Սագօ Արեան: ԱՆԻԾԵՄ ՎԱՐԺԱՊԵՏ ԴԱՌՆԱՍ

Բարեկամիս նամակը կը կարդամ.
Չինական կերակուրներ կը պատրաստեն իր մօտ։
Հեռու Փէքինի մէջ
Իմ կամ Մհեր Արշակեանի երգերը չկան.
Հոն մարդիկ բանաստեղծութիւն չեն կարդար — կը թուի ինծի։
Կը թուի նաեւ որ մարդիկ կ՚ապրին մեծ քաղաքին մէջ
Առանց մշակոյթի։
Կը թուի նաեւ որ օգոստոսեան տապին,
Պատշգամբէն սպիտակ պրոթէլով, երկնքի աստղերը հաշուելու ելած՝
Այդ անտուն Չեխովը
Որ Պէպօ Սիմոնեանի տան դրացին է,
Եւ որ բանաստեղծութիւն չի կարդար ընդհանրապէս,
Աւելի հանգիստ կը մտնէ քուն։
Քան ես կամ ուրիշ մը,
Որ համահայկական երազներ կը սղագրէ օրագրին մէջ,
Եւ կ՚աղօթէ աստուած պապային,
—Հաճիս աստուած պապա,
Թիւ 106 յօդուածը ընդունի սա Ամերիկան
Եւ հայերը սաղին...։

Բարեկամիս նամակը կը կարդամ
Ու յաջորդ օր,
Ձեռքս կ՚երկարեմ պատուհանէն, օրուան թերթը գնելու
Պիտի կարդամ բանաստեղծութեան մահուան լուրը,
Եւ վերաքաղ ընեմ...
Կային բարեկամներ հիմա չկան,
Կային ընկերներ հիմա չկան։
Կը բողոքէ Մհեր Արշակեան,
Որ գրելու անկարողութեան առջեւ է նորէն,
Ուրեմն պիտի կարդայ շատ,
Ուրեմն պիտի չստէ,
Ուրեմն պիտի չխափէ որ,
Բանաստեղծութեան աղաւնին
Ողնածուծին մէջ մտնելով
Արիւն դառնայ...
Արիւն դառնայ ու գրէ
Գրէ երազներուն մասին...։


Հոկտեմբեր է գիտես,
Հոկտեմբերը չեմ սիրեր,
Անընդհատ Վազգէնի ժպիտի կը հալածէ զիս...
Բանաստեղծութիւն չի կարդար
Չեխովեան անտունը
Եւ գիշերը բիժամայով,
Անկիւնի Ճիրոյէն,
Երկու տուփ Մարլպորո լայթ առնելու ի խնդիր
—որ 106 յօդուածին համազօր որոշում է—
Սանկ յեղափոխական հին երգ մը կը սուլէ ...
Զահրատ— մահրատ չեմ գիտեր կ՚ըսէ
Զահրատի գիրքը բաղնիքը ձգեր եմ,
Երբ փորս ցաւի կը բանամ անոր էջերը
Մեռեալ բանաստեղծութիւնն ինչ ընեմ
Ես մեռելներուն հետ գործ չունիմ կ՚ըսէ...
..............................
Ուրիշ ընկեր մը Փարիզէն կը խնդրէ.
—Բարեկամս դուն հեռուն մի նայիր,
Քու մէջ նայիր կը խրատէ...
Գրպանումս փող շատ է այսօր,
Երթամ համրա
Ծօ սանկ հին ընկերներուս հետքով ապրիմ քիչ մը,
Սարքուն Պուլոսը մեռեր է արդէն,
Մօտքան փակեր են արդէն
Ամէն մարդ, դդում կտրած,
Առաւօտեան ժամը եօթին,
Առանց աղօթքի ինչպէս եւ միշտ,
Յօրանջելով երկաաաաաա՜՜՜՜՜՜՜՜ր ուղիներուն վրայ,
Կ՚որոնէ իր ճակատագիրը։

Ես դժգոհ չեմ,
փողկապ կապողներուն հետ գործ չունիմ այլեւս...
Եարի փոխան զէնք ալ գրկողներէն չեմ ...
Ըսեմ, թիւ 106- ն ալ կը սպառի անպայման...
Ինչ էր անունը, Հիլտա Չոպոեան էր ինչ էր,
Ամէն օր կը զանգէ ինծի,
Ըսելու համար որ նայիր քու պապերդ ....
Լաւ Յետոյ ի՞նչ...
Հիլտա Չոպոեաններու քլոնները
Պաշարած են զիս ..
Ամէն օր, ամէն ժամ դաս կուտան
Հայերէն ապրելու ...
Թուրքը նոյն թուրքն է— ճանըմ— պիտ յառաջէր Պարոն Միքայէլեանը,
Սանկ աղուոր ապտակ մը նետէր երեսիս։
Սիրելի Պարոն Միքայէլեան,
Եթէ թուրքը նոյն թուրքն է
Հայն ալ նոյն Հայն է։
Գիշերով իր փորին ետեւէն վազող
Կնիկ—մնիկ ճամբան նետող,
Զաւակներէն հաշիշի վաճառական սարքող...
Քիչ մը փորիկով
Սանկ տաբատը մինչեւ կուրծքը քաշած,
Սրիկայ հայն է
Աչքը դրացիին նոր օդոյին
Մէկ ձեռքով քիթը կը խառնէ
Միւսով ուրիշին կեանքը....

....
.....
......

Մերձաւորս յիշեր է զիս,
Նամակը Փէքինէն նոր ստացայ,
Արեւի կաթիլներ ինկան
Հեռու անցեալին վրայ,
Ու լաւ յիշեցի որ տղան
Ջուր չի նախընտրեր
Ու միակ կերածը ան ալ,
Գիշերուան 11—էն յետոյ լաւ եփուած ձուազեղն էր.
Մհերը սեւ հացը իւղոտ միւղոտ —ուտելէ ետք.
Ձեռքերը առանց լուալու,
Կ՚ելլէ ֆորմիլա —ուան կը խաղայ
Մասի՜վ ինչ երջանիկ լռութիւն
Դուրսը անձրեւ է,
Բայց շուտով Պէյրութ պիտ հասնիմ
Բոլոր դժգոհութիւններս պիտ մարին։

Այսօր սփիւռքի պորտին նստած,
Ամէն օր կ՚ապրիմ անոր թոյնով,
Հոս ոչ իսկ ընկեր մը մնաց...
Դարձեալ ճիշդ է,
Պռաւ՛օ սագօ արեան
Գիտցար պատասխանը...

Երկուութեան մէջ ապրող մարմինս ասդիէն,անդիէն
Ցաւ ու մաշում կը հաւաքէ ...
Ըսէք անոր անոր որ Արամ Արման կը գովերգէ,
Ըսէք որ Հայաստանի երազը,
Լոս Անճելըսի սրճարաններէն չ՚անցնիր...
Ես Փեքին պիտ երթամ երեւի,
Հոն հայերէն կարդացողները աւելի են,
Հոն ոգի պիտի տան ինծի ...
Իսկ այս քաղաքը,
Արիւնս ջուր կը դարձնէ...
Սիրտս կը գողնայ...
Թեւերս ատախաղձագործին կը տանի...
Որ սղոցեն։


Ինչ պատմութիւն է ասիկա,
Ես յոգնած եմ այսօր,
Մէկը չկայ որ գաւաթ մը զառնեմ,
Սանկ ուժեղ ....
Օդին մէջ ապակիի փշուրները իյնան...
Ու սիրտս պարպեմ ...

Եա՜՜՜՜՜խկկկկկկկկկ
Եա՜՜՜՜խխխխխխխխխխխխ
Ս’իւռք անիծեմ...


....
Անիծեմ վարժապետ դառնաս

Սագօ Արեան

Copyright Sako Aryan. Used here by kind permission of the author.

Alan Whitehorn: Hayastan

We journey in search of a path,
back to Ararat,
back to my ancestors' village,
along centuries-old trails
that meander across the dry, rocky landscape
that I call my homeland.
To cradle a bit of soil
amidst my weathered fingers
that have been numbed
from too much pain.
And so,
I caress the soil to my face
to feel one last time
my Hayastan,
my precious Hayastan.



Copyright Alan Whitehorn December 14, 2007. Used here by kind permission of the author.

Narine Karamyan: Two new poems

Click to hear the audio clip of two poems read by the author, Narine Karamyan.


Քո լույսի ներքո
Խաղում եմ
Երեխայիդ պես:

Հրճվում եմ,
Ժպտում քեզ:
Լու~յս իմ,
Տուր, Տեր`
Քո ճամփեն:

23/1/2007

My light
Beneath your light
I’m playing like your child.
Showered with joy
I’m smiling to you.
My Light - Lord,
Lead me through your way.

23/1/2007
Translated by the author

***

Փայփայում եմ
Փայփայում եմ –
Խաչած ձեռքերը –
Երբ բոլորը քնած են`
Սերը:

Տաքացնում եմ,
Սեղմում կրծքիս,
Պինդ պահում եմ`
Չփխրվի:

Կարծես մի թռչուն լինի,
Կարծես – էակ կենդանի:
Չսնես – ուժերն կհատի,
Չպահես – վեր կթռչի:

23/1/2007


Nourishing

I’m nourishing, keeping in hands -
When world is asleep - Love.
Warming it up, holding to breast,
Keeping it gentle and firm.
It seems to be like a bird,
Like alive being to be.
Not nurtured – will lose the force,
Not hold - will fly away.

23/1/2007
Translated by the author

***

Copyright Narine Karamyan

Գուսան Շերամ: Նա Մի Նազ Ունի

Եկան գարնան անուշ օրեր,
Ծաղկով լցվան դաշտեր, ձորեր,
Յարս զուգվել, սեյրան կերթա`
Հագած կապած ալվան շորեր:

Նա մի նազ ունի,
Նազ ունի, նազ ունի,
Ձեռքին սազ ունի,
Սազ ունի, սազ ունի,
Չալելով սեյրան կերթա,
Դարձել է ջեյրան` կերթա...

Արտուտն եկավ մըտավ արտը,
Բըլբուլն իջավ գըրկեց վարդը,
Հազար սիրուն, հազար հեքիմ
Չեն իմանա սրտիս դարդը:

Նա մի նազ ունի,
Նազ ունի, նազ ունի,
Ձեռքին սազ ունի,
Սազ ունի, սազ ունի,
Չալելով սեյրան կերթա,
Դարձել է ջեյրան` կերթա...

