Saturday, July 11, 2009

Ռազմիկ Դաւոյեան։ [Երէկ տխուր, այսօր ուրախ]

Երէկ տխուր, այսօր ուրախ
Ալիքի պէս ծափ եմ տալիս,
Երէկ՝ դէպի անյայտութիւն,
Այսօր դէպի ափ եմ գալիս։

Լուռ ժպտում եմ փոյր ու մեծին
Կամ ծիծաղում խենդի նման,
Ինձ բաշխում եմ աւազներին
Անապատի գետի նման։

Ինձ բաշխում եմ անմնացորդ,
Իմ ժպիտներն ուր են տանում, -
Ծիծաղիս մէջ ամէն անցորդ
Յոգնած հոգին է լուանում։

Վաղը երբոր մշուշ լինի,
Եւ արցունքներ ծնուեն ցաւից,
Գուցէ մէկը փոքրիկ մի կայծ
Ետ բերի ինձ իմ ծիծաղից։

«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Friday, July 10, 2009

Kostan Zaryan: MOONLIGHT

The footsteps of the crystal moon
Press down upon these
Myriads of glittering insects.
An harpsichord pinches up the air
And the royal highways of the sea
Card their soft gold.

Let us take the road
for nowhere,
Where the dream rattles like a banjo
At the foot of forbidden hopes,
Where desire has woven its winter shirt
And the voiceless silver birds are singing.

This is a journey to a land
where cliffs and hills of the mind
Have missed their dates,
Where heart listens to dry rustlings
Of a nocturnal secret,
Where a ship of light
Bears the lonely mast of a lost poem
To the shade of coming days.

Let us depart. A fleet of shining stars -
Ripe grain
Moved by the breeze -
Shake out its long, golden hair
and go whither?

Raise your cup;
Let imagination
Pour in it the green wine of the sea.
Here, in the moon, your heart begins
To be
The riding mirage on a great horse of silver.


The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.

ԼՈՒՍՆԱԼՈՒՅՍ

Բյուրեղյա լուսնի ոտնահետքերը
ճամփա են բացում
այս փայլող միջատների բազմության միջով:
Մի կլավիկորդ սեղմում է օդը,
— ծովի արքայական մայրուղիները
սփռում են իրենց փափուկ ոսկին:

Արի բռնենք
ճամփան, որ տանում է ոչ մի տեղ,
որտեղ երազը թնդում է բանջոյի պես՝
արգելված հույսերի փեշերին,
որտեղ ցանկությունը հյուսել է իր ձմեռային հագուստը,
— որտեղ արծաթե անձայն հավքերն են երգում:

Սա ուղ—որություն է մի երկիր,
որտեղ մտքի ժայռերը — բլուրները
կորցրել են իրենց թվականները,
որտեղ սիրտն ունկնդրում է
գիշերային գաղտնիքի չոր շրշյունները,
որտեղ լույսի նավը
կրում է կորած բանաստեղծության մենավոր կայմը
դեպի գալիք օրերի ստվերը:

Արի մեկնենք: Փայլող աստղերի տորմիղը
(հասուն հասկ,
որին տարուբերում է զեփյուռը)
թափահարում է իր երկար, ոսկե մազերը
— յո՞ երթա:

Բարձրացրո՛ւ գավաթդ:
Թող եր—ակայությունը
լցնի նրա մեջ ծովի կանաչ գինին:
Այստեղ, լուսնի մեջ, քո սիրտն սկսում է
դառնալ
մի ձիավարող միրաժ՝
արծաթի հրաշալի մի նժույգ հեծած:

Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ




CLAIR DE LUNE

La lune avance
Cristalline
Sur ce tapis de vers luisants
Un clavecin tinte dans l’air
Et la mer
Diffuse l’or
De ses haut chemins royaux

Prenons la route de nulle part
Là où le rêve, tel un banjo,
Tremble devant les espoirs fous
Là où l’attrait s’est tissé
Sa chemise pour l’hiver
Où, les oiseaux argentés
Chantent, sans voix.

C’est un voyage vers une terre
Où les falaises et les coteaux
De la raison
Ne se rencontrent jamais
Où le cœur suit le froissement
Cassant des secrets nocturnes
Où un vaisseau de lumière,
Afin d'éclairer le destin,

Porte le mât solitaire
D’un poème qui s’est perdu

Partons – Une flotte d'étoiles lumineuses –
Grain mûr touché par la brise –
Secoue – et pour aller où? - sa longue chevelure d’or.

Lève ton verre
Laisse que l’imaginaire
Y fasse couler le vin
Vert
De la mer
Ici, ton cœur,
Avec la lune,
Devient un songe sur le dos
D’un grand cheval argenté.


texte original de Kostan Zaryan
traduit par Sylvie Miller

Thursday, July 09, 2009

Դեւ։ Որտեղ ես

Մանկութեան դու իմ անոյշ, ո՞րտեղ ես,
Հեռո՜ւ, հեռո՜ւ կորած յոյշ, ո՞րտեղ ես։

Ձիւն է պատել իմ շուրջը, ամէն տեղ,
Ցուրտ է, ցո՜ւրտ է ու մշուշ, ո՞րտեղ ես։

Փնտռում եմ քեզ ամէն օր, բայց չկաս,
Դառել ես մուժ ու վերյուշ, ո՞րտեղ ես։

Ցաւում է լուռ իմ սիրտը ու լալիս,
Եւ յուսահատ, եւ անոյժ, ո՞րտեղ ես,

Ձիւն է նստում մազերիս անողոք,
Թափառում եմ տրտմայուշ, ո՞րտեղ ես։

Երազում եմ, որ գտնեմ, պատեհ քեզ,
Ուշացել եմ, ուշ է, ուշ, ո՞րտեղ ես։


Դեւ (Մարգար Ղարաբէզեան)
Թեհրան


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Wednesday, July 08, 2009

Kostan Zaryan: LEAF

Someone brought me
from nearby woods
a simple leaf.
It looks like a piece of bronze drawn from the fire.
Like something delicate
washed by the rustling breath of autumn,
like the burning feather of a royal bird.
I take it in my hand, turn and admire it
as a precious token;
and at the tips of my moved fingers
all the woods complain and moan.

With the autumn that passed, shivering,
another season was torn from our heart and lost;
a lit hope,
a wordless tale of our life,
a golden song whose voices were dispersed.

I approach the fireplace
and stretch my fingers, chilled from autumn's death,
out towards the flame.

The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.


ՏԵՐԵՎ

Մեկը
կողքի անտառից
ինձ բերել է
մի սովորական տեր—:
Այն նման է բրոնզի կտորի՝
նկարված կրակից:
Նման մի նուրբ բանի,
որին լվացել է աշնան խշխշացող շունչը՝
նման հազարան հավքի բոցկլտուն փետուրի:

Ես ձեռքս առա, շրջեցի — հիացա նրանով,
ինչպես մի թանկարժեք հիշատակով,
— իմ հուզված մատների ծայրերին
ողջ անտառը գանգատվեց ու լացեց:

Անցնող դողացող աշնան հետ
մեկ այլ եղանակ է պոկվել մեր սրտից — կորել,
մի փոքր վառ հույս,
մեր կյանքի մի անբառ պատում,
ոսկե մի երգ, որի ձայները ցրիվ են եկել:

Ես մոտենում եմ կրակատեղին
— դեպի բոցն եմ պարզում
մատներս՝ սառած աշնան մահից:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ





FEUILLE

Quelqu’un m’a donné une feuille
rapportée des bois voisins

Une simple feuille

On dirait une chose en bronze
à peine retirée du feu,
un quelconque objet fragile
que l’automne aurait lavé
de son haleine frissonnante

On dirait que c’est la plume
en feu d’un oiseau royal

je la retourne entre mes mains
je l'admire comme on ferait
d’ une offrande rarissime

Au bout de mes doigts émus
ce que j'entends sont tous les bois
qui se plaignent et gémissent

L’automne est parti, tout tremblant,
et c’est une autre saison
qu'on a arrachée à nos coeurs
puis perdue

Un espoir qu’on alluma

L’histoire muette de nos vies

Un chant doré dont les voix
furent dispersées

Je m’approche de la cheminée
et vers sa flamme,
tends mes doigts transis de froid
par le trépas de l’automne

Traduction de l'anglais par Sylvie M. Miller

Tuesday, July 07, 2009

Մառի Աթմաճեան։ Մոռնա՞լ քեզ

Մոռնա՞լ քեզ… ինչպէս… ամէն ձայն ու շունչ,
Ամէն արահետ, շշուկ ու մրմունջ,
Գարնան մէջ ծաղկող վարդ ու քերթուած՝
Ձեռքերուս, սիրտիս, միտքիս են յենած…
Մոռնալ քեզ, անգին, մեռնելէս առաջ…։

Քեզ մոռնալ՝ թաղել է անցեալս անդարձ,
Խայտանքով, սիրով, տեսիլքով բռնկած…
Եւ ուրանալ է էակն՝ որ էր
Բարութեամբ, գութով, կարեկցութեամբ լի,
Որ անբշիռ էր միշտ աչքերուդ դիմաց
Եւ անմահութեան իղձով վերացած…

Եւ ինչպէ՜ս մոռնալ պահերն՝ որ երէկ
Դարձած էին խոհ, մեղեդի, սիրերգ,
Ձգտումն յաւերժին… օ՜, քաղցր յիշատակ…
Քեզ մոռնալ՝ թաղել է կեանքն իմ համակ…։


Առաջին անգամ լոյս տեսած է «Գեղարդ» ի մէջ, Ա. տարի
1975, Հալէպ Սուրիա

Monday, July 06, 2009

Kostan Zaryan: Love in Venice

(I)

It is because autumn
gently elbowed up the sky
that the air has lit the hives of its bees,
and that the leaf falls,
rocked by death to the sound of the moon.

Somewhere the sea murmure among trees.
Soul seeks for itself
in this rumbling, golden coffin.
Soul tells to itself
a definite, red secret of bloom.

Where shall I lay my head?
The hour has burst its sheeps’ eyes;
darkness rustles;
the star mirrors itself in the Infinite.

Exile holds my hands.
My heart wounds me: my heart wounds me, along the shore,
and night, drop by drop,
pours out a chant of presentiment -
drop by drop;
pours,
as into the hollow palm of a beggar
the new-minted coins of an awkward angel.

And yet,
because autumn
gently elbowed up the sky -
the inebriate soul lifts up its secret,
definite and red as a desire
smoking as its roots,
while my head bends its fever
towards you,
touched and entangled by my love.

(II)
I came alone to open your door
and there, on the sofa
where still yesterday your fever
was burning upon my lips,
I bent my head near your presence,
immaterial and sweet.

Thus, my brow penetrates eternity.
Around a brown flower, oh, best beloved,
the silence closes its lips and gets inebriated;
the gleaming sheaves in oblique forms
like candles standing at a shrine.

Everything is spiral:
tomorrow's dawn heaps up in its throat the song,
so that sky may whisper its blue,
so that soul,
on the trapeze of a miraculous circus,
may rock with movement of its swelling ardour.

When in a moment I will go away,
your trembling shade will come to prowl
around my passing
and the silence will keep a white message.

Closed blinds, open souls;
in this incandescent hour,
my heart falls to the bottom of its mystery;
my steps totter
and the key trembles in my hand,
like a burning coal.

When, in a moment, I will go away,
your panting shade will slowly take the key
in order that the sky murmur its blue
and my hands remain warm and pure.


The typescripts of these poems are held at UCLA's Miscellaneous Manuscripts, Collection 100, Dept. of Special Collections, Young Research Library. Many thanks to Vartan Matiossian and his SAS article published in volume 14, 2005, which mention the poems and to Artsvi Bakhchinyan for his translations.


ԿՈՍՏԱՆ ԶԱՐՅԱՆ

ՍԵՐԸ ՎԵՆԵՏԻԿՈՒՄ

Ա.

