Thursday, March 12, 2009

Roupen Kazandjian (1936-2009)

Auteur de nombreux ouvrages de poésie, collaborateur du journal Haratch, membre fondateur de Nouvelles d’Arménie, professeur d’arménien, militant Dachnag puis fervent partisan de Lévon Ter Pétrossian depuis l’émergence du "Comité Karabagh", Zoulal Kazandjian est décédé mardi 24 février des suites d’une longue maladie. La vie de cet intellectuel, qui était l’un des meilleurs pratiquant de l’arménien occidental, a été à l’image de celle de son peuple. Marqué par le déracinement, l’exil, la problématique du retour, la volonté de survivre, de transmettre, de créer.

Né au Moussa Dagh en 1936, lieu symbolique s’il en est de la résistance arménienne, Zoulal a été très vite transplantée dans la localité d’Andjar au Liban, comme la plupart des Arméniens de cette région (placée sous mandat français à la suite de la guerre de 14-18) au moment où elle a été rétrocédée à la Turquie ( 1939). Il avait été envoyé faire le séminaire de Venise en 1949 puis avait rejoint Alep où il exerçait la fonction de professeur d’arménien. Militant du parti Dachnag, il avait été impliqué dans les démêlés de son parti avec les autorités syriennes au début des années 60. L’interdiction de la FRA dans ce pays l’avait obligé à quitter les lieux. Il s’était alors réfugié en France où il a continué d’enseigner l’arménien au collège Mekhitariste de Sèvres. Il commence à cette période à collaborer régulièrement au journal Haratch dont il sera l’un des piliers. Le quotidien éditera d’ailleurs son premier recueil de poésie en 1964 intitulé "Kiangue, Kouyrs" ( ma soeur la vie), puis en 1973 Arevdzaghgi Me Nman" (Pareil à un tournesol). Parmi ses autres oeuvres publiées on peut citer " Charonagueli" en 1988, Nouradouz en 1992, et Hadendir Hye Hin Panasdeghdzoutian" Vol. 1, 1995. Sa collaboration à Haratch, lui vaudra d’être écarté de la FRA en 1978, à une période où la participation à ce journal était passible d’exclusion du parti. Des 1988 il se rapproche du comité Karabagh et de Lévon Ter Petrossian, qui était le fer de lance de l’opposition au régime soviétique en Arménie. Il devient l’antenne privilégiée du comité à Paris, héberge dans son modeste appartement de la rue Rochechouard, les uns après les autres, tous les leaders du mouvement arménien de l’époque. En 1993, il participe à la fondation de Nouvelles d’Arménie dans l’ours duquel il figure jusqu’à maintenant.

Enfin, au début des années 2000, il s’installe définitivement en Arménie, où il avait fait construire une maison. Au cours des dernières années, Zoulal Kazandjian dirigeait "Kragan Tsolker" une publication destinée aux étudiants de la congrégation mekhitariste de l’île Saint-Lazare à Venise. Homme de caractère, généreux, hospitalier, doué d’un esprit vif et volontiers caustique, poète dans son rapport à l’existence comme dans celui à la création littéraire, Zoulal Kazandjian était une des figures fortes de sa génération. Avec son départ, c’est un destin original, mais intimement lié à celui de son peuple qui s’éteint ; c’est une page de l’histoire de la diaspora qui se tourne. Nous présentons à ses deux fils, Vatche et Chahan, à leur mère, ainsi qu’à sa famille et à ses proches nos condoléances attristées.


mercredi 25 février 2009, par Ara/armenews

ԶՈՒԼԱԼ ԳԱԶԱՆՃԵԱՆ
(1936-2009)
գրեց ՝ Մարուշ Երամեան

Բանաստեղծ մը մեռաւ։
Արեւոտ օր մը, երիտասարդ մը կը բարձրանար հարաւային Ֆրանսայի լեռնային գիւղերէն մէկուն ցից ճամբաներէն, կ'երթար հանդիպելու իր շատ սիրած բանաստեղծին՝ Յարութ Կոստանդեանին, ձեւով մը քերթողական իր ուխտը ընելու կարծես։
Այդ օրէն Զուլալ Գազանճեանի քերթողական ճանապարհը ճիշդ նոյն ձեւով ընթացեր է՝ ցից ու դժուար, բայց միշտ դէպի վեր, դէպի կատարելութիւն ձգտող։ Իր քերթողագիրքերը վկայ, որոնցմէ իւրաքանչիւրը կու գար յաւելում մը բերելու նախորդին վրայ։
Ծնած է Մուսա Լեռ, ապրած է Հալէպ, ուսանած է Վենետիկ, հաստատուած է Փարիզ, եւ ամէն հաւատաւոր հայու պէս, վերջին տարիներուն կ'ապրէր քիչ մըն ալ Երեւան։
Զուլալ չէր անունը (Ռուբէն). բայց ինչ որ ծածկանուն պիտի ըլլար, այնքա՜ն ամբողջականօրէն կը թարգմանէր իր էութիւնն ու քերթողութիւնը միաժամանակ, որ մոռցուեցաւ անունը եւ մնաց Զուլալը՝ վճիտ ու մաքուր իր էութեամբ թէ բանաստեղծութեամբ։
Բանաստեղծներու երկու տեսակներ կան՝ անոնք, որոնց բանաստեղծութիւնը ոչ միայն կապ չունի իրենց մարդկային կերպարին հետ, այլ եւ ճիշդ հակառակ դիրքի վրայ կը կենայ այդ կերպարին, եւ երկրորդ խումբը բանաստեղծներու, որոնց բանաստեղծութիւնը հայելին է իրենց մարդկային կերպարին։ Այս վերջիններէն էր Զուլալ Գազանճեանը, որուն հոգին՝ տաք եւ անմիջական, կը թափի տողերուն մէջ ու կը յորդի էջին վրայ։
Բանաստեղծի մը կենսագրութիւնը, որ կը սեղմուի երկու թուականներու միջեւ, ոչինչ կþըսէ մեզի իր կեանքին մասին։ Զուլալին պարագային տարբեր էր. եւ որովհետեւ քերթողութիւնը իր կեանքն էր, մենք զինք կը գտնենք իր քերթուածներո՛ւն մէջ՝ իր սէրերն ու տառապանքները. եւ մեծ, չպարտկուող լոյս մը, որ այնքան պայծառ կ'ընծայէ իր տողերը։
Լոյսի անսպառ երգիչն է ինք. լոյսը թէ՛ որպէս բառ, թէ՛ որպէս խորհրդանիշ ու ներոյժ, միշտ ներկայ է իր տողերուն մէջ։
Վերջին ռոմանթիքն է ան սփիւռքահայ մեր բանաստեղծութեան. իրեն համար քերթուածը կը մնայ ապրումներու եւ մտորումներու արտայայտութիւնը, որ միշտ, յանապազօր հացի պէս կը փնտռէ գեղեցկագոյնը արտայայտամիջոցներուն։
Միաժամանակ սակայն արդիական է ինք, ժամանակի՛ն մարդն է. ու եթէ չþարտայայտուիր այս ժամանակին ձեւերով, կþարտայայտէ իր տխրութիւնը, ի տես այս ժամանակներուն։
Հաւանաբար Զուլալ Գազանճեան մէկն է այն քիչերէն, որոնք խորապէս գիտակ են արեւմտահայերէնին, եւ զայն դարձուցած են գեղեցկագոյն քոյր մը, իրենց կեանքին համար։ Ասոր վկայութիւնն է, քերթողագիրքերուն կողքին, իր կոթողային աշխատանքը, երկու հատորներով լոյս տեսած՝ միջնադարեան տաղերգութեան եւ արձակի հաւաքածոներ, իրենց արեւմտահայերէն փոխադրութիւններով։
Ինչպէս ըսի, Զուլալ Գազանճեանի իւրաքանչիւր քերթողագիրքը յաւելում մը կը բերէր նախորդին։ Քառասուն երկար տարիներու ընթացքին միա՛յն չորս քերթողագիրքեր հրատարակելը կը հաստատէ իր բծախնդիր մօտեցումը քերթողութեան, իսկ իր սակաւագրութիւնը կու գայ իր խորունկ սէրէն, որովհետեւ մեծ սէրերը շատախօս չեն ըլլար։
Առաջին քերթողագիրքը՝ «Կեանքը-Քոյրս» գրաւած էր օրուան կարեւոր դէմքերուն ուշադրութիւնը։ Յաջորդը՝ «Արեւծաղկի մը Նման», կը հաստատէր առաջինով տրուած խոստումը։ Երրորդ գիրքը՝ «Շարունակելի», կը բերէր սպասուած հասունացում մը, քերթողական վայելք պարգեւելով ընթերցողներուն։ Իսկ չորրորդը, եւ դժբախտաբար վերջինը՝ «Նորատուզ»ը...
«Նորատուզ»ը ա՛յլ որակի գործ է. եւ բնաւ պատահական կամ զարմանալի չէ, որ Գազանճեան, հակառակ ստեղծագործելուն, այլ գիրք մը չէր հրատարակած տակաւին։ «Նորատուզ»ը գագաթ մը նուաճած է։ Այլ գագաթ մը գրաւելը ժամանակի պիտի կարօտէր։ Բայց ժամանակը ազնիւ չգտնուեցաւ Զուլալ Գազանճեանի հանդէպ, որ անողոք հիւանդութեան մը ճիրաններուն մէջ ինկած էր արդէն։
«Նորատուզ» ...
Քսան քերթուածներ, քառահամար եւ քառատող, կը կիրարկեն մեր քերթողութեան չափի, յանգի եւ կշռոյթի օրէնքները, առանց խախտումի, առանց գնացքէն շեղելու. յանգերը այնքան ճիշդ են, որ, փարատոքսային ձեւով, յաճախ չենք իսկ անդրադառնար անոնց։
Այս խիստ դասական ձեւին մէջ, Զուլալ Գազանճեան կրցած է այնպիսի ժամանակակից, մեզ յուզող խորք դնել, որ ընթերցողը կրնայ միայն հիանալ։ Այսօրուան հայուն, մանաւա՛նդ սփիւռքահայուն բոլոր տագնապները այնտեղ են՝ սփիւռքի մարդուն կացութիւնը, հայրենիքը, արեւմտահայերէնին ճակատագիրը եւ մեր գրականութեան այսօրուան վիճակը։ Այս բոլորէն անդին ունի՞նք այլ տագնապներ՝ հայրենիք, լեզու, գրականութիւն։
Եւ ասիկա այնպիսի ապրող, այժմէական լեզուով, որ միայն ի՛ր նման բանաստեղծ մը պիտի կարենար ընել։
Զինք ճանչցողներուն համար, եւ անոնց թիւը յաւելում կրեր էր վերջերս, իր Հալէպ կեցութենէն ետք, բանաստեղծ Զուլալ Գազանճեանի կորուստը իրապէ՛ս ցաւալի է. խորապէս բանաստեղծ ըլլալու կողքին, խորապէս մարդ էր, իր համեստութեամբ փայլող։ Քանի քանի հարցազրոյցներ մերժած է. նկարուիլ չէր սիրեր, եւ խօսելէ աւելի մտիկ ընել կը սիրէր։ Ու կը լռէր երկար, իմաստուն լռութեամբ։
Իր շատ սիրած բանաստեղծին՝ Յարութ Կոստանդեանին նման գնաց առանց հրաժեշտի՝ «մնաս բարեաւ ոչ ոքի...»։
Իր քերթուածները մեզի բարեւ կ'ըսեն, իրենց լոյսով։
Այսօր բանաստեղծ մը կ'ապրի՛ մեր մէջ։

