Quotes for the month of December 2018

«Սփիւռքի առաջին տասնամեակներուն Լեզուն մեր կարօտն էր, յետոյ դարձաւ մեր վահանը, եւ հուսկ ապա՝ մեր գիտակցութիւնը»։


Վեհանոյշ Թեքեան

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԵՒ ԲՈԼՈՐ ԱՆՈՆՑ

Եւ բոլոր անոնց համար

          որ կ՚աշխատին այս գիշեր

Անոնց

          որ պահ մը իսկ չեն զգար թէ կաղանդ է

Անոնց համար

          որ կաղանդ չունին

Անոնց

          որոնց համար կաղանդ չէ այս գիշեր

Բաժակս բոլոր անոնց գալիք կաղանդներուն

          ձիւնի նման հալող երազներուն համար կը բարձրացնեմ

Բաժակս բոլոր անոնց հուժկու մկաններուն

          հզօր ուղեղներուն կենաց կը պարպեմ

Բայց

          բայց բաժակս

                  հեծկլտուքի

                            հեծկլտուքի մը նման

                                      փշուր-փշուր

                                                 կը փշրուի

31.12.1975

Սայաթ-Նովա։ Թամամ աշխարհ պըտուտ էկա

Թամամ աշխարհ պըտուտ էկայ, չըթուղի Հաբաշ, նազա՛նի,
Չըտեսայ քու դիդարի պէս` դուն դիփունէն բաշ, նազա՛նի,
Թէ խամ հագնիս, թէ զար հագնիս, կու շինիս ղո՛ւմաշ, նազա՛նի.
Էնդու համա քու տեսնողըն ասում է` վա~շ, վա~շ, նազա՛նի:

Դուն պատուական ջավահիր իս, է՛րնէկ քու առնողին ըլի,
Ով կու գըթնէ, ա՛խ չի քաշի, վա~յ քու կորցընողին ըլի.
Ափսուս վուր շուտով միռիլ է, լուսըն քու ծընողին ըլի.
Ապրիլ էր, մէկ էլ էր բերի քիզի պէս նաղաշ, նազա՛նի:

Դուն էն գըլխէն ջուհարդար իս, վըրէդ զարնըշան է քաշած,
Դաստամազիդ թիլի մէջըն մէ շադա մարջան է քաշած,
Աչքիրըդ` օսկէ փիալա, չարխէմէն փընջան է քաշած,
Թերթերուկըդ նիտ ու նաշտար, սուր ղալամթըրաշ, նազա՛նի:

Էրեսըդ, փարսէվար ասիմ, նըման է շամշ ու ղամարին.
Բարակ մէջքիդ թիրման շալըն նըման է օսկէ քամարին,
Ղալամըն ձեռին չէ կանգնում, մաթ շինեցիր նաղաշքարին.
Յիփ նըստում իս` թութի ղուշ իս, յիփ կանգնում իս` ռաշ, նազա՛նի:

Յիս էն Սայաթ-Նովասին չիմ, վուր աւզի վըրայ հիմանամ.
Աջաբ միզիդ ի՞նչ իս կամում, սըրտէդ մէ խաբար իմանամ.
Դուն` կըրակ, հագածըդ` կըրակ, վո՞ւր մէ կըրակին դիմանամ.
Հընդու ղալամքարու վըրէն ծածկիլ իս մարմաշ, նազա՛նի:

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ: Whiskey Bar

Քառասուներորդ փողոցի
վրայ թափառական,

ձմրան առաջին
գիշերները.

մութ է փողոցը
ու մութ են

շարք մը
գինետուները։

Երբ դուռ մը բացուի,
մեղեդիները կը փախչին

կարծես խցանահանէ
մ’արձակուած։

Ներսը մարդիկ նստած,
փոքր ու հեռու կ’երեւին

գինետան կարմիր
լոյսին տակ։

Ուր խաւա՛ր է
բառերը կը ճչա՜ն

կարծես տիրելու
անհրաժեշտութեամբ։

Ինչո՞ւ կը փնտռեմ այս մութ
ու ամայի վայրերը. գուցէ

յուշերը այդ գիշերներուն երբ
փոքր տարիքիս, հօրս հետ

հոն ապահով կը զգայի,
շիշ մը գոգա-գոլա

քիմքս կախարդող
ու ականջներս

մինչեւ ուշ ֆլիբըրի
ձայներով դիւթուած։

Հոն ուր գնչու մը
ժպիտով մը վարդեր

կը հրամցնէր սիրահարներուն
իսկ ուրիշ մը՝ նկարահան

Polaroid պատկեր մը
կը փորձէր ծախել։

Քառասուներորդ փողոցի
վրայ թափառական,

ձմրան առաջին
գիշերները.

մութ է փողոցը
ու մութ են

կարգ մը
յիշատակները։

Նիւ Եորք

Peter Balakian and Susan Barba reading in Cambridge MA, January 25, 2019

A Night of Celebration and Support, Featuring Poets Peter Balakian and Susan Barba," at the Sheraton Commander, January 25, 2019, at 7pm. Tickets will include appetizers and there will be a cash bar. Purchase your tickets now! https://conta.cc/2ECCntn Can't attend? Consider making a donation: http://www.grolierpoetrybookshop.org/Donations.html

Peter Balakian & Susan Barba Poetry Event

Friday, January 25, 2019⋅7:00 – 9:30pm

Sheraton Commander Hotel

16 Garden St, Cambridge, MA 02138, USA

Organizer: Grolier Poetry Bookshop

ՎԵՀԱՆՈՅՇ ԹԵՔԵԱՆ: ԳՈՅԱՍՈՒԶՈՒՄ

Նիկոլ Փաշինեանին

Կը մխայ Երկիրը լռութեան հրդեհի մէջ
Երկիրը՝ պատմութեան շոգի,
Կիրակնամուտի խնկաման՝ շպրտուած
Աւերուած խորանի շեմին.
Այնտեղ հացն է անբորբոս ու բազմադարեան
Քրտնաթաթախ շնչող, արեւելում Բանի,
Երկիրը պիտի մայրանայ կրկին
Երկիրը չ՚երգեր այլեւս անտունին։
Ճշդուած են սահմանները՝ ատամնաշար գայլի
Խօլ պատմութեան մութէն նոյն ոռնոցն է նորէն,
Գերճնշուած աչք՝ ադամամութի ճեղքուած արգանդին
Կաթնագոյն երազի խոշտանգումը կարմիր
Կը ցցուի կրկին։

Կանգնած բարձրաճակատ՝ շոգիին մէջ Երկրի
Գիտէ՛ որ արեւը պիտի գոյատեւէ.
Ոչ զոհ է, ոչ հերոս, ոչ նահատակ, ոչ քուրմ,
Միայն պատարագիչը ազատութեա՜ն տօնի
Արդարութեան ծիածանի:
Հեռուն լեռնաշղթայ եւ միտք խանձող գիշեր
Քովը՝ կիսալեռը իբրեւ ռազմատորմիղ,
Խրթին հարցերուն դէմ ՝ պատասխանն է միակ
Օ գերագոյն սինիզմ։
Եւ ինչպէ՛ս բռնել
Ո՞վ պիտի նկարագրէ ազատութեան հիւլէն,
Կիսաբաց դարպասներուն ցնցումներով լարուած
Ճանկռտելով ներկան, խտացնելով այդտեղ
Լուսարձակո՛ւմը նայուածքի:

Ո՞վ մեռաւ, ուրիշ ո՞վ մեռաւ անցեալ ամիս…

Ծաղկեալ ծիրանին իր հայեացքը թեքեց
Եփրատի կոկորդը խզեց եղերգը հին.
Եղիցի լո՜յս
Ճամբան կորսնցուցած Երկրին մէջ
Պնդացած մկաններ յաղթութիւն կոփեցին։
Տեղ մը հացթուխը իր թոնիրը վառեց
Իսկ խաղողը ճմլեց ստինքներն իր հիւթեղ,
Եւ ծիրանին՝ խոշոր իր կարմրած աչքով
Խեթ խեթ նայեցաւ հին արեւի գահին,
Շինականը պատռե՛ց հողի կուրծքը ծաւի
Եւ երկինքը դիտեց, եւ նայեցաւ հողի՛ն։

Կանգնած են բազմաճակատ՝ տքնանքին մէջ հողի,
Կանգնած են միաճակատ՝ այդ երկունքի կողքին։
Կանգնած է գերհզօր՝ հազար անգամ դրուած
Շիկացնող մահուան սալ ու կռանի միջեւ
Կանգնած է բարձրաճակատ, կիսաբաց շրթներով
Ապստամբութիւնը մերկ։
Ոչ ոք չի կրնար այստեղէն դուրս գալ ուր ամենահեռաւոր
կէտերը կը միանան։ Պիտի հոգիդ վառի ուզես կամ չուզես,
շքեղ ծիրանին միականի դառնայ, խաղողի ճղիկը ճչայ
հնձանի մէջ, ու ցորենը համրօրէն իր մարմինը բաժնէ,
քարի պէս կանգնած ցուլերու ականջին ինը զանգակներ
մինչեւ ղօղանջեն։

Ո՞վ լսեց սոյլը վերջին վանկի
Սկիզբ ու վերջ չունեցող քամին հրաթեւ։
Արեւմարը փռեց ոսկի սաւանը
Եւ կարմիր ու կապոյտ լանջախաչեր դրաւ
Մայրացող Երկրին. ծանրացող ուխտին.
Երկիրը այս անգամ չերգեց Տէր Ողորմեան

Կը շնչէ Երկիրը խնդութեան հեղեղի մէջ։

(Հորիզոն Գրական, Մայիս 2018)

Celebrating the Life and Work of Diana Der Hovanessian

A celebration of the life and work of noted poet, translator, mentor and and longtime New England Poetry Club President, Diana Der Hovanessian 

Sunday, November 4, 2018 at 3 p.m. 

Armenian Cultural Foundation 

441 Mystic Street, Arlington, MA USA 

Admission free and open to the public

This event, sponsored by the Armenian Cultural Foundation, the New England Poetry Club, Friends of the Longfellow House, Armenian International Women’s Association, and National Association for Armenian Studies and Research, along with other organizations, will feature Diana’s poetry and will include perspectives on her various roles of poet, translator, mother, and NEPC president.

Please join us for this special event at the Armenian Cultural Foundation, 441 Mystic Street, Arlington.