Քանի որ աշունը
մեղմորեն ճամփա է բացել երկնքում,
օդը լուսավորել է մեղվափեթակները
— տեր—ը ցած է ընկնում`
օրորվելով մահվան կողմից լուսնի հնչյունին:


Ինչ-որ տեղ ծովը մրմնջում է ծառերի մեջ:
Հոգին իրեն է փնտրում
այս դղրդացող ոսկե դագաղի մեջ:
Հոգին իրեն պատմում է
ծաղկումի որոշակի, կարմիր գաղտնիքը:

Ես ո՞ւր դնեմ գլուխս:
Ժամը պայթեցրել է իր ոչխարի աչքերը:
Մթությունը սոսափում է,
աստղն արտացոլվում է Անհունի մեջ:

Աքսորը բռնում է ձեռքերս:
Սիրտս խոցում է ինձ, սիրտս խոցում է ինձ ծովեզերքով մեկ,
— գիշերը՝ կաթիլ առ կաթիլ
դուրս է թափում նախազգացումի երգը
կաթիլ առ կաթիլ,
դուրս է թափում,
ինչպես անճարակ հրեշտակի ձեռքից նոր հատված դրամներն են
ընկնում մուրացկանի դատարկ ափի մեջ:

Եվ տակավին,
քանի որ աշունը
մեղմորեն ճամփա է բացել երկնքում,
արբեցած հոգին բարձրացնում է իր գաղտնիքը,
որոշակի — կարմիր՝ որպես մի ցանկություն,
ծխալով, ինչպես իր արմատները,
մինչ իմ գլուխը հակում է իր տենդը
դեպի քեզ՝
զգացված — շփոթված իմ սիրուց…

Բ.

Ես եկա միայնակ՝ բացելու քո դուռը,
— այնտեղ, բազմոցի վրա,
ուր դեռ երեկ քո տենդը
վառվում էր շուրթերիս վրա,
ես գլուխս հակեցի հանդեպ քո ներկայության՝
աննյութեղեն — քաղցր:

Եվ արդ, ճակատս թափանցեց
հավերժության մեջ:
Սրճագույն ծաղկի շուրջը, ահ, ամենասիրելիդ իմ,
լռությունը փակում է իր շուրթերն ու արբենում,
փայլփլուն խրձեր՝ իրենց գաղտնի ձ—երի մեջ,
որ նման են մոմերի՝ շիրիմին դրված:

Ամեն ինչ գալարուն է.
վաղվա ար—ածագը կուտակում է երգն իր կոկորդի մեջ,
որպեսզի երկինքը կարողանա շշնջալ իր կապույտը,
որպեսզի հոգին,
կախարդական կրկեսի մարզաձողի վրա
կարողանա շարժումով ճոճել իր աճող եռանդը:

Երբ մի րոպեով ես կգնամ հեռու,
քո դողացող ստվերը կգա կսողոսկի
իմ հետքի շուրջը
— լռությունը կպահի մի ճերմակ ուղերձ:

Փակված փեղկեր, բաց հոգիներ,
այս բոցե ժամի մեջ,
սիրտս ընկնում է հատակն իր իսկ խորհրդի,
քայլերս երերում են
— բանալին դողդողում է ձեռքիս մեջ
այրվող ածուխի նման:

Երբ, մի րոպեով ես կգնամ հեռու,
քո հ—ացող ստվերը դանդաղ կվերցնի բանալին,
ընդունված կարգով, որպեսզի երկինքը մրմնջա իր կապույտը
— ձեռքերս մնան տաք — մաքուր:


Անգլերենից թարգմանեց
ԱՐԾՎԻ ԲԱԽՉԻՆՅԱՆԸ



Kostan Zaryan : AMOUR A VENISE

Parce que l’épaule de l’automne
A découvert un peu de ciel
L’air a enflammé ses ruches
Pleines d’abeilles
Et la feuille tombe en son trépas
Balancée dans un bruit de lune
Quelque part la mer chuchote
Dans les arbres
L’âme
Se cherche
En ce cercueil d’or frissonnant,
L’âme
Se confie une évidence:
Le secret rouge des floraisons

Où aller poser ma tête ?
L’heure a son regard d’agneau
L’ombre frémit
L’astre
Se double à l’ infini

L’exil m’ayant pris par les mains
Mon cœur m’entraîne
Sur la berge
Et la nuit verse
Goutte à goutte un chant devin - en goutte à goutte ;
Verse
Comme dans la main
Démesurée d’un mendiant
Les monnaies fraîchement frappées
De quelqu’ange maladroit

Et cependant
Parce que l’automne
A découvert un peu de ciel
L’âme soulève
Enivrée,
L’évidence rouge de son secret :
Désir brûlant,

Déraciné

Cependant qu’enfiévrée, ma tête
Emue et envahie d'amour,
Penche vers toi

Seul
je suis venu chez toi
Et sur ce lit où hier
Déjà
Ta fièvre consumait mes lèvres
Je me suis plié vers toi
Présence douce
Impondérable

Ainsi
Sur une corolle brune, O ma précieuse bien aimée,
J’entre dans l’éternité
Muettes, les lèvres du silence
Qui s’enivre

Obliques
Les gerbes de lumières
Cierges dressées d'un sanctuaire.

Tout est spirale
L'aube déjà
A composé en son gosier
Le chant pour que demain le ciel
Souffle son bleu.

Pour que lancée sur le trapèze
D'un cirque miraculeux
L'âme amplifie son ardeur

Quand
Tout à l'heure, je m'en irai
Ton ombre viendra frissonnante
Sur mes traces
Le silence
Un message blanc

Volets clos, âmes aimables
En cette heure incandescente
Mon cœur pénètre son mystère
Mon pas titube et la clef tremble
Tison ardent dans ma main

Quand
Tout à l'heure je m'en irai
Ton ombre viendra essoufflée
Prendre la clef de mes mains

Pour que le ciel souffle son bleu
Et que mes mains demeurent chaudes
Et pures


texte original de Kostan Zaryan
traduit par Sylvie Miller

Saturday, July 04, 2009

Գուրգէն Մահարի։ Մահից ես Վախ Չունեմ

Մահից ես վախ չունեմ,
Իմ անունը վկայ,
Մեռնելու պէս հին գործ
Ու հին արհեստ չկայ…
Բայց մեր մահից յետոյ՝
Դժուար մահն է գալիս -
Մեր երգերի ահեղ
Դատաւորը կը գայ…



Kourken Mahari (1903 - 1969)


«Գեղարդ»
Ա. տարի
1975
Հալէպ Սուրիա

Friday, July 03, 2009

Արամ Գառօնէ։ Գարնանային

Սարից իջաւ, գաղտնագողի, այս գիշեր
Գարնան հովը՝ սիրուց արբած ու խելառ,
Փռեց ճամբին թովչանք ու գեղ, փռեց սէր,
Ու ծառերին գգուեց, փարուեց խանդավառ։

Սարսռացին խնձորենին, նշենին,
Հեշտանքի ջերմ արբեցումով դողացին,
Տարփանք ու սէր շաղուած՝ լուսնի շողերին՝
Երազների ողկոյզ դարձած՝ մնացին։

Հալուեց գիշերն բուրմունքների ծփանքում,
Դարձաւ փրփուր, դարձաւ բիւրեղ, դարձաւ լոյս,
Կեանքի բողբոջն նորից ծաղկեց իմ հոգում,
Ողջոյն, ողջոյն գարնան պայծառ արշալոյս։


Արամ Գառօնէ (Արամ Տէր Պաղտասարեան)

Առաջին անգամ լոյս տեսած է «Գեղարդ» ի մէջ, Ա. տարի
1975, Հալէպ Սուրիա

Thursday, July 02, 2009

ԳԱԼՈՒՍՏ ԽԱՆԵՆՑ: Նիւ Եորք

Լոյսն արեւի չի մօտեցում…
Մի ուրիշ լոյս՝ պաղ ու գունատ
Դեգերում է պատերն ի վեր։
Ես ընկել եմ գորշ քարերի գիրկը մռայլ
Ու սեւ մարդկանց բռունցների միջով շտապ
Վազվզում եմ աղմուկների անբոյր ծովում։

Հիմա այստեղ -
Բալլերի հին պողոտայում
Վաթսուն հազար գինեմոլներ
Մայթերից մայթ
Թափառում եմ շուքերի պէս
Մի դառը կում, բերանաչաթ վիսկու համար։

Մինչ՝ հինգերորդ պողոտայի պատի կրծքից
Խաւաքարտէ, ճարպակալած մի ճենթլման
Պարզում է ինձ ձրի վիսկի…
Մէկ ուրիշը
Քսաներորդ պատուհանից ձեռքը հանած
Շոկոլատի հատիկներ թափում գլխիս։

Մարդիկ բոլոր վազում են միշտ,
Որպէսզի շուտ իրար հասնեն.
Բայց կարծես նրանք անվերջ հեռանում են
Իրար սրտից
Եւ իրարու չեն գտանում։

Այս շէնքերը բարձր ու գոռոզ
Ու անգամ ես՝ օտարական,
Բարձրանում ենք, բարձրանում ենք,
Կործանումի անմխիթար լարուածութեամբ։



Նիւ Եորք 22.4.1976

Wednesday, July 01, 2009

Պետրոս Քաջբերունի: [Մեր էլ տանը]

Մեր էլ տանը հարսանիք կայ
Վարդի բուրմունք, վառ ծիծաղ կայ.
Ազատ օրի, կերախումի
Երջանկութեան հուր ծիծաղ կայ։

Tuesday, June 30, 2009

Quote for the Month of June

Poet. n. 1. A rare bird, distinguished by its ability to sing after death. 2. A term often used humorously to designate a person who rejoices and starves.


William Michaelian

Monday, June 29, 2009

ԳՈՒՐԳԷՆ ԹՐԵՆՑ։ Անի քաղաքը

Սուրբ է ամէն քարն անոր,
Ժամու խաչ-քար՝ համբուրէ՛,
«Հայր Մեր»ի պէս ամէն օր
Մրմնջէ՛ զայն, խունկ բուրէ։

Ամէն քարին տակ անոր
Հայ քրտինքն է շաղախած,
Օծուէ անով ամէն օր
Միւռոնի պէս սրբացած…։


ԳՈՒՐԳԷՆ ԹՐԵՆՑ (Գուրգէն Թուր-Սարգիսեան, 1888-1972)

Saturday, June 27, 2009

ԱՒԻԿ ԴԵԻՐՄԵՆՋԵԱՆ: Գարունը կը գայ…

Գարուն է գալիս, ամպերն են ցրւում,
Սառոյցը հալւում, օրերն են ծաղկում,
Սակայն ես ունեմ վիշտ ու հառաչանք,
Իմ նախնիների յուշերով արթուն։

Ծխում է խունկը՝ անբոց կրակւում,
Վճիտ արցունքով, աչքերս են լցւում,
Յուզմունք ծովացած, ցաւ ու ափսոսանք,
Այսօր իմ սրտում, խինդն է ցամաքում։

Իմ նախնիների տառապած հոգում,
Փլուած վանքերի անհուն ողբի տակ,
Ապրում է լոյսը, յոյսը հեռաւոր,
Անվախճանութեան անքուն թեւերով։

Դեռ ունեմ երկար ճամբայ անցնելու,
Անարդարութեան արահետներով,
Ճշտմարիտ երթով ու հաւատքով,
Իմ սուրբ պապերի արեան կանչերով։

Գարունը կը գայ, արեւ ծաղկունքով,
Իմ երազների գերող նազանքով,
Ինչպէս երկնքում սաւառնող արծիւ,
Կը ճախրեմ մեր հին լեռների միջով։


Աւիկ Դեիրմենջեան
Բոստոն

Friday, June 26, 2009

Մարուշ Երամեան։ ԴՌՆԵՐ

Բանտիս դռներն էին եօթը
մուտքերով
մտերիմ ու անքարտէս

եօթ դարպասներ
եօթը կողպէք պատմութեան
եօթ հմայիլ աքսորի

պատուհան չկար որ երկինք մը
սահմանէր
մուտքերէն դուրս անապատ մը
կը լայննար
եւ անոր մէջ ցեղս ինքզինք
կը փնտռէր

