ., ձմեռ

Անդրանիկ Պետրոսյան: Գինեմոլ

Գինեմոլին գինի է պետք,

Թմրամոլին` հաշիշ, կոկային,

Բայց երկուսին էլ հաճույքի համար

Երեկվա չափից պետք է ավելին:

Պետք է ավելին,

Որպեսզի հասնեն իրենց զենիթին,

Երկնքին կպչեն մատների ծայրով,

Ատամներով կառչեն վերևից,

Ամպից, ցոլքերից, օդից, ոչնչից,

Իրենց երազի ազատ պատկերից,

Սեղմված գրկում երանելության

Կորչեն ծովերում երկնակամարի:

Ես նման եմ թմրամոլի.

Ամեն օր ուզում եմ կրկնապատկել

Իմ հաճույքի չափաբաժինը,

Ուզում եմ նորից այդ քաղցր թույնով

Խտղտացնել երակներս նեղ,

Ասեղը ուզում եմ ծակի մարմինս`

Ներս հոսեցնելով բույրը շուրթերիդ,

Թմրեցնի ուղեղս ու խենթահարի,

Ինձ վերև հանի ու շանթահարի,

Որ այդ հաճույքից ծնվեմ վերստին,

Որ այդ հաճույքից ծնկեմ ես գետնին,

Եվ ի՞նչ, թող ասեն թմրամոլ, կախյալ,

Բայց չէ՞ որ քո շունչն է իմ թմրանյութը,

Թող մարդկանցից ես դառնամ սովյալ,

Բայց չէ՞ որ քո խոսքն է իմ կյանքի նյութը,

Ուզում եմ ինձ բարձրացնես վերև,

Իսկ այնտեղից գցես ցնցման մեջ,

Որ գժվելու չափ հողը ճանկռեմ

Ու խելապատառ նորից պահանջեմ,

Ուզե՜մ և ուզե՜մ նորից կլանել

Ինձ երջանկացնող քո ներկայությունը,

Որի համար պետք է ավելին,

Ավելին քան երեկ, ավելին քան այսօր,

Որ վաղը ծաղրեմ երեկն ու այսօր,

Որ ամբողջությամբ զգամ քո հոգին,

Մի կողմ շպրտեմ շղարշդ գաղտնի,

Ու քեզնից ելնող հզոր ջերմությամբ

Կրկին սնուցեմ արյունս աղի:

Քո սիրո հաշիշն եմ ուզում թմրեցնի ուղեղս արթուն,

Քո սիրո համն եմ ուզում վայելի լեզուս օրնիբուն,

ԵՎ կանգուն ամեն ինչ խոնարհի իմ մեջ

Քո գերազանց գոյության առջև:

Գինեմոլին գինի է պետք

Թմրամոլին՝ հաշիշ, կոկային,

Ապրելու համար ինձ պետք ես դու

Երեկվանից առավել ուժգին:

                                             2011 թ. ապրիլ

Introducing Andranik Petrosyan. ծանօթանանք Անդրանիկ Պետրոսյանին

Անդրանիկ Պետրոսյանը ծնվել է Երևանում՝ 1988թ.-ին: Սկսել է ստեղծագործել  7 տարեկան հասակից: Նրա ստեղծագործությունները բազմիցս տպագրվել են թերթերում և հնչել ռադիոեթերներով, նաև կարդացվել են Հայաստանի Հանրապետության Գրողների Տանը և բարձր գնահատականի արժանացել բազմաթիվ նշանավոր հայ գրողների կողմից: Ներկայումս Անդրանիկ Պետրոսյանը բնակվում և ստեղծագործում է Ավստրալիայում:  

Melvin B. Tolson 1898–1966: Delta (excerpt)

Art

is not barrel copper easily separated

from the matrix;

it is not fresh tissues

—for microscopic study—

one may fix;

unique as the white tiger’s

pink paws and blue eyes,

Art

leaves her lover as a Komitas

deciphering intricate Armenian neums,

with a wild surmise.

Melvin Tolson, "Delta" from Harlem Gallery and Other Poems of Melvin B. Tolson (Charlottesville: The University Press of Virginia, 1999)

ՄԱՏԹԷՈՍ ԶԱՐԻՖԵԱՆ: ՀՍԿՈՒՄ

Քի՛չ մըն ալ հսկեմ, գիտեմ, կը լուսնայ.

- Դուրսը լուսնկայ գիշեր է խաղաղ -
Ճրագիս բոցը շուտ-շուտ կը ցածնայ,
Քի՛չ մըն ալ հսկեմ, գիտեմ, կը լուսնայ…

Ինչո՞ւ այս գիշեր հսկումն այս յամառ.
- Դուրսը լուսնկայ գիշեր է խաղաղ -
Աչքերըս կ՛այրին, միտքըս չի կենար,
Ինչո՞ւ այս գիշեր հսկումն այս յամառ…

Բիւր անգամ չըսի՞ թէ ա՛լ չեմ սիրեր.
- Դուրսը լուսնկայ գիշեր է խաղաղ -
Հոգիիս վրայ սեւ քօղ եմ ձգեր,
Բիւր անգամ չըսի՞ թէ ալ չեմ սիրեր…

Բայց ամէն անգամ որ այսպէս լռին
- Դուրսը լուսնկայ գիշեր է խաղաղ`
Միտքըս չի՛ կենար, աչքերըս կ՛այրին,
- Ահ, յիշատակը այն խոշոր ժայռին…:

Literary gathering in Toronto

August 25, 2013 at 2:30pm. 