Այս յօդուածը լոյս տեսած է Ի ԴԷՊ -ի մէջ։

Wednesday, March 11, 2009

Սոնիա Սանան: ԸՍԷ՛ ԻՆԾԻ

կօշիկներս հագայ մտայ անկողին
ոտքերուս տակ ցաւ զգացի
եւ գիշերը
չվերջացաւ մազերուս մէջ

կ՛երթայի մոռացումէն անդին
անհաւանական յայտնութեամբ եւ քայքայումովը մարմնիս
որ
էր
տարբեր կենդանութիւն
միակ յօրինումը շնչառութեանս ընկղմած
ուր դուն
օ վերջին կարօտս ոլորուող լեզուիս
վերջին ափը կողերուս տաքին
վերջին բառը կոկորդիս
վերջին ճիչը մատներուս
եւ առաջին վախը մերկութեանս

կօշիկներս հագայ մտայ անկողին
կորսնցնելու ինչ որ ունիմ
ինչ որ կայ
աչքերուս մէջ եւ անդին
ինչ որ տուին մարմինիս
լսելու
ինքզինք
իրմէ ասդին
ինքնախոր
ուր դուն
դանդաղ հեղումս ինքնամէջ
դանդաղ կորուստս քեզմէ դուրս

ըսէ ինծի կինն եմ վերջին
եւ ես
կը հանգուցեմ կօշիկներս ձեռքերուս
մազերս կարճ կը կտրեմ
եւ անկողինս կը շաղկապեմ ծունկերուդ

կօշիկներս հագայ մտայ անկողին

Tuesday, March 10, 2009

Brenda Najimian Magarity: For My Muse: Wherever I May Find Her

Oh, black-haired nine that did brave
my most grave moments to send me a song:
Each day, you bask in the sunshine
of my praise, and like seashells
nesting on an ocean bank
you wait for me to cast my net
and gather your choral wave of heroic hymn.

Pierian roses, I found you on the low
end of the city in the open hands
of the ragged man asking for work.
“Anything’ll do,” he said
You ached to reach into the deep
pockets of his coat, but could not.

I found you in the reflection
of a barroom mirror, costumed in sari
you stole a magic carpet to cut an extra
hour out of the night, then gave it up
when your sad eyes signaled you home.

I found you in a gallery, too shy
to speak to the artist;
you hid in the shadow of a corner
of the room. I managed to carry
your words home in a basket
and watched as you hung them out to dry.

And once, when I thought you were lost
to me forever, I found a remnant
of you caught like a loose thread
between the lines of an old poem;
and I rediscovered the simple beauty
of a single word: Muse,
and you played a symphony in my mind.

Brenda Najimian Magarity © 1990

This poem was previously published in California English, 1990 and California Victory, 1992

Sunday, March 08, 2009

Իրմա Աճեմեան։ Նկարը

Click here to hear the audio clip The Painting read by Lola Koundakjian. 


Էրօլ Սարաֆեանին 

 I. ԱՆ ՈՐ ԿԸ ՆԿԱՐԷ 

 Սենեակ մը ուր ամէն բան անշարժութեամբ քարացած 
Առարկաներ իրենք իրենց աշխարհներուն խորերը 
Պաստառ մը լերկ ու պրկուած միատարր 
Լոյսի մութի յաւերժական այդ նոյն խաղին ակնդէտ 

Դուն կը նստիս ու կը շնչես առանձին 
Դուն կը գծես ու անհամբեր կը սպասես 
Դուն կը կենաս, կը մտածես, կը ներկես 
Կեանքի մահուան սահմանները ճեղքելով 

 Յետոյ պահ մը լուռ կը մնաս, նման սառած սենեակիդ. 
Կ՛անշարժանաս նոր կեանքի մը ծիլերուն դէմ անբարբառ՝ 
Երբ կը տեսնես օտարոտի՝ քու սենեակիդ ստուերներէն ամպամած 
Երկու աչքեր լուսաճաճանչ պաստառէն դուրս կը ժպտին… 

 Այս այն պահն է ուր ամէն բան իր լրումին հասած է … 

 II. ԱՆ ՈՐ ԿԸ ՆԿԱՐՈՒԻ 

 Եթէ նոյնիսկ նստիլ չուզես թիկնաթոռին անշարժութեան մէջը դուն 
Քու գիծերդ խառնաշփոթ կ՛երթան մխուիլ պաստառի մը խորութեան մէջ ակամայ 
Քու գոյներդ - լոյսէ անդին - ոլորտներու եզերքներէն սողալով 
Յանկարծ կ՛իյնան մատներու տակ յարաշարժ, 
Մտածումներդ այնքան գաղտնի, աչքերէդ դուրս լուսարձակի ուղղութեանբ 
Կ՛երթան զօդուիլ աչքերու հետ կիսաբախ՝ 
Որոնք դէմքիդ բջիջներուն տակ թաքուն -- միս ոսկորդ կը ճեղքեն 
Ու վրձիններ իրարու հետ, իրարու քով կը վազեն 
Երեք լայնքով տարածութիւնդ անգթօրէն մակերեսի վերածած 
Կը հարուածեն կամ կը շոյեն պաստառի մը ողորկ ու լերկ երեսը 

Քեզմէ անդին դուն կը շինուիս 
Քեզմէ անկախ դուն կը խորհիս 
Քեզմէ հեռու դուն կը շնչես 
Ամբողջութիւնդ կը հեռանայ, կը նօսրանայ հետզհետէ 
Ձեռքերովդ որքան կառչիս 
Աչքերովդ որքան գոցուիս 
Ալ դուն դուն չես, դուն քեզմէ դուրս 
Ուրիշի մը մատներուն տակ կը ծնիս… 

16.2.1974 « Տալ Միայն» Իսթանպուլ 1975

Saturday, March 07, 2009

Սոնիա Սանան: Բ Ա Ց

պատուհաններուս վարագոյրները փակելով աչքերուդ վրայ
բաց մութը մինչեւ վերջ
քաղաքը կը քնանայ անկողինիս մէջ խռացնելով յոգնածութիւնը
մարմնիս,
քաղաքը որ է վայր մը եզերքի պատմութեան
ուր ամառնային տաքը դիմաւորեցին հովանոցներու շուքերուն տակ
պահուըտելով ու ձմեռը մոռցան ձիւնին ճերմակէն զարմացած
պառկած է թեւերուս մէջ
տղայական սրիկայութիւն մը խաղալով, խաղալով, խաղալով
շունչիս համը փոխելով
փողոցի բոլոր կիներուն մէջքերուն գօտի կապելով
կարմիր, կանաչ, նարնջագոյն
բաց մութը մինչեւ վերջ
ջնջելու բոլոր լոյսերը յոգնած թաղամասերու անկիւններուն
ուր օթօները ետեւ ետեւի կը շարուին
կատուներուն սեռաբանութենէն գրգռուած, հիացած
անշարժացած ինչպէս մարմինը քաղաքին
որ հազարումէկ երազ որդեգրեց, բայց պահեց նոյն անունը
ինչպէս անունս, որ փոխեցի, փոխեցի, փոխեցի
կրկնուելով
նոյն ճամբաներուն մոխրագոյն հեշտանքը աւլելով
բաց մութը մինչեւ վերջ
լսելու զարկը քաղաքին
որ հագուստներուս մաշած խիղճը կը հեգէ
ու կը ձանձրանայ
Սոնիա, կ՚ըսեմ, քնացի՛ր, առաւօտեան աշխատանքի պիտի երթաս,
բայց Պէյրութը կը շարունակէ խանգարել
պտտիլ մարմնիս մէջ
սենեակիս թափթփածութենէն հիացած
ուր կայ ջնջումը երազիս
կախուած կանաչ լուսամփոփիս մտերմութենէն
որ տուաւ ինծի միակ եւ անկարելի պոռնիկ նայուածքը գիշերուան
եւ
ես՝ ծնծղայ բորբոքած
վանկատեցի մարմինս բարձրաձայն
բաց մութը մինչեւ վերջ
սեւը ուր կը խրեմ ձեռքերս թերեւս դառնայ անկողին
որ դուն չունիս
ըլլայ շուրջդ նորոգուած պատկերը քաղաքիս
պարպէ ինչ որ ուրիշ մը բնակեցաւ
սանդուխներէն վար բանաստեղծութեան
բաց մութը մինչեւ վերջ
բաց

Friday, March 06, 2009

Shaunt Basmajian: THE UNESTABLISHED POET

instead
of a new lover
he fantasizes
a penguin publication
royalties
a cottage
by the sea

after a reading
he prefers to get drunk
and think more about
his new poem
instead of the
phone number he received
from an admirer
tormented by one of his
“fillers” he wrote
just to get published
in a small press
magazine

for entertainment
he watches the hockey game
buys lottery tickets
goes to the racetrack
hoping to win
like a longshot
as the underdog
odds
at 10,000 to 1

Shaunt Basmajian, copyright 1987, from Biased Anthologies

Thursday, March 05, 2009

Պաղտասար Դպիր: Արի', ի'մ քաղցրիկ աղաւնի

Արի՛, ի՛մ քաղցրիկ աղաւնի,
Ոսկի խնծոր զարմանալի,
Զքեզ տեսնողին բիւր երանի.
Դու բարի եկիր, բարի եկիր։

Դու, որ եկիր, երևցար,
Իբրու արև ինձ ծագեցար,
Ցընծութիւն ինձ պարգևեցար
Դու բարի եկիր, բարի եկիր։

Ուրախութիւն հոգոյ իմոյ
Ո՛չ գոյ բընաւին առանց քոյ,
Ով իմ ազնիւ գերայարգոյ,
Դու բարի եկիր, բարի եկիր։

Տրտում էի՝ ուրախացայ,
Մեռեալ էի՝ կենդանացայ,
Ինձ երանի, որ զքեզ տեսայ.
Դու բարի եկիր, բարի եկիր։

Բարի եկիր, իմ սիրելի,
Իմ գերազնիւ գերգովելի,
Իմ աչաց լոյս, իմ նազելի.
Դու բարի եկիր, բարի եկիր։


Come, my sweet little dove,
Amazing apple of gold,
Ten thousand blessings who behold (s you) 
You are well come, you are well come.

You, who came, appeared,
Rose for me like the sun,
You regaled me gladness,
You are well come, you are well come.

Joy for my soul, none
There is at all without you,
O my noble most respected one,
You are well come, you are well come.

I was sad, I rejoiced
I was dead, I revived
I am blessed, that you I beheld
You are well come, you are well come.

You are well come, my beloved one,
My most noble, most praiseworthy one,
Light of my eyes, my elegant one,
You are well come, you are well come.


Baghdassar Tbir (1683-1768). Translation by Theo Maarten van Lint, Oxford

Wednesday, March 04, 2009

Brenda Najimian Magarity: Carpet Weavers

I

It is 1910,
and I hear
the voices
of young women
as they weave.

One says,
“Let us read
Sayat Nova
at midday.”

“I, too, am a poet,”
another says,
“but tell no one,
the Turks despise
Armenian poets.”