ո՞վ փակեր էր դռները
ու յետոյ
լծուեր զանոնք μանալու
առեղծուածի պորտին վրայ
ապրելու
չմեռնելու
ծանրութեան տակ բառերու եւ
շղթաներու
ոսկեզօծ ու թիթեղեայ

Բանտիս դռներն էին եօթը
մուտքերո՞վ թէ ելքերով

թափանցիկ են անունները
ժանգոտած ծխնիներով

որո՞ւ արիւնն էր որ լուաց ժանգերը
եւ իւղեց ծխնիները
ելումուտը դարձաւ կարծես կարելի

Դռները վաւերական
պատմութեան կամ առասպելի
կնիքով

անկիւնի սեւամորթը
- միակն այստեղ -
տեսարժան վայրերու կարգին
դասուած

յաւիտեանս խարսխուած
խարկուող պիստակներու
ծխնելոյզին առջեւ
պատմուածը կը կնքէ
իր կնճիռներուն թիւով

ծանծաղ՝ հոսքը մարդերուն
սակայն հզօր՝ հոսքը սեռին
որ կը պահէ ամբողջ ցեղ մը
խաբկանքներու սօսնձուած
գոհացումով գիջութեան

բանտախուցերուն մէջ միայն
ազատութիւնն իմաստ կ՚առնէ
եւ μոլորը կը միանան միայն մէկը
գոնէ մէկը
փրկելու

բանտիս դռներն էին եօթը ելքերով

Thursday, June 25, 2009

Tatul Sonentz-Papazian: The Call (to Neda)

26-year-old Neda Soltan was killed during a protest in Iran earlier this month. The video capturing the last few minutes of her life was watched by millions worldwide.

On a summer day
in this ancient land
where a pagan sun
once reigned supreme
in a merciless encounter
between hope and fear
in the eternal sphere
of creation—
on the streets of a city
torn between what was
and what is to be—
between Adam
and Eve—on the eve
of a new dawn you ventured
forth with childlike candor
holding the hand
of destiny…

You wondered for whom
the shots were meant
as your chest exploded
and you fell…
your wide open young eyes
turned to the skies
to the fading light
of a silent sun
seeking an answer
to the divine thirst
for a sacrifice—
a burnt offering
on the blood soaked altar
of freedom of the soul…

Your unuttered call
yet to be heard
is suddenly silenced
by a pierced heart
bleeding on the dust
of a long road paved with pain

leading to the final abode
of the human spirit
in its quest for peace
in an Eden without bars…

You are home at last
nestled in a million hearts
that witnessed in your demise
and your frozen gaze
the surging triumph of light
over darkness.

(2009)


This poem has appeared in the Armenian Weekly in print and online in June 2009.


L’APPEL

C’était un jour d’été
En cette terre ancienne
Où, suprême, un soleil païen avait régné
Sur l’implacable lutte
Entre crainte et espoir
Dans le cycle sans fin de la création
Dans les rues d’une ville
Combattant ce qui fut pour ce qui devait être
- Adam combattant Eve –
Tu es venue curieuse, avec des yeux d’enfant
Pour voir l’aube nouvelle,
Ta main dans celle du destin
Tu te demandais qui méritait qu’on tirât
Quand la poitrine ouverte par une balle, tu tombas
Tes yeux jeunes d’enfant
Se tournèrent, grands ouverts,
Sur le soleil muet qui s’éteignait au ciel
Et voulait cette offrande…
Offrande calcinée sur un autel en sang
Des âmes qui s’envolent
Ton cri interrompu
Mais sitôt entendu
D’un coup fut englouti par ton cœur qui s’ouvrait
Saignant dans la poussière
Du long chemin pavé de peines
Qui nous mène 
Au sanctuaire de l’âme
De l’être humain en quête
De paix dans un Eden ouvert et sans barreau
Tu es enfin chez toi
Nichée au fond du cœur
D’un million de témoins
Qui ont vu ton décès
Et ton regard figé
Est le flot de lumière
Devant l’obscurité.

Tatul Sonentz
Traduit de l’Anglais par Nanehlala 

Wednesday, June 24, 2009

Սարմէն։ Մեռնող Արփին

Մեռնում է արփին
Մահճում երկնքի,
Բայց ճերմակ ամպին
Մաղում է ոսկի։

Ոսկի է մաղում
Դաշտին, անտառին,
Շողեր է շաղում
Սարին ու քարին։

Ասում է կարծես.
-- Մեռնելիս անգամ,
Աշխարհին թող ես
Վերջին ցոլքըս տամ։

Tuesday, June 23, 2009

Աւետիք Իսահակեան: Պոմպէյի մէջ

Ինչպէս իմ հոգին՝ անյոյս ու խաւար,
Անհունութեան մէջ՝ մռայլ, անսահման,
Գուղձն այս հողեղէն -- երկիրը թշուառ,
Եւ աննպատակ, անդուլ, անկայան,
Ի՞նչ է թափառում, ո՞ւր է թռչում նա,
Որպէս կոյր թռչուն անդունդի վրայ…

Դո՛ւ, արեան անօթ, սարսաթի հովի՛տ,
Ուր կեանքն է կեանքի անունդ հանապազ,
Ատում եմ ես քո խորհուրդը դժմիտ։
Եւ գիտեմ՝ մի օր պիտի չքանաս,
Ինչպէս մի երազ՝ չծնուած բնաւ,
Բեկուի՛ր իսկ այսօր, ո՜վ ոճրաբեռ նաւ։

Ո՜վ ունայն գաղտնիք, ստեղծո՛ղ անգութ.
Որ շինում ես միշտ՝ քանդելու նորից
Ծիր-կաթինները, անհունները մութ, -
Դու չե՛ս գերազանց իմ խեղճ հիւլէից։

Ես՝ սիրտ զգացող, ես՝ խորհող ոգի,
Դու մինչդեռ՝ յորձանք անմիտ տարերքի։
Եւ հիմա ղանր վրէժովդ հսկայ
Իջել ես, կքել ուսերիս վրայ…

Monday, June 22, 2009

Աշոտ Գրաշի։ [Եւ երբ գնում եմ ես օտարութիւն]

…Եւ երբ գնում եմ ես օտարութիւն,
Քնքշօրէն գրկած տանում եմ ինձ հետ,
Ձե՛զ, իմ հայրենի ա՜րտ ու արահե՜տ,
Եւ քե՜զ, կիրճերում հառաչող իմ գե՜տ։

Եւ երբ գնում եմ ես օտարութիւն,
Տանում եմ ինձ հետ՝ իմ թախծոտ սրտում,
Քե՜զ, մով մարգերում կորած մանկութի՜ւն,
Ձե՜զ, լեռնե՜ր քնած երկնի կապոյտում։

Եւ երբ գնում եմ ես օտարութիւն,
Մայրիկիս մի բուռ արցունքն եմ տանում,
Օտար ցրտի դէմ՝՝ մեր արեւն անհուն,
Երկրիս անունը՝ անմար մի անուն։

Friday, June 19, 2009

ԽԱՉԻԿ ԱՄԻՐԵԱՆ: ԲԱԺԱԿԱՃԱՌ

Հարուստ չեմ ընկերներ
չըլլայ որ զիս հարուստ կարծէք
այսօրուան այս խնջոյքն առատ
հարուստի մը ցուցադրութիւնը չէ
իր մանկլաւիկներուն
անկեղծութեան մը արտայայտութիւնն է
իր սրտակիցներուն։
Չկրցայ հարուստ ըլլալ
ասիկա հպարտօրէն կ՚աղաղակեմ
չկրցայ գողնալ յափշտակել սօթթել
չկրցայ ափարթման տնկել
ապրեցայ նկուղներու մէջ։
Սա վարունգը որ այս սեղանը - կը զարդարէ
խոյանքներ ունի իմ ուժերէս
սեղանս կարմրցնող սա բողկին վրայ
կաթիլներ կան արիւնէս
սա ապուխտին սա սօսիսին
սա ճերմակին սա քաշէրին
սա սանտուիչին ձիթապտուղին - պիստակին
սա չեմ գիտեր ինչին մէջ
նոյնիսկ սա պարզ ջուրին մէջ
քրտինքէս կաթիլներ կան
ջերմաջերմ կաթիլներ։
Արդար է այս սեղանը ընկերներ
ողջ եղէք զուարթ եղէք շէն եղէք
ուրախութեամբ թող լեցուին - թոքերը մեր
լիահագագ թող պայթին - քահքահները մեր
ոեւէ մէկուն □ախ□ը չկայ
մեր աչքերուն ժպտող
սա խնձորին վրայ
ոեւէ մէկուն ցաւը չկայ
սա սեխին սա ձմերուկին մէջ
համը՝ սա տանձին սա խաղողին
հարիւրին հարիւր անխարդախ է
մեր շրթներուն վրայ։
Օ՜ն ընկերներ
անուշ ըլլայ
հրամմեցէք։

ԽԱՉԻԿ ԱՄԻՐԵԱՆ: ՕՐԸ ԿՈՒԳԱՅ

Կուգայ օրը
եւ հունձքերն հողմածածան
կը հասուննան կը պայթին
եւ կը լեցուին մառանները ամէն տան։
Ժպտէ ուրախ
եւ ժպիտդ թող ծաղկի
թող հրճուանքը աղաղակէ հոգւոյդ մէջ
լուսապայծառ գալիքի։
Օ՜ մի տխրիր
տխուր բախտդ օր մը օրանց կը փոխուի։
Արցունքներդ աչքերուդ ակօսին մէջ
կը վերածուին մարգարիտէ կայլակի
ցամքած աղբիւր չի մնար ալ ո՛չ մէկ տեղ
օճախները կը ծխան երդիքներէն։
Կուգայ օրը
եւ հունձքերն հողմածածան
կը հասուննան կը պայթին
եւ կը լեցուին մառանները ամէն տան։

Thursday, June 18, 2009

Գառնիկ Սարգսյան։ Մի թող խեղճանամ

Ես իմ բոլոր-բոլոր ապրումները շիտակել եմ
և քո առաջ պարզ եմ ինչպես որ կամ:
Ես իմ անցած ուղու
գալիք խաչմերուկները ծռել,
դեպի քեզ եմ թեքել,
Որ դու ինձ հետ իմը լինես,
ոչ թե լինես մոտս ու քեզ չզգամ:
Ես այսպիսինն եմ.
մի քիչ բոբիկ
ու զգում եմ հողի խնավությունն անգամ,
Գուցե շատ դեպքերում ճանապարհը հարթ է,
Կոշտուկներն են անցած ճանապարհիս
ինձ ցավ տալիս,
Բայց ես քո առաջ կրծքաբաց եմ,
ուր ոչ մի գլուխ չեմ թողել ննջի...
Ես քո առաջ կանգնած
ու ճակատով էլ եմ ժպտում քեզ
Ու պատրաստ եմ փոշի սարքել,
քամուն տալ վաստակներս էլ,
Միայն դու քեզ ազատ
ու ինձնով դու քեզ զգաս...
Ես այսպեսինն եմ. բոլորանվեր քո լինելուն,
Եվ ուզում եմ ձեռքիս նման դու էլ իմը լինես այնպես,
Որ երբ ուզեմ աչքերս տրորել,
հապաղումը չզգամ...

03.06.2009



Գառնիկ Արունց Սարգսյան
Ես ծնվածս օրվանից Գառնիկ Սարգսյանն եմ:
Վկան` տողերս ու Դուք:
Ես բանարար եմ կամ բանարարող,
Բայց բանարարությամբ դեռ չեմ կարողանում հացս վաստակել:

Գրելը չեմ սկսել ոչ վաղ, ոչ էլ հասուն տարիքից.
Ես պարզապես շարունակող եմ,
Որովհետև սկիզբն ունի վերջ, իսկ ինձնից հետո
Ինձ էլ են շարունակելու...

