Cafe Night: Part 2

House Keeping
by Arman Seuylemezian

When I was a kid
I would open
the bedroom door
while Grandpa danced
fast to Latin music
in his pink underwear.
I tried to yawn,
but he was too funny.

Click here to listen to the audio clip of Arman Seuylemezian’s poem House Keeping read by William Michaelian.

ԵՂԻՇԷ ՉԱՐԵՆՑ։ Անքնութիւն

Դոփո՛ւմ են, դոփո՛ւմ են, դոփո՛ւմ են ձիերը,
Մթի մեջ դոփում են, խփում են պայտերը,
Պայտերը խփում են, խփում են հողին.--՝
Անծա՜յր է գիշերը, անհայտ է ուղին:
Գնո՜ւմ են, գնո՜ւմ են, գնո՜ւմ են, ձիերը,
Մօտիկ են, հեռու են, դոփում են պայտերը,
Պայտերը դոփում են քունքիս մեջ հիմա.--՝
Անհա՜յտ է աշխարհը՝ անցում է ու մահ...

1919

Insomnie

Grondement des chevaux, déferlement, tumulte
tintamarre des fers, chevaux en pleine nuit,
martelant l'étendue dans l'ombre sans limites,
sur d'invisibles voies, frappent, frappent les fers,
galopent les chevaux, s'en viennent tour à tour
et s'en vont les chevaux, les fers frappent le sol,
dans mon crâne, pour l'heure, tintamarre des fers,
univers inconnu, monde éphémère, ô mort...

Traduit par Vahé Godel

Գեղամ Սարյան: ԴԵՊԻ ԿԱՌԱՓՆԱՐԱՆ

(Կոմիտասի հիշատակին)

Սև ծովն էր ալեկոծ փրփրել իր ափերին
Թմրել էր Պոլիսը փարթամ պարտեզներում
ԵՎ մինարների նիրհուն կատարներին
Վերջալույսի գունատ շողերն էին մարում:

Փռվեց ծովի վրա ահեղ իրիկնաժամ,
Արեգակի վերջին շողեքն այնտեղ հանգավ,
Գողգոթայի նման իր լռությամբ դաժան
Կանգնել էր ափի մոտ խորհրդավոր մի նավ:

Կանգնել էր նա ինչպես մռայլ մի դամբարան,
Եվ հայ մի բազմություն հեծում էր ծովափին,
Վերջին հրաժեշտի հայացքն ուղղած նրան,
Հուղարկավորն ինչպես՝ տխուր հողաթմբին:

Այնտեղ էին նրանք... Այդ չարագույժ նավում,
Հայոց քնարների վարպետները բոլոր,
Հայոց պայծառ մտքի աստղերն էին մարում
Այդ ահավոր ժամին խավարի դեմ անզոր:

Նրանց տանում էի հեռու կառափնարան,
Գունատ էին նրանք: Երկու հարյուր էին:
Տաճիկ սպաների հայացքն անասնական
Դաշույնների նման կախված գլուխներին:

Այնտեղ էին նրանք... Վարուժանը խոհուն,
Սիոմանթոն՝ հայացքն հառած դեպի եթեր,
Եվ ո՞վ գիտե արդյոք, ի՞նչ էր խորհում
Կոմիտասը՝ հոգում պահած բազում երգեր...

ԵՎ ո՞վ գիտե արդյոք աչքերն հառած ջրին՝
Ի՞նչ խոր հույզեր էին լուռ պաշարել նրան,
Որոնք նրա հոգին վշտով լցնում էին,
Մթնաշաղին ծովի շշուկների նման...

Գուցե տեսնում էր նա ափերը հայրենի,
Զմրուխտ դաշտեր՝ փռված Արագածի լանջին,
Գուցե թվում էր թե ափին է Սևանի
ԵՎ գեղճուկի երգն է հասնում իր ականջին:

Գուցե խորհում էր նա արցունքը կոկորդում
Իր գլխատվող, անոգ ժողովրդի մասին,
ԵՎ ծովն էր նրա լուռ հոգու մեջ փոթորկվում,
ԵՎ բազմաթիվ սրտեր նրա հետ միասին:

Գուցե... հանկարծ սուլեց նավը աղեկտուր,
ԵՎ արձագանքն անդարձ կորավ հեռուներում,
Երկու հարյուր հայացք անհունորեն տխուր
Ափի հայ բազմության սրտին էին նայում...

Նրանց տանում էին հեռու կառափնարան.
ԵՎ երկինքն էր նայում, և երեկոն էր լուռ,
ԵՎ ծովն էր անսահման հուզված սրտի նման
Խփում իր ափերին ինչպես մահվան սարսուռ:

Նրանց տանում էին հեռու կառափնարան.
Լուռ էր Վարուժանը, Սիոմանթոն խոհուն,
Հայացքն ուղղած դեպի երկինքն անսահման
Կանգնել էր Կոմատասը ինչպես տաճարի սյուն:

Ձուլվել էր նա կարծես կապույտ երեկոյին,
Ծովի պաղ հովերով մորուգն ալեծածան,
Նրա շուրթերը պաղ արդեն երգում էին
Հայոց պատարագի հուզիչ «Տեր ողորմյան»:

Երգում էր նա... ԵՎ հորդ շիթերն արտասուքի
Թափվում էին երգի հնչյունների նման,
Երգում էր նա... ԵՎ այդ հույսի, աղերսանքի
Մեղեդին էր նրա սփոփանքը միայն...

Երգում էր նա... Ծորուն հնչյունները երգի
Ձուլվում էին ծովի մրմունջների օդում.
Երգում էր նա... Ափին կանգնած ժողովրդի
Սրտից աղերսաձայն հառաչանք էր պոկում:

Նավը շարժվեց: Դանդաղ պոկվեց արդեն ափից.
Բռնած անհայտ ու մութ հեռուների ճամփան.
Ու Տարածվում էր դեռ օդում աղերսալից
Հայոց պատարագի հուզիչ «Տեր վողորմյան»:...

Նավը շարժվեց՝ ինչպես մռայլ մի դամբարան,
ԵՎ խուլ տնքաց ցավից բազմությունը ափին,
Վերջին հրաժեշտի հայացքն ուղղած նրան,
Հուղարկավորն ինչպես՝ տխուր հողաթմբին:

ԵՎ հեռացավ, կորավ ծովի մշուշներում,
Ու խավարին ձուլվեց հույսի «Տեր վողորմյան»:
Քամին նրա վերջին հնչյուններն էր բերում
Ծովի ցայթող ջրի պաղ շիթերի նման:

Իսկ երկնքում լուսնի մահիկն ամպասքող
Սահելով դուրս նայեց ուրախ ու տիրաբար,
Ինչպես Վիլհելմ կայսր հայացքի տակ պարող
Ծախված գեղեցկուհու ժպտուն ատամնաշար...


ԳԵՂԱՄ ՍԱՐՅԱՆ
(1902-1976)

Սագօ Արեան :ՅԵՐՈՒՍԱՂԷՄ ...

Յիսուս Երուսաղէմ պիտ մտնէ
Ո՜վ Մուսա,
Հանգուցաւոր լաթերով, կիսատանջ եւ քրտինքի մէջ կորած աչքերով
Յիսուս Երուսաղէմ պիտ մտնէ...


Յառած եմ աչքերս,
Կապոյտին ու կապոյտ ծովու հեռացող նաւակներուն...
Ցերեկը արեան բաղնիք,
Երեկոյեան մահուան ընկուզենինները մէկ—մէկ կը ծաղկին։
Նոյն Սամուէլ Եւինեանի
Չութակին լարերը
Կու լան անձրեւին հետ։
Ի՜նչ արեւելք,
Ի՜նչ ոսկի եւ ինչ խունկ մեռելներուդ,
Երուսաղէմ,
Մեծագոյն սէր,
Մեծագոյն ամրոց,
Սիրոյ եւ բարիքի։
Պտուղներդ կը սպասեն...Սիրոյ տար’ին,
Եւ առաւօտներդ պիտի երգեն ինծի համար ...
Երուսաղէմ մեծագոյն վէրք,
Քու ճանպարհդ կ՚անցնի երակներէս։
Կը զարմանան թէ ինչպէս մէջս մտար,
Արարուեցար մէջս...
Հիմա ծունկի՝ տաճառներուդ սեւ արցունքը սրբելու ....
Նման տղայաբեր կնոջ աղօթքին,
Որ մինչեւ վերջին ձայնալարը կ՚աղաղակէ։

«Ոհ ես աշխարհ մըն եմ ցաւերու եւ զրկումներու
Իմ մէջ նոյնն են արիւնը եւ գինին,
Նոյնն է աղօթքը,
Նոյն են անէծքը,
Արեան կարկուտը
Նոյնն է եւ նշենին
Իմ ճակտիս դրէք տատասկը Երուսաղէմի եւ
Ես կը դառնամ անոր երակներէն հոսող Տառ ...»


Ճշմարիտ եմ,
Յիսուս, Մեր Տէրը
Իմ տէրը եւ ‘ողոցէն անցնող կարմիր մերսէտէսին մէջ գինով
Ընկերոջս տէրը,
Երուսաղէմ պիտի մտնէ ...
Առանց ոտքերը արեան մէջ թաթխելու...
Լոյս էր՝ կար,
Ու լոյսին համար բնակեցաւ մեր մէջ...
Ի սկզբանէ անոր գալարուն ցաւերուն մէջ
Ոգի կար,
Կար մեր ոգին,կար վէրքը
Եւ արեւելքի կարմիր ձիթենին կար...


Ընկերներս,
Արեւելքի հացը մի խառնէք ձեր վիշտին...
Դամասկոսը եւ Պէյրութը նոյն ձիթենիին առջեւ ծունկի՝ կ՚աղօթեն...
Թէկուզեւ խեղթուի իմ բողոքը ...
Ու չհասնի մինչեւ հոն, ուր արմաւը կարմիր է
Եւ արմաւենին արիւն...։

Ընկերներս,
Վերջին ընթրիքին հացը պատրաստեցէք
Սիրով ու նշխարով ...



Չէ որ մեր Տէրը
Յիսուս Քրիստոս Երուսաղէմ պիտի մտնէ.
Ան պիտի չմտնէ վէրքէն ու ցաւէն,
Պիտի չմտնէ մահէն ու որոգայթէն
Այլ պայծառացած...
Ու ծիածանա’այլ դէմքով
Խաչին գամերը հին պատմութեան մէջ թողած,
Ու Սրբոց Յակոբեանց զանգերուն ուրախութիւնը
Դէմքին .....


Տէրը Ընկերս,
Տէրը, Երուսաղէմ պիտի մտնէ ,
Խինդ ու ծիծաղ իր ոտքերուն ...
Տէրը երուսաղէմ պիտի մտնէ ո՜վ Մուսա...


Անկարելի է այս կեցութիւնը,
Խորունկ ցաւերէն յետոյ
Գիտեմ որ կայ լոյս,
Գիտեմ ցաւէն յետոյ ու զրկանքէն ...
Կայ ‘րկութիւն ...
Նոյնիսկ եթէ օդոյին բանալիները տունը մոռցած ըլլամ ...


Տէրը երուսաղէմ պիտ մտնէ
Ո՜վ մուսա
Հաւատա։

Սագօ Արեան

Christopher Atamian: Washington Heights - 2

Haredim

I ask the Orthodox men if they know
Where I may find the local Starbuck's
And:
Mouths that will not
(Acknowledge me purse their lips, silent)
Hats that will not
(Reveal head to sky, remain still)
Skirts that will not
(Graze the ground, shuffle)
Hands that will not
(Touch the goyim, retract)
It is Friday 5 pm
Soon they will turn off their lights and
Retreat to their candle-lit rooms
Religion, meant to bring light
Sometimes
Brings darkness instead.


Christopher Atamian. Used here by kind permission of the author.

