Christmas break

Շնորհաւոր Նոր Տարի և Սուրբ Ծնունդ

Merry Christmas and Happy New Year

Joyeux Noël et Bonne Année

Sending you all wishes for world peace, 

sugarplum fairies and family joy.

I look forward to hearing from you. 

Until 2016, happy reading

Լօլա Գունտաքճեան/Lola Koundakjian
ArmenianPoetryProject[at]gmail[dom]com

անահիտ սարգիսեան։ Պատը

անցեալին

պատերը ականջ ունին`

կ’ըսէին,

աչքով յօնքով

գրեթէ անձայն

կը խօսէինք…

ներկայիս

ոտքով ձեռքով

կը խօսինք բարձրաձայն

անականջ պատերուն …

Դեկտեմբեր 7, 2015

աշխարհին ծայրն ես`

կ’ըսեմ.

կողքի սենեակն եմ,

պատին զարկ

կը լսեմ`

կը պատասխանէ…

ու այսպէս

պատ մը

եւ ուրիշ պատ մը

պատեր

պատերու ետեւ`

սիրելիներ,

իսկ ես

հազար ու մէկ սիրելիներով

պատերու միջեւ…

անահիտ սարգիսեան

Փարիզ, Դեկտեմբեր 9, 2015

Ծանօթ.- Այս քերթուածին տէրը կ’ուզէ որ իր անունը այսպէս ամբողջովին պարզ տառերով գրուի:

Թերթերէն քաղուածք մը…

Պուխարեստի Մէջ Կայացաւ Վարուժան Ոսկանեանի «Իմ Չգրուած Բանաստեղծութիւններու Գիրքը»ի Շնորհանդէսը

Պուխարեստի Գանտակուզինօ պալատին մէջ Դեկտեմբեր 14-ին տեղի ունեցաւ հայ գրող եւ քաղաքական գործիչ Վարուժան Ոսկանեանի՝ «Իմ չգրուած բանաստեղծութիւններու գիրքը»ի (Cartea poemelor mele nescrise, Ed. Polirom, Bucuresti 2015) շնորհանդէսը, որ հեղինակը բնութագրած է որպէս որոշ չափով ինքնակենսագրական:

Ձեռնարկին հրաւիրեալներուն մէջ  էին Ռումանիոյ Ծերակոյտի նախագահ Գալին Փոփեսկի Տարիչանուն, նախկին Արտաքին գործոց նախարար Թէոտոր Մելեշկանուն, Ռումանիոյ մէջ ՀՀ դեսպան Համլէտ Գասպարեան, Ռումանիոյ Հայոց թեմի առաջնորդ Տաթեւ Եպս. Յակոբեան, քաղաքական գործիչներ եւ մտաւորականներ: Շնորհանդէսը զուգակցուած էր երաժշտութեամբ եւ ասմունքով: Ելոյթներ ունեցան բանաստեղծ Մարիան Տրակիչը եւ գրաքննադատ Ալեքս Շտեֆանեսկուն: Վերջինս ընդգծեց Ոսկանեանի հանճարն ու հումորը ըսելով. «Ոսկանեանի հիմնական որակը իր եռացող հանճարն է: Չափազանց խելացի եւ ստեղծարար է: Կը թուի, որ անոր գիրը ֆոսֆոր  կը պարունակէ, փայլուն բան մը»:

Շտեֆանեսկուն գնահատեց նաեւ Ոսկանեանի ստեղծագործութեան մէջ հայկական մշակոյթի առկայութիւնը եւ նշեց, որ անոր գիրքերուն մէջ «կ՛արժեւորուի հայկական աւանդոյթի մոռցուած ֆոլքլորը»: «Մեր մօտ հայկական աւանդոյթները չափազանց քիչ գնահատուած են: Այդ պատճառով ալ հաւատացած եմ, որ «Շշուկներու մատեանը» արժանի է Նոպելեան մրցանակի, առանց որեւէ չափազանցութեան, քանի որ նորութիւն կը բերէ»,- աւելցուց գրաքննադատը: Անոր կարծիքով Վարուժան Ոսկանեան կը կենդանացնէ ռումանական մշակութային կեանքը:

«Իմ չգրուած բանաստղծութիւններու գիրքը» կը պատմէ պատերազմէն ետք  ծնած երախաներու տխուր սերունդին մասին, որոնց համար 1989թ. դէպքերը չեն թուլացուցած ողբերգութեան չափը, ինչպէս նաեւ կ՛ընդգծէ բանաստեղծութեան վիճակը իսկութենէ զուրկ աշխարհի մէջ:

ԾՈՎԻԿ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ։ Պարը

Կեանքի պարը պարեցի,
ձեռքերս էին հայկական նազանքով,
հայեացքս հպարտ ուղղուած դէպի վեր,
ժպիտ մը գծուած՝ զեղչուած, իսկ աչքերս արցունքով խեղդուած.
ոտքերս մերթ արեւելեան, մերթ արեւմտեան, շուարած.
հոգիս օտար էր այս պարին,
գաղթականին ճանկռտուած պարն էր պարեցի:

Տեն Հաակ

Լոյս տեսած Հայրէնիք շաբաթաթերթին մէջ 9 Դեկտ 2015 

Պոստոն ԱՄՆ

ԾՈՎՒԿ ԿԱՐԱՊԵՏԵԱՆ: ԾԱՌՍ

Աշխարհը ծառերը զարդարեց։
Ծառս ու ես զիրար կը փնտռենք.

Տէն Հաակի շուկաներուն մէջ,

շուարած ոտքերով, խելառ, մոլոր աչքերով, ծառս կը փնտռեմ։

Ահա՛ այս է… գտայ…, մօտենալով դպայ իրեն, 

գլուխը վեր առնելով, հեգնանքով չափչփեց զիս. 

սխալաձ եմ, այս չէ, հեռացայ.

հեռուէն տեսայ աւելի համեստ ծառ մը, որ զիս կը կանչէր. նիհար, պզտիկ, խեղճ.

մօտեցայ, ակնարկ մը նետելով հեռացայ, ներէ ինծի, երբեք յարմար չես հայու նկարագրին։ 

Սկսայ երեւակայել ձառս։ 

Հաստարմատ, բարձրացօղուն, բազմաճիւղ, հպարտ, արի, մեղմ նայուածքով,
հոտաւէտ, դարերէ ի վեր չսասանող, հուժկու, խիզախ ծառս ո՞ւր ես։

Օտար հողի վրայ, անարմատ, անտէր, լացող, գաղթական, հօրենական, հայրենի ծառս կը փնտռեմ։

Տէն-Հաակ

Լոյս տեսած է ԺԱՄԱՆԱԿ օրաթերթին մէջ, 17 Դեկտ , 2015

Helene Pilibosian (1933-2015)

It is with great sadness that we relay the news of the death of author, editor and publisher Helene Pilibosian whose work appeared on numerous occasions in the pages of the Armenian Poetry Project. She died from complications after surgery for a brain tumor. Her son, Bob Sarkissian, will continue managing Ohan Press.

Helene was born in Boston, Massachusetts, to survivors of the Armenian Genocide. After graduating from Watertown High School, she attended Harvard University and graduated with a degree in humanities in 1960, before marrying Hagop Sarkissian. She was the first woman editor of The Armenian Mirror-Spectator. She was 82 years old and is survived by her husband, children and grandchildren.

The full obituary in the Mirror-Specatator

ԱՐՏԵՄ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ։ ԵՍ ԴԵՌ ՉԵՄ ՎԵՐԱԴԱՐՁԵԼ ԵՐԿԻՐՍ