And they giggle
with hearts
that flutter
like those of doves
in spring
believing
life will go on
like this forever

working, weaving
casting the dye
into a
deeper, deeper
purple
that they weave
around a sunburst design.



II

In 1915
everything changed;

a nation’s people
were lined up
and marched to sea.

Hands,
that could write
rugs
in the language of color,
colors
derived from herb and root
and the earth itself,

hands, that could write rugs,
fell
limp
at their sides.

Most died crossing the desert,
bones bleached by the sun
left
sticking out of sand
pointing, pointing
to a God they had known.

One nation
jostled out of a sweet dream
and forced
to leave
their carpets sleeping,
one nation
caught in the Turk’s jaw,
his iron teeth
clamped down
and opened
the grid of genocide.

And the breast of Armenia
ached
to suckle the children
who were gone.


III

It is present,
yet memory
makes the past
present too.

Somewhere
one
still collects
the wool
from the backs
of sheep,

and somewhere
one
still weaves
a double-headed eagle
that dreams of Eden’s Garden
when it was new,

and somewhere
in a place
not unlike Mount Ararat
the nightingale
sings
of an angel
woven into an unfinished design.

An angel,
who patiently waits
for her weavers
who call themselves
Armenians.


©1986 Brenda Najimian Magarity

This poem was previously published in Ararat Quarterly (1996) and Armenian Town (2001)

Tuesday, March 03, 2009

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԵՒ ԳԻՇԵՐԸ ՔՈՒ ՄԱԶԵՐՈՒԴ ՉԱՓ ՍԵՒ ԷՐ


Ժամը 20 ին
Մազերուդ չափ սեւ գիշեր մը
Քաղաքը պաշարեց
Իսկ ես նստած
Քեզ կը մտածէի դիցուհիս

Հիմա ժամը 23.30 է
Հիմա նիրհելու
երազելու
-եւ կամ ինչ գիտնամ-
գոնէ սիրահարելու ժամն է
Մինչդեռ ձայնասփիւռը
Քու շրթներուդ չափ անուշ երգ մը կը սփռէ
Իսկ ես նստած
Դեռ քեզ կը մտածեմ հրեշտակս

Ժամը 01 ին
Վերջին հանրակառքին հետ
Քու աչքերուդ չափ խոր լռութեան մը մէջ
Պիտի թաղուի պողոտան

Իսկ ես նստած
Դարձեալ քեզ պիտի մտածեմ
Եւ պիտի մոռնամ թէ գիշեր է
Գիշեր մը որ քու մազերուդ չափ սեւ է


18. 6. 1966

Monday, March 02, 2009

Shaunt Basmajian: Waving the flag for the wrong reasons

unable to find a good job
cope with urban reality
dance with the system
the post-downtown poet
tries to figure out ways
to avoid his life
like the rest of the 20th
century

in the back alley of an urban
north american street
he contemplates life
the sad state of the world
his existence
with and without reason

drinks a beer
at a down and out tavern
argues with a pensioner
about politics
the current state of the economy

waving the flag
for more deficits and wars
for more welfare cheques and
violence
for more crime and social injustice
for the next 5-10-15 years
waving the flag
without reason


Shaunt Basmajian, copyright 1987, from Biased Anthologies

Sunday, March 01, 2009

Third Anniversary Blast

The Armenian Poetry Project
(Հայ Բանաստեղծութեան Համացանցը)
invites its friends and readers to a
Third Anniversary Online Poetry Blast
to be held on April 30, 2009


  • Entries must be full poems by authors of Armenian heritage or individuals who write poems relating to the Armenian world
  • Works may be in Armenian, English and French; no translations, unless they accompany the work in its original language and include the translator's name
  • Individuals may submit their own work or those of their favourite poets. Entries may include a short biography and picture of the poet (JPG preferred)
  • All entries MUST provide online or print sources and copyright information.
  • Entries may include text only, text with audio (mp3 format), and text with video clips (AVI, MPEG, QuickTime, Real, and Windows Media, 100 MB maximum)
  • Only one entry per person will be posted in the THIRD BLAST


    All selected entries will be published April 30, 2009, on the Armenian Poetry Project.

    DEADLINE FOR SUBMISSIONS is April 15, 2009.
    Send all entries to ArmenianPoetryProject[at]gmail.com

  • Իրմա Աճեմեան։ Անձրեւին Միջոցին

    Click here to hear the audio clip Raining read by Lola Koundakjian.

    Ի՜նչ աղուոր է ուրախ ըլլալ
    Ու չտխրիլ անձրեւով
    Կամ չխորհիլ թէ ալ կրնայ
    Արցունքի ալ նմանիլ…

    Ի՜նչ աղուոր է խորը հոգւոյդ
    Բորբ արեւ մը ունենալ
    Մինչ ձեռքերդ վերմակին տակ
    Պաղութենէ կը սառին…

    Ի՜նչ աղուոր է աչքերուդ մէջ
    Ծիծաղներով արթննալ
    Ապակիին վրայէն երբ
    Կաթիլները կը սահին…

    Ի՜նչ աղուոր է երջանկութիւնն երգել անձայն
    Մինչ հովն անդին
    Տերեւներու ողբին նման
    Միսմինակը կը գոռայ…

    Ի՜նչ աղուոր է գիտնալ ասոնք
    Զգալ կեանքը կուրծքիդ տակ
    Եւ մանաւանդ հաւատալ թէ
    Ամպերուն տակ երկինք մը կայ անպայման։

    Ի՜նչ աղուոր է երբ մարդ կրնայ
    Երջանկութիւնն այսպէս բաժնել
    Բոլորին հետ հաւասար

    Եւ վերջապէս սրտովն ըսել բոլորին
    Թէ աղուոր է ուրախ ըլլալ
    Ու չտխրիլ անձրեւով։

    24.11.1962


    « Տալ Միայն» Իսթանպուլ 1975

    Saturday, February 28, 2009

    Quote of the Month - February

    Ամէն Տեղ Հայ Կայ



    Վահրամ Մավեան

    Friday, February 27, 2009

    Brenda Najimian Magarity: Exit Saroyan

    Why Saroyan
    are you not
    of this earth
    anymore?

    Where will your
    typewriter
    blink out
    the lights
    tonight?

    And when will your
    ashes
    shower over Bitlis
    as you wished?

    You have taken all
    the answers with you
    cunningly,
    succinctly,
    and left the world
    to argue
    as you willed it?

    Yet, in the end
    you asked:
    Had not
    this earth
    the time
    to make
    another day
    with you?


    Brenda Najimian Magarity ©1984

    This poem was previously published in Ararat, 1984, Armenian Town, 2001 and William Saroyan: Places In Time, 2008

    Thursday, February 26, 2009

    ԱՐՄԱՆՏ: ՅԱՆԳՍ ԵՍ ԵՐԳԻՍ

    Հիմա յանգն ես դու իմ երգի,
    Զանգը հոգուս,
    Որ մաքրում է ժանգը սրտիս
    Ու ղօղանջում։
    Արդեօք, ե՞ս եմ արդ երգում քեզ,
    Թէ դո՞ւ ես ինձ
    Երգում այսպէս մրրկայոյզ։
    Մենք իրարու տէր ու գերի՝
    Անցնում եմ ես
    Լանջիդ հասուն արտով բերրի,
    Եւ դու՝ սրտիս մարգով կանաչ
    Ու գեղգեղում.
    Ինչպէս մի վիթ ջուր ես խմում
    Հոգուս ակից սիրակարկաչ,
    Ու մենք իրար բոյրն ենք շնչում
    Առանց հառաչ։
    Հիմա յանգն ես դու իմ երգի,
    Զանգը հոգուս,-
    Ո՞ր մէկս է երգում այսպէս
    Ու խլրտում.
    Անցնում ենք մենք այնպէ՛ս արբուն,-
    Ես՝ այգիով հասուն լանջիդ,
    Դու՝ իմ սրտի դաշտով կանաչ,
    Ու մենք իրար բոյրն ենք շնչում
    Առանց հառաչ։

    Wednesday, February 25, 2009

    GARTAL reading series to host APP event

    3RD ANNIVERSARY OF THE ARMENIAN POETRY PROJECT
    Nancy Agabian, host

    Come and hear our local poets and authors read at this event
    Cover $7 (includes one house drink)

    Wednesday, March 25, 2009
    6:00-8:00PM

    29 Cornelia Street, NYC 10014 
    212-989-9319

    For directions, menu and other information:
    click on the link

    Kevork Kalayjian: This Holiday Season

    -well lit,
    well, remove the lid,
    open the letters
    in response to
    the help wanted classifieds;
    I am the man,
    expert in the field,
    over ten years experience,
    in life, in real.
    This Holiday Season,
    Give me a place,
    Where I may produce,
    Do the things, which will pay,
    the rent, the mortgage,
    toys to the children
    This Holiday Season.


    I have cast my ballot
    one thousand and one times
    with a twenty-nine cents stamp (wow its 42 now)
    enclosed with my resume
    with a salary history,
    a list of references,
    as I wish to be considered
    for the position of …
    for the prostitution of …
    as advertised in the New World Order
    and I promise this time:
    I will not sell loans to those
    who will forget to build
    I will not provide arms and ammunitions to those
    who will forget to spare the civilians
    I will not sell my country and my government to those
    who will repay me for my treachery and treason
    I will stop selling whatever it was that was called decency
    whatever is left of . . . me.




    I need a candle for this holiday season
    and when I cleanse my soul,
    and when I start working again,
    after this holiday season,
    I will only sell drinking water
    and I won’t remind you that
    you forgot to pay.
    I will give you things
    which you can use, goods
    which will definitely improve
    the quality of your life.


    Pray for me this holiday season,
    better yet, vote for me
    this holiday season!




    This poem appears in Love Lure: A Collection of Love Poems and Other Writings, published in New York, 2010 - Ed.

    Tuesday, February 24, 2009

    Shaunt Basmajian: EXCUSES FOR LIVING

    the triactor in the tenth race
    a winning lottery ticket
    the million dollar mail sweepstakes
    1001 relationships
    a mansion over the hill
    a major recording contract
    an international best seller

    love

    Shaunt Basmajian, copyright 1987, from Biased Anthologies

    Monday, February 23, 2009

    Brenda Najimian Magarity: Language of Flowers

    Flowers aqua and yellow
    pressed between your Russian
    and our English.

    Flowers tidy and dry
    colored portraits
    pastel shades
    a flattened bud pointing
    to a word or phrase:
    A reservoir left open.

    I have forgotten why I put them
    here
    these book barnacles
    living on the rhythm of a line
    all these years
    getting lost in translation.

    Ah,
    Akhmatova

    I wish I could have softened
    the down of your cold pillow
    in Kiev.


    Brenda Najimian Magarity © 1982
    This poem was previously published in Encore, 1982

    Sunday, February 22, 2009

    Իրմա Աճեմեան։ Հեռաձայնը

    Click here to hear the audio clip The Telephone read by Lola Koundakjian.


