Leah Ryan: Grandpa's Rugs

For Vahinak Avakian (1906-1986)

Grandpa took the train every day
from Jersey to Manhattan
Looking just like all the other businessmen
but older, he swayed on the train
holding his newspaper and his briefcase on his lap.

He and his brothers and cousins
were in the business of rugs. Importing, buying, selling.
When I visited, he would give me a tour, bending down
to touch the wool, discussing the different varieties.
Well into his seventies, he bent with some stiffness, his feet slightly splayed
but steady on the wood floor.

Today, packing to move for the tenth time in eight years,
I piled the small, beautiful rugs that I own
on the floor of my dismantled livingroom. I vacuumed each carefully,
I bent down and rolled them together,
and I sealed the bundle with clear packing tape.
I know that he would wrap them in brown paper.
I find myself promising to keep them clean.
I'm alone in the house.
I think I smell his aftershave as I'm bending down.

Copyright Leah Ryan. This poem has appeared in Ararat, Autumn 1995.


Les tapis de grand-père
par Leah Ryan
pour Vahinak Avakian (1906-1986)

Chaque jour grand-père prenait le train
de Jersey à Manhattan.
Il ressemblait à tous les autres hommes d’affaires
mais plus âgé. Il se courbait
en tenant son journal et sa serviette sur les genoux.

Lui, ses frères et ses cousins
Travaillaient dans la tapisserie. Ils importaient, achetaient,
vendaient.
Quand je lui rendais visite, il me faisait faire un tour, se penchant
Pour toucher la laine et discuter des différentes qualités.
Bien après avoir dépassé soixante-dix ans, il se courbait avec
difficulté, les pieds écartés
Mais équilibré sur le plancher en bois.

Aujourd’hui, en emballant mes affaires pour la dixième fois en huit ans,
J’empile les petits tapis, sublimes, qui m’appartiennent
Sur le parquet de mon salon démonté. Je passe l’aspirateur prudemment
sur chacun.
Je me penche pour les rouler ensemble,
Et je les attache avec du scotch transparent.
Je sais que lui, il les aurait emballés dans du papier brun.
Et je me promets de les garder propres.
Je suis seule dans la maison.
En me baissant, j’ai l’impression de sentir son parfum.

[Copyright Leah Ryan. Ce poème apparut pour la première fois dans
Ararat, Automne 1995.]
(traduit par Christophe Atamian)

Լեւոն Շանթ: Լուռ

Շուրջս խաւար, հանդարտ ու քուն.
շուք մը անգամ չի դողդղար.
հոն դիմացս շշուկներուն
մահացումն է լիակատար։

Միակ ձայնը իրարու քով
ժամացոյցս ու սիրտս է հո՚ս,
որ կը համրեն պինդ-պինդ զարկով
կեանքիս քայլերն արագահոս։



Levon Shant

Introducing Shmavon Azatyan

Born in 1976 in Yerevan, Armenia. Studies at Yerevan State University from 1993-1998, majoring in English Language and Foreign Literatures. Thereafter begins writing poems influenced by John Updike’s "ecstatic language".

The first poems are either strictly political -- drawing some criticism on the government and its activity in mid 90s -- or love poems.

After his studies, serves in the army starting in June 1998 and is stationed in Stepanakert, Kharabagh, until December 1999.

After the service begins writing fiction and is interested in Armenia's current affairs. Continues studies concentrating on Faulkner and Hemingway and decides to continue his education in the United States. In 2002, is admitted to the University of Louisiana at Lafayette. Receives his MA in English/Creative Writing in 2004, with a thesis entitled “Armenian Ways”, short stories about post-Soviet Armenian society.

In 2005, the Writer’s Union of Armenia publishes a novella from the thesis “Big My Secret” in English and Armenian. Publishes also poems in the International Library of Poets, and, the Southwestern Review from 2004 to 2006.

Shmazon is currently working on his dissertation and comprehensives at ULL and continues to write poems and fiction.

Shmavon Azatyan: CALENDAR OF LIFE

Helping my grandfather in the garden,
I observe him gracefully shoveling
the earth, his biceps swelling and subduing,
the sweat trailing down his face. Above
his shoulders Ararat towers frozen,
wearing a massive winter cap.
Throughout the summer, as the old man
toils in the garden, Ararat warms up and
sweats rivers that gush down its shoulders,
enlivening them with green. Grandfather’s
chalky back turns tanned, his agile arms
gain muscles to force the gardening done.
When Grandfather harvests grape, Ararat
has mastered the snow,
rising blithe and bare-headed.

In winter, I enter Grandfather’s study.
I can see through the window the mountain,
wrapped in mist, choking from the grand
snow pressing on its summits. He stops his
fervid writing, fills two mugs full of wine
and says:
“Work when the sun shines, so you can
enjoy life when it’s at rest.”


Copyright Shmavon Azatyan
This poem has appeared The Southwestern Review, the journal of the English Dept of University of Louisiana at Lafayette. Spring 2006, Volume 31, Page 30. It appears in this site by kind permission of the author.

Chouchanik Thamrazian participates in the Poetry International Festival in Rotterdam

Chouchanik Thamrazian grew up in Yerevan. Since 1997 she has lived mostly in France, where she studied modern literature at the University of Montpellier. She is now finishing her doctoral thesis, entitled La dynamique du rêve dans l’écriture d’Yves Bonnefoy.

She has published two volumes of prose poems in Armenian, Voskévandak (the golden cage, 2001) and Karmir tzar (the red tree, 2004). She has also translated collections of poems and essays by Bonnefoy, as well as works by Marguerite Duras and André Gide. In the late 1990s she began writing poetry in French.

Chouchanik Thamrazian took part in the Poetry International Festival Rotterdam 2007, a festival created in 1970. The pieces are available online and
may be also accessed here.

Photo courtesy of the Poetry International Festival webpage.

Chouchanik Thamrazian: I have come to tell you

Click to hear the audio clip Ես եկել եմ ձեզ ասելու read by the author and recorded live in June 2007, at the International Poetry Festival in Rotterdam, the Netherlands.

Lorne Shirinian: Emmanuel and the Moon

I

My son and I are sitting
on the back porch
when suddenly the universe begins
revealing itself to him.

Papa, who broke the moon?
Nobody, son, I offer.
But look over there,
he insists.

I raise my head and
sure enough
the silly thing
has caught itself in the branches of a tree
and shattered its light.

It's okay, Emmanuel,
I whisper
unimpressed by this catastrophe.

Nevermind, Papa.
It's all right now.
I look up in time
to catch the moon break free
and float lazily upwards.

And here we are,
heads tilted back,
both slightly awed.
Emmanuel pressed against me
and follows the moon awhile
as it saunters along its arc
somewhat embarassed this night.

II

Papa, come quick.
The moon's in my room.

He's at it again.
That's nice, son,
I reply.

Now I hear laughter coming
from his bedroom.

I move quickly down the hall
and listen at his door,
then enter.

And there's the moon smiling
all over my son's face.
Emmanuel is chuckling to himself.
And here I am like an intruder.
But my son saves me by offering
an invitation,
Come in and meet my new friend, Papa.


Copyright Lorne Shirinian. This poem has appeared in Ararat, Summer 1986.

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ՍՐՏԱՏԱՊ

Որ ջերմ ես ու ողորկ ես այսպես,
Թող կրկին քո ջերմով տաքանամ,
Թող ջերմին ողորկդ վայելեմ
Ու սորուն երազիդ միանամ...

Մորենին չէ, սի՛րտս է, վառվում է,
Երփներանգ ցոլքեր է շաղ տալիս,
Թիթեռս բոցի շուրջ դառնում է,
Փարվանան խանձվում է խայտալիս...

Երազը վառվում է ցոլքերում,
Լույս գցում տենչանքի անթեղին,
Երազի, տենչանքի ալքերում
Թավալվում, փաթաթվում բաղեղին...

Որ այնպես վառվում է կապուտակ,
Եվ այնպես երանգներ շաղ տալիս,
Թվում է անուշը քո համակ
Շուրթերիս վրա է համ տալիս...

Մոտեցիր, մոտեցիր ու զգա՛,
Իմ խուժող արյան հոսքը զգա՛.
Քա՞ղցր է, թե՞ դառն է այս արբունքը,
Որ սրտիս այսպես տապ է տալիս...


Գլենդել, Կալիֆորնիա
Copyright Grish Davtian

Charles Avakian Freericks: Family Photo Album

"All the pictures are fading."
my mother says about the albums
from Russia and Iran. Her child-
hood and her mother's falthering.

Brittle pages in warped bound
books I used to have to ask
permission to see, filled
with novels of ancestry and blood.

Here, my grandmother,
a teenager, swims with her sister
and parents as a grey ball
of sun drizzles into the Black Sea.

But, the pictures are fading
and my grandmother, who never forgave
her parents for being Jews,
for being hated, is nearly gone.

She, who married a compact, but sturdy
alien and let him take her
to Iran to teach her to be a better
Armenian than any Armenian.

She, who thought she might escape
death with a different last name
but chose to join a race dying
themselves at the hands of hate.

And the pictures are fading.
Like a flyer on a telephone
pole that's seen too many noons
my heritage has slipped away.

Here, my mother, barely five, is dressed
in grey knickers in order to play
with her brothers, Persian
clouds collect dust overhead.

She, who never forgave her father
for dying young, for forcing her
to leave her Armenian tongue
in Iran. She married a man

from New Jersey, with a foot
on the Mayflower and tried to join
the D.A.R. Which doesn't mean any-
thing to me, but means everything.

Still, the pictures are fading.
Knowing where we would look
when that day came that she was gone
my grandmother left a note

in one album, scribbled in her hand,
trembled by age,
"Have doctor make sure I am dead
before they put me in the ground."

And the pictures are fading.

Copyright Charles Avakian Freericks. This poem has appeared in Ararat, Autumn, 1995.

Ալիծ ճէպէճեան Աղպապեան: Սիրոյ Ծառը

Անիին եւ Արային

Մարմնիս, հոգիիս
ո՞ր անկիւնը զետեղեմ
Անիին ցաւը։

Հարցումիս պատասխանեց
Սիրոյ Ծառը.

— Ես եմ Ծառը՝
Սիրոյ Ծառը։
Սիրահարներու միացուլուած ոտքերը
արմատներս են,
ընդելուզուած մարմինները
բունս է,
հովին տուած անոնց մազերը
ճիւղերս են,
անոնց հոգիներուն յաւերժական երգը
իմ երգս է,
որ իւրաքանչիւր ծաղկող գարուն
կը սվսվայ բնութեան հեշտանքով.
— Շունչս շունչիդ,
շրթներդ շուրթիս,
ձեռքերս ափերուդ մէջ սեղմ,
կուրծքդ կուրծքիս,
հոգիս հոգւոյդ,
Սիրոյ Ծառն եմ ես
ծնած ցաւէդ։



Յուլիս, 2007

Copyright Alidz Jebejian Agbabian. Used here by kind permission of the author.

Kosrof Chantikian: Grandmother Maria Marna

when your eyes had deciphered
the language of sleep

had become like the dark soil
of Lake Van
where you were born

you fled Asia Minor
to stay alive

it was then your hair
became like burnt water

hair of snow
hair of Eurasia
hair from the Antilles
baked by the sun

and your voice
like the silence
of a winter star
said only

what was I
and what have I become?

and when you died
the grass of the garden bowed
& branches from the sycamore snapped


Copyright Kosrof Chantikian. This poem appeared in Ararat, Summer 1993.

William Michaelian: Home Service

If I were a child
I would reach out
touch the deacon's robe
while he sings softly
in Armenian
a lullaby for my father
while he sleeps.


Copyright William Michaelian. This poem has appeared in Ararat, Summer 2000

ՍԻԼՎԱ ԿԱՊՈՒՏԻԿԵԱՆ: Հայկական աչքեր

Click to hear Հայկական աչքեր read by Tamar Gasparyan-Chester.