The topic will be writer, poet, and educator Zabel Asadour (known as Sibil). 

Presented by Gilda Kebabjian. Armenian Center, Toronto. 

Free entrance.

Գլաձոր մասնաճիւղի Գրասէրներու Խմբակի հաւաքները ծայր առին Փետրուար 2012-ին. կը միտին քաջալերել հայ երիտասարդը եւ մոռացութենէ փրկել հայ գրողն ու ստեղծագործողը:

Օգոստոս ամսուան նիւթը արձակագիր, բանաստեղծ եւ դաստիարակ՝ Զապէլ Ասատուրն է (ՍԻՊԻԼ). ներկայացնողը՝ Կիլտա Քէպապճեանը։

Վայր՝ Համազգայինի «Յարութիւն Մանուկեան» գրադարան: Մուտքը ազատ:

ԱԲՐԱՀԱՄ ԱԼԻՔԵԱՆ: ՀԵՌԱՑՈՒՄՆԵՐ

Հեռանում են ամեն օր, հեռանում են ամենուր,
Հեռանում են մի առ մի, հեռանում են շար ի շար,
Հեռանում են աննշմար, թէեւ լեռ են ու բլուր,
Հեռանում են անմռունչ, կարծես լիճ չեն, գետաշխարհ։

Հեռանում են աշխարհից աւելի հեշտ ու յօժար,
Քան իրենց տուն ու ծխից պոկուել էին սրերով,
Հեռանում են կամակոր, դժուար, դանդաղ որպէս դար,
Իրենց յոյսից հողն իրենց անյոյս թողնել չուզելով։

Թէեւ աչքերը նրանց այլուրներում են շաղւում,
Բայց նո’յն երկրում են նրանք մարում մոմերը հսկիչ.
Ի՜նչ փոյթ, թէ ո’ւր է կորչում ճառագայթի պէս մեղուն՝
Նա միեւնոյն փեթակում մթագնում է մի բջիջ։

Հեռանում է սասունցին, եւ կոպերի հետ նրա
Մի նոր ստուեր է իջնում բարձրիկ սարին Մարաթուկ,
Աղօտանում են Դաւթայ աղբիւրները սառնորակ,
Վառօդի ծուխն է քամին Անդոքի շուրջ փարատում։

Հեռանում է մշեցին, եւ թուլացող, հոգեվարք
Զարկերակի հետ նրա Մեղրագետից մի ալիք,
Որ հայդուկի վէրք սրբել, ցոլացրել էր զէնք ու վարգ,
Ցամաքում է, չհասած Արածանուն, ձնհալին։

Մահանում է վանեցին իր երկրային դրախտի
Սիփանախտից, ծովախտից ու վարակից Վարագայ,
Եւ այդ պահին Աւանցում մի նորեկ թո’ւրք նաւաստի,
Ժպտում է, գոհ իր բախտից, բացում երկթեւ առագաստ։

Հեռանում են բազմանուն կիլիկեցին, ակնեցին,
Ձեռնուրագի պէս ճարտար ու քերթութեան պէս խոկուն.
Խլանում են գոռ վայրեր, զնգուն, ինչպէս սուր կացին,
Ու թօշնում է մի նշի հայրէնների պուրակում...

Հեռանում են ամեն օր, հեռանում են ամենուր,
Հեռանում են մի առ մի, հեռանում են շար ի շար,
Եւ մի երկիր, որ երբե’ք յուշանալ չի կամենում,
Պարպուելով աչքերից, հոսում է ողջ սի՜րտն ի վար։

Esther Heboyan: ANNÉE SIDÉRALE

à Mont-
       parnasse
dans un couloir sans
fenêtres
et moite
ce sont chuchotements
de paravent
et cliquetis d'instruments
tics tocs d'une folledingue
méno-
        pausée
au-dessus du parquet flottant
pliures d'une jeune Anglaise
nourrie
au compte-grammes végétalien
par un mari aimant
et une fontaine
(deux points lumineux bleus)
qui ne boule-
       verse rien

alors je ne sais pourquoi je
pense à mon amie Josée
qui
ayant enfanté aimé d'amour
deux fois
a fait naufrage
décharnée
dé-
       solée de son paraître chez
les vivants
débarquée des
aîtres du quotidien
là où
elle, elle, moi
pourrions être
sauf qu'aujourd'hui
tout va bien
dit la gynéco
et donc
à l'année prochaine

This poem has apperaed originally at Recours au Poème:  Poésies & Mondes Poétiques 

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ: ԿԱՐՕՏԻ ՊԱՀԻՆ

Արի՜, արի՜, արի՜,

Թէկուզ վերջի՛ն անգամ,
Թէկուզ քայլով դժկամ,
Միայն արի՜, արի՛:

Թէկուզ բերես դու ինձ
Նոր բաժանման թախիծ,
Անդարձ գնաս նորից
Միայն արի՜, արի՛:

Թէկուզ անսէ՜ր, անսի՜րտ,
Թէկուզ հեգնող ու խիստ,
Թէկուզ խայթող ու բիրտ,
Միայն արի՜, արի՛:

Թէկուզ բերես դու ինձ
Մի նո՛ր դաւի կսկիծ,
Թէկուզ ուրի՜շ գրկից,
Միայն արի՜, արի՛:

Armenian-Canadian poet Garebian wins William Saroyan Medal

The Armenian Poetry Project wishes to congratulate Keith Garebian who recently won the prestigious William Saroyan Medal, awarded by Armenia's Ministry of Diaspora, for contributing to the dissemination of Armenian culture in the Diaspora, prominent achievements in the sphere, and contributions to the relations within Diaspora Armenian communities.

Յովհաննէս Ասպետ: ԱՆՑԵԱԼՆ ՈՒ ՆԵՐԿԱՆ

Երբ իր սիրական տեսիլքը կը յայտնուի,
Իմ մտապատկերի պաստարին վրայ,
Աչքերս անյապաղ արցունքով կը լեցուի,
Ու թոգերս ջերմ շունչով իրեն կը տենչայ:

Հոգւոյս մէջ կ՝զգամ բռնկումն իր ուժգին,
Անցեալի այդ քաղցր օրերը՝ դիւթական,
Անմիջական հիմաներու կը վերածուին,
Ու դառն հիմաները՝ անցեալներ կ՝ըլլան:

Այս տարօրինակ տարուբերումիս մէջ,
Չեմ գիտեր թէ ուրտեղ պէտք է որ ըլլամ.
Հոգւոյս այս անսահման ովկիանին մէջ,
Դեռ իր հոգեպատկերին յարած կը մնամ:

Յովհաննէս Ասպետ

Armenian Poetry in Spanish

The Armenian Poetry Project would like to thank Fernando Sabido Sanchez for the Armenian poetry posted in Spanish in his blog. See the Poets of the 21st Century website.

The blog has several thousand entries, and has over a million visitors.

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԿԷՏԱԴՐՈՒԹԵԱՆ ՆՇԱՆՆԵՐ

Վարագոյրը բացուեցաւ – կեանք մը սկսաւ

Նախ նոր տող - գլխագիր ըսին
Յետոյ ճամբուն վրայ կեանքին
Քայլ առ քայլ յառաջացանք
«Ստորակէտ»երու քովն ի վեր
Եւ չանդրադարձանք թէ անոնք
Համեստութեան տիպարներն էին
«Կէտադրութեան նշաններ»ուն

«Միջակէտ»ին հետ նոր հանգրուան մը պարզուեցաւ
Մեր առջեւ հսկայ «փակագիծ»եր ցցուեցան
Պայքարեցանք
«Անջատման եւ միութեան գիծեր»ուն նման
Մերթ յաղթեցինք – մերթ պարտուեցանք

Երջանկութիւնն ինչո՞ւ միշտ «չակերտ»ի մէջ էր
Եւ վիշտը միշտ գլխագիր – միշտ «շեշտ»աւոր
«Հարցման նշան»ներու դիմեցինք
Մխիթարուեցանք

Օր եղաւ հրդեհներու մէջէն անցանք – այրեցանք
Բոցերու մէջ «բացագանչական նշան»ներու ապաստանեցանք
«Ե՞րբ - ե՞րբ պիտի սպիանան ձեր վէրքերը» ըսին
«Երբե՛ք» ըսինք

Կիսատ մնացին մեր յոյսերը տողերու աւարտին
«Ենթամնայ» մը դրինք – յաջորդ տողով շարունակեցինք

Մեր մորթին վրայ զգացինք
Մէկ առ մէկ ապրեցանք
«Ապաթարցը – մակակէտը - բազմակէտը»

Անզգալաբար սպառեցինք
Անյագօրէն վատնեցինք
«Կէտադրութեան նշանները» բոլոր
«Վերջակէտը» իր զոյգ աչքերը մեզի սեւեռած
Հոն հեռուն կը սպասէր անհամբեր
«Առիթ մը եւս» ըսինք
«Բութը» եկաւ հասաւ – նոր շունչ մը դարձաւ

Վերջապէս օր մըն ալ
Բոլոր նշաններն անհետացան
«Վերջակէտը» եկաւ կառչեցաւ մեզի

Այն ինչ որ կրցանք ապրիլ կամ չկրցանք
Կեա՞նք մըն էր արդեօք
Թէ ոչ
«Կէտադրութեան նշաններ» ու կաշկանդում մը
Չգիտցանք

Ամբողջ կեանք մը
Գերին դարձանք «կէտադրութեան նշաններ»ուն
Եւ չհասկցանք թէ
Կեանքը «կախման կէտ» մըն էր միայն
«Կախման կէտ» մը իմաստալից կամ անիմաստ
«Կախման կէտ» մը խորհրդաւոր կամ անխորհուրդ
«Կախման կէտ» մը վայրագ ու անգութ

8.7.2013 ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ

L'affiche Rouge

L'Affiche rouge is a song from the album Les Chansons d'Aragon (1961) by Léo Ferré. Its lyrics are based on the poem Strophes pour se souvenir (Strophes to help you remember) which Louis Aragon wrote in 1955 for the inauguration of a street in the 20th arrondissement in Paris, named "rue du Groupe Manouchian" in honor of 23 members of the FTP-MOI executed by the Nazis in the Mont-Valérien. The affair became known by the name of the Affiche rouge ("Red Poster") because the Germans plastered Paris in the spring of 1944 with thousands of red posters denouncing the Resistants. The poem paraphrases Missak Manouchian's last letter to his wife.