    Կը դիտէ
    Հեռաձայնը զիս կը դիտէ
    Հեռաձայնը զիս կը դիտէ ակնդէտ
    Սեւ աչքերը քու աչքերուդ կը նմանին…

    Կը սպասեմ
    Քեզ կը սպասեմ ես անհամբեր
    Քեզ կը սպասեմ ես անհամբեր ժամերով
    Սեւ ժամերը օրեր կ՛ըլլան կ՛երկարին…

    Կը մնայ
    Հեռաձայնը լուռ կը մնայ
    Հեռաձայնը լուռ կը մնայ անբարբառ
    Մինչ սեւ բառեր կը կուտակուին մտքիս մէջ…

    Կը տանի
    Սրտիս զարկը կը տանի զիս
    Սրտիս զարկը կը տանի զիս գործիքին
    Սեւ գործիքը հոգւոյս վրայ կը ճնշէ…

    Անշարժ է
    Հեռաձայնը անշարժ է դեռ
    Հեռաձայնը անշարժ է դեռ կը քրքջայ
    Սեւ քրքիջը կը տարածուի, կ՛ընդլայնի…

    Կը դողան
    Մինչ ձեռքերս կը դողան
    Մինչ ձեռքերս կը դողդղան անոր դէմ
    Սեւ դէմքին պէս սեւ շրթունքներ, ականջներ…

    Կը դիտէ
    Հեռաձայնը զիս կը դիտէ
    Հեռաձայնը զիս կը դիտէ ակնդէտ
    Սեւ աչքերը քու աչքերուդ կը նմանին…



    4.4.1960

    Իրմա Աճեմեան, « Տալ Միայն» Իսթանպուլ 1975


    Irma Ajemian: The Telephone


    It watches
    The telephone watches me
    The telephone watches me intently
    Its black eyes resemble yours…

    I wait
    I wait for you impatiently
    I wait for you impatiently for hours,
    The black hours become days, they drag on…

    It stays
    The telephone stays silent
    The telephone stays dead silent
    While black words pile up in my mind…

    It moves
    My heartbeat moves me
    My heartbeat moves me to the instrument
    The black instrument lays heavily on my soul…

    It is motionless
    The telephone is still motionless
    The telephone is still motionless, it giggles
    The black giggle spreads, it grows…

    They shake
    While my hands shake
    While my hands shake towards it
    The black face similar to the black lips, ears…

    It watches
    The telephone watches me
    The telephone watches me intently
    Its black eyes resemble yours…


    Translated by Lola Koundakjian

    Saturday, February 21, 2009

    ԺԱՆԵՏԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ: Սիրո օրվան

    –Մի՛ թողեք, որ կինն արտասվի
    Ո՛չ բքին, ո՛չ ցրտին, ո՛չ մթին
    Ինչ աղետ էլ, թեկուզ պատահի,
    Ո՛չ սիրուց, ո՛չ մեղքից, ո՛չ չարած
    խոստումից ամոթի,
    –Մի՛ թողեք , որ կինն արտասվի։

    Ինչքան էլ խոր ձեր սիրտը խոցվի
    Նրա խոսքերից անմտած.
    Ձեզ խնդրում եմ , մի բան հասկացե՛ք,
    Որ ասվել մտքից՝ գերհոգնած;
    Ներե՛ք, հաշտվե՛ք , դիմացե՛ք
    –Մի՛ թողեք , որ կինն արտասվի։

    Հանե՛ք թշնամանքն ու քենը,
    Կրճատե՛ք լռության սահմանները,
    Մի՛ բեռնեք նրա նուրբ ուսերը
    Մեղքի ձեր մասով կորացած։
    –Մ՛ի թողեք, որ կինն արտասվի։

    Ու ինչքան էլ թեկուզ դուք հոգնենք
    Կյանքի ձեր բաժին օվկիանում,
    –Մի՛ թողեք, որ կինն արտասվի
    Թաքցնելով ձեր մեղքն իր հոգում։

    Այդ դեպքում կդառնա մի պարգև
    Ձեզ համար այն կինն, որին
    Սիրել եք, ներել, դիմացել
    Ձեր կյանքի փոթորկած ժամին։
    Կդառնաք դուք այնժամ այն հպարտ
    Տղամարդն ու միակ սիրելին,
    Որ պահել է անլաց ու անցավ
    Կնոջն անպարտ իր կողքին։
    Կնայեք դուք ուղիղ ձեր կնոջ
    Սիրուց ժպտացող աչքերին։




    Որ կյանքում դուք հպարտ միշտ քայլեք
    Ու լինեք դրան արժանի
    Մի՛ թողեք, որ կինն արտասվի
    Ամենուր, հավիտյան ու երբեք։

    Friday, February 20, 2009

    Brenda Najimian Magarity: On the Eve of the Death of Carl Moosoolian

    A tardy goose honks its way back to its watershed;
    night is a hand’s length and breadth away.

    Love escapes somewhere in the distance;
    a bullfrog croaks a somber warning, throwing

    in the towel for the night between
    stars laying their silvery stitchery in fallow air;

    and the moon, whose patience has been stirred with a
    knife, surrenders momentarily to a spider-like mask.

    Pinkish webbed veins stream over that once proud face;
    in this stark silence there is but one conclusion:

    There will never be another you or me, we shall
    exist as Poe’s raven declared, “Nevermore.”

    Only the complexion of this night’s air and stagnant
    sky shall survive. Though the moon under heavy guard

    tries to whisper encouragement, the embroidery
    of her dark robe patterns the itinerary of life’s

    journey; and this I know; love shall turn itself
    inside out, comb the earth’s gravity for a place to

    hide, then fade away forever. Desire casts no spell
    upon that which can be depended upon. Tonight,

    even wicked stepmothers hold their hoary breath
    and cross their crooked fingers. The wish for

    morning has a severe way of manipulating us into
    compliance, all of us with some good, some evil.


    Even those with too much of one or the other
    shall never forget the solitude of a hopeless

    paradigm of stars crested in irregular sequence
    at the mouth of the moon. There is no way to judge

    the sun when one fears never seeing it again.
    We beg for the sun and his potent majesty

    to mediate any error of space or time that elapsed
    between the dread of days gone marching through

    this splendor of irrevocable harm. Love is an
    endangered species soon to become legend or myth

    like the unicorn, bold, brazen – horned spectacle
    of virtue. Error transcends momentary fear of grace.

    The water is too shallow for the goose; he dreads
    the thought of leaving at dawn. How can

    we blame him? He mercilessly plucks out his own
    strength in the night until only his feathers remain.

    Brenda Najimian Magarity ©1996
    This poem was previously published in Ararat, 1996 and Armenian Town, 2001

    Wednesday, February 18, 2009

    Իրմա Աճեմեան։ Տալ Միայն

    Տալ տալ միայն, գրել, պատռել էջերը
    Լափել, ուտել տողերու մէջ թաքնուած
    Հազար իմաստ, հազար աղօթք Աստուծոյ,
    Լռել սակայն ու չարտօնել ոչ ոքի
    Թքնել խորը այս անիմաստ աշխարհին
    Հարուստին ալ ոսկիներու ծոցը մերկ
    Դահեկան մը երկարելով մեղքնալ։
    Ըլլալ սակայն, զգալ միայն ու ապրիլ
    Ծովեզերքին աղօթքներու երկարիլ,
    Լերան ծոցէն ամպին իշխել, չընկրկիլ,
    Լեցուիլ սիրով, նուիրումով սրբանալ
    Տալ տալ երկար, գրել, պատռել էջերը…

    10.10.1971




    Իրմա Աճեմեան 1936-1990
    « Տալ Միայն» Իսթանպուլ 1975

    Tuesday, February 17, 2009

    Adrineh: A Poem for My Father

    Divided
    Within
    Outside
    By waters that separate
    Your land
    And my world

    Generations
    Of loved ones lost
    Gaps
    Of history unknown
    Of crimes denied
    Of power and privilege
    That destroyed
    That destroys
    Our understanding
    Of each other

    We continue to live our lives
    With each passing day
    The tears that I cry
    Fill the oceans that divide
    Me from myself
    …And we belong to no one
    Not even each other
    But memories are strong
    And you will be a part of me
    ALWAYS

    Used here by permission.

    Monday, February 16, 2009

    Brenda Najimian Magarity


    Brenda Najimian Magarity is a second generation born in America Armenian writer whose work includes poetry, fiction, non-fiction and memoir. Some of these have appeared in publications such as Pandora, Sing Heavenly Muse!, California English, California Victory, Ararat, Hye Sharzhoom, and Encore. Her work has also been included in these books: Armenian Town, William Saroyan: The Man and the Writer Remembered, and most recently, William Saroyan: Places in Time. She writes of loss, joy, reverence, danger, panic, adventures with William Saroyan, Armenian history and culture, and significant moments of the human predicament.

    An incredible event in her life led to much of her writing. William Saroyan frequented her father’s dry-cleaning shop in old Armenian town of Fresno, California. Because of this, Brenda met and quickly began a fond friendship with the great author. In the mid to late 1970s, Brenda became an unofficial chauffeur for her mentor.

    In January of 1977, Saroyan went to school with Brenda. At the time, she taught drama and English at Madera High School. The day became memorable for students, teachers and staff alike, as her Armenian hero enchanted audiences all day long. Currently, Brenda is writing Driving Saroyan, a memoir of her years as his friend.

    Brenda Najimian Magarity: Zephyr

    Sweet Mother,
    you carry with you
    the smell of mint leaves
    in summer.

    You are the mediator
    between the grief
    of darkness
    and the utter calm
    of daybreak.

    You betray no one but
    yourself
    when you change
    direction.

    Gentle breeze,
    only you could
    untie the knotted
    shoelaces of
    childhood error.

    Only we
    can worship
    the wind
    for its manifest mystery.

    Brenda Najimian Magarity ©1978

    This poem was published in Citybender, 1978, California Victory, 1994, and Armenian Town, 2001. It appears here courtesy of the author.

    Sunday, February 15, 2009

    Kevork Kalayjian: Ours

    what's the use of looking
    beyond the transparent glass
    when you cannot let your soul
    travel out and away from you,
    to experience the wildness of the forests,
    the infinity of the skies,
    the uncertainties beyond the first horizon.


    and don't you look at me like that!
    I am not the one who can show you how!
    you have to give birth to your love within you!
    as for me, well I ...


    I may put together some utterances,
    so that you may create your meanings
    through the recognition of my words.


    I may put together some colors,
    so that you may envision your portrait
    through the vibrations of a traveling rainbow.


    I may select some sounds
    from animal calls or cosmic waves
    so that you might live the music you feel.


    I may also generate some thoughts
    so that you might choose your religion
    to draw boundaries on your life.


    But all I really want to do
    is to transfer some feelings
    from my heart to yours, so that
    my love, and your love, could be ours.


    This poem appears in Love Lure: A Collection of Love Poems and Other Writings, published in New York, 2010 - Ed.

    Saturday, February 14, 2009

    Kevork Kalayjian: The Ad

    Do you want to go back to your previous lover?
    Are you serious about falling in love again
    with the person of so many years ago?
    All you have to do is to be friends with me, then
    Become intimate a little bit
    and wham, or swish all of a sudden
    it will come back to you, and you will realize that
    you and you ex belong together.


    It’s not a theory it has been tested.
    Step by step, again and again.
    Susan became a friend of mine
    in March, we were intimate in June,
    in July, she brought back her ex-lover
    from France, and moved away with him.


    With Carol I became acquainted in July
    developed friendship in October,
    we were intimate in November
    and before that month was over
    she knew that the person with whom
    she broke off two years ago, was the person
    she was looking for.


    So you see it is proven, it works,
    and you have nothing to lose
    you will either find your former lover
    or this ad will reappear
    with your phone number.




    This poem appears in Love Lure: A Collection of Love Poems and Other Writings, published in New York, 2010 - Ed.