Ու՛ր էլ լինենք, ինչ դեմքի վրա՝
Խորշոմած մի մոր, թե մանկան մի թուխ,
Հոգնած հարսների դեմքին արևհար,
Հայկական աչքեր, գեղեցիկ եք դուք:

Դուք, տեսած այդքան լաց ու արհավիրք,
Ինչպե՞ս կարեցաք դարերից այն հին
Մնալ այսքան մեղմ, այսքան գեղեցիկ,
Այսքան գեղեցիկ նայել աշխարհին:

Սիլվա Կապուտիկյան

Սոնիա Սանան: քաղաքը

քաղաքը ես եմ

քաղաքը
                  փչեց մազերուս մէջ
եւ
     ես
             ծերացայ
 
-

փշուրի ծափ աչքերուս
անծանօթ միշտ մարմինէս
երազի երդիքներուն անհպելի ժամանակը
օղակ կապած ոտքերուս
բոլոր միակ անգամներուն պէս
կ՛ընթանամ դէպի հերքումը քաղաքին
ուր դուն
իբրեւ անուն ապահով
մայթերուն վրայ
օտարացած քաղաքին
կը կակազես լեզուիս վրայ
ու չես յոգնիր
 
-
 
քաղաք
կ՚անցնիս ինձմէ
եւ չես
 
-
 
սահմանագնաց փոխակերպումը քաղաքին
ես եմ
 
ցուցամատի մերկ շարժումով
անունս հինցած
կը սղագրեմ հորիզոնին վրայ ամենախոր
ուր
յոգնութեան մէջ պարտուած
դեռ կը ծծեմ
քարերը բիրտ շէնքերուն
փսփսալով անոնց խուլցած յատակին
բոլոր պարիսպները անցած ժամանակներուն
 
ինչպէս ուզեցի այս ընթացքը դէպի քանդում
հրահրող մերժումը բոլոր մտերմութիւններուս
բայց դուն
շարունակեցիր մազերուս մէջ խոզանակել
փողոցներուն լացը պոռնիկ
յօրանջը ծոյլ սրճարանին
մինչեւ որ 
ճամբաներուն աղմուկը
կռթնեցաւ կոկորդիս
եւ քաղաքը
բացուեցաւ ուրացումիս մէջ
 
ամէն ինչ
ափ մը ուրիշ եւ միակ
 
-
 
ըսէ՛ք ինծի
օթօները կը մեկնի՞ն թէ կը վերադառնան
 
-
 
քաղաքը կը ջնջուի եւ ջնջումին մէջ ներկայ
գիշերը կը գոցէ շրջանակը անյայտի
պարապի բերնին՝
                                                  մարմինս խոստում տարածութեան,
ուրկէ կը բարձրանայ քարայնացումը քաղաքին
եւ կ՚ընդմիջէ մեկնումը ճամբաներուն
բոլոր շէնքերը անցնող տարիներուն տեւողութիւնը կը բարձրացնեն յարկ յարկ
բոլոր ճամբաները կը տանին դէպի յեղաստեղծումը ներկային
կը փնտռեմ անանուն հասցէ
ըսէ՛ ինծի՝ ես եմ բնակիչը տարիներուդ
 
-
 
կը հանգչի աչքերուս լանջերուն
քաղաքը իր անցեալի մերժումին մէջ հաստատուած
ցուցափեղկերը զեխութիւն մը կը ցոլացնեն 
մայթերուն հայելիները նուաճելով
կարծես ապակիի այս արձագանգն ըլլար միակ 
իմաստը պատերազմին
որուն համար 
ցերեկուան եւ գիշերուան գոլորշին խառնուեցաւ ռումբերու հրկիզումին

                                                      կը յենիմ մայթեզրի ցօղունին
                                                      եւ կը կանչեմ
                                                      չարչարուած անունը քաղաքիս
 
-
 
եւ ոտքերս ոտքեր չեն առանց քեզի
ոչ ալ ճամբաներդ ճամբայ առանց դոփիւններուն
քայլուածքիս
որ իբրեւ հեւք կը մատուցեմ ես քեզի
բնակելու ախորժակիդ մէջ ցամաք
քաղաք
ե՞րբ փոխեցիր շպարը անունիդ
երկրաչափական խիզախումբ օտարացուց զիս մայթերէդ
եւ ես փնտռեցի ծովը
հակադիր խորութիւնը դիմակիդ
որուն ծոցին մէջ խրած
արմատներդ կը տնկուին
յիշողութիւնդ ջուրերու մոռացութեան խառնելով
 
-
 
քարին ծափը հաւաքելով ոտքերուս տակ
մարմինս կը փարի ձայնին քաղաքին
երերացող խօսքը ճամբաներուն շրթունքներս կը ներկէ
փոշին կը նստի թարթիչներուս
կը հագնիմ գոյնզգոյն ստուերը շէնքերուն
եւ թեւերս քաղաքի կամուրջներուն երկարութիւնը կը գրկեն

քաղաքը ես եմ 

Copyright Sonia Sanan. This poem has previously appeared in ETTEB.com, the online version of the periodical etteb/Ի Դէպ and is reproduced here by kind permission.

Եղիշե Չարենց: ՀԱՐԴԱԳՈՂԻ ՃԱՄՓՈՐԴՆԵՐԸ

Հարդագողի ճամփորդներ ենք մենք երկու՝
Երկու ճամփորդ՝ պատառոտած շորերով:
Ու սիրել ենք տրտմությունը մեր հոգու՝
Անրջական կարոտներով ու սիրով:
Մենք սիրել ենք տրտմությունը մեր հոգու՝
Անրջական ինչ-որ կարոտ, ինչ-որ սեր:
Ու սիրում ենք առավոտից իրիկուն
Ճամփա երթալ - ու հավիտյան երազել:
Աչքերիս մեջ մենք պահել ենք երկնային
Ճամփաների հեռուները դյութական -
Ու անցնում ենք ուղիներով երկրային,
Ուր բյո՜ւր մարդիկ երազեցին ու չկան:
Մշուշի պես մեր մանկությունը անցավ՝
Գորշ, անարեւ, անմխիթար մանկություն:
Զառանցանքի պես մանկությունը անցավ -
Ու հեռացանք: Ու չենք դառնա կրկին տուն:
Լո՜ւռ հեռացանք ու քայլեցինք անդադրում՝
Երազելով հավերժական հեռուներ:
Կյանքը դարձավ հավերժական մի փնտրում -
Մութ, անհեթեթ, տարօրինակ կյանքը մեր:
Ու օրերում բազմագույն ու բազմազան
Վառվեց, վառվեց ողջակիզվող սիրտը մեր,-
Բայց աչքերը մեր - արեւներ չտեսան,
Եվ մեր սրտերը - լուսավոր հեռուներ:
Ու մշուշոտ մեր աչքերը հավիտյան
Որոնեցին պատահական աչքերում
Հարդագողի ուղիները ոսկեման,
Նրա անծիր, անծայրածիր այն հեռուն:
Բայց աչքերում նրանք երկինք չգտան,
Ու սրտերում - արեգակներ ոսկեվառ.
Ու բզկտվեց հայացքներից անկենդան
Որբ սիրտը մեր՝ երազորեն - հոգեվար:
Ես ուզեցի երգել գովքը Աստծու,
Երգել փառքը պայծառ սիրո ու հացի.
Սիրտս լցվեց... բայց չգիտեմ, թե ինչու -
Գորշ օրերի տաղտկությունը երգեցի...
Թաղված մնաց իմ աչքերում մի անհուն,
Կապուտաչյա երջանկության առասպել.
Մի երկնային առնչության պատմություն -
Ու կարծրացավ սիրտս՝ անլույս ու անբեր:
Չէ՞ որ կյանքում չհասկացավ ոչ ոք մեզ,-
Ու խնդացին լուսավո՛ր մեր աչքերին,
Բութ հեգնեցին մեր կարոտները հրկեզ -
Ու հեռացան: Ու ո՛չ մի լույս չբերին:
Քույրը խնդաց, բարեկամը ծիծաղեց,
Օտար մարդիկ հայհոյեցին ու անցան:
Միայն պոռնիկը մշուշում համբուրեց,
Եվ խելագարը բարեւեց կիսաձայն:
Հոգ չէ, որ մեր օրերն անցան տենդի պես,
Կյանքը դարձավ անմխիթար զառանցանք.
-Մենք կժպտանք, գո՜հ կժպտանք մեռնելիս,
Որ երազում երազեցինք ու անցանք...


Travelers of the Milky Way

We are two travelers of the Milky Way,
Two travelers in rags.
We have cherished the sadness of our souls,
Full of nostalgic dreams and love.
We have cherished the sadness of our souls,
These nostalgic dreams and this love.
And from early morning until darkness falls,
We like to wander and forever dream.
Our eyes have held the magic sight
Of distant and heavenly paths,
As we tread these earthly roads
Where countless souls once dreamt and now are gone.
Our childhood vanished like a haze,
Sunless, disconsolate and gray-
Our childhood vanished in delirium,
And we went away. We can never return.
We left in silence and tirelessly walked,
Envisioning eternal distance.
Our life became an everlasting quest -
Absurd, unusual and dark.
And in these piebald, varied days
Our hearts burned with life so many times,
But our eyes saw no sun
And our hearts, no distant lights.
Our misty eyes forever searched
The gilded paths of the Milky Way,
And its boundless, infinite span
In the eyes of every passerby.
But in those eyes we never glimpsed heaven,
Nor in their hearts a golden sun.
And our orphaned, agonizing hearts
Broke into pieces from their lifeless gaze.
I wanted to sing praises to God
And the glory of luminous love and bread -
My heart swelled… But instead
I sang the anguish of these gloomy days…
And the legend of an infinite blue-eyed happiness -
The story of a heavenly connection,-
Remained forever buried in my eyes-
My heart hardened, turned barren and dark.
No one understood us in this life-
They laughed at our shining eyes,
They jeered at our burning longings
And retreated. Not one brought us a sliver of light.
The sister laughed, the friend mocked,
The stranger cursed and hurried past.
Only the whore granted us a kiss,
And the madman murmured a greeting in the mist.
But never mind that our days passed like a fever,
And our life became an inconsolable delirium-
We shall smile, happily smile as we die
For we dreamed in our dreams and went away.

Yeghishé Charents (1897-1937)

Translation by Berge Turabian

Armine Iknadossian: If Joan of Arc Was Still Alive

She would be sitting by the Mediterranean
at sundown, the sky as red as Campari,
knitting, or maybe sharpening her cutlery

on a large stone. She would talk to the sea,
its curling fingers of foam, its fists of water
like a woman climbing out of ash and bone.

In the evenings she would eat black olives
as she watched the sea, that burning beast.
She’d spit out each pit and examine the seeds

for clots of dried blood, tiny tumors, a set of bloody teeth.

Copyright Armine Iknadossian.
Used here by kind permission of the author.