Հավքերն եկան երամ-երամ,
Անուն ունիմ` աշուղ Շերամ,
Էնքան պիտի յարիս կանչեմ,
Տեյմոր վառվիմ որպես Քյարամ:

Նա մի նազ ունի,
Նազ ունի, նազ ունի,
Ձեռքին սազ ունի,
Սազ ունի, սազ ունի,
Չալելով սեյրան կերթա,
Դարձել է ջեյրան` կերթա...

Zepure Arman: Pomegranate

pomegranate spills its seeds

across the
lands of sable obsidian
sprouting hope
deep rooted
from a past.

Zephyr finds her breath
and breathes
into the new moon

and under it she blossoms.


Copyright Zepure Arman. Used here by kind permission of the author

Յարվարդ: Անվերնագիր

Սիրտեր մէկտեղող
Կարճագոյն ուղին
Գիծ մըն է Ուղիղ
- Ըստ Երկրաչափին -

Եկո՛ւր տե՛ս որ այս
Աշխարհագրութեան
Էն կարճը սակայն
Էն դիւրինը չէ

Գագաթներ կապող
Կարճատեւ ճամբան
Կամուրջն է ճօճուող
Ու սարսափազդու

Քարտէսին վրայ
Բեն մօտ է Այբին
Բայց եւ իսկին մէջ
Հեռաւոր - հեռո՜ւ

Սիրտեր մէկտեղող
Հին ու կուռ ուղին
Գիծն է Ծուռումուռ
- Ըստ Հողագործին -

Կ'իջնէ փշածածկ
Ցից կածանն ի վար
Ու կը մագլցի
Բարձր Սարն ի վեր

2007
Յարվարդ


Copyright Harout Vartanian (Harvart). Used here by kind permission of the author.

Միսաք Մեծարենց: ԵՐԱԶ ՕՐԵՐ

Կարմիր ծաղիկ մը գարունի
Առտու մը ինծի նվիրեցիր.
Ըզգացի թե տենդեր ունի
Երազկոտ միտքըս ուշացիր։

Խանդաղատանք մը հորդեցավ
Իմ նըվաղկոտ լանջքիս տակ՝
Դողաց սիրո սարսուռն անցավ՝
Ու թովանքը համբույրին հուր։

Եվ ըղձակաթ իմ հեգ հոգիս
Ըզգաց սիրտիդ հուրքն արծարծուն,
Ու մետաքսե ուղի մը զիս
Սեր-Ծաղիկին տարավ ածուն։

Հոն ժըպտեցավ կյանքը ինծի,
Հըմայքներու հույլովն անցավ,
Եվ ուրվական մը կասկածի
Անոր մոտեն երբեք չանցավ։

Lola Koundakjian: Snowflakes

Snowflakes dancing to the 37th floor

sticking my arm out the window,
they land on my hand,
and melt in 2 seconds.

Copyright Lola Koundakjian
January 2001

Interview with Aram Saroyan

Here's my article in the December 8, 2007 issue of the Armenian Reporter.

Գուսան Շերամ: Դուն Իմ Մուսան Ես

Դուն իմ մուսա՜ն ես,
Առանց քեզի երգել չեմ կարող:
Սրտիս տավի՜ղը
Բացի քեզնից էլ չունիմ լարող:

Սի՜րուն սև աչերուդ,
Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,
Շանթ ունքերուդ,
Շուխ մազերո՜ւդ,
Էլ ինչ սուրմա է,
Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Զարդ ու զարդարանք
Ինչիդ է պետք, դուն անգին զարդ ես:
Մարմինդ զուգված
Ալ խալերով, դրախտի ղուշ ես:

Սի՜րուն սև աչերուդ,
Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,
Շանթ ունքերուդ,
Շուխ մազերո՜ւդ,
Էլ ինչ սուրմա է,
Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Ափսոս ջահել ես,
Նոր ես ծաղկել, ՞՞՞՞՞՞ գարնան:
Քեզ ջան եմ տալի, չես հասկանում,
Անգութ հոգեհան:

Սի՜րուն սև աչերուդ,
Կա՜րմիր վարդ այտերուդ,
Շանթ ունքերուդ,
Շուխ մազերո՜ւդ,
Էլ ինչ սուրմա է,
Հարկավոր էդ աննման փերուն:

Zepure Arman: Pacts

I’m making a pact
with some wormhole of fury
to spiral me out of control

licking my wounds
I fall faintly to the thief
who stole my mind

treasure me softly
pleasure me barely
and give me a minute
full of air

air for the day
air for an hour
air which is mine and I’ll sell you through
the mail

yes I’ll sell you this air for
a bucket of fury
to buckle me back in control

Copyright Zepure Arman. Used here by kind permission of the author

Mariné Petrossian: ՏՐԱՄՎԱՅ TRAMWAY

Click the link to hear TRAMWAY read by the author,Mariné Petrossian.

ՏՐԱՄՎԱՅ
TRAMWAY

պատահական
անակնկալ զվարթ
պատահար որ պատահեց
Պարոնյան փողոցում
արդեն երկու ժամ
կանգնած էի
տրամվայը չէր գալիս
հանկարծ հիշեցի որ
ոչինչ ախր
չկա կորցնելու

From the volume Հայաստանի ծովափին (On the Armenian Shores), Actual Art, 2006.

Tramway

comme par hasard
joie surprenante
un incident est survenu
rue Baronian
depuis deux heures
que j'attendais
un tram qui ne venait pas
tout à coup je me suis souvenu
qu'il n'y avait ben
rien à perdre

Traducteur Denis Donikian

Միսաք Մեծարենց: ՍԻՐԵՐԳ

Գիշերն անույշ է, գիշերն հեշտագի՜ն,
հաշիշով օծուն ու բալասանով.
լուսեղեն ճամփեն ես կ’անցնեմ գինով՝
գիշերն անույշ է, գիշերն հեշտագի՜ն…
Համբույրներ կուգան հովեն ու ծովեն,
համբույր լույսեն՝ որ չորս դիս կծաղկի,
այս գիշեր Տոն է հոգվույս՝ Կիրակի
համբույրներ կուգան հովեն ու ծովեն:
Բայց լույսն իմ հոգվույս քիչ քիչ կմաշի՜,
շրթունքս են ծարավ միակ համբույրին…
Ցնծագին գիշերն է լույս ու լուսին՝
բայց լույսն իմ հոգվույս քիչ քիչ կը մաշի…
Կը մըտածեմ զայն բաժնել երկրի բոլոր խեղճերուն…:

The night is sensuous, the night is so sweet,
Anointed with hashish and with luscious
balm.
Along luminous roads I stroll almost drunk.
The night is sensuous, the night is so sweet.
Kisses come to me from the wind and the
sea.
Tender kisses of light blossom all around.
This night, this Sunday is a feast for my
soul.
Kisses come to me from the wind and the
sea.
The light in my soul is slowly fading out!
My lips are still thirsty for that single kiss.
The night is so festive, the moonlight so
bright!
But the light in my soul is slowly fading
out!

“Love Song,” translated by Gerald Papasian,
from Sojourn at Ararat: Poems of
Armenia, published, compiled and edited
by Gerald Papasian, 1987.

SONG OF LOVE

 

The night is sweet, the sensual night,

Anointed with hasheesh and balsam,

I pass by this road, luminous and bright,

The night is sweet, the sensual night….

 

Kisses appear from wind and sea,

Kisses of light blossom around me,

The night is festive, Sunday of my soul,

Kisses appear from wind and sea,

 

But my soul’s light sputters slowly,

My lips are thirsty for that one kiss…

Exalted night, with light and moon,

But my soul’s light goes out, so soon….

 

…………………… Missak Medzarents

Translated by Tatul Sonentz

Alene Terzian: Not a Love Poem #10: Modern Day Religion

Now that the worst is over, I will find
you kneeling in church, asking forgiveness
from one savior or another because you
were never good with god or apologies.

The light through stained-glass will form
rings around your head, and you will see
a halo, think you’ve been saved, flip
through genesis and chant god is great.

You will understand the language,
but never the faith, not with apostolic
conviction, not like the saints, staring
at your pinched up face.

Instead, you will pretend the messiah
will spare you for your five minute
prayer, your full-throated halleluiah,
your aching knees.

You will come away having eaten a wafer
or two, drank cheap wine, knelt before
the cross, father and holy ghost, thought jesus
should have been a little less naked.

It will make sense next week when you become
a buddhist or taoist or jew. Then you will know
how quickly each wick burns to reveal
the shiny metal bottom.



Copyright Alene Terzian. Used here by kind permission of the author.

Մարո Մարգարյան: [Կյանքն ու սեր բառը ինձ համար մեկ է]

Կյանքն ու սեր բառը ինձ համար մեկ է.
Թե սեր չկայ, ես չկամ աշխարհում.
Երկինքը կապույտ, արեւը շեկ է,
Արեւ չլինի, ո՞րտեղից գարուն:

Իմ սիրո համար երկմտանք չունեմ,
Անբավ սիրուց է իմ տառապանքը,
Միայն գիտենամ, որ սիրում են ինձ,
Որ ես աշխարհին մի բանով թանկ եմ:

Որ ժպտալով են անունն իմ հիշում,
Իմ իղձերն ամեն, ճիգերն ու ջանքը,
Որ տարիներն իմ չեն անցել իզուր,
Որ ինձմով մի բան շահել է կյանքը:


Մարո Մարգարյան 1952
«Լիրիկա» գրքէն, (Խոսք սիրո մասին բաժինէն)

William Michaelian: My Old Black Sport Coat

Someday I think I’d like to wear it in Ireland,
And maybe even be buried in it there.
I could fall asleep while leaning on its sturdy
Unfaded elbows, surrounded by strangers in a pub,
And then simply not wake up — as if I’d lost
My train of thought, or managed to forget
The most important thing. Perdóneme,
What did you say again? Ah. He’s dead.
But what a fine sport coat.

That same train is calling in the wilderness.
Now it’s moving slowly past the docks.
Men look up: the beast sniffs along the track,
But knows not where to stop.

Six years ago, when I helped lay my dear Basque
Mother-in-law to rest, I was wearing this coat.
Her grave is beside her husband’s
In a cemetery adjacent to an onion field.
Earlier, in the church,
The man who rented her vineyard
Looked at me as if I were strange.
Jealous of the coat, I thought,
Or puzzled by my hair and beard.
And now, he is dead.

His tractor is calling in the wilderness.
Now it’s moving slowly past the docks.
Men look up: the beast sniffs along the furrow,
But knows not where to stop.

I taught three sons how to drive
While wearing this old black coat:
Country roads, parking lots, residential streets.
I taught them how to use their mirrors
And to back up along a curb.
Hills were easier, they learned,
In first or second gear.

Frequently, along the way, I remembered
When my father had taught me.