    Friday, February 13, 2009

    Adrineh: I Am In My Room

    I am in my room
    Where I can often be found
    Listening to lovers’ songs
    That is more like background noise
    As my life often is.

    I see the wooden dancer
    Brought from Armenia
    She is bare-breasted
    With free-flowing hair
    And jubilant skirt!
    Her head covered
    With what is part of my history now
    A tambourine in her hand
    Raised high
    Eyes closed
    Dancing to music
    Only she can hear.

    I am lying on my bed
    My naked body exposed
    In the only safest place
    Left on this Earth
    My Aloneness
    I wrap it around me
    Like a bright red-orange scarf
    One of the few things
    My mother brought with her
    To this godforsaken country
    When she was 21
    How old I am now.

    My body
    With its own history
    Too many
    Taking parts of it
    Have TAKEN pieces of it
    Slowly for years and centuries
    Sometimes
    Going to the gym helps
    I give my body strength
    So it may appear that
    My mind is strong too
    And it has its walls
    As I always have.

    I pretend that I am
    Protected
    By this strength
    Like the black obsidian stone
    That populates
    The other country
    Where I should’ve been born
    But can only visit
    Like the few other tourists
    Because nobody ever really
    Just goes to Armenia
    With its mountainous land
    And ancient customs
    Unless they want to study
    Or exotify
    Us somehow.

    But my body knows
    What my mind cannot comprehend
    When I was hospitalized
    Because I couldn’t walk for days
    And the white male doctors
    Could not understand
    What is/ what was
    That was wrong with me.

    But my body remembered
    The year before
    I had gone to Armenia
    For the very first time
    To see relatives
    I never knew I had
    And my body reacts
    Upon my return
    Not because of something
    I ate when I was there
    As they would have me believe
    But because it was misplaced
    Lost
    Forgotten
    Somewhere
    In that space inbetween.


    Used here by permission.

    Thursday, February 12, 2009

    Adrineh: You and I

    you who held me
    for 14 months
    but came and left
    across borders
    of many kinds

    you who i drove away
    war is peace they say
    but the monotony of our days
    was too much
    for me to bear

    you across the ocean
    give your love to a black cat
    and i to a beige poodle
    we didn’t realize
    the telephone was broken

    for you home is here
    you say
    but for me it is where i am
    and sometimes
    that was with you

    you sound different now
    but maybe you always did
    and it is in fact i
    who am listening
    with different ears

    i feel you in my bed sometimes
    and the scent of you lingers on
    but being multilingual
    doesn’t mean we speak
    a common language

    you without a home
    often tired and hungry
    i am well-rested and well-fed
    and regretful of all
    that i didn’t say
    (and all that i did)

    you raised in the lowlands
    learned to ride a bike
    before you could walk
    now back again attempting
    to unlearn racist idealogy

    i raised in a cold climate
    learning more than one history
    raised to be proud of my isolation
    teaching others
    how to say my name

    you & i tried
    to overcome boundaries
    others set upon us
    to love on the margins
    to dare to speak
    as lovers, as allies,
    as traitors to war

    but to fuse
    the reality
    with the dream
    is what’s best
    now i think

    Used here by kind permission.

    Wednesday, February 11, 2009

    Introducing Adrineh

    “I am a queer Armenian woman who continually challenges assumptions made about me and the world I inhabit. In a previous life, I worked in social services, but these days I’m more interested in contemporary art, online publishing and the potential for social media. I speak English, Armenian and French; I am fascinated by the art of communication in its many forms. Experiences of belonging and not belonging, as well as notions of community, inspire and inform my work.”

    Wednesday, February 04, 2009

    Միսաք Մեծարենց: ՃԵՐՄԱԿ ՎԱՐԴԵՐ

    Ըսպիտա՜կ վարդեր, ըսպիտա՜կ վարդեր,
    Զոր հովն անտեսեց այս ճամբուն վըրա,
    Շամբուշ հովն աշնան` որ կը դղրդեր
    Մոլեգին` հողին ընդերքն համորեն:

    Ճերմակ գաղափա՜ր, ճերմակ գաղափա՜ր,
    Աշնան մոլուցքեն դողահար հիմակ,
    Համբու՜յր շուշանի, դյութանք ձյունեղեն,
    Փերթ փերթ լուսինկա, ապրշում համակ:

    Բե՜ր ինծի իղձիդ կաթը խանդաղատ:
    Մենավո՜ր վարդեր, որ մելամաղձիկ
    Մառախուղներուն մեջ դեռ կը ժպտիք,
    Ապրեցե՜ք հոգվույս մեջ հավերժորեն:

    WHITE ROSES
     
    White roses, white roses,
    Snubbed by the wind on its path,
    The insane fall wind that rattles
    The very entrails of the earth.
     
    White notion, white notion,
    Now shivering in autumn’s fury,
    Kiss of a lily, snowed fascination,
    Tattered moon, silk in entity,
     
    Fetch me the fond milk of your fancy,
    Forlorn roses, smiling as before
    In this dense fog’s melancholy,

    Live on in my soul ever more.

    …………………… Missak Medzarents
    Translated by Tatul Sonentz

    Tuesday, February 03, 2009

    ԱԲՐԱՀԱՄ ԱԼԻՔԵԱՆ։ ՀԵԶ ԻՐԻԿՈՒՆ

    Մեղմութիւնն այս, հեշտանքի պէս համակող,
    Քաղցրութիւնն, ուր ճաթըռտում են ճութ ու ճիռ,
    Դո՛ւ քաղեցիր բիւր այգերից հողմակոծ,
    Բիւր օրերի օշինդրից դո՛ւ քամեցիր։

    Հանապազորդ հացիս վրայ լոյսն այս քո
    Հացս երկնած հողիս հոգին չէ՞ միայն,
    Որ երջանիկ էր, երբ նոյնիսկ մէ՛կ հասկով
    Իր խաչբուռն էր հիւսում տօնին աւետման։

    Իսկ քո կապոյտն այս պաստառոտ որմն ի վեր,
    Ուր դալկաթերթ ծաղկանց հետ լուռ դէմքերի
    Յառումներն են արդէն համա՜կ հրաւէր,
    Ժպիտը չէ՞ այն գոհութեան գերագոյն,
    Թէ արտօրէն ծովածփիկ ու բարի
    Իրիկնացար արդարեւ, հե՜զ իրիկուն։

    Monday, February 02, 2009

    Kevork Kalayjian: [under-titled = the title is in the bottom]

    it is not beauty alone
    it is not the abundance of wealth
    it is not shared poverty
    it might give birth to gods
    it might grow on beaches
    it is more colorful than a rainbow
    it is indescribable
    it does not drip like blood
    it might seem untouchable
    it is definitely imaginable
    but you still always wonder
    if it ever exists
    the warmth the tears the jealousy
    the aggression the beauty



    LOVE

    Sunday, February 01, 2009

    ԱԲՐԱՀԱՄ ԱԼԻՔԵԱՆ։ ԹԱԽԱՆՁԱՆՔ ԹՂԹԻՆ

    Քսան հի՛նգ տարի քո հայելու դէմ,
    Օ՜, համբերութի՛ւն, քսան հի՛նգ տարի։
    Հերիք չէ՞ քո մէջ իմ դէմքը դատեմ՝
    Մէկ հմայքի դէմ գտնեմ բի՜ւր թերի։

    Գեղեցի՛կ ես դու եւ շուշանափայլ.
    Մեղք է քեզ եղծել քո գովքով անգամ։
    Բայց տուր ջրերիդ զուլալուել, ծփալ
    Մի քիչ էլ գոնէ, ճերմա՜կ բարեկամ։

    Ես գիտե՛մ, շունչս, քեզ աղօտելով,
    Քեզ չի դարձնում նախկինից անբիծ,
    Սակայն ի՞նչ անել, ինչպէ՞ս, եթէ լոկ
    Ձեռքերս քեզնով ուռչում են ծափից։

    Ի՞նչ անել, եթէ այն օրից, երբ իմ
    Աշակերտական տետրից սահելով,
    Վիճակեցիր ինձ քո փայլով նրբին
    Տեսնել իմ հեռուն, ինչպէս ձնհալով...

    Դու գիտես, թէ ես ուզեցի միայն,
    Որ շարունակի խարշափել վրադ
    Ծառն այն, որի դու գոյութեան վկան,
    Ծնունդն ես, յուշը եւ խոստումն առատ։

    Ուզեցի, որ դու չլինես յօժար
    Իմ սարքած ամէն տօն ու հանդէսի,
    Որ գէթ մէ՛կ անգամ ժպտալու համար
    Եօթանասուն եօ՛թն անգամ ատես ինձ։

    Ուզեցի մերթ էլ, որ գթաս մի պահ,
    Անես գիշերս ցերեկիս դրօշ,
    Չէ՞ որ առանց քեզ ես՝ անշահ, անճահ
    Կեանքս՝ անհեթեթ ու գինս՝ գրոշ։

    Ուզեցի.՜... Սակայն ի՜նչ չքնաղ ես դու՝
    Մեղք է քեզ եղծել քո գովքով անգամ.
    Բայց տո՛ւր ջրերիդ զուլալուել, ա՜խ, տո՛ւր,
    Մի քիչ էլ գոնէ, ճերմա՜կ բարեկամ...

    Saturday, January 31, 2009

    Quote for the Month of January

    "Poetry is my refuge. But it is not without its own visionary critique and, I trust, message of hope".


    Alan Whitehorn

    Kevork Kalayjian: Requiem

    Fruits
    need
    time
    to ripe


    to remind
    the mind
    which forgets
    to rage
    and revenge
    the rape
    of betrayals.


    Regrets
    require
    requiems
    to rest
    the rest.




    This poem appears in Love Lure: A Collection of Love Poems and Other Writings, published in New York, 2010 - Ed.

    Friday, January 30, 2009

    Esther Heboyan: HALL DES HOMMES RIEURS

    sur les photos
    d’Ara Güler
    d’autrefois l’automne
    ou serait-ce l’hiver
    j’ai cherché
    le visage de mon père
    cherché obstinément
    ses yeux rieurs
    son sourire triste
    à Beyoğlu
    à Kumkapı
    à Sirkeci
    à Eminönü
    ici au coin d’une rue
    les hommes du Marmara
    siègent
    en rang de tabourets
    pour s’être donné le mot
    là autour d’un brasero
    convoquent mille
    génies du destin
    qui un à un décampent
    et le caïque posé
    sur les flots
    comme un bibelot
    ballotte
    l’ivoire chagrin
    et pêche du soir

    sur les photos
    d’Ara Güler
    (le Rieur) a accroché
    l’automne l’hiver
    ou serait-ce l’absence

    Francfort-sur-le Main,
    16 Octobre 2008

    Wednesday, January 28, 2009

    Սագօ Արեան: ԿԱԶԱ Ե՛ԼԻՐ ՄԱՀԷՆ...

    Կը մտնեմ աշխարհը հին արեւելքի,
    Անցած լուսանկարներ եւ թուղթեր հաւաքելու
    Ճամբեզրին արմաւի ծառեր կը խօսին
    Հին լեզուով մը, ինծի անծանօթ ու շռայլ
    Երազներս կը ‘ակեմ պատուհանիս տակ
    Ու պատուհանս քիչ մը վեր հանելու պէս կը նայիմ հեռուն.
    Որ կաթիլ յոյսը վերջին չիյնայ,
    Երկու ղրուշ արժող մարդկութեան Գդակին պէս ....