Christopher Atamian: Washington Heights - 1

Babel

Beirutine roses dot Islamic arches
Peacock curves and serpentine roads
Medieval monastery and orange baked church tops
Smog fuming strong from exhaust pipes escaping
Over mile-long lighted bridge
Named after a President long gone.

Orthodox men with smart doe-eyed women
Weave past garish blue modernist bus depot
Dominican muscles strain under tight cotton mesh
The smell of arroz con pollo, shaved ice mango and street vendor
incense

An Armenian church, parishioners long-gone, stands guard on West
187th Street.
Chinese and Iranian medical students, books in hand
Ghosts that you can barely detect anymore
Whisper secrets nonetheless.

Biblical Babel rose to the skies, punishment from God
But here babble is like a paradise lost
Singing its sweet immigrant songs: a promise.

-Christopher Atamian. Used here by kind permission of the author.

Լիլիթ։ Եկաւ չտեսանք

Օրը իր մութ
Գիշերազգեստ է հագնում,
Թակարդներ է դնում՝
Լուսաբացը որսալու,
Ծանրաբեռնուած են մայթերը,
Ոտնահետքերից
Չեն շնչում...
Այնտեղ, փողոցի
Անկիւնում կուչ եկած մարդը
Մի ժամանակ
Մեր հայրն էր,
Յետոյ դարձաւ որդին,
Որպէս հոգի
Քայլեց մեր մէջ...
Այժմ հող չկայ
Նրա ոտքերի տակ,
Որպէս աւելորդ բեռ՝
Նրան դուրս են հանել տանից...
Նա վեր կացաւ սառը մայթից,
Վերարկուի օձիգը
Քաշեց ծոծրակին,
Եւ հեռացաւ երկրից՝
Իր եկած ճանապարհով...

Լիլիթ

SPRING

William Michaelian: I Can Imagine

Click here to listen to the audio clip I can imagine read by the author William Michaelian.


I can imagine waking up one morning
to find I have become older than my mother,
and I can imagine her not noticing.

I can imagine her admiring my cane
without wondering at the need.

I can imagine her looking out the window
at the street and waiting for my return,
even though I stand beside her, waiting for hers.

I can imagine her in a lush green meadow
eating bowls of cereal with butterflies in her hair.

I can imagine her memories waiting at the door,
hoping this day she will let them in.

I can imagine them dying of hunger and neglect
amid a pile of brittle leaves, and a curious cat
sniffing at their pungent remains.

I can imagine an ancient tree where there once
was none, and I can imagine words
of a forgotten language carved into its bark.

I can imagine reading them, and I can imagine
being the only person who knows what they mean.

I can imagine the familiar hand that held the knife
that echoed the spirit that inspired the breath that
warmed the lips that uttered the sound that spoke
the joy that moved the heart to direct the hand
to press harder, harder, harder. . . .


Copyright William Michaelian. Appears here by kind permission of the author.




Je peux imaginer qu’un jour
me réveillant,  je serai
encore plus vieux que ma mère
qui je peux l’imaginer
ne l’aurait pas remarqué

Elle admirerait ma canne
sans la remettre en question,
surveillerait mon retour
dans la rue, par la fenêtre
bien que moi-même à son côté
Je sois à guetter son retour

Je peux l’imaginer mangeant

de pleins bols de céréales

des papillons plein les cheveux
Dans un champ verdoyant et plein

J’arrive à imaginer
ses souvenirs derrière la porte
qui espèrent qu’aujourd’hui
elle va les laisser entrer

J’arrive à imaginer
qu’ils mourront d’avoir eu faim
d’avoir été négligés
sur un amas de feuilles sèches
où
intrigué un chat viendra
humer leurs restes odorants

j’arrive à imaginer qu’un vieil arbre pousserait
là où d’autres ne poussent pas
et  je peux imaginer
dans l’épaisseur de son écorce
les mots d’un langage oublié

je peux imaginer les lire
et
je peux imaginer
être seul à les comprendre

je peux imaginer la main
connue  - 
et son couteau
qui fut
la voix de l’âme dont
l’haleine
réchauffa les lèvres froides
qui insufflèrent les bruits joyeux
au cœur à ce point remué
que la main a pressé fort
plus fort
plus fort
encore plus fort


Translated from the French by Sylvie M. Miller

Լիլիթ։ Յետգրութիւն

Ժամանակը եւ տարածութիւնը
Մարդու ստուերի ներկայութեան
Ուրուագծերն են...
Գրիչդ մեր ծանօթութեան
Ողջ ընթացքում
Գրում է անհասկանալի
Մի պատմութիւն
Հեռաւորութեան մասին,
Իսկ գլխացաւս
Սպառնում է այրել բնակարանդ՝
Թողնելով երկու տող
Յետգրութիւն.
- Նա կողոպտեց աշխարհը,
Որն իմ տունն էր...

Լիլիթ

Shahé Mankerian reading in LA

The Sweet Troubled Soul,
L.A.'s Premier Monthly Open Mic

Features

SHAHE MANKERIAN
Poet, Playwright, and 2004 Pushcart Nominee

On Tuesday, April 1st

@ 8:30 pm

Downtown/Echo Park TRIBAL CAFE
1651 W. Temple Blvd., Los Angeles CA 90026.


http://www. tribalcafe. com/
http://www. myspace. com/tribalcafelosangeles
http://www. youtube. com/user/tribalcafe

Շահպան։ Ոտնաձայներ

Ձայներուն մէջ 
           ձայն լսեցի.
ջուրի, կնոջ, ոսկիի
           ձայնն էր.
կարկաչ, ճիչ, հունչ
           կը կոչուէր։

Ձայներուն մէջ
           ձայն մը եւս լսեցի.
սրտիս 
           ձայնն էր.
լռութիւն
           կը կոչուէր։

Ձայներուն մէջ
           վերջին ձայնը լսեցի.
Աստուծոյ 
           ձայնն էր.
արձագանգ 
           կը կոչուէր։

Ձայներուն մէջ
           ձայն հանեցի.
ոտքիս 
           ձայնն էր.
քերթուած 
           կը կոչուէր։

Շահպան


Խորանարդ, Պէյրութ, 2006

Պետրոս Հերեան։ Բառը

Վաղուց արդէն բնակուած հմայական ցաւերով,
Կը շրջէի ես անդուլ դիւահարի մը հանգոյն,
Կը փնտռէի փրկարար բառըս բարի,
Սակայն չէի յաջողեր ճշդել անունը անոր։

...

Բառը ցօղ էր նախապէս՝ իջած դողին մատներուս,
Դէմքիս թեքուած ծաղիկներու ժպիտ էր այն վայրկեանի,
Թոթովանքիս շնորհուած գուրգուրանք էր պարզապէս։

Բառը ցո՜լք էր աղջկայ,
Բաժակ էր ան հրաշահիւս կակաչի,
Ապա խաչքար ճաքճքած,
Մագաղաթի ծուէն էր՝ արիւնիս մէջ թաթախուած,
Երակներս լափլիզող կրակ էր ան պատուհաս,
Եւ ջիղերուս ցանցը ցնցող հրապոյր էր էգերու,
Որդան կարմիր է եռուն,
Արեւայորդ հաւատամք էր հեթանոս,
Հնադարեան մեղեդի,
Հողի բոյր էր զգլխիչ,
Յովատակի վրինջ էր ու վարգ էր ան եղնիկի,
Նեմրութ սանի գագաթէն դէպի երկինքն սլացող
Աստուածային թռիչք էր ան ֆետաներու միածին,
Ինձմէ ձգուած - զիս կանչող՝ բառը տանջանք էր գուցէ,
Կոմիտասեան խնկարկում էր խելագար,
Եւ առ Աստուած ճեղճերում էր Նարեկի,
Շարականի խազերուն մէջ հոլովուող
Հոգեվառ բառն այդ մախմուր,
Հոգեհան բա՛ռն իմ անգոյ,
Որուն կարօտ՝ թափառեցայ ամէնուր,
Եւ անձնատուր եսի մթին ծալքերուն՝
Ես դիմեցի աստղերուն եւ փողոցի լամբերուն...

Բայց ի վերջոյ,
Անցնող ամէն վայրկեանին դէմ,
Մեռնող մէն մի բջիջիս հետ,
Հասունացման դառնակսկիծ րոպէին,
Ես զգացի ու հասկցայ վերջապէս,
Համոզուեցայ արդարեւ,
Թէ չգրուած իմ բառն էր ան ահարկու,
Որ թունաւոր նետի պէս
Կ՛երթեւեկէր մարմնիս մէջ...

Պէյրութ 1983

Պետրոս Հերեան (Պետիկ Հերկելեան)


Bedros Hergelian. Writer, poet, and satiristշ was born in Anjar in 1954.

"Badouhanen Tours" (Out of The Window), his first collection of poems, was published in 1972 when he was only 18. Herian was a contributor to "AZTAG" daily in Beirut. He also worked at "AZTAG" as a proof-reader.

Herian's literary works include "Youhoo", "Yev Yergir Bakanem", and "Parrh".

He died in 1987 at the age of 33.



Here's a recent remembrance article by Edgar DAVIDIAN, which appeared in L'Orient-LeJour in Beirut, Lebanon.

Les bateaux ivres de Bedig Herguelian
L'article d'Edgar DAVIDIAN

Il y a vingt ans, Bedig Herguelian se séparait de la vie. Salué par l’intelligentsia libanaise arménienne et William Saroyan comme le poète d’expression arménienne de sa génération, ses mots n’en sont pas moins vivants dans toutes les mémoires. En souvenir de son parcours, un musée ouvre bientôt ses portes à Anjar, sa ville natale et fief de l’arménité.
Le regard vif, l’inspiration romantique, le mot d’une fraîcheur native, l’ironie cinglante, le chant suave, l’éloge de la terre du pays du Cèdre et des monts Ararat vibrants et subtilement conjugués, ainsi va l’impérissable héritage culturel de Bedig Herguelian. Un écrivain d’expression arménienne, visionnaire, fauché par la mort à 33 ans, cet âge mûr où pourtant tous les accomplissements n’ont pas encore tenu les promesses de la
jeunesse…
Sept opus, entre poésie et prose, bâteaux ivres lancés sur les flots des mots de la langue de Sayat Nova, jalonnent sa vie brève et fulgurante.
Miné par la maladie, entre cœur fragile et céphalées incurables, grand consommateur de café, à la mémoire phénoménale (il pouvait lire et visualiser un livre en un clin d’œil), ce fin poète de Anjar (ayant aussi vécu à Beyrouth) redoutait son propre parcours tant il avait le complexe du poète Bedros Tourian, mort lui aussi presque au même âge… Obscur pressentiment d’un destin que nul ne conjure, n’élude et ce n’est pas pour rien qu’on naît «mage»…
Né donc en 1954 à Anjar, entre forêts bruissantes, écrasées de soleil et grandes mares stagnantes aux eaux visitées par les oiseaux migrateurs, Bedig Herguelian a très tôt trouvé l’état de grâce et la consolation dans la douceur de la nature.
Féru de Goethe, Balzac, Tolstoï et Pouchkine, bercé par la musique de Wagner, Bruckner et Mahler, mais aussi de Komitas et Khatchadourian, passionné d’antiquités, curieux de la vie et de ses surprises, Bedig Herguelian a vite compris l’attrait et l’emprise du verbe, et son appartenance au monde du Parnasse.
Après de brillantes études de littérature arménienne, épris de Varoujean et Mezarentz, le jeune poète plonge à corps perdu dans la mêlée des mots et des cercles littéraires arméniens de la diaspora.
À 17 ans («On n’est pas sérieux quand on a 17 ans», dit pourtant le poème de Rimbaud), il balance littéralement par-dessus la fenêtre ce qui l’habite déjà ! Badouhanen tourse, Par la fenêtre est la traduction de ce premier recueil où un adolescent talentueux jette son premier cri. Entre chaleur de l’amitié, premiers émois de l’amour et la révolte contre la société et les «assis» (oui encore Rimbaud), le poète s’exprime. Entre rigueurs d’une prosodie classique de la langue de Siamento et certaines libertés modernes d’une rime affranchie de toute servitude métrique, il affine une voix qui est parfaitement reconnaissable aujourd’hui…