ԵՍ ԴԵՌ ՉԵՄ ՎԵՐԱԴԱՐՁԵԼ ԵՐԿԻՐՍ

Ես դեռ չեմ վերադարձել երկիրս, թափառում եմ արյանս բաց երակներով։

Շուշի քաղաք, մրաքարեր,

այսօր թռչունը կբարձրանա ավերակների վրայից,

նա կվերապրի սկիզբը հրդեհի,

նա չի տեսնի ոչինչ

ավերակներից, օշինդրից բացի,

նա կթևածի կորուստների մեջ բարձր երկնքի։

Մի երեխա նայեց հրդեհի խորքից,

ձուլվելով մոր քնքշանքին,

մենակ, պատառոտված քամու մեջ,

ես ազատ էի մեռնելու համար։

Տեսնում եմ հիմա Արցախի խաչված թթենին,

գամված ափերից հոսում է ավիշը

սիրո – եղբայրության

և ձուլվում հազարավոր տերևների խշշոցին։

Աստվածային բարձրախոսը մեր ծիծաղը

փոխում է հեկեկոցի։

Ես դեռ չեմ վերադարձել երկիրս,

թափառում եմ արյանս բաց երակներով,

տեսնում հրդեհը հինավուրց հողի։

Ես դեռ չեմ վերադարձել,

եթե վերադառնամ` չեմ գտնի ինքս ինձ,

կտեսնեմ լռությունը սփռված Երկրի,

դռան ծանր փականքը գրանիտե,

թթենիների մետաքսը կանաչ,

որով հողը գործում է ծիսական իր հագուստը

և չունի փույթը ապրողի։

Շուշի քաղաքի ավերակների միջից

անթարթ նայող եղեռնի ծաղիկ,

սրբիր արցունքդ հույսի,

անմահության փշուրը համտեսելով։

Ես դեռ վերադառնում եմ Արցախ երկիրս,

թափառում արյանս բաց երակներով,

տեսնում հրդեհը հինավուրց հողի,

կտրուկ ճիչը արթնացող քաղաքների,

և թանձր սկիզբը միայնակ բաղեղի,

որ ստվեր է դառնում օրեցօր

և ծածկում սկիզբ ու ավարտ։

ԱՐՏԵՄ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, ՆԱՄԱԿ ՆՈՅԻՆ

I'M STILL RETURNING

I.

Shushi City, ash-stones.

Today the bird fliesover the ruins,
it forgets the start of the holocaust,
it recalls nothing but the wormwood;
alone, shredded in the wind,
I was free to die.
A lone night drew a new sun and life.
A child watched from the window
melding into the mother's gaze.
I beseech you
my dear friends,
roots of plans and dying trees,
turn at last into my dwelling place.

II.

Now that years have passed,I can say --
Blessed be the one, in hospital, in stadium,
in the orgies of private fantasy,
Blessed be the one living in shadows,
and the core of the blinding light,
The one with sunken hips and mighty loins,
whose grave has the measurements 
of the universe,
Blessed, with and without tears in the eyes;
the divine loudspeaker turns our laughs 

to sobs.

III.

I have yet to return to my land;
if I return I will not find me.
I shall see the silence over the country spread,
the heavy granite padlock of the door,
the green silk of the mulberry trees,
with which the land weaves its
ceremonial garb,
without the cares of those who live.
I'm still returning to my land;
Wandering with open arteries
I see the burning of the ancient soil,
the sharp cry of cities awakening,
and the dense beginnings of abandoned ivy,
turning to shadow from day to day,
covering the beginning as well as the end.
Tasting the crumbs of immortality,
I wipe away tears of hope.

Today the bird fliesover the ruins of Shushi,
no longer alone in the shredding wind.
I was free to die.

Translated by Tatul Sonentz.

Shahé Mankerian: Dear Teacher

Do not tell us about the ribcage

shielding the sinuous chambers

of Aristotle. He did not snuff

the internal lamp or allow

the woman’s heart to beat faster

than the man’s. Let the French

invent the stethoscope to avoid

placing the ear on the cleavage.

We've heard it before: "Grab

a tennis ball and squeeze it

tightly: that’s how hard the beating

heart labors." We’re more likely

to have cardiac arrests

on Monday mornings. You told us,
the heart rate of a horse mirrors

the human subject touching it,
then will a cracked mirror echo
the broken heart scraping it?

*Published in Altadena Poetry Review / Anthology 2015, this poem was nominated
for the prestigious Pushcart Prize in the same year.

Shahé Mankerian: When Jaws Premiered in Beirut

Father didn’t go to work and schools closed

temporarily because looters raided the port

the night before. We walked fast and Father

stopped once on the steep steps of Ashrafieh

to smoke a cigarette. The burning cargo

in the distance didn’t derail us. Father

purchased two tickets and held my hand

before walking into the lobby. The smell

of burning crates permeated

the half-empty theatre. The lights deemed,

credits flickered, and we plunged underwater.

The hum of ominous cello signaled

another explosion. Someone whispered,

“That’s the last of the silos.” We all knew

something threatening was getting closer and closer.