ԶԱՀՐԱՏ: ՈՉ

Ես ոսկեմատ դերձակ եմ -
Ձեր սիրտերն երբ այդքան շատ
Սէր պարփակել չկրնան
Չդիմանան ու պատռին -
Կարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Ես յաւակնոտ գրչակ եմ
Կարօտ կ’երգեմ - սէր կ’երգեմ -
Ձեր աչքերէն յայտնի է
հազարումէկ տենչ ունիք -
Գրեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Վարպետորդի ստահակ եմ -
Սէր կ’առնեմ - յոյս կը ծախեմ -
Երբ ամէն ինչ չորցեր է
Ու պէտք ունիք պատրանքի -
Ճարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք -
Ես պատմութեան ցուցակ եմ -
Օր կ’ըլլայ ետ կը նայիք
Հին սէրերով կ’օրօրուիք -
Շատ են - մէկ մէկ չէք յիշեր
Շարեմ կ’ըսեմ – ոչ կ’ըսէք -
Ես քմահաճ վտակ եմ
Կը հոսիմ ուր որ ես ուզեմ -
Բոցեր ալք ալք մեծնալէն
Երբ ձեր սրտին գան հասնին
Մարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Ես լրջութեամբ յագեցած
Ձեր օրերուն - կատակն եմ -
Երբ աշխարհը մութ տեսնէք
Ոստոստալէն կը վազեմ
Կը խոնարհիմ ձեր առջեւ
Պարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք
Պատրաստակամ շարժակ եմ -
Ձերն ըլլալէն ձանձրացած
Երբ կանգ կ’առնէ սիրտն - անզօր
Բաբախելէ երբ դադրի -
Լարեմ կ’ըսեմ - ոչ կ’ըսէք

ԶԱՀՐԱՏ (1924-2007)


NO
I am a tailor with golden fingers
When your hearts can no longer
Contain so much love
And they tear
Let me sew them, I say–No, you say
I am a pretentious scribbler
I sing of yearning–I sing of love
I see plainly in your eyes
A thousand and one desires
Let me write them, I say–No, you say
I am an artful crook
I buy love – I sell hope
When everything has dried up around you
And you need illusion
Let me bring you some, I say–No, you say
I am a book of chronicles
There are days when you look back
And gently rock with your old passions
There are too many–you cannot remember them all
Let me arrange them, I say–No, you say
I am an erratic brook
I flow wherever I please
When swelling flames
Come and reach your hearts
Let me extinguish them, I say–No, you say
I am of the joke of your days
Sated with seriousness
When the world darkens in your eyes
I arrive before you in leaps
And I bow to you
Let me dance for you, I say–No, you say
I am an engine at your service
When bored of being yours
Your heart
Stops throbbing helplessly
Let me wind it up, I say–No, you say

Translation by Berge Turabian.

Diana Der-Hovanessian: BREAK IN

I

Sawdust, a stream of litter on the floor,
the door inside the outside door ajar,
the contents of each dining room drawer
emptied, strewn as if a giant had poured
out everything. I ran screaming to call
911, surveying the chaos inside
the bedroom, the lingerie a tide
of silk and nylon flowing to the hall.
"Table silver, all jewelry, an old photo
of my father at four in a village dress,
the only thing his mother saved, pressed
on the inside of a brooch, and old cameo,
my mother's, my great aunt's rings."
Police ask for listings of such things.

II

I gave them the inventory, everything
I could recall, my former husband's war
medals, his silver officer's bars,
my child's first tooth, pearls, my wedding ring.
The detective asked if I'd been robbed before.
I thought of jewels buried in the ground
as Armenian families fled the sound
of shooting, Turks breaking in each door,
my grandmother's gems down to one cameo
sent to America with her older son,
two million relatives lost as one,
art, architecture, poems I'd never know,
everything except a picture in a cameo.
Answered what he wanted, "No."


Copyright Diana Der-Hovanessian
Previously published in American Scholar. Reprinted here by kind permission of the author.

Literary Postcards from Aras Publications

A series of literary postcards are available from Aras Publications/Արաս Հրատարակչութիւն

http://www.arasyayincilik.com/

Istiklal Cad. Hidivyal Palas
No: 465 - Z 34430
Tunel / Beyoglu ISTANBUL

Tel:(0212) 252 65 18
(0212) 243 06 02
Fax:(0212) 252 65 19 info@arasyayincilik.com

Sojourn at Ararat celebrates its 20th anniversary

Sojourn at Ararat started as a play based on translations of Armenian poetry through the ages. Staged as a two person play, it was created and performed by Gerald Papasian and Nora Armani. It opened at the Edinburgh Festival in 1986 and toured internationally in its English and French versions from 1987 to 1999.

The 20th anniversary revival was performed in Marseille's National Theatre La Criee, and in Paris, followed by a recording of the French version in Bordeaux. The English version revival is playing now through July 29th at the Fountain Theatre in Los Angeles.

The English language CD and DVD are now available. For more information, visit The PemArt website.

Click here to hear a segment of the show Sojourn at Ararat, provided by Nora Armani for the readers of APP.

Armen Lubin: SANS RIEN AUTOUR

N’ayant plus de maison ni logis,
Plus de chambre où me mettre,
Je me suis fabriqué une fenêtre
Sans rien autour.

Fenêtre encadrant la matière
Par le tracé de son contour,
Elle s’ouvre comme la paupière,
Se ferme sans rien autour.

Se sont dépouillées les vieilles amours,
Mais la fenêtre dépourvue de glace
Gagne les hauteurs, elle se déplace,
Avec son cadre étonnant,

Qui n’est ni chair ni bois blanc,
Mais qui conserve la forme exacte
D’un oeil parcourant sans ciller
L’espace soumis, le temps rayé.

Et je reste suspendu au cadre qui file,
J’en suis la larme la plus inutile
Dans la nuit fermée, dans le petit jour,
Ils s’ouvrent à moi sans rien autour.



— From Les Hautes Terrasses by Armen Lubin, ©Editions Gallimard, 1957/2005.

Armen Lubin: With Nothing around it

No longer having a house or dwelling,

No more room to put myself in,

I built a window 

With nothing around it.

Window framing the material

By tracing its outline,

It opens like an eyelid,

Closes with nothing around.

Stripped of old loves,

But the glass free window

Gains heights, it moves,

With its astonishing frame,

Which is neither flesh nor white wood,

But which keeps the exact shape

Of an eye browsing without blinking

space submitted,  time erased. 

And I remain suspended in the frame that flees,

I'm the most useless tear in it

In the closed night, in the small day,

They open up to me with nothing around.

Translated by Lola Koundakjian

Celeste Snowber: Beneath the skin of plum black

Plum black
the color
of love marinated
in drips of oil
tenderized in
the h/earth
in New England kitchen.

Star leaves
at slender head
pear like in shape
smooth for fingers touch
endless dishes
meals of everyday
formed from you
a sacred vegetable
in its nakedness.

Eggplant.
Jeweled in sautéed onions
adorned with red
pepper, a hint
of green parsley
a slice of lamb.

It was your colors
my mother was
in love with,
aromas took second place
to the magnificent
hues of dark purple
blackened violet.

I’ve had to disguise
you, eggplant
for my children’s palette
Mushed with olive oil,
yogurt and plenty of garlic
you transform into
babaganoosh, still
a far cry from
the 101 ways my
Armenian mother
would lovingly open
you up to your
pungent parts.

“Never leave the pan without
a hint of green,” she would say,
“Look how stunning the red
pepper accents the plum
of eggplant”

What was in the pan
was living art,
smells, textures, hues
were the heaven of the
new earth, and the
scent of the old land.

I’m the second generation
infused with creativity
close to the bone.
Color was the heart
of my home,
hidden in the eggplant
and hidden in a life.

My mother had an
eggplant soul
a beauty of both
dark and light
yellow white flesh
of eggplant encased
with purple hues
the meeting of art and life
just beneath the
skin of plum black.


Celeste Nazalee Snowber

This poem has appeared in Ararat Quarterly, Fall, 2005. Vol. XLIV No. 184, p. 56. We use it by kind permission of its author.

Zareh Khrakhouni - getting to know the author

Zareh Khrakhouni (Artin Cumbusyan pronounced Jumbushian) was born October 16, 1926, in Istanbul, Turkey of Armenian parents. After completing high school at the Mekhitarist Fathers' College in 1945, he first completed a year of law school at the University of Istanbul, but then continued in the Faculty of Arts and Letters of the same institution. In 1951, he received his Master's degree in philosophy, psychology and sociology, having studied with professors Ludwig Schwarz, Ernst von Aster, Walther Kranz, Wilhelm Peters, Heinz Heimsoeth, and a number of Turkish professors who were disciples of Nikolai Hartmann and Hans Reichenbach. He later continued his studies in Paris in both literature and art history.

While a student, he actively participated in various literary movements, which in the post-World War II period sought to revitalize poetry and prose in the Armenian community of Istanbul, the largest and oldest center of Western Armenian civilization and culture. Western Armenian as a literary language developed in nineteenth century Istanbul, then Constantinople. From the 1870s to the first decade of the twentieth century, there was an enormous literary explosion responsible for hundreds of Armenian newspapers and journals and thousands of books.

This flourishing cultural life was abruptly and brutally interrupted by the Genocide of 1915. It was to break the stagnant conformity of literary tradition in the period between the two World Wars that a younger generation of writers, starting in 1945, mounted an offensive of innovation in both the ideas, or perhaps better the subjects, of literary expression and its form.

Zareh Khrakhouni was one of the principal promoters of the "modern literature" and the "new poetry" movements in Western Armenian letters. Together with a group of young writers and poets, he created an avant-garde literary journal, San. Later he became the director and editor of the literary and artistic supplement of the Armenian daily newspaper of Istanbul, Marmara. He founded and was the main theoretician of the new school of poetry named by him "objective symbolism," which was based on the principles of phenomenological aesthetics.

Among his 26 volumes of literature there are 16 volumes of poetry, a collection of prose essays and translations, a play, and eight volumes of translations in English, French, German, Russian, Georgian, and Eastern Armenian. Beside these books, which by the originality of their theoretical conception, by their strong artistic inspiration, and by their profound humanity constitute an incontestable contribution to world poetry, Zareh Khrakhouni has also played a considerable role in the socio-cultural life of his Istanbul community.

Editor - Khrakhouni passed away on November 27, 2015, at the age of 89.

Զարէհ Խրախունի: ՄԱԿՈՅԿԸ

Ծովուն վրայ մակոյկ մը կայ
Մակոյկ մը փոքր ու թեթեւ
Տղայ մը կայ մէջը նստած
Պզտիկ տղայ մը նիհար.
Նաւուն թիերը բարակ են
Նուրբ են թեւերը տղուն:
Կը թիավարէ ան շարունակ
Հոսանքն ի վեր, հոսանքն ի վեր -
Ո’չ թիզ մը առաջ, ո’չ թիզ մը ետ...
Կը թիավարէ ան շարունակ:
Մենք ծովեզրէն կը ձայնենք-
-Տղա’ս, ի՞նչու կը ճգնիս
Երբ տե’ս - այնքա”ն դիւրին է
Հոսանքն ի վար ընթանալ...
Նայէ’, ինչպէս քովէդ կ’անցնին
Ղեկը բռնել կը բաւէ....
- Ես ղեկ չունիմ, ղեկ չունիմ
Կը գոչէ ան հեւիհեւ
- Հոսանքն ուժով է, ուժով
Եթէ ձգեմ‘ ը տանի...
Մենք կը նայինք իր թեւերուն
Թիերուն եւ հոսանքին -
Կա’մ ծովուն դէմ կը հայհոյենք
Կա’մ ծովուն մէջ կը թքնենք
Ճակատագրէն խօսք կը բանանք
Յետոյ կ’առնենք կը քալենք...



THE BOAT
There is a boat on the sea,
It is small and light.
There is a boy in that boat,
A skinny, little boy.
The oars are thin,
His arms are delicate.
He endlessly rows
Against the tide, against the tide,
Moves neither forward nor back,
He endlessly rows.
We shout to him from the shore,
–Son, what good are your efforts,
Don’t you see, it’s so much easier
To let the current carry you...
Look, how others pass you by,
Just hold on to the helm...
–I do not have one, I do not have one,
The boy exclaims wearily,
–The current is strong, it is so very strong,
If I let go it will take me...
We look at his arms,
We look at the oars, at the current–
And we curse the sea,
Or spit into it,
Then drop a few words about destiny,
And we each go our own way...

Zareh Khrakuni (Arto Djumbushian) 1926-


translation by Berge Turabian

Armine Iknadossian: Too Warm to Write a Love Poem

I can hear the words
in the whirring of the fan
or the leaf blower five houses down.

There’s a word: interior
and then another word: fracture
before I sigh and shift in my chair.

When will I write
to reveal my wounds
as if unveiling pieces of art?

I move the fan closer.
It insists on sacrifice and eyelash
but all those poems are taken.

I go to the kitchen.
It is too warm
to write a love poem.

The tea kettle sings like Tosca
before she hurls herself
off the rampart.


Copyright Armine Iknadossian.
Used here by kind permission of the author.