L'Affiche rouge Vous n'avez réclamé la gloire ni les larmes Ni l'orgue, ni la prière aux agonisants Onze ans déjà, que cela passe vite onze ans Vous vous étiez servi simplement de vos armes La mort n'éblouit pas les yeux des partisans. Vous aviez vos portraits sur les murs de nos villes Noirs de barbe et de nuit, hirsutes, menaçants L'affiche qui semblait une tache de sang Parce qu'à prononcer vos noms sont difficiles Y cherchait un effet de peur sur les passants. Nul ne semblait vous voir Français de préférence Les gens allaient sans yeux pour vous le jour durant Mais à l'heure du couvre-feu des doigts errants Avaient écrit sous vos photos " Morts pour la France" Et les mornes matins en étaient différents. Tout avait la couleur uniforme du givre À la fin février pour vos derniers moments Et c'est alors que l'un de vous dit calmement: "Bonheur à tous, bonheur à ceux qui vont survivre Je meurs sans haine en moi pour le peuple allemand." "Adieu la peine et le plaisir. Adieu les roses Adieu la vie. Adieu la lumière et le vent Marie-toi, sois heureuse et pense à moi souvent Toi qui vas demeurer dans la beauté des choses Quand tout sera fini plus tard en Erevan." "Un grand soleil d'hiver éclaire la colline Que la nature est belle et que le coeur me fend La justice viendra sur nos pas triomphants Ma Mélinée, ô mon amour, mon orpheline Et je te dis de vivre et d'avoir un enfant." Ils étaient vingt et trois quand les fusils fleurirent Vingt et trois qui donnaient le coeur avant le temps Vingt et trois étrangers et nos frères pourtant Vingt et trois amoureux de vivre à en mourir Vingt et trois qui criaient "la France!" en s'abattant.

The Red Poster You demanded neither glory nor tears Nor organ music, nor last rites Eleven years already, how quickly eleven years go by You made use simply of your weapons Death does not dazzle the eyes of partisans. You had your pictures on the walls of our cities Black with beard and night, hirsute, threatening The poster, that seemed like a bloodstain, Using your names that are hard to pronounce, Sought to sow fear in the passers-by. No one seemed to see you French by choice People went by all day without seeing you, But at curfew wandering fingers Wrote under your photos "Fallen for France" And it made the dismal mornings different. Everything had the unvarying colour of frost In late February for your last moments And that's when one of you said calmly: "Happiness to all, happiness to those who survive, I die with no hate in me for the German people. "Goodbye to pain, goodbye to pleasure. Farewell the roses, Farewell life, the light and the wind. Marry, be happy and think of me often You who will remain in the beauty of things When it will be all over one day in Erevan. "A broad winter sun lights up the hill How nature is beautiful and how my heart breaks Justice will come on our triumphant footsteps, My Mélinée, o my love, my orphan girl, And I tell you to live and to have a child." There were twenty-three of them when the guns flowered Twenty-three who gave their hearts before it was time, Twenty-three foreigners and yet our brothers Twenty-three in love with life to the point of losing it Twenty-three who cried "France!" as they fell.

Lory Bedikian featured in Southern California poetry site

Click here to watch the poet Lory Bedikian read from her recent award winning book, "The Book of Lamenting"

ՀԱՄՕ ՍԱՀԵԱՆ: ՇԱԲԹՈՒԱՆ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԻՒՆԸ ՓՆՏՌՈՒՄ ԵՍ ԴՈՒ

Փնտռում ես դու ինչ-որ յանցանք,

Հեգնում ես ինձ ու չես ներում,
Բայց կայ ինչ-որ մի կարեկցանք
Քո հեգնական ժպիտներում:

Հեգնում ես ինձ ու նախատում,
Բորբոքում ես կռիւ ու վէճ,
Բայց կայ ինչ-որ մի քաղցրութիւն
Քո դառնագին խօսքերի մէջ:

Ա՜խ, յօնքերդ ես յաճախ կիտում,
Նայում ես ինձ այնպէս մռայլ,
Բայց կայ ինչ-որ քնքշութիւն
Քո անողոք դէմքի վրայ:

Յաճախ այնպէս խայթում ես դու,
Սրտիս այնպէս վիշտ ես բերում,
Բայց կայ ինչ-որ մտերմութիւն
Քո այդ օտար հայեացքներում:

Մերթ փարւում ես ինձ հովի պէս,
Մերթ հողմի պէս ինձ չարչարում,
Ա՜խ, երբ այդպէս շոյել գիտես,
Էլ ինչո՞ւ ես ցաւ պատճառում:

Websites Related to Armenia at the Library of Congress

http://www.loc.gov/rr/amed/nes/cty/cai/caihome.html

The Armenia Country page gives contact information for queries concerning Armenia and Acquisitions of materials related to it at the Library of Congress, as well as access to various to a variety of online sources relating to collections, programs, and research methodology.

http://www.loc.gov/rr/amed/guide/nes-armeniageorgia.html

The text and illustrations of the chapter on “Armenia and Georgia”

Library of Congress Near East Collections: An Illustrated Guide have been mounted

at this URL.

http://www.loc.gov/rr/amed/

This is the link to the African and Middle Eastern Division which provides access to all aspects relating to the Near East Section (which has custody of Armenian language materials), as well as to the African and  the Hebraic sections.

http://catalog.loc.gov

Access to the Library of Congress’ superb cataloged collections.

http://myloc.gov/Exhibitions/armenian-literary-tradition/Pages/default.aspx

The online version of the Armenian Exhibition: “To Know Wisdom and Instruction:

The Armenian Literary Tradition at the Library of Congress.

http://www.loc.gov/rr/print/catalog.html

A search under Armenia in the Prints and Photographs Divisions site will yield photographs,

posters and a variety of important graphic materials.

http://memory.loc.gov/

A search under Armenia in the American Memory Page of the Library’s homepage will yield photographs, documents, maps, folksongs, and historical articles on Armenia and the Armenians.

http://www.loc.gov/wdl/

The World Digital Library Page gives access to the digital collections of the Library of Congress via its Global Gateway and to the cooperative project between the Library of Congress and UNESCO that presents the patrimony of the world’s cultures digitally for general users, students, teachers and scholars.  Armenian materials are available.

For Further Information contact:

Dr. Levon Avdoyan, Armenian and Georgian Area Specialist

Near East Section, African and Middle Eastern Division, The Library of Congress

Washington, DC 20540-4823

Phone: (202) 707-5680 Fax: (202) 252-3180 

email: lavd@loc.gov

Vacation/Vacances/Արձակուրդ

Kind Reader / Յարգելի Ընթերցող՝

The Armenian Poetry Project is taking a break as I am preparing to travel to the International Poetry Festival in Lima, Peru, where I will be reading my work July 4-7, 2013.

During this period, I encourage you to read through the Project's archives by clicking on the Author or Monthly links found on the right side of the page. There are over 2000 entries, many with translations and audio clips.

I look forward to returning to APP and this mission in July. 

Best regards,

ձ՝

Լօլա Գունտաքճեան/Lola Koundakjian
Curator and Producer, 

ArmenianPoetryProject[at]gmail[dom]com

Անյայտ բանաստեղծ։ Պանդուխտ առ կռունկ

Կռունկ, ուստի՞ կուգաս, ծառայ եմ ձայնիդ.
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս,
Մի վազեր երամիդ՝ շուտով կը հասնիս.
Կռունկ, մեր յաշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Թողեր եմ ու եկեր իմ մըլքերս ու այգիս.

Քանի որ ա՜խ կ՛անեմ կու քաղուի հոգիս.
Կռունկ, պահ մի կացիր, ձայնիկդ ի հոգիս.
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Քեզ խապար հարցնողին չես տանիր տալապ.
Ձայնիկդ անուշ կուգայ քան զջըրի տօլապ.
Կռունկ, Պաղտատ իջնուս կամ թէ ի Հալապ.
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Սըրտերնիս կամեցաւ, ելանք գընացանք,
Այս սուտ աստընւորիս տէրտէրն իմացանք.
Աղուհացկեր մարդկանց կարօտ մընացանք։
Կռունկ,մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Աստընւորիս բաներն կամաց կամաց է.
Միթէ Աստուած լըսէ, դռնակըն բացցէ.
Ղարիպին սիրտն է սուգ, աչերն ի լաց է։
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Աստուած, քեզնէ խնդրեմ մուրվէթ ու քէրէմ,
Ղարիպին սիրտն է խոց, ճիկերն է վէրէմ,
Կերած հացն է լեղի ու ջուրն է հարամ։
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Ոչ ըզլուր օրն գիտեմ ոչ ըզկիրակին,
Զարկած է զիս շամփուրն, բըռնած կըրակին.
Այրիլըս չեմ հոգար, ձեզնէ կարօտ եմ։
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Պաղտատու կու գաս, կ՛երթաս ի սէհրատ,
Թըղթիկ մի գըրեմ, տամ քեզ ամանաթ.
Աստուած թող վըկայ լինի քո վըրադ.
Տարեալ հասուսցես զայդ իմ սիրելեաց։

Գըրեր եմ մէջ թըղթիս, թէ հոս մընացի,
Օրիկ մի օրեր զաչերս չըբացի.
Սիրելիք, ձեզանէ կարօտ մընացի։
Կռունկ, մեր աշխարհէն խապրիկ մի չունի՞ս:

Աշունն է մօտեցեր, գնալու ես թէտպիր,
Երամ ես ժողվեր հազարներ ու բիւր,
Ինձ պատասխան չտուիր, ելար գնացիր.
Կռունկ, մեր աշխարհէն գընա՛ հեռացի՛ր։

ԺԶ դ. 

Source: Father Ghevont Alishan's Popular Songs translated into English, San Lazarus, 1852.