A Celebration of the Writings of Russian & Eastern European Poets

A Celebration of the Writings of Russian & Eastern European Poets 

A National Translation Month Program 

at the 

Cornelia Street Café

29 Cornelia Street, New York, NY 

Thursday, September 27th, 2018

Co-Hosts: Claudia Serea & Gordon Gilbert 

Opening Music by Edith Lettner, accompanied by Paul Freefall 

Introductions: Gordon Gilbert & Claudia Serea 

Readers

Claudia Serea - "Give me a body, you mountains," "Quiet," & "The soul of the village" by Lucian Blaga (Romanian, 1895-1961)

Basil Lvoff – "On the earth cruelly minuscule" by Robert Rozhdestvensky (Russian, 1932-94)
& “Sounds’ Summons” by Konstantin Balmont (Russian, 1867-1942)

Anoek Van Praag – “A New Friend” by Dejann Stojanovic (Serbian, 1959- )
& “A Mistake” by Vasko Popa (Serbian, 1922-1991)

Paul Sohar – “The Conscience of Trees” by Zoltán Böszörményi (Hungarian, 1951- )

Olga Rukovets – “untitled #6 ” & “untitled #97” by Lydia Chukovskaya (Russian, 1907-96)

Valery Oisteanu – “Passionnement” by Gherasim Luca (French/Romanian, 1913-94)

J. Lois Diamond – “A Cloud in Trousers – Part 1” by Vladimir Vladimirovich Mayakovsky (Russian, 1893-1930)

Lola Koundakjian – “New York, NY” by Zareh Khrakhouni (Turkish of Armenian descent – 1926-2015)

INTERMISSION

***** music by Edith Lettner with accompaniment by Paul Freefall ******

Natalie Rogers – “Wait for Me” by Konstantin Simonov (Russian, 1915-79)
Ptr Kozlovsky – “Building the Barricade” & “Thoughts of a Fourteen Year-old Nurse" by Anna Swir (Polish, 1909-84)

Larissa Shmailo - " … it's like a rain wall ... " by Alexander Skidan (Russian, 1965- )
& "June 25, 1939" by Arseny Tarkovsky (Russian, 1907-89)

Vladimir Druk – “Alef-Bet” translated by Lev Friedman, read in Russian by author, Vladimir Druk (Russian, 1957- )

Anna Halberstadt – “Lithuanian Sky” by Antanas Jonynas (Lithuanian, 1953- )
& “Fourth” by Kestutis Navakas (Lithuanian, 1964- )

Gordon Gilbert – “ ? ” & “ ? ” by Sergei Esenin (Russian, 1895-1925)

************************************

Final Words: Gordon Gilbert

************************************

Our special thanks to Robin Hirsch, proprietor & Josh Rebell, curator
for having provided us with the opportunity to produce this program.

Michael Keshigian: Blue Ghost

Her eyes
and the lake
are his memories,
cobalt images of clarity
and purity, running deep.
It was in this cove
where the black spotted loon
dove head first
into the heart of blue,
attracting the tender pulse
of her affection
inciting her
to follow the creature
into the watery sweep
tangled with milfoil
that snarled her hair
while the checkered fowl
dutifully hunted
for its young.
Her blue eyes wide,
blended eventually
with the ripple of current
that swept beneath the surface.
He visited that cove often thereafter,
especially those days
where the sun’s gleam
highlighted the blue ghost
within the restless ripples
that will forever
wrap him in riddles.


Previously published in Red River Review

Michael Keshigian, from New Hampshire, had his twelfth poetry collection, Into The Light, released in April, 2017 by Flutter Press. He has been published in numerous national and international journals including Oyez Review, Red River Review, Sierra Nevada College Review, Oklahoma Review, Chiron Review and has appeared as feature writer in over a twenty publications with 6 Pushcart Prize and 2 Best Of The Net nominations. (michaelkeshigian.com)

The Armenian Poetry Project supports the BANNED BOOKS WEEK project

The Banned Books Week Coalition is an international alliance of diverse organizations joined by a commitment to increase awareness of the annual celebration of the freedom to read. The Coalition seeks to engage various communities and inspire participation in Banned Books Week through education, advocacy, and the creation of programming about the problem of book censorship.

Visit your local bookstore and buy a book. Support your local library. Read a poem to a child. Organize a reading. Begin a lending book library. 

Censorship Silences Voices 

Krikor Der Hohannesian: Small Deaths

a phone call in the middle of the night,
the son of a best friend – words
choked by the heave of sobs
erupting from his belly – his father,
a sudden death, and the air whooshes
from my lungs, but no words come…

or others, friends you once
danced and sang with,
still on this earth but many
now lame or raspy-voiced

and you, sister, children
a continent away, living
with angst and two Abyssinians
your comfort at night

or you, brother, your gait
shuffled by the disease
that one day not so distant
has claim on you

or you, dearest, your mother’s
ship long since having left port
on a tide of dementia and you
on the shore still waving
safe journey, safe journey…

and so I watch the insults
pile up and give them names,
like “Arthur” for arthritis, “Nolan”
for no language as I search
for a lost word, “Stenny” for stenosis
when my legs don’t work quite right.

All this we might call aging,
these losses one by one,
or we might call them small deaths,
a collective prelude, as if one’s own demise
will be the symphony of all symphonies.

Previously published in Red River Review

Hagop Merjian: Casting Nets: Gulf of Akaba: Sinai

I saw that he belonged to this sea,
To water, and salt and the flesh of this
First water, and he preyed on it not
With steel and lever, engines and matrix.
Only net.

Witnessed his arachnid fingers, fretting, ·
Sunbrowned tentacles, spinning, spooling
The gossamer web in the lustrous jade of dawn
Light, casting, over-casting, hurling -
Sending with long-limbed lean arcs, the
Small baitfish, squiggling, spine-hooked, out
Over, above, blinding the claw of the sun,
Plop, into the shoal of a million silver sard.
On the edges, lurking, hungered the Akaba 'cuda.
Eel-like arrowed magic, lank teethy snout
Longer than his wrestler's shank body,
Taunter, sporting devourer, feasting on the
Leaping frenzy of the netted school: lambent razor.

It was punishment seeing this gleaming muscle
Lose its invisibility and come to us: taken body.
What was a scream on a line held with blood-cut hands
Took on the shame of shore life: the angry, futile throbbing.

Fearful lest that saber-mouthed rapier-sting
Slash at the gloat of the sun and his hands,
The old Arab split the darted snout, pressed
One jaw, then the other, slow, firm and deathly bray,
Until top, then bottom, cracked and broke on
The trunk of the palm log washed up at his feet.

That done, he began to sing. Or pray.

Ana Arzoumanian reading in New York City

ASA Announces 8th “Arthur Halvajian Memorial” Armenian Poetry Competition

Providence RI —The Armenian Students Association, Inc. is delighted to announce the start of its 8th annual poetry competition. As in the past years, the ASA, Inc. is partnering with the Armenian Poetry Project for the writing competition named in memory of Arthur Halvajian, a trustee who led its Board in sponsoring the first competition.

"In the past, we have enjoyed reading about the winning entries and look forward to reaching out to even more communities in North America" said Alice Movsesian, a member of the ASA, Inc. Board of Trustees as well as its liaison to the competition’s organizing committee.

ASA National Board Vice President M. Manoog Kaprielian, a staunch supporter of poetry, believes in its power to heal communities and individuals who have settled throughout the United States and Canada.

The Armenian Poetry Project, led by poet Lola Koundakjian, is a research and documentation site for 19th to 21st century Armenian poems and related topics. Currently containing over 3000 poems, it celebrated its 12th anniversary in April.


APP has a worldwide following and releases poems through RSS feeds, Twitter and podcasting.

Rules:

All individuals of Armenian descent, residing in the United States and Canada are invited to submit their work, in English or Armenian for the competition.

• Poems must be original, unpublished and not accepted for publication. 
• They should be written in English or Armenian and not exceed 50 lines.
• Only one original unpublished poem per individual may be submitted.

The deadline for submissions is November 1, 2018; winners will be announced by the jury in December 2018.

Entries should be e-mailed by November 1, 2018 to ArmenianPoetryProject@gmail.com with the subject heading "Halvajian ASA/APP Poetry competition".

The competition groups submissions into three categories; students (ages 12-17), college age (ages 18-22), and adult (ages 23 and older).

A top prize will be awarded for each of the categories in the amounts of US $75 (students), $125 (college age), and $300 (adult).

Each poem submitted by students must be accompanied by the author's full name, age, home address/telephone number, school name and sponsoring teacher's telephone number.

College and adults only add age and contact information.

To learn more about the Armenian Poetry Project visiting http://armenian-poetry.blogspot.com.

The Armenian Students' Association of America, Inc. encourages educational pursuits by Armenians in America and the raising of their intellectual standards, providing financial assistance in the form of scholarships to deserving Armenian students, developing fellowship among them, cultivating in them the spirit of service in the public interest, and acquainting them and the entire American community with Armenian culture.

Alan Whitehorn: Traveling Slower

As I gaze out upon the large intercity expressway,

I know all too well that I am no longer speeding in the fast route.

I am now in the slow lane.

But at least, I am no longer stopped in the parking lot.

And the old engine is still running,

although I can hear creaking sounds that have never be present before.

I just hope the car body and engine hold up a little further.

I still have a long way I want to go.

Diana Der-Hovanessian: Lilac Sunday

Let us agree to meet
here some winter
when the park

gates are locked,
and the arches thinned
of their vaulting green

to climb the wall,
thaw the icicles
and watch the rain

like flowering
cherry and lilacs
that kissed your hair;

some winter
when the fog is heavy,—
to return to this light.

"Lilac Sunday" by Diana Der-Hovanessian, from The Circle Dancers. © The Sheep Meadow Press, 1996

Rupen Khajag: Chip Away

Chip away
At the stone that is life
And see what may lie
At the core,
Deep inside.
See what may come,
What may be
Once you are done
Scraping away
Scratching the surface.
Be the first
To touch your creation
To see the secrets
Stuck inside
All this time.

It is yours.
It is you.

You are a memory
Etched in stone.

Rupen Khajag, 2018


Rupen Khajag is a Canadian-Armenian poet. This work appeared in the Armenian Weekly.

Յովհաննէս Ասպետ։ ԱՆԶՈՒԳԱԿԱՆ ՔԵՐԹՈՂԸ

Մ. Մեծարենցի 64 - որդ մահուն յիշատակին.

ԱՆԶՈՒԳԱԿԱՆ ՔԵՐԹՈՂԸ

Կեանքդ ապրիմ մեռնիմ ծաղիկին նման էր.

Քու անհաս երազիդ խորքերէն մեղմահոս

Ծորան գուսանի երգեցիք սիրոյ տաղեր, 

Ծիածանի նրբագեղ ցոլքեր երկնահոս: 

Հոգեվառ քու նուագիդ յուզումն աղու, 

Անոր լարերը պիտի հնչէն առյաւէտ, 

Ո՜վ անկրկնելի հմուտ արուեստագէտ,

Դուն թարգմանը՝ զգայուն հոգիներու: 

Յովհաննէս Ասպետ

Սիրելի Լօլա, սիրով եւ հաճոյքով կը նուիրեմ Անզուգական Քերթողը բանաստեղծութիւնը Հ. Բ. Հ. -ին. 04 Յուլիս 2018-ին Մ. Մեծարենցի մահուն 110-որդ տարեդարձի կապակցութեամբ. Վերի բանաստեղծութիւնը Մ. Մեծարենցի անմահ յիշատակին ձօնած եմ 11/1972-ին. Կը յուսամ որ Հ. Բ. Հ. ի ընթերցողներուն գրական հաճոյք պիտի պատճառէ. Տողերուս գրողը՝ քեզ կը բարեւէ Յովհաննէս Ասպետ

Տաթև Չախեան։ Սարերում քայլում է ուղտը...