Ռուբէն Սեւակ: ՍԻՐՈՅ ՄՐՄՈՒՆՋ

Անոնք գացի՜ն խորհուրդով ու գաղտնիքով բեռնաւոր,
Գացի՜ն նաւերը սիրոյս իմ աչքերուս առջեւէն,
Ցըռուկնին վեր, դէպի մո՜ւթ եզերքները հեռաւոր,
Առագաստնե՛րը գինով մայրամուտի գաղջ հովէն:
Ու տեսայ որ, հինաւուրց դիցուհիի պէս աղուոր,
Իրենց ձիւնի անարատ սրբութեան մէջ համօրէն,
Թեւերնին վեր, անծանօ՜թ ափունքներու ուխտաւո՜ր,
Անրջանքիս կարապնե՛րը սահեցան յամրօրէն...:
Իրիկուն է: Կը դիտեմ ես լո՜յծ անհունը ջուրի.
Հովը լըռիկ կը պատմէ ինծի յուշքեր երջանիկ,
Ու անպատո՜ւմ խորհուրդով անսահման ջո՛ւրը կ`ուռի:
Քար ու փրփուր ափին վրայ կը համբուրուին իմ առջիս...:
Ես կը դիտեմ հեռաւոր հորիզոններն ուր լըռի՜կ
Գացին նաւե՛րը սիրոյս ու կարապներն անուրջիս:
Անոնք գացին խորհուրդո՛վ ու գաղտնիքով բեռնաւոր...:

Whisper Of Love
They sailed away, loaded with mystery and secrets,
The ships of my love sailed away from my gaze,
Their prows high, facing dark and distant shores,
And their sails drunken with the warm sunset breeze.
And I saw how, like ancient and beautiful goddesses,
In their immaculate sanctity, pure as snow,
Wings high, like pilgrims to unknown lands,
The swans of my love silently glided away.
It is evening. I am watching the immense flow,
The sea-breeze is quietly recounting the happy memories
And the boundless waters are rising with an ineffable mystery.
In front of me, gravel and foam are kissing on the shore,
I am looking at the distant horizon beyond which
The ships of my love and the swans of my dreams have silently glided away.
They sailed away, loaded with mystery and secrets…

Rouben Sevak (1885-1915)

Translation by Berge Turabian

Sylva Péron-Berbérian: Mon Pays

Arménie devrait rimer
avec harmonie
pourtant lorsque je songe
à ma lointaine patrie
je n'entends pas le chant de la flûte
empreint de mélancolie
je n'aperçois pas l'hermine neigeuse
les roses soyeuses d'Erévan
ni les abricots parfumés
cueillis aux abords du lac de Van

J'évoque hélas
des hommes en armes
des femmes en larmes
et des enfants apeurés
terrés au fond des puits
j'évoque des villages en flammes
de longues colonnes de déportés
et des corps mutilés
des milliers de corps amoncelés
Arménie ô mon pays crucifié

Copyright Sylva Péron-Berbérian. This poem appears in the volume "Le collier inachevé" ISBN 978-2-9528647-0-1, Dorval Editions, France. Used here by kind permission of the author.

Many thanks to Louise Kiffer-Sarian.

William Michaelian: Sanctuary

Click here to hear the audio clip of Sanctuary read by the author William Michaelian.

At last you've found
my room, this sunless cave
with writing on
the walls.

Be careful, now,
don't disturb the bones.

But heed the moans,
heed the moans.


"Sanctuary" also appears in Another Song I Know, a collection of short poems by William Michaelian released in June 2007 by Cosmopsis Books in San Francisco.

Author's Note

When Lola asked me to read some of my poems for the audio portion of the Armenian Poetry Project, I was both flattered and thrilled. Since two of my sons are musicians, I knew their home studio equipment would be perfect for the job. With their help, I soon learned how to record, save, and send files. But when I was finally on my own and I began to read, I was appalled by the results. No matter what I tried, I ended up committing murder: tone of voice, emphasis, volume -- there was always something wrong. Then I remembered: when I was writing the poems, and testing them periodically with my voice as I always do, I was whispering them . . . which leads me to believe that this is the way they should be read -- at least by me. If someone else were to read them, I'm sure they would sound fine in full voice. Or, if I were to read them before a live audience -- but, because of the rather strange, reclusive life I lead, that is something I've never done. Oh, well. Now you know. So, on to the poems. . . .

ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑ: ՊԱՏԱՀԱԿԱՆ ԱՆՑՈՐԴԻՆ

Մենք երկու՛սս էլ, մենք երկու՛սս էլ անվերադարձ աշխարհում
Ապրում ենք, կանք, գնում ենք - ո՞ւր, միևնույնն է մեր հեռուն:
Կանգնիր, անցորդ: Կանգնիր: Նայենք: Նայենք իրար - գուցե մենք
Հանկարծ ժպտանք` չճանաչված մի բարեկամ ճանաչենք:
Կանգնի՛ր, կանգնի՛ր, ո՞ւր ես վազում, ո՞ւր ես գնում դու արագ.
Աչքերիս մեջ գուցե գտնես ոսկեԺպիտ մի կրակ:
Դու ուրախ չե՞ս, որ ապրում ենք - ու հանդիպել ենք իրար,
Ո՞ւր ես անցնում անվերադարձ, որպես անդարձ ճանապարհ
Ե՛ս էլ կանցնեմ - տրտում մենակ, - ու կգնամ իմ անծայր
Երազ - ճամփան, որով դու էլ այս իրիկուն կույր անցար:
Դու կույր անցար, չնայեցիր ու հեռացար մշուշում.
Բայց ես երկար քո անծանոթ, օտար դեմքը կհիշեմ:
Կհիշեմ, որ դեգերումիս ճանապարհին, որպես հուշ,
Մեկը անցավ, իրիկուն էր. իրիկուն էր ու մշուշ ...
1916

TO A CHANCE PASSERBY

The two of us, the two of us, in this world with no return,
Live, exist, wherever we go - the destination is the same.
Stop, traveler, wait, let's look at each other, stay there, stand.
Maybe we'll smile all of a sudden, as we recognize an unknown friend.
Stop. Stop. Where are you rushing, where are you running so fast?
Look closely, perhaps you will find the fire of a golden smile in my eyes.
Aren't you glad that we both lived and met each other in this world?
Stop, don’t go away, like an unreturning one-way road.
I too will go on, lonely and sad, down the endless path of dreams
Which this evening you have followed blindly and disappeared in the mist.
You passed by, you didn't look and disappeared in the haze,
But I will forever remember your unfamiliar, unknown face.
I will remember that somebody crossed my wandering path.
A chance passerby. It was evening, it was evening, misty and sad.
1916

YEGHISHE CHARENTS

Translated by Berge Turabian

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ԼՈՒՍՆԱՀԱՉ

Լուսնի բուրվառից երազ է ծորում,
Միրաժ է կապույտ.
Ճահճում փրփուրը մամուռ է ծամում,
Գեջ է ու տամուկ...

Ոսկեշողի մեջ մի ստվեր շարժվեց,
Լուսնոտ մի բիճ է.
Մութի ծալքերից հովը ցիր տվեց,
Ավազ ու խիճ է։

Երկինքը կործվել երկրի վրա
Պեծեր է բանտել.
Պսպղուն աստղեր առկայծ, հեռակա,
Տենչես են լուսեղ։

Իցի~վ կռանամ քո կրծքին սիրով
Ու կայծը փրթի.
Մեր սրտերի մեջ, ո~ղջ տիեզերքով
Եռքը կհորդի...

Ու տատանվում է հորիզոնը բիլ,
Մրափն է ընկնում.
Լուսնոտի երա՞զ, թե՞ կոշմար է շիլ,
Ոռնում է մթում...

Ռեխը դեմ արած լուսնի արծաթին
Ծմրում է շունը...
Հրայրքներս թեժ... ծոցդ ծիրկաթին...
Հևքդ... շրշյու~նը...


Գլենդեյլ, Կալիֆորնիա, 2006-11-12

Copyright Grish Davtian. Used here by kind permission of the author.

Gregory Djanikian Reads 'Geography Lesson' and Other Poems

Gregory Djanikian Reads 'Geography Lesson' and Other Poems | NewsHour Poetry Series | PBS


Watch the video clip by clicking on the link below from the NewsHour Poetry Series on PBS

Gregory Djanikian: Immigrant Picnic

It's the Fourth of July, the flags
are painting the town,
the plastic forks and knives
are laid out like a parade.

And I'm grilling, I've got my apron,
I've got potato salad, macaroni, relish,
I've got a hat shaped
like the state of Pennsylvania.

I ask my father what's his pleasure
and he says, "Hot dog, medium rare,"
and then, "Hamburger, sure,
what's the big difference,"
as if he's really asking.

I put on hamburgers and hot dogs,
slice up the sour pickles and Bermudas,
uncap the condiments. The paper napkins
are fluttering away like lost messages.

"You're running around," my mother says,
"like a chicken with its head loose."

"Ma," I say, "you mean cut off,
loose and cut off being as far apart
as, say, son and daughter."

She gives me a quizzical look as though
I've been caught in some impropriety.
"I love you and your sister just the same," she says,
"Sure," my grandmother pipes in,
"you're both our children, so why worry?"

That's not the point I begin telling them,
and I'm comparing words to fish now,
like the ones in the sea at Port Said,
or like birds among the date palms by the Nile,
unrepentantly elusive, wild.

"Sonia," my father says to my mother,
"what the hell is he talking about?"
"He's on a ball," my mother says.

"That's roll!" I say, throwing up my hands,
"as in hot dog, hamburger, dinner roll . . . ."

"And what about roll out the barrels?" my mother asks,
and my father claps his hands, "Why sure," he says,
"let's have some fun," and launches
into a polka, twirling my mother
around and around like the happiest top,

and my uncle is shaking his head, saying
"You could grow nuts listening to us,"

and I'm thinking of pistachios in the Sinai
burgeoning without end,
pecans in the South, the jumbled
flavor of them suddenly in my mouth,
wordless, confusing,
crowding out everything else.

This poem has appeared in the Poetry Anthology: Ninety Years of America's Most Distinguished Verse Magazine. Edited by Joseph Parisi and Stephen Young. Ivan R. Dee Publication, 2002.
Gregory Djanikian read the poem on July 4, 2007 NewsHour with Jim Lehrer (PBS) which can be accessed here.

Armine Iknadossian: Jerusalem Syndrome

like the others she only comes here
not Lourdes not Montserrat
thinks she’s the Prophetess of the Olive Tree
wanders deserts dressed in hotel bed sheets
crouches at the Church of the Holy Sepulcher
shaves all body hair and cuts her nails
stays outdoors to feed off the sun and the moon
washes her vagina at sunup and sundown
chants loudly for humanity to become calmer purer
is arrested for kicking people near the church
and when police question her she raises her arms
holds up the heavens as if welcoming the Messiah

Copyright Armine Iknadossian.
Used here by kind permission of the author.

Լօլա Գունտաքճեան: Երկու Անիներ

Սեղանիս վրայ են
Անի քաղաքէն կաւէ կտորներ։

Դարերէ ի վեր կը սպասէին
Որ հայ ձեռքեր հաւաքեն ու
Բերեն այս ափերուն սա իրերը։

Առաջին անգամ բռնեցի զանոնք ու ահա՜
Հեռուէն լուրե՜ր.
Ուրիշ Անի մը եւս կը կանգնի որբ ու քաջ։


Լօլա Գունտաքճեան

This poem has appeared in PAKIN Armenian literary journal in its September 2009 issue.

May 5, 2007

Copyright Lola Koundakjian

Լեւոն Շանթ: Ժանգը

Գզրոցիս մէջ գրիչս ինկած է հիմա
գրած-ջնջած թղթերուս մէջ ցանուցիր.
ժանգէ պատանք մը աճած է իր վրայ
ու ալ հպարտ չ՚առկայծիր։

Մինչ նայուածքս այդ հին գրչին է յառած,
մէջքս միտք մը զիկզակ կու տայ՝ մի՞ գուցէ
անշարժ կեանքէս զգացումներս ալ յանկարծ
ժանգի խաւ մը գայ գոցէ։



Levon Shant

Sonia Tashjian: ԱՆՁՆԱԳԻՐ/SELF - CERTIFICATE

Click here to hear SELF - CERTIFICATE read by the author, Sonia Tashjian.