This poem appeared in Lightning Key Review 

Shahé Mankerian: Dear Mr. President:

There was a time when my family was happy.
Father played the violin on Sundays, and sunlight

filled the living room of my memory. Mother fried
eggplants in the kitchen. She hummed like Fairuz.

My brother read books on the Arabian Nights
on the red couch. I rolled on the Persian rug

until I felt dizzy. Then a bomb exploded near the souk.
Our windowpanes shattered. The mosque collapsed

on the bridge. The violin broke from the neck.
The eggplants charred. Brother bled on the couch.

I waited for the rug to magically rise
and take flight into the night.

This poem appeared in the online journal WORLDPEACE, a literary journal to promote peace and justice.https://wordpeace.co

Վահէ Վահեան։ ՄԻ ՏՐՏՄՆՋԱՐ

Մի տրտմնջար, անտէր հոգի,

Թէ չունիս զենք ու պաշտպան.

Գանձերդ չեն խորած ոսկի,

Որ վրադ աչք ուենան։

Հոգիդ անդուռ շտեմարան,

Բերքերդ անկեղծ, անկապուտ.

Բաշխէ առատ եւ անվարան,

Մինչեւ վախճանն օրերուդ։

Վահէ Վահեան, 1967

DON”T GRUMBLE

Don’t grumble, you restless soul,

That you don’t sit in a guarded fortress,

Yes – your pockets are not lined with gold,

But you are free from greed’s grasp.

And so, your soul remains a doorless warehouse,

Your fruit pure, untainted,

Spread it far and wide without hesitation,

Until your final breath.

Vahe Vahian, 1967

Վահէ Վահեան։ Հին ալպոմի մը էջին

Որքան յոյգեր անխօստուաե, 

Որքան երազ, կարօտ, ու սեր, 

Որքան խոհեր իմաստութեան 

Ու թառամած որքան յոյսեր 

Կը ննջեն ծոցն այս թերթերուն 

Ծաղիկներու նման դժգոյն։

Բայց կը դողան ու կ՚արթննան 

Յոյս ու երազ, կառօտ ու սեր, 

Որպես թէ մատն հպեր գարնան՛ 

Կառնեն իրենց կոպերը վեր, 

Երբ կը նայիմ այս թերթերուն, 

Արտասուքով հոգիս լեցուն։

Ու կը խորհիմ...Ով պիտի, ո՞վ, 

Այստեղ ննջող եւ իմ յուշին, 

Տարիներ ետք, կեանք տայ կրկին, 

Գարնանաբոյր իր արցունքով։

Վահէ Վահեաև Պեյրութ, 1955

To the pages of an old photo album…

How many unspoken emotions,

How many dreams of yearning and of love,

And how many overripe hopes,

Sleep within the bosom of these pages,

Like an a flower that has never blossomed ?

But they begin to tremble, they wake !

Hopes and dreams, yearning and love,

Just as Spring fills the gnarled branches of oak with vibrant green youth,

I give new life to these shadows of the past…

My soul fills with tears..

And I begin to think…Who,

After many years have passed,

Will give these slumbering pages life once more,

And give these fading shadows another Spring…

Vahe Vahian, 1955

Lisa Carducci: Spitak

Au-delà des sinistres galaxies
Spitak était son nom
La terre a grondé dans la ville-désert
Béante, affamée
Préciptée dans les abimes secoués
Des yeux noirs dans le ténèbres
Cherchant froidement Leninakan
Attachée au piere du tumulte sismique

Eux d'ici
Eux d'ailleurs
Enfants d'ici et d'ailleurs
Ils n'ont plus la force de crier
Leurs yeux fouillant la misère
de Kirovakan
Enfin sur un cheval de vent

Voyage (2006)

Lisa Carducci, Voyage, Lyon : Ville de Lyon, 2006

ISBN : 2-9519696-8-6

Notes : Prix de l'édition de la ville de Dijon.