Սարերում քայլում է ուղտը՝

կուզիկ,

լղար,

բազմաչարչար,

բեռան տակ կքած,

արևից խանձված,

անատամ,

հոգնած,

փայլուն ճառերից գլուխն ուռած,

մտքով՝ Անթալիայում ծովափին պառկած...



Ուղտից աջ կրակում են:

Ուղտից ձախ կրակում են:

Ուղտից վեր տեղում չեն:



Ուղտին գնդակ չի դիպչում,

որովհետև... ի՞նչ իմաստ ունի...

Ու ինքն արդեն թքած ունի,

որովհետև ուղտ է,

որովհետև շուրջն անապատ է,

որովհետև ուղտապանը չկա ,

որովհետև կրակում էին...



Հ. Գ.

Տառաճանաչ ուղտին անապատ չեն քշում:

Փամփուշտ խնայելու համար նախ բարձով կոկիկ

փակում են քիթ-բերանը:

Անապատի թվացյալ ազատությունը

չանապատի բացակայությունն է:

Հալումաշ ուղտի անատամ բերանը

մի չորացած բան են գցում,

որ նա ծամելով տարված չնկատի,

որ շուրջը կրակում են...

© 2018 Tatev Chakhian

http://www.tatevchakhian.com

Տաթև Չախեան։ Լեռներով շրջապատված ճահճոտ լճում...

Լեռներով շրջապատված ճահճոտ լճում

ապրում ենք ես ու երկու-երեք միլիոն ծանոթ ձուկ։

Ծովի մասին լսած բիձեքը վաղուց մեռել են։

Ժայռերը չեն շարժվում. հարմարվել ենք։

Ու մենք ձանձրանում ենք առավոտյան,

ու մենք ձանձրանում ենք կեսօրին,

մինչև գալիս է հյուրն ու մի տափակ քար գցում ջուրը։

Մենք՝ հուզմունքից շնչակտուր, թպրտում ենք,

ցատկոտում վեր-վար, բերանքսիվայր

լողում՝ շուրջպար բռնած, ոլոր-բոլոր-մոլոր,

պարուրաձև, գլանաձև, ձվաձև։

Ու մենք ձանձրանում ենք երեկոյան,

ու ձանձրանում ենք գիշերը...

Բացվում է օրը, ու սպասում ենք հյուրին։

Տաթև Չախեան



© 2018 Tatev Chakhian

http://www.tatevchakhian.com

Introducing to our APP audiences: TATEV CHAKHIAN

Tatev Chakhian is an Armenian poet and visual artist, born in Yerevan and currently living in Poland.

In 2016 she published her first volume of poetry titled “unIDentical” which was nominated for the 2018 European Poet of Freedom – the 5th edition of the Literary Award of the City of Gdansk and was published in Polish.

Selections of Tatev's poetry have been translated into various languages and published in anthologies and literary magazines in Austria, Poland, Iran, Russia, Nagorno Karabakh.

In 2016 Chakhian received the annual Obywatelska Polish magazine and the Polish literary award from Dionis Maliszewski. In Armenia, she was honoured with the Sahak Partev first literary prize from Catholicos Garegin II and the literary award of the first lady of Armenia.

She has participated in Poeziefestival Berlin, 2012; Literary Ark, in 2013-2014; and European Poet of Freedom 2018 literary festivals.

Tatev is the editor of www.iranliter.com which showcases translated contemporary Iranian poetry. She works as a teacher, editor and translator.

Her website is http://www.tatevchakhian.com

Quote for the month of May 2018

«Նոր է, նոր, նոր որ անհիմ
Այս հողերէն, թօթուելով մեր կեղծիքները բոլոր,
Այս քաոսէն կը ծնիմ։»

-Տեղատուութիւն եւ Մակընթացութիւն
Նիկողոս Սարաֆեան

It is as new, new, new, that from these foundationless
grounds, shaking off all our fictions,
I am born out of this chaos.

-Ebb and Flow
Nigoghos Sarafian

Translated by Hagop Gulludjian

The independence of the Republic of Armenia was declared on this day 100 years ago

Artsakh

"We Are Our Mountains"

Land-locked island, stye.
You always turn up

in the same idiot’s
eye. The same idiots

who don't get the most
idiotic thing

about you: You were once
Armenian, you are

Hye–

that is, wherever
you are cut off,

scattered, exiled
and/or broken,

wherever you are disenfranchised,
and/or dismembered,

you do and you do not die. You stay put,
and by staying put

—in your mountains,
as in your mass graves— 

you are re-
     membered,

and you multiply.

May 28, 1918-May 28, 1993

Zareh’s poem, composed for the 75th anniversary of the founding of the first Republic of Armenia, was written during the height of the Nagorno-Karabakh War. 

Arpine Konyalian Grenier reading in NYC

SATURDAY MAY 19, 2018 

FROM 4:30 - 6:30 PM 

ARPINE KONYALIAN GRENIER & MINA ZOHAL

Arpine Konyalian Grenier was born & raised in Beirut, Lebanon after the post-Ottoman era induced French rule of the region ended. Four of her collections have been published, another is forthcoming; recent work is at Journal of Poetics Research & Barzakh. She lives & writes in LA.

Mina Zohal is an Afghan American writer living in the United States.

AT THE ZINC BAR

82 WEST 3rd STREET

BETWEEN THOMPSON AND SULLIVAN STS. 

NEW YORK CITY 

$5 admission goes to support the readers 

Curators: 

The Segue Reading Series is made possible by the support of The Segue Foundation. For more information, please visit www.seguefoundation.com or call (212) 614-0505.

Curators: 

APRIL-MAY: Ana Božičević & Mel Elberg

These events are made possible, in part, by the New York State Council on the Arts with the support of Governor Andrew Cuomo and the New York State Legislature.

http://zincbar.com/

APP's 12th anniversary!

Yesterday was APPs 12th anniversary.

We have celebrated it, as we often do, quietly, reading poetry and happy to have achieved a few key points. 

We remain the only website providing audio and text RSS feeds of poems written by Armenians, as well as contemporary authors on Armenian subject matters. 

We continue providing all internet surfers free access to the webpage and audio downloads 24/7/365 via RSS, Twitter and iTunes.

We invite you to join our readers in celebrating APP's broad spectrum:
- independent research of the best Armenian poetry we can find  
- gems by authors from the 19th century to the present
- introduction to out of print books, periodicals and digitized archives
- an index by authors and countries
- experimental works by contemporary authors
- introduction of budding authors, including the APP/ASA poetry competition winners, now in its 8th year
- different languages of expression, mostly Armenian, English or French, with translations provided whenever possible

This project is curated and produced by Lola Koundakjian in New York. To contact APP, send an email to: ArmenianPoetryProject[at]gmail[dot]com.

If YOU ENJOY this website, please consider making a donation via Paypal.com by clicking on the button below. Your donations help maintain the audio website, buy books and replace equipment for the recordings as well as research in libraries. 

հայերէն՝ To view the Armenian characters, setup your browser to view UNICODE (UTF-8) as the character's encoding.




This is a feedburner validator

Յովհաննէս Ասպետ ՄԵՐ ՆԱՀԱՏԱԿՆԵՐՈՒՆ

Ո՜վ Տէր Աստուած,
Մեր նահատակներու
Տառապանքին,
Պաղատանքին,
Ցաւին ու վէրքին,
Անոնց աղօթքի,
Վերջին յոյսին,
Տաժան մահուան,
Անյաղթ հաւատքին
Իրենց լաց ու կոցին մէջ,
Քու արիւնագամ
Խաչին բարձրացան,
Քու ցաւին միաձայն,
Իրենց վերջին շունչով,
Աղերսական կանչերով,
Աղաղակեցին քեզ.
Աստուա՜ծ իմ, Աստուա՜ծ իմ,
Ինչո՞ւ մեզ թողուցիր:

Յովհաննէս Ասպետ

Այս բանաստեղծութիւնը լոյս տեսած է Ֆրանսայի Բանբեր պարբերաթերթի Մարտ-Ապրիլ 2017 թիւին մէջ

ՅԻՇԷՔ Hishek: Armenian Writers on Armenian Genocide Remembrance Day

Tuesday, April 24 at 7 PM - 9 PM

Babycastles, 145 W 14th St, New York, New York 10011

🇦🇲🇦🇲🇦🇲

Alina Gregorian
Christopher Atamian
Aida Zilelian
Lola Koundakjian

🇦🇲🇦🇲🇦🇲

Alina Gregorian is a poet and artist, and author of the chapbooks Flags for Adjectives (Diez) and Navigational Clouds (Monk Books). Some poems can be found in Boston Review, Prelude, BOMB Magazine, among others. Alina lives in Brooklyn, NY and can be found here alinagregorian.com.

Christopher Atamian is a writer and creative producer of Armenian and Italian background and the grandson of Armenian Genocide survivors. He studied comparative literature as an undergrad at Harvard; television and film production at USC Film School and international marketing at Columbia Business School. Apart from creative endeavors and professional activities as a senior executive in leading media companies and consultancies (ABC, Ogilvy & Mather, Hill + Knowlton Strategies), Atamian has concentrated on community activism. He is the former President and a current board member of AGLA New York, and in 2004 founded Nor Alik, a non-profit cultural organization responsible for producing the First New York Armenian International Film Festival. Atamian also co-produced the OBIE Award-winning play Trouble in Paradise in 2006, as well as several music videos and short films. He was selected for the 2009 Venice Biennale on the basis of his video Sarafian’s Desire and received a 2015 Ellis Island Medal of Honor. He continues to contribute critical pieces to leading publications such as The New York Times Book Review, The Huffington Post, SCENES Media and The Weekly Standard. His first book of poetry A Poet in Washington Heights was published this year by Nauset Press and awarded the 2017 Tölölyan Literary Prize. He was born and still resides in New York City with his dog Chip.

Aida Zilelian is a New York City writer. Her novel THE LEGACY OF LOST THINGS was released in March 2015 (Bleeding Heart Publications) and was the recipient of the 2014 Tololyan Literary Award. Her stories have been published in over twenty-five journals and several anthologies. She has been featured on NPR, the New York Times, the Huffington Post, Kirkus Reviews, among other radio and print platforms. She is also the curator of Boundless Tales, the longest-running reading series in Queens, NY. She recently completed her second novel, The Last Echo Through the Plains. Her short story collection These Hills Were Meant for You was shortlisted in the 2018 Katherine Anne Porter Prize.

Lola Koundakjian is a regular reader in New York City and has appeared in four international poetry festivals. She curates a poetry reading series at the Zohrab Information Center in midtown Manhattan, and since 2006, has promoted Armenian culture with texts, translations and audio for the Armenian Poetry Project. She is the author of The Accidental Observer (2011 USA) and Advice to a Poet (2014 Peru; 2015 USA). Her work has also appeared in journals and anthologies on three continents. www.lolakoundakjian.com

Shahé Mankerian: The Last Mosque (video)

“The Last Mosque” on Vimeo: https://vimeo.com/264970774?ref=em-share

The Last Mosque, on the Visible Poetry Project
Animated by Laura N-Tamara
Poem by Shahé Mankerian

Visible Poetry Project pairs 30 poets and filmmakers to collaborate on short films for the month of April - National Poetry Month!