Une imagination débordante
À 20 ans, suit la plaquette Pare (Le mot) où pointe déjà un farouche nationalisme. Nationalisme où se mêlent les plaines verdoyantes de la Békaa et les hauts plateaux battus par le vent du pays de Grégoire l’Illuminateur…
Toujours dans le même sillage de ce fervent amour pour le Liban et l’Arménie, dans ce geste merveilleux et humble de s’agenouiller devant une terre aimée, vient se ranger le troisième recueil intitulé Yev yeguir bakanel.
Quittant la poésie entre beautés parnassiennes et symbolisme coloré, Bedig Herguelian se tourne vers le roman. Sa prose chargée d’humour, enrobée pourtant d’une humeur chagrine et mélancolique, fait étincelle dans Yuhu (L’étranger), un récit à l’imagination débordante, caustique et
mordant.
Un récit allégorique, narrant les déconvenues d’un extraterrestre parachuté en montgolfière sur des rives au sable fin et dont la mission est de mettre en garde le citoyen contre toute intrusion étrangère… Parabole perceptible pour tout pays aux frontières lamentablement ouvertes à tous les vents de la sédition…
Entre une vision défiant l’absurde et le sarcasme, sur un ton tragique, le romancier propose des idées pour la protection d’un pays contre l’anarchie, le chaos et les dérives sociales et politiques.
Cet ouvrage est salué par les gens de lettres comme innovateur et un des plus brillants écrits de la diaspora arménienne. On retient ici le mot d’Abraham Alikian : «On salue bien bas le brio de “Yuhu” où l’âme arménienne et les préoccupations libanaises sont dans toute leur intégrité et honnêteté avec un remarquable sens de l’humour… »
Dès lors, on édite en Arménie, souveraine consécration pour un auteur né en dehors de la patrie mère, son Hadendin, une sorte de best of de son inspiration enrichie de quelques nouveaux poèmes.
Il y a 20 ans mourait Bedig Herguelian. Ses amis et les lecteurs de la langue de Vahan Tékéyan ne l’ont pas oublié. À Anjar, sa ville natale, on prépare déjà son « tankaran », un musée qui sera ouvert à tous, comme l’univers de Gibran à Bécharré est ouvert aux regards du monde.
La littérature arménienne de la diaspora s’est enrichie d’une voix rimbaldienne. Le mot de la fin est celui du metteur en scène Meher Karakachian, installé aujourd’hui outre-Atlantique: «Bedig Herguelian traverse l’espace et le temps avec confiance, car il est de ceux qui sont habités par le feu d’une inspiration dévorante…»

Alan Whitehorn: Crossing Yerevan

May 14, 2007–March 19, 2008

The traffic moves so swiftly and unexpectedly.
I wonder when to cross the street.
I fear for my safety at each major intersection.
And so, in cowardly fashion,
I follow the young stylish woman,
or the middle aged mother with child,
or even the elderly metzmama.
In so doing,
I arrive safely,
but somewhat sheepishly.
It may be a man’s world,
but I follow a woman’s lead.



Copyright Alan Whitehorn. Crossing Yerevan, submitted by the author, is to appear in a volume "Selected Poems" scheduled for fall 2008/spring 2009.

Վահէ-Վահեան։ Գարունի ամպ - արեւի երեկոյ

Հանդէս կայ գոյներու կիսաւարտ...
Արեգակն՝ հրեղէն աղջնակ։
Կը դպնի ամպերու քողին տակ.
Հանդէս կայ գոյներու անաւարտ։

Ծառերը յուզումէ կը դողան...
Ձեռք մ՛անտես երակներ կը շոյէ
Անառակ մատներով հոտեւան.
Ծառերը յուզումէ կը դողան։

Տերեւներ մեղեդի մը կու լան...
Ահ ինչո՜ւ նուագն այդ տրտմաձայն...
Լսեցի՞ք դուք հովերն որ անցան...
Տերեւներն մեղեդի մը կու լան։

Երկինքէն դերձաններ կը կախուին,
Քնարի լարերու պէս անթիւ...
Մեղմերանգ մետաքսի պէս նրբին,
Երկինքէն դերձաններ կը կախուին։

Հոգիներ կարօտէ կը մսին...
Ո՞ւր փախաւ աղջնակն հոգոթով,
Աղջնակն արեւշող մարմինով.
Հոգիներ կարօտէ կը մսին...

Վահէ-Վահեան

ԺԱՆԵՏԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ: Անվերնագիր

Ձուկը՝ ջրում, մարդն իր հողում
/ Ժող.առած/

Շունչս է կտրվում…
Սիրտս հիվանդ է…
Ու ինձ թվում է օդն այստեղ վատ է,
Բայց կան ինձ նման գաղթական հայեր,
Որ լավ են շնչում ու չունեն ցավեր։
Ուրեմն ես եմ,
Որ ծանր եմ շնչում…
Բայց ինչի՞ համար, ինձ ի՞նչն է տանջում,
Որ չեմ կարենում լիաթոք շնչել
Ու ձկան նման ջրից դուրս, ափին
Թփրտում եմ ու չեմ կարող ապրել։



ԺԱՆԵՏԱ ՍՈՒՐԵՆԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
ՄՈՆՐԵԱԼ—2007

Article about Irina Patkanian in the Armenian Reporter

Փանոս Ճերանեան: Աշնան մասին

Ամբողջ օրը
հովանոցը գլխուս վերեւ պահեցի,
տերեւներու տեղատարափն էր աշնան.
ճանապարհիդ,
ոտնաձայնիս խշրտուքներէն տարուած,
արահետէ արահետ ՝
կը շտապէի,
կարծես ամրան հասնելու...

Փանոս Ճերանեան
Մոնրեալ 2007

Ազդակ Գրական - Արուեստի պարբերաթերթ 2007 թիւ 4

Արամայիս Սահակյան: Անվերնագիր

Իմ փոքրիկ այգում երբեք չես եղել:
բայց ինչու՞, ինչու՞ ծառերը բոլոր
վաղու՜ց քո անուշ անունը գիտեն
եվ քո մասին են խոսում ամեն օր:


Արամայիս Սահակյան (1956)
Ես քո զավակն եմ ՀայաստանԵրեւան (1986)

Մկրտիչ Պէշիկթաշլեան։ Գարուն

Ո՛հ, ի՜նչ անուշ եւ ինչպէ՛ս զով
Առաւօտուց փչես, հովիկ,
Ծաղկանց վրայ գուրգուրալով
Եւ մազերուն կուսին փափկիկ,
Բայց չես, հովիկ, իմ հայրենեաց,
Գնա՛, անցի՛ր սրտէս ի բաց։

Ո՛հ, ի՜նչ աղու եւ սրտագին
Ծառոց մէջէն երգես, թռչնի՛կ,
Սիրոյ ժամերն ի յանտառին
Զմայլեցան ի քո ձայնիկ.
Բայց չես, թռչնիկ, իմ Հայրենեաց,
Գնա՛, երգէ՛ սրտէս ի բաց։

Ո՛հ, ի՜նչ մրմունջ հանես, վտակ,
Ականակիտ ու հարդարտիկ,
Քու հայելւոյդ մէջ անապակ
Նայինք զիրենք վարդն ու աղջիկ.
Բայց չես, վտակ, իմ հայրենեաց,
Գնա՛, հոսէ՛ սրտէս ի բաց։

Թէպէտ թռչնիկն ու հովն Հայոց
Աւերակաց շրջին վրայ
Թէեւ պղտոր վտակն Հայոց
Նոճիներու մէջ կը սողայ,
Նոքա հառա՛չք են Հայրենեաց,
Նոքա չերթան սրտէս ի բաց։


Մկրտիչ Պէշիկթաշլեան (1828-1868)


Spring

O mild breeze, all through the early morning
You blow so gently, so soft, so cool,
Tenderly over the flowers
Over the maiden's fine-spun hair.
Yet if you're not a breeze from my homeland,
Pass on and away from my heart, be gone.

O bird in the leaf-heavy trees
You sing so sweetly, piercing and true,
Indeed the Love-hours in the forest
Admire your long and ardent trilling.
Yet if you're not a bird from my homeland,
Pass on, fly away from my heart, be gone.

O clear and peaceful little river
Your whispers rising from the banks are soft,
And the rose and the maiden
Are mirrored so well by your tranquil face.
Yet if you're not a brook from my homeland,
Pass on, flow away from my heart, be gone.

Though the mild breeze and the fair bird of Armenia
Hover now only over ruins,
And though the murky brook of Armenia
Winds its way among cypresses,
These are the very sounds of my homeland
May these never pass from my heart.

Armenian poetry, old and new : a bilingual anthology / compiled and translated with an introd. by Aram Tolegian.

Detroit :  Wayne State University Press , 1979. 

Յարութ Կոստանդեան։ [Ու տուր ինձ մի բաժակ գինի]

Click to hear the audio clip of an untitled poem read by Lola Koundakjian.

...Ու տուր ինձ մի բաժակ գինի,
Ուր թափել է արեւն իր հուր,
Նախ քան օրը գիշեր լինի
Ե՛կ, սիրուհի՛ս, բաժակը տուր։

Նուռ պրիսմակովը բաժակի՝
Գեղեցկութեանդ ցոլքը դիտեմ,
Նըմանի դԷմքդ հրեշտակի,
Սատանայ ես թէեւ, գիտեմ։

Ե՛կ, սիրուհիս, լեցուր բաժակն.
Շրթներիդ վարդն օծէ ցողով,
Ու շրթներիդ համբոյրի ակն
Թող քաղցրանայ նաեւ գինով...

Համբոյրդ լինի թող գինեհամ,
Արժանանաք մենք գեհենին՝
Բայց համբոյրովդ թէ չարբենամ՝
Չըմեղադրես ազնիւ գինին։

Յարութ Կոստանդեան

…And hand me a glass of wine
Where the sun has poured its shine
Before the day turns into night
Come my love, hand me that wine.

Thru the red prism of the glass
Let me watch your beauty’s glow
Your face is that of an Angel
But you’re the Devil I know.

Come my love and fill that glass
Bless your rosy lips with dew
And may your lips kissing sphere
Be also sweetened with its brew.

Let your kiss taste of wine
And make us worthy of Paradise
But if I am not drunk by your kiss
Do not blame the noble wine.

H. Kostandyan, untitled poem published page 20, in his first volume, Paris, 1935.

Translated by Lola Koundakjian

Sdepan Keshishian: fringe diction

Camel-back gallop blistered side view ride rough Toss
Epidermal air, dry rash itch and hair, plus fare4
Reverent; resent. intent-lessness meant not
finger-toil and oil_tobacco searing foil through frozen soil.
irre: poseable, sponsible, proachable valiance,
 oh but that smile...

Sdepan Keshishian, Boston, 2008

ԺԱՆԵՏԱ ՀԱԿՈԲՅԱՆ: Անվերնագիր

Ոտքիս տակի հողը սահեց
Ինձ կորցրի մի պահ ես
Բռնվեցի քար ու թփից
Ուժ առա ու ելա ես։

Ամեն թփի ու քարի հետ
Նոր ուժ էի հավաքում
Ու թե մեկ–մեկ պոկվում էի
Հույսս չէի կորցնում։

Հավատն ու հույսը կամքն է մարդուս
Խրատս լավ իմանաս
Ոտքիդ տակի հողն էլ սահի
Կամք ունեցիր դիմանաս։


ԺԱՆԵՏԱ ՍՈՒՐԵՆԻ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
ՄՈՆՐԵԱԼ 2007

Sdepan Keshishian: Contortionary

 I go there, also. searching through framed seashores Bent, 
 digging through rubble under bare heels and dust

 faints buzz like faints 
 buzz fuzz light fixtures

 I can't recall an instance, displaced six thousand miles-
 a six hundred millimeter dash to the closet wall,

 where the sun shines more content Bent,
 at right angles.