Ծնվել եմ 1981 թվին Երևանում:

Wednesday, June 17, 2009

Աշոտ Գրաշի։ Իմ դարի որհներգը

Բարի լոյս բոլոր ժողովուրդներին
Եւ բարի գիշեր,
Բարի լոյս նրանց բիւր որդիներին
Եւ բարի գիշեր։

Բարի լոյս նրանց խաղաղ սրտերին
Եւ բարի գիշեր,
Բարի լոյս նրանց բարի մտքերին
Եւ բարի գիշեր։

Բարի լոյս նրանց ցանած արտերին
Եւ բարի գիշեր,
Բարի լոյս նրանց հնձած արտերին
Եւ բարի գիշեր։

Բարի լոյս նրանց երկրին
Եւ բարի գիշեր,
Բարի լոյս նրանց երկնին
Եւ բարի գիշեր։

Tuesday, June 16, 2009

Արտեմ Հարությունյան (7)

Այսքան կուսակցություն ունեցող երկիրը,
պարզ է, մի օր հասնելու էր քավարան,
ուր սողացող բույսերը խրատ են կարդալու,
կանաչ ձեռքեր են հողից բարձրանալու,
որ ջնջեն ամոթը կեղծիքի,
սրբեն թռիչքը նախանձի, փոշու, ատելության,
և շոշափուկներն ամեն անցողիկի,
որով մենք հավերժն ենք կառուցում։
Իմ ջանքը չի վնասում ոչ մեկին,
Մերկ ներկայությունն է արևի
(հոգնած պատերի վրա քաղաքի)
ապացուցում այս ամենը,
իմ զգույշ բարեկամ։
Ես կո'չ եմ անում
միանանք Տագնապի կուսակցությանը.
նրա արյան մեջ
հոսում է օքսիդացած աղը զայրացած մոլիբդենի,
պղնձի, և մաքուր թռիչքը եթերացող աղավնու։

Monday, June 15, 2009

Արտեմ Հարությունյան (6)

Իսկ «Հջշ»֊ն («հարուստ ջիպածինների շարժում»)
միավորվել է կապիտալ ունեցող
«Ազնիվ ֆինանսական հզոր մաֆիա» կուսակցության հետ,
որի զավակները հարգելի պատճառներով միշտ
բացակայում են Հայաստանից,
Առանձնատներ են առնում Ֆլորիդայում կամ Լոս Անջելեսում.
նրանք լուսաբացին «օֆշոր» երազներ են տեսնում
Հայաստանի մասին և շտապում բանկ՝
«Ուեստերն Յունիոն», նաղդ փողը հաշվելու...
«Քարակոփ գլուխների միությունը» միավորվել է
«Անօգնական մարդկանց
միայն ֆրանսիական օծանելիք» միության հետ։
Ցուցակը վերջանում է հանկարծ կրակոցով, ու
ընկնող ծանր մարմինը, պարզվում է,
կուսակցություն չունի,
և իսկույն հանձնվեց կյանքը դարանակալող հողի
մաքրամաքուր կուսակցության ընդերքին,
ավելի ճշգրիտ «Աևահող կուսակցության»
(ճշմարիտ, ճշմարիտ եմ ասում Ձեզ) խոր փոսին։

Saturday, June 13, 2009

Թաթուլ Հուրեան։ Աստղը

Գիշեր. ահա աստղերն են
Երկնակամարում։
Գիշեր. ահա աստղերն են
Վառւում ու մարում։

Երկինքը ջինջ է, կապոյտ։
Փռուած գորգի պէս,
Հովը տալիս է համբոյր,
Ում որ հանդիպէ։

Ես նայում եմ երկնքին,
Երկրակամարին.
- Ո՞ւր ես, տատի՜կ ին անգին,
Իմ հե՜զ, իմ բարի՜…

Երբ ծնուեցի մեր գիւղում,
Մեր հին խրճիթում,
Տատս ալիւր էր մաղում,
Ու մեղմ աղօթում։

Երբ ծնուեցի, նա ասաց
Ձայնով դողդոջուն…
Երկինքն ամպոտ էր ու թաց,
Եւ շունն էր հաչում…

- Ոչ մի աստըղ չի շողում,
Երկինքը մութ է,
Աստղ չունես, ջան բալէս,
Աստուած անգութ է…

Այսպէս եկայ ես աշխարհ
Մեր հին տնակում
Ու մեծացայ ինչպէս ծառ
Երկնքի տակ լուրթ…

Հօրըս հետ հանդ գնացի
Մերկ ու ոտաբաց,
Երկնքի տակ քնեցի
Աստղերով հարբած։

Ինչպէս քամուց քշուած ամպ
Տարիներն անցան,
Ու ես հասայ խնդութեամբ
Օրերին պայծառ…

Friday, June 12, 2009

Vrej-Armen Artinian: As you experience the Land

to A.W.

My friend, my brother, my alter ego
It is like reading a novel, you say
As you go visiting your Land
My Land
The Land of your forebears
And of mine,
And page by page
Chapter by intriguing chapter
You discover the people of your Land
And start feeling as one of them,
You get caught up into the drama
And see yourself playing a part therein,
let be minor, as you think
A part nevertheless,
In one chapter maybe
Or even one page could be,
As day by day and year by year
Part of them you become
Part of your Land,
Where the ashes of a friend of ours
One of us, tomorrow
Will be spread to the winds
Over the fields and in the valleys deep, to our sorrow

But that, my friend
My brother, my alter ego
That is only half,
Half only of what you would have felt
Had you made yourself versed to visit the Word
And then be caught up in its maelstroms,
The Word, the Words
And the sentences written by those Words
In the Signs of your Land
In prose and poetry,
And penetrated the mystic paths of your past
Discovered the Spirit
Which only the Words can unveil
Those words of your forebears
And of mine,
And layer by layer
Go deep, deep into the treasures of our unfathomed wealth
Our manuscipts and our books
Which only those people whom you deem your kin
Could have begotten,
And against all odds
Have defended with soul and body
On their road to Disaster
And saved and secured,
To bring them on their backs to you and me

The Land and the Word
Are one, my friend,
My brother, my alter ego

Vrej-Armen
2009-06-09

Thursday, June 11, 2009

Alan Whitehorn: An Armenian Novel

Each year I go to Armenia and stay for a month.
It is like reading a novel.
I read one chapter after another.
At first, the number and newness of the characters are overwhelming.
The setting seems unfamiliar
and the story not yet developed.
But as I turn the pages,
and read one chapter after another,
year after year,
I learn more about each of the local characters.
Fascinating new persons are introduced into the story
and the plot becomes increasingly intriguing.
I eagerly want to know more about these people
and their lives.
I am pulled into their profoundly moving accounts.
It gets harder and harder to put the book down.
And so,
I begin reading more intensely and more swiftly.
In fact, instead of being just a reader,
I feel like I am transformed into a minor character in the story.
I am caught up into the drama.
I have just read another chapter,
and want to race onto the next,
to see how the story ends.

Wednesday, June 10, 2009

Նահապետ Քուչակ: [Քու ծոցդ է ճերմակ տաճար]

56.
Քու ծոցդ է ճերմակ տաճար,
քո ծըծերդ է կանթեղ ի վառ.
Երթամ ես ժամկոչ ըլլամ,
գամ լինեմ տաճարիդ լուսարար:
- Գնա՛, ծօ տըղայ տըխմար,
չի վայելես տաճարիս լուսարար:
Երթաս դու խաղով լինաս,
ու թողուս տաճարս ի խավար:



Tuesday, June 09, 2009

Նահապետ Քուչակ։ [Ես աչք ու դու լոյս, հոգի]

15.
Ես աչք ու դու լոյս, հոգի,
առանց լոյս աչքն խավարի.
Ես ձուկ ու դու ջուր, հոգի,
առանց ջուր` ձուկն մեռանի.
Երբ զձուկն ի ջըրեն հանեն
ւ’ի այլ ջուր ձըգեն նայ ապրի,
Երբ զիս ի քենէ զատեն`
Քան զմեռնելն այլ ճար չի լինի:


I am the eye, you are the light, my love.
     Blind without light is the eye.
I am a fish, the water you, my love.
     Without water fish must die.
If you pull a fish from the river
     and throw it in another it will live -
but if I am parted from you

     I'll die without hope of reprieve.

English translation by Ewald Osers

Monday, June 08, 2009

Վեսպէր: Կարօտ

Կարօտե՜լ եմ անչափ քեզ,
Իմ բուրաւէ՜տ նշենի,
Եւ թըւում է՝ ձիւնի պէս
Քո թերթիկները հիմի
Հազար նազով իջնում են
Մետաքսաթել մազերիս,
Թարթիչներիս նկարէն
Ու նրբակերտ ուսերիս...
Եւ ես՝ մանուկ ոստոստուն,
Ջինջ ջրերին խաղընկեր,
Դարձած համակ խնդութեան՝
Ծաղկուն դաշտե՜րն եմ ընկել...
Կանչում է տատն իմ բարի,
Ձեռքով անում կարօտով.
- Դէ՜, ձագո՛ւկ իմ, տուն արի,
Դու իմ սրտի լուս-հատոր...
Մինչ երկնքով կապտաւուն,
Երամ-երամ, հեզանող,
Աղաւնիներն են անցնում՝
Ե՛ւ ծիածան, ե՝ւ երազ...
Նրանք թափում են գլխիս՝
Բարակ, բարակ փետուրներ,
Իսկ իմ մանուկ անթախիծ՝
Երազում եմ գարուններ...

Saturday, June 06, 2009

Աշոտ Գրաշի։ Հայաստան աշխարհ

Հայաստան աշխարհ դու մեր կարօտն ես, նոր կեանքով անմար,
Քո ճամփան հնում արնոտ ու քարոտ էր, դու ծաղկիր հիմա:
Ուր լինենք, յաւէտ մեր լոյս փարոսը, տունն է հայրենի,
Մաշտոցի հզօր լեզուն վառ յոյսն է ամէն մի հայի:

Փառքդ թռչում է, երգդ կանչում է, հողդ դարձրել ես ծով գանձ,
Սիրտդ կայտառ է, միտքդ պայծառ է, ազգ իմ փառապանծ:

Բարձրացնենք սիրով մեր սուրբ գաւաթը յանուն հայութեան,
Թող անմար պահի նա իր հաւատը հուր ու յավիտեան:
Ուր լինենք, յաւէտ մեր լոյս փարոսը, տունն է հայրենի,
Մաշտոցի հզօր լեզուն վառ յոյսն է ամէն մի հայի:

Փառքդ թռչում է, երգդ կանչում է, հողդ դարձրել ես ծով գանձ,
Սիրտդ կայտառ է, միտքդ պայծառ է, ազգ իմ փառապանծ:

Friday, June 05, 2009

Թաթուլ Հուրեան։ Երկունքը

Ծովն էր աղմկում անսանձ, խօլաբար,
Կայծակն իր թրով ամպերն է կիսում,
Իսկ ես ծովափին լուռ ու գլխաբաց
Կանգնել, փոթորի՜կ, քո ձայնն եմ լսում։

Ես սիրահար եմ մանկութ օրերից
Հողմի, փոթորկի ու խենթ տարերքի.
Երբ մայրս մի օր աշխարհ բերեց ինձ, -
Փոթորիկ պայթեց մեր խուլ տանիքին։

Կայծակը խփեց մեր բարտի ծառին,
Լեզուներ ելան երկնային բոցի,
Արիւն էր, հրդեհ այդ խաւար տարին, -
Ես դրանից էլ «Հուրեան» ծնուեցի։


Tatul Hourian (1912-1942)

Thursday, June 04, 2009

Եղիշե Չարենց: Ռուբայաթ I

Ապրում ես, շնչում ես, դու դեռ կաս – բայց ամե՛ն վայրկյան դու ա՜յլ ես.
Անցյալ է դառնում քո ներկան – ու ամե՛ն վայրկյան դու ա՛յլ ես.
Բայց ներկան քո – հու՛նտ է գալիքի` մեռնելով – նա սնում է գալիքը,
Եւ այսպես - տևում ես դու երկար,- ու ամե՛ն վայրկյան դու ա՜յլ ես:



Yeghishe Charents
Rubayat I

You live, you breathe, you persist, but in continuous change you exist!
Your present dies in your past, and of continuous change you consist!
But your present is the route of your future, dying – it feeds in to your future,
And like this - you last, you persist, and in continuous change you exist!