ԱՆՁՆԱԳԻՐ

Բանաստեղծությունը դա մի անձնագիր է,
Անցագրի նման`
Հանձնվելու մարդկանց աչքերին,
և ներկայանալու նրանց աշխարհին:

Բանաստեղծությունը դա մի հևք է,
Շնչառությանս ռիթմից ծնված .
Դա այն կամուրջն է,
Որ հանգրվանում է քո հոգու մեջ,ընթերցող :
(Այդ անցագրով դու էլ կարող ես ինձ վերադառնալ,
կամրջի ճամբան երազ է,
բառերիս կենսունակությամբ լեցուն) :

Անձնագիրը Արարիչն է բաշխել ինձ,
Որպեսզի անցագիր նվիրեմ քեզ :



SELF - CERTIFICATE
Translate by Sonia Tashjian

The poetry is a self-certificate
Like a passport,
In order to devote to the people’s eyes
& to appear to their world.

The poetry is a panting,
Born from rythm of my breathing .
That is the bridge,
Which will last in your soul,Reader .
(With that passport you could also return to me,
the way of the bridge is a dream
fulled with vitality of my words).

The self-certificate is given to me by the Lord,
In order to offer you passport.

Copyright Sonia Tashjian 2004. Translated by the author from the original Armenian.

Բիւզանդ Թօփալեան: Ծովափնեայ մենութիւն

Դ.

Ու ես՝ ոտքի՝ գերագոյն մենութեան մէջ ծովափին
Կուրծքս այգային հովերուն դէմ բաց՝
Երազէն վերջ այս ճնշող,
Արշալոյսի անծանօթ խռովքներով լուսատենչ,
Հանդիսատես՝
Վերածնութեան մը վըսեմ։

Ու իմ դիմաց կը շաչեն
Փայլակներով ծիրանի,
Հերոսական ու առոյգ երիտասարդութեամբ հոգեկան
Արքայական նըժոյգներն,
Ըստեղծագործ բոլոր տենդերն յարաճուն
Վերածնութեան մը վըսեմ...

Ճառագայթի ողողում...
Գերիրական պահն է մեծ։

Փա՜ռք արարչութեան անսահման ուժին,
Փա՜ռք աստուածութեան,
Տիեզերական ներդաշնակ ուժին,
Անհուն հրաշքին...

Բիւզանդ Թօփալեան ՀԱՄԱՅՆԱԿԱՆ ՍԷՐ էջ 18
Փարիզ 1950 Puzant Topalian

Armine Iknadossian: Lost

in the cotton-mouthed morning
a red-crowned crane raises its beak,
watches the grey sky, recovers
from the miles left behind in the Far East

alone in the misty field of lilac,
today could be his last.
what wind could carry him home?
what promise of tomorrow?

Copyright Armine Iknadossian.
Used here by kind permission of the author.

Introducing Armine Iknadossian

Armine Iknadossian lives in Glendale, California and teaches high school English. She received her BA from UCLA and an MFA from Antioch University Los Angeles. She has just completed her first manuscript, Gnosis. Publications include Pasadena City College‘s Inscape, UCLA’s Wisteria, Cal State Northridge’s Edges, Lounge Lit: An Anthology of Poetry and Fiction by the Writers of Literati Cocktail and Rhapsodomancy and zaum.

“The Return” was a finalist in Backwards City Review’s annual poetry contest. “March Eulogy”, winner of Prose Poems at Work, and “Bodies of Water”, a featured poem of the month, can be viewed at www.writersatwork.com. Her poetry can also be viewed on line at www.litparlor.com, www.poeticdivesity.org, and, www.poetsagainstwar.org.

An interview with poet Eloise Klein Healy will be featured at www.mediacakemagazine.com this summer.

Peter Balakian: Some Flowers

Click the link to hear Peter Balakian's Some Flowers read by Lola Koundakjian.


Poppies

I.
Bright orange in the morning
cupping the fragrant air
of the upstate summer.

All my aunt remembered of Armenia.

In the hot sun,
I look them dead center --
papery petals streaked black
around the anther sacs;

pollen gets into my nose,
I should brush it from my face,

but when I look in
the flower's dark pit
the base of the pistil's missing.

II.
When the buttery
light of the moon
falls on them

I see into their eyes.

Men and women who bore my name
have gone from face to bone

with the quickness that night
has made my poppies
into nothing.

III.
Not only for Armenia
do these poppies give up their petals.

My eyes grow tight as a calyx.

IV.
Off long stems
black eyes sway
in the morning wind.

The anther sacs are busted --
filaments rise past my window
into nothing.


This poem has appeared in the volume "Reply from Wilderness Island", Sheep Meadow Press, 1988, and is used here by kind permission.

Geghard/Գեղարդ

Geghard/Գեղարդ
Originally uploaded by Lola Koundakjian

Photo by Lola Koundakjian

Celeste N. Snowber: Your Stones Wait

at Geghard Monastery

Your stones wait
for the faithful
to come and be
once again woed
into your womb.

starkness of ancient
stone bearing the walls
provides an empty space
for one to enter
and greet the holy.
Emptiness is the vessel
a room stripped of
all except one
opening for light
to break through.

I dance slowly-gently
in your crevices as
if a force moves my
limbs in damp air.
Knowing all along it
is the same Spirit which
has guided me all
these years, yet
a few moments birth
eternity on this ground.


Copyright Celeste N. Snowber. Used here by kind permission of the author.

William Michaelian: A Lesser Poet

I will be remembered
as a lesser poet,
if at all — a clumsy ox
who fell from my wobbly
ladder while picking apples
I thought were stars.

Pitied, perhaps, as one
not quite in my right mind,
condemned to spend
my days this way.

See him writing on his prison walls:
he thinks he's at the Parthenon,
poor fool, or that he's a holy beggar
wandering the sun-bleached ruins
of an abandoned Asia Minor town.

See him holding court
with no one in the room,
see him in the street
speaking languages unknown,
a child in ragged clothes,
an old man all alone,
see him in his field sowing
seeds on rocky ground.

As a lesser poet he is sadly unaware,
patience yields the richest gems:
he picks up any twig and calls it grand,
talks to spiders and grains of sand,
counts the fingers on each hand
and finds new meaning there.

If only he could see what's real
and frame it all in thoughtful words:
we might believe him then.

If only he would tell us what
we truly need to know: how to live,
how to be, what to think,
the meaning of our dreams,
then a greater poet he would be.

William Michaelian: New books announcements

William Michaelian, a regular contributor to the Armenian Poetry Project, has just announced the release of two new poetry collections by Cosmopsis Books, a publisher based in San Francisco.

You can read more about the books, Winter Poems and Another Song I Know, on William's website, and purchase them at a discount at the publisher's site.

Shahé Mankerian: Books

We didn’t go to school
that day because a bomb
was found still ticking near
the cafeteria.

We were euphoric–wild.
Who said war didn’t love
the children? We were free
to zigzag through parked cars,

climb over walls, and move
away from teachers who
pretended that they loved us
with their demonic rods.

We ran toward a dead-
end street where the trash rose
two stories high. The stench
fulfilled our wanderlust.

We stopped. We couldn’t wait
to start a bonfire. Books
of matches surfaced from
each pocket. Ready. Set.

An underfed cat strolled
between our matches and
the heap of trash. Our eyes
were burning. Someone kicked

the belly of the cat.
Another lit the pile
of Al Nahar, and some
fed textbooks to the fire.

We were the amber gods
that day; we turned away
from childhood, faced the smoke,
and screamed much louder than

the cat, the scorching rats,
the maggots fed on flesh;
and louder than the bomb
that stopped ticking at last.

Copyright Shahé Mankerian. Used here by kind permission of the author.

Sylva Péron-Berbérian: Guerre et paix

Je n’entends pas la colombe chanter
J’entends le merle des Indes
La mésange bleue et le roitelet
J’entends la pie boiteuse
La grive nerveuse le cuvelier
Et les oiseaux du monde entier
Mais je n’entends pas la colombe chanter
La colombe qui aimait
D’arbre en arbre voler
Et que l’on a froidement
Assassinée.
Je n’ai pas vu l’olivier
J’ai vu le laurier-rose
L’eucalyptus et le poivrier
J’ai vu le flamboyant
L’hibiscus le caroubier
Et les arbres du monde entier
Mais je n’ai pas vu l’olivier
L’olivier où venait
La colombe se poser
Et que l’on a lâchement
Incendié.

Copyright Sylva Péron-Berbérian. This poem appears in the volume "Le collier inachevé" ISBN 978-2-9528647-0-1, Dorval Editions, France. Used here by kind permission of the author.

Many thanks to Louise Kiffer-Sarian.

L'Âme arménienne: anthologie poétique et musicale

Un CD contenant des poésies et musiques par K.Beledian, Komitas, V.Derian, Ganatchian, Khatchaturian.

Voix : Alain Carré
Harpe : Martine Blot
Flûte : Pierre-Aram Nazarian

Langue d'écoute : Français
ISBN : 2-930335-55-6

Pour écouter un extrait aller au site: Autrement Dit

Place des archers, 3
B-7000 MONS - Belgique
+32 (0)476 64 49 88
+32 (0)65 31 73 76

Acheter le livre numérique ici ou chez Amazon.Fr

Ինգա Բրուտյան: Ինձ չեն հասկանում

Click here to hear the episode They Don't understand me read by the author, Inga Brutyan


Ինձ չեն հասկանում

Այս աշխարհում չկա մեկը,
Որ հասկանա իմ արարքը,
Մի՞թե այդքան դաժան եմ ես,
Որ չեմ ստանում քո ներումը:
Արյունով է լցվում սիրտս
Ու ցավով է լցվում հոգիս,
Արցունքով է լցվում աչքերս
Ու տխրում է իմ հայացքը:
Մի՞թե ես եմ սխալ գործում,
Թե՞ սխալ են ինձ հասկանում:
Ա~խ, տեր իմ Աստված,
Տուր ինձ գեթ մի ճամփա,
Որ ստանամ գեթ մի ներում:


Copyright Inga Brutyan

Ոստանիկ: Այս ես եմ

Այս ես եմ, ե՛ս եմ, նոյն ինքն իմ մէջ,
Տիեզերքն ամբողջ, ժամանակն անվերջ.

Որ կը ծաւալի ու կը ծանրանայ
Մշտնջենական պարապին վըրայ.

Որ կը դառնայ ձեւ, զանգուած ու շարժում.
Ինքն իրմով պարապ, ինքն իրմով լեցուն,

Կազմելով կեանքն այս - միրաժ ոչնչի,
Ուր իր մահովն ալ, կը վերածընի:

Այս ես եմ, ե՛ս եմ, ուրիշ ոչի՛նչ կայ,
Իմ մըշտահռչակ էութիւնն է սա...

Էջ 17 «ՄԵՆՔ» Թիւ 1, 1931

Ոստանիկ (1898-1953)


A second version of this poem, published in
ԱՐԴԻ ՀԱՅ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ (Ժողովածու), Ա. Հատոր, Արտասահմանի Գրողներ, ՀԱՅ ԳՐԱԳԷՏՆԵՐՈՒ ԲԱՐԵԿԱՄՆԵՐ Մատենաշար 11, Փարիզ 1939, page 115.

Այս ես եմ, ե՛ս եմ, նոյն ինքն իմ մէջ,
Տիեզե՛րքն ամբողջ, ժամանակն անվերջ,

Որ կը ծաւալի ու կը ծանրանայ
Մշտնջենական պարապին վրայ…

Որ կը դառնայ ՁԵՒ, ԶԱՆԳՒԱԾ ու ՇԱՐԺՈՒՄ,
Ինքն իրմով պարապ՝ ինքն իրմով լեցուն, --

Կազմելով կեանքն այս - միրա՜ժն ՈՉՆՉԻ,
Ուր իր մահովն ալ, կը վերածնւի…

Այս ե՛ս եմ, ե՛ս եմ, ուրիշ ոչի՛նչ կայ,
Իմ ՄՇՏԱՀՈԼՈՎ էութիւնն է սա։

Նշան Պէշիկթաշլեան: Գետափին Մօտ

Մարմարալոյս զոյգ մը գետեր են թեւերդ՝
Ուր թերթ առ թերթ կրնան ձըգել ամէն բերդ.
Ու ձեռքերդ ալ թեւագետի տէլթաներ՝
Որոնցմէ մին շրթներուս նաւը տանէր
Նեղոսներուդ լուտասներուն մէկ քաղին...