 Words leak and falter, alter
 like borders. hoards of tight corners.

I felt a woman - made of earth, sword and skirt,
dead and mapped, giving birth. We carved out a piece of the sun 

 to carry a long
 forever






Sdepan Keshishian, Boston, 2008

Շահպան։ Պելլա Քաֆեթերիա

Շնորհք ըրէք, սիրուն օրիորդ,
Էսփըրէսսօ սուրճ մը ինծի.
Դեռ մէկ օրուան
նոր յաճախորդ,
Ձեր սուրճը ես շատ սիրեցի։

Ո՛չ խաղ կ՛ընեմ ոչ ալ կատակ,
Սուրճէն առաջ եւ աւելի՝
- Հաւատացէ՛ք,
մի՛ զարմանաք -
Անձամբ ձեզ է որ սիրեցի։


Շնորհք ըրէք, սիրուն օրիորդ,
Էսփըրէսսօ սէր մը ինծի.

Շահպան


Խորանարդ, Պէյրութ, 2006

Esther Heboyan: GRASP, UNGRASP

tomorrow
 – my father pondered
tomorrow
i do not know
whether the lord
up above
shall allot my daily round
therefore
– a father frowned
therefore
nag me no more

and so
each tomorrow
with dreams demurred
wants aslant
happened
– in a freeze-frame
my sister’s fortune-pony 
upmeadow
my brother’s rubikcube fame
worldly
my forever quest plundered
poste restante

© Esther Heboyan. Used here by kind permission of the author.

Յարութ Կոստանդեան: ՀՈՂ

Click to hear the audio clip Land read by Lola Koundakjian.

Հո’ղ`
արգանդ, գերեզման
ու նորից արգանդ:
Ուր ապրել եմ ես
երկար տարիներ`
առաջ քան ծնուելս:
Ուր, երբ որ մեռնիմ,
նորէն պիտ’ ապրիմ
երկար տարիներ`
առաջ քան ծնուելս …
Հո’ղ`
արգանդ, գերեզման
ու նորից արգանդ:
Քեզմով է շինուած
տաճարս աննըման,
ու երբ նա փուլ գայ,
քեզմո’վ պիտ’ ծեփեն
պատերը նըրա.
որ կրկին անգամ
դէպ’ վեր բարձրանայ:
Հո’ղ`
արգանդ, գերեզման
ու նորի’ց արգանդ:
Հո’ղ` … :

Յարութ Կոստանդեան

Land,
Womb, cemetery
and once again womb.
Where I have lived
for many years
before my birth.
Where, upon death
I will live again
long years
before my birth.
Many years
before my birth...
Land,
womb, cemetery
and once again womb.
My unequaled temples are built
thru you,
and when they crumble down
they will rebuild their walls with you,
and rise once more.
Land,
Womb, cemetery
and once again womb.
Land...

Translated by Lola Koundakjian

Յարութ Կոստանդեան
Օրերի Իմաստութիւնը (Wisdom of the Days), published in Paris, 1935.

Շահպան։ Դեղին Սարեակներ

Գարնան, ինշպէս միշտ, ամէն առաւօտ,
Պարտէզին մէջէն դեղին սարեակներ
Սուլելու կու գան պատուհանիս մօտ,
Սուլոցով կ՛ըլլան կարօտիս ընկեր։

Դեղին սարեակներ
Անգիտակ են դեռ
Գարնան պէս գարուն
Սրտիս ցաւերուն։

Աշնան, ինչպէս միշտ, ամէն երեկոյ,
Պարտէզին մէջէն դեղին տերեւներ
Ջոր կը խարշափեն, կը թափին յետոյ,
Խարշափով կ՛ըլլան երգերուս ընկեր։

Դեղին տերեւներ
Անտեղեակ են դեռ
Աշնան պէս աշուն
Սրտիս ցաւերուն։



Շահպան


Խորանարդ, Պէյրութ, 2006

Sdepan Keshishian: Here again, now: Then

I've gone and come.
An aerial view
of paths intersecting
In fast-paced sequential patterns
of excess dust,
Amidst the rise and fall
of thoughts 
that never quite settle.

When I close my eyes,
Sea and Mountain
Sand and Song,
 feeling_skin 
   -kin to its mountains dis-
   tant wars and seashores
 indivisible truth_fact
    -dispersible ash black
    Camel pack cigarettes
  Inexorable
 by the transfiguration
  of Virtue.

eyes  
  re-
treat 
  to 
 their 
own 
 sha
dows 
 on 
the 
  Face 
   of 
Earth.

Sdepan Keshishian, Boston, 2008

Տիգրան Գաբոյեան։ Հալէպ

Հալէպ






………սանձուած էշը մօտեցաւ թաղամասին մեր
ու լուացքը չտեսած արթնցուց
մեծ մօրս ծրագիրները




ակումբիս մէջ պրազիլեան պաստառով պատառիկները
կազմեցին եսս
մանկութենէն շիկացած սհովռի մը համար
անչափաս չարապէսքռին դիմաց



մեքենաս անցաւ
(արտաւազդեան նախշով ու մասիսեան sticker-ով)
հետք թողելու տեղ ու տուն
կոչուած
եւ
չկոչուած
փողոցներուն վրայ





իսլամական աշխարհի մայրաքաղաք
կոշտ բարբառով արաբական
ու աւանդ անկործան
քամահրանքի աստիճանը մագլցող
առանց ժամադրութիւններու





կը փթթի հանրային պարտէզի
նետուածութիւն խմբային
կէդդհոռի տարածքային սնապարծութեամբ
ու խանութային թեյով
ուր տանիքը գիշերն է յաւերժապէս
լքուած առտուներու

բայը խնդրի մակդիր

դէպքը անկատար սողուն

տապը անլուայ սեռ

հայեացքը զրնգուն Մեզափօթամիա




եկեղեցիներու ցուցադրուած թատրոնը
կիրակիի տարազներուն գերին է
մզկիթներու ղեկավարելի քննարկումը
ըլլալռչըլլալու թեթեւութեան հոսք



աղջիկներ
J.Lo-ներ առաքինի
կամ մաքէ ըբռով քարացած մագտալենաներ

տղաք
դասակարգումի կերտիչներ
սերնդափոխութեան ախտերը միշտ կեանքի վերածող
իսկ բոլորը միշտ ազնիւ
չարտատպուած էութեան ժամանակով
կամ անկէ փախած ըլլալու տենչով երբեմնի








հայութիւն



եկեղեցիի պատգամին մասունքները
ցեղասպանութիւն կը ծորին
գալիք դարու արմատները համտեսելու վճիռով

Gucci-ին քրիստոսի վարտիքէն մոլորուած
թել է
մեծ հաւատքով ընդօրինակուած




հայութիւն


հայաստանը կար ու չկար
կամ
կայ ու պիտի ըլլայ
դատովռակումբով ու մարտական
ինքնապաշտպան արշաւանքով
(առանց որեւէ կերպ դաշնակցելու հակառահաբեկչական պայքարին)




եւ արեւմտահայաստան
երբեմն տոհմիկ պար
խօսկապի մը ընթացքին
կամ
անմնացորդ նուիրատուութիւն պարահանդէսի մը մէջ



անձս կը բերեմ
որպէս հօլիուտի չորդեգրուած գաճ
համբուրելու սրբազանի մը աջը
զայն սեպելով Գ.Լուսաւորիչ






իտէալը կը քնանայ դուրս եկած բիբերով
մեծաւորի կամ հարուստի մը
հետքէն պարտուած
իսկ տնային սուրճը
կանձրեւէ բանահիւսութիւն
անբիծ բանբասանքի տեսքով



օրը անմաշ կրկնելի առիթ
գործը աննահանջ զբաղում
ու վախը կոճղ կառավարական անարդարութեան սեմին








ոսկերիչներու թաղի զրոյցներուն առընթեր
հոգեբանութեան զենումը կը հեւայ
ու կանգնած եսը
անկրկնելին
որպէս հոյամողէզ թա’անցիկ
հոյամողէզ հաշուետար շարժին համար
կսպասէ



Հալէպ

Օ

Հալէպ






Տ.Գաբոյեան

Sdepan Keshishian: Rooted Nonetheless

for Clarksdale
        Stemming from the root of all truth,
The pillars ascend towards the porch ceiling
        alluding to a roof.
  And so . . .
                grounded in this truth,
        I gaze over and beyond your bodies
               and Deep into the springy turf
the fertile blanket. I hear 
            its loose threads
a mile off
playing in the Mississippi.

I state Salvation; a mental assembly,
prolonging Destiny; a solid White 
Cloud atop a silent plateau,
where medication works 
        in negatives, 
making its absence known;

the Sartrean non-being in the cafe of my consciousness.

Sdepan Keshishian, Boston, 2008

Վահան Տէրեան: Ի՞նչ մնաց ինձ

Ի՞նչ մնաց ինձ
Ոսկյա մի ցանց,
Ուրիշ ոչինչ:
Մարգարտաշար յուշերի գանձ –
Ուրիշ ոչինչ:

Տրտում գիշեր և մենություն անօգնական,
Սիրտ կեղեքող կարոտ անանց - ուրիշ ոչինչ:

Երազներից իմ հրավառ մնաց փոշի,
Սին անուններ կորած կանանց – ուրիշ ոչինչ:

Ջինջ իմ հոգում մնաց մշուշ ծանր ու մթին,
Եվ իմ հոգում քամու կաղկանձ – ուրիշ ոչինչ:

Պարիր, քամի, այգում այս մերկ ոռնա ու լաց,
Տար, մի թողնի, քամի անսանձ –
Ոչինչ, ոչինչ…

Վահան Տէրեան

Sdepan Keshishian: Your Self-Assuredness Flaps in the Wind

I lost my shoes among bandits. A gang of ferrets.
I wore them out and back as they waited.
I wore them out as one would a chew-toy
As two would a battle-
land three would a duo.

See my shoes sea salt hues
foggy and brown all over town
Shiny black shoes mourn under church pews.

Shoes hung from a ladder as sun and paint splatter
Suspended in symmetry, the harvest of rubber.
rung-rhyme dung odor

You keep pace with the world
yet spoil my character
As it hops across creeks
and back again to its owner.
My solitude comes in pairs
you Passive, symmetric bastards

Sdepan Keshishian, Boston, 2008

Վահան Թէքէեան: Ես սիրեցի

Click here for the audio clip I loved by Vahan Tekeyan read by Lola Koundakjian.




Ես սիրեցի բայց ոչ ոք
Սիրածներէս գիտցաւ թէ՝
Զինքը որք՜ան սիրեցի...
Ո՞վ կարդալ սիրտը գիտէ:


Ամենէն մեծ հրճուանքիս,
Ամենէն սուր վիշտերուս
Ներշնչողները, աւա՜ղ,
Զիս չե՛ն ճանչնար այս պահուս։


Սէրս կարծես այն գէտն էր,
Որ իր հոսանքը անբաւ
Առաւ լերան ձիւներէն
Ու լեռը զայն չըտեսաւ։


Սէրըս այն դուռն էր կարծես,
Ուրկէ ոչ ոք մըտաւ ներս․
Ծաղիկներով ծածկըւած՝
Գաղտնի պարտէզ մըն էր սէրս։


Ու եթէ սէրըս ոմանք
Երկիքնին վրայ՝ անսահմա՜ն
Տեսան ծուխի մը նման,
Կրակն անոր չտեսան․․․։
․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․


Ես սիրեցի, բայց ոչ ոք
Սիրածներէս գիտցաւ թէ՝
Զինքը որքա՜ն սիրեցի,
Ո՞վ կարդալ սիրտը գիտէ․․․։




1919
Վահան Թէքէեան




I LOVED


I loved but no one
I loved new
why and how.
Who knows how to read a heart?