Յովհաննէս Ասպետ։ ԱՍՏՂԻ ՄԸ ՏԱԿ

Ձօնուած Ժօաննային

Յեղ իմ երբեմնի խոհերուս մէջ թախծոտ,
Մենաւոր կայներ կը խորհէի անձկանօք,
Յուշիկ դու եկար իմ մօտը՝ քու խանդոտ,
Սիրող սրտով սփոփելու սրտիս մորմոք:

Մենք աստղի մը տակ եկեր ենք գով գովի,
Անքակտելի սիրով մը սիրեր ենք զիրար,
Դուն ընծայեր ես ինձ քո՛ւ սիրտը կորովի,
Երկնային կայծ մը հրկիզեր է մեզ իրար,

Այն օրէն ի վեր մեր սիրտը ընդմիշտ կ՛այրի:

Յովհաննէս Ասպետ

Poetry reading in Los Angeles

Albert Kapikian: The Foolish Professor (A Double Sonnet)

Now looking up, taking roll, I hear them:
My own two voices (my own forked tongue.)
Am I taking roll or taking names? Starting to lecture
I begin to face them down (my two false choices).

I know there is so little I can convey
yet so much upon which I can insist—
There is the face that can profess
(But that face is false, that face I should resist) 

Yet that face is my form of redress
(Damn all those teachers who taught me what,
not how, to think—!)
I worked hard to get here. So now I get to stress
what I think is right, what I know is wrong. 

(Let them gorge themselves on what I think) 

Let them learn to memorize my song.

My other face is a face to confess
that they cannot find (with a map anyway) 

what I cannot tell them how to possess—
that all I really am
is my syllabus, my opening words
to the class, my ability to inspire others
to the life I have not had—
that I am here to let them go into the places
I cannot map because I cannot, because I could not, 

because I did not learn
how to go—

For now I choose to rule (and play the fool)
As a professor there is nothing I do not know.

This poem appeared in VOLUME 26 2017/2018 of CEAMAG, JOURNAL OF THE COLLEGE ENGLISH ASSOCIATION MIDDLE-ATLANTIC GROUP

Գրիգոր Զօհրապ։ ԶԱՏԿԻ ԱՌԹԻՒ

Անկիւն մ'ունիմ սրտիս մէջ ուր՝
Կ'առանձնանամ ամէն ատեն,
Վերհիշումներ երբոր տըխուր
Երկրէն զիս պահ մը կ'անջատեն։

Հոն` կը կենամ ես ծնադիր
Ինչպէս առաջքը խորանին,
Եւ ուր միայն կը ծաղկի իր
Կէս սուգին մէջ եղրեւանին։

Հոդ շարուած են իրարու մօտ
Մութ փոսերը իմ իղձերուս,
Յիշատակներ` հիմա աղօտ,
Անուններ` զոր չըսէր լեզուս։

Խոլ տենչանքներ, թռիչք անհուն
Զոր ձեռքովըս տուի հողին,
Մեռելներ` զոր ուրիշներուն
Պէս հարութեան յոյսը չունին։


Գրիգոր Զօհրապ

1908 Group picture of Armenian authors, translators, musician and painter

Clockwise from upper left: Kevork Pashinchaghian (painter), Ghazaros Aghayan, Archag Tchobanian, Hovhannes Tumanyan, Komitas (composer and ethnomusicologist), Avetik Isahakyan, Vrtanes Papazian.

Յովհաննէս Թումանեան։ Մարտը

Այս խենթ ամսուն Մարտ կ'ըսեն,
Հանգիստ չունինք երեսէն,
Օր մը ուրախ մեղմ օրիկ,
Միւս օր անձրեւ փոթորիկ.
Առաւօտուն պայծառ օդ,
Կէսօրին մութ է անձրեւոտ:
Մէկը հագած է սպիտակ,
Մէկն ալ հագած է կանանչ,
Հոս կը խնդան հոն կու լան,
Ասանկ ալ խենթ բան կ'ըլլայ։

Դանիէլ Վարուժան։ Կարօտի Նամակ

Կը գրէ մայրըս.- «Ո՜վ իմ որդեակս պանդուխտ,
Դեռ մինչեւ ե՞րբ պիտ՛ անծանօթ լուսնի տակ
Օրերդ անցնին դեռ մինչեւ ե՞րբ հէգ գլուխդ
Ես չսեղմեմ լանջքիս տակ:

Հերի՛ք օտար սանդուղներէ ելլեն վեր
Ոտքերդ՝ որ օր մ՛ափերուս մէջ տաքցուցի,
Հերի՛ք ալ սիրտդ՝ ուր իմ ծիծերս եմ պարպեր,
Դատարկ սըրտէս դուրս հիւծի:

Ջահրակին տակ թերեւս աշխատ յոգներ են.
Կ՛հիւսեմ պատանքս ա՛լ ծամերովս ըսպիտակ.
Ա՜խ, քեզ տեսնեն անգամ մ՛աչքերս ու փակեն
Թող հոգիս ա՛լ իրենց տակ:

Դըրանս առջեւ կը նստիմ միշտ տխրալիր,
Լուր կ՛ուզեմ վրադ ամէն կռունկէ՝ որ կ՛անցնի,
Այն ճիւղըն ուռի՝ զոր քու ձեռքով տընկեցիր,
Վըրաս կ՛ընէ հովանի:

Իրիկուննե՛րը զո՛ւր դարձիդ կը սպասեմ.
Կու գան կ՛անցնին գիւղին քաջե՛րը համակ.
Մշակը կ՛անցնի, կ՛անցնի կովարծը վըսեմ.-
Կը մնամ լուսնին մինա՜կ:

Աւերակ տան մէջ անտերունչ եմ թողուած.
Մեր շիրիմիս, միշտ օճախիս ծարաւի.-
Կրիայի մը պէս՝ որուն աղիքն իր կոտրած
Պատեանին դեռ կը կըցուի:

Եկո՛ւր, որդեա՛կ, հայրենի տունըդ շէնցո՛ւր:-
Դուռն են կոտրեր, մառաններն ո՛ղջ դատարկեր:
Կը մտնեն ներս լուսամուտէն ջարդուփշուր
Գարնան ամբողջ ծիծառներ:

Այն բազմաթիւ հօտէն, գոմին մէջ, եղո՜ւկ,
Մընացեր է խոյ մը միայն քաջարի՝
Որուն մայրն օր մ՛ - յիշէ՛, որդեա՜կ - դեռ գառնուկ,
Կերաւ ափիդ մէջ գարի:

Թեփով բրընձի եւ առուոյտով պատուական
Սընունդ կու տամ արդ անոր պերճ դըմակին.
Տօսախ սանտրով կը սանտրեմ բուրդն աղուական.-
Ան զոհ մըն է թանկագին:

Դարձիդ՝ պճնած վարդերով գլուխն իր համակ՝
Պիտի մորթեմ կեանքիդ համար ծաղկատի.
Իր արեան մէջ պիտի լուամ, քա՜ղցր որդեակ,
Ոտքերդ յոգնած պանդուխտի։»-

ԴԱՆԻԷԼ ՎԱՐՈՒԺԱՆ, Ցեղին Սիրտը, 1910, Կոստանդնուպոլիս

Esther Heboyan reading in Florida, March 14, 2018

Varujan Vosganian reading in New York

Diana Der-Hovanessian: SALT

There was no need long ago
to perspire. And salt
had not been discovered.
It took medieval pain
and pressure, the worry
over fate and free
will to make man sweat.
Then salt crystallized and those
who discovered it lived
in an Armenian village called Koghb.
Even before that day
the Greeks in books of alchemy
labeled salt, sal armenicum
in deference to the origins of
alum, malachite, and lazulite.
Along the river Vardamark,
along the Arax and Akhurian
through the valley Aghto
traders came, by oxcart
and caravan along Salt Road
to the mines
of Nakhijevan, Keghzvan
from the west
until the railroad’s time.
From the east another horde
decided there might be
a better way to speed
the supply
by making the Armenians
weep and weep.

II
But do not think salt came
from Armenia because
it was the land of tears.
Tears come from laughing too.
Salt is what is left
when the sea recedes,
when the flood subsides.
It is what is left
when passion is eased
to coat the face of calm.
The same salt that flavors
the table sweetens the breath,
causes the blood to rise, spoils
the pilaf and brightens the smile.
Salt that eats the heart
can erode the sun.
When you throw it over
your left shoulder to blind
the eye of Bad Luck
invite Good Luck to your table,
and say with the Armenian poets
“Hey, djan,
let us toast one another,
the dispersed;
but don’t let the salt
of longing close our throats
with thirst
Hey, djan,
our differences, like salt
flavor what we eat.
But let us not consume
more salt than meat.”

"Salt" first appeared in AGNI

Diana Der-Hovanessian: ANGEL IN SOMERVILLE

Once Sona gave me an angel. Or I should say
a drawing of one sprinkling stars
like snow, inscribing it, "Diana scattering
light."  Not mother, not mommy, not mom —
she used my name.  I taped it to the door
of her old room and there it stayed until

it came to life today.  Walking in Somerville
I saw a woman in an empty parking lot
scattering crumbs St. Francis style
to swarming pigeons at her feet,
Sona’s angel strewing stars, chatting as regent,
angel, queen, — bag lady no more, but mother
feeding her children, dispensing grace.

Diana Der-Hovanessian: May 21, 1934 – March 1, 2018

Diana Der-Hovanessian, poet, translator, and long-time member of a vibrant Armenian community, President of the New England Poetry Club, passed away on March 1st, 2018. 

She was twice a Fulbright professor of American Poetry and the author of more than 25 books of poetry and translations. She had awards from the National Endowment for the Arts, Poetry Society of America, PEN/Columbia Translation Center, National Writers Union, Armenian Writers Union, Paterson Poetry Center, Prairie Schooner, American Scholar, and the Armenian Ministry of Culture. Her poems appeared in Agni, American Poetry Review, Ararat, CSM, Poetry, Partisan, Prairie Schooner, Nation, etc., and in anthologies such as Against Forgetting, Women on War, On Prejudice, Finding Home, Leading Contemporary Poets, Orpheus and Company, Identity Lessons, Voices of Conscience, Two Worlds Walking, etc.

We will miss Diana's voice in our community. 