Տիկի՜ն, ներէ', գետափին քով երգողին:


Նշան Պէշիկթաշլեան «ՄԵՆՔ» թիւ 3, եջ 171
20 մայիս 1932

Armenian Contemporary Poetry Reading in TriBeCa, New York

Announcing an evening of Armenian Contemporary Poetry Reading
to be held on October 5, 2007, at the Village Quill, TriBeCa, New York

Lola Koundakjian is curating the poetry section as a special edition of The Armenian Poetry Project

Anyone interested in participating in the poetry reading may contact Lola with a sample of their work prior to September 6, 2007, via email at armenianpoetryproject@gmail.com.

The poetry evening will be hosted by The Armenian Women's Art Exhibition (October 4 to November 3, 2007).

The venue address is:
The Village Quill
106 Franklin Street , 2nd Floor
New York, NY 10013

Wayne Nalbandian: American Portrait

He came to a country of roses
from a country of thorns
He knew thorns well
you grasped and you bled
this nourished the land
and there was a history
of tears and blight and stone churches
braced against the storms
of dreamers and poets

When he stood in the hall at Ellis Island
at the start of a permanent exile
he pondered the idea of roses.
I knew him only as an imposing old man
sitting in the front room, always reading
He died before I turned six.

Today his name is carved
in the wall at Ellis Island National Park
and his dreams carry in the air

Like a rose.

Wayne Nalbandian is a native of Worcester, where he lives with his wife and three children. He has been active in poetry groups since his student days. He worked with the Merrimack Poets in the 70's and in Poetry Oasis (Worcester) since it began in January, 1998.

Արուսյակ Օհանյան: Գունապնակից մինչ մտապնակ

Click to hear
Գունապնակից մինչ մտապնակ read by Narine Karamyan.

Արարած բարե 'վ, ես նկարիչ չեմ,
Որ իմ ակամա ձեռքի վարժանքով
Նկարեմ արեվ լալկան մանուկի լացը կտրելու,
Գերելու համար:
Արարած բարե 'վ, նկարիչ չեմ ես,
Ու այժմ չունեմ հին ներկապնակ,
Որ արագորեն սահեցնեմ թղթին կիսադեմը քո ...
Դրա փոխարեն, հատուկ քեզ համար
Մի գաղտնիք բացեմ`
Ես ունեմ մի մեծ, խոր մտապնակ,
Գուներանգի պես մտքերս եմ խառնում,
Հակադրում բարին վատ ու չարի հետ
Ու ամեն ծնվող իմ միտք-երանգներից
Քեզ թողնում բաժին բարի հետագիծ`
Համաձայնվելու, ժխտելու համար:
Եվ դու մանուկ չես,
Քեզ զարմացնելու ոչինչ չունեմ ես,
Պարզապես արի մտապնակիս
Տեղը քեզ ասեմ.
Այն իմ աչքերն են, խորն են ու տխուր,
Երբեմն թաց են, նաեվ ծիծաղկոտ,
Ու հենց թաց ու չոր շաղախումն է, որ
Մտապնակն իմ դարձնում է
Գործածված, բայց նոր ...

04.12.06
Copyright Arusyak Ohanyan

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ԸՆԿԱԾ ՀԵՐՈՍՆԵՐ

Լռության մեջ հավերժող հսկումի է ձեր ոգին
Հառնած ոգում Աստծուն, ազգին ու հայրենիքին,
Որոնց ձեր հուր արևը մատաղեցիք անսակարկ
Վեհորեն ու արժանի, նվիրումով բացարձակ։

Ո~վ դուք ընկած հերոսներ, որ բաշխեցիք մեզ ոգի
Կյանքի, սիրո, պայքարի, ստեղծագործ գալիքի.
Դուք եղաք կուռ պողպատը որով զոդված ամրացանք
Նորոգելու սուրբ ուխտը հանց անխափան դավանանք։

Ու սիրո լույսը եղաք, որ մենք տեսնենք ու սիրենք
Ազգը, որ ենք, ու երկիր, որ դեռ պիտի քանդակենք
Մեր ազգային երազի ու պատմության տարածքով,
Որ ազգուտակը մեր վեհ սնեցին հայ արյունով։

Արարատը ձյունափառ վեր խոյացած կենտրոնում,
Ճառագայթով է գծել սահմանները մեր սրտում,
Որ հայրենի լեռներով ու դաշտերով հայկական
Մեր հայրենիքն է իրավ, արմենական ու հայկյան։

Դա արյան գին է վայել, որ շահել ենք ձեր կյանքով,
Որով ապրել ենք ուզում մեր է՛լ արժանի կյանքով,
Որ դարերի ձգտումը և եռանդը բեղմնավոր
Պտղավորվի ազգային վայելչությամբ փառավոր։


Գլենդեյլ, Կալիֆորնիա, 2006-08-09

Mark Gavoor: Your Birthday Poem

It is not possible
To write the poem of you,
Since the you of you
Permeates the me of me
Creating the
Coital spider of us

It is not possible
To write the poem of you,
I am too consumed
Scribbling with
My penal pen filled
With invisible ink
In the velvety vaginal
Book of you

It is not possible
To write the poem of you,
Since I get lost in the
Thought, dream, psychosis
In the reverie, image, reflection
Of loving you

It is not possible
To write the poem of you,
For no poet can capture
That which has no bounds
No definition, no limits
In the core of the brain
Base of the spine
Ventricular aortic joy
Of loving you

It is not possible
To write the poem of you,
As the words
Might spontaneously
Combust these pages

It is not possible
To write the poem of you,
Because brain functions
Cease at these
Emotional depths

It is not possible
To write the poem of you,
As it would be a waste of time
Since no one else would
Ever, no how, know way
In Heaven or hell or
Other places, possibly
Conceive of this level of passion,
From the likes of us

It is not possible
To write the poem of you,
Because good poems
Demand the loss,
Absence, erosion,
Deterioration and general
Decay of love

Copyright Mark Gavoor
August 14, 2001
Miami

Shahé Mankerian: Educating the Son

I got my schooling at the morgue.
A summer job, my mother thought,
would keep the streets out of her son.
It was a booming business death.

The year was 1975.
A civil war was brewing and
morticians needed a better help.
I was in charge of clipping nails.

All toes and fingers had to look
pristine. With rubbing alcohol
and cotton balls, I cleaned and washed
dry blood from children with no legs,

from men who went to work at dawn
and never found their way back home;
their faces like shoes with no soles.
I smiled because I didn’t know

another way to deal with shock.
Some afternoons I sat on slabs
of marble eating feta cheese
on moldy bread and watching wives

identifying faceless men
as mates, and mothers who like doves
descended slowly on their sons’
decapitated corpses. Then,

I wondered if my mother would
look for me when the evening came.
Would she remember that I was
her only son and that I cleaned

boys my own age? I witnessed death
before I could live. “Mother, stay
awake. Don’t look for him among
the dead. He lives. He lives. He lives.”

Copyright Shahé Mankerian. Used here by kind permission of the author.

Արայիկ Մարգարյան: Անվերնագիր

Մարդկանց առջեւ եւ խոզերի
Թե' կույսերի, թե' բոզերի,
Մարգարիտներն իմ լուսեղեն
Շա~ղ տվեցի անփութորեն:

Թանկ էր, էժան,- ո՞վ իմանա,
Ձրի տրված` ձրի գնաց:
Ի՞նչ է մնում, որ դա մնա.
Մեկը` սիրեց, մյուսը` խնդաց:

Թե կարող ես` ներիր, Աստված,
Չունկնդրեցի խոսքերդ բաց,
Շաղ տվեցի անվերադարձ
Բայց մի էդքան դեռ ինձ մնաց:

Արայիկ Մարգարյան
Դեկտեմբերի 1, 2006, ՈՒոլթեմ

Copyright Araik Margarian. Used here by kind permission of the author.

Mariné Petrossian: ՋԻՎԱՆԻ/DJIVANI

Click the link to hear DJIVANI read by the author,Mariné Petrossian.

ՋԻՎԱՆԻ
DJIVANI

ձախորդ օրերս
ձմեռվա հետ
անցան գնացին
գարնանը
նորից եկան
ձախորդ օրեր
ոչինչ բան չկա
գարունը կանցնի
ձմեռ կգա
նորից կթվա
գարնան հետ գալու են
երջանիկ օրեր

From the volume Հայաստանի ծովափին (On the Armenian Shores), Actual Art, 2006.

Chahan CHAHNOUR - Շահան Շահնուր

Le poète Armen Lubin, connu sous le nom de Chahan CHAHNOUR.

Naissance le 3 août 1903, dans un faubourg d'Istanbul, en Turquie, décès le 20 août 1974, à l'hôpital de Saint-Raphaël, en France.

Chahan Chahnour, de son vrai nom Chahnour Kerestejian. Il termina ses études au Collège Berberian en 1921, et commença des contributions au journal "Vosdan", essentiellement des traductions.

En 1923 il vint à Paris, où il travailla comme photographe, et en 1929 il publia son premier roman écrit en arménien, Retraite sans chanson ("Նահանջը առանց երգի"), qui avait été publié en feuilleton dans le journal arménien "Haratch" à Paris. En 1933, il publia son second ouvrage, également écrit en arménien, "Le Retour des vampires", un recueil de nouvelles. En 1937 il fut victime d'une terrible maladie osseuse (ostéolyse) qui le rendit invalide et lui valut des souffrances le reste de sa vie, qu'il passa dans des hôpitaux après la perte de sa maison en 1939.

En 1945, s'étant partiellement remis de sa maladie, il commença à écrire en français, sous le nom d'Armen Lubin ; ce fut le début de sa grande célébrité comme écrivain et poète français qui lui valut de nombreux prix littéraires. Il publia en français LE PASSAGER CLANDESTIN, SAINTE PATIENCE, TRANSFERT NOCTURNE, LES HAUTES TERRASSES, et FEUX CONTRE FEUX. En 1962, un recueil de ses oeuvres en arménien fut imprimé à Erevan par Haybedhrad Press. En 1967 il publia DEUX CARNETS ROUGES en arménien, et en 1971 LE REGISTRE OUVERT également en arménien. Chahnour mourut le 20 août 1974, à l'hôpital de Saint-Raphaël, en France.


Auteur de Le passager clandestin (1948), Sainte patience (1951), les hautes terrasses (1957) aux editions Gallimard et Les logis provisoires, editions Rougerie, 1983

L’ETOILE SE MONTRE

Rien que cette terre, rien que cette sévérité première
Qui s’oppose à toute concession
Pour pouvoir rester barrière ;
Mais que le ciel nocturne s’arrondisse
Qu’il s’ouvre aux résonances,
Mais que le ciel nocturne résonne
Et que son battant de cloche s’appelle Espérance,
C’est en de telles aventures que l’étoile se montre sans défense.


extrait de "C'était hier et c'est demain", éd. Seghers, 2004

Armen Lubin: MINUIT

Le vent bouscule les plus gros déménageurs
Dont les meubles sortent en tumulte de la forêt.
A l'hôpital le silence s'étale plus qu'ailleurs
Quand l'homme se démeuble au dernier degré.

L'arrière-pays n'est plus pour l'homme,
Pour l'homme étalé. Il est la bête de surface
Descendu de ses hauteurs, remonté des profondeurs,
A l'hôpital il y a un mur plus qu'ailleurs.

Plus rien ne passe sinon l'attentat ultime
Qui colle les paupières pour qu'elles se suppriment,
Sinon la glace qui pose une bonne couche
Au-dessus du mal pour en cautériser la bouche.