ՊԱՐՈՅՐ ՍԵՒԱԿ։ Հայաստան

Իմ քաղցրանո՜ւն,

Իմ բարձրանո՜ւն,
Իմ տառապա՛ծ,
Իմ փառապա՛նծ:
Հների մէջ` դու ալեհեր,
Նորերի մէջ` նոր ու ջահել.
Դու` խաղողի խչմարուած վազ,
Վշտերդ` ջուր, ինքդ աւազ.
Դու   բարդենի սաղարթաշատ,
Առուն ի վար փռուած փշատ.
Դու` կիսաւեր ամրոց ու բերդ,
Մագաղաթեայ մատեանի թերթ.
Դու` Զուարթնոց-աւեր տաճար,
Կոմիտասեան ծիրանի ծառ.
Դու` ջրաղաց խորունկ ձորում,
Դու` հորովել անուշ ծորուն,
Փայլ գութանի արծաթ խոփի.
Դու` նե՛տ, նիզա՛կ, մկո՛ւնդ կոպիտ,
Դու` հայրենի ծխանի ծուխ,
Դու` անգի՛ր վէպ, դու Սասնայ ծո՜ւռ…

Իմ փառապա՛նծ,
Իմ տառապա՛ծ,
Իմ բարձրանո՜ւն,
Իմ քաղցրանո՜ւն:
Դու մրգերի շտեմարան,
Ոսկեւազեան գինու մառան.
Դու` թաւշէ դեղձ, դու` փրփուր հաց,
Արտաշատեան խաղող սեւաչ.
Դու Սեւանի վառուող կոհակ.
Երեւանի սիւն ու խոյակ.
Դու` հանգրուան, կանչող փարոս,
Դու հայկական գերբ ու դրօշ.
Խօսուն վկայ կոտորածի
Ու վճիտ աչք ցամքած լացի.
Արդարութեան ահեղ ատեան,
Սրի պատեան,
Սիրոյ մատեան -
Միշտ հի՛ն ու նո՛ր իմ Հայաստան:

Եդուարդ Պօյաճեան: ԳԱԳԱԹՆԱԿԷՏ` ԲԱՂՁԱՆՔԻ ՄԸ ՎԱՂԱՆՑՈՒԿ

Քովդ ըլլալ, նայիլ քեզ,

Քովդ ըլլալ, լսե՛լ քեզ,
Քովդ ըլլալ եւ խօսիլ
Քովդ ըլլալ ու լռել…:

Գալ լոյսէն առաջ, գալ մութէ՛ն առաջ,
Աստղերէն կանուխ,
Հովը դեռ չեկած`
Մտնել հոգիիդ կիսաբաց դռնէն…

Բոլորն երբ մեկնին.
Երբ որ քունը գայ ու դարձեա՛լ մեկնի,
Դեռ քեզ հե՛տ մնալ, սիրտ սրտի՛ մնալ:
Քո՛ւ երջանկութեան իտէալը մնալ:
Քու անունէդ աւելի քեզ մօ՛տ ըլլալ,
Սրտէդ աւելի քեզի պէտք ըլլալ,
Քու վրադ ցանուող ափ մը հող ըլլալ,
Եւ արցունք ըլլալ, լռութիւն ըլլալ,
Քեզի Աստծոյ տանող գի՜րկն ըլլալ:

Եդուարդ Պօյաճեան (1915-1966)

Բանաստեղծ, արձակագիր, հրապարակագիր, քննադատ, խմբագիր եւ ուսուցիչ Եդուարդ Պօյաճեան ծնած է Մուսա Լերան Խըտըր Պէկ գիւղը՝ 1915-ին, Մուսա Լերան հերոսամարտի օրերուն: Երեք ամսուայ երեխայ, ծնողներուն հետ փոխադրուած է Փոր Սայիտ, ուր մնացած է 4 տարի: Ծննդավայր վերադարձին, ուսման առաջին շրջանը անցուցած է գիւղական երկու վարժարաններուն մէջ. մէկը՝ Խըտըր Պէկ, միւսը՝ Եօղուն Օլուք. իսկ երկրորդ շրջանը՝ Պէյրութի Հայ Ճեմարանէն ներս, 15 տարեկանէն մինչեւ 20 տարեկան (1930 - 1935): Գրել սկսած է փոքր տարիքէն, իսկ տպուիլ՝ 1932-ին: Աշխատակցած է Պոսթընի «Հայրենիք» ամսագրին, Փարիզի «Յառաջ»-ին, Պէյրութի «Ազդակ» օրաթերթին եւ շաբաթաթերթին, «Նայիրի» ամսագրին եւ Պէյրութի նոյնանուն շաբաթաթերթին. նաեւ «Հասկ»-ին, «Ակօս»-ին, «Ազդարար» -ին եւ «Բագին» -ին: Գործածած ծածկանունները եղած են Ալպաթրոս, Վազգէն Տիրանեան, Ե. Սարենց եւ Ե. Ծովիկեան: Գրականութեան առընթեր՝ Եդուարդ Պօյաճեան ամբողջ կեանքին ընթացքին զբաղած է կրթական գործով: Ուսուցչութիւն ըրած է Սուրիոյ Թել Ապեատ գիւղը, ապա ծննդավայր Խըտըր Պէկի մէջ, յետոյ՝ յաջորդաբար՝ Այնճար, Հալէպ, Քեսապ եւ Պէյրութ: Եղած է «Բագին» Ամսագրի հիմնադիր անդամներէն եւ խմբագիրներէն մէկը (1962 - 1966): Եդուարդ Պօյաճեան լոյս ընծայած է 6 հատորներ՝ «Սէր եւ Վիշտ» (1944), «Հողը» (1948), «Պայքարողներ, Պայքարողներ դուք գազազած» (1958), «Թուղթ Զաւակներուս» (1961), «Տոմար Տարագրի» (1963) եւ «Երկու Նամակ» (1964): Իսկ յետ մահու իր գործերէն լոյս տեսած են «Դէմքեր» (1967), «Երկեր Ա. հատոր» (1968), «Ծննդավայր Կորուսեալ» (1984), «Ընտրանի» (Երեւան 1994), «Կեանքի Ափերէն» (1995) , «Դուն» (Երեւան 2005) եւ «Միտք Պահէ»։