Անուշ Գրիգորեան։ ԱՍՏՂԵՐ ԴԱՐՁԱՆՔ

Չարէն զարկուած 

Ու հալածուած, 

Դարձանք թափառ 

Հողմահալած, 

Մեր սեփական

Հարազատ Մայրենի հողից 

Մենք անջատուած,

Դարձանք ցրօնք, Դարձանք ցրուած,

Աշնան թուփեր 

Երկրագունդի 

Չորս ծագերուն։ 

Մեր մտքերի 

Լոյսն ու տաղանդ՝ 

Մենք բաշխեցինք 

Օտարնհրուն: 

Մոռցանք լեզուն 

Մեր Մայրենի,

Բարբառեցինք 

Կարկտած լեզւով 

Օտարների։

Վատէն զարկուած 

Ու հալածուած 

Որպէս թուփեր 

Մեր Հայրենի 

Ծառէն պոկուած, 

Արնոտ ձեռքով 

Մեր թշնամու,

Մեր հայ ծառէն 

Մենք անջատուած, 

Դարձանք լոյսեր, 

Դարձանք աստղեր, 

Օտարի մութ 

Երկինքներու։

Անուշ Գրիգորեան, Վերջին Շողեր, Արտաշէս Հրատարակչատուն, 1992

Les oeuvres de Nigoghos Sarafian lu à Genève

Lors des "Rencontres poétiques" co-organisées par le Département des langues méditerranéennes, slaves et orientales de l'Université de Genève, lecture et présentation de l'œuvre poétique de Nigoghos Sarafian, avec une attention particulière au poème Quatorze (1933).

Valentina Calzolari

Professeure associée de langue et littérature arméniennes

Directrice du Département MESLO

Université de Genève

22, Bd des Philosophes

CH-1205 Genève 

Tél. +41 22 379 72 10

Fax +41 21 802 55 43

Անուշ Գրիգորեան։ ՍԻՐՏ ՄԻՏՔ ՈԻ ՀՈԳԻ

Ո՞րն է արդեոք

Մեր այս կեանքը

Ղեկավարող։

Եւ մեր ճամբան 

Լուսաւորող։

Սի՞րտն է արդեօք,

Որ կը տրոփէ 

Մեր կրծքի տակ. 

Արդեօք հոգի՞ն է 

Անյատակ։

Թէ՜ միտքը մեր 

Մեզ ճանապարհ, 

Լուսաւորող 

Լուսաճրագ։

Ու չը գիտեմ 

Ես ո՞ր մէկին

Ապաւինիմ։

Սրտի՞ս, մտքի՞ս

Թէ թեւաւոր

Իմ հոգիի՞ս։

Անուշ Գրիգորեան, Վերջին Շողեր, Արտաշէս Հրատարակչատուն, 1992

Անուշ Գրիգորեան։Գիշեր

Գիշեր է լուռ, 

Գիշեր մթին, 

Արար աշխարհ

Քնած է խոր։ 

Իսկ իմ հոգին 

Միշտ մշտարթուն, 

Ու լուսաւոր։ 

Հոգիս երբէք 

Իր քունն չունի, 

Ոչ ցերեկի

Ոչ գիշերի։

Հագար թեւով

Հագար ու մի 

Խորհուրդներով

Հոգիս իր հետ

Անլսելի

Զրոյց ունի։ 

Գիշեր է մութ

Աշխարհն համայն 

Մէջ խոր քունի։ 

Բայց իմ հոգին, 

Յար մշտարթուն 

Իր քունն չունի։

Անուշ Գրիգորեան, Վերջին Շողեր, Արտաշէս Հրատարակչատուն, 1992

Անուշ Գրիգորեան։ ՔԱՆԻ ԴԵՌ ԿԱՅ

Քանի դեռ կայ 

Այս աշխարհի 

Սրտի վրայ, 

Այս հողածին,

Անմիտ մարդու

Սեւ գործերով 

Սրատում ու 

Խոշտանգում։ 

Արիւն, աւեր, 

Խաչելութիւն,

Անիրաւութիւն,

Անարդարութիւն,

Մարդու հոգիի 

Մէջ անթեղուած 

Սեւ ժանգ ու թոյն։

Այս աշխարհի

Սրտի վրայ,

Երբէք պիտի չըլլայ, 

Ո՛չ բարութիւն,

Ոչ արդարութիւն, 

Եւ ոչ ալ իսկ

Ազատութիւն։

Անուշ Գրիգորեան, Վերջին Շողեր, Արտաշէս Հրատարակչատուն, 1992

Ծանօթանանք ամերիկահայ բանաստեղծ Անուշ Գրիգորեանին (1903-2004)