Աստուած Հոգին Լուսաւորէ։

Literary quote for February 2018

Որովհետեւ դեռ հեռո՜ւ է օրն այն
Երբ գայլն ու գառնուկ սիրո՜վ կ՛արածին...։

«ԶԱՆԳԱԿՆԵ՜Ր, ԶԱՆԳԱԿՆԵ՜Ր…»
Ռուբեն Սևակ

Սիլվա Կապուտիկեան։ ԽՌՈՎՔ

Հերի՛ք այս ցաւը,
Այրող, հատնեցնողայս շաքարախտը,
Յոգնե՜լ եմ արդէն...
Ո՞վ լցրեց իմ մէջ
Երկար իր ճամբին պակսած, ծանրացած

Այս հին արիւնը,

Որ երակներս նրա խուլ բեռից նւուա՜ն անդադար, 

Ազատեցէ՛ք ինձ իմ իսկ արիւնից,
Ծանր արիւնը ծանր ջրից էլ դժուա՜ր է կրել...
Ո՞վ ինձ անիծեց ծնուել հենց այստեղ 

Այս եսակենտրոն Մասիսի հանդէպ,
Որ հոգիս անվերջ թպրտայ նրա ուղեծիրի մէջ 

Ու վերադառնայ նրան, միշտ նրա՜ն,
Յոգնե՜լ եմ նրա քար սառոյցներին գամուած մնալուց, - 

Արձակեցիք ինձ, ես Արտաւազդ չե՜մ...
Ես է լ եմ ուզում քիչ թեթե՜ւ ապրել.
Ես է լ եմ ուզում Եւայի նման 

Մանկօրէ՜ն, անխո՜հ 

Տրուել արգելուած պտղի հաճոյքին 

Եւ գէթ մի վայրկեան վտարել ինձնից 

Աստծուն պատասխան տալու երկիւղը...
Ես է՛լ եմ ուզում թռչունների պէս 

Միայն ի՛նձ համար, ի՛նձ համա՜ր երգել.
Երգել բերկրանքի՜ց,
Որ ամէն տողս` ջրհորի խոնաւ պարանի նման 

Անվերջ չսուզուի հայոց ղարերի խաւար յատակը 

Եւ երգիս դոյլը լցուած չլինի~ լաց ու արիւնով...
Հերի՛ք է, հերի՛ք.

Ուզում եմ միայն, միայն մaրդ լինել, պայծառ բանաստե՜ղծ, 

Ծիածանի պէս ժպտո՜ւն, անխտի՜ր
Գրկել տառապած իմ հողագունդը, -
Եւ, ո՛չ, չթեքել, երես չթեքե՜լ
Մարմարա ծովի շողում կապոյտից։
Անձրեւի նման տեղալ աշխարհի բոլոր դաշտերին,
Եւ չկսկծալ, որ Արտամեդի չոր խնձորենուն

Լաց իսկ ցօղելու իրաւունք չունե՜մ։
Շիտակ գոհութեամբ իմ սիրտն ու ձայնը 

ՏալՆիւրենբերգեան արդար ատեանին,
Եւ ծառս չլինել՝ այն աններելի ներմանը ի տես,
Որի շոյանքից ժանտերախ մահը դառնում է մահիկ, 

Որովայն պատռող վայրի եղջիւրը ղառնում լուսնեղջիւ՜ր... 

Ուզում եմ շոյող երաժշտութեան պէս 

Դիւթուել այլաբառ խօսքի քաղցրութեամբ,
Եւ չնեղսրտել, չխոցուել անվերջ, որ նոյն շուրթերը 

Հայրենի ազնիւ բարբառի հանղէպ 

Հա՜մր են, անհաղորդ։
Ուզում եմ մանկան զուլալ հաւատով,
Բուռն, անվերապահ
Բաց անել հոգիս այլազգի դրկից-բարեկամի ղէմ,
Ուրիշի լեզուից հասկանալ միայն բարի բառերը,
Եւ չպղտորուել, եւ չկարմրել ուրիշի տեղակ,
Երբ այդ նոյն պահին սնափառ մէկը 

Անմիտ մի ջանքով ու փոքրոգօրէն 

Ճգնում է խեղել ճշմարտի ղէմքը՝ 

Հաստուած դարերո՜վ,
Երկաթագրերով,
Փորագրածքարի՛ն, կնքածքարերո՛վ...
Ես էլ եմ ուզում

Զտուե՜լ, խաղաղուե՜լ,

Հասնել դաշնութեան,

Լայն մի կշռոյթով չափել տիեզերքի անհունութիւնը,

Եւ էլ չնայել հողին, քարտէզին, ուր սահմանները

Կտրում-հատում են

Կենդանի մարմնի նեարդն ու երակը։

Ես էլ եմ ուզում

Աստղագնացի հետքերով գնալ,

Լիաթոք ցնծալ գալիքի մարղու աստղային բախտով,

Եւ, ոչ, չյիշե՜լ,

Որ աստղերի պէս ցանուցի՜ր ենք մենք,

Որ միջաստղային ո՛չ մի երթուղի 

Մեզ չի՜միացնի,

Չի՜հաւաքի մեզ...

Հերիք է, հերիք, հերի՜ք այս ցաւը.

Ինքսինձնից պարպուել,

Ինքսինձնից փրկուել,

Հեռանա՛լ, գնա՛լ, մեկնե՜լ եմ ուզում...

... Ախ, այս քարերը,

Այս խեղճ քարե՜րը,

Որ լոմէն քայլիս ոտքիս են ղիպչում,

Լքուած որբի պէս կախւում փէշիցս, -

Եկէք սրբե՜մ ձեր խանձուած այտերի լացախառն փոշին...

Ա՜խ, այս գրե՜րը,

ժայռին, խաչքարին, մագաղաթներին, աւեր սիւնն ի վար Սրբօրէն խաչուած,

Անքէն գրե՜րը, -

Ես ծնուածօրից նրանց ծնրաղիր,

Իմ լուռ աղօթքը դեռ չե՜մ աւարտել...

Ա՛խ, այս ձայնե՜րը,
Գողթան լարերից ալիքներ առած
Եկած– ինձ հասած այս հին ձայնե՜րը.
Հացի համ ունեն,
Սիրոյ շող ու շաղ
Եւ խունկի բուրմունք.
Գալիս են, փռւում, շրջափակում ինձ,
Ցորեն արտի պէս բարձրանում-կանգնում,
Կտրում են ճամբաս, գգւում են ղէմքս, փարւում ականջիս՝
«Արի՛, եար, արի՜, ես քեզ ի՜նչ արի»...
Ա՛խ, այս կարօտը,
Հայի կարօտը, անթարգմանելի՜ն,
Ես ինչպէ՜ս ճեղքեմ այս թանձրութիւնը.
Ու թէ ճեղքեմ էլ՝
Նոյն այղ կարօտի անվերջ կարօտը
Ուրիշ ափերում, ուրիշ ունկերի, ուրիշ մի լեզուով
Ինչպէ՜ս մորմոքամ...
Եւ Երեւանը,
Այս Երեւա՜նը,
Ինձ կեանք պարգեւած,
Իմ կեանքը առած,
Իմ մա՛յրը, որդի ն, իմ ապաւէ՜նը։
Ուրիշ որտե՞ղ է
Յարութեան հրաշքն այսպէս նիւթացած,
Քար ու գոյն դարձած եւ կոթողացած
Յայտնուե՜լ մարդուն։
Ես՝ այղ հրաշքի խորքն ու բերկրանքը
Օղի պէս շնչող, -
Այդ հրաշքից դուրս՝
զԾուխ ծխանի եւ զառաւօտը Նաւասարդի
Ինձ ո՛վ, ո՜վ կտայ...
Եւ վերջապէս նա,
Ինքը՝ Մասի՜սը.
Թէ մէկ՝ բարձրացած,
Մի եօթն այդքա՛ն էլ գետնի խորքն իջած,
Բազմաշերտ, խրթին մեր էութի՜ւնը -
Յաւերժ Մասի՜սը։
Հարաւ-Հիւսիսից, ե՛ւ արեւելքից, ե՛ւ արեւմուտքից
Բոլո՜ր կողմերից իմ հանդէպ ծագող
Արշալոյս է նա,
Լոյսի աւազան,
Որ ամէն մի պահ, ամէն նայելիս
Մկրտում է ինձ իր կապոյտի մէջ,
Մաքրում, նորոգում...

Մեղայ՜ ձեզ, մեղայ,
Սրբազան իմ լեռ, իմ ծանր արիւն, իմ ճակատագիր,
Խռովքիս համար ու ընդվզումիս
Բիւր անգամ մեղայ՜...
Այն ո՞վ չգիտէ,
Եթէ ճչում են՝ ցաւից են ճչում,
Աչքը շրջում են՝ լոյսի ուժից վեր պայծառութիւնից,
Վանում են իրար հանղիպման թափի՛ց,
Փախչում են միայն անհուն, անհաշիւ, ղժուար սիրելուց,
Եւ ընդվզում են, երբ անհնա՜ր է լինում ւիախչելը,
Երբ անհնար է լինում միանա՜լ...

Երկիր Հայաստան,
Դու ղժուար իմ սէր, իմ սուրբ կապ ու գիր,
Թէ մէկ հեռանում՝
Հազար ճամբայով ետ եմ գալիս քեզ,
Թէ մի պահ պոկւում՝
Անկումի ահից հազար ձեռքերով քե՜զեմ պլլւում,
Թէ մի հեղ լռում՝
Հազար ճեդքերից նորից քո գովքն է
Դուրս ժայթքում թղթիս։
Երկի՛ր Հայաստան,
Քեզնից պարպուելը՝ առաւե՛լ է ծանր,
Քեզնից ազատուելն՝ անազատութի՛ւն...
Արդ ես վերստին
Իմ ծանր արեան բեռից խոնարհուած
Քո ծանր հողին,
Աչքերումս դեռ ընդվզումի պեծ, խռովքի ծուէն,
Մեղաւոր շուրթով մրմնջում եմ ես, -
- Ամէնի համար, ինչ տուել ես դու՝
Այս դժուար սիրուս, այս խռովքներիս, այս վէրքիս համար
Վերացումներիս, վեհացումներիս ու վառքիս համար,
Այս լիքը հոգուս՝ երգի չցամքող ակունքի՜ս համար,
Քեզ բիւ՛ր օրհնութիւն,
Միայն օրհնութի՜ւն...

ՈՍԿԻ ԵՐԱԿ, Քերթուածներու Հատընտիր, Կազմեց Սիլվա Եիւզպաշեան, Հալէպ, Բ. Տպագրութիւն, 2002

Levon Muradyan (1948-2018)

It is with deep sorrow that we received the news of the death of poet Levon Muradyan after a year-long battle with cancer.