Moi, je ne dis mot, pour garder l'espoir d'un accord.
Nous serions disposés à abandonner le corps
S'il n'était déjà si solitaire dans le drame,
Il fait toujours minuit lorsqu'on parle de l'âme.

Armen Lubin (SHAHAN SHAHNOUR/Chahan Chahnour 1903-1974)
Sainte patience [Extrait],
nrf, Poésie/Gallimard, préface de Jacques Réda, 2005, p. 127.

Եղ. Եր. Մէլէքեան։Ալիս, արդեոք կը յիշե՞ս

Ալիս, արդեոք կը յիշե՞ս
Լճափին վրայ այն քրմական ուռենին,
Որ ամառ մը ամբողջ եղաւ լուռ վըկան
Անմահական գիշերներու, եւ ծածկեց
Աշխարհին դէմ մեր սէրն իր լայն թեւերով,
Եւ հովին հետ մեզ օրօրեց բիւր անգամ
Երազներու քաղցրագոյնով...
Եւ կը յիշե՞ս ջուրի արծաթ հայելին,
Որ կը սիրէր լուսնի լոյսէն աւելի
Քու մարմինըդ իր ծոցին մէջ օրօրել,
Ուր շատ անգամ ան կը տենչար գիշերով
Աստղերուն հետ համբուրուիլ։

(excerpt)

Եղ. Եր. Մէլէքեան «Մոխիրներ եւ Կայծեր»
Տպարան Հայրէնիք
Պոսթըն
1945

We remember Rouben Melik (1921-2007)

We are sad to announce the passing of this great man of letters.

Shushanik Kurghinian: That’s Her, They Say

Click the link to hear the audio clip
That’s Her, They Say read by Shushan Avagyan.

Նա է, ասում են

Նա՜ է ասում են . . . բանաստեղծուհին -
Եվ լո՜ւռ, ակնապիշ նայում են դեմքիս.
Ոմանք հիասթափ մնում են՝ որ հին
Տձեւ ու անզարդ շորեր կան հագիս։

Նա՜ է ասում են . . . բանաստեղծուհին -
Անսովոր ոչինչ՝ կին է հողեղեն . . .
Օ՜ մարդիկ գուցե տեսնե՞լ կուզեին
Ուսերիս թեւեր, դեմքս՝ լուսեղեն . . .

Դու ոչի՛նչ չասիր . . . բայց դու տեսար ինձ.
Ձեռքս բռնեցիր դողդոջուն եւ հեզ -
Այդ ակնթարթում իմ անկեղծ սրտից
Այնպե՜ս ջերմագին սիրեցի ես քեզ . . .

10 հունիս, 1907


That’s Her, They Say
Translated by Shushan Avagyan

That’s her, they say, the poet,
and stare intensely at my face in silence.
Some are disappointed to see me
in my old, formless and plain dress.

That’s her, they say, the poet,
nothing unusual, she’s just a mortal woman.
Perhaps people would like to see
wings on my shoulders, my face luminescent.

You said nothing, but you noticed me,
you took my hand, trembling and docile.
At that instant, from the depths of my true heart
I loved you so. . .

Հիլտա Գալֆաեան։ Բանաստեղծը Միայն

Բոլորն ալ նոյն տեղերէն անցան
Սակայն բանաստեղծն է միայն
Որ տեսաւ ու բարբառեցաւ այն
Ինչ որ միւսներն իրմէ յետոյ
Հազիւ տեսան հասկցան
Ու բանաստեղծն է միայն
Որ առանց տեսնելու ալ իմացաւ ու բարբառեցաւ այն
Ինչ որ միւսներն իրմէ յետոյ ալ չհասկցան։



Հիլտա Գալֆաեան «Լեզուէն Անդին» Փարիզ 1980

Mariné Petrossian ԿԱՐՏՈՖԻԼՆԵՐ/POTATOES

Կարտոֆիլները
որ դրված են սեղանիս
նման են բանաստեղծությանը
որ ուզում եմ գրել։

Անլվա
ինչպես հոգիս
իրական
ինչպես մարմինս։

Կարտոֆիլները
որ դրված են սեղանիս
իմ մայրն են
ու իմ աճյունը։

From the volume Հայաստանի ծովափին (On the Armenian Shores), Actual Art, 2006.

Summertime

Michael E. Stone: Khor Virap

Khor Virap on a hill's shoulder,
not even reaching up to
near-far Ararat's ankles.
Its wall and dome
etched out.

Square gravestones scattered
at its foot,
Like so many children's blocks,

A boy sells doves,
(turtle doves?).

We bought ice cream and Coca Cola
by Gregory's vault-covered pit,
its wall engrooved
by ages' reverent kiss.

Copyright Michael E. Stone

Michael E. Stone is Gail de Nur Professor of Comparative Religion and Professor of
Armenian Studies at Hebrew University of Jerusalem. The poem appears by kind permission of the author.

Սիամանթօ: ԱՐՑՈՒՆՔՆԵՐՍ

«Եւ ասէին. Զի՜ քերթողին այսքան սուգ ...»
ԽՈՐԷՆ ԱՐՔԵՊՍ. ՆԱՐՊԷՅ

Ու մաքրաթեւ երազիս հետ մինակ էի, հովիտներուն մէջ իմ գիւղիս,
Քայլերս էին թեթեւ ինչպէս քայլերը խարտիշագեղ եղնիկին,
Եւ զուարթութեամμ կը վազէի, կապոյտէն եւ օրերէն μոլորովին գինով,
Աչքերս ոսկիով եւ յոյսով՝ եւ հոգիս աստուածներով լեցուն...
Եւ ահա μարեμեր Ամառն իր պտուղները զամμիւղ առ զամμիւղ,
Մեր պարտէզին ծառերէն դէպի հողը եւ դէպի զիս կ'ընծայէր,
Եւ ես լռութեամμ՝ գեղուղէշ ուռիին ներդաշնակ հասակէն,
Երգերս ստեղծելու համար խորհրդաւոր սրինգիս ճիւղը կը կտրէի...
Կ'երգէի... Ադամանդեայ առուակն եւ թռչուններն արփիագեղ.
Աստուածային աղμիւրներուն յստակահոս մեղեդիներն անդադրում.
Եւ առաւօտեան զեփիւռը, քրոջական գորովներու այնչափ նման,
Այս μոլորն իմ երջանիկ երգերուս թոթովումին կը ձայնակցէին...
Այս գիշեր երազիս մէջ, ձեռքս առի զքեզ, ո՜վ քաղցրախօս Սրինգ,
Շրթունքներս զքեզ ճանչցան՝ ինչպէս համμոյր մը հին օրերու,
Բայց շունչս՝ յիշատակներու զարթնումէն, յանկարծօրէն մեռաւ,
Եւ երգիս տեղ՝ շիթ առ շիթ, շիթ առ շիթ, արցունքներս էին որ ինկան վար...

Սիամանթո

Siamanto was the pen name for Atom Yarjanian (Ատոմ Եարճանեան) (1878 - 1915)

Artsvi Bakhchinyan: ՖՐԱՆՍԻԱԿԱՆ ՊՈՌՆԻԿ ՔԱՂԱՔՈՒՄ

Չլինենք պոռնիկ,
Ունենանք թոռնիկ:

Արամայիս Սահակյան

Ի՜նչ երջանկություն՝
ընկերական խմբով
բանից բեխաբար
հայտնվել օվկիանամերձ
Պոռնիկ քաղաքում:

Մեզնից շատերը կյանքում ծով չէին տեսել
ու միանգամից տեսան օվկիանո՜ս:
Այն էլ Պոռնիկի ավազուտ ափին:
Ինչպե՞ս չցնծալ, ինչպե՞ս չգժվել…

Էհ, ֆրանսիացիներ, հերիք զարմանաք
մեր այս խելագար հրճվանքի վրա:
Օվկիանոսից շատ
ձեր այս քաղաքի անվանումը մեզ գերեց ու ցնցեց:

Երբ որ ոտք դրինք Պոռնիկի վրա՝
աշխարհը մերն էր:
Անմահացանք խումբ-խումբ
«PORNIC CENTRE» ցուցանակի մոտ:
SMS-ներ թևածեցին դեպ Հայաստան՝
«Ողջույններ Պոռնիկից»:

Ոչինչ, որ չտեսանք
Պոռնիկի պատվավոր քաղաքացիների,
«միսս Պոռնիկ» մրցույթի հաղթողին,
և չհանդիպեցինք գոնե մեկ հատիկ
պոռնիկահայի:

3.12.2006
Պոռնիկ



Copyright Artsvi Bakhchinyan. Used here by kind permission of its author.

William Michaelian: To Ali Baba and the Shepherd on the Hill

I remember an old olive grove
north of the tiny town
of Sultana, California,
where Road 104
turns right and becomes
drowsy Floral Avenue
at the hill.
I wonder if the trees
are still there.
A beautiful grove it was,
muscular, sacred,
immaculately groomed,
a restful scene Jesus
could admire from
a rugged stone
on the grassy hill,
while the snakes coiled
and the buzzards circled
slowly overhead,
waiting for God
to sacrifice his son.

There were tomatoes
before the turn,
and oranges across the road.
Greek farmers on one side,
Armenian on the other.
Ali Baba, the champion wrestler,
held court in his house
hidden from the road,
rubbed the twisted backs
of tired, hurting men,
boiled weeds and wild herbs
to rid them of disease,
told stories to make them laugh
and ease their troubled minds.

His real name? Harry Ekizian.
An Old Country legend
who did two thousand
push-ups a day
and made cameo appearances
in his seventies wearing
swimming trunks
and a straw hat at the bank
a few miles west in Dinuba,
the town where I grew up,
thinking such things
were normal.

Now I wish they were.
Ali Baba, don't wake up.
If you do, stay home,
and I will bring your supper.
We'll sit in the dusk
and watch the pheasants scatter,
one shot of moonshine
at a time.
We'll remember the old names
come in anger,
then walk out to the olives
where they lay roaring
in unmarked graves.
Who knows?
It might even bring
a smile to the face
of the shepherd on the hill.
Something tells me
he is up there still,
crying for the strange, sad world
that is man.

May 23, 2005.

Copyright William Michaelian. Used here by kind permission of the author.

Փանոս Ճերանեան: Տարակոյս...

Ձիւնը կ՛իջնէ
Ու տարակոյսն ինձմէ ներս իր գոյները կը ձուլէ,
Թէ մերկացած ծառերով՝
Փողոցն անվերջ կ՛երկարի...
Ո՛չ մէկ հասցէ վաղուց գաղթած թռչուններէն։
Շարժումը հոս ձեւ չունի,
Զոր ես իբրեւ դիմակ կրեմ։
Թախծանուագ տերեւներու յուղարկաւոր ստուերները թանձրացան,
Մինչ դուն, սիրելիս,
Ապաստանած ժամանակի լռութեան՝
հայեացքիդ մէջ դեռ անվթար կը պահես
Ձիւնն որ կ՚իջնէ,
Մինչ տարակոյսն ինձմէ ներս իր գոյները կը ձուլէ...

+++

Օրերէս ետք անապաւէն,
Դուն հեռացար իբրեւ ստուէր,
Քայյլերուդ խուլ արձագանգէն
Հովը թօշնած վարդեր քաղեց։

Շշուկի մը ստուերին տակ
Կը հանդիպի՞նք արդեօք կրկին,
Ինչ փոյթ յայնժամ գիշերն իջնէր
Քեզ պարուրող աչքերուս մէջ...


Copyright Panos Jeranian

This poem has appeared in PAKIN/Բագին Armenian Literary magazine, in March 1983.
It appears here by kind permission of its author.

Tsovinar Chilingaryan: քո դիմացի մայթի աղջիկը/the girl on the opposite pavement

Click the link to hear
the girl on the opposite pavement read by the author, Tsovinar Chilingaryan.