After our youngest son got his license,
I was wearing this coat when the two of us
Stopped at a tobacco shop after buying his insurance.
I bought a cigar and smoked it in this coat,
To celebrate what he’d done, but also in memory
Of my old man,

Who somehow became lost in the wilderness.
Now he’s walking slowly past the docks.
Men look up: maybe they know him.
But if they did, wouldn’t they call out?

When I held my grandson for the first time,
I was wearing this coat. Outside, rain.
Along a scented, night-black street,
I walked away from the hospital in this coat,
Pleased and wondering what it meant.

You never know who you’ll meet in the wilderness.

Copyright William Michaelian, November 26, 2007

Սմբատ Շահազիզ: ԵՐԱԶ

Ես լսեցի մի անո՜յշ ձայն, -
Իմ ծերացած մօր մօտ էր, -
Փայլեց նշոյլ ուրախութեան,
Բայց ափսո՜ս որ երազ էր:

Կարկաչահոս աղբիւրն այնտեղ
Թաւալում էր մարգարիտ, -
Նա յստակ էր, որպէս բիւրեղ,
Այն երա՜զ էր ցնորամիտ:

Եւ մեղեդին տխուր, մայրենի
Յիշեց մանկութեան օրեր.
Մօրըս համբոյրն ես զգացի,
Ա՜խ, ափսո՜ս, որ երազ էր:

Կուրծքին սեղմեց կարօտագին,
Աչերս սրբեց - շատ թաց էր, -
Բայց արտասուքս գընում էին...
Ա՜խ, այդ ինչո՞ւ երազ էր...

Սմբատ Շահազիզ
(1841-1901)

Esther Heboyan: LEO KRIKORIAN’S IMPLIED SPACES

Rue des Blancs Manteaux

            there 
                     was
                           Leo’s 
                                   art 
                                       studio
            and 
                   there
             stood 
                                    Leo
with stories

            of 
            San Francisco

            Blabbermouth  Monday
            at
            The Place
                 Beat drifters’
             indigo credence
                 Ginsberg’s howling angels
                                                        Kerouac’s likes’ 
            ochre 
            decadence



Rue des Blancs Manteaux

   there 
                      was
                               Leo’s
                               art 
                               studio 
          and 
                     there
                               poised 
                               Leo
with stories

         of 
         Armenian Fresno

         violet years into 
         crop-picking urgency
               the longest ride East
                                  in a brown jalopy
                                               the G.I. Bill 
                                                          to change his destiny
                                                                      Black Mountain College 
          under
          Ilya Bolotowsky



Rue des Blancs Manteaux

          there 
                   was
                              Leo’s  art   studio
          and 
                   there
                              held   out   Leo

with stories

           of 
           artsy overflow

           in them days
                      paying homage
                                 to monochromatic 
                                 orange
                                            chiselled 
                                                       at the exact edge
           greenness craves for 
           salvage



Rue des Blancs Manteaux

           there 
                      was
                               Leo
                                ’s art studio
           and 
                      there 
                                smoked away
                                Leo
with stories

           of 
           Parisian come and go

           lookers look in 
                       and all around
                                  collectors collect 
                                             to no amount
                                                        op art’s jagged 
                                                                    jazzy sound
                                                                               yellowness red cadmium
          does
          mound



Rue des Blancs Manteaux

          there 
          was
          Leo’s art
          studio
          and 
          there sat
          Leo
          to muse

with stories 

          of 
          azulene Sausalito

          four times wed to
                    winsome women
                               in beige
                                           fourfold gone
                                                     no children
                                                                it just
          never 
          happen’d



Rue des Blancs Manteaux

          Passing by Leo’s art studio 
          I see Leo
          through a stained glass window
          drawing on grid paper 
          in amber glow

I wish
          I had passed by
                        more often
                                    Leo I know
                                                 smiles at Piet Mondrian

                                                 and no doleful music 
                                       from the white organ
                          shall disarray 
               the immaculate mauve of
your yin and yang



               © Esther Heboyan, Paris, October 2007

Esther Heboyan was born in Istanbul, Turkey. She moved at an early age to Germany then to France, and lived in Great-Britain and the United States before settling back in Paris.

She has an M.A. in Journalism, from University of Iowa, Iowa City; a Ph.D in American literature, Université Paris III-Sorbonne Nouvelle, and is an Associate Professor at the Université d’Artois, Arras.

She has completed literary translations from Turkish into French. Her short stories have been published in Ararat Quarterly, New York. Her collection of stories, Les Passagers d’Istanbul, was published in Marseilles, Parenthèses, in 2006. She writes in French and in English.

Lola Koundakjian's interview with Lorne Shirinian

This article has appeared in the December 1, 2007 issue of the Armenian Reporter.

Page 12

Page 13

Page 14

Lory Bedikian's article in the Armenian Reporter - November 24, 2007

Page 22

Page 23

Պարոյր Սեւակ: ՔՈ ԱՆՈՒՆԸ

Ես ատում եմ քո անունը,
Ինչպես որ դու քեզ փայփայած
Իմ ձեռքերն ես ատում գուցե:
Ես ատում եմ քո անունը,
Որ խրվել է իմ լեզվի մեջ
Փշատենու փշի նման:
Եվ դու ինչո՞ւ ինձ չես հարցնում,
Թե քո անունն ի՛նչ գույն ունի:
Ես ատում եմ և այդ գույնը:
Եթե աղջիկ ես ունենամ՝
Նա կկոչվի քո անունով:
Ես ատում եմ քո անունը…


Պարոյր Սեսակ

Nora Armani: Mother

Click here for the audio Mother read by the author, Nora Armani.

Mother

The sound of your violin
The world was not to hear
You kept it in your heart
Your sad smile was its sole reflection deep
Mother, your violin was sold.
Is someone playing it now?
Was it used for burning wood?
Or, did it become the cross on your lonely tomb?

© Nora Armani, Paris, 1993

Անդրանիկ Ծառուկեան: Հողը Թեթեւ

Հողը թեթե՜ւ գայ ընկեր, ոսկորներուդ վրայ խոնջ.
Հողը թեթե՜ւ ուր գնաց մարմինդ կուլ սեւ փոսին
Գարուններուդ վրայ, կանաչ սէրերուդ,
Մնաց այս քարը դաժան ու մեր արցունքը վերջին:

Հողը թեթե՜ւ - Կ՛ունենա՞յ բայց օտար հողն արդեօք գութ.
Հողը թեթե՜ւ - Դեռ արցունքներուդ ընդմէջէն կ՛ըսէիր
Հողն այս օտար, կարծես սրտիդ, թոքերուդ անկշիռ,
Օդն իսկ ընկեր, ունի ոխու քէն:

Հողը թեթե՜ւ - Ափիս մէջ գորշ ու խոնաւ ափ մը հող.
Ա՜հ տարաբախտ իմ ընկեր, ինչպէ՞ս նետեմ դագաղիդ
Որպէսզի պարտքս յետին չըլլայ նոր վէրք մը այրող
Սրտիս անհայրենիք:

Օտար հողին, օտարական հողին մէջ կռիւ էր կեանքդ
Երէկ, ընդդէմ բախտին աշխարհին:
Հայ ես ընկեր, հայու բախտ, կռուէ նաեւ մահէդ վերջ
Հողիդ համար կորուսեալ ու հողին դէմ այս օտար:

Անդրանիկ Ծառուկեան

Leonardo Alishan: Anahit as Armenia

Papa broke the bread in
half. The aroma. I remembered
you. A bone, somewhere in me,
broke. Hungry, I kissed mama
good-night and left. All night
I tossed in my sleep, dreaming
of your scent, of mama's hair.
I have never known you Anahit,
but I know your perfume well.


Copyright Leonardo Alishan.
From the volume Dancing Barefoot On Broken Glass, Ashod Press, New York, 1991.

Զարէհ Խրախունի: ԿԱԹԻԼՆԵՐ

Երդիկներէն
Անհամար երդիկներէն մէկ հատին
Եզրին վրայ կամ ծայրին
Ջուրի կաթիլ մը կը սահի կը հանդիպի ուրիշի մը ու
կ’ըսէ -
Գիտե՞ս ինչ բան
Քու մէջդ ինչ բան ամենէն շատ
Ամենէն շատ կը սիրեմ -
Դուն ոչ մէկուն եւ ոչ մէկուն կը նմանիս…
Տանիքներէն
Բիւրաւոր տանիքներէն
Մէկուն ծայրին կամ եզրին
Ջուրի երկու կաթիլներ - կաթիլներուն պէս բոլոր
Արեւուն նոյն ճառագայթէն նետահար
Ու նորաբաց ծիածանովն արբեցած
Կը միանան իբրեւ պտուկ մը լոյսի
Կը միանան իբրեւ պտուղ երկնածին
Ու միաձոյլ- ծանրացած
Կ’իյնան հողին երջանկութեան արտասուքի պէս վճիտ
Ու մին կ’ըսէ միւս կէսին -
Գիտե՞ս ինչ բան ամենէն շատ
Պիտի ուզեմ յաջորդ անգամ
երբ աշխարհ գամ ու կաթիմ -
Յար եւ նման քեզի նման կաթիլի մը հանդիպիլ…

Alene Terzian: Not a Love Poem #18: Confessions of a Neurotic

I am that girl who carries hand sanitizer,
wet wipes, Airborne tablets, who squats
in public toilets, wears socks to bed,
monitors the color of urine.

I confess I have baggage enough
for several households. I bake cakes
at 4 a.m.: marble and devil’s food,
banana bread, ginger spice, and walnut.

I vacuum until lines appear on every
surface—linear right angles on sofa
cushions, ironed bed sheets,
and de-linted pillow cases.

If I were to see a therapist, she would
identify my neuroses as vital hindrances
to healthy living. She would medicate
and reprimand, get me to make lists,

classifying each breach in normalcy
as a result of an Electra or Oedipal Complex,
a lack of behavior modification, family
neglect, abandonment, trust.


Copyright Alene Terzian. Used here by kind permission of the author.