Գրողներու միութեան Շիրակի բաժնին յօդուածը կը փոխանձենք հոս՝

ՏԻԵԶԵՐՔԻ ՄԱՍՆԻԿԸ

Ասում են՝ բանաստեղծները չեն հեռանում կյանքից, նրանք մոտենում են երկնքին: Երկիրն ու երկինքը՝ որպես հոգեվիճակ, ինչքա՜ն է երգել բանաստեղծ Լևոն Մուրադյանը՝ խոնարհ դպիրն ու ազնիվ մտավորականը, բանաստեղծ, որն, իր խոսքերով ասած, կարող է լինել պահի տիրակալ ու զգալ իրեն տիեզերքի մի մասնիկ:
Այս տարվա ապրիլի 28-ին նա կբոլորեր իր կյանքի ընդամենը 70-րդ գարունը:
Լևոնը ավարտել էր Վորոնեժի պետհամալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը:
ՀՀ փաստաբանների պալատի անդամ էր, ՀԳՄ անդամ՝ 2012 թվականից:
Հասցրեց հրատարակել բանաստեղծական յոթ ժողովածու՝

«Անքուն երակներ» 1992
«Տատանվող նժարներ» 1997
«Իրականության այցելուն» 2000
«Անձրևող հայելի» 2002
«Թվացյալ հեռուներ» 2010

Թարգմանվել է ռուսերեն և վրացերեն:

Ազնիվ հայորդու և տաղանդավոր բանաստեղծի հոգեհանգիստը տեղի կունենա հունվարի 21-ին՝ ժամը 18.00-19.00-ին, հուղարկավորությունը՝ հունվարի 22-ին՝ ժամը 14.00-ին, Գյումրի, Սայաթ-Նովա -3, բն. 11 հասցեից:

Ոչ ոք չգիտի,
Թե ո՛ր կանգառում
Ժամանակը կպատռի
Իր սև քողը
Ու կասի․
-Վերցրու՛ քաղցրությունս,
Վայելի՛ր, քանի կաս․․․
Թե ի՛նչ անակնկալ
Կյանքը կմատուցի,
Ոչ ոք չգիտի,
Ոչ ոք չգիտի․․․


ԼԵՎՈՆ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ

Մարուշ Երամեան։ ՏՕՆ

Կը հանես զիս խորքերէս
ինչպէս խեցի
խցուած ձայնով ալիքի

արիւնս իր հատիկներէն
կը լուաս
եւ լոյսին դէմ կը բռնես
աղուորութիւնը արեւին տեսնելու

նախատօնակ
կը բարձրանամ ցաւի հզօր մատներէն
մինչեւ քեզ

եւ թափանցիկ արիւնիս մէջ
քեզ կրած
ցաւատօնակ այդ օրը նոր
կը ծնիմ


 Մարուշ Երամեան, XX ԴԱՐԻ ՀԱՅ ՊՈԵԶԻԱ, Երեվան 2005

Յովհաննէս Ասպետ։ԿԱՐԵԿՑՈՒԹՅՈՒՆ

Զօնված Ժօաննային 

Դ.

Այդ կորած հին օրերում,

Հոգիս պաշտում էր նրան,

Հիմի տարիներ անց,

Ես ողբում եմ իմ ցաւոտ սրտի վրա.

Հոգուս անմտահաս խոհերի մէջ,

Իմ անխոհեմ վարմունքով,

Վատնեցի մեր երջանկությունը բոլոր,

Ու հետզհետե իմ երանության աղբյուրները ցամքան:

Ա՜խ, ընդարմացած ու հափրաքին,

Էլ երբեք չեմ ցանկանում արթնանալ,

Իմ սիրո երազների ամենագեղեցիկից,

Քանի որ նա տեվում է հանգիստ ու անվերջ.

Ես այս աշխարհում կորսրի իմ սիրո ճամփան,

Բայց իմ երազներում նա ապրում է հարատեւ.

Թող երկինքի հողմերը գան ու գնան,

Ո՜ր որ ուզում են,

Թող տեղափոխեն օր ու ժամանակ,

Բայց ն՝ա ինձ համար նույն աղջիկն է անփոփոխ:

Ո՛չ, չեմ ուզում արթնանալ,

Իմ հո՜յակապ երազից,

Քանի որ նրա լուսեղեն երազը լի է,

Սքանչելիքներով անմար,

Նրանք լուսավորում են իմ հոգին,

Որ ես անհույս ու անվհատ չմեռնեմ:

Յովհաննէս Ասպետ

Literary quote for January 2018

Բայց ի՞նչն է իմ ուզածս, ո՛չ ուրիշ բան, եթէ ոչ հաշտեցնել կեանքին գեղեցկութիւնը իր անհեթեթութեան հետ, գտնել հաշտութեան եզր մը մարդոց եւ իմ միջեւ, փրկել զիս մոռացումէն արուեստին շնորհիւ, վայելել համակրանք ու սէր, ապրիլ: Գրկել անձս, երբ ան կը քայքայուի, չտառապիլ մահէն: Եւ ահա հակում՝ մերթ զգայարանքներուս, մերթ իմացականութեան:


Նիկողոս Սարաֆեան

Ռուբէն Սևակ։ ԶԱՆԳԱԿՆԵ՜Ր, ԶԱՆԳԱԿՆԵ՜Ր…

Զանգակնե՜ր, բարի՜, բարի՜ զանգակներ,
Ի՞նչ բան կասեցուց ձեր գուժկան լեզուն,
Խօսք ելլել կ'ուզէ արիւնը վազուն...
Կը լռէ՜ք, բարի՜, բարի՜ զանգակներ։

Արդեօ՞ք, ձեր միսթիկ հագագն արոյրէ,
Ուր կեղե՜ւ կապեց աղօթքի փոշին,
Եւ ուր կ՛երազէ՜ր խունկի գոլորշին,
Յեղակարծ ցաւէն՝ անզօ՜ր կը լռէ՞։

Ո՛չ։ Ձեր դարաւոր հոգին պղնձի
-- Որ շա՜տ, շա՜տ յաճախ տեսեր է Բարին,
Յաղթուած Չարէն -- այժմ իր բարբառին
Ու իր Աստուծոյն վրայ կը կասկածի...։

Ա՜խ, որովհետեւ տեսա՜ք ձեր բարձրէն,
Հաւատաւորներ հազարով, բիւրով,
Ինկա՜ծ հեթանոս տապարով, բիւրով ...
Ձեր ոտքերուն տակ, երկիւղածօրէն...։

Ու ձեր գմբեթէն դիտեցէք անձա՜յն,
Թէ ինչպէ՜ս խնկոտ տաճարներու մէջ,
Ո՛րբ, կի՛ն, ծերունի՛, բոցերով անշէջ,
Իրենց Աստծոյն գահին զոհուեցան:

Բա՜յց... ։ Գիտէք նաեւ, թէ մեր դարաւոր
Դիակներու բուրգն ամպերէն անցա՜ւ.
Ու մեր արիւնի ժահրէն նեխեցաւ
Սրբութիւններու ծո՝յլ գունդն երկնաւոր...։

Արդ, ո՞ւր էք, չքնաղ խոստումներ խաչին.
Եղբայրութեան զո՜ւր բարբառներ, ո՞ւր էք։
Կրակ կը փսխէ հողն ամէնուրէք,
Գետերն արիւնո՜վ, դիակո՜վ կ՛ուռչին...։

Ու կ՛իյնայ այն որ կը ծնկէ վախով.
Զի թուրն աւելի արդար է խաչէն,
Զի կեանքն անո՛նց է միայն, որ քա՛ջ են,
Անո՛նց որ կ՛ապրին ուրիշի մահով...։

Որովհետեւ դեռ հեռո՜ւ է օրն այն
Երբ գայլն ու գառնուկ սիրո՜վ կ՛արածին...։
Թէ ապրիլ կ՛ուզէ գառնը նորածին՝
Պէտք է իր ակռան սրէ լռելեայն...։

Լու՞ռ էք, զանգակնե՜ր, Աստուած է մեռեր։
Գո՜յժ տուէք Վաղուան, իր հա՜սկը մեռաւ։
Գո՜յժ տուէք Հայուն, զի ազգը մեռաւ։
Զանգակնե՜ր, ծերո՜ւկ, բարի՜ զանգակներ...։

Ինչպէ՜ս կ՛ուզէի ձերին պարանին
Կախուիլ ու ցնցել երկա՜թ բազուկով.
Անոնք որ ինկան բիւրո՛վ, քովէ քով,
Ձեր ղօղանջին հետ՝ լալու պէտք ունին...։

Հոգիիս հազա՜ր խուլ զանգակներով
Գոռացէք, զանգե՜ր ու կատաղօրէ՛ն
Գահավիժեցէք ձեր երկաթ թառէն,
Ուրկէ միա՛յն լա՜լ գիտցաք դարերով...։

Օ՜, ղօղանջեցէ՜ք. Աստուա՜ծն է մեռեր…։


Ռուբեն Սևակ
Լօզան, 2 Յունիս 1909

ԼՕԼԱ ԳՈՒՆՏԱՔՃԵԱՆ։ ՅԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ

Յիշատակարան — գոյական
Յիշատակի համար կերտուած երկ / անձնական
ծանօթագրութիւն՝ ձեռագիրի մը կցուած:

Աղբիւր՝ Բառգիրք հայերէն լեզուի,
Անդրանիկ վրդ. Կռանեան, Պէյրութ, 1998, էջ 320։

1.

Ճրագն անձէթ չի վառի

ՍԺԵ թուին, երրորդ
ամսուն քսաներորդ օրը,
գարնան եղանակին`
Ամբողջացուցի այս
յիշատակարանը Նիւ Եորք
նահանգի նոյն անուամբ
քաղաքին մէջ, երբ
առաւօտեան՝ արեւածագը
շատ գեղեցիկ էր. քաղաքիս
հիւսիսային բաժնին մօտ՝
անտառի մը ծայրը կը լսեմ ճայ
մը, ուրիշ օրեր այլ գոյնզգոյն
թռչուններ, ատենը անգամ մըն
ալ կը տեսնեմ անծեղ մը,
արտոյտներ ու տարբեր
տեսակի շատախօս թռչուններ։

Գարունը անոնք
պատուհանիս մօտ կը սկսին
երգել։ Միակ լուռ բանը
մօտերս գետն է որ անխօս կը
հոսի հիւսիսէն հարաւ
հազարամեակներէ ի վեր։

Այս շաբաթ քաղաքապետը
մեզի յիշեցուց որ սուրճին գինը
սուղցած է։

Ես՝ Վարդանոյշ սուտանուն
բանաստեղծուհի, ընտանիքի
անդամներս, բարի միտ
բարեկամներս ձեր լաւագոյն
մաղթանքները կը յուսանք
ստանալ։ Ու մի՛ մեղադրէք զիս
քանզի անկողինս հազիւ
պաղած, կ՚ուզեմ ուրիշի մը
մարմնին բարձերը գործածել։

2.

Գէշ խապարը թէզ տեղ կը հասնի
ՍԺԵ թուին, վեցերորդ
ամսուն, քսանմէկերորդ
օրը, ամրան եղանակին`
Ամբողջացուցի այս
յիշատակարանը Նիւ Եորք
նահանգի նոյն անուամբ
քաղաքին մէջ, երբ սաստիկ
տաք օրեր կ՚ապրէինք։

Քաղաքապետը մեզի կը կը
թելադրէ որ ջուր խնայենք։

Լուրերը տխուր են քանի մեր
աղօթքները մէկու մը ականջին
չեն հասած։ Հալէպը կ՚այրի
ինչպէս անցեալին Հռոմը։

Կ՚ապրինք նախագահ
Օպամայի օրերուն երբ
Պարսկաստանի հետ դաշինք
կնքեց, բանտարկեալներ
արձակեց ու խաղաղութիւն
հասաւ այս ափերուն։ Ցաւօք
սրտի որոշ քաղաքներու մէջ
թշնամին ներքին հրէշն է ո՛չ
օտարը։

Փոքրիկ Զաքարիային
ծնունդէն առաջ սիրեցի իր
հօրեղբայրը ու երկար
սպասեցի որ սէրս
փոխադարձէ բայց մէկ տարի
ու վեց ամիս յետոյ կնունքին
ժամանակ երազիս մէջ
Կոմիտասէն երկտող մը
երգեցի իրեն յիշեցնելու՝
Աշուղի պէս խա՛ղ ասա,
Բլբուլի պէս տա՛ղ
ասա…

Ես՝ Վարդանոյշ սուտանուն
բանաստեղծուհի, ընտանիքի
անդամներս, բարի միտ
բարեկամներս ձեր լաւագոյն
մաղթանքները կը յուսանք
ստանալ եւ սիրոյ ցաւերուս
համար մի՛ մեղադրէք քանի
օտար ափերու մէջ պանդուխտ
եմ։

3.