Those who gave me
the greatest joy
and sharpest pain
do not even know me now.


Love for me was like a river
taking its uncontainable flow
from the distant mountain snow.
The mountain did not even notice.


snow was gone.
Love for me was an unopened door,
a secret garden filled with blossoms
never rained upon.


And if anyone noticed my love
as smoke rising
to the sky,
its fire was never seen.


For I loved
but none I loved knew
how and why.
Who knows how to read a heart?


1919


Sacred Wrath: The Selected Poems of Vahan Tekayan, translated by Diana Der Hovanessian and Marzbed Margossian. Ashod Press, NY, 1982

Շահպան։ Վարդերը

Վարդերը կարմիր
         շրթներուդ նման
         համբոյրի կարօտ

(համբոյրի կարօտ շրթներուդ նման կարմիր վարդերը)

Զորս ինծի տուիր
         եւ որ թօշնեցան
         այս իսկ առաւօտ

Դարձան զիս տանջող սրտեր ամբասիր...

Գիտեմ որ ինծի սրտիդ տեղ տուիր
Վարդերը կարմիր...

Շահպան


Խորանարդ, Պէյրութ, 2006

William Michaelian: Magical Realism (First Prize)

Thank you. Thank you very much. This is truly an honor. I don't know what to say, except that I would still like to learn photography someday. But first I'd better learn to write.

---

Magical Realism (First Prize)

Just as this photograph was taken,
the agile subject leapt inside the camera,
burned a village, took a bride, sired a son,
emerged naked through the view finder,
and bit the photographer’s nose.


Adjoining Negative
Subject apprehensive, wearing a suit.
DISCARD




Introduction and poem reprinted from the author's Collected Poems, with permission.

Շահպան։ Էջը

Էշը գէշը էշին գէշը

ահը գահը եւ ագահը

ակը խակը եւ մեխակը կամ սոխակը
ակը սակը եւ հասակը
ակը հակը եւ Սահակը կամ պահակը եւ մահակը
   ակը ծակը եւ պիծակը կամ մոծակը
   ակը տակը եւ յատակը կամ կատակը եւ մատակը

աղը շաղը մթնշաղը
աղը խաղը բառախաղը
աղը ծաղը եւ ծանծաղը
   աղը պաղը եւ ճապաղը

               եռը սեռը միասեռը

իրը կիրը բեռնակիրը համակիրը խաչակիրը
իրը գիրը գլխագիրը խորագիրը վերնագիրը տպագիրը
   գրագիրը ծրագիրը յայտագիրը խմբագիրը

ողը տողը փարատողը անջատողը մկրատողը կարկտողը
ողը կողը եւ հերկողը սակարկողը առարկողը ձեռնարկողը
   ողը գողը բանագողը անարգողը
   ողը փողը եւ չափողը կամ ծափողը

                                     ԷՋԸ
                                     ՄԷՋԸ
                                     ՍՆԱՄԷՋԸ

Շահպան


Խորանարդ, Պէյրութ, 2006

Սագօ Արեան: ՄԱՆՐԱՔԱՆԴԱԿ ԵՐԿՐԻՍ ՀԱՄԱՐ

Լիբանան, այլեւս չեմ կրնար ցաւդ ամոքել,
Բոլոր րնկերներս լքեցին քեզ,
Լքեցին ու հեռու ճամբորդեցին.
Մնացի ես,
Երբ թախիծը մեծնայ
Կը նայիմ վիրաւոր երկինքիդ
Ու ժպտալով կը յիշեմ յոյսի առաւօտներդ...
Լիբանան, պահարաններս լեցուն են պատկերներովդ,
Քաղաքներովդ, քարափներովդ,
Բայց այսօր ախուր ես
Ու հոգիդ քեզմէ կր վախնայ,
Հոգիդ քեզմէ կր ճամբորդէ...

Պայծառ ամրոց Պիպլոսր հայերէն կր խօսի այսօր,
Ու խոնաւ հողիդ
Բանաստեղծութեան պատառիկներ կր ցանուին...
Կ'ատեմ սուտը,
Կ'ատեմ ողբացեալ ազգական-մազգական հանդիպումները,
Կ'ատեմ կիրակի կէսօրէ ետքերը,
Երբ Պուրճ Համուտդ կր թաղուի քէպապի արքայութեան մէջ
Ու գիշերային ագռաւներր բարձր կր բանան
Յիմար ոռնոցր երգերուն,
Կր ոռնան, կ'ոռնան։
Չեմ ցաւիր վէրքերուդ ու արիւնիդ համար,
Դուն այդպէս ես սկիզբէն։
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երկուութեան մէջ մեռնող,
Շէնշող, ապրող Լիբանան:

Կարապներդ, որոնց քիթերուն
Անյայտ վիրուսը կը քնանայ
Կը ճամբորդեն, կը հեռանան վախուորած։
Մարդիկ հազար-հազարներով կր լեցնեն հրապարակներդ,
Տե'ս, Րիատ Ալ Սոլհի ֆէսը գողցեր են,
Եւ «Ալ Նահար» թերթիդ աքաղաղը բարձրօրէն կը կանչէ,
Կը կանչէ՝ մեղայ...
Ու կատուներդ ելած են Ապու Նաուաֆի տանիքը,
Որուն ձախ կողմէն երեւելի են
Պաղեստինեան կրակակէտերր։
Տե'ս, Լիբանան, տե'ս տղերքը
Քէֆի են նորէն,
Ապու Գոգոյին փաչան խենթենալիք է, կ'ըսեն ...
Անձրեւր շըրխ-շըրխ կր ծակէ ճերմակ փէժոս,
Բայց հոգս չէ,
Ես Պիքֆայա կր բարձրանամ.
Գուցէ Գարեգին Վեհափառր նորէն տեսնեմ,
Գուցէ վարդապետ ընկերներս տեսնեմ,
Անոնք, որ իրենց գդակներր հոս մոռցան
Ու Ամերիկայի կանաչ երկինքին տակ
Կ'աղօթեն հիմա։Իբրեւ կ'աղօթեն։
Ո՜հ, Լիբանան, ինչ խելառ են խաղերդ,
Ու 4-րդ յարկի Տիկին Սատանան նորէն
Կր պոռչտայ: Գինով է նորէն։
Ո՞ւր են ֆեդայիներդ,
Տղերքր քէֆի են, Լիբանան,
Հանգիստ տուր այսօր, մի կրակեր։
Տղերքր փաչա ուտելու գացին.
Յետոյ Արաքսէն պիտի անցընեն եղեր թաղումը՝
Մեղք եղաւ, երիտասարդ էր,
Շուտ գնաց, պիտի րսեն,
Ինքր գնաց, Ուտը մնաց յիշատակ:

Լիբանան արդեօք արձակազէնդ
Նապպայի տանիքէն
Մարդորսի մէկր՝ մատաղ գոհեր պիտ ը՞նտրէ։
-2.15 - ի «Սաութ Լուպնան»-ի լուրերր մարէ այլեւս,
Մուխս մարեցին աս լուրերը.
Կինս օր մր հեռատեսիլր բալկոնէն վար պիտի նետէ,
-Մարէ այս անիծեալ արաբերէնը,
-Ճանիկս, արաբերէնր անիծեալ չէ,
Ունսի Հաժի եւ Մարսէլ Խալիֆի լեզուն է,
Ճանիկս, հանդարտ, հիմա լուրերր կր պրծնեն
Ու ամէն բան պարզ կրլլայ...
-Սագ ճան, վատ ա՞ վիճակը,
Գործերդ ո՞նց են.
Ինձ 100 տոլար ա պէտք,
100 տոլար Ճեմարանին:

Լիբանան, հողանիւթ ես,
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երբեմն կը դառնաս կատաղի ցուլ,
Ու մերթ քեզ նայիՖ խոյի պէս կը զոհեն
Դահիճի սեղաններուն։
Գինիներդ կը կուտակուին մառաններուն մէջ
Ու գմբէթներէդ աղօթքի հառաչանքներ կը լսեմ.
Կը սիրեմ մզկիթներդ հոյակերտ,
Որոնց շուքին տարիներ առաջ,
էեւոն Շանթն ու Նիկոլր Սյբ
Քալած են երկար
ու սիրահարուած են քեզի։
Լիբնանան, յոգնած եմ,
Յոգնած՝ պատերազմներէն.
Կը լսե՞ս գիս,
Այլեւս փամփուշտներ չկան պատռելու,
Նահատակաց յուշարձանին կիսադէմքը,
Որ կը փայլի ու աչք կ'ընէ ինծի։
Ի՞նչ նահատակ,
Մենք բոլորս նահատակներդ ենք, կըսէ ձայն մը,
Ու Մարսել Խալիֆէի երգր կը լեցուի ականջներուս.
«Արթննաք ու հայրենիք տեսնէք,
Բարի լոյս ըսէք անոր,
Արթննաք ու հայրենիք տեսնէք,
Բարի լոյս տուէք անոր...»:

ժամը 6-ն է,առաւօտը լուռ, համրաքայլ
Կը հասնի քաղաք.
Մինչ Պէյրութր տխրութեան հաշիշին ւոակ,
Կը գըկէ իը վերջին մեռելը:
Միայն հանրակառքերուն անհրաւէր
Ու Սրիկայ ոռնոցն է։
Լիբանանը նոր կ'արթննայ սանտրելու իր մազերը,
Կարթննայ արիւնէն ու ցաւէն։
Ինչ հգօը եմ, կըսէ հայելիին...
Կը նետուի փողոց,
Որ հասնի ժամադրութեան.
Բոլորը շնչակաուր կը հետեւին անոր։
....
Եթէ յանկարծ արթննաք այս մահաքունէն,
Բարի լոյս ըսէք անոր...
Եթէ յանկարծ արթննաք այս մահաքունէն,
Բարի լոյսով դիմաւորեցէք
Ճմռթկուած ու վիրաւոր երազներու այս երկիրը,
Որուն բոլոր ճակատներուն վրայ սէգ,
Որուն բոլոր արցունքներուն վրայ կարմիր,
Կայ փրկութեան մասունք մը.
Անոր անունր օրհնեալ է սկիգբէն...
Անոր անունր սուրբ պիտի ըլլայ,
Փառքի, հացի, հայրենիք,
Ո՜հ, Լիբանան, Սուրբ Երկիր։

Ո՜վ Լիբանան,
Արեան հետքեր կան
Գետնին,
Ճանապարհները կը խաչուին իրար վրայ,
Ամբոխներր կը կտրեն ճանապարհներու ամայութիւնր
Եւ վերյուշր կը մտնէ մէջս՝
Շանթին հետ Սին Էլ ֆիլի ճամբան կր յիշեմ.
Նորէն Քէթէյիպ կը թաղեն,
Տամուրցի է հաւանաբար,
Ու մենք կրակոցներէն ետք գետին ծռելով,
Դատարկ փամփուշտները հաւաքելու կը նայինք,
Ամէն տեղ դրօշներ են,
Ամէն տեղ պայթիւններ,
Պայթիւններ՝ ուղեղներուն մէջ:
Անգգալաբար կը տխրիմ,
Լեղիէս ցաւի եւ թախիծի հառաչանքներ
Կը կապեն ուղեղիս լարումր:
Դիմացս, հեռաաեսիլի կայանները կը հայհոյեն իրարու,
Երկար ժամեր կը յօրանջեմ հեռատեսիլին առջեւ.
Ու չեմ հասկնար, թէ ի՞նչ է պահանջուածը մեզմէ.
Փոքրիկ երկիր, Լիբանան,
Զմրուխտ ես դուն.
Այդպէս կր գրէր Գէորգ Թորոեանր ԼԵՄ–ի օրերուն,
Այդպէս կ'ապրէինք մենք.
Զմրուխտը կը դառնար ներշնչանքի կեդրոն։
Զմրուխտը կը ծնէր Վահէ Օշականի բանաստեղծութիւնը,
Զմրուխտը կ'օրհնէր մեզ
Եւ նահատակներ կուտայինք այս հողին:
Ու հողր, ո՞վ ըսաւ, որ հայրենիք չէր,
Լիբանանը կը դառնար հայրենիք։

Լիբանան, այլեւս չեմ կրնար ցաւդ ամոքել,
Երբ թախիծր մեծնայ,
Պիտի նայիմ պայծառ երկինքիդ...
Պահարաններս լեցուն են պատկերներովդ,
Քաղաքներովդ, քարափներովդ,
Բայց այսօր ախուր ես
Ու հոգիդ քեզմէ կր վախնայ,
Հոգիդ քեզմէ կր ճամբորդէ...