    Կազա հին վէրքս.

    Քեզմէ ժպիտներդ գողցան,
    Ու մահ տուին անոր դիմաց
    եղար բաց գերեզման
    եղար մահուան օթեւան
    եղար եօթը վէրք
    եղար մեռնող խիղճ
    եղար արցունք քարացած
    եղար կտրուող Բառ
    ինկող ձեռք եղար ...
    անաւարտ վէրք եղար
    որուն արիւնով պիտի լեցուին
    սրուակները խիղճի ....

    Աշխարհը իբրեւ ձեռքով կը բարեւէ քեզի,
    Դուն բանաստեղծներուն գինին ես
    Արիւնն ես նորոգ ուխտի
    Ու քեզմէ է որ Յիսուսը պիտի քալէ
    Նոր երուսաղէմին համար
    Ինչպէս կը խօսի գիրքը .
    Դուն վէրքերուն մէջ ամէնէն խենթացնողը Կազա...


    Չեմ գիտեր ինչ բառերով պիտի գրել այսօր
    Որ վաղը այս քերթուածը չդառնայ հինցած ռեհան
    Արեւային ժամացոյցին առջեւ...
    Իմաստունները համր են այսօր,
    Ու ‘ամ’ուշտները որ կ՚արձակուին
    Չեմ գիտեր պիտի հասնի՞ն անոր սրտին
    Որ արիւնարբու հրէշ է այսօր։

    Հին վէրքս կազա....







    Մատեաններդ բոլոր կարդացուած են,
    Ու դուն վիրաւոր ձեռքերով կը հանես պսակի հագուստներդ
    Կը հագնիս մահուան սեւը,
    Ու գետերէդ ջուրի պէս արիւն կը հոսի...
    Ջուր եւ արիւն
    Արիւն եւ ջուր
    Աւելի արիւն ....

    Անզէն մարդոց մասին գրելու ապսուրտ իրաւունքը
    Վաստակած ենք,
    Վաստակած ենք գիրի աղօթքը
    Ու Մարդու Որդիին հեռացող հաւատքը
    Որ հողի անունով,
    Ու հողի ‘ոխարէն դեռատի գանկերը կը խառնէ կարմիր հողին
    Յայմժամ ‘ուլ կուգայ ամէն ինչ,
    Վերջին ‘ուլ եկողը երկրային խիղճին
    Բարձրադիռ եդկնաքեռներն են։
    Լոյսի ռեհան արեւելքս,
    Պահեմ քեզի բիբիս պէս,
    Ու պտըտիմ հին ‘ողոցներէդ
    Ինչքան կը սիրեմ այս արեւելքը
    Հալէպէն Նիկոսիայի հին նեղլիկ ‘ողոցները ...
    Ուր ամէն գարի տակ,
    Վսեմ մարդուն սրտէն վազող
    Մանուշակները կը ծաղկին
    Կը ծաղկին դռներուն առջեւ ....


    Մեռելներէն կապոյտ հլուններ պիտի ծաղկին
    Ու կապոյտ աղօթք պիտի լսուի անոնց բերաններէն ...
    Ո՜հ այսքան մահէն ետք պիտի հաւատալ,
    Դեռ հաւատա՞լ ‘րկութեան լաստերուն...
    Երբ ծովեզրին յոյսի լապտերներ կը բորբոքին
    Ու դատապարտուած բերաններէն միայն ‘րկութեան
    Խնկենիներ կը բարձրանան
    Դէպի վեր ....


    Կազա հին վէրքս,

    Գաղա’արի շապիկս արդուկուած է,
    Պատրաստ երկար ճամբորդութեան....
    Ֆետայիներդ մէջս քարեր կը գլտորեն
    Ականջներուս կը ‘ս’սան որ ԵԼԼԵՄ...
    Ե՛լ արթնցիր սա քունէդ
    Ե՛լ վառէ աղօթքի ճրագը,
    Ե՛լ վանէ սեւ ագրաւները քաղաքէդ որ Ի սպառ
    Թեւածեցին յիշողութեանդ պարիսպներուն առջեւ ....

    Կազա հին վէրքս,

    Ե՛լ կազա ե՛լ .....
    Ե՛լ վէրքէն ու արցունքէն,
    Ֆետայիներդ կը նմանին մութէն քալող աստուածներու
    Ես գիտեմ աղօթքը այդ բերաններուն...
    Գիտեմ անոնց երգը, գիտեմ գոյնն անոնց
    Գիտեմ եւ խիղճին ձայնը ...
    Բերանս չոր էր, հաւատքս կիսուած...
    Յոյս տուին ինծի...
    Մեղայ եմ հիմա ....

    Կը մտնեմ արեւելքի գեղըցիկ դռներէն ...
    Ուր դրան մօտ կապուած է յոյսի վերջին արապան
    Արապային վրայ իմաստուն գլուխ մը,
    Կը պատմէ Յարութեան մասին
    Եւ ջուրերուն որ պիտի տանին զիս հեռաւոր տեղ մը,
    Խօսելու համար ու վկայելու.
    Որ մահը հեշտ է աւելի քան ծունկի քալելը,
    Քան կքիլը... պարտուիլը։
    Ու այն ատեն պարզ ճակատով պիտի նայիս արեւելքի բարձունքին...
    Աղօթելու պէս ու խնկելու յիշատակը անցեալիդ ...
    Դուն ակամայ սաղմին մէջն ես,
    Ու շուրջդ կատարուածները քեզ թող երազ չթուին,
    Քեզ հետ քալողները կրնան մէկ—մէկ իյնալ ....
    Կրնան սայթաքիլ ճանապարհին,
    Բայց միակը որ պիտի մնայ ....
    ԿԵԱՆՔԻ տեսարանն է
    Ինչքան կը սիրենք զիրար,
    Ինչքան կը սիրէք զիրար
    Կազա դուն կը սիրես կեանքը...
    Կը լսես զիս ։


    Կազա, հին վէրքս
    Ե՛լիր մահէն ...
    Ե՛լիր մահէդ
    Զի քու մահդ սովորական մահ մը պիտի չըլլար ու չեղաւ
    Ե՛լիր մահէն
    Քու մահդ իմ մահս էր.
    Կազա հարսս
    Ելիր մահէդ ....

    Tuesday, January 27, 2009

    Մետաքսե: Անվերնագիր

    Բաժանում կա, որ արժե իսկապես,
    Հազար միացում,
    Ինչպես քոնն հիմա, ուր կա և զղջում,
    Եվ խղճի մորմոք,և արցունք ու ցավ.
    Եվ տարիների կորուստ կա հարկավ…
    Գնում ես որպես հեռացող մի վիշտ,
    Եվ ոչ թե պանդուխտ,
    Որն ունի միշտ էլ տունդարձի ճամփա…
    Գնում ես որպես փրկության մի ուխտ,
    Տանելով քեզ հետ թուլությանդ ողջ
    Կարողությունը,
    Որ յուրացնել չկարողացա,
    Չկարողացա տանել կանացի
    Ուսերով հոգնած
    Տվածդ հարուստ տառապանքների
    Գանձերը աղքատ,
    Ուր ափսոսանքի մի ոսկի չկա…
    Առ տար, տար քեզ հետ
    Քո սիրուց շահած կուտակումներս,
    Որ պատկերով լի հույսեր են փշրած,
    Փթթած հույզեր են՝ մախաղներով լի
    Ու քուրձեր՝ լցված հավատով դատարկ…
    Տար քեզ հետ բարձած խեղճ տարիներիս
    Վագոնները ձիգ,
    Որ բերնեբերան լցված են ցհագ
    Հուսախաբությամբ…
    Ես գիտեմ, որ մեր ճակատագրում
    Լավատեսության ոչ մի շոքեքարշ
    Չի շարժի տեղից այդ գնացքը բութ,
    Քանզի շուռ կգա ուժասպառության
    Երկաթգծերին
    Ու կկործանվի հիասթափությամբ…
    Առ տար, տար քեզ հետ բեռները սիրուդ,
    Որ չհանգուցվեն կյանքիս վթարին,
    Ու ծանրանալով աճյունիս հոգուն
    Այն աշխարհում սեղմ
    Կտրեն շիրիմիս շունչը հողեղեն…
    Տար սիրտս, առ տար,
    Սերն ունի հզոր նախազգացում,-
    Բաժանումներ կան որ արժեն հազար
    Մահ ու միացում…

    Monday, January 26, 2009

    Մետաքսե: Դատարկություն

    Սիրտս դատարկվեց
    Ոչ թե քո սիրուց, այլ իմ արյունից,
    Որ սնուցում էր բջիջ առ բջիջ
    Երկուսիս միջև տաքուկ մեծացած
    Այն ջերմությունը, որն ուժ առնելով
    Մեր կրակներից այնպես զորացավ,
    Որ դարձավ հսկա սիրահարություն,
    Բայց սեր ձդարձավ,
    Որ հիմնավորեր մի մեծ գոյություն,
    Այլ մնաց որպես հպանցիկ հրդեհ
    Ու կամաց-կամաց մեզնից աննկատ
    Երբ ներսից այրվեց,
    Մոխրակույտ դարձավ,
    Բերեց երկուսիս սիրո վթարի
    Ծանր մի տարի…


    Սիրտս դատարկվեց
    Ոչ թե քո սիրուց, այլ իմ հավատից,
    Որ թավալվում է դեռ մոխրակոլոլ
    Հիասթափությամբ,
    Ու նրա ամեն-ամեն մի բջիջ
    Որպես անցյալի սպառված երազ
    Դատարկ աչքի պես նայում է վրաս,
    Ցավերով հիշում ինչպես մեր միջև
    Տաքացավ այդ օձ ջերմությունը պաղ,
    Ու փոխանակ սեր՝ լափող հուր դարձավ,
    Ամենուր սփռեց մոխիր ու անթեղ,
    Որ հետո այսպես գար ու անհոգի
    Վերածվեր սիրո սառնամանիքի
    Ու ցրտահարեր երկուսիս մեկտեղ…

    Sunday, January 25, 2009

    Elizabeth Alexander: Boston Year

    [Note by the editor: Alexander read a poem at President Obama's inauguration. ]

    My first week in Cambridge a car full of white boys
    tried to run me off the road, and spit through the window,
    open to ask directions. I was always asking directions
    and always driving: to an Armenian market
    in Watertown to buy figs and string cheese, apricots,
    dark spices and olives from barrels, tubes of paste
    with unreadable Arabic labels. I ate
    stuffed grape leaves and watched my lips swell in the mirror.
    The floors of my apartment would never come clean.
    Whenever I saw other colored people
    in bookshops, or museums, or cafeterias, I’d gasp,
    smile shyly, but they’d disappear before I spoke.
    What would I have said to them? Come with me? Take
    me home? Are you my mother? No. I sat alone
    in countless Chinese restaurants eating almond
    cookies, sipping tea with spoons and spoons of sugar.
    Popcorn and coffee was dinner. When I fainted
    from migraine in the grocery store, a Portuguese
    man above me mouthed: “No breakfast.” He gave me
    orange juice and chocolate bars. The color red
    sprang into relief singing Wagner’s Walküre.
    Entire tribes gyrated and drummed in my head.
    I learned the samba from a Brazilian man
    so tiny, so festooned with glitter I was certain
    that he slept inside a filigreed, Fabergé egg.
    No one at the door: no salesmen, Mormons, meter
    readers, exterminators, no Harriet Tubman,
    no one. Red notes sounding in a grey trolley town.