Ոչ ոք մարգարէ է իր սեփական երկրին մէջ
ՍԺԵ թուին, իններորդ
ամսուն քսաներորդ օրը,
աշնան եղանակին՝
Ամբողջացուցի այս
յիշատակարանը Նիւ Եորք
նահանգի նոյն անուամբ
քաղաքին մէջ երբ սաստիկ
անձրեւներ կը տեղային ու
աշնան վերջին պտուղները
փճացան։

Երեք դար է բարեկիրթ
դասակարգի կիները
համալսարան կ՚ուսանին բայց
տակաւին հաւասար չենք այս
հողին վրայ. միմիայն
հաւասար ենք մահու
ժամանակ։

Քաղաքապետը մեզ կը
զգուշացնէր որ աղքատներուն
թիւը ու կեանքին սղութիւնը
բարձրացած են։

Քանի երկիրներ այցելած եմ
որոնք այսօր փճացած են
կռուի, սովի ու երկրաշարժի
պատճառաւ։ Անէ՛ծք անոնց
որոնք պատերազմներ կը
քաջալերեն ու այդ հարուստ
մարդոց որոնք պատերազմ կը
պատճառեն առաւելի
հարստանալու համար։

Ես՝ Վարդանոյշ սուտանուն
բանաստեղծուհի, ընտանիքի
անդամներս, բարի միտ
բարեկամներս ձեր լաւագոյն
մաղթանքները կ՚ակնկալենք
ու մի՛ մոռնաք ձեր պանդուխտ
դասընկերուհին։

4.

Աշխարհը ծով ա, մենք ծարաւ ենք
ՍԺԵ թուին, տասներկրորդ
ամսուն, քսանմէկերորդ
օրը՝ ձմրան եղանակին
Ամբողջացուցի այս
յիշատակարանը Նիւ Եորք
նահանգի, նոյն անուամբ
քաղաքին մէջ, երբ սաստիկ
պաղ օդեր կ՚ապրինք։

Քաղաքապետը մեզ կը
զգուշացնէ որ առանց
կրակարանի ու փայտի պիտի
մնանք ձմեռ մը եւս։

Այս ամիս պիտի ճամբորդէի
դէպի ովկիանոսին միւս ծայրը
բաց անակնկալներ գէշ օդի
պատճառաւ ու երկա՜ր
ձիւնամրրիկէ մը վերջ
փակուեցաւ օդակայանը ու
հազարաւոր մարդիկ մնացին
առանց օգնութեան։

Ես՝ Վարդանոյշ սուտանուն
բանաստեղծուհի, ընտանիքի
անդամներս, բարի միտ
բարեկամներս ձեր լաւագոյն
մաղթանքները կ՚ակնկալենք
ու յիշեցէք նաեւ Սուրբ Խաչ
եկեղեցւոյ ծխական
խորհուրդրի անդամները
որոնք բանաստեղծութիւն մը
պատուիրեցին Չարխափան
Սուրբ Աստուածածնայ տօնին
առիթով։

Ներեցէ՛ք ձեր անպէտ գրիչին,
քանի գինին համով էր ու
գիշերները երկար էին։ Ու մի՛
մոռնաք ձեր պանդուխտ
ընկերուհին։

Նիւ Եորք

Այս բանաստեղծբւթիւնը լոյս տեսած է ՀՈՐԻԶՈՆ Գրականին մէջ

This poem was translated into Hungarian by Naomi Laszlo and published in the online journal 1749 in 2022

LOLA KOUNDAKJIAN: KOLOFONOK

I.

Olaj nélkül nem világít a lámpás

Az Úr 2015. esztendejében, a harmadik hó 23. napján, tavasszal

New York állam hasonnevű városában írtam e kolofont, ma reggel, gyönyörű hajnal után. Az északi városrészben, az erdők alatt tisztán hallottam a kék szajkó és egyéb színes madarak hangját, időnként szarkát, pacsirtát, más cserfes madarat is láttam.

Tavasszal az ablakpárkányra szállnak. Egyedül a folyó csendes, mely sokezer éve csörgedez északról le, délnek.

A héten a polgármester figyelmeztetett bennünket: megdrágult a kávé.

Én, Vartanoush, pszeudo-költő, családom, jóbarátaim körében számítok az önök jóindulatára. Ne hibáztassanak, ha ágyam hűvöse ellen egy másik testre hajtom fejemet.

II.

A rossz hír gyorsan terjed

Az Úr 2015. esztendejében, a hatodik hó 21. napján, nyáron

New York állam hasonnevű városában írtam e kolofont, a ránk törő melegben. A polgármester arra kért, takarékoskodjunk a vízzel.

Rettenetes hírek. Imáink hiábavalók, Aleppo lángokban, mint hajdanán Róma.

Obama elnök idején élünk, aki a perzsákkal hadifoglyokat felszabadító szerződést írt alá és elhozta a békét. Sajnos van, hogy az ellenség a határon belül tanyázik.

A kis Z---- születése előtt nagybátyját szerettem, érzelmeim viszonzására vártam. Másfél évvel később, az unokaöcs keresztelője küszöbén álmomban Komitas dúdolt és eszébe juttatta, hogy csellón játsszon, mint egy trubadúr, és fülemüleként verset daloljon.

Én, Vartanoush, pszeudo-költő, családom, jóbarátaim körében számítok az önök jóindulatára. Szerelmi fájdalmam okán ne szánjanak, magányos emigráns vagyok, távoli partokon.

III.

Senki sem próféta a saját hazájában

Az Úr 2015. esztendejében, a kilencedik hó 21. napján, ősszel

New York állam hasonnevű városában írtam e kolofont, az esős évszakban, amikor a gyümölcstermés utója tönkrement.

Az elmúlt három évszázad során a felsőoktatásban nők számára is megnyílt az út, de férfiakkal csak a halálban lehetünk egyenlők.

A polgármester figyelmeztetett bennünket, hogy több a koldus és hogy a megélhetési költségek ismét növekednek.

Sok országot bejártam, ahol most harc, éhínség, földrengés pusztít. Szégyen háborút kezdeményező vezetőink fejére, és az azokat támogató, nyerészkedni vágyó gazdagokra.

Én, Vartanoush, pszeudo-költő, családom, jóbarátaim körében számítok az önök jóindulatára. És ne feledjék az önök idegen partokra szakadt, régi osztálytársát.

IV.

Hatalmas óceán a föld, de szomjazunk

Az Úr 2015. esztendejében, a tizenkettedik hó 21. napján, télen

New York állam hasonnevű városában írtam e kolofont, a ránk törő hidegben.

A polgármester figyelmeztetett, hogy ismét kifogyhatunk a tüzelőfából.

E hónapban utaznom kellett volna, de a rossz időjárás és a sorozatos hóviharok miatt a reptereket lezárták, emberek ezrei ottrekedtek.

Én, Vartanoush, pszeudo-költő, családom, jóbarátaim körében számítok az önök jóindulatára. Köszönjék a Szent Kereszt templom plébániai tanácsának, hogy a Szent Szűzanya ünnepén költeményt rendelt.

Bocsássanak meg hiú írnokuknak, mert jó volt a bor, hosszúak voltak az éjszakák, és ne feledjék az önök New York városába szakadt régi osztálytársát.

A kolofón a kézirat végéhez a másoló(k) által toldott megjegyzés. Némelyik helyi vagy régiószintű eseményekre vonatkozó, felbecsülhetetlen értékű tájékoztatást nyújt.

Վահան Թէքէեան։ Փոշի -- Ազգ

Այդքան պզտիկ, պզտիկցած՝ պէ՞տք է որ դուն տակաւին
Քու խարակէդ ընես մեծ, մե՜ծ շարժումներ՝ կարծելով
Ըլլալ կեդրոնն աշխարհի եւ կարծելով թէ ինքնին
Կրնաս լնուլ, խափանել, ցամքեցընել ամէն ծով։

Պզտիկ, պզտիկ դուն անկիւն, ո՛չ իսկ անկիւն՝ այլ կէտեր
Ցրուած հոս հոն եւ որոնց գիծերն, որմեր են ինկած,
Պէ՞տք է յուսաս տակաւին պալատը մեծ, զոր կերտեր
Կանգներ էր միտքդ, աւա՜ղ, այդ փոշիով գետնամած։

Ու երբ քու շուրջդ այսօր հիմա ամէն հին շէնք վար կ՛իյնայ
Ու ձեւ կ՛առնեն նոր շէնքեր անոնց ինկած տեղին վրայ,
Ինչպէ՞ս, փոշի՛, դուն կազմել նման հին շէնք մը կ՛ուզես։

Մէն մի ցնցում քեզ կրնայ տարանջատել վերջնապէս,

Աշխարհ չընէր պիտի հոգ, հոգը քեզի է, յուսայ
Դիզուէ. փոշին լոկ այդպէս պիտի նորէն քար ըլլայ...

1933

«Հայերգութիւն» (Գահիրէ)

ԶԱՐԵՀ ԽՐԱԽՈՒՆԻ։ ՄԵՍՐՈՊԱՏՕՆ

...
Սակայն այսօր, մէկդի դրած
Մեր հին ցաւերն ու նոր հարցերն անդարման
Եկէ՛ք պարզենք սրտցաւ ու վառ մաղթանքներ
վերտառութեան նմանակ.

Երանի՛ թէ զրկուածներն Այբուբենէ եւ գանձերէն հոն դիզուած
գոհ չըլլային լոկ «ծագում»ի կոչնականներ ըլլալէ
ամչնային անհաս անճար մնալէ
Կամք ընէին, մօտենային Հայ հանճարի սեղանին
Կշտանային հազար տեսակ գոհարներու վայելումով...

Երանի՜ թէ մեր լեզուն ալ քիչ մ՚աւելի դիւրին ըլլար, մատչելի
հասութաբեր ու գործնական, յանձնարարուած ի վերուստ
Աւելի ճիշդ` ըլլար լեզուն երկրի մը մեծ, բազմաբնակ եւ հարուստ ...

Երանի՛ թէ մէկ արմատէն բուսած չըլլար երկու ծառ
- ի՞նչն է պակաս միւս ծառերուն հաստաբուն ...

Քերականը ձգենք մէկդի, ամէն հնչիւն ամէն տառ
Լեզուի վրայ թէ տառադարձ օտար բառիª կը շփոթէ տեղ ու տուն...