Գէորգ Էմին: ԵՍ ՀԱՅ ԵՄ

Ես հայ եմ, հին, ինչպես լեառն այս բիբլիական,
Թաց են ոտքերս դեռ ջրհեղեղի ջրից,
Իմ սուրբ հողն է տեսել Նոյն առաջին անգամ,
Բաբելոնյան Բելը խորտակվել իմ սրից:
Իմ մատների հետքն է կրում կողի վրա,
Քարն առաջին մամռոտ, որ իմ ձեռքով տաշված,
Եվ միացած հողին շաղախով իմ արյան,
Արարատյան դաշտում մեհյանի վեմ դարձավ:
Իմ նահատակ որդոց արյունով է ոռոգ
Ամեն ծաղիկ ու ծառ հողում հայրենական,
Ամեն բլուր՝ քաջի մի շիրիմ է նորոգ,
Եվ կոթողի բեկոր՝ ամեն սանդուղք ու քար:
Ես հայ եմ, հին, ինչպես լեառն այս Արարատյան,
Հազար սուր է բախվել իմ վահանին ահեղ,
Բայց փշրել եմ նրանց ես ցասումով արդար
Եվ լեռներիս նման գլուխս վեր պահել:

Գէորգ Էմին 1919-1998

Zepure Arman: Dissident

I am a dissident
of this torrid entanglement
in quest, for my own stance and
how I became who I have become.
the sloth rises all around me
submerging me into silence
quiet! just keep walking
with eyes frozen to the river
I am a disregard of this contemptuous
land full of box turtles
where the burden
bears hard on the spoken.
...and
        then
               the
                    river
                           runs
                                  dry...................................

August 2007

Copyright Zepure Arman. Used here by kind permission of the author

Վահան Թէքէեան: Երջանկութիւնը

Click here for the audio segment Happiness read by Lola Koundakjian

Երջանկութիւնն այս է լոկ...։ Երկու հոգի ըլլալ հոս,
Երիտասարդ ու հարուստ, գեղեցկադէմ, քաջառողջ,
Որ կ՛ունկնդրեն իրարու երբ կը մնան իսկ անխօս,
Եւ իրարմով են ամբողջ...։

Երկու հոգի մէկ տան մէջ, մէկ սենեակի մէջ մինակ,
Երբ իրիկուան լամբարին կը զեղու լոյսն ընտանի,
Երբ տուն կու գայ այրը՝ ծնած բարի աստղի տակ,
Կինն այդ աստղին կը տանի...։

Երկու հոգի, յաւիտեա՛ն խորհրդակից իրարու,
Որ չեն պահեր եւ չունին իրարմէ բա՛ն մը ծածուկ,
Որոնց աչքին բնութեան առեղծուածն իսկ ահարկու
Կը պարզուի անշշուկ...։

Երկու հոգի, Աստուա՛ծ իմ, հազարներու, բիւրից մէջ,
Որոնց մին ե՛ս ըլլայի, ինչպէս մի՛ւսն ալ անիկա,
Ա՛ն որուն դեռ կը պահեմ սրտիս մէջ յո՛յսը անշէջ,
Եւ որ պիտի ա՛լ չգայ...։

Վահան Թէքէեան

Թորոս Թորանեան: Ըլլալ

Եթէ ըլլալ է պէտք
Բնութեան պէս ըլլալ
Ու մայրանալ հողի նման.
Ու հայրանալ Վահագնի պէս.
Քամիներուն դիմաց կանգնիլ,
Ծարաւի դէմ ճագիլ
Նուռի նման ճագիլ
Ու հազարաչ նայիլ
Արփիափայլ գոյնով
Պերճ հակինթի։

Մայիս 2004

Թորոս Թորանեան

Copyright Toros Toranian. This poem has appeared in Volume 1 of Yert, the Syrian-Armenian Writers Association's annual publication and is used here by kind permission of the author.

Alan Semerdjian: How To Read A Fortune In A Cup Of Turkish Coffee

I haven’t gone to places most people visit / mosques
churches temples synagogues sorcerers / but I’ve had my
coffee ground read.
Nazim Hikmet

She studied fate on Sundays. It wasn’t every Sunday,
but it felt like it, mostly because of the way she held the
handle, read the insides like fantastic scriptures or subway
maps. It was easy for her. In ten minutes of work, she’d
find two birds carrying white beaded necklaces, a baby in
the trees, and the curse of an eye exploding out of a volcano.
The young in the family couldn’t wait to grow up,
their tongues hanging out for coffee and a lick of the old
country. In the Semerdjian family room, the women sang
stories like gypsies while I marked my height against the
hall closet door. They read each other’s minds.

I once saw my mother begin her spin of the cup on a
blue afternoon. I remember how she swirled its insides,
loosening the essential fibers at the bottom, then turned it
over. The tiny layer of thick mud poured into the saucer’s
curves. Its descent was slow and complete; the handle of
the cup, upside down now, looked like an Armenian nose.

She, too, gave her cup to my grandmother. She, who
washed her clothes, translated her mail, took the same address
and never made a sound to wake her at night across
the hall. She asked for her fate as well. What could my
grandmother tell her? What could she read in the bottom
of that cup of coffee that she didn’t help write? What
could she unpack that wasn’t already put away? They
tried at it for hours. Hours turned to days, days turned to
weeks and weeks turned the conversations into graffiti you
almost forget is there.

I knew then that I would ask for the same treatment.
Over time, I would finish my cup in a dimly lit middle eastern
café on the lower east side and tell the waiter to keep
the change. My grandmother would be long passed away.
My mother would not be around, perhaps in the old family
home worrying about the length of my coat for the season.
I knew then that when the night came, I would put my
pen and notebook away, turn the cup over, and imagine
what he’d see.

Copyright Alan Semerdjian

Յովհաննէս Թումանեան: Ախթամար

Ծիծաղախիտ Վանայ Ծովի
Փոքրիկ գիւղից առափնեայ,
Ծովն է մտնում գաղտագողի
Ամէն գիշեր մի տղայ:


Ծովն է մտնում առանց նաւակ,
Բազուկներով առնացի
Ջուրը ճողփում, լող է տալի
Դէպի կղզին դիմացի:
Խաւար կղզուց պարզ ու պայծառ
Մի լոյս կանչում էր նրան,
Մի վառ փարոս նրա համար,
Չմոլորի իր ճամբան:


Սիրուն Թամարն ամէն գիշեր
Այնտեղ կրակ է անում,
Եւ սպասում է անհամբեր
Այնտեղ՝ մօտիկ դարանում:
Բայց մի անգամ չարկամ մարդիկ
Նրանց գաղտնիքն իմացան,
Լոյսը հանգցրին սեւ ու սաստիկ
Մի մութ գիշեր դիւական:


Մոլորուեցաւ խաւար ծովում
Լողորդ տղան սիրահար,
Ու բերում է հողմը, բերո՜ւմ
Հառաչանքներն՝ «Ա՜խ, Թամա՜ր...»
Առաւօտեան ծովը ծփաց,
Ափը ձգեց մի դիակ,
Նրա շուրթին, պաղ, կարկամած,
Ասես մեռած ժամանակ
Սառել էին երկու բառ.
«Ա՜խ, Թամա՜ր...»
Այն օրուանից սրա համար
Կղզին կոչուեց Ախթամար:


Յովհաննէս Թումանեան

Introducing Zepure Arman

Born in Los Angeles in 1973, she is the daughter of a musician father and a painter mother.

She lived in Florida with her mother until she was six then moved to Watertown, Massachusetts. She studied violin for 8 years.

Her inspiration for poetry comes from her heritage and nature.

Of Armenian decent, she writes to always remember. “The world is ever changing. With that in mind, could there be room for more?”

Zepure Arman: Garnick

for garnick badalian



in the mountain stands stolen sand
which once belonged to time himself

an acorn fell from above, the sky, it
must be falling

under the mountain lies the land which
gave birth to her
the land it must be splitting

a passing cloud stopped to rest above
and inside slept a blue dove

a chosen breath strung to a word
left thought for this world.

Copyright Zepure Arman. Used here by kind permission of the author.

Autumn

Թորոս Թորանեան: Երթա~լ

Երթա՞լ, ու՞ր երթալ, տակաւ տնտնա՞լ,
Շարքէ դուրս ելած գառնուկի նման
Մայե՞լ շուարած, երբ բաց է ճամբան
Մեր հայրենի տան, երթալ հո՛ն միայն։


Թորոս Թորանեան 2004

Copyright Toros Toranian. This poem has appeared in Volume 1 of Yert, the Syrian-Armenian Writers Association's annual publication and is used here by kind permission of the author.

ԵՐԹ: Բերիոյ Հայոց Թեմն ու Սուրիահայ Գրողներուն Տարեգիրքը

YERT is a new publication by the Syrian-Armenian Community's and its Writer's Association. Volume one appeared in 2005 and is dedicated to the "1600's anniversary of the Armenian script". The second volume is dedicated to Armenian schools. Both contain prose, poetry and in-depth studies, including author's biographies and contact information.

The Armenian Poetry Project would like to acknowledge Ms Talar Kazandjian for her gift of books including these two beautiful volumes.

William Michaelian: The Fall of the Ten Thousand

Click here for the audio segment The Fall of the Ten Thousand read by Lola Koundakjian.


The fig tree wears
ten thousand yellowed leaves,
each a mortal distance
from the ground.

Through the window,
I see another one is down.

When this war is over,
frightened blood-sick soldiers
will contemplate their deeds,
then count them all.

Through the window,
I see another one is down,

another one . . . is down.

October 7, 2006

This poem is taken from William Michaelian's Songs and Letters, and appears with the author's permission.

Leonardo Alishan: The Miracle

The lion came to the city
asking for me.

He did not find me.

I was in the church praying
for the lion to arrive.

Copyright Leonardo Alishan.
From the volume Dancing Barefoot On Broken Glass, Ashod Press, New York, 1991.

Զահրատ: ՄԱՅՄՈՒՆ

Մայմուն որ կ՛ըսեմ կապիկ չկարծէք
Տան սեւ փիսիկին անունն է
Փիսիկ որ կ՛ըսեմ աղուոր չկարծէք
Աշխարհիս ամէնէն տգեղ կատուն է

Սեւ է որ կ՛ըսեմ սեփսեւ չկարծէք
Սեւութեանը մէջ աչքերը դեղին են
Դեղին որ կ՛ըսեմ արեւ չկարծէք
Արեւը մէկ է - աչքերն երկու են
Երկու որ կ՛ըսեմ զատ զատ չկարծէք

Երկուքին խորն ալ երազը մէկ է
Երազ որ կ՛ըսեմ մեծ բան չկարծէք
Մարդու մը կողմէ սիրուիլն է:

Leonardo Alishan: Communion

Bach?
No.
Give me mad Komitas.
Give me the compositions
he composed
in the last years of his life
in the last cells of his soul,
and wrote
on the desert sand.
No.
Bach's God
is a cathedral God,
mathematically too precise.
Give me my mad Komitas searching
for his handful of notes
amidst one million and five hundred thousand
dead.
Give me music made with bread
baked with blood.
Let the flawless Father
be Bach's,
let Bach's flawless music
be his Father's.
Give me that simple necklace
made with the teeth
of a mutilated God.
Yes. Give me
Komitas.