Wednesday, June 03, 2009

William Michaelian: Summer Advice

Kiss each other
in the shade

after you’ve
eaten

a juicy
ripe peach.

No shade,
imagine the tree.

No peach,
imagine the taste.

No one, no one
with a heart

out
of reach.


William Michaelian, Summer 2009

Tuesday, June 02, 2009

Յովհաննէս Շիրազ:[Ինչքա՜ն գարուններ ձմեռներ դարձան]

Ինչքա՜ն գարուններ ձմեռներ դարձան
Աշխարհը կոկոն, ջահել է նորից.

Ինչպիսի՜ մարդիկ եկան ու անցան,
Աշխարհը կոկոն, ջահել է նորից.

Անթիւ օրոցքներ գերեզման դարձան
Աշխարհը մանուկ, ջահել է նորից։

Monday, June 01, 2009

Tatul Sonentz-Papazian: Captive@limbo.com

The other day
A laptop won me
In a raffle
Until then
My lap had favored
Softer bottoms
And carrot-tops
Now I spend
Most of my time
In virtual life
In a cosmos called
The internet
With a machine
In my lap
As the drama
In the limbo of a
Growing hard drive
Unravels
In endless acts
With rare
Intermissions
For food sleep
And the touch
Of flesh
Smell of flowers
Or the sweet
Sorrow of
Love.

(2009)
This poem has appeared in the Armenian Weekly, May, 2009.

Saturday, May 30, 2009

Quote for the month of May

Գործը չի՛ վերջանար.
կեանքը կը վերջանայ:



Լօլա Գունտաքճեան

Friday, May 29, 2009

Արտեմ Հարությունյան (5)

Հիմա բոլորն են ստեղծում Ազնիվ կուսակցություն,
վատագույն դեպքում Բարի Մինիստրություն։
«Ազգային դաշինք» կուսակցությունը խռնվել է
«Անցյալի դաշնության» հետ,
«Կատաղի կույսերի» «Շամիրամ» միությունը
միացել է «Կաթնամթերքի կայսրության»
և «Ներքին գործերի անբասիրության» միությունների հետ,
«Կույրերի միությունը»՝ «Տեսնողների հավկուրության»։
«Նոր ուղի» կուսակցությունը գլորվել ընկել է
«Հին ճառերի ջրաշխարհ»կուսակցության գիրկը
և ջրի տակ, հանկարծ կապվել
«Անցած-գնացած պարտիական շերեփուկների»
կուսակցության հետ և անգամ ջրասուզված,
քաղաքական պղպջակներ է
բաց թողնում, հուսալով գրավել ուշադրություն...
ԲՇԳ-ի խումբը միացել է «Անօթևանների կայտառ միության» հետ,
«Գերհզոր տենորների միությունը»՝
«Ձայնալար չունեցողների թշվառության» հետ,
«Գաղտնի թշվառների» հարուստ և հարգված միությունը՝
«Կեղծամի ակտիվ քաղաքականության» խմբին,
որ քաղաքացիներին ձրի բաժանում է շինծու գանգուրներ,
և դարն անցած ինդուլգենցիայի (սեփականաշնորհման)
հաստ կտրոններ, որով կարող ենք մուտք գործել
մեղսագործին սպասող քահանա֊քննիչի խոստովանախուց։
«Քաղաքացիական անհնազանդության» խումբը ձուլվել է
Լոս Անջելես ստրկության մեկնող էմիգրանտների վհատ խմբին։

Thursday, May 28, 2009

Keith Waldrop: Below the Earth

My first glance takes in
an army, tens of thousands ready
armed. As a mirror reflects
indistinctly and with a feeble
light, so it cracks and
soon fades. From its surface a clear
image of the beholder.
In these paintings: harbors, promontories,
shores, rivers, fountains,
fanes, groves, mountains, flocks, and of
course shepherds. Sometimes mythological
episodes, figures of the gods, the
battles at Troy, wanderings of Ulysses.
Scorned in these days of bad taste.
Now we have frescos of mon-
strosities, candelabra supporting
shrines, stalks with human heads.
Malachite green, Armenian
blue, red earths in
abundance, vermilion like a drug.


From Transcendental Studies: A Trilogy by Keith Waldrop. Copyright © 2009 by Keith Waldrop. Used by permission of University of California Press. All rights reserved.

Wednesday, May 27, 2009

Պետրոս Քաջբերունի [Գիտակցութեան հունտով մեծցած]

Գիտակցութեան հունտով մեծցած,
Այնքան մարդեր կան երջանիկ.
Բայց կան այնքա՜ն բիւր թշուառներ
Իրենց խելքից ապերջանիկ.
Օ՜, հունտի պէս՝ մենք ամէնքս ենք
Հողի բաժին երբ… ծնւում ենք։

Tuesday, May 26, 2009

Պետրոս Քաջբերունի



Պետրոս Քաջբերունի, պարսկահայ գրող։ Պատկերը վերցված է «Իրանահայ արդի գրողներ» գրքի առաջին հատորից, էջ 239, Տպարան «Մոդեռն», Թեհրան, 1964։

Պետրոս Քաջբերունի։ Խոհ

Ես չասացի՝ սիրում եմ քեզ.
Պէ՞տք էր ասել, երբ կար այնտեղ
Աչքերիս մէջ ցոլքը սիրոյն…
Բառեր չեկան այս իմ լեզուիս…
Կը զրկուէին վեհ հմայքից.
Այլ կարօտի այրումը հուր,
Փայլատակեց մէջ աչքերիս,
Ես աչքերո՜վ ուզեցի ասել քեզ,
Որ սիրում եմ, սիրում եմ քեզ։

Պետրոս Քաջբերունի
1910-2004

Saturday, May 23, 2009

Memorial week-end

Dear Readers:

The Armenian Poetry Project will take a brief break during the Memorial day Week-end to enjoy the Sun.

Friday, May 22, 2009

Armenian Bulgarian Writer Sevda Sevan dies

The Armenian Poetry Project mourns the passing of noted Armenian Bulgarian author Sevda Sevan who died on May 17.

A prominent member in the contemporary literature of the Armenian Diaspora, Sevda Sevan (Fransuhi Kevork Bahchedzhian) was born in 1945. A graduate of the philological faculty of the University of Sophia, she held a PhD in history. The author of “Rodosto, Rodosto”, “Somewhere on Balkans”, she became Armenian Ambassador to Bulgaria from 1999 and 2005.

ՍԵՎԴԱ ՍԵՎԱՆ
(1945–2009)

Բուլղարագիր հայ գրող

ՀՈՒՇ

Ի՞նչ կար հայկական այդ սրճարանում.–
Սուրճի ուժեղ բույր.
Մի քանի սեղան.
Մի երկու նարդի,
Եվ՝ ծերունիներ,
Որ թազբե՜հ էին քաշում ծուլորեն
Ու համբերատա՜ր։

Ես վազո՜ւմ էի այնտեղ, որ պապիս
Ինձ հետ տո՛ւն բերեմ.
Նստում ծնկներին ուրի՜շ պապերի,
Նրանց թազբեհի թելերից քաշում,
Եվ վախով... մի քի՜չ,
մի կում սո՜ւրճ խմում.
Պապիկս ասում էր.–
«Եթե սո՛ւրճ խմես՝ տղա՜ կդառնաս…»։

Հիմա սրճարանն այդ վաղո՜ւց չկա,
Չկան և ծերե՛րն՝ այնտեղ սուրճ խմող,
Եվ չկա նաև աղջի՛կն այն փոքրիկ.–
Քանզի հայոց հին սրճարաններում
Հայ կանայք երբեք… սուրճ չէի՜ն խմում…

Թարգմանիչ՝ Գևորգ Էմին

SOUVENIR

Qu’y avait-il dans ce café arménien ?
La forte odeur du café,
Quelques tables,
Deux jeux de trictrac,
Et des vieux
Qui effilochaient un feutre paresseusement
Et avec une grande patience.
Moi je courais là pour ramener
Avec moi mon grand-père,
Ou m’asseoir sur les genoux d’autres grand-pères,
Ou tirer quelques fils de leur feutre
Et craintivement… un peu
Boire une gorgée de café.
Mon grand-père disait :
"Si tu bois du café, tu deviendras un garçon …"
Aujourd’hui le café d’autrefois n’est plus là,
Il n’y a plus les vieux qui y buvaient du café,
Et il n’y a plus cette petite fille –
Car dans les anciens cafés arméniens,
Les femmes jamais…ne buvaient de café …

Sevda SEVAN (1945-2009)
Ecrivaine bulgare
Traduit du bulgare en arménien par Kévork Emin
Traduit de l’arménien par Louise Kiffer

Thursday, May 21, 2009

Արտեմ Հարությունյան (4)

Քաղաքական «Պորտապար պարողների» միությունը
«Անպորտալար կուսակցության» հետ է կցվել,
կոչում է ժողովրդին վայելեք կյանքը հիմնովին։
«Լիաբերան դեմոկրատները» «Անլիբերալ կոմունիստների»
կուսակցության ստնտու ձեռքն է համբուրում մութ միջանցքում
ինչ-որ սիմպոզիում, ուր ներկաներին սվինի ուղեկցությամբ են ներս բերում...
«Արժանապատիվ ապագա» կուսակցությունը միացել է
«Գաղտնի մեծապատիվ հարուստ մուրացկանների» միության հետ,
սա էլ իր հերթին խաղեր է խաղում
«Անարժանապատիվ անցյալ» կուսակցության խեղճերի հետ նրանց
համակենտրոնացման ճամբարում,
ուր արևի շողը մգլոտած է հանց քաղաքական առաջարկ...
Դառը ժամանակներ,
գաղտնի ու անտես փշալարի դեմ-դիմաց։

Հիմա ավելի շատ քաղաքական կուսակցություն կա,
քան բրդաթել։

«Հորինած երկիրը» գաղտնի հանդիպում է
«Անօրեն բարգավաճող մաֆիաների երկիր»
կուսակցության հետ,
նրանց համատեղ բանկետը ցույց տվեց
մերձեցման առողջ նշաններ,
և նոր բանկային կուսակցություն
«Խաբենք հիվանդ ժողովրդի ավանդատուներին» նշանաբանով։
Բանկետի վերջում սեղանի տապակած հավերը տուն տարան։
«Հայոց համազգային շարժումը» միավորվել է
«Միության և սովի» կուսակցության հետ,
միասին սովորեցնում են քաղաքացիներին,
կարդալ-հասկանալ ասես սուրբ տեքստ՝
քաղցը համատարած
(դա արժանիք է՝ ըստ նրանց)։

Իսկ այս կուսակցությունը կույր ձագի պես
չի տեսնում իր ապագան,
ուղեկցող շուն է պահում քաղաքական իր ճամբարում,
կերակրում նրան աղքատին հատկացված նպաստից,
նույն աղքատին խոստանալով առատ ապագա։
Այս մեկը նայում է միայն ներքև:

Wednesday, May 20, 2009

Արտեմ Հարությունյան (3)

Աշնան թաղապետական ժողովը
քշում է թուղթ դարձած տերևը նոր համագումար,
Անցած տարվա ընկած մարմինը
ելնում է գերեզմանից, ուղղվում,
դառնում նորելուկ ուրվական,
խոսում է իր մաղձը հողից էլ դառը,
պահանջում նրան սպասող
«Սևահողի խավար» կուսակցությունից
ամեն ինչում լինել իրատես
և արմատներին ձեռք չտալ...