ԱԶԳԱՅԻՆ ՅՈՒՂԱՐԿԱՒՈՐՈՒԹԻՒՆ

Յովհաննէս Ասպետ։ Սիրոյ Ցաւը

Ձօնուած է օրիորդ Մարի Գէշիշեանին

Յամրագին օրերը միապաղաղ անցնում են,
Ու քանի նրանք անյոյս ու անհետք կորում են,
Սիրտս անգոհ նրանց պէս լուռ դատարկվում է,
Իմ հոգում նրա ցաւը՝ անդարման աճում է։

Խամրում են սիրոյ ծաղիկները նրա հոգում,
Նրա սիրատենչիկ հայեացքների շուքին տակ,
Ու նրա վհատող հոգու անծիր խորքերում,
Ցամաքում է յոյսերով կուտակուած մի սիրուն ակ։

Հորիզոնում ինձ կանչում են հարազատ ձայներ,
Իսկ նրա թաքուն սէրը՝ օրէ օր հիւծում է,
Քանի ես տարտամ գնում եմ անյայտ հեռուներ,
Ա՜հ, նրա հոգու ցաւը՝ անդարման աճում է։

Յովհաննէս Ասպետ
20/05/1966 Այնճար, Լիբանան

«ՆՈԹՈՍ» ՀԱՆԴԷՍԸ ՅԱՏՈՒԿ ԹԻՒ ՄԸ ՁՕՆԱԾ Է ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆ

Ժամանակ թերթին մէջ կը կարդանք՝

«Նոթոս» գրական հանդէսը Դեկտեմբեր 2015-Յունուար 2016 թուակիր, 55-րդ թիւը նուիրած է հայ գրականութեան։ Այս երկրին մէջ ապրուած մեծ ցաւերէն առաջ եւ յետոյ տեղի ունեցած

փոփոխութիւնները եւ հնագոյն լեզւի մը գրականութեան ներկան, համաշխարհային

գրականութեան մէջ ունեցած տեղը կը ջանայ ցոյց տալ «Նոթոս»ի այս թիւը՝դառնալով հիմնաւոր ուղեցոյց մը բոլոր հետաքրքիրներուն համար։ Յօդւածներ ստորագրած են Մեհմէտ Ֆաթիհ Ուսլու, Սեւան Տէյիրմենճեան, Ազիզ Կէօքտեմիր, Մարալ Աքթոքմաքեան, Մուրատ Ճանքարա, Արարատ Շեքերեան, Հազալ Հալավութ, Նազան Մագսուտեան, Քարին Քա րաքաշլը, Վահրամ Դանիէլեան եւ Սօնա Մնացականեան։

Shmavon Azatyan: BIRD IN A PARCEL

Why do you send me

a “Bird of Happiness?”

a porcelain red creature,

perching on a bough.

I remember

when you were

a taxi ride away,

you never mentioned

happiness. 

We drank wine, 

you gave me beautiful eyes

and told me nice words,

and an opportunity 

to splice my and your 

fingers together.

And in the night, 

when our hearts raced, 

you didn’t even think

that there was happiness,

our bodies 

tightly loving each other,

pivoted 

into completion.

(2005)

Shmavon Azatyan: BOYSEN AND BERRIES

It’s so easy for her:

she looks at me and knows

that my green shirt with a white stripe won’t do -

“It’s a classy night, Flamenco and stuff.”

Together we are a boysenberry, 

engrafted into fruition of love 

and life-building. There is that taste, sour, wild,

and there is that look of purple passion. 

In the Super 8 room she says she wants me 

to develop a puffy chest,

and wear out my belly,

so she can look at me,

so that I look nice to her.

She refuses to go to the New York annual 

fine arts exhibition, because I don’t want to 

wear the blue shirt she has bought from Marshall’s -

“I will mingle with the crowd, 

and you will not belong.”

She dies my hair black to cover the grays, 

then puts cream in it, ruffles it, breaks the parting –

“Sorry, but I’m not going on a date 

with a fifty year old man.”

When I look at myself in the mirror,

I am bearing berries that didn’t grow out of me – 

I feel I am a mirror myself, entirely occupied 

by her words and capitulated by her choices. 