Copyright Leonardo Alishan.
From the volume Dancing Barefoot On Broken Glass, Ashod Press, New York, 1991. This poem has also appeared in RAFT, A Journal of Poetry and Criticism, Volume 4, 1990.

ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՐԱԳԱՇԵԱՆ: Երկակենցաղ

գունատ մարմինով
յանձնուած ես ամպերուն:
յաւերժութեան զգացումը
ուղղութիւն չունի,
իսկ հաւատքը ափերուդ մէջ
կը փշրուի յամրօրէն...

Դժուար է հաւատալ մահուան
երբ առանց կասկածի,
իր հասակով չի բաւեր մահիճիդ մէջ...

Copyright Vahakn Karakachian. Used here by kind permission of the author.

Leonardo Alishan: Lazarus

Today I celebrate my health
with the taste of cigarettes
and the smell of fresh coffee.
Today I can pass
the ordeal of molten brass.
I can walk on fire
and survive poisoned wine.
Today I am a divine king
dressed for a festival
in rags.
Today the sun is a golden disc
I flung into the sky.
The sparrows are my courtiers
chirping proper praises,
and all the lights turn green.
Today jealous gods argue
over my fatherhood
and my worst poems
look good.
Though it is not noon yet
and by late afternoon
I may be begging a worm
to lend an ear to my woes,
it is not noon yet
and there is time to walk
unrecognized among my people,
to wipe a tear with a joke
and gloom with a compliment.
Today my wings feel fresh,
today my hands feel fine.
Today my heart is as happy
as a drunk vagabond
invited into a brothel
for the night.
And, who knows, by tonight
I may feel up to it
to fly into the sky
and light the moon for you,
for today I am alive,
my lungs are bigger
than a pelican's beak,
my liver is as soft
as a swallow's breast,
and nothing
seems impossible.

Copyright Leonardo Alishan.
From the volume Dancing Barefoot On Broken Glass, Ashod Press, New York, 1991.

Վահան Թէքէեան: Քու յիշատակդ այս գիշեր

Քու յիշատակդ, այս գիշեր, զիս լալու չափ կը յուզէ.
Կարծես մեկնած էր սըրտէս, և գաղտնաբար այս գիշեր
Ետ կը դառնայ, իր հին տեղն ու հին գգուանքը կ’ուզէ,
Կը սեղմուի գրկիս մեջ, կը բարձրանայ կուրծքս ի վեր…:


Քու պատկերըդ աչքիս մէջ և քու ձայնըդ՝ ականջիս,
Կը թրթըռան այս գիշեր, երակներուս մէջ կարծես
Քաղցրահոս շունչդ է լեցուած, որ կը զգլխէ, կ’օրրէ զիս,
Մինչ երեսէս ալ կ’անցնին կարծես մատներըդ անտես…:


Ետ կը դառնան մի առ մի մեր հին ժամերն անկորուստ,
Կարաւանին հետ աստեղց անոնք կուգա՜ն վերըստին.
Հոգիս փարա՜խն է բացուող ընդդէմ իր քա՛ղցր հօտին…:


Յիշատակովդ, այս գիշեր, կ’զգամ այնչա՛փ զիս հարուստ,
Այնչա՛փ բարի, երջանիկ… որ գըթութեամբ մը անհուն՝
Կը մըտածեմ զայն բաժնել երկրի բոլոր խեղճերուն…։


1914


THE MEMORY OF YOU


The memory of you tonight moves me almost to tears
as if it secretly returned
to find its nesting place
inside my heart, after these years.


Your image in my eye, your voice inside my ear
and in my blood's own pace
the heave of your sweet breath -- I burn
as if you touched my face.


Our old hours return, one by one,
a caravan of stars whose light
I thought had past.


Their memory makes me so profligate,
so rich, I could share their wealth
to brighten all the wretched of this earth.




1914

Sacred Wrath: The Selected Poems of Vahan Tekayan, translated by Diana Der Hovanessian and Marzbed Margossian. Ashod Press, NY, 1982

Michael Minassian: OFFERING

Click to hear
OFFERING read by the author, Michael Minassian.

Here
grandfather

here is the
stump of the tree
we cut down

when my hands
were too small
to fit around

the handle of the saw.
Here is the tree
you nurtured
w/ its green apples

now rotting
on the ground.

Here is where
I peed on your shoe
near the grape vine

whose leaves
we used to eat.

Here is the fireplace
we sat around
while you sang
me songs of
the old country
in the language

the others
had forgotten.

Here is the house
you built
& the garden you grew

the piece of land
that you loved.

Here
grandfather –
I know you are here.

I have brought you
my son.

Copyright Michael Minassian.

THIS POEM FIRST APPEARED IN ARARAT MAGAZINE IN WINTER - 1978 and is used here by kind permission of the author.

ԶԱՀՐԱՏ: ՍԱՀՄԱՆ

Կաւիճը ձեռքին
Գիծեր կը քաշէ մեր շուրջ զերթ սահման -
Իսկ ես քերթողի սպունգով խոշոր
Բոլոր գիծերը կը սրբեմ ի սպառ

Leonardo Alishan: Earthly Paradise II

Sitting by the soft fire, I will
sip my tea and tell my grandsons that
yes, I was there, on that ship
with Odysseus, though I was
a simple sailor with wax stuffed
in my ears, and I did not hear
the Sirens' song. And that
is why, my children, we are
here, together, now.

Copyright Leonardo Alishan.
From the volume Dancing Barefoot On Broken Glass, Ashod Press, New York, 1991.

Diana Der-Hovanessian: Armenian gifts for my daughters

My Hittite nose. Forgive me.
But it comes with our genes,
from the bronze age and before,
with the metallurgist's gift.

Persistence. The legacy
of 43 Nayirian kings who failed
but still passed on
the will to live.

Urartuan skill in smelting iron
and taming horses into leaping stone,
the Phrygian language's secret singing,
Hayassa's open heart and home.

The Lydian joy in riding,
the Scythian bent for growing wheat,
the Caucasian affinity for climbing,
the Luvian capacity to weave.

A Cappodocian apt for building,
a Byzantine eye for colors, shades,
balance from the dome's inventors,
from ancient gods, some older ways

of seeing from Anahid, protector,
from Asdghik, goddess of grace,
and Naneh who advised queens, talents
for laughing at woman's place.

From Mithra, reverence for the sun,
From Anushavan, regard for trees,
Ahriman's awe of time passing,
Meher's humor in all of these.

Green eyes, older than the Hittites
to pass to daughters yet to be.
Energy from one thousand pools
feeding the Euphrates.

Suspicion born in 1915.
Trust that stays with Christianity.
Zesty craziness from Sassoun.
And for Noah's peak, a strange affinity.


From the collection About Time: poems by Diana Der Hovanessian. Used here by kind permission of the author.

ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՐԱԳԱՇԵԱՆ: Սիրոյ Եղանակներ

Անձրեւներ եղան
որ կաթեցան
մեր ծարաւ բարձերուն
առանց ժամադրութեան։

Արցունքդ սեղմած այտիս
գրկեցինք ձմեռները մեր,
աղը լուծուած անձրեւին,
սէրը՝ պանդուխտ բաժանումին...

Համբուրեցի քեզ
գարնան կանաչ
բանաստեղծութեանց դողին,
բայց աշնան դեղին տերեւներու
նախանձէն ետք,
սպասեցի երկար կուրծքերուդ շոգ ամրան...

Վերջին անգամ քեզ գրկեցի
որ գէթ՝
թարթիչներուս հովանոցին տակ
մեզ անձրեւէն փրկեմ...


Copyright Vahakn Karakachian. Used here by kind permission of the author.

Nancy Agabian: Soup

The girls at the university
told me that if you eat the salty cake,
you will marry the person in your dream
who brings you a glass of water.
But what if someone you despise brings you the water?
What if a girl brings it to you?
What if your mother father brother sister
(or other assorted relative) brings it? they giggled and
I asked, what if you wake up and get the glass of water yourself?

But now I wonder what would happen if you dream of a different
person every year or a whole mob delivers the water or what if
you're already married/don't believe in marriage/wished marriage never existed?
What if you tell a Jungian psychologist about your dream and
he replies that you are incredibly boring?
What if the person fetching you the water represents some aspect of yourself, the part of you that actually loves the 90% of yourself that is composed water?
What if your lover like lightning regularly appears with sweet juice mixed
with water the way you like it
when you wake in the night,
mouth dry, half sighing?
What if on February 3rd you refuse the salty cake the mother of your betrothed has baked but she
feeds you peanuts and popcorn instead and you dream of tornadoes whipping through Manhattan,
two of the twisters combining and you cannot think of a place to hide so instead you must watch the destruction from across the wide East
River in Brooklyn,
your home.

Copyright Nancy Agabian



Nancy Agapian : panade

Les filles à l’université
M’ont dit que si tu manges un cake salé,
Tu vas épouser la personne qui dans ton rêve
T’apporte un verre d’eau.
Mais si quelqu’un que tu méprises t’apporte l’eau ?
Et si c’est une fille qui te l’apporte ?
Et si c’est ta mère, ton père, ton frère, ta sœur
(ou une autre de ta famille) qui te l’apporte ? Elles rigolèrent et
j’ai demandé : et si tu te réveilles et vas chercher toi-même ton verre d’eau ?
Mais maintenant je me demande ce qui arriverait si tu rêves
Chaque année d’une personne différente, ou si toute une foule t’apportait l’eau,
Ou si tu étais déjà mariée/ si tu ne croyais pas au mariage /
Si tu souhaitais que le mariage n’ait jamais existé ?
Et si tu racontais ton rêve à un psychanaliste freudien,
Et qu’il te réponde que tu es incroyablement embêtante ?
Et si la personne qui va te chercher l’eau représente quelque aspect de toi-même,
La part que tu aimes réellement, les 90 % qui sont composés d’eau ?
Et si ton amoureux te rend régulièrement une visite éclair avec un jus de fruit
Dans un verre d’eau exactement comme tu l’aimes
Quand tu te réveilles la nuit,
La bouche sèche, soupirant à demi ?
E si le 3 février tu refuses le cake salé que la mère de ton fiancé a fait cuire au four
Et qu’elle le remplace par du peanut et du popcorn, et que tu rêves de tornades
Tourbillonnant à travers Manhattan,
Et que les deux cyclones se combinent, et que tu n’arrives pas à trouver un endroit
Où te cacher, alors tu observes la destruction
A travers le grand East River,
Dans Brooklyn,
De chez toi.