Tuesday, May 19, 2009

Արտեմ Հարությունյան (2)

Հիմա կուսակցություն է ստեղծում ամեն ոք,
Ով ծնվելուց հետո կարճ ուղի է անցել
(մտոք, մարմնով, հոգով)
Ով ունի դաչա, ԲՄՎ, տնամերձ,
Բանկային կասկածելի հաշիվ,
Մի քանի լքված երեխա, փոքր-մեծ քրեական զանցանք,
Նաև պուտանկաներ, որոնց առջև, անկողնում,
մերկ մարմնի մոտիկությունից անկեղծանալով,
կիսում են իրենց քաղաքական տխեղծ ըղձանքը,
որի հիմքում նվաճենք քաղաքական իշխանությունը,
և հետո «թարմացնենք «մերսեդեսների» սեփական պարկը»:

Սրանք անգետ են կուսակցությունից,
չգիտեն ուր է տանում ծրագիրը մգլոտած,
գուցե ե՞տ, կառափնարան,
ուր միշտ դահիճ կա վառ ծպտյալ,
և ժողովուրդ հացի-մտրակի կրքից կքված,
բայց թամաշայի համար կազմ-պատրաստ։

Monday, May 18, 2009

Michael E Stone: YEREVAN CAFE

A little park off the Prospekt,
half of it is a cafe now
-- not unpleasant --
and the rest, abandoned.

Mexican yuccas in tubs and
cane garden furniture
bound together with raffia,
with round glass-topped tables,
striving for a patio feeling,
But unfinished.

We sit there dining on
the toughest guinea fowl ever hatched
and a cool wind blows through,
from one end to the other,
mixing the aroma
of traffic on the Prospekt
and of gas pumps at the back.

May 2009

Sunday, May 17, 2009

Գառնիկ Գալստեան (Անվերնագիր)

Click hear for the audio clip of an untitled poem read by Lola Koundakjian.

Ի՜նչ լաւ է զգալ, որ մէկը կայ՝
Քեզ հետ խնդացող, քեզ հետ յուզուող,
Որ լռութիւնդ խորունկ զգայ,
Որի հետ խօսես ուրի՜շ լեզուով…

Լեզու, որ գրւում աչքի հրո՜վ,
Խօսում է սրտի զարկո՛վ անհուն,
Որ գիտեն հաւքե՛րն իսկ համբուրուող,
Բայց որ մի լեզուի չի՜ թարգմանւում…

2002

Saturday, May 16, 2009

Արտեմ Հարությունյան

1
Հարգելի քաղաքացի, արու երկրի զավակ,
Ստեղծենք Տագնապի կուսակցություն,
որ հետո երկիրը չդառնա քաղաքական քարվանսարա։
Բայց դա հետո...
երբ սողոսկի օրը
ասես ներկած օձ
դեպի պայթյունը զայրույթի,
որ կքշի ամեն վարկած,
դեպի զիբիլի ամանը ճաքած,
հերվա ձյան պես սև, որդո'տած...

Thursday, May 14, 2009

Ara Sadaniantz: Gratitudes


The return of health
After a wretched illness
Always responded with gratitude
And it's refreshing
As morning's fresh snow
On long pines and boulders
That's for fortnight
Been shivering gray and dark.

It is the long stretch of
Undisturbed robust health
That rarely receives
A heart warming welcome
On each of its glorious days.


- Ara Sadaniantz


Reproduced with permission of Le Jacq Communications. The poem was published in Cardiovascular Reviews & Reports, 2000;21(4):XX.

Dr. Sadaniantz is a poet and cardiologist who works and lives in Providence RI. His work has also appeared in Ararat and was included in the RHODE ISLAND WRITERS’ CIRCLE 2007 ANTHOLOGY.

Wednesday, May 13, 2009

Գայանե Ղազարյան: Մետաքսե վալս

Երեկոն ինչ անուշ է,
Խաղաղ ու անհուշ է,
Տարաժամ է դեղինը
լուսնի:

Զեփյուռե մետաքսը
Շրշում է իր վալսը,
Շոյում է վարսերը
երկնի:

Վերհուշը վհատ է,
Անթեւ ու գունատ է,
Անստվեր տեսիլք է
հնի:

Արթնացում է հուշում
Մոռացված մի թռչուն,
Լուսականչ երեկո է
հիմի:

Գայանե Ղազարյան «Արեվից առաջ» Լոս Անջելես. Gayane Ghazaryan, Before the Sun, Los Angeles, 2004.

Tuesday, May 12, 2009

Lola Koundakjian: My new bookcases will arrive in a week

I empty the old ones and find among deposits of fine dust,
Layers of me at twenty, at twenty-five…

A copy of 100 Years of Solitude in French,
A collection of science-fi ction entrenched around copies of Voltaire.

Then notes in old travel books.
Some souvenirs bought or found.

Cookbooks with recipes of curry, hamam meshwi,
Grandmother’s lentil soup and Mum’s mujjadarah,

As I meander through them, I smile at my Present,
knowing that it and the Future have a solid Past.

12/23/07

This poem was published in the Armenian Weekly's December 2008 magazine. Download the archives here.

Monday, May 11, 2009

David Norian: Spaces

Silence for just more than a second.
Then a sound from there.
But more from the left there.
Oh, yes
these are cars.
Then more sound from both sides.

I once sat here all night.
Enjoying
really respecting the quiet.

Count—
wait count.
1, 2.
The spaces between cars.
1.
They are there.
1, 2, 3!

Sunday, May 10, 2009

Գառնիկ Գալստեան: Գարնանաշունչ

Click hear for the audio clip A Breath of Spring read by Lola Koundakjian.

Կանգնենք գարնան հրաշքի դէմ՝ ակնդէտ,
Ու մենք լռենք, երբ որ խօսում է Աստուած,
Միայն արեամբ հաղորդակցուենք միմեանց հետ,
Մեր ձեռքերը՝ ճիւղեր, իրար պատուաստուած…

Միայն դիտենք՝ ի՜նչ հորիզոն է հիւսւում
Երկրի, երկնի միացումից սիրահեծ,
Եւ ծիածան-մանուկն ինչպէ՛ս է ծնւում,
Երբ մարո՜ւմ են արեւ, անձրեւ իրար մէջ…

2001

Saturday, May 09, 2009

Սեպուհ Պաղտոյեան։ Հայ Մօր Կաթը

Զարմանում ես, թէ այդ ինչո՞ւ,
Ինչո՞վ, ինչպէ՞ս հայ ես զգում,
Ոչ թէ մոնղոլ եւ կամ գնչու՝
Ինքդ քո մէջ ես խարխափում…

Մեծացել ես, հասակ առել,
Ուժեղացել, դարձել արի,
Շատ ես յոգնել ու պայքարել,
Կաթն ես փորձել այլ տեղերի…

Ու յաջողվել է անկասկած,
Յագեցընել ծարաւը քո,
Զգացել ես բայց շատ չանցած,
Թէ նա այն չէ այս երեկոյ…

Հիմա մոլոր շուրջդ նայում,
Ու շուարած հարց ես տալիս,
Կաթը կաթ է, բայց թէ ինչու՞
Սրա համը կեղծ է գալիս…

Չմոռնա՛ս, հայի՛ զաւակ,
Թէ դու հայ մօր կաթն ես ծծել,
Գիշեր ու զօր նա շարունակ
Քեզ համար է կեանք հիւծել։

Մի կաթ, որ մեզ տուեց Շիրազ,
Ու Կոմիտաս, Շիրակացի,
Սիամանթօ, Մաշտոց, Հայկազ,
Թլկատինցի, Նարեկացի…

Ձեռից չեմ տայ ու չեմ թողնի,
Որ դու պղծես կաթն աննման,
Կամ խմացնես օտար հողի.
Կաթիդ մեռնեմ, Մայր Հայաստան։



Սեպուհ Պաղտոյեան, Հրայրք Շաբաթաթերթ, Վիէննա.

Friday, May 08, 2009

David Norian: Sipping

At parts when the rhythm can match
the paced sipping of nothing or very little.
It can be—
is learned in theatres.

With soda with soda
Sipping soda to the movie.

Thursday, May 07, 2009

Գառնիկ Գալստեան: Ժամադրութիւն


Գառնիկ Գալստեան, Ժամադրութիւն Աշխարհի Հետ
An Appointment with the World
Collection of poems by Garnik Galstian
Published by Tekeyan Cultural Association
2007 Los Angeles


GARNIK GALSTIAN, an Armenian poet, has been writing since his childhood days in Yerevan, Armenia. Upon graduation from the Yerevan State Univesity, Galstian has published many articles and essays on Armenian Literature of the 20th century while working at the Institute of Literature of the Armenian Academy of Sciences. His works have been published in numerous newspapers and magazines in Armenia and in the United States. Ever since his move to Los Angeles in 1979, he has taught at Armenian schools and at American Armenian International College of La Verne. His works include a study of Barouyr Sevag's literature, a collection of poems, "Jhamatrutiun Ashkharhi Het," as well as a textbook on the Armenian language.

Wednesday, May 06, 2009

David Norian: At Dinner

When it comes to another meal
So frequently
I’ve been alone.
Slice shop or Tin’s House
and I’ll go in late.

Still there’s a certain allure to it all
and as the food heats he sweeps.
“I’ll surely be the last.”

Tuesday, May 05, 2009

ԻԳՆԱ ՍԱՐԸԱՍԼԱՆ: ԱՓՕԼԼՕ - 14

Լուսնի ծիրին մէջ մտաւ
Դարձաւ ու դարձաւ խելայեղ
Շուրջպար բռնեց - դարպասեց
Սուրաց քառասմբակ - նուաճեց
Եւ իջաւ լուսնի կոյս հողը համբուրեց

Յետոյ յագեցած - քաշողութենէն ազատած
Շոյելու համար մորթը ուրիշ աշխարհներու
Նետուելու համար գիրկը տարբեր անջրպետներու
Անտէր լքեց - անճար թողուց - անդարձ հեռացաւ
Լուսնի ծիրէն ելաւ - փրկուեցաւ

Քու ծիրիդ
Քու ծիրիդ մէջ եթէ մտնէր Լօ
Չէր ազատեր Ափօլլօ


14. 2. 1973

Monday, May 04, 2009

Sdepan Keshishian: AyA

I am sanding down the jagged contour of my ankle
Which the architect neglected or could not reach.

No one could possibly underestimate the steadfast;
The irrepressibility of nature in the act. carved out

As She shines her finger down, each morning
From the top of the Mountain where, gaining speed

All particles of life stumble among and upon one another,
Crumble from her will and, collect in the fertile valley.

With a sheared foot in a westward pose, detached
I shift to the other, contemplating in Lost tongues;

"Perhaps", I say, "it is the inevitability of conditioning."

I hear the steady stream of the morning highway
beneath the current.


Boston, 2008.

Sunday, May 03, 2009

Գառնիկ Գալստեան։ Մեր հանդիպած ծառուղում

Click hear for the audio clip Our meeting place read by Lola Koundakjian.


Նորից գարուն է եկել
Մեր հանդիպած ծառուղում.
Վարդը սիրուց բռնկել,
Շուշանը ձիւն է մաղում։

Բալենին հարս է կրկին։
Հարբած բախտով իր պայծառ.
Աչքը նրա ծաղկունքին՝
Կողքին մեռնում է մի ծառ…

Օդում երգն է կարկաչում
Թռչունների սիրավառ.
Ձագը կորցրած մի թռչուն
Թփում ճչում է շուար…

Բոյրի, թոյրի խելայեղ
Տօ՜ն է շուրջս, անտառում.
Ձորակի մէջ, ինչ-որ տեղ
Ծածուկ լալիս է առուն…

2004

Saturday, May 02, 2009

David Norian: An Easy Life

Thoughts about how long my heart
and all those other parts
will work/play
are easily put aside
for eating
and clinchers like the fact that I have no control
and that it’s really not my decision.