    “Boston Year” Copyright © 2004 by Elizabeth Alexander. Reprinted from The Venus Hottentot, with the permission of Graywolf Press, St. Paul, Minnesota, www.graywolfpress.org.

    Source: The Venus Hottentot (Graywolf Press, 2004).

    Saturday, January 24, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: TAVLOU

    O grand ancient game, upholder of
    family honor, Judas to reputations. Your
    board a replica of Byzantine splendor, in-laid
    mother-of-pearl, Javan teak points, die of
    African ivory – we learned your caprices early,

    toughened our psychic skins against barrages
    of insults, learned to play fast and snap
    the checkers, memorized Turkish terms –
    shesh besh,, penge u du, du barrah –
    called with each throw. Curse the dice
    for ill fortune, but count out your move
    and you were unworthy. Uncle fixed me

    with baleful stare the first time I took
    his measure. Father swore he would never
    play me again. Hairig, grandfather so gentle,
    once bit the dice in frustration. Mother
    at 92 took me – a wry smile in victory
    and she was gone a week later.


    This poem has previously appeared in Ararat Magazine and The MacGuffin.

    Friday, January 23, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: EXECUTION

    Hrant Dink, in memoriam

    They snuffed him – Turkish style,
    a teeming street in Istanbul
    three bullets, back of the brain,
    point-blank, draped his corpse
    in white shroud weighted
    with bricks at four corners,
    left him lying there for gawkers-
    to what end? Horror? Or the mute message,
    This Is What You Get for Being Un-Turkic?


    Like you, hairig, he was a journalist
    a life’s quest of opening doors
    to blackened rooms where
    suffering abides, where grudges
    are held tight to pained hearts,
    where decades later old wounds still fester.

    And we stand, unable to pity the assassin
    or forgive his maniacal hatred, waiting
    for light to dawn on the lightless.

    Thursday, January 22, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: EVEN IN DREAMS

    Away with these dreams!
    Manichean midnight intrusions
    whipsawing the psyche
    in epic battles of good
    against evil, light over dark.

    I have played all the roles-
    Quixote on a white colt, lance
    held high, fear not my people! Or

    innocent caught in the cross-fire,
    at the mercy of the dogs of war,
    fangs bared, eyes red with blood lust.

    I am Solomon in the midst of carnage,
    cooing the wisdom of doves into
    ears deafened by battle’s roar. Or,

    best of all, I am bloodthirsty avenger
    hard at the throats of Ottoman hordes,
    no quarter given!

    My people, my people!
    Even in dreams, the battles, never
    enough to expunge the nightmare
    nor resurrect the million souls
    stomped lifeless like despised vermin.


    This poem has previously appeared in Aries Journal.

    Wednesday, January 21, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: LOVE SPELL

    Some things are indelible,
    like India ink, not just on paper
    but on the parchment of the soul.
    If you are one of the fortunate
    the imprint is early etched. I sat

    beside him, his well-scarred desk,
    the green-shaded lamp, watched him
    dip the nib into the black well,
    scratch out his Baikar editorials,
    his poems, his short stories
    in Mesrob Mashtots’ script -
    letters of the Armenian alphabet,
    exotic, ancient, cryptic. Mashtots,

    ascetic Armenian monk, his life’s work
    to translate the Bible into the tongue
    of his people after a vision, it was said,
    where the hand of God revealed the alphabet,
    the written word birthed in letters of fire.

    Spell my name, hairig, I asked, and with
    a flourish of a conductor’s baton he
    dipped the pen. Spell “love”, grandpa,
    I want to see what it looks like. He smiled
    with his eyes, tousled my thick, black hair –
    janig (dear one), he whispered.


    This poem has appeared in Atlanta Review.

    Tuesday, January 20, 2009

    Վահրամ Մավեան: Անվերնագիր

    Ճակատներով զարնուած կեանքէն, արդեօք այն ատեն
    Պիտի դառնա՞ք դուք ետեւ այս երջանիկ օրերուն,
    Երբ լուսէ մեծ համերգին՝ որ պիտի կեանքն ըլլայ ձեր,
    Անոնք կազմեն պիտի քաղցր մեղեդին կապտաւուն:

    Monday, January 19, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: THE CHERRY TREE

    Aintab, Cilicia

    Forgotten corner of the caliphate,
    mother’s birthplace, she
    uprooted at two, a tramp steamer
    to Salonika - otherwise another statistic
    in the million and a half or, worse,
    a concubine in some pasha’s seraglio.

    Cousin Anahid went back,
    the family home survives .
    She is eager to describe. Her mother
    made the trip at 100, her voice
    awash in weeping the entire stay.

    Don’t tell me, I plead.
    The pomegranate trees, the bushes
    hunched with pistachios, the smell of lamb
    spit-roasted, the line dancing,
    the happy voices –
    it all disappears if you tell me.

    Pamuk says Armenian houses in Kars
    are ghost houses, haunted by specters
    that wail bloody murder. One by one
    the last of those who survived April, 1915,
    pass on – the thread frays to a wisp.

    Five decades I have pondered going back,
    wondering if I would spit on the first Turk I saw,
    Tell me to my face you still deny it! Tell me!

    But I fear the ghosts. I fear mourning
    what was never mine , the sadness
    I have no right to feel - it belongs to hairig and nene.

    Instead, with those who survive
    I leave instructions: till my ashes
    into the patch at Mt. Auburn
    where their bones molder.
    Wait ‘til April, I say, the cherry tree
    rooted to their graves
    will be in full bloom then.



    This poem has previously appeared in Main Street Rag.

    Sunday, January 18, 2009

    Rouben MELIK: La Légende arménienne

    Click here for the audio segment The Armenian Legend read by Lola Koundakjian.

    La légende arménienne au coin de la misère,
    Sur le disque cassé des nuits occidentales,
    Dans les chambres d'hôtel aux murs des cathédrales
    La légende arménienne a bercé la lumière.

    La légende arménienne aux lèvres de la mer,
    Aux rêves de l'enfant dans les villes sans rues,
    Dans les mains sans travail dans les bouches vaincues,
    La légende arménienne enterre sa misère.

    C'est la légende aux trois mille ans des émigrés,
    Chambres d'hôtel pavés de bois et les vieux ports,
    Et les carreaux du ciel sur les fronts séparés,
    Chambres d'hôtel des Arméniens et passeports.

    La légende arménienne aux pas des capitales,
    Aux doigts de la danseuse, au village oublié,
    Sur les cordes du thâr, au village oublié,
    La légende arménienne aux pas des capitales.

    Plaines de l'Orient et les noms familiers,
    Dans les miroirs du temps sur les portes en croix
    Dans les rires les pleurs les livres les cahiers
    C'est la légende à la page une ou trente-trois

    C'est la même légende au fond des ressemblances
    Des trois mille ans des trois millions de l'une ou l'autre
    Dans l'une ou l'autre nuit au fond des espérances,
    La légende arménienne est la nôtre et la vôtre.

    La légende arménienne aux murs des cathédrales
    Dans la seule montagne enterre sa misère,
    La légende arménienne a le point de lumière
    Et donne le soleil aux plans d'hydrocentrales.

    (La Procession – 1942-1984
    Ed. messidor- Temps Actuels & Rougerie)

    Saturday, January 17, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian: THE SECRET

    Ժամանակին կար ու չկար
    (a long time ago there was and there wasn’t)

    Always in whispers among the elders,
    the unspeakable, the weight
    of Ararat atop a mystery
    not for public consumption.

    Old Armenian men, hunched
    on cane-backed chairs,
    drinking Turkish coffee in dim,
    smoke-blue cafes - sotto voce
    exchanges punctuated
    by a knowing nod or
    arched eyebrow. Gazes
    wandered, eyes now and
    then misting over…

    Hairig refusing to speak English,
    Nene helpless to control the spit
    which spewed from her mouth
    when uttering the “T-word”, rubbing
    her nose still unable to rid
    the stench of rotting corpses
    piled high on makeshift drays,
    catafalques for the slaughtered.

    Shame, given no word, stalked the psyche,
    grief snuffed, losses left to history –
    an uprooting unappeased by the promise
    of America, anomie our lot.

    We, the next generation, inquired
    with trepidation. Armenians, we were told,
    were smart and hardworking. The past
    wasn’t worth dwelling upon. It belonged
    to those from Hyastan and not us, their children.


    This poem has previously appeared in the South Carolina Review

    Friday, January 16, 2009

    Արմենուհի Տիգրանեան-Ահարոնեան։ Տարէք հողմեր…

    Տարէք հողմեր, անսանձ հողմեր,
    Սիրտս էլ անտուն, անկայուն,
    Սիրտս էլ անհէր, սիրտս էլ անմէր,
    Ձեր վայրերը անանուն։

    Ես էլ կ՛ուզեմ համբոյր քաղել
    Լերկ ժայռերի լանջերից,
    Ես էլ կ՛ուզեմ արցունք քամել
    Հեռո՜ւ, հեռո՜ւ ափերից։

    Սարերն ընկնեմ, անտառ ու ձոր,
    Երգեր հիւսեմ, երգեմ ու լամ,
    Դաշտերն ընկնեմ ոլոր-մոլոր,
    Ծառ ու ծաղիկ փետտեմ ու լամ։

    Տարէք հողմեր, անսանձ հողմեր,
    Սիրտս էլ անտուն, անկայուն,
    Սիրտս էլ անհէր, սիրտս էլ անմէր,
    Ձեր վայրերը անանուն։



    Բանաստեղծութիւններ, Պէյրութ : տպ. Համազգային, 1969.

    Thursday, January 15, 2009

    Krikor N. Der Hohannesian

    Krikor N. Der Hohannesian has been writing poetry for almost 40 years but until a few years ago never mustered the courage to submit his work for publication. To his utter surprise, editors took interest! Der Hohanessian's work has since appeared in many journals, newspapers and anthologies. He comes from a family of writers, artists and musicians on both sides so it is no accident that he was drawn into the arts.

    The poem "Love Spell" is about his maternal grandfather, to whom he gives full credit for his love for writing and literature.

    Armenag Nazar (hairig) fled Turkey (Aintab) with his young family in tow in 1910 shortly after the massacre at Adana - the handwriting already being on the wall. He was a writer and a founding editor of Baikar, which Der Hohannesian believes was the first Armenian language newspaper in the USA.

    Every Armenian of his generation whom Der Hohannesian speaks with remembers one thing, if nothing else: the familial silences regarding the events of that time - his were no different. Mostly everything they learned was by innuendo and inference.
    Two of Der Hohannesian's poems which appear in the Armenian Poetry Project, "The Bearer" and "The Secret", are reflections on his own experience of this phenomenon. To say that he, as a child, found it unsettling would be an understatement.

    Krikor N. Der Hohannesian: THE BEARER

    There is always one

    the anointed one

    the bearer of the sadness

    and you can’t remember

    how it came to be

    or why you, not yet of age,

    were chosen.


    With no forewarning

    it sneaks through a side door

    in any number of disguises -

    a nod

    a touch

    a word

    a sidelong look

    weighty silences

    and yes, sometimes,

    even a smile

    wry at the edges,

    knowing.