Lundi 22 octobre 2007


Traduction Louise Kiffer

Պարոյր Սեւակ: ԲԱՐԵՒ

-Բա՛րեւ,-
Մէկ հատիկ այս բառն եմ ասում՝ Կնքուած անձնագիր ցոյց տալու նման, Կենսագրութիւն ցոյց տալու նման, Կամ հարցաթերթիկ լրացնելու պէս:
Եւ կ'ուզենայի՛,
Շա՜տ կ'ուզենայի,
Որ այս բառն իրօք դառնար անձնագիր Աշխարհու՛մ համայն,
Ամէնքի՛ համար:
Եւ կ'ուզենայի՛,
Շատ կ'ուզենայի,
Որ նմանապէս այս բառը լինէր
Նոր եւ իրական մի«Բացուի՛ր Սեզամ»:
-Բա՛րեւ,-
Ասէիր գնացքին,
Նաւին
Կամ օդանաւին,
Ու ներս մտնէիր.
«Բարեւ»,ըդ իբրեւ տոմսակ ընդունէր:
-Բա՛րեւ,-
Ասէիր կնոջն անծանօթ,
Ու նա քեզ սիրէր հենց նո՛յն վայրկեանին Կամ ներումնահայց ժպիտով ասէր,
Թէ բարեւել են քեզանից առաջ:

22

Համադրաբար

-Բա՛րեւ,-
Ասէիր, եւ պարզ երկինքը
Իսկո՛յն անձրեւէր, եթէ պէտք է դա:
-Բա՛րեւ,-
Ասէիր լռակեաց հողին,
Եւ նա ծլարկէր ու հասկաւորուէր:
-Բա՛րեւ,-
Ասէիր մահին էլ անգամ,
Եւ նա հասկանար, որ քեզ մօտ գալով՝ Ինքը շտապե՛լ,
Շա՜տ է շտապել...
-Բա՛րեւ-ը դառնար իրական ու նոր մի...«Բացուի՛ր Սեզամ»: Եւ այն ժամանակ եթէ արջին էլ ասէիր
-Բա՛րեւ,-
Նա էլ մի գուցէ հենց նոյն վայրկեանին
Խաղալիք դառնար մեր մանկան համար
Եւ մի այնպիսի ՛կարգին խաղալիք,
Որ ո՛չ լարւում է,ո՛չ էլ հասարակ բանից փչանում: Այսպէս էլ՝ օձը ծերերի ձեռքին ձեռնափայտ դառնար, Կոկորդիլոսը դառնար խաղալիքների պահարան, Կախարան դառնար եղջերուն վայրի,
Եւ փոթորիկը՝ բեմի պարախումբ, Մարդն էլ՝ Մա՜րդ իրօք... Անկարելի բան աշխարհում չկա՜յ, Եթէ աշխարհում իշխում է բարին, Որ մեր բերանում դարձել է
-Բա՛րեւ.

23

Ուրեմն՝ անձնագիր ցոյց տալու նման, Կենսագրութիւն պատմելու նման Կամ հարցաթերթիկ լրացնելու պէս՝
-Բա՛րեւ,-
Քեզ Ու Ձե՛զ,
Ծանօ՜թ-անծանօ՜թ իմ սիրելիներ: Թո՛ղ անկարելին դառնայ կարելի Աշխարհում համայն,
Ամէնքի՛ս համար,
Դառնայ կարելի վաղն ու հենց հիմա, Դառնայ կարելի մէ՛կ բառով
-Բա՜րեւ...

Պարոյր Սեւակ 

Nancy Kricorian: Ghost Children

Click to hear
Ghost Children read by the author, Nancy Kricorian.

At lunchtime I stand
at the stove spooning soup
into three white bowls.
My children eat bread
at the table. They laugh
at the milk moustaches that
I wipe from their faces.

On the pantry floor I see
the narrow shadows of the
other children, the one
whose bones I left in the
desert in a garden of bones.
The sand is still in my hair;
their high voices in my ears.

My American children can't
see their unlucky brother and
sister who follow close by
my skirt. Mairig, the ghosts
complain, we are hungry. Mairig,
give us something to eat.


Copyright Nancy Kricorian. Used here by kind permission of the author.
This poem has appeared in Ararat, Summer 1995.

The Armenian Weekly features article on APP's event in NYC

The ARMENIAN POETRY PROJECT wishes to thank editor Khatchig Mouradian for the publication of this article.
The original link is
found here.

ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՐԱԳԱՇԵԱՆ: Աստուածամօր Զինեալները

Սարսափներու լուացքէն ետք
աղօթքները արդուկուեցան.
հիմա տիրոջ պատշգամէն կախուած
լուռ-լուռ կը չորնան...

Փողոց ինկած սպիտակ աղօթքը
մանուկ մը գտաւ,
գլխուն փաթթելով
զինեալ օծուեցաւ...

Տարիներ ետք,
խաչին հսկելէ յոգնած
կռապաշտօրէն ծունկի եկաւ
Աստուածամօր դիմաց
ու ձեռքին սեղմած մահուան բառարանը
մատաղ ըրաւ

Մանուկ Յիսուսը
լոգանքէն չորցած,
ատաղձագործ դարձաւ,
գամեց խաչափայտը,
Գողգոթային համար պէտք պիտի ըլլար...

Copyright Vahakn Karakachian. Used here by kind permission of the author.

Armine Iknadossian: Lost Poem

I looked for you
under the barstool
underneath my wine glass
you were mine for one half hour

stolen by an oil-streaked man
in an olive-colored suit
pinky ring winking
who molested you with his eyes

extracted you from the wedge of my pocket
smoothed you out
decoded you in the alley
outlaw rhythm of my beating eyelashes

my bracelet trailed your shapely limbs
as I transcribed you from the smoky air
found you floating above the candles
let you fall out of your gown

loser to the noise and clatter we are summoned
to grace
amidst flowering pots

you are the wink of an eye at midnight
the end of a bumpy road is home at dusk
the balmy air a shawl around your neck
the streets that catered to your history
the zipping of crickets
the enchantment of the invisible green behind your house
this is your home
where skin sticks to skin sticks to everything
black ovals on paper with curvy legs
so the street lamp glows
and black is the color of night
so you are free here
the railroad tracks reveal your moveable nature
the sun rises in the hour of red
and fantasy is a sliver of lemon sugared
knuckles are guardians of hands
living under bridges of skin
the vigilante vein patrol that screams impact to a wall
a hole in the afterbirth of jazz
in the horn blows of the mad
when your eyes left stains on your cheeks
and necks were meant for kissing
the rope is knotted
a footstool is a sad friend realized


Copyright Armine Iknadossian. Used here by kind permission of the author.

Արամայիս Սահակյան: Անվերնագիր

Ջինջ ու անքուն ծո՛վ էիր,
Կյանքի այգում հո՛վ էիր,
Հիմա, երբ որ դու չկաս,
Նո՛ր եմ զգում՝ ո՛վ էեր:

Արամայիս Սահակյան (1957)
Ես քո զավակն եմ ՀայաստանԵրեւան (1986)

Rose Menendian: The Catalyst

The catalyst
is love
or man
could never face
the chaos
of his self.

Love is
the catalyst
or saints
could not endure
the trial of paradise,
the tension of despair.

Between the self
and saint
a world
is amassed.
By default
it is blessed.
Love is
the catalyst.

Rose Menedian




Ararat Quarterly, 1968

Արամայիս Սահակյան: Եթե ձեր ճամբին վատ մարդիկ տեսնեք

Եթե ձեր ճամբին վատ մարդիկ տեսնեք,
Մի՛ կարծեք վատն են մարդիկ անխտիր:
Այդ նույնն է, եթե դաշտում փուշ տեսնեք
Եվ չնկատեք ծաղիկներն ընտիր:


Արամայիս Սահակյան (1979)
Ես քո զավակն եմ ՀայաստանԵրեւան (1986)

Michael Casey: Emily Donut Dolly

When someone asks me what I did in Nam, my usual response is: "I flew around in helicopters and played games with the guys." That usually stops the conversation. Occasionally, when I feel like someone really wants to know, I will give them a copy of this poem I wrote

i flew to desolate fire bases
filled with the tools of war
and the men who used them
it was my job to perform the miracle
of making the war disappear (however briefly)
for boys who had been trained to kill

it was my mission to raise the morale
of children who had grown old too soon
watching friends die

it was my calling to take away fear
and replace it with hope
to return sanity to a world gone insane

i was the mistress of illusion
as i pulled smiles from the dust and heat
the magical genie of "back-in-the-world"
as i created laughter in the mud

but when the show was over
i crawled back into my bottle
and pulled the cork in tightly behind me

© 1992 Michael Casey

Ինգա Բրուտյան։ Խարույկ

Click here to hear the episode Fire read by the author, Inga Brutyan.

Օրերը անցնում են,
Ժամանակները թռչում են,
Կարծես դու ինձ չես հիշում,
Կարծես թե դու ինձ չես սիրում:
Օրը ամպամած է,
Զանգերդ կարճեցված են,
Սիրո քաղցր պահերը սառեցված են,
Իսկ հիշողությունները` մթագնած:
Քո համբույրիդ կարոտ մնացի,
Քո գեղեցկությունից հալվեցի
Եվ քո անզուսպ կրքերից բոցավառվեցի:
Խարույկը վառվում է.
Զոհ եմ գնում ես նրան,
Որպեսզի մոռանամ շուրթերդ ես ալ,
Որպեսզի կասկածները վերանան
Եվ ես հանգիստ կյանք ստանամ:
Բայց գեթ մեկ վայրկյան ես նայում եմ դեպի ետ,
Ես նայում եմ դեպի անցյալն մշուշապատ.
Տեսնեմ, արդյո՞ք դու իմ վախճանը կհասկանաս,
Տեսնեմ, արդյո՞ք դու իմ զգացմունքին պատասխան կտաս:
Բայց արդեն ուշ է .
Հոգիս երկնքում սավառնում է
Եվ խարույկը կամաց մարում է…

Copyright Inga Bruyan. Used here by kind permission of the author.

