Սագօ Արեան: ԹԱՓՈՒՐ ՊԱՐՏԷԶ
Սուրճին հոտը,
Եւ Ֆէյրուզին բարալիկ ձայնին
Արձագանքները կը մտնեն ռունգերէս
Ձեւափոխելու համար կործանումդ եւ որոնումներդ
Ստայօդ:
Նստած եմ քաղաքի պորտին,
Բայց ոչ մի քաղաք,
Ոչ մի պատկանում
Ոչ մի..
Օրը կը կիսուի,
Եւ սուրճի բաժակը ձեռքիս
Կը վառեմ երազներս մայթերուն վրայ,
Նայելով կը նայիմ անոնց դէմքերուն
Բանաստեղծութիւնը պիտի որ փրկէ
Ժամանակս Կորուստի
Ու ելլէ վեր պատուհանէն...
Հազարաւոր դէմքեր կը զառնուին աչքերուս
Եգիպտացի պահակը սեւ թէյ կը վայելէ,
Ես եմ հոս թաղին տէրը կ'ըսէ....
Երեսուն երկու աստիճան է շոգը,
Երեսուն երկու Ըմ Քալթում կը ժպտան դէմքին վրայ,
Այն ալ սեւ Բէրսոլ ակնոցներ դրած:
Զանազան թերթեր կը մնան ցուցափեղին,
Լոսէն եկած երկու Պըրկընսթոք հագած հայեր կը
Խօսին իրենց ապագայի ծրագիրներուն մասին:
Փորշ մը կը սուրայ.
Պատուհաններս կը մաքրեն,
Դէմքս կը սրբեն անէծքներէն,
Երազներս կը դնեն պահարաններու մէջ
Կը ծալլեն զիս
Կ'երկարեն մարմինս գլխաւոր ընդուրանին մէջ.
Կը խօսին իմ բառերով
Կը նիհարանան իմ բառերով
Կը ծնրադրեն իմ բառերով
Մարմինս թեւանցուկ կը տարուի այլ տեղ
Բայց ես կը կառչիմ բանաստեղծութեան փրկիչին
Որ չի լքեր անունս .....
Մեղքէ- մեղք կը հագուիմ նոր շորեր
Ակռաներս կը մաքրեմ,
Ու բերանս կ'օծեմ նոր աղօթքներով
Որ հաւատամքը չկորչի:
Նապաստակները երազ չունին այսօր,
Կինս կը բաւէ այս բոլորին համար.
Ձեր պատերազմին կը մղեմ զաւակներս,
Եթէ բառերս ծամէք
Եւ հալէպէն բերուած ծոթրին խառնէք
Պիտի ստանաք նոր ցաւին իմաստը...
Ապերախտ բանաստեղծութիւնը սակայն պի՞տի
Երկարէ իր մագիլները ճանկելու զիս:
Ես մեռեալներուն համար չեմ գրեր
Չեմ գրեր անոնց համար որոնք ճանապարհը կէս
Թողուցին ու հեռացան ընդհանրապէս:
Ես կը խորշիմ լոյսերէն,
Բայց կը սիրեմ նստիլ այդտեղգաֆէին ծայրը
Լսելու ձայները բոլոր:
Հայրենիքս կը կոչուի Պուրճ համուտ,
Հոն հազիւ մէկ ու կէս բանաստեղծ կ'ապրի:
Այս բոլորը կարմիր կամուրջէն առաջ:
Ուր միտքեր եւ գաղափարներ կը զառնուին
իրարու...
Եւ Էքսփրէսո սուրճին հետ կաթիլ կաթիլ
Կ'իյնան Սանթէք հարիւր սէսէանոց բլասթիքէ
բաժակներուն մէջ.
Որոնց գինը պայմանագրային չէ
Նման այս բանաստեղծութեան որ ղրուշ շահելու
քաջութիւնը չունի այսօր.
