Անդան Էօզէր: 20.10.1974

առանց քաղաքական պսակի

առանց եկեղեցական արարողութեան
առանց սոթտուելու
առանց փետուելու
եւ
առանց ըսի - ըսաւի
գտած էր ճամբան
կեանքի ընկեր գտնելու -
խճողուած ժամերու
օթօպիւս կը նստէր......


Անդան Էօզէր
ԱՌԱՆՁՆՈՒԹԻՒՆ հատորէն
Իսթանպուլ 1974

Without civil matrimony
with no church ceremony
without too much fussing
with no special grooming
and
without any ‘I say-you say’
he had discovered the way
to find daily company –
on most crowded hours
he took a ride on the subway…

…………………… Andan Ozer

Translated by Tatul Sonentz

Անդան Էօզէր: Երբեմն Աչք - Լեզու

Իտալիոյ մէջ քաղաք մը

- Միլանօ -
Միլանոյի մէջ պողոտայ մը
- Վիա Թօրինօ -
Վիա Թորինոյի մայթերուն վրայ
ես
առանձին
գիշերուան ժամը չեմ գիտեր քանիին
կը դեգերիմ տակաւին
վեր վար - վար վեր...
մարդիկ
ճիշդ ինծի պէս
զոյգ մը ականջ
զոյգ մը աչք
հատ մը քիթ
հատ մը բերան
բայց
ինչ կ'ըսեմ - չեն հասկնար
ինչ կ'ըսեն - չեմ հասկնար
անկիւնը
կին մըն է կեցած
առանձին
աչքս
աչքին կը նայի
աչքը
աչքիս կը նայի
կը հասկնամ
կը հասկնայ
կը քալենք...

At Times Eye-Tongue

A city in Italy

--Milan

an avenue in Milan

--Via Torino

on the sidewalks of Via Torino

me

alone

I don’t know what time of the night

I still stroll

up and down—down and up…

people

just like me

a pair of ears

a pair of eyes

one nose

one mouth

but

whatever I say – no response

whatever I say – no response

at the corner

a woman stands

alone

my eye

gazes at hers

her eye

gazes at mine

I respond

She responds

We walk…

………………………. Antan Özer

Translated by Tatul Sonentz

Անդան Էօզէր: ՀՈԳՈՒ ՀՐՈՒՇԱԿ

Աբգարին հոգւոյն

Հրուշակ բաժնեցին

Դուռ դրացիին

Անունը հարցուցին իրարու

Իւղը կարա՞՞գ էր թէ մարկարին. . .

Անդան Էօզէր: ԲԵՌՆԱԿԻՐԻՆ ՄԱՀԸ

Չեմ գիտեր որքան տարի

Անոր-ասոր

Գոյքերը կրեց

Սնտուկները կրեց:

Եւ

օր մը միայն

իր սնտուկը կրեցին-:

I don’t know how many years

he carried the loads

carried the trunks

of this and that one

and

just one day

They Carried His Casket

 

…………………. Antan Özer

Translated by Tatul Sonents

Ծանօթանանք՝ պոլսահայ բանաստեղծ Անդան Էօզէր-ին

Անդան Էօզէր

(1927-1994)

Անդան Էօզէր ծնած է Պոլիս, 1927ին: Նախնական ուսումը ստացած է Գատըգիւղի Տիպար Կրթարանը (Սուլթանեան), անկէ վերջ յաճախած է Գատըգիւղի Առաջնային վարժարանը, ապա՝ Հայտարփաշայի լիսէն: Վկայուած է Իսթանպուլի Առեւտրական աքատէմիէն: Կը զբաղէր թրծաշաղախի (cement) վաճառականութեամբ: Ամուսնացած էր, ունէր երկու զաւակ: Մահկանացուն կնքած է 30 Նոյեմբեր 1994ին, թաղուած է Շիշլիի Հայոց գերեզմաննոցը:

Գրելու սկսած է 1940էն: Իր առաջին «Սառնարան» Թրքերէն թատերակը բեմադրուեր է Պոլսոյ քաղաքային թատրոնի եւ Իսթանպուլ Ռէտիոյի կողմէն: 1953ին հրապարակած է իր առաջին բանաստեղծական հատորը՝ «Այսպէս»: 1984ին կը հրապարակէ «Առանձնութիւն» բանաստեղծական եւ «Ծածուկ Իրականութիւններ» պատմուածքներու հատորները:

Literary Quote for May 2014

Իմ կղզիէս իր կղզին կ՛երթամ նորէն յամրօրօր:

ՄԱՏԹԷՈՍ ԶԱՐԻՖԵԱՆ, «Դէպի Սէր»

ԼԵՒՈՆ ԱՆԱՆՅԱՆ: ԻՄ ՄԱՆԿՈՒԹՅԱՆ ԱՆՏԱՌՈՒՄ

Կանգնած, դրախտի տեղ,

կալվածքներում փշի՝

Կարկատում եմ մռայլ

ծվենները հուշիս։

Իմ կուսական անտառ,

իմ կուսաթափ անտառ,

Ի՛նչ սեւ ձեռք է թողել

քեզ թլվատ ու անծառ։

Ի՛նչ սամում է անցել,

ի՛նչ կացնահար խորշակ,

Քանի՜ ճյուղ է զոհվել

անսիրտ սղոցի տակ։

Ոգիները կաղնու

թափառում են անճար,

Քաջքերը պար են բռնել

խենեշ ու մոլագար։

Թիթեռը ու՞ր իջնի, –

գոնե անկյուն մի զով, –

Առուն շունչն է փչում

օձի թունոտ լեզվով։

Բնությունը թոշնում,

լքում է մեզ հավետ,

Պոեզիան է մեռնում

վերջին լորենու հետ։

Փերեզակներ անկուշտ,

հերի՛ք լափեք դուք զեխ, –

Չորս տախտակն է ձերը,

ժանգոտ մի քանի մեխ։

Վահան Թէքէեան: ՀԱՇՈՒԵՅԱՐԴԱՐ

Հաշուեյարդար. ի՜նչ մնաց. կեանքէն ինծի ի՞նչ մնաց.
Ինչ որ տուի ուրիշին. տարօրինա՜կ, ա՛յն մնաց.
Խանդաղատանք մը ծածուկ, օրհնութիւններ անիմաց,
Երբեմն հատնումը սրտիս ու մերթ արցունք մը անձայն...:

Ինչ որ գնաց ուրիշին՝ վերադարձաւ անուշցած
Ու զօրացած՝ հոգիիս մէջ մնալու յաւիտեան.
Ինչ որ տարաւ Սէրն ինծմէ՝ չկորսնցուց զայն Աստուած,
Տուաւ ինձ ետ ու ըրաւ կեանքս անով միշտ բուրեան...:

Եւ այժմ, ո՛վ Տէր, հակառակ իմ տանջանքիս, հակառակ
Ինծի համար սա՛ չորցած երջանկութեան աղբիւրին.
Հին գինիով յորդաբուխ ես կ'արբենա՜մ տակաւին...:

Ու չեմ ըսեր «ի՞նչ մնաց...»: Ի՞նչ մնաց հողին տակ
Եղէգներէն դիւրաթէք, կաղնիներէն հաստաբուն,
Արեւն ըմպած ըլլալու մխիթարանքը անհուն:

Michael Casey: Hoa Binh

August thirty-first

Stanley was all excited 

She just made eighteen

And got to vote 

For the first time 

There were sixteen slates 

To vote for 

In Vietnam that year 

And every slate's poster 

Said that 

That slate 

Wanted Hoa Binh

From voting 

She came back to me 

All excited 

Casee 

I vote for Hoa Binh 

That's nice, Stanley 

I did too 

Back in Hoa Ky 

I hope your vote counts

Michael Casey: BLUE DOT SIGN

she was walking down Bridge Street

to the Blue Dot

buy a half pound

for Sister Vincent Ferrer’s

Saint Patrick’s Day gift

box of candy

she was already in the car

when she told me that

or I wouldn’t have offered her

a ride in my pink cadillac

for Sister Vincent Ferrer?