    This unpublished poem appears courtesy of the author, Krikor N. Der Hovannesian.

    Wednesday, January 14, 2009

    Armenian Writers’ Union works to improve the state of Armenian literature: article in the Armenian Reporter


    Through far-reaching conferences and publications, the union is bridging the literary traditions of the diaspora and the homeland

    by Aram Arkun, THE ARMENIAN REPORTER, Friday January 09, 2009

    Quotes from the article (emphasis by APP):

    "Aleksandr Topchyan argued for promoting the use of the Armenian language abroad where feasible, but also judiciously supported writing in other languages: "We must help Armenian writers abroad to be able to write in Armenian and not face the fate of Shahan Shahnur and others - a difficult thing that can be done only with the aid of the government," he said. "But if they have to choose between writing in another language and not being able to live as an Armenian-language writer, I prefer the former. If our language is not heard, let us write in other languages."

    ..."Sarkis Guiragossian summarized the attitude of the majority in an article published on October 22, 2005, in Beirut's Aztag Daily: "Armenian writers who as a result of bitter fate create in foreign languages are not foreigners, but faithful and dedicated ambassadors of their Armenian blood and spirit in non-Armenian surroundings, and thanks to that very condition and their [Armenian] national activities, worthy of every sort of praise and respect." Zori Balayan pointed out that the presence of a global diaspora and its writers was one positive result for Armenia of the tragedy of the Armenian Genocide."

    Արմենուհի Տիգրանեան-Ահարոնեան։ Ո՞վ ես դու…

    Ո՞վ ես դու, որ ունես գուրգուրանք,
    Ո՞վ ես դու, որ գիտես օրօրել։
    Թէ դու կաս, դու միայն սփոփանք,
    Սէր-յոյզեր ինձ կարող ես բերել։

    Դու կ՛գաս, դու կ՛ասես ինձ նանիկ,
    որ անուշ ու մեղմուշ մրափեմ,
    Մոռացուեմ երազով երջանիկ,
    Չխոկամ, չյիշեմ, չարտասուեմ։


    Բանաստեղծութիւններ, Պէյրութ : տպ. Համազգային, 1969.

    Tuesday, January 13, 2009

    Alan Whitehorn: The Cascade



    There is the famous Cascade in Yerevan.
    From the surrounding hills,
    its waters gently spill down
    the white stone marble steps,
    from one garden terrace to another.
    Finally and spectacularly, it reaches the city.
    It is an impressive and beautiful sight.

    But there is another cascade
    in this land of three million persons.
    As I am introduced to one individual,
    that person,
    in turn,
    introduces me to another,
    and another,
    and still yet,
    another.
    Soon it becomes an exhilarating torrent.
    And I am overwhelmed by the glorious cascade.



    Monday, January 12, 2009

    ROUBEN MELIK: Fusillés

    A la mémoire de Missak Manouchian



    Midi minuit dans tous les champs tentaculaires
    Sur tous les fronts collés aux murs des fusillades,
    Midi minuit collés au cou des camarades
    Sur tous les murs chaussés de sang d’hommes d’affaires.

    Douze matins d’hiver douze fleurs de printemps,
    Pour crever les yeux sûrs pour torturer la vie,
    Pour clouer la misère au marché de la vie,
    Douze balles d’acier douze mots de printemps.

    Dans les veines du temps dans la tête du sourd
    La mort bat le rappel le temps cogne à la tempe,
    Dans les mains de l’aveugle à la lèvre d’amour
    Le temps meurt à chaque heure et glisse sous la rampe.

    Dans la cellule à coins perdus midi minuit
    Le soleil passe et frappe au ciel interminable
    Le soleil tombe au fond du ciel interminable
    Dans la baraque à coins perdus midi minuit.

    Les flaques sous les pas, les lacs sous les paupières,
    Les condamnés de droit commun les assassins
    Sur les corps matraqués, les voleurs de lumières
    Les meurtriers de grands chemins, les spadassins.

    Douze flèches de sang douze doigts de douleur
    Pour clouer la misère au masque du silence,
    Pour crever les yeux sûrs, pour hurler le silence
    Douze miroirs sans tain douze corps sans douleur.

    Sur les tombeaux pavés d’argent des bacchanales
    Midi sonne minuit au flanc des barricades,
    Sur tous les rails tordus au roc des mitraillades
    Midi sonne minuit aux murs des capitales.


    ROUBEN MELIK

    « La Procession » - Poésie 1942-1984
    Messidor – Temps actuels et Rougerie

    Sunday, January 11, 2009

    Saturday, January 10, 2009

    SOFIA KONTOGEORGE KOSTOS: ON THE OTHER SIDE

    So imminent and ever-present was the peril, and so fresh the memory of these dire events in the minds of the non-Mussulman subjects of the sultan, that illiterate Christian mothers had fallen into the habit of dating events as so many years before or after “such and such a massacre.” —George Horton, The Blight of Asia


    I stand outside a solid wall
    of ancestral olive wood.
    It contains gnarly wooden fruits
    from the memory of what— once was
    an olive branch.
    Clutching my camera,
    I press my eye
    against a gape in the wall to see—
    through to the other side.

    I spy a woman—she doesn’t see me—
    perhaps she’s forty.
    Her face swollen red, soaked by tears—
    she’s mouthing words in a whisper.
    I hear the scratch of her pen
    as it moves across
    the back of her family icon:

    Easter Sunday, 1895

    Recalling the day, her body heaves!
    On a sheet of plain paper
    she draws a line
    from up to down.
    In the middle
    she draws a new line from left to right—
    the lines form a cross.
    Beneath the cross she writes:

    Eternal Their Memory

    Her hand quivers—
    slowly she pens her husband’s name:
    Garabed
    then her sons’ names:
    Dickran
    Armenak
    Hagop
    Mihran
    Atom


    She hands her list to the village priest
    furtively waiting at her door. He tells her
    he will bless their names
    with the names of the other dead.

    Her body falls to the floor.
    She’s crying, but I hear no sound.
    She curls up like a wounded bird
    before it dies. Her silence
    sears my soul—
    as I stand – safe – on the other side.

    Thursday, January 08, 2009

    Մինաս Նուրի։ Լէյլաս

    Դեռ կը փնտռեմ, ու չըկաս դուն --.
    Թափառելէն դուռնէ ի դուռ,
    Մազերս ծաղկեր՝ դարձեր են ձիւն,
    Լէյլաս, Լէյլա՜ս, իմ Լէյլաս լուռ,
    Դեռ կը փնտռեմ՝ ու չըկաս դուն։


    Մինաս Նուրի, «ԱՐԵՒՈՐԴԻ, Փունջ մը՝ Հին եւ Նոր Բանաստեղծութիւններէս»
    New York, 1958

    Wednesday, January 07, 2009

    Alan Whitehorn: Coffee Paradoxes


    In a society so poor,
    what is striking
    is the number of stores selling large flat screen TVs.

    In a society with so much pollution,
    what is puzzling
    is the number of disposable plastic bags for everything.

    In a polity where the state-media attempt to control the message,
    what is challenging
    is the number of cell phones.

    In a society with such persistent poverty,
    what is shocking
    is the multitude of high-end coffee shops.

    Perhaps in those smoke-filled cafes,
    they reflect on these paradoxes.
    Or maybe,
    they just sip their coffee.

    Tuesday, January 06, 2009

    Մինաս Նուրի; Օրօր ու Նանի

    Օրօ՜ր ու նանի, օրօ՜ր ու նանի.
    Ամէն բան, կ՛ընեն, վախճան մը ունի.
    Բայց ոչ այս գիշերն. Քեզ ըսեմ, տղաս,
    Մեր գիշերն, կարծեմ, առաւօտ չունի։

    Աչքերդ գոցէ, բան մը մի՛ յիշեր--
    Հաւն ալ այս գիշեր օղի է քաշեր,
    Թէ շատ կը խօսի, թէ սուտ կը խօսի.
    Ես գիտեմ՝ յանհունս կ՛երկարի գիշեր։

    Օրօ՜ր ու նանի, օրօ՜ր ու նանի.
    Լիմպոսին մէջն ենք, ու ժամն է քունի.
    Անվերջ խաւարն է ամեւուս վրայ.
    Այսպիսի աշխարհն՝ Սատանան տանի.
    Օրօ՜ր ամենուն, օրօ՜ր ու նանի.
    Այս գիշերն երբէք, առաւօտ չունի։


    Մինաս Նուրի, «ԱՐԵՒՈՐԴԻ, Փունջ մը՝ Հին եւ Նոր Բանաստեղծութիւններէս»
    New York, 1958

    Sunday, January 04, 2009

    Արմենուհի Տիգրանեան-Ահարոնեան։ Հոգի, Հոգի Լինէի

    Click here for the audio clip Let me be a spirit read by Lola Koundakjian.

    Հոգի, հոգի լինէի,
    Անձեւ, աննիւթ, անմարմին,
    Բայց ապրէի, ձուլուէի,
    Սիրող, երգող սրտերին։

    Եւ անվախճան մի սիրով
    Փայփայէի մեղմագին,
    Անմահների օրօրօվ
    Օրօրէի ամէնքին։



    Բանաստեղծութիւններ, Պէյրութ : տպ. Համազգային, 1969.

    Saturday, January 03, 2009

    Nayiri: In Reality

    “Sorry,” you said, “bye”
    and abandoned ship
    as if our friendship
    was only a lie.

    “How fickle you are!”
    I wondered aloud
    searching for memoirs
    of the man I loved.

    Ghosts of sentiments
    in a twilight dance,
    strings of instruments
    of discordant sounds,

    wishes, illusions
    heaped into a mound,
    unrequited love
    was all I could find.

    “Where are you”? I screamed.
    Echoes filled the air.
    It was just my dream
    You were never there.

    October 2008

    Friday, January 02, 2009

    Լեւոն Շանթ: Տերեւներ

    Կը ծլինք, ծաղկինք,
    Գարնան օրերուն,
    Նազով կ՛օրօրուինք
    Կանաչ ճիւղերուն։

    Ամրան՝ արեւը
    Կու գայ, կը շողայ,
    Ցօղը մեր կուրծքին
    Կը խաղայ, դողայ։

    Դաշտը մերկացաւ,
    Ալ ծաղիկ չկայ,
    Մեղմիկ զեփիւռը
    Ալ չի շընկշընկայ։

    Ինչու՞ ճիւղերէն
    Կախուինք ու դեղնինք,
    Լաւ չէ՞ որ մենք ալ
    Թեւ առնենք, թռչինք։

    Եկէ՛ք, ա՛յ հովեր,
    Հեռու տեղերէն,
    Փրցուցէ՛ք, տարէ՛ք,
    Մեզ չոր ճիւղերէն։

    Փրցուցէ՛ք, առէ՛ք,
    Մեզ ձեր թեւերուն.
    Աշունն է եկեր,
    Տարէ՛ք մեզ հեռուն։

    Thursday, January 01, 2009

    Milena Abrahamyan



    Milena was born in Yerevan and immigrated to the United States when she was 10 years old. Since then she has been crafting a story to make sense of who she is and what has granted her the privelege of such a unique experience living in the Diaspora. Currently she is a Creative Writing and Women's Studies double major at Hunter College. Some of her goals for the future include publishing a memoir, and learning to read and write better Armenian. She believes that once she has mastered the Armenian language the struggle with words will be more rewarding.