Այլեւս պիտի չցաւիմ վէրքերուդ համար,
Դուն այդպէս ես սկիզբէն։
Ոչ էգ, ոչ արու,
Երկուութեան մէջ մեռնող,
Շէնշող, ապրող Լիբանան:

Copyright Sako Aryan

Ռաֆայել Պատկանեան։ ՕՐՈՐՈՑԻ ԵՐԳ

Click here to view the award winning video by Irina Patkanian, great-great-granddaughter of the poet Rafayel Patkanian, aka Kamar-Katiba.




Արի՛, ի՛մ սոխակ, թո՛ղ պարտէզ մերին,
Տաղերով քուն բե՛ր տղիս աչերին.
Բայց նա լալիս է. դու, սոխակ, մի՛ գալ.
Իմ որդին չ՛ուզէ տիրացու դառնալ։


Ե՛կ, աբեղաձա՛գ, թո՛ղ արտ ու արօտ,
Օրորէ՛ տղիս, քնի է կարօտ.
Բայց նա լալիս է. դու, ձագուկ, մի՛ գալ,
Իմ որդին չ՛ուզէ աբեղայ դառնալ։


Թո՛ղ դու, տատրակի՛կ, քու ձագն ու բունը,
Վուվուով տղիս բե՛ր անուշ քունը.
Բայց նա լալիս է, տատրակի՛կ, մի՜ գալ,
Իմ որդին չ՛ուզէ սգաւոր դառնալ։


Կաչաղա՛կ ճարպիկ, գո՛ղ, արծաթասէր,
Շահի զրուցով որդուս քունը բեր.
Բայց նա լալիս է, կաչաղա՛կ, մի՛ գալ.
Իմ որդին չ՛ուզէ սովդաքար դառնալ։


Թո՛ղ որսըդ, արի՛, քաջասի՛րտ բազէ,
Քու երգը գուցէ իմ որդին կ՛ուզէ․․․
Բազէն որ եկաւ` որդիս լռեցաւ,
Ռազմի երգերի ձայնով քնեցաւ։


Ռաֆայել Պատկանեան


CRADLE SONG


Come, nightingale, leave our garden,
With your songs bring sleep to my son's eyes;
But now he cries, don't come, nightingale,
My child doesn't wish to be a deacon.


Come, monk-child, let hill and valley
Rock my son, he's in need of sleep;
But now he cries, don't come, O monk-child,
My child doesn't with to be a monk.


Turtledove, leave your young and your nest,
And with your cooing bring gentle sleep to my son;
But now he cries, don't come, O turtledove,
My son doesn't wish to be a mourner.


Magpie, silver-loving, thieving, clever one,
Bring sleep to my son with a story of profit;
But now he cries, don't come, magpie,
My son doesn't wish to be a dealer.


Come, brave falcon, quit your prey,
Maybe my son will favor your song...
When the falcon appeared my son fell still,
And slept to the sound of battle songs.


Rafael Patkanian


Armenian poetry, old and new : a bilingual anthology / compiled and translated with an introd. by Aram Tolegian.

Detroit :  Wayne State University Press , 1979. 

Tina Demirdjian: IN BARREN LANDS

They’re
planting
trees
in dusty fields
where their mothers
and fathers
once soiled their feet

two women
wear
flowered
scarves
on their heads

bend
and
dig
with their hands:

fleshy shovels
holding the earth,
tilling the soil,

digging passages
like human veins:
calling their ancestors
beneath
the
ground
to send us prayers,
to chant
the ancient songs.

Copyright Tina Demirdjian

Printemps des Poètes 2008 à la Maison d’Europe et d’Orient

Lundi 3 mars à 19h00 :
Performance poétique et musicale
Consacrée à Emirali Yagan


sous la direction d’Esther Heboyan
avec la participation d’Emirali Yagan
musique Nat Devries (piano)

Tarif unique :5 euros

Maison d’Europe et d’Orient
3, passage Hennel
Paris 75012
Métro : Gare de Lyon/ sortie bd Diderot, accès par le 105 av Daumesnil
Métro : Reuilly-Diderot / sortie rue de Chaligny, accès par le 140 rue de Charenton
Tél : 01 40 24 00 55

Յարութ Կոստանդեան: ԱՅՍ Է ԻՄ ՏՈՒՆ …

Click to hear the audio clip This is my home read by Lola Koundakjian.

Մըթին ու նեղ սանդուխներով` ութը յարկեր երբ բարձրանամ,
Նրբանցքներով նեղ ու մըթին շէնքի սրտումն երբ խորանամ,
Ես կը խորհեմ, սենեակիս դուռն հազիւ բացած,
_ Այս է իմ տուն, իմ հայրենիք, ա’յս է բոլոր իմ ունեցած …

Արեւելքից հետըս եկած մաշուած մի գորգ,
Գոյնը նետած, վըտիտ ու մերկ, կարծես մի որբ,
Խօսում է մերթ յիշեցնելով ձայնովն իր ցած`
_Այս է իմ տուն, իմ հայրենիք, ա’յս է բոլոր իմ ունեցած …

Պատից կախուած նըրա պատկերն գեղեցկադէմ,
Փայլում է մերթ յիշատակով քաղցր ու վըսեմ:
Սիրում էր Նա, սակայն վաղո~ւց է մոռացած,
_Այս է իմ տուն, իմ հայրենիք, այս է բոլոր իմ ունեցած …

Գրքակալում գրքերի հոծ ամբոխը լո~ւռ,
Պատմել է ինձ իմաստութիւն, հեքեաթ, ի զո~ւր …
Քանզի գիտեմ` նըրանց խորհուրդն ես գոց սորված`
_Այս է իմ տուն, իմ հայրենիք, այս է բոլոր իմ ունեցած …

Ու քարտէսը Հայաստանի _ ծովի~ց ի ծով _
Դէմըս է փըռում խոցուած սրտին թոյնն ու գորով …
Սակայն մտքումս քարտէսն հազար մասի պատռած`
Որոնում եմ մի հայրենիք, ուր մարդը չէ մարդից ատուած …

Յարութ Կոստանդեան
Օրերի Իմաստութիւնը

Harout Kostandyan, Wisdom of the Days, Paris, 1935

In the dark and narrow staircases as I climb 8 flights
And make my way through the narrow passages of the building
I think to myself as I enter my room
- This is my home, my homeland, all that I've got.

A worn out rug brought from the East,
Its colours washed out, thin, naked as an orphan
It speaks in its low voice
- This is my home, my homeland, all that I've got.

On the wall hangs its beautiful picture
Sometimes reflecting a memory tender and noble,
It loved but has long forgotten,
- This is my home, my homeland, all that I've got.

In the bookcase, the silent books
have taught me wisdom and stories in vain
Because I know their advice by heart
- This is my home, my homeland, all that I've got.

And the map of Armenia, from sea to sea
Burns injured by the heart's poison and love
While in my mind the map is torn in a thousand pieces
I search a homeland where men do not hate each other.

Translated by Lola Koundakjian.

Lorne Shirinian: My Wife

The whole night spent preparing
lessons for those kids
while I drink Turkish coffee
and study Armenian

Even at night I am selfish
I leave you sleeping
silhouetted against my dreams
I light an unused Sabbath candle
on my desk
I want to give you something more than this poem

Soon I will drive you to work
then return to my desk
to plot other courses
while you teach

Already I am thinking of what
to make for supper tomorrow

Copyright Lorne Shirinian, Armenian-North American poets: an anthology. 1974

Պետրոս Դուրեան։ Զղջում

(Օր մը վերջը)

Երեկ երբ պաղ քրտանց մեջ
Սև մըրափ մը կ՚առնէի,
Եւ թօշնած զոյգ մը վարդեր
Այտերուս վրայ կ՚այրէին,
Անշուշտ ճակտիս վրայ մահու
Դալկութիւն մը կը պըլպըլար,
Եւ մահու թռիչք մ՚ունէի,
Լըսեցի մօրս հեծեծում…
Բացի աչերս խոնջած,
Մօրըս արտօսրն տեսի՜…
Ո՜հ, ճշմարիտ գորովի
Մարգարիտներ լոյծ ու կեղծ…։
Մայրըս անհուն ցավ մ՚ուներ,
Այն սև ցավը ե՜ս էի…
Ա՜հ, գըլուխըս փոթորկեց…
Այս սև հեղեղն տըվի դուրս…
Ո՜հ, ներէ՛ ինձ, Աստուած իմ,
Մօրըս արտօսրը տեսի…։


Պետրոս Դուրեան
1871

Vivian Kurkjian: To A Sagittarian

(The Archer -- Prudence, with Curved Lines)

That studious face you wear, My Pet,
Deprives you of the sweet mundane.
And so I beg, if once again
We chance to meet and you should
Whisper "Dearest" to my back,
Do me the favor so I will know
That you and I are blood and flesh--
Pinch me--very hard.

ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆ։ ՏՐՏՈՒՆՋՔ

Է՜հ, մնաք բարով, Աստւած եւ արեւ,
Որ կը պլպլաք իմ հոգւոյս վերեւ...
Աստղ մ’ալ ես կե՛րթամ յաւելուլ երկնից,
Աստղերն ի՞նչ են որ, եթէ ո՛չ անբիծ
Եւ թշւառ հոգւոց անէծք ողբագին,
Որք թռին այրել ճակատն երկնքին.
Այլ այն Աստուծոյն՝ շանթերո՜ւ արմատ՝
Յաւելուն զէնքերն ու զարդերն հրատ...:
Այլ, ո՜հ, ի՞նչ կըսեմ... շանթահարէ զի՛ս,
Աստւա՜ծ, խոկն հսկայ, փշրէ հիւլէիս,
Որ ժպրհի ձգտիլ, սուզիլ խորն երկնի,
Ելնել աստղերու սանդուղքն ահալի...:
Ողջո՜յն քեզ, Աստւած, դողդոջ էակին,
Շողին, փթիթին, ալւոյն ու վանկին,
Դու որ ճակտիս վարդն եւ բոցն աչերուս
Խլեցիր թրթռումս շրթանց, թռիչն հոգւոյս,
Ամպ տւիր աչացս, հեւք տւիր սրտիս,
Ըսիր մահւան դուռն ինձ պիտի ժպտիս,
Անշուշտ, ինձ կեանք մը պահած ես ետքի,
Կեանք մ’անհուն շողի, բոյրի, աղօթքի.
Իսկ թէ կորնչի պիտի իմ հուսկ շունչ
Հոս մառախուղի մէջ համր անշշունջ,
Այժմէն թո՛ղ որ շանթ մ՚ըլլամ դալկահար,
Պլլւիմ անւանդ մռնչեմ անդադար,
Թող անէծք մ՚ըլլամ քու կողդ խրիմ,
Թող յորջորջեմ քեզ «Աստւած ոխերիմ,
Ո՜հ, կը դողդոջեմ, տժգոյն եմ, տժգո՜յն,
Փրփրի ներսս դժոխքի մ՚հանգոյն...:
Հառաչ մ՚եմ հեծող նոճերու մէջ սեւ,
Թափելու մօտ չոր աշնան մէկ տերեւ...:
Ո՜հ, կայծ տւէ՛ք ինձ, կայծ տւէ՛ք, ապրի՜մ...
Ի՜նչ, երազէ վերջ գրկել ցուրտ շիրի՜մ...
Այս ճակատագիրն ի՜նչ սեւ է, Աստւա՛ծ,
Արդեօք դամբանի մրուրո՞վ է գծւած...:
Ո՜հ, տւէ՛ք հոգւոյս կրակի մի կաթիլ,
Սիրել կուզեմ դեռ ւ’ապրիլ ու ապրիլ.
Երկնքի աստղե՛ր, հոգւոյս մէջ ընկէ՛ք,
Կայծ տւէ՛ք, կեա՛նք ձեր սիրահարին հէք:
արունն ո՛չ մէկ վարդ ճակտիս դալկահար՝
Ո՛չ երկնի շողերն ժպիտ մ’ինձ չե՛ն տար:
իշերն միշտ դագաղս, աստղերը՝ ջահեր,
Լուսինն յար կուլայ, խուզարկէ վհեր:
Կըլլան մարդիկ, որ լացող մը չունին,
Անոր համար Նա դրաւ այդ լուսին.
Եւ մահամերձն ալ կուզէ երկու բան,
Նախ՝ կեա՜նքը, վերջը՝ լացող մ՚իր վրան:
Իզո՜ւր գրեցին աստղերն ինծի «սէ՜ր»,
Եւ իզո՜ւր ուսոյց բուլբուլն ինձ «սիրել»,
Իզո՜ւր սիւքեր «սէ՜ր» ինձ ներշնչեցին,
Եւ զիս նորատի ցուցուց ջինջ ալին,
Իզո՜ւր թաւուտքներ լռեցին իմ շուրջ,
աղտնապահ տերեւք չառին երբե՜ք շունչ,
Որ չխռովին երազքս վսեմ,
Թոյլ տւին, որ միշտ զնէ երազեմ,
Եւ իզո՛ւր ծաղկունք, փթիթնե՜ր գարնան,
Միշտ խնկարկեցին խոկմանցս խորան...
Ո՜հ, նոքա ամենքը զիս ծաղրեր են...
Աստուծոյ ծաղրն է աշխարհ ալ արդէն...:

ՊԵՏՐՈՍ ԴՈՒՐԵԱՆ 1871

Armenian Mirror-Spectator publishes article about Dead Armenian Poet's Society

Dead Poet's Society article in the Armenian Weekly

Վերճիհան Զիֆլիօղլու։ Խաբեբայ Գարուն

Click to hear the audio clip Deceitful read by Lola Koundakjian.

Դո՛ւն
Խաբեբայ գարուններու որդի
Գիտնալով - ես քեզի
- Գարնան ծաղիկ - է ըսի

Թէեւ գիտեմ խաբեբայ գարուն
Պիտի խաբես զիս
Սուրէ սուտ խօսքերով պիտի վիրաւորես հոգիս
Տակնուվրայ պիտի ընես յոյսերս
Ու զիս
Անծանօթ հովերուն յանձնելով
Պիտի հանգչիս

- Գարնան ծաղիկ իմ-
Դարերով ես անծանօթ հովերուն ձեռքը
Միշտ պիտի փչեմ գարուններուն այսպէս
Առանց քեզի
Ես անծանօթ հովերուն ձեռքը
Հազար - հազար գարուններ պիտի ապրիմ
Գարուններ գարուններ պիտի գան
Ու պիտի անցնին
Դարերով ես անծանօթ հովերուն ձեռքը
Միշտ գարուններուն այսպէս պիտի սարսափիմ։

Դո՛ւն
Խաբեբայ գարուններու որդի
Գիտնալով - ես քեզի
- Գարնան ծաղիկ- է ըսի։

March 3, 1996

Copyright Vercihan Ziflioğlu, published by ARAS PUBLISHING, Istanbul, 2000. Used here by kind permission.



Vercihan Ziflioğlu was born and resides in Istanbul. Her poems have appeared in Մարմարա (Marmara) and Ժամանակ (Jamanag) daily papers, Ակօս (Agos) weekly, Նոր Սան (Nor San) quarterly and Շիրակ (Shirag), a Lebanese monthly literary newsletter. She has served on the editorial board of Nor San and is a representative of Shirag's board in Istanbul.
Her work has appeared in several anthologies, including Diana Der- Hovanessian's The Other Voice: Armenian Women's Poetry Through the Ages. Her 2nd collection of poetry was published in 2007.

Արամայիս Սահակյան: Քո տիրության սահմանները չգիտես

Դու իմ սե՛րը իմ սրտի,
Միակ տե՛րը իմ սրտի,
Սակայն ինչու՞ չգիտես
Սահմանները իմ սրտի:


Արամայիս Սահակյան (1956)
Ես քո զավակն եմ ՀայաստանԵրեւան (1986)

Տիգրան Գաբոյեան: Apocalypse

Զծուխս 
—Դատարկութիւն—
Apocalypse* 

Գլխուս մէջ Ռոպէրթ Ֆիսք*
Միջին արեւելեան տագնապի չաստուած





Գլխուս մէջ Իան Փալա(ք)*
21-րդ դարու ճառաքման թմբիր ու վառելանիւթ
Քրիստափոր Միքայելեանի չսահմանուած սփիւռքի
առեւանգման համար






Գլխուս մէջ Սիպերիական վերարձակուած մոլեգնութեան
Աքսոր
Չէկէվարա—Քասթրօ հիւանդագին լաւայով





Գլխուս մէջ թել
Էրօթիզմի ապաշխարհայնացման նուէր






Գլխուս մէջ արտադրանք
Հայրենական—ազգային ստորագրութիւններով
Ու պանիր տան հոտով ծօդուած
Զուիցերիա արտադրող նախշ ու պաշարէն փոքր մշակոյթի







Գլխուս մէջ NBA channel*
ու Հօլիուտի հայկական խնդրակերտում
Պիլ Կէյց կամ Ուալիտ պըն Թալալ
Սրս’ուն խսիրով խաղաղած

Գլխուս մէջ Անանեան Լյովա *
Լոռիի հանքերուն նաֆթ






Գլխուս մէջ Ես որ Չեմ երբեմն
Ջուրով կտրուած օղիէն
Պարահանդէսի սհովռին մէջ
Տղոց ու առանց տղերքին
Կամ
Տղերքով ու առանց տղոց —միտովին—
Բայց միշտ միասին





Գլխուս մէջ Ղարաբաղի ազատագրական շարժումի կնիք
Ուժ եւ արդարութիւն տարածող





Գլխուս մէջ ունայն ձայնը
Եւրոպականացումի ԸՍՊԱՏՐԻՆին*
Որ կը քալէ առանց տէսքիս
Հրավառեցնելով պատկերացումս իմ մասիս





Գլխուս մէջ Dolce & Gabana
Ու յաճախ Ferrari

Կամ հայու մը միւռօն ճակտիս անկիւնը
(գրելով գլխուս մաշկին մասին)







Գլխուս մէջ 33 թիւ մը տարիք
PC-ներով լարուած ու խորտակուած






Գլխուս մէջ պագ հոգուն համար
Ծափ—ծափ Կարոյին*
Ապրող ու շնչող





Գլխուս մէջ Թայրա Պանքս* ու Փարիզ Հիլթըն*
Մհեր Փապուճեանին* տենդը մկրտող
Կամ հայօրէն ճոխացնող



Ու տօն մը անթուակիր
Ցմահ
Ցայսօր





Գլխուս մէջ սրիկա Փէնթակօնէն չժամանած հրաման
Արեւմտահայաստան կերտելու

Ետքը ռուսական մաֆիայի տանջալից ջանք
Դիմա—արտայայտութեան






Գլխուս մէջ Քրիստոնիա Մարիամի սերմեր վեր ու վար
Եւ չեկած — չեղած արժէք
Վարմունքի— քունի տիեզերականացման






Գլխուս մէջ բանաստեղծութեան կտղուցքը չգրուած
Քաղաքներու հաւաքագրկման պահեստով






Գլխուս մէջ սպանական ցուլ շեշտակի ինձ նայող
Ու հայերէն խօսելակերպով դաջուած
Անկատար եզրացումի աւիշ



Տ.Գաբոյեան


Apocalypse* =Քօղազերծում ։
Րոպէրթ Ֆիսք* = The Independent թերթի թղթակից ։
Իան Փալաք* = Հունգարացի յեղափոխական, որ առաջին անգամ իր անձը հրկիզեց բողոքելով Սովէտ Միութեան դէմ ։
NBA T.V channel* = Ամէրիկեան արհեստավարժ պասքէդպալլ խաղերու արբանեակային կայան ։
Անանեան Լյովա* = Լեւոն Անանեան’ ներկայ նախագահը Հայաստանի գրողներու
միութեան։
ԸՍՊԱՏՐԻՆ=Մեր խօսակցական Հայերէնին մէջ գործածուող բառ, որ կը նշանակէ մարզական կօշիկ։
Ծափ—ծափ Կարօ*= Հ.Մ.Ը.Մ—ի համակիրներու ներկայացուցիչնէն մէկը։
Թայրա Պանքս*=Մօտէլ , խօսնակ ։
Փարիզ Հիլթըն*=Երգչուհի .....եւյլն։
Մհեր Փապուճեան*= Շատ մտերիմ ընկեր Պէյրութէն ,Քանատա փոխադրուած 1991-ին։

Մայիս -2007
Տիգրան Գաբոյեան

Մարո Մարգարյան: [Լուսամփոփը հանկարծ շոշաց]

Լուսամփոփը հանկարծ շոշաց
Եվ ես հանկարծ քեզ հիշեցի,
Ծառը խշշաց, ճյուղը դողաց,
Եվ ես հանկարծ քեզ հիշեցի,
Առուն փախավ խոխոջալով,
Եվ ես հանկարծ քեզ հիշեցի,
Ծածկվեց լուսնյակն ամպի շալով
Եվ ես հանկարծ քեզ հիշեցի:

Դու ինչու՞ ես լցվել այդպես
Աշխարհով մեկ,
Դու ինչու՞ ես այդպես անհուն
Ու անեզերք:

Մարո Մարգարյան 1957
«Լիրիկա» գրքէն, (Խոսք սիրո մասին բաժինէն)

William Michaelian, a New Voice in American Poetry

Simplicity, Sincerity, Sonority: A New Voice in American Poetry

The following excerpt is from an excellent review of William Michaelian's two books of poetry, Winter Poems and Another Song I Know, posted recently online. The review is by Russ Allison Loar, a journalist, writer, and poet who lives in Claremont, California.

"Michaelian has a way of reflecting on so many familiar yet untranslated parts of our lives with a language that is clear, crystalline and communicative. It is a language that does not seek to impress either literary colleagues or pretentious poetry devotees. It is a language that seeks to communicate. As Robert Frost once described himself, there is no doubt that Michaelian is also 'one of those poets who wants to be understood.' He is willing to shed the literary egotism of the academic crossword-puzzle poets of our age in order to be understood."

The complete review is available at Amazon.com and on the Powell's Books Website.

Արա Ճուհարեան։ Բանաստեղծը

Click to hear the audio clip The poet read by Lola Koundakjian.

Ես կը վառեմ ձեր տան լոյսը
դուք կը մտնէք սեմէն ներս

կը փնռէք նստասենեակը - ննջարանը
կը գտնէք բաղնիքը - խոհանոցը
կ՛որոշէք ուր դնել հեռատեսիլը
                    գրադարանը
կը կախէք վարագոյրները
                   նկարները

յետոյ երբ սուրճ մը ուզէք առնել
որպէս սկիզբ
ձեր նոր տան նոր օրերուն
մի մոռնաք
ես էի ձեր նոր տան լոյսը վառողը

Արա Ճուհարեան


Copyright Ara Djouharian. This poem has appeared in Volume 1 of Yert, the Syrian-Armenian Writers Association's annual publication and is used here by kind permission of the author.