Երանի՜ թէ Հայնրիխ Հիւպշման շարած չըլլար
բաղաձայններն ու միւսները ձայնական
զուգադրումով լատինական տառերու.
Գոնէ օտար տեղանուններն ու բառերը փոխառեալ
Կը գրէինք միօրինակ` ըստ հնչումին իսկութեան:

Երանի՛ թէ մեսրոպեան տուն ետ դառնային երկբարբառներն աքսորեալ,
Կամայօրէն պաշտօնազուրկ հռչակուած
կամ պարտադիր ծառայութեան ղրկուած
գիրերը մեր տարաբախտ.
Մահէս առաջ ես տեսնէի իմ դարաւոր մականունս ալ
ուղիղ գրուած` ՃԻՒՄՊԻՒՇԵԱՆ
Եւ ոչ այդպէս ճղակոտոր` ՋՅՈՒՄԲՅՈՒՇՅԱՆ ...

Երանի թէ նախագահ մը նախանձայոյզ, բանիմաց
Հանէր ոչ թէ հրովարտակ արքունի
- քանի չկայ միահեծան թագաւոր -
Այլ ընթացիկ հրամանագիր
ներման համայն ուղղագրական ու լեզուական մեղքերուն..

Այո՛, ներում` սուրբ ժառանգին դէմ Մեսրոպի
բոլոր կամաւ թէ ակամայ գործողներուն տարապարտ -
Ներառեալ զիս եւ յանցանքներս ենթադրեալª
Ա՛յսքան երկար քերթուած մը գրելուս
եւ խօսքերուսª կէս կատակ, կէս համարձակ ...

Ապա թէ ոչ` ի՞նչպէս կրնամ
«Երանի մ'ալ ինծի՛՚ ըսել,
Երբ ծանրացեալ այս տարիքիս
Հազիւ կրցայ Իրեն վայել տառապսակ մը հիւսել
Բարձրանալ վեր ու զայն դնել ծունկերուն:


ԶԱՐԵՀ ԽՐԱԽՈՒՆԻ
27 Մարտ, 2005, Ս. Զատիկ

ԱՒԵՏԻՍ ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ: ԻՂՁ

Գիշեր է խաղաղ, լուսնակը ժպտուն,
Ուրախ է նորէն, քանի նոր մարդիկ
Երկրէն են եկած իրեն այցելու
Քար են տանելու, գուղձեր մեծ պզտիկ։

Մտքերով կորած, յանկարծ զգացի,
Թէ հոգիս թռեր գացեր էր այցի
Հայոց աշխարհի հեռաւոր ափեր,
Վանքերը մեր հին, օճախներն աւեր։

Քար կը փնտռէի, սրբացած տաշուած
Խոյակներ սիրուն, քանդակներ խաչքար։
Սիրտս քարացած, արցունքս սառած
Մնացի թախծոտ, դիտեցի երկար…

Պատարագ էր սա, թէ թաղման թափօր,
Կը լսեմ հեռուէն մեղմ Տէր Ողորմեա,
Կիսափուլ վանքէն, եւ մար տաճարէն
Կը հնչեն զանգեր… կ՚երգեն Ալէլուիա։

Կ՚ուզեմ անպայման տանիլ ինծի հետ,
Նմոյշներ քարի, վէմի, քանդակի։
Թող մարդիկ գիտուն, ջահակիր մտքի,
Որմնադիր բանուոր ու ճարտարապետ։

Մարդկային խղճի տարրալուծարան…
Թող քննեն զանոնք, չափեն տեսնելու
Թէ որքան խորունկ սէր եւ պաշտամունք
Ունի իմ ազգը հանդէպ Աստըծուն։

Թէ որքա՜ն հաւատք, արիւն, տառապանք,
Խառնած է հայը, շինելու համար
Բարձրաբերձ բերդեր, մատուռ ու տաճար,
Նարեկայ Սուրբ վանք, շքեղ Ախթամար։

Կ՚ուզեմ ես յայտնել ամբողջ աշխարհին,
Ինչպէս անցեալին, եւ նաեւ այսօր
Աւերող ձեռներ, անխիղճ, տմարդի,
Կը պղծեն տաճար, կը դարձնեն ախոռ։

Բայց յանկարծ մտքիս կը ծագի նոր լոյս.
Այդ ե՞րբ է եղած օտարներէն յոյս
Հայու ժիր ձեռքով, մե՛նք պէտք է կերտենք
Վաղուայ յարութեան շքեղ արշալոյս։

Տեսիլք ունեցող ուխտեալ, անվեհեր,
Զաւակներն ցեղիս, ամբողջ սփիւռքի,
Ու վերածաղկող երկրին հայրենի,
Որպէս վերածնած Առիւծը Մհեր։

Կառուցեն նորէն շքեղ անսասան
Մարութայ մեր հին, Սուրբ Աստուածածին,
Մոխիրէն յառնէ որպէս վեհ փիւնիկ,
Յաւերժական ազատ Հայրենիք։

(«Անի» պարբերագիրք, Պէյրութ)

10 մարտ 1971

ՍՕՍԻ ՄԻՇՈՅԵԱՆ ՏԱՊՊԱՂԵԱՆ: ԱՆՁՐԵՒԸ

Անձրեւը նոյնն է,

ընկալումը՝ տարբեր:

Յորդառատ անձրեւին տակ

ամեն կողմ թափթաց է:

Այդ անձրեւոտ երկնքին տակ,

մարդ կայ՝ թախիծով համակուած,

մարդ ալ կայ՝ հրճուանքով:

Այն մարդը, որ թախիծով կը համակուի՝

մռայլ տրամադրութեամբ կը պարուրուի,

անձեռնհաս ու անգործունեայ

կը սեղմուի իր պատեանին մէջ

եւ պայծառ օրերու յիշողութեամբ

ու կարօտի զգացումով,

անհամբեր կը սպասէ

վառ արեգակնային օրերուն:

Իսկ այն անձը, որ հրճուանք կ՚ապրի՝

ի տես անձրեւային ամպոտ երկնքին,

առանց կաշկանդումի կը շարունակէ իր ուղին,

որովհետեւ օրհնութիւն կը համարէ

երկինքէն տեղացող իւրաքանչիւր կաթիլ

եւ կը հաւատայ, թէ ՝

ի՜նչ ծիածան առանց անձրեւի…:

Անձրեւը իր կարգին կը շլմորի.

իրմէ արցո՞ւնք, թէ շնորհքն է որ կը ծորի…:

ՍՕՍԻ ՄԻՇՈՅԵԱՆ ՏԱՊՊԱՂԵԱՆ: ԵՐԿԻՐԸ ԵՐԿԻՐ (Չ)Է

«Դրամ չկայ»,

«Փող չկայ»,

«Էս՝ կեանք չի».

յետոյ ալ՝

«Էս երկիրը երկիր չի».

կրկնեցին

Հա կրկնեցին:

Գոց եղանք,

կշտացանք,

յագեցանք

նեղացանք

հիասթափեցանք.

—Օ՜ ուրեմն այն չէ, ինչ որ լսած էի,

այն չէ, ի՜նչով մեծցած էի…

խաբուա՞ծ էի…

Ամառ.

զբօսաշրջիկներ,

ծանօթներ՝

Հոսկէ-հոնկէ.

«Չկարծես որ մեր քովը դիւրին է»,

ըսաւ ֆրանսահայը.

«Գիշեր ցերեկ կ՚աշխատինք,

հազիւ հազ կը հասնինք»:

«Օ՜… ի՛նչ շուտ վերջացան զբօսաշրջիկութեան օրերս

Հիմա ետ պիտ՚ դառնանք մեր իշու կեանքին»,

ըսաւ ուրիշ սփիւռքահայ մը:

«Մենք ալ վարձք ունինք,

Տուն ունենալը այդքան ալ էական չէ, այլեւս»,

յորդորեց ուրիշ մը:

«Նիւթական դժուարութիւնը երբե՛ք պիտի չտկարացնէ ձեզ:

Նիւթական նեղ պայմաններու մէջ կը ծնին հանճարներ»,

զրոյցի ընթացքին ըսաւ այցի եկած սփիւռքահայ գրողը:

«Էս երկիրը երկիր չի»

Դեռ կը կրկնեն, հա՛ կը կրկնեն

ՉԵՄ ԼՍԵՐ.

կ՚ողջագուրեմ Զինք.

Ինք՝ հիւանդ.

Ես՝ անկար:

Introducing Sosy Mishoyan Dabbaghian

Սօսի Միշոյեան Տապպաղեան շրջանաւարտ եղած է Հալէպի Ազգ. Քարէն Եփփէ ճեմարանէն. աւարտած է Հալէպի պետական համալսարանի անգլերէն գրականութեան բաժանմունքը, աւարտած է նաեւ «Համազգային»ի հայագիտականի քառամեայ դասընթացքները: Եղած է հայերէնաւանդ ուսուցչուհի նախ Ազգ. Հայկազեան վարժարանի, ապա Ազգ. Քարէն Եփփէ ճեմարանին մէջ: Պատերազմին պատճառով կը գտնուի Հայաստան, ուր վերջերս Երեւանի Խ. Աբովեանի անուան համալսարանէն Հայոց լեզուի եւ գրականութեան մագիստրոսական աստիճան ստացաւ:

ՓԱՆՈՍ ՃԵՐԱՆԵԱՆ: ԵՐԿՏՈՂ՝ ՀԵՌԱՒՈՐ ԸՆԿԵՐՈՋ ՄԸ

Երէկ,
ամբողջ օրը
վայրի բադերու գաղթը դիտելով
խոտերը դեղնեցան.հիմա,
այդ խոտերուն մէջ կանգնած
ուռիները
երեխայի պէս կը դողան.
անոնք կարծես կը նախազգան,
թէ անսպառ իր ջերմութեամբ իրենց ողջագուրումը
եղեւնաբոյր հովերու հետ,
պիտի վերջինը ըլլայ…
Օ՜, տեսնէիր
ծառ ու ծաղկի իրարանցումը տենդոտ,
վերջին ակնարկ մը նետելու
մառախլապատ հեռուներէ աւելի՛
այս անծանօթ ափերուն,
ուր՝ կռունկի երգը միայն կը հասնի…

Մոնթրէալ
Սեպտեմբեր 2017

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԱՅՍՕՐ

Մեր արիւնnղ վէրքերը մnռնալnւ

Ցնծnւթեան երգեր հիւսելnւ օրն է այսօր

Մեզի վիճակած դառնnւթիւնները մnռնալnվ

Նnր ծրագիրներ մշակելnւ օրն է այսօր

Պատառ մը հացի սիրnյն մեր մղած պայքարը մnռնալnւ

Երջանկnւթեան անnւշապnւրը համտեսելnւ օրն է այսօր

Ամէն ինչ մnռնալnւ-սրբելnւ-ջնջելnւ օրն է այսօր

Ամէն ինչ ներելnւ-հաշտnւելnւ օրն է այսօր

Ոխը-քէնը-սnւտը-կեղծիքը մէկ կnղմ հրելnվ

Սեղանին վրայ ''սէր''ը բազմեցնելnւ օրն է այսօր

Ամէն ինչ մեր ետին ձգելnվ

Վերստին սկսելnւ-վերստին կերտելnւ օրն է այսօր

Դարձեալ nւ դարձեալ յnւսադրnւելnւ

Բայց կրկին յnւսալքnւելnւ օրն է այսօր

Համաշխարհային խաբկանքի տօնն է այսօր

31.12.2017