Friday, May 01, 2009

Դանիէլ Վարուժան։ Մայիս Մէկ

Քընարս այսօր, կըտըրտելով լարերն իր,
Ձե՜զ կը կանչէ Արևելքէն Արևմուտք,
Ո՛վ դուք
Հացի՛ զոհեր, որ ունիք միշտ արևու
Պասուք:

Այս առաւօտ` գըտա հասակըս թաղուած
Հեղեղին մէջ շուրջըս ծաղկած վարդերուն.
Եւ կանգուն`
Խմեցի ավիշն հողին, երգերը բոլոր
Բույներուն:

Ինծի՛ եկէք, ես կախարդն եմ Մայիսին. --
Ձեր քըրտինքը ես կ’ընեմ գոհար ցօղն անգին
Վարդին.
Կը հեղում ձեր ոսկորներուն մէջ ցամքած`
Արփին:

Ինծի՛ եկէք գործատունէն` ուր երկար
Շաղուեցիք դուք մեր Աշխարհին ցեցակեր
Նո՛ր հիմեր.
Փուռէն` որ ձեր գըլխուն, սըրտին վրայ` մոխիր
Է ցաներ:

Ինծի՛ եկէք նաւարանէն` ուր կռեցիք
Նաւեր, վաղուան ձեր դագաղները պողպատ։
Ելէ՛ք արդ
Աղիքներէն հողին, ճահճին արգանդէն,
Դա՜շտն ու ա՜րտ:

Ինծի՛, ինծի՛ եկէք այս օր բոլորնիդ.
Սիրտս ա՜յնքան բոց ունի, հոգիս` ա՜յնքան լոյս`
Որ ձեր խիւս
Ցեխերէն իսկ կը շաղուեմ նո՛ր Մարդկութիւն
Եւ նո՛ր Յոյս:

Հերի՛ք հիւծաք նըկուղներուն մէջ խոնաւ,
Եւ ունեցաք միշտ կարոտ, նման խըլուրդի,
Օդի,
Եւ ժանգի պէս երկաթներուն փարեցաք,
Նօթի՜:

Թող ձեր մուրճն ա՛լ չըկայծակէ սալին վրայ.
Մըխուած մընան թող ատամները սղոցին`
Հեցին.
Կոճղին խըրուած` թող խէժերէն ժանգոտի
Կացինն:

Ի՛նչ փոյթ թէ որբ մընայ շարժիչ մեքենան,
Եւ գործատան մէջ ճիւաղներ սողան լուռ.
Ի՛նչ փոյթ ո՛ւր
Դառնայ ճախրակն, ու խորտակուին լոյծ փոկերն
Ընդհանուր:

Դե՛հ քրրտնաբոյր ձեր շապիկներն հանեցէք.
Թող ճենճոտած ձեր գըտակները նետուին
Հնոցին.
Գլուխնիդ այսօր պիտի սուզիմ արևուն
Բոցին:

Ինծի՛ եկէք, եկէք ինծի՛, Եղբայրնե՛ր,
Ձեր ամենուդ այսօր տօնն է Մայիսի,
Վասըն զի
Հողն ըստեղծիչ, ձեր ըստեղծիչ արեան լոկ
Կը խօսի:

Զեփիւռն ահա,՛-- ո՛վ տառապեալ հոգիներ,
Ձեր կուրծքերուն բացէ՛ք վէրքերն` իր անգին
Խունկին.
Աղբիւրն ահա՛, թո՛ղ գըլուխնիդ իր լոյսին
Հակին:

Դեղձին ահա՛, ծաղիկներն իր կ’անձրևէ
Ձեր կոշկոճուած ձեռքերուն վրա արիւնոտ.
Եւ կարօտ
Կը զգայ մայրին` որ գըրկէք զինք թևերով`
Վիրոտ:

Ահա Արե՜ւն, Արե՜ւն ահա. լոկ ձեզի՛
Այս օր կ’նայի. կը համբուրէ միայն ձե՛ր
Ճակատներ.
Ան` բոլոր միւս ճակատներուն վրայ իշխող
Է թըքեր:

Ձե՛րն են դաշտեր, ձե՛րն է Քաղաքն, որուն լուռ
Փողոցներէն պէտք է անցնի լոկ այս օր
Ձե՛ր թափօր,
Դրօշներ ծըփան, ծաղկին յոյսեր, և գոռայ
Շեփոր:

Հանգի՜ստ երգեն թող ձեզ բոլոր արծիւներ.
Հանգի՜ստ երգէ քընարս, որուն, ձեզ համար,
Իբրեւ լար,
Ես արծիւի տըւի այս օր աղիքներ՝
Որ գոռար։

Թող ձեր շեմերը ողողուին վարդերով։
Երբ գայ լուսինն ու իր բիբերը բոցէ
Յածէ՝
Բալասանո՜վ թող այս գիշեր ձեր դուռներն
Օծէ…։

Դանիէլ Վարուժան

Thursday, April 30, 2009

Սեպուհ Պաղտոյեան։Հայուն Երազը

Բոլոր ազգերու երազներն են շատ,
Ոմանք կեանք կ՛առնեն, ոմանք կը մնան,
Իսկ դեռ շատերը կը մնան կիսատ՝
Նոր երազներու ճամբայ կը բանան։

Անքուն հայ ազգի ծլած երազներն
Ալ կասկած չունին թէ գոյն կը հագնին,
Թէ կը տերեւնան իրենց մերկ ճիւղերն,
Թէ պտուղ կու տան որքան ալ յոգնին։

Ապրիլ ամիսը սխալ ընտրեցին
Հայ ժողովուրդի լոյսը մարելու,
Ի զուր փորձեցին, ելքեր փնտռեցին՝
Իրենց երազին կեանք շնորհելու։

Անոնք չիմացան թէ Ապրիլի պէս,
Հայ ազգը անվերջ ապրիլ կը տենչար.
Այդ Ապրիլով իսկ սկիզբ մը որպէս
Անվերջ կը ճզմենք երազները չար։

Ու ահա կ՛ապրինք, կ՛երազենք նորէն,
Թէեւ հայուն անքուն է ներկան.
Բայց թէ միանանք հայկականօրէն,
Կը հզօրանանք. «Հրայրք» է վկան։



Սեպուհ Պաղտոյեան, Հրայրք Շաբաթաթերթ, Վիէննա, Ապրիլ

David Norian: Device

There must be a million people out there
more than that.
So make it worthwhile.
Use it well.

I had that machine “device”
for the same reason as you.
Same as everybody.
But I’m not in that business anymore
no way.

Yes it’s all there and more, I’m repeating.
It’s just a little more.
It takes a little more than what I had.

And I’m repeating.

I had energy.
Everybody doin’ it with that energy.




David Norian is a writer based in the New York area. He graduated from the University of California, where he studied with Thom Gunn and Gary Soto, and later under Agha Shahid Ali. Of his poems, Gunn said "[Norian] deals with the succinct, the observation that stops early, perhaps even at times with the unsaid. His work is all his own invention.”

Quote for the month of April

Ու պօէտներ որ չեն պղծել
Իրենց շուրթերն անէծքով,
Պիտի գովեն քո նոր կեանքը
Նոր երգերով , նոր խօսքով։

Յ. Թումանեան

Nora Armani: Mege Chanel-ov, muyse avelov

(One clad in Chanel, the other holds a broom)

She sweeps the street of our Homeland
Whistles to keep stray dogs away.
She’s old, she’s rugged, she smiles a lot.
As though lacking worries herself,
With her warm smile took yours away.

How does she feed? Where does she live?
And you with your pearls, clad in Chanel
Did you even see her?
Did you look well?
© copyright: Nora Armani 2007

William Michaelian: Keeper of the Bones

The old man told me
he himself had died
a long, long time ago.

He pointed to a distant plain,
a tide of earth that once
bled mountains of their loam.

The harvest there is rich,
he said, it never ends,
the fingers, limbs, and skulls.

In the sun beside his hut,
an ancient cart trembled
beneath a village of bones,

A genocide of sightless eyes
that sang the wind
proud and low and long,

An insane congregation
borne by wooden wheels,
a cemetery without a home.

From out across the plain,
the old man touched
my fleshless, bleached-white arm.

From out across the plain,
I too became
a keeper of the bones.

October 8, 2005

From Songs and Letters, reprinted with the author’s permission.

Helene Pilibosian: HISTORY'S TWISTS

1
Spirit climbs
where rhymes chime bold.
The bells of diction.
The rills of sound.
The goddess Anahit grew
in pagan beauty bounds.
With a gold bracelet
and an Armenian coin,
I dreamed reams of time
and climbed the Roman fence
like the adventurous vine
to the ancient Antioch yard.
A rooster crowed on an ancient day
near a mountain that sang praise
in the minor key.
It was the Asian symphony
with soldiers rollicking
in their nights of Bacchus.

The walls of empire were strong
but as legions went along they cracked.
Bits of mosaic that had tiled the floors
of the baths became artifacts.
Armenians grew the grapes
as that throne rose,
rams locking horns in habitual battle.
Armenians were lost,
but hung onto some Roman whims
like designs of rams and peacocks
in their embroidery,
like the rooster on the mountain
and the handsome profiles
of Roman men and women.

2
Armenians commanded
kings and property.
There were dynasties,
one after another, that entered
into the total mentality.
Give me a primer or a tale,
that of Tigran ruling for unity of states,
that of Queen Satenig with silk and gold thread.
Royalty in the clothes is also in the head.
It was then dead after the cymbal clash
lost its willing dash.
Impotent candles roamed the palaces.
Manuscripts found their thrones.
Puffs of incense rose.
Give me a primer showing
soldier Vartan freeing the cross
from the Persian deity.
Then there was Byzantine fealty.
Celebrations breed celebrations.
Celebrations seed us.

3
The Euphrates was near with ideas,
its belly having been swollen
with domination for so long it burst.
Centuries were the sanctuary
from which even the Church
took its inspiration in songs of the mass
that oozed a sweet sadness.
The Turkish sword or empire.
The Soviet Union hammer.
Yet landscapes were still
on perpetual loan for art.
Presidents adjusted the manners
of kings and czars.
The soothing hand of banners
was on their brows.

My heritage was born
out of the ice of these rivers
as God washed time with fine soap
and made it leather boots
for stepping in mud
and climbing through snow.
The tryst of the old
rhymes with people who were cold.
The beat of the new
rhymes with what to do.

The immortal grapevine
bears the leaves that wrap our lives,
the taste of tradition
preparing grapes for wine,
the fame of Armenian cognac
and of recovery in time.

From the book History's Twists: The Armenians by Helene Pilibosian, copyright 2007, honorable mention from Writer's Digest Book Awards.







Helene Pilibosian was born in Boston, MA, and lives in Watertown, MA. She attended Harvard University from which she received a degree in the humanities. After working as an editor at The Armenian Mirror-Spectator, she now heads Ohan Press, a private bilingual micropress.
Her poems have appeared in such magazines as The Hampden-Sydney Poetry Review, Louisiana Literature, The Hollins Critic, North American Review, Seattle Review, Ellipsis and Weber: The Contemporary West and in many anthologies. She has published the books Carvings from an Heirloom: Oral History Poems, At Quarter Past Reality: New and Selected Poems and History’s Twists: The Armenians. Her early work has been cited in the Greenwood Encyclopedia of Multiethnic American Literature.