Gregory Djanikian reading at the Glendale Public Library in March 2008

Gregory Djanikian will be in California to read from his new
collection of poetry, So I Will Till The Ground, at the Glendale Public
Library, 222 East Harvard Street, Glendale, CA, on Monday, March 10.

He will be introduced by fellow poet Lory Bedikian.

Click on the thumbnail below to expand and print the flyer.

Տիգրան Գաբոյեան: Տեսակ Թափ

///////Տեսակ/////
,,,,,Թափ,,,,,
Եւ 
.

ՄԵՐ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐՈՒՆ

Արի պայուսակս
եւ ընտրեցի խմբակ մը

թեքերումի



Ինչքան տարբեր են մարդիկ

Ամբոխին մէջ
Տունէս անդին
օտար քաղաքներու ընթացքին հետ




Գտայ
անզէն բջիջներուս համով
շարժումներ
չկերտուած դէմքերու
Բնազդը ինքնակոչ
Սնուած է արդէն
Տեսակով մը
Անձայն դարի մը համար
Եւ
Ուտեստեղէնի





Հաստ ու կլոր ոտքերը
Նոյն գոյնը դէմքի
Հայկական
Թրքական
Տեսականիի միախառնութեամբ
Կը սառեցնեն առատը թափի
Եւ եւրոպացիի ընկերաբանութեամբ
Կը լուացուին







Արի պայուսակս
ու
քալեցի
փողոցի մը մէջ
Ուր պատերը մօտ են ամպերու պէս
յուսալով թէ
թախիծը պիտի մաղուի հիմա
ժխորի զարանցանքէն
Աստ
Կը ննջէ երազը
Ազգագրական խտացմամբ
Իբրեւ համատարած
Նոր տարուայ ծառ ու հոգի


Զրոյցը
ընկերութեան շերտացող
Ու երաժըշտութեան սիրտը
Տեսակի կշռոյթը կրծող

Զմրսած են եւ իմ ապագան





Հեռացայ հաստ ոտնաթաթէն
Ու
Մազի գոյնէն սիրելի





Առի պայուսակս
բեղուն նկարներով
Տեսակաւորման


Եւ քիչ ետք շպրտեցի զայն
Մայթի երեսին

Siroun Kaloustian: Ghazal for Hayastan

Frosted peaks patiently wait in forgotten sleepy Armenia
Noah’s hallowed resting ground in a wronged weepy Armenia

Generations displaced, raped and expelled ripped from a weakly Armenia
Oh––what ancestral black tears drown seepy Armenia

Children of diaspora listen to wrinkled lips paint a dreamy Armenia
Lush, green, majestic laughter rising to the top––a creamy Armenia

Almond eyes lost to foreign lands wound a dreary Armenia
Her call tugs the soul beckoning them home to strengthen a meekly Armenia

I, Siroun, am too a daughter of unbroken steely Armenia
Awaiting spring to produce new fruit upon the branches of a leafy Armenia


11/20/06

Siroun Kaloustian

Փանոս Ճերանեան: Ինքներգութիւն

Քաղաք մը օտար,
Պանթոկ մը շռայլ,
Լուսահեղ սենեակ,
Երկու մահճակալ։

Երկու մահճակալ,
Մարդ մը միայնակ,

Որ առանձնութեան
Մեծ հայելւուն մէջ՝
Իր խորունկ վշտին
Հետ կը վշտակցի...



Copyright Panos Jeranian
Փանոս Ճերանեան, Ի Լուր... (բանաստեղծութիւններ), Տպարան Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութեան, Անթիլիաս-Լիբանան, 1999

Siroun Kaloustian: Signature Performance

Master composer
Born to create
His lips part with purpose
Bass penetrates
 tone
 delivery 
 rhythm 
crafted to perfection,
 
Her favorite symphony of hollow promises

 First movement¬¬––piano, languid sonnet
  teary tales woven into crescendo
  (her ear unravels)
 Second movement––forte, striking rondo
  fierce passion fabricated to thaw viscous souls
  (plucked, she spills open…)
   now lost somewhere between “Hello Baby” and his malign melody,
    siphoned through sticky staccato beats,
     played skillfully––she 
        in final measure
          accepts apology.

10/30/05
Siroun Kaloustian

Դանիէլ Վարուժան: ԿԱԼԵՐՈՒ ԳԻՇԵՐ

ԿԱԼԵՐՈՒ ԳԻՇԵՐ

Ամարուան քա՜ղցր գիշեր, գլուխը կամին վրայ դըրած`
Աշխատանքի սուրբ Ոգին կալերուն մէջ կը նընջէ:
Կը լողայ մեծ Լէռութիւնն աստղերուն մէջ ծովացած:
Անհունը` բիւր աչքերու թարթափով` զի՛ս կը կանչէ:

Կ’երգեն, հեռուն, ծըղրիդներ: Ջուրերուն մէջ լըճակին
Կ’ըլլայ հարսնիք մը ծածուկ նայադներու` այս գիշեր:
Սիւքն յուզելով ուռենին ափերուն վրայ գետակին`
Կ’արթընցընէ անծանօթ լարերու վրայ նըւագներ:

Ծոթրիններու բոյրին մեջ, պառկած կատարը դէզին`
Ես կը թողում որ սըրտիս դըպչի ամէն մէկ ճաճանչ.
Ու կ'արբենամ գինիովն Անհունի մեծ կարասին`
Ուր կը ճըմլուին ասուպներ քայլի մը տակ անճանաչ:

Հե՜շտ է մըտքիս ընկըղմիլ կապոյտին մեջ լուսալիք,
Նաւաբեկիլ – թէ հարկ է – կըրակներուն մէջ վերին.
Գըտնել աստղեր նորանոր, կորսըւած հի՜ն հայրենիք`Ուրկէ ինկած հոգիս դեռ կուլայ կարօտն եթերին:

Վերանալ քա՜ղցր է ինծի թևերուն վրայ լըռութեան,
Լըսել միա՛յն Միջոցին շընչառութիւնն անխըռով,
Մինչև աչքերըս գոցուին քունի մը մէջ դիւթական,
Ու կոպերուս տակ մընայ Անհունը իր աստղերով:

Ա՛յսպէս, ա՛յսպէս կը նընջեն գիւղին մարդիկը ամէն.
Հօտաղն է իր սայլին վրայ, վերմակին տակ լուսածոր,
Հարսն է դէզի կատարին` ծոցը բացուած զեփիւռէն`
Ուր կը պարպէ Յարդգողն իր կաթը սափոր առ սափոր:

Եւ այսպէս` օր մը պառկած` փողփողումին տակ երկնի,
Իմ ծընողներըս մըշակ` զիս յըղացան կաթոգին,
Զիս յըղացա՜ն սևեռած իրենց աչքերը բարի
Վերն ամենէն մեծ Աստղին, ամենավառ Հըրայրքին:

ՀԱՑԻՆ ԵՐԳԸ

"Nuit sur l'aire"

Douce nuit d'été. La tête posée sur la charrue,

l'Ame sacrée du Travail dort sur l'aire.

Le grand Silence nage dans la mer des étoiles.

L'Infini m'appelle de dix mille clins d'œil.

Chantent, au loin, les grillons. Dans l’eau de l’étang,

Cette nuit se célèbrent les noces secrètes des naïades.

La brise agitant le saule sur le bord de la rivière

réveille des airs sur des cordes inconnues.

Dans l'odeur du serpolet, couché au sommet de la gerbe,

je laisse chaque rayon toucher mon coeur;

et je m'enivre du vin du grand tonneau de l'Infini,

où les étoiles filantes sont pressées par un pas inconnu.

Il est délicieux pour mon esprit de plonger dans le bleu de l'onde de lumière,

de faire naufrage, s'il faut, dans les feux célestes;

de trouver des étoiles toutes nouvelles,  ancienne patrie perdue!

d'où mon âme, tombée, pleure encore la nostalgie du ciel.

Il est doux pour moi de monter sur les ailes du silence,

d'écouter uniquement la respiration imperturbable de l'Espace,

jusqu'à ce que mes yeux se ferment dans un sommeil enchanté,

et que demeure  sous mes paupières l'Infini avec ses étoiles.

Ainsi, ainsi s'endorment tous les gens du village;

Le berger sur son char, sous la couverture qui ruisselle de lumière,

L'épouse au sommet d'une gerbe, le sein découvert par le zéphyr,

où la Voie Lactée déverse son lait cruche après cruche.

Et c'est ainsi qu'un jour, couchés sous l'étincellement du ciel,

mes parents paysans m'ont conçu avec tendresse,

ils m'ont conçu, leurs bons yeux cloués

tout en haut, à l'Étoile la plus grande, à la Flamme la plus ardente.

Daniel Varoujan, Le chant du pain (1921)

Traduction parue dans J.-C. POLET (éd.), Patrimoine littéraire européen, vol. 12: Mondialisation de l'Europe (1885-1922), Bruxelles : De Boeck Université, 2000, p. 669-679 (notice sur D. Varoujan avec choix de textes et une traduction inédite par V. Calzolari).

Siroun Kaloustian: Organic Yearning

Sliced halves, each
 
 expose nature’s luscious work 
 juicy nude in the afternoon breeze
bound in armor, leathery rust-red skin

colony of translucent tear-shaped globes nestle together
crimson Salmon-roe, cling one to the next
embody unity aching to burst at a glance 

anchored in walls of white sponge membrane
bunches uneven in number
separated by gauzy skin, cousin to serpent’s shed attire

individual bulbs of sweet 
await release,
  glisten,
   pulse,
    bleed pomegranate red

10/07/05

Siroun Kaloustian

Introducing: Siroun Kaloustian

Born and raised in San Diego, California, the granddaughter of Genocide survivors from Marash. Studied neuroscience at UCLA then transferred to UCSD and switched her major to writing.

Siroun's work has never been published prior to her appearance in the pages of the Armenian Poetry Project.

Leo Hamalian: "Suite for Shushanik VIII" [Explicit]

Click here to hear the poem Suite For Shushanik VIII read by Lola Koundakjian.

This poem was written by Leo Hamalian, in the voice of Arshile Gorky

VIII: GORKY'S LAST WORDS

People of Turkey, this is Arshile Gorky speaking to you,
the son of Sedrak and Shushanik Adoian.
Listen to me.
With my last breath, I forgive you.
I forgive you for driving Shushanik and her children
across the desert,
for shoeing neighbor Sarkis like a horse,
for eating Armenian babies because you were hungry,
for burning Armenian children in self-defense,
for violating Vartoosh with your thick cocks.
Your country was at war
and these acts were necessary.
Now you have our house near Aghtamar
you are rich with Armenian real-estate
and every day you get more and more
cars, radios, and American dollars.
You take vacations at the seashore.
And I, Arshile Gorky,
about to leap out of this life,
forgive you for everything.

This poem has appeared in the Summer 1997 issue of Ararat Quarterly and in the Summer 2004 tribute to Leo Hamalian (1920-2004).

Միսաք Մեծարենց: ՄԵՐԺՈՒՄ

Մեկ համբույրդ զիս պիտ ըներ երջանիկ
դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ,
դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,
ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր:

Դուն զլացար ինձի շնորհն այդ գողտրիկ
ու սևերու մեջ թաթխեցիր իմ մեղրիկ
ժպտիս ցոլքը, մերթ վառվռւն, մերթ հանդարտ
ես այն օրեն եղա թշվառ մը անբախտ:

Դժնե «ոչ» ըդ թքիր ինձի անտարբեր,
այդ «ոչ» ըդ սուր սրտես սորեց արյուններ:
Մերժումի այդ սառ լախտն, ավա՜ղ, վշտագին
գալարեցուց սևերու մեջ իմ հոգին:

Ես այն օրեն կը տառապիմ տարուբեր.
վիշտը սիրտըս իմ ըրավ քանդ ու ավեր,
այն օրեն, երբ սև բաժակըն այդ թույնի
ըմպեցի ես, սիրտըս բյուր բյուր կ՛արյունի:


Միսաք Մեծարենց