Արուսյակ Օհանյան: ՍԻՐՈ ՍԱՆԴՈՒՂՔՈՎ

Երեկ` ես տխուր, երեկ` ես մենակ,
Աշունը առած խեղճ ոտքերիս տակ`
Տուն եմ դառնում լուռ, հոգնաբեկ, տրտում,
Եվ մարում էր հիվանդ հոգիս քո կարոտում:
Երեկվա տխուր երկրապտույտում,
Ես չտեսա քեզ. երկնի կապույտում,
Աստղերը, թվաց` մեկ օր համրացան,
Ու լունախաղը ասես վերջացավ:
Ո՞ւր էիր երեկ. երկրապտույտում
Օրս ապրեցի դարից էլ երկար,
Ես քեզ չտեսա, դու երեկ չեկար:
Այսօր կողքիս ես. գնում ենք մոլոր,
Երկուսով կազմած մի փոքրիկ բոլոր`
Ու մեր այսօրվա երկրապտույտում,
Այն նույն աստղերը երկինի կապույտում,
Լուսնի հետ արդեն դրկից, հարևան,
Խոսքները արած բյուրավոր բերան,
Մաղում են բարձրից բամբասանքն իրենց,
Մինչդեռ լուսինը ծուլաբար քնեց,
Ու երազ տեսավ. իբրև դու և ես,
Երկար փողոցում, բոլորին ի տես,
Երկնաբարձ, անխախտ սիրո սանդուղքով
Բարձրանում ենք վեր և բոլորվում ենք
Նոր լուսաբացի մանուկ արևում,
Ուր աստղերն արդեն էլ չեն երևում…

29.09.07թ

Երբ կողքիս չես, համրանում եմ,
Տխրության մեջ ամրանում եմ
Ու կարկամում ժպիտիս մեջ:
Երբ կողիքս չես, ես տրտում եմ,
Անձայն, ունայն որոնում եմ
Աչքերը քո լույս ու անշեջ:
Երբ կոքիս չես, դատարկվում եմ,
Մութը հոգիս ծվատում է,
Փոթորիկ եմ ու լաց եմ սին:
Երբ կողքիս չես, ես մարում եմ,
Ծխում, խնկում, մոխրանում եմ,
Ձուլվում իմ քույր վերջալույսին:
Երբ կողքիս չես, ես սիրում եմ,
Ու կարոտում դալկանում եմ,
Ու կարոտո՛ւմ, դալկանո՛ւմ եմ,
Սե' ր իմ, արի' ու տիրի
Վախվորած իմ հուզումներին:

1.10.07թ

Արուսյակ Օհանյան

Copyright Arusyak Ohanyan. Used here by kind permission of the author.

ԽԱՉԻԿ ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ: ԵՐԲ ԹԷՔԷԵԱՆ ԿԸ ԿԱՐԴԱՍ

Երբ Թէքէեան կը կարդաս,
Կ՚ազատագրես տողերն կարծես
Թուղթի կալանքէն դաժան,
Եւ աչքերուդ կանաչին մէջ անսահման՝
Հոգեպարար այդ բառերն
Ի՜նչ նազանքով կը պարեն:

Երբ Թէքէեան կը կարդաս,
Լոյս շրթներուդ փեթակէն
Մեղրի նման կը հոսին
Վանկերն անուշ, ծաղկեբոյր,
Եւ ականջիս կը խօսին
Ներշնչումի հրաշքներէն հրաթոյր:

Երբ Թէքէեան կը կարդաս,
Զիս կը պահես կալանքին տակ
Հայրենաշունչ նայուածքիդ,
Եւ իմ լեզուս մշտաբարբառ
Մէկ խօսք կը գտնէ միայն՝
Աղուորն դուն ես յաւիտեան:

ԽԱՉԻԿ ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ, Յուլիս 1999

Copyright Khatchig Mouradian. Used here by kind permission of the author.

Interview with poet/author William Michaelian in Cosmopsis Quarterly

William Michaelian discusses his influences, work habits, personal philosophy, and more in an extensive interview in the Fall 2007 issue of Cosmopsis Quarterly, a literary journal published in San Francisco. The interview is also available on the publisher's website.

Click the link:
to read the interview.

Diana Der-Hovanessian: This is for Zarif

who used to draw
in the mud of the water bank
with a stick and weave marvelous
stories for her little boy
in a village called Tadem,

who used to decorate
the tops of pastry with cut outs
of fantastic figures;
this is for Zarif
who did needlework
passably well
and figures faster than any man.

This is for Zarif
who prayed with two hands
and who wrote to her son
that although she could not watch him
while he was away at school
she knew he would want to be
like the other good men in his family
who did not smoke.

This is for that simple woman
who did not teach her son
to be a revolutionary
but when revolution came, hid a gun for him
in the garden, against bad days.

This is for Zarif whom the Turks beat,
asking the whereabouts of that son;
for Zarif who said over and over again
I do no know,
although she did.

This is for Zarif whose arm was smashed
then made raw then broken to pieces
then cut off while she repeated when she waked
she did not know.

This is for one-armed Zarif
who lived through hell;
who lived to see her grandchildren
in another world,
this is for her
who once help my right hand in her left
and never told me what I must do with mine.


From the collection About Time: poems by Diana Der Hovanessian. Used here by kind permission of the author.

Եղիշէ Չարենց: ԵՍ ԻՄ ԱՆՈՒՇ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բա՜ռն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանուագ, լացակումած լա՜րն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բո՜յրը վառման,
Ու Նայիրեան աղջիկների հեզաճկուն պա՜րն եմ սիրում։

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լի՜ճը լուսէ,
Արևն ամրան ու ձմեռուայ վիշապաձայն բու՜քը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհիւրընկալ պատե՜րը սև
Ու հնամեայ քաղաքների հազարամեայ քա՛րն եմ սիրում։

Ուր է՛լ լինեմ - չե՛մ մոռանայ ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չե՜մ մոռանայ աղօթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արիւնաքամ վէրքերը մեր -
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան - եա՛րն եմ սիրում։

Իմ կարօտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հէքեաթ չկայ․
Նարեկացու, Քուչակի պէս լուսապսակ ճակատ չկայ․
Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագա՜թ չկայ․
Ինչպէս անհաս փառքի ճամբայ՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։



Եղիշէ Չարենց




Of my motherland Armenia, its sun-soaked word I adore,
Of our old, mourning saz, the deep, moving string I adore,
The radiant scent of blood-red roses and sun-dipped flowers I adore,
And the humble, graceful dance of women of Nairi I adore.

I love our sky – deep blue and high, the waters – clear, and the lucent lake,
The sun in summer, and the winter’s ferocious frost outbreak,
The black, dreary walls of the old huts – drowned in the dark,
And the thousand-year-old, tattered stones of the ancient cities I adore.

Never will I ever forget the mournful tunes of our songs,
Will not forget the iron-script books that have become prayers long,
However deep my heart is hurt by our blood-drained wounds of fate,
Still, time and again, though orphaned, weak, but my Armenia I adore.

For my homesick, yearning soul there is no better tale told,
Than Narekatsi’s and Kuchak’s, there are no brighter shining thoughts.
Cross-pass the world, yet Ararat is the whitest peak to be sought,
As an everlasting walk to fame, my Mount Masis I adore!

Translated by Armine Grigoryan, a resident of Yerevan, Armenia

The sun-zested tongue of sweet Armenia mine, I love,

Our ancient, doleful saz, its plaintive chord, I love,

Our crimson flowers’ and our roses’ heady scent,

And the nimble dance of our Nayirian girls, I love.

I love our gloomy sky, pure waters, luminous lake,

The summer’s sun and dragon’s howl of winter gales,

Black uninviting walls of hamlets, lost in dark,

And stones millennial of ancient towns, I love.

Go where I may, I can’t forget our mournful songs,

I can’t forget our uncial books now turned to prayer,

However sharp our wounds, bled dry, do pierce my heart,

Still – orphaned, bloodied, dear Armenia mine, I love.

No other lore exists within my homesick heart,

No hallowed brow as that of Narek’s or Quchak’s,

Scour the world, no peak is white as Ararat,

Like glory’s reachless path, my Mount Masis, I love.

Trans. by Raffi Barsoumian

ARMENIA

 

Amo el verbo soleado de mi dulce Armenia;
amo el matiz plañidero y lloroso de nuestra antigua lira;
el embriagador perfume de esas rosas nuestras, flores color sangre,
y la danza cadenciosa de las hijas de Nairí.

Amo nuestro cielo azul, las límpidas aguas, el lago encendido,
el sol del verano y los impetuosos vientos del invierno,
los inhóspitos negros muros de las chozas perdidas en lo oscuro,
y amo las piedras milenarias de nuestras antiguas ciudades.

Esté donde esté, no olvidaré nunca nuestros cantos elegíacos;
no olvidaré nuestros libros con letras góticas, transformados en oraciones.

Por más que la espada surque en mi corazón las heridas sangrantes,
aún huérfana y desgarrada, amaré a mi amada Armenia,.
Para mi corazón nostalgioso no existe ninguna otra historia. 
No hay genios tan radiantes como Narek y Kuchak…

¡En todo el mundo no hay una cima más blanca que la del Ararat!
Como camino de gloria inalcanzable, yo amo a mi monte Masís.

Leo Hamalian: The Expose

I am the shell that awaits the word.

I am the gun that shoots the shell
That shocks the weeping flesh so well.

I am the hand that pulls the cord
(Now more potent than the sword)
When the certain word is roared.

I am the one that roars the word
That lifts aloft the shining bird
When ordered by the one who's heard
From those who say it's time to gird.

I am the one who teaches to read
Those who cry the ancient creed
To the ones who feed the need
Of the hand that's go to heed
The word that fathers forth the deed.

I am the one who works the drill,
Who tills the soil, who takes his pill,
Who backs with tax the shell he makes
To feed the hand of him who takes
The word that comes from certain men
Who give the word to fire when.

Who is the one who gives the word
To life aloft the shining bird?

I am the one behind the shell.

I am the one who makes this hell.


Leo Hamalian

Tsovinar Chilingaryan: Րեժիմ/Schedule

Click the link to hear
Րեժիմ/Schedule read by the author, Tsovinar Chilingaryan.