քո դիմացի մայթի աղջիկը
քո կողքի սեղանի աղջիկը
քո բաժակ առ բաժակ աղջիկը
քո կաթիլ առ կաթիլ աղջիկը
քո անընդհատ նույն աղջիկը
քո միշտ ուրիշ աղջիկը
քո կյանքից բռնված աղջիկը
քո մահից բռնվող աղջիկը


Copyright Tsovinar Chilingaryan

the girl on the opposite pavement
the girl at the nearest table
the one you ingest bottle by bottle
the one you take in drop by drop
your girl-always the same
your girl-permanently different
the girl -caught hold of your life
the girl –caught hold of your death

Translation by the author

This poem has previously appeared in
Bnagir Literary Journal published in Armenia.

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ՆԱՀԱՏԱԿՆԵՐԻՆ

Մեր սրտերի մեջ բուսել են ծաղիկներ,
Ծաղիկները ձեր սիրո,
Նվիրումի ծաղիկները անթառամ
Ու բուրավետ,
Կյանքի, սիրո ու քաղցրության վայելքով։
Բայցև պատած
Ձեր սրբազան հուր վրեժի փշերով,
Զինավորված ու զինավառ
Ասպետական մեր ուխտով,
Որ տանում ենք
Ու կտանենք
Նվիրական մեր պայքարը
Ետ խլելու ձեզ մահից,
Ետ խլելու իրավունքը ձեր կյանքի,
Մեր կյանքի ու ժառանգության
Իրավունքը անժամանց,
Որով դոփում է մեր սիրտը,
Ընթացք տալիս մեր կյանքին,
Ոգի բաշխում
Հայրենիքին մեր ծաղկող,
Որ տարածվի
Ու ընդգրկի
Ձեր սուրբ արյաբ ոռոգված
Հայ դաշտերը,
Հայ սարերը,
Հայ ձորերը,
Հայաստանը ամբողջական փառապանծ։

Մեր սրտերի մեջ են բուրում
Ծաղիկները ձեր շնչի,
Ձեր խոսքի ու պատգամի,
Որով ձեր սերը խոստացաք
Ձեր սիրածին,
Մեր մայրերին,
Մեր հայրերին,
Հայրենիքին, հայրենիքին սիրասուն։

Ու բուրեցին ծաղիկները վարդացած,
Որ բուրում են ձեր իղձերով,
Որ բուրում են մեր կյանքում,
Իմաստ տալիս մեր սիրույն,
ժողովրդին, հայրենիքին,
Մեր սիրույն,
Եվ սերունդին,
Որ եղան մեր ծնողները,
Որ մենք եղանք
Ձեր հարազատ ժառանգորդ,
Ու սերունդին,
Որ ծաղկում են մեր սիրուց,
Ու տոնում են հայրենիքը
Հայրենական զեղումով,
Նվիրումով ամբողջական, սրբագին։

Մեր սրտերի լայն դաշտերը
Ծաղկավառ են
Ձեր երփներանգ գույներով,
Որ մեր կյանքի հենքն են լցնում
Ավանդական իմաստով,
Բովանդակությամբ բանի,
Ծիածանով կամարակապ,
Որ գրկում է հորիզոնը
Հայրենիքի բովանդակ։

Մեր սրտերի մեջ են բուսել
Ծաղիկները ձեր սիրո,
Զոհողության ու կտակի
Ծաղիկները անթառամ։

Copyright Grish Davtian

Գլենդել, Կալիֆորնիա, 2004-05-31

Gregory Djanikian at PENN SOUND

Gregory Djanikian reading to celebrate the publication of So I Will Till the Ground (Carnegie Mellon, 2007),
Kelly Writers House, University of Pennsylvania, February 20, 2007
Click here to hear them.

1. Introduction by Al Filreis (5:10)
2. Introduction by Sam Donsky (5:31)
3. Introduction by Greg Djanikian (1:15)
4. "The Aestheticians of Genocide" (3:01)
5. "History Test" (3:14)
6. "The Soldiers" (1:29)
7. "The Deportation Song" (1:47)
8. "Children's Lullaby" (1:44)
9. "Armenian Pastoral" (1:23)
10. "Covenant" (1:31)
11. "How My Grandfather Escaped" (0:50)
12. "In the City of Languages: Alexandria, 1955" (3:06)
13. "When I Saw My Grandfather Taking a Bath" (2:02)
14. "Suez War, Alexandria, 1956" (2:03)
15. "Deportation Schedule" (2:05)
16. "The Electrolook Salesman Visits Our Apartment" (1:59)
17. "How We Practiced Being American" (2:01)
18. "My Name Brings Me to a Notion of Splendor (2:25)
19. "Brief History of Border Crossings" (2:58)
20. "Immigrant Picnic" (2:26)
21. "Buying a Rug" (2:18)
22. "Armenian Primer" (1:55)
23. "So I Will Till the Ground" (1:11)

Karen Karslyan: Americanisms

You keep reminding me of the need to buckle up
Every single time you give me a ride

I know
You’re just trying to avoid problems with cops

But still

It’s comforting to hear you say it
As careless about oneself
As I am

You keep asking how I’m doing
Every time you see me

I know
What you give in response to my mumbling
Is just another perfunctory smile

But still

It’s comforting to see your beautiful smile
If not the whole world
Beauty saves my world

You keep telling me I shouldn’t curse so much

I know
You just hate to hear those words

But still
You help me think things are not as bad as I think

You keep asking me to roll you a cigarette
And the first time I asked if you minded
My licking the edge of the paper

You shook your head and said
It would boost your immune system

I know
Your concern about health is primary

But still
I’m happy you didn’t take me for another germ

You keep reminding me of the need to wear a rubber
Whenever you knock my door

I know
You’ve just chosen safe sex

But still

It’s comforting to realize
You’ve chosen me to have it with

You always say ‘thank you’
Following each of our copulations

Although it makes me feel I purchased a pound of sex
At a grocery store

But still
It’s comforting to hear you
Have a nice evening

You once said that I was a poet even if I’d never written a single poem

I know
You were just trying to comfort me during my writer’s block

But still

I suddenly realized
None of my poems had made me feel like a poet
Your words did
At least for a moment


Copyright Karen Karslyan

Վերճիհան Զիֆլիօղլու: Անանուն երազ

Անգոյն օրերուն
բանտարկուած ենք
մեր կապերը կտրենք
Ու կապոյտը կանանչին
կանանչը կապոյտին
Խառնելով
Անանուն երազները
իրական դարձնենք

Copyright Vercihan Ziflioğlu (Ziflian), published by ARAS PUBLISHING, Istanbul, 2000. Used here by kind permission.

Michael E. Stone: A Manuscript

Thick yellow paper, brown-flecked, thick,
Laid and polished by hand.
Small, blocky letters inscribed
by stylus in carbon ink.

A straightforward, modest book,
standing upright alongside
jewelled, gold-crusted treasures
made for bishops and kings.

Copied in a village church
by a priest, for the love of God;
bound with leather and twine,
over wooden boards, lovingly.

A note by a reader,
three centuries ago,
asks to remember his soul,
and that of his dead mother.

A later owner ransomed it,
he tells,
from the hands of "the others".

Cherished, it enfolds
the past and future hopes.

Copyright Michael E. Stone

Michael E. Stone is Gail de Nur Professor of Comparative Religion and Professor of Armenian Studies at Hebrew University of Jerusalem. This poem appears by his kind permission.

Երուանդ Կոպէլեան: Կեանքի Լուսանցքէն

Քար մըն է ան,
մենաւոր՝ ձմրան նման
օրերուն, որ կը դողայ,
կը դողդղայ։ Քար է ան,
չի վախնար ցուրտէն,
քամիէն, սառնամանիքէն,
ձիւնէն, մրրիկէն։


Երուանդ Կոպէլեան

Copyright Yervant Gobelian

Michael Minassian: CHERRY TREES

Click to hear
CHERRY TREES read by the author, Michael Minassian.

Down a foot worn path
on the outskirts of the forest
the cherry trees stood
surrounding an abandoned field
some farmer had left
to the sun, wild grain, and dandelion fuzz.

Picking cherries, the sun
beat on our backs
as my grandfather held me
among the branches, my limbs stained
red with cherry blood,
my shirt stuck to my skin
with the sun’s hot breath.

One day we took a different path home
our pails bumping together,
brimming with cherries
full of sun and juice and pits
to the home of a woman,
an old friend, my grandfather said,
and gave her a bag of our stolen fruit.

Later, I heard, this woman
would sing to her chickens
before she wrung their necks,
and bare her breasts to the sun,
loving life, she said;
then disappeared
from memory for thirty years,
until I brought her back,
wrinkled and naked,
yearning for the warm
juice of fresh-picked fruit, the skin
of old men, and young boys asleep
on the neck of a bird.

Copyright Michael Minassian

THIS POEM FIRST APPEARED IN KARAMU MAGAZINE IN SPRING-1995 and is reprinted here by kind permission of the author

Դանիէլ Վարուժան: Գեղեցկութեան Արձանին

Կ՚ուզեմ ըլլայ քու մարմարիո՛նդ պեղուած
Ոլիմպոսի ամեննէն խոր արգանդէն.
Եւ իմ մուրճիս տակ ըզգենու հրեղէն
Միս մը կնոչ, լոյսով, տենդով սրարբած:

Աչքերդ ըլլան վիհեր՝ ուր մարդ երբ սուզի՝
Հավերժին մէջ անմահացած ըզգայ զինք.
Գիծերդ անեղծ ըլլան, ըլլան քու ըստինք
Դաշնակութիւն մ՚ուր կենսահիւթը հուզի:

Մերկ ըլլաս դուն բանաստեղծի մ՚հոգվոյն պէս,
Եւ հեթանոս այդ մերկութեանդ ներքեւ
Տառապի՛ մարդն, ու չկրնայ դպչիլ քեզ:

Թէ հարկ ըլլայ զոհ մը ընել քեզ պարգեւ,
Բագինիդ ե՛ս պիտի ուզեմ մորթուիլ՝
Որպէսզի կուճդ ըմպէ արեանս հուսկ կաթիլ:

Mark Gavoor: Visitation for Diana Der Hovanessian

to the poet's home
across harvard yard
anticipation meeting
with the daughter of
my grandfather's friend,
a pilgrimage to see
to learn, absorb the
aura of her way

to the poet's home
a tea august afternoon
of melon and madeleines
(bought just for me)
discussing words
and ironies of
working in our
new native tongue

to the poet's home
that ordered clutter
of books and words
in stacks and shelves
a stark and rich
canonical equilibrium
of perfect entropy
balance and awe

to the poet's home...


Copyright Mark Gavoor, October 1986

Lorne Shirinian: identity papers

first there are the unnamed dead
and their voiceless stories
that vex the restless mind
family history mute
into the new world
lives abridged, discounted and disbelieved

then life in the shadows
an economy of words carefully measured
a thin mask of normalcy worn with inhibited pride
that cannot cover the wound
so many slaughtered
hope murdered
the future driven into exile

there is a map of mythologies
of towns and villages named only in tales
that always begin
once there was and there was not
and end
a curse drove the people from their homes
those who survived were scattered in the world
no one remained to mourn them

i¹ve been here for 61 years
anchored by the dead weight of harsh history
and i¹m still waiting for release

Copyright Lorne Shirinian.

This poem appears by kind permission of its author. It is part of an upcoming volume entitled RENDERING THE TIMELINE.

Sofia Kontogeorge Kostos: REMEMBERING (Haiku in Four Languages)

“Remembering”
Forget! Forget! Forget!
I close my eyes,
but cannot.

Mnhmosύnh ς
Ξέχασε! Ξέχασε! Ξέχασε!
Κλείνω τα μάτια μου,
mά δέν μπορώ.

—Σοφία Κοντογεώργου Κόστος

—Sofia Kontogeorge Kostos, English original and Greek translation.

Յիշում

Մոռցի՛ր Մոռցի՛ր Մոռցի՛ր
Ես կը փակեմ աչքերս,
Սակայն չեմ կարող:

Գրեց՝ Սոֆիա Քոնթոճեորճ Քոսթոս
Թարգմանեց՝ Տ. Հայր Տիրան Ա. Քհնյ. Փափազեան

— Armenian translation by Rev. Fr. Diran Papazian, Archpriest


— Sofia Kontogeorge Kostos

— Syriac translation by Fred Aprim, Author and Assyrian Historian.