At the party she moves from person to person,

poses, takes pictures, delights at her looks 

and clothes in the photographs; 

later she says to me: “I knew you wouldn’t budge; 

you must show that you have a personality.”

On the street she strikes a conversation 

with a stranger and can go on for hours, 

if she doesn’t notice me.

“Learn to easily attach yourself to people.”

I remark that we are a boysenberry 

and only together we produce sense,

that berries mean nothing, 

and boysen is a problem case.

She crosses over to the other side,

I remain on the sidewalk: 

we are each left to survive on our own.

She walks to the artwork seller and talks to him,

becomes his friend, and he buys her a coffee;

at the end he gives her his phone number.

I stand still among many choices, but I know

they’re not for me, as like this berry they will

annex to me, but never coalesce. 

This poem appeared in Stand Magazine in 2014

Shmavon Azatyan: A DAY ABOUT HER

I don’t know how to do it -

I want to write a poem about her; 

It keeps  

trying to break through.

I can’t let it come out just like that -

you put words together to say what you feel,

and an imperfection leads to 

misunderstanding.   

I can’t resist…

This day is your and my day, 

so I take you by the hand,

and we walk in the park. 

We look for words 

we set tones

we look for tensions

we set clues…

There is a lot ahead –

love script,

silences,

love sms,

glances,

love notes,

romantic lunch,

kiss on the wharf,

rain…

It seems simpler to let us

play it by ear.

Your urgent eyes seek wonder:

it’s still August,

yet the leaves’ edges have turned amber;

the taxi driver makes a mistake,

but we escape an accident.

We both are surprised at how we haven’t seen

the sweet olive along the quay for months.

Holding my hand tight, 

you wait until I kiss you,

then you tell me 

I am the best thing 

that has ever happened to you.

The bus is delayed, 

and we run late for the museum -

we sit in the garden,

where people talk about the rescheduled rain,

the vagaries of late summer

and the treacherous autumn.

You wonder,

I wonder, too –

When will the wonder arrive?

We try –

on the lawn I’m kissing your forehead,

you point to the vessel skyline and spread

your arms, so I get inside your embrace,

I prepare to say something most serious…

But wind gets high,

and we run into a bookshop.

The day rolls on -

faces, croissant, matinee, crossings, 

crowds, underground, kiosks,

coffee, park bench, waterfront, 

lolling skiffs, love stories, clouding,

seafood restaurant, ride in taxi, kiss beneath trees … 

There seems to be no end,

and we seem to have lost the track to the beginning.

But the day closes in,

and I will have to bring my writing

to an end  -

I’m not sure

how I will ever be able to tell her

that I love her.

This poem was published in Lost Tower Publications in 2013

Զարեհ Խրախունի (1926-2015)

Երէկ գիշեր (27 Նոյեմբեր, 2015) իր մահկանացուն կնքեց 89 ամեայ պոլսահայ վաստակաւոր բանաստեղծ Զարեհ Խրախունին: 

Աստուած հոգին լուսաւորէ։

Armenian poet Zareh Khakhouni passed away at the age of 89 in Istanbul on Nov. 27. Khrakhouni (born Arto Jumbishian) was born in Istanbul on Oct. 26, 1926. After receiving his primary education at Istanbul’s Kapamajian School, he continued his studies in Vienna at the Mkhitarian Secondary College, from which he graduated in 1945. After returning to Istanbul, he studied philosophy, law, and literature at Istanbul University, graduating in 1951.  Khrakhouni went on to continue his education in Paris, studying literature and art history.

Khrakhouni’s first published poem was “Haghtanag” (“Victory”), which appeared in the Mkhitarian Alumni Association’s journal in 1948. From 1952-1958, he taught philosophy, psychology, and Armenian language at Istanbul’s Esayan School. He also taught at Getronagan Lycee, where he was also the vice principal.

During his career, Khrakhouni published several collections of poems, articles, studies, reviews, editorials, and translations—mostly of contemporary French literature. Beginning in 1958, he served as the editor of Istanbul’s “Toh” Armenian literary journal. Many of his collections of poems, including Donagark (“The Celebration Order”), Tyutsaznahantes (“The Parade of Heroes”), Kar Gatilner (“Stone Tears”), Yes Yev Urishner (“I and Others”), and Nshmarner Myus Yeresen (“Glimpses from the Other Side”) have been awarded several literary prizes over the years. In 1989, Khrakhouni was awarded the St. Sahag-St. Mesrob medal from Catholicos Vazgen I.