առավոտյան արթնանալ այն երազից
որտեղ հերթական անգամ
մարդս եկել էր
էս անգամ շինելն էր ման գալիս
պալտոյի իմաստով
ու մի կողմում ինքն էր իր
բոյ-բուսաթ-հանգիստ
դեմքով
իսկ մյուս կողմում էլի ինքն էր
հողի տակից ոտքերն էին երևում
ոնց որ վերմակի տակից.
էն իր չսիրած վերմակների որ
ոտքերը բոյի պատճառով չէին
տեղավորվում:
երևի նրա համար
որ նախորդ օրը
րոպե չէր մնացել
որ չմտածեմ
ինչ դոզայով
քնաբեր խմեմ
որ ինձ
արթնացնող
չլինի:

նստել պլիտայի մոտ
կպցնել առաջին ծխախոտը
ու արցունքները աչքերիցս թափվելով
խնդրել Քրիստոսին
աղաչել Տեր աստծուն
որ էս անգամ էլ ների
“էլ չեմ անի” ասելով
ես գիտեմ որ սիրում ես ինձ
գիտեմ որ շատ ես սիրում
բայց ինչ անեմ չեմ դիմանում:

նստել դաշնամուրի առաջ
նվագել մարդուս սիրած
Շոպենի երկրորդ նոկտյուրնը
հիշել որ անգիր չեմ կարողանում
նվագել
բայց գոհանալ որ գոնե նոտաներով
կարողանում եմ
էնքան նվագել
որ մատներիս հիշողությունը
պահի նոտաները
ու հույսը դնելով դրա վրա
անցնել
Բախի
Ֆրանսիական սյուիտներին
ընտրել
հեշտ երեք բեմոլ-դիեզից
ավել չունեցող
մենուետներն
ու սրաբանդաները
մտածել որ էս
երեխեն էլ կնվագի որ վիզ դնի
ու նվագել, նվագել
հանել բախի
պրելյուդներ ու ֆուգաներ կապույտ
նոտաները
ու նվագել երկրորդ պրելյուդը
հատկապես ձախ ձեռը ինտենսիվ
պարապելով
որ սրտիս ծակոցները անցնեն
միացնել աջը
որ արյանս շրջանառությունը
կարգավորվի
մարմնիս կյանքը ընկնի ռիթմի մեջ:

նայել ժամացույցին
հագնվել
գնալ դասի:
մարշրուտնիում
մտածել ոնց ձևակերպոմ
պատմվածքը
աչքի ծերին դողացող արցունքի մասին
որ ուժ տա թափվի.
ինչքան թշվառություն կա
շուրջս նայելով
ավտոյի տակ ընկած սաղ մնացած
անպաշտպան կատվից սկսած
մինչև անփող ծեր կինը որ
տրանսպորտ ա նստում
փող չունի վարորդին ասում ա
ու արժանանում հայհոյանքի
ոնց որ թքեն երեսիս:

երեխուն դասից վերցնել
ուղարկել տուն
մթամ պտի դասագիրք առնեմ
գնալ հրապարակ ու բնագրի
քննարկումն էլ
Էդ կողմերում ա
մտածել որ ճակատագիր ա
չնայած չէի ուզում հենց
էս անգամ գնալ քննարկման
հիշել որ ավելի լավ
կակռազ հանգիստ առանց
մղկտացող սպասումի
կգնամ կնստեմ
մաս դառած կյանքի էդ անցուդարձին
Մարինե Պետրոսյանի
հոդվածի քննարկմանը:

մտնել ՆՓԱԿ-ի քննարկման սենյակ
տեսնել ահագին ժողովուրդ
ու ակտիվ քննարկում
սեղանի վրա արևմտյան
հայաստանի քարտեզ
որովհետև խոսքը հայ-թուրքական
բնական
հարաբերությունների
Մարինեի Թուրքիայում ունեցած
տպավորությունների
սովորական թուրքերի
անսովոր հայերի
կյանքի պրոգրեսի
ու ավանդականության
իրար հետ յոլա գնալու
հնարավորության
խանգարող բաները բացահայտելու
հաղթահարելու
մասին ա:

քննարկումը վերջացնելուց հետո
ոտքը կախ գցել
սպասելով որ երևի գնանք
կաֆե
շարունակվի
բայց մի քիչ հիվանդ եմ
չգիտեմ գնամ թե չգնամ.
գնամ
էդքան հիվանդ չեմ:

մտնել Փչակ կողքի կաֆեն
տեղավորվել համեմատաբար
մեծ սեղանի շուրջ
ծվարել մի քիչ հեռու մարդ չվարակեմ
պատրվակով
թեյ-թխվածք պատվիրել
ու ափս դեմքիս հենելով
լուռ մասնակցել աշխույժ զրույցին
ամեն ինչի մասին
ինչ խոսացվում ա:

Մարինեի հետ հասնել օպերայի
կանգառ
նստել մարշրուտնի
հասնել տուն
ու մտածել մենակ մի բանի մասին
որ էրեխեքս կյանքում ասեն
մամա
ասեմ
ներկա:

Copyright Tsovinar Chilingaryan. Used here by kind permission of the author.


to wake up from a dream
where once more my husband
looking for his
army coat
and there he was
with all his stature
and facial calmness
and there he was
under the cover of earth
with his feet sticking out
just like from under those blankets
which he didn’t like
because of their shortness
for he was too tall.

maybe it was because
on the day before
there was not a single moment
when i didn’t think of
how many sedatives
to take
so that nobody would be able to
wake me up ever.

to sit before the heater
and light the first cigarette
with tears shedding
asking Jesus Christ
pleading with Dear Lord
to forgive me once more
repeating
i shall behave
i know you love me
you love me so much
but what will you do
i can stand it any more.

to sit before the piano
and play my husband’s favorite
Chopin’s
second nocturne
and to remember
i am bad at playing from memory
but to be glad enough
to be able to play at all
at least with sheet notes
and play so much
that the memory of my fingers
will hold the notes.
relying on that
move on to
the French suites
of Bach
choosing the
minuets and sarabandes
with no more than
two flats-sharps
to think that these are easy
and can be played
even by a child
(if they try hard )
and play, and play.
to take out
the blue notes
of Bach’s preludes and fugues
and play the second prelude
practicing the left hand
especially intensively
to stop the pain in my heart
joining the right hand
to put my blood circulation
in order
and regulate the rhythm
of the life of my body.

to look at the watch
and put on something
to leave for class.
in a marshroutni
to think how to
formulate the story about
“how to force down
the trembling tear
edged on the eye”
how much misery i am surrounded with
from the unprotected cat
that survived
being run over by a car
to the old woman
that takes a transport
but has no money
to pay its cost
when asking the driver
deserves a curse
like somebody just spits
on my face.

to take my son
from school and send him home
on my way
to the republic square
as if i need to buy a text book
for my son
so what a coincidence
to go in the direction
of Bnagir’s discussion
which is on the way
to think it must be a fate
though i didn’t want
to be there this time
but to remember
that, well, it’s good
i shall go there
without expectations
and just sit around
that part of life
mainly the discussion
of Marine Petrossian’s
article.

to enter the NPAK’s discussion room
see a lot of people
and active discussion
a map of Western Armenia on the table
as it’s spoken
about
armenian-turkish
natural
relations
Marine’s journey
to Turkey
her impressions
about ordinary turks
unordinary armenians
about life’s progress
and remaining traditions
about possibility
of
getting on with each other
and the revelation
and overcoming
all disturbing matters.

after the discussion
to hang a little about
waiting maybe to continue
at the nearby café
but feeling a little sick
i don’t know yet whether
to go or
not.
to go.
i am not that sick.

to join at Pchak --
the nearest café --
and place myself
a little afar
pretending
not to infect people
and hand on chin
take part silently
in an active talk
about everything
that can be talked about.

to get to the opera -stop
in Marine’s company
take a marshroutni
and to get home
thinking about
only one thing on the way home
about
saying
present
when my children call out
ma.


Translated by Tsovinar Chilingaryan and Lola Koundakjian

William Michaelian: Someone's Mother

Do you see that woman sitting there? In a thousand years
or so I will cross the street — it takes that long when
I'm in this state of mind — and buy all the flowers
she has left so she can go home and get an
early start on making supper while
I recall the lines in her face
and the pain and joy
that put them
there.


Copyright William Michaelian. Used here by kind permission of the author.

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ԿՐԱԿԱՊԱՇՏ

Ես գիտեի,
Որ մի օր տեսնելու եմ քեզ
Ամբոխի մեջ,
Որի մասը չես կազմում.
Այլ եղել ես իմ տեսիլքը,
Որ դեռ մանկուց
Ցոլացել է իմ երևակայության մեջ։

Մանկության ու պատանության ոսկետեսիլ,
Որ վառվել է
Բոցերի ամենամաքուր գույներով,
Անմոխիր մնացորդով
Անկեզ մորենու նման...

Հրավառումներ կան,
Որ սպառվում են առանց անթեղի...

Դու տեսիլքի նման ես այրվել
Երևակայությանս մեջ
Ջինջ ու զուլալ այրումով։

Երգեր են ղողանջել իմ շուրթերին
Սերերի ու նվիրումների համերգներով.
Աստղավառումներ են եղել իմ եթերում
Ասուպների ու արևաքարերի շաղով,
Որ թափվել են,
Թափվել են
Բոցերից ցատկող պեծերի նման,
Որ եղել են
Երևակայությանս լավ երազները...

Երազներ` պեծերի ու կայծերի,
Որ չեն խամրում բոցալեզուների ծայրին...
Այլ կամարվում են,
Որպես երփներանգ ծիածան,
Տենչալի տևողություն ու տարածք
Երկրային վայելքների...

Հրավառվիր ցանկություններիս խարույկում,
Որ կրակապաշտի հավատքով
Պաշտեմ հուրդ, կրակդ ու բոցդ...


Գլենդել, Կալիֆորնիա, 2007-09-02

Copyright Grish Davtian. Used here by kind permission of the author.

Alene Terzian: Not a Love Poem #8

I never liked the way your hair
parted at a right angle, the glossy sheen
of your night light, or those earmarked books

pressed between white snow globes
on your dresser; they faced east where you
nervously paced and recited all twelve cranial nerves,

beginning with the hypoglossal until I was ready
to throw out your endless supply of 3 X 5s.
I was going to do it tomorrow.

But tomorrow was our anniversary, six years
of dirty dishes, iron-on t-shirts, Virgin Mary
postcards, thrift store statues, and that insufferable

velvet Elvis painting in the guest room. I should have
done it then before tomorrow demanded festivity,
and we exchanged cards with emotions we didn’t feel.

Instead, I waited for you to betray me.

It wasn’t long before I caught you in late night whispers
about arterial bleeds or mad cow disease,
contributing to a spike in selected, vegan living.

It wasn’t long until I heard you say, “Tomorrow,
after champagne toast, after friends leave, after clean up,
I will tell her.” And that night, you were propaganda,

fraudulent and intoxicated, an errant dream, a celebration
of future, miles gone, and me, curled against door,
strained to hear each word like an insistent,

uncompromising prayer; the cooed goodbye,
the packed boxes, rehearsed speech. I filmed it all:
the story of lovers leaving doorways exposed.


Copyright Alene Terzian. Used here by kind permission of the author.

Michael E Stone: Salt Cellar

A stylized salt-cellar,
in brown ceramic
ovoid, a woman's face,
and a fringe of pottery hair on top
hands at its sides.

a marsupial Humpty-Dumpty
with a pouch full of salt
for flavour,
and a pottery spoon.

Copyright Michael E. Stone