ԼԵՒՈՆ ՇԱՆԹ: ԵՍ ՊԱՏՐԱՆՔԸ ՍԻՐԵՑԻ

Շուրջիս նիւթի ցամքած կեանքէն զայրացկոտ`

Կանչեցի ես իտէալըս կենսածին.
Բայց ետեւէս կըծու ծաղրով անամօթ
«Է՜, ան միայն գրքի մէջն է» պոռացին,
Ես ալ գիրքը ինծի ընկեր ընտրեցի…
Ես պատրանքը սիրեցի:

Երբ գեղեցիկ, թարմ աղջիկը ժըպտեցաւ,
Սիրտըս դողաց յուզումով  մը ներդաշնակ.
Սիրեցի ալ, միայն ոչ այն որ անցաւ,
Այլ անոր նուրբ, յափշտակիչ դէմքին տակ
Նո՛ր էակ մը որ մըտքէս հոն անցուցի.
Ես պատրանքը սիրեցի:

Հայրենիքի հուր կարօտը բընածին
Երբ բըռընկցուց յուզուած լանջըս տենդօրէն,
«Դուն հայրենիք, դուն հող չունիս» հըծծեցին,
Ես դառնացայ, բայց ա՛լ ուժգին այդ օրէն
Իմս չեղող Հայրենիքըս պաշտեցի.
Ես պատրանքը սիրեցի:

Ինծի համար այն ժամերը թանկ եղան,
Երբ ներշընչուած ստեղծեցի, միշտ անգոյ,
Բայց անձնուրաց, վեհ էակներ սիրեկան.
Երբ իրական աշխարհին մէջ միշտ դժգոհ
Իտէալի կեանքը երգել ուզեցի.
Ես պատրանքը սիրեցի:

ԳՐԻԳՈՐ ՊԸԼՏԵԱՆ: ԹՌՉՈՒՆ

Առաւօտեան ապակի այլութեան մէջ այցելու

թեւ մը հալած
հպելով սահմաններուն սրբուած
ի՞նչ վանկ վարկած կը շրջի քարի հեռու երակներուն
ի՞նչ ընկղմած թռչունի միահամուռ խորութեան կը նայիս
անջատ
վերէն
կ՛անցնէին ծածանող ծիծառներ երաժիշտ
ու կը դողայիր վերամբարձ
միաձիգ
թեւերով ծառերու բացակայ
աստղ մը կանաչ կը բացուէր բոյրերու մով ճաճանչումին
ո՞վ էր հոն ո՞վ էր հոն
տերեւներու բիլ ու մանուկ ոռոգումին ողողող
եւ նոյն ալիքը հունչին անտառներէն կը տարածուէր երկնքին
կը քալէր համասփիւռ հոյլերու հոծ արշիպեղագոսէն
անդրատլանտեան նաւերուն ուղղահայեացք թռիչքէն
եւ ծովն էր յաւերժական իր աստղերու շրջուող ալիքներով հրային
եւ թաթառը կեդրոնախոյս անսկիզբ մինչեւ ձայները գերազանց կրակներու
ուր չեն հասնիր հին վկաները լեզուին
մինչեւ հոն ուր կապոյտ միաձայնութեան եւ անծանօթ մեծ թիւերու
ովկիաններուն կը ծագին
կը փշրուին ծիր կաթիններ հելիոմէ
կը քալէիր լռութեան եզերքներէն քայքայուող
քերթուածի յայտնութեան
թեթեւ
իբրեւ ձուկ ու թռչուն ու տերեւ միասին
եղաւ
կը պտտիս ապակի տարածոյթին մարմինիդ:

ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐԵԱՆ: ԵՐԳՍ

Ուզում եմ լինի իմ երգս խոնարհ,

ինչպէս կտոր հաց սեղանի վերայ
աշխատաւորի,
ինչպէս համեստ հարս` ծաղկած նռենի`
որ գարնան տենդով վառում է աշխարհ
ու լուռ տառապում տարփատենչ սէրով,
գաղտնի վշտերով:

Ճառագայթի խաղ` արցունքի բոցում,
լուսնոյ արծաթում
ստուերների խորքին կամ ձայն հառաչող,
սազի ելեւէջ
մեղեդիի մէջ –
ուզում եմ լինի իմ երգս թեւող:

Ինչպէս լերան գիծ պարզ եւ հոյակապ,
ինչպէս աշնան ծառ մունջ եւ ոսկեթափ,
տխուր պանդուխտի ծանր ոտնաքայլ,
կոտրած հայլիի թառամած մի փայլ,
եւ ցորենների
լռիկ տատանում – ուզում եմ լինի:

Եւ թող պարզ սրտեր, այրուած խորհուրդի,
նոր հմայքներով,
կանթեղ լոյսերով
կամ վիրաւորուած սիրոյ սուր սուրէն
իմ երգս երգեն:

Այն հոգիները` որ իմանում են
որոճող եզի թաւիշ աչքերում
իմաստը խաղաղ եւ հասկանում են
հսկայ գաղտնիքը կանչող աստղերի –
պիտի հասկանան բամբռահար թեւիս
զարկը յանդգնող եւ իմ հոգիիս
որոնող թռիչքը սրտում խաւարի:

Ուզում եմ լինի իմ երգս խոնարհ
ինչպէս կտոր հաց սեղանի վերայ
աշխատաւորի,
ինչպէս դարձիդարձ բոլորուող աշխարհ
յաւերժ անծայրի ոսկեայ դաշտերում
կամ կոյր անդունդում –
ուզում եմ լինի իմ երգս խոնարհ:

«Օրերի պսակը»

ՄԵՏԱՔՍԷ: [Բաժանում կայ, որ արժէ իսկապէս]

Բաժանում կայ, որ արժէ իսկապէս,
Հազար միացում,
Ինչպէս քոնն հիմա, ուր կայ եւ զղջում,
Եւ խղճի մորմոք, եւ արցունք ու ցաւ.
Եւ տարիների կորուստ կայ հարկաւ…
Գնում ես որպէս հեռացող մի վիշտ,
Եւ ոչ թէ պանդուխտ,
Որն ունի միշտ էլ տունդարձի ճամբայ…
Գնում ես որպէս փրկութեան մի ուխտ,
Տանելով քեզ հետ թուլութեանդ ողջ
Կարողութիւնը,
Որ իւրացնել չկարողացայ,
Չկարողացայ տանել կանացի
Ուսերով յոգնած
Տուածդ հարուստ տառապանքների
Գանձերը աղքատ,
Ուր ափսոսանքի մի ոսկի չկայ…
Առ տար, տար քեզ հետ
Քո սիրուց շահած կուտակումներս,
Որ պատկերով լի յոյսեր են փշրած,
Փթթած յոյզեր են` մախաղներով լի
Ու քուրձեր` լցուած հաւատով դատարկ…
Տար քեզ հետ բարձած խեղճ տարիներիս
Վագոնները ձիգ,
Որ բերնեբերան լցուած են ցհագ
Յուսախաբութեամբ…
Ես գիտեմ, որ մեր ճակատագրում
Լաւատեսութեան ոչ մի շոքեքարշ
Չի շարժի տեղից այդ գնացքը բութ,
Քանզի շուռ կը գայ ուժասպառութեան
Երկաթգծերին
Ու կը կործանուի հիասթափութեամբ…
Առ տար, տար քեզ հետ բեռները սիրուդ,
Որ չհանգուցուեն կեանքիս վթարին,
Ու ծանրանալով աճիւնիս հոգուն
Այն աշխարհում սեղմ
Կտրեն շիրիմիս շունչը հողեղէն…
Տար սիրտս, առ տար,
Սէրն ունի հզօր նախազգացում,-
Բաժանումներ կան որ արժեն հազար
Մահ ու միացում…

Սողոմոն Տարոնցի: Երգ Խնդութեան

Այս լաւ, այս լոյս օրերը կը շշնջեն սրտիս հետ

Ու կ՛ըսեն ինձ, երկի՛ր իմ, դուն միշտ կանաչ կը մընաս:

Իմ սրտիս մէջ` դու քաղցըր, գեղածիծաղ ու կայտառ,
Աղմկայոյզ, խայտացող ջուրի կարկաչ կը մնաս:

Ինծի պէս դո՛ւն ալ կ՛ապրիս գարնան օրերը պայծառ,
Երկի՛ր իմ, դու բոցագեղ, կարմիր կակաչ կը մընաս:

Արեւելքի թանձրախիտ, լուռ խաւարը բզըկտող,
Յորդաբուխ ու հըրեղէն լոյսի ճաճանչ կը մընաս:

Սիրտերէ սիրտ արձակուած, մեր մտածման, մեր բազկին
Ու մեր ձուլուած շարքերուն կապ ու պահանջ կը մընաս:

Քու խնդութիւնդ կ՛ըսէ, կ՛ըսէ քու կամքդ ալ արդար,
Թէ հին ուխտէդ, տենչերէդ դու աննահանջ կը մընաս:

Հպարտութեամբ ու խանդով կը բաբախէ սիրտդ հիմա,
Թող բոցկլտայ այդ սիրտը… դու միշտ կանաչ կը մընաս:

Սողոմոն Տարոնցի (1904-1971)