Գուցէ յետ մահու:
Չունի կամքը ճամբորդելու
Գուցէ յետ մահու:
Չունի կամքը լինելութեան .....
Բանաստեղծութիւնը,
Խօլ մրրիկներուն կը խառնէ զիս
Մինչեւ ե՞րբ պիտի խառնէ զիս .....
Հայրենիքս է Պուրճ Համուտը,
Հոն մէկ ու կէս քերթողներ հազիւ կ'ապրին .
Մէկը որ չի լսեր ձայնս,
Կամ կոյր կը ձեւանայ
Եսկը բռնանամ ստեղնաշարին
Որ խօսի իմ լեզուովս,
Լեզուս չունի հռչակագիր,
Լեզուս չունի փառատօն,
Լեզուս չունի նահատակուելու կարողութիւն
Շքերդ, յուշատօն կամ դաշտահանդէս...
Լեզոււս այս քաղաքի մայթերէն կ'առնէ իր սնունդը, Յաւիտենական սէրը բաշխելով
Եւ աղօթելով ձմրան յղի ամպերուն որ ցորենի հասկերը մաքրեն փոշիէն.
Սեպտեմբեր է,
Քաղոց ժամանակ...
Մարդիկ հունձքի հաւատքը իրենց աչքերուն
Կը շտապեն հողի կարօտին.
Կարօտը որուն բոյրը ես գիտեմ...
Երբ անձրեւի կաթիլները կ'իյնան աւազին
Եւ խնձորեսքի յիշատակի դամբարաններուն վրայ՝
Արարատ Թրվանցը օղիի շիշը կը պարպէ
Աղօթքի փոխարէն .....
......
Հիմա,
Այս ապերախտ սուրճի բաժակին քրտինքի կաթիլները,
Պիտի աղարտեն յիշատակը մեծ պոռթկումներուն
Պոռթկումներ որ իմս են,
Պոռթկումներ որ փոխանցուած են սաղմիդ,
Ընկերներուս հեռանալէն ի վեր,
Ու ես անընկեր,
Մշակած եմ նոր որթատունկը արգանդիդ մէջ,
Ուր ծալլապատիկ ծլարձակուած են աչքերս
Նայելով դէպի վեր...
Ու խնդալու Թոմ Էնտ Ճէրիիի նոյն ճակատագրային կռիւներու վրայ...
Խնդալու առաքինութիւնը ահա ես փոխանցած եմ ապագայի երթին.
Ու ինչ հոգ եթէ երազներս չեն աճիր ու կը մնան գաճաճ,
Ու ինչ փոյթ որ ես յաճախ պատերուն նայելով կը ծակեմ երեւակայութեանս երկինքը
Կը խօսիմ գրաբարեայ մածունը բերանիս
Կը խօսիմ յանուն գրաբարեայ աղօթքին
Կը խօսիմ յանուն գրաբարեայ անհաւատութեանս
Եւ հաւատամքիս ...
Ես լռութեան մէջ կը սեղմեմ ձեր ձեռքը,
Որպէսզի բռնէք անոր Կարմիր թելը եւ հաւատաք բառին:
....
Լեզուս իմ հայրենիքս.
Ինչքան ուշանան անոր տօները,
Ինչ փոյթ այս ղարիպութիւը
Ինչ փոյթ այս առանձնական ժամանակները,
Երբ տեղ մը անպայման լեզուս պիտի բնակի ձեր մէջ....
Լեզուս հայրենիքս է:
Ամէն որբ ու մինակ օրերուս ,
Լեզուս Էտվիլ է, թթի օղի,
Եթէ ուզէք Րաբիտուս որ մօրս արիւնը կը վերածէ ջուրի.
Քալելու համար, Մաքառելու համար
Այս թափուր Պարտէզին մէջ,
Այս Սփիւռքին,
Լեզուս....
Սագօ Արեան
No comments:
Post a Comment