[HELENE PILIBOSIAN's latest book, History's Twists, won honorable mention in the Writer's Digest 16th Annual International Poetry Competition. - LK]

Mark Gavoor: Anniversary Message


In Honor of the Armenian Poetry Project
& it's Founder Lola Koundakjian


Armenians always hear the voices
Echoing from the past
The long gone past, the recent past
The voices of what once were
And live still in the hearts of readers
Of both west 'irs' or east 'oums'
Uz'old words only heard in church
Or even our new native tongues

We hear the echoes of the past
Reflected in the mirror you hold
Speaking the past into bits and bytes
Echoing across the internet globe
Podcast into the Armenian ears
Shushan in Tehran
In Boston, Melbourne, Paris
Garnig in Gumri
In Vienna, Sao Paolo too
We see the white cap of our mountain
Drink from the untainted springs
Laugh in villages that are... no more

Medrik Minnassian: SOME TIMES

Some times in life you want to give up.
Some times in life you want to run away
And escape the scene.

Some times you are tired of loving an unreachable love.

Some times you want to break free
But you are too weak to flee.

Some times you want to say something
But the words just don't come..

Some times you want to know all the answers
But you never ask the questions.

Some times you look back and regret
Some times just before the end you tend to begin.

And some times, some where you look back
And see there were some times
Where you could have stopped but didn’t.

Shmavon Azatyan: OLD VOICES

As the last fragments of the Second Republic
were torn down and weathered away,
we were searching for a new homeland.
We spoke of great gains,
but gained losses that became
mischievously central
to the life in the Third Republic.


The men of the 90s swept the past away
in a handful of years,
but its foundations lay deep
and immovable as a bunker,
which could never be destroyed
because of its strength that came from
excelling for our state, our school, our group…
The new rhetoric to be the best, first, greatest,
to get the best job, to make as much money
and to achieve as many lovers as possible
collided against the iron walls of
the Soviet Republic and crashed down.


Now the ghosts of the old era wander
across the country, and the voices of a lost,
thriving culture groan regrets for the old
state of affairs that vanished,
disgraced and rotten,
and was forcibly replaced by a fragile network
of colossal individuals
and their rambling ideologies.
Yet the old has been living in our memories,
like an ember that resists dying
by burning away in the power-saving mode.

Diana Der-Hovanessian: The Political Poem

The political poem
is not a geography lesson,
moan of protest, rant, nor
shout heard only once.
It is an echo, echoing forever
It began with man’s first breath
as he struggled to inhale and
exhale by himself.
The political poem is a fact
of life because man is
a political animal by breeding
by being given the power to think.
The beating heart is
the first poem. Poetry and
politics are the auricle and ventricle
chambers of the heart.
The poem starts and stops there
but must address the head
because it is not an end in itself..
It is more than a song of love.
praise of life, mourning of loss.
It calls for change. It insists
on restorations. It affirms dignity.
Although it comes in disguises
both beautiful or sweaty
it needs no invitation, nor
justification. It starts with
the recognition of injustice.
That is the irritation on which
layer after layer of light must be
coated until the political poem
is a vessel of light, catching light,
shedding light.

All this is to explain why the sun
is so hot in Turkey. It is reflected
back in so many grains of
irritant, the dust of so many unburied
Armenian poets, so many poems.
This dust, these grains which winds
blow, blow into the eyes of all the living.


This poem has previously appeared in RAFT.

Third Anniversary Celebration






Outside the Cornelia Street Cafe (Photo by Lola Koundakjian)








Nancy Agabian, the host of GARTAL (Photo by Lola Koundakjian)








Nishan Akgulian (photo by Doug Davidian)









Kevork Kalayjian (photo by Doug Davidian)










Nora Armani (photo by Doug Davidian)


















Lola Koundakjian (photo by Doug Davidian)






Notes read at the third anniversary celebration of the Armenian Poetry Project
March 25, 2009, Cornelia Street Café, New York City.
__________________

Did you read the one about the Astoria Fishermen Poets ? How about teenagers competing for $30,000 in prizes at a poetry slam, or how the Internet 'is causing poetry boom' ? These NY Times and Daily Telegraph articles published in the past two months are a few examples of an exciting trend.

I began the Armenian Poetry Project in an effort to investigate a new technology called RSS feeds. This stands for Really Simple Syndication, a tool used to publish frequently updated works. If you've received daily updates from the New York Times on your Blackberry, you're familiar with this resource.

I began adding a few poems to the website, then audio feeds and statistics counters and immediately noticed that the web-based reading services were finding the APP site, indexing it and allowing visitors to find the entries via google.

As we approach the 3rd anniversary of the Project -- the 1st post appeared late April 2006 -- the site has attracted about 80,000 visitors from over 100 countries. In the past few months, the word has spread and the site receives an average of 200 visitors per day.

APP currently holds close to 1000 entries, mostly poems, some quotes, biographies, a few GARTAL and book announcements, and last but not least audio clips on iTunes. This and the RSS feeds are what differentiate the Armenian Poetry Project from other Armenian poetry sites, and there are some good ones out there.

Tonight I'd like to read a selection of Armenian poems by authors whom you have most likely never heard of. Part "Dead Armenian Poetry Society", part APP, these authors represent the different corners of the Armenian Diaspora. They write about their earthly pleasures, their losses and the expatriate life, family, visits to the homeland, and the Genocide.

I want to thank Nancy Agabian for inviting me once again to Cornelia Street Café to celebrate this anniversary with you. You've been a great audience. If you'd like to learn more about the Armenian Poetry Project, contact me at ArmenianPoetryProject[at]gmail.com. If you'd like to help, here are a few suggestions:

We need Armenian books to be written, published and read.
Authors, poets and readers need updated anthologies.
Like musicians and actors, we need a stage.
We need this great program, GARTAL; we need Armenian bookstores, Lory Bedikian's chronicle entitled "Poetry Matters", the Montreal based Horizon's monthly literary supplement, the Armenian Weekly's poetry pages.
We need Mkhitarist monks, Armenologists and their research.
We need professors to teach Armenian literature at high school and university level.
We need literary circles, Dead Armenian Poetry societies and arts funding.

We need, I need, a great audience such as the one this evening.

Thank you!


Lola Koundakjian
Curator and Producer

Wednesday, April 29, 2009

Sdepan Keshishian: Feast of Sweat

speak, now, on the fundamentals of civil policy
as the withered banzai gasps of plastic.

the retractable awning of reform,
as in a penal code abolishing the mouth with

which to read, worn, of wind and rain,
the sky-blue muslin crawling across

the shifting desert, retracing–as children
in aimless perpetuity. The beating sun,

bleaching, what remaining essence.

Boston, 2009.

Tuesday, April 28, 2009

David Norian: The Listening

I was in the day late
got into it late.
But at my time sitting
the opera came.
I on the john hearing opera
from next door
for the first time.

Perhaps in his chair lights off
maybe wearing a blue shirt.
But really, out the window
the paint on their house told me very little of them.
As did the minor way their house met the street.

Monday, April 27, 2009

Սագօ Արեան: ԽԱՌՆ ՔԵՐԹՈՒԱԾ

Հոգիս թեթեւ թռչուն է կապոյտ
Որ չունի վերացական իմաստ
Ոչ ալ կը սպասէ վերագրումներու
Կը մտնէ ամէն տեղ
Ամէն պատշգամբ ու ամէն դուռ...
Ուր մնաց մեր հին տան նեղ պատշգամբը,
Ինչ երազներ պահած եմ անոր նախշուած քարերուն ծայրերուն։

Հին դուռը եւ հին հոգին
Հոգին չի հիննար սակայն,
Կը տխրի մեծ լռութիւններուն դիմաց
Ու մեծ ալիքներուն դիմաց կը նայի վերացական աչքերով
Բայց չուրանար իր իսկութիւնը...
Նոյնիսկ թէ արագօրէն անցնի ամէն ինչ...
Կրնայ պատահիլ որ անցնին բառերը
Բուրգերը կրնան իյնալ ո՜վ գիտէ
Կրնան աշխարհները մղկտալ ցաւին առջեւ
Եւ մեծ պատերազմներուն.
Որ շարան— շարան դիակներ կը ‘ոխադրեն.
Մեր աչքերուն մէջ միայն մահ տեղաւորեցիք
Միայն ուժգին պայթումներ եւ ատելութիւն.
Բա՛ցէք բոլոր ճանապարհները,
Բոլոր անցքերը բա՛ցէք...
Մեր մարմինը ֆետայի—զսպանակ դարձուցիք
Ո՞ւր են պայթումները,
Հէյ դուք որ նոր աշխարհը կը ‘առաբանէք,
Նաւթ ու գինի կը հրամցնէք մեզի ...
Մինչ բանտի ճաղերը կը դառնան ստուար
Վէրքը կը խլրտայ,
Ամրան տաք աւազին վրայ
Արիւնը կեռայ,
Դուք նոր աշխարհի տէրէր,
Կը պատմէք տէրորի մասին
Կ՚ահաբերկէք,
Կը ‘շրէք բոլոր կամուրջներուն պարանները
Կ՚ուզէք խեղթել ձայնը մեր ...


.....



Երգը կը յուշէ սրինգին մասին,
Երգը կը խօսի յաւիտենութեան մասին,
Երգը կը ‘նտռէ ալիքներուն ‘ր’ուրը...
.....

Ես պիտ լուամ տխրութեանս
Ամեհի տարածութիւնները աղաջրով...
Ըլլար ձոր մը հեռուն...
Ու հոն թաղէի կասկածներս.
—Գիտես կ՚ըսէ ձայնը գիտես գանկերու ձորը
Ուրկէ պիտի բարձրանայիր.
Դուն եւ բանաստեղծ եղբայրդ
Դէպի գագաթը լուսաւոր Քեսրուանի
Հոն քարերն անգամ աղօթք կը հոտին...
Խնդիրդ մէկ է...
Աղօթելու եւ գրելու անկարելիութիւնները կը խոցեն քեզ...
Ու դուն ինկած ես գետին...
Մտած ես մանրուքներու— մանրուքներու նեղ ‘ողոցը։
Ուր նստելով ցեխին
Առաւելի ու նուազի զարմանալի պատմութիւններու
Ականջ կուտաս։
Կը հաշուես սխալներդ ճիշդերուդ դիմաց
Կը նայիս թէ քանի բայ ի զուր արձակած են քու մասիդ։
Ինչ կարեւոր, որ ամէն դարձէ ետք կամ վերադարձէ
Պիտի հաշուես ճմռթկուած բայերդ...
Այս տամուկ ու աղմկոտ թատրոնին մէջ,
Ուր մարդիկ ելած են ականջիդ ըսելու,
Որ ոչինչ, կեանքը նարտի խաղալու պէս բան է ...

Ամէն դարձ վերադարձ է,
Վերադարձ է աւազներուդ ու քարերուն ու կայմիդ
Թող ոչ ոք խօսի քու անունովդ,
Որովհետեւ լոյսի պատմութիւնները պիտի մնան
Ժամանակի պահարանին մէջ միայն...
Ու այդ պահարանը պիտի բացուի միայն մէկ անգամ։

.....

Ամէն դարձ վերադարձ է,
Վերադարձ է մակոյկիդ
Որ գիրի նաւակներով պիտի տանի քեզ ապահով ա’եր։
....
Երկու շուարած կիսադէմքեր
Կը հալածեն մարտնչող Ոգիս.
Կը նային, իրարու բաներ կ՚ըսեն, կը ‘ս’սան...
Կը հաւատամ որ պէտք է շարունակեմ գործս.
Կարիկ Պասամճեանի ոգին կը թեւածէ գլխաւերեւս։
Ու ինչ բախտաւոր,ոսկեծիր օղակ մը կը վառի հիմա։

Աչքերս կարօտ են բանաստեղծութեան կարօտին,
Գինին ու բառը կուզեն հաշտուիլ իմ համար,
Միեւնոյնն է գարունը կը պարզէ իր թեւերը.
Խառն են օրերը,
Խառն է ամէն ինչ,
Խառն եմ եւ ես.
Խառն է քերթուածս.
Սեղանս, կամքս, գրպանս
Օդս ու արեւս,
Եւ սպասումներս են խառն.
Խառն եմ ես,
Խառն եմ ու ջղային,
Կապոյտ են երակներս...
Անոնց մէջ մելան ցանեցի...


Խառն եմ ես։

Սագօ Արեան