Khrakhouni was also the recipient of Hamazkayin’s Anahid Literary Award, the AGBU Alek Manougian Cultural Foundation Award, the Elize Kavoukjian Literary Award, the Haygashen Uzunian Literary Prize, as well as the Movses Khorenatsi Medal of the Republic of Armenia, and the Armenian Patriarchate of Constantinople’s highest Medal of Honor.

Khrakhouni will be laid to rest on Dec. 3 at Beyoglu’s Holy Trinity Armenian Apostolic Church, in a national funeral service officiated by Archbishop Aram Ateshian, General Vicar of the Armenian Patriarch.

(Armenian Weekly, November 30, 2015)

Shmavon Azatyan: WE’RE CLOCKED THE ZERO-TIME LOVE

You and I 

sit across time

still

we know when we start

there’ll be no time.

You and I with gigantic

something between us

that’s gathering

but is never to be touched.

It climbs into every corner

It slips into the creases

It ticks in your and my veins

It rattles in your and my stomachs.

Only the long finger fidgets

and the clock inside us

fully winded

begins to urge.

We’ve learned

it’s the other finger 

that matters

the one that tells us

where we’re at

but isn’t saying 

how we’re going.

Your gaze is urgent

and I finger 

the pivot locking the mechanism.

We stir.

Time is no more.

This poem was published in Firstwriter Magazine in 2012

ՄՈՒՇԵՂ ԻՇԽԱՆ։ Վաղուան տունը

Պիտի կերտե՛մ ես կրկին քեզ քերթուածի մը նման,

Տուած մեր հին քարերուն բոցէ շաղախն արիւնիս.

Պիտի ժայթքիս լուսագեղ դուն ինչպէս նո՜ր, անմահ Բան՝

Պանդուխտի սե՛ւ օրերուս երկունքէն վերջ տանջալից...

Հողին վըրայ հայրերուս, ուր արեան տաք մո՜ւխ է դեռ՝

Պիտի կերտեմ քեզ գինո՛վ, անյագօրէն, քար առ քար,

Աչքերուս մէջ՝ շատերո՜ւ ջերմ կարօտներ վաղամեռ

Եւ թեւերուս՝ ուժն ամբողջ հայ հանճարին շինարար...

Դուն յաղթանիստ ու հպարտ պիտի ըլլաս կեանքին դէմ.

Հովն ու արեւն հայրենի պիտի հասակըդ գրկեն,

Կռունկներու երամներ՝ ամպերուն հետ լուսագեղմ՝

Ազատութեան երգերով պիտի ճախրեն վերեւէն:

Պիտի կանգնե՛մ քեզ իբրեւ կենսազեղուն յուշարձան՝

Հեռուն անթաղ կորսըւած մեռելներուն իմ բոլոր.

Քու մէջ հանգչիլ պիտի գայ անոնց հոգին անկայան,

Երբ հոն ընդմի՜շտ բաբախէ արեւաշող կեանք մը նոր...

Կտուրիդ տակ երջանիկ պիտի յառնէ մաս առ մաս

Հարազատ խումբն անցեալի մեր մեծ տոհմիկ քար ու քանդ.

Պարթեւ հասակն իմ եղբօր, քոյրիկիս դէմքը երազ

Եւ տակաւին՝ նոր դէմքեր՝ խորհրդասքող ու անյայտ...

Բոլորի՜ն դէմ դուռըդ բա՛ց պիտի ըլլայ շարունակ

Եւ լեցընեն պիտի քեզ ամեն առտու, երեկոյ

Շէնշող քրքիջ ու զրոյց, երգերու ձայն ու նուագ,

Բայց եւ խաղա՜ղ, լո՜ւռ պահեր՝ մտերմութեան ու սիրոյ:

Եւ երբ անցնին առջեւէդ աղջիկ, տղայ, փոքր ու մեծ՝

Պիտի կենան ու ըսեն անոնք իրար ժպտալիր.

_ Ա՛յս է ահա տունը մեր բանաստեղծին, որ երգեց

Տուներու Երգն ու երկա՜ր տառապեցաւ տարագիր...