Sister Vincent not my favorite person

Sister Vincent an Irishman?

you must have to be kidding me

but my passenger, Sister James, asks me

 Albert, how’d you get

 the money for such a nice car

like I stole it

  well I stall

  it is something like a secret, Sister

  you have to be discreet

  wouldn’t spread this around

  promise you won’t tell anyone, Sister?

  y’af to keep this quiet

  I mean this is like confessional, you know

  you won’t tell anybody? promise, right?

so she promises silence

as she gets out of the car

and I says

  Sister

  I rob banks

and she starts crossing herself

really really fast

looking up to heaven

after every sign

.

—Michael Casey (c) 2011

Michael Casey is the author of several books of poetry, including “Obscenities,” “Millrat,” and “Million Dollar Hole.” In 1972, he won the prestigious Yale Younger Poets Award for his book “Obscenities,” now considered a classic volume of both Vietnam War literature and war poetry of all time. His poems have appeared in the New York Times, Rolling Stone, The Nation, and many literary journals. A Lowell native, he graduated from Lowell High School and UMass Lowell (then-Lowell Technological Institute), and SUNY Buffalo (MFA in Creative Writing). He lives in the Merrimack Valley.

Նորա Պարութճեան: [Սիրտս կ’ուզէ յանցանք գործել]

Սիրտս կ’ուզէ յանցանք  գործել.
ա՜լ կ’ամչնամ,
50 տարիս լրացաւ,
դեռ՝ քաջերու զաւեշտով  փախուստ կու տամ
կախարդանքի ծուղակէն։

Իյնայի սանկ թաւալգլոր
խաւաքարտէ տարիքէս
նենգութեան մէջ շշուկին անցեալի մերկ ծառերու,
խառնէր սիրտս ու
արտաքսէր՝  կոկորդէս  վար դիւրին սահած
 ախորժալի պատառները վիթամինով համովցած։

Չարութիւնը աղբակոյտի վերածուած
 խցանուեր  է ներսիդիս
ու թոյլ չի տար որ ներեմ
ոտքիս տակ օձերու պէս գալարուող
մահէն անգամ մերժուած լեզուներու թունաւոր։
Պարտէզիս մէջ պէթոնէ
վարդ ու տատասկ փուշեր չունին այլեւս։
Կարծրութիւնը խեղճացած
իր յօրինած հովերուն խաղը միայն կը փչէ։

Սիրտս կ’ուզէ մուտք գործել
դուռ պատուհան ու պատնէշ  դեռ չիմացող աշխարհը,
ճամբաներու գաղափարը չհաստատած գետինը
քալեմ մէյ մը,
մէկը ինծի բարեւ տայ առանց պատճառ փնտռելու,
ուրկէ գալս հարցնէ առանց յետոյ-ն քակելու,
չնայիմ ոչ ետ ոչ առաջ,
ձեռքէն բռնեմ ձեռքէս սահող
սա անծանօթ  Ներկային
ու համբոյր մը դրոշմեմ իր ճակատին դառնացած,
ըսեմ իրեն՝ հազար անգամ ներողութիւն,
կը փնտռէի,  յուսամ շատ չեմ ուշացած։

Նորա Պարութճեան: ՄԱՀՈՒԱՆ

Թեթեւ Տրամադրութեամբ եւ ազնիւ  զգացումներով

Ընդունեցի,

եւ ով զարմանք

ատեն ատեն սիրեցի։

Կը կարծէի թէ տգեղ էր

ու մանաւանդ սարսափելի,

չէէէ, եղան պահեր, երբ իսկապէս

թեւերս բաց դէպի իրեն վազեցի,

բայց ինք էր որ զիս մերժեց

զիս ետ մղեց տարածութիւն պահելով մեր միջեւ։

Տակաւին զիս չէ համբուրած,

ոչ ալ ձեռքս է բռնած,

միջնորդներով նամակները կը ղրկէ.

ամէն անգամ ստանալուս

սրտաշարժ մը կը ստեղծէ։

Կը խոստանայ՝

օր մ’անպայման պիտի գայ

ու զիս տանի,

զիս տանի,

տանի հեռու այն տեղը

որ տագնապի պահերուս

մօտիկ ըլլալ կը թուի,

ուր մէկ ցատքով հասնիլը՝

երկվայրկեանի կը նայի։

Վախազդեցիկ իր դէմքը

 թիւր է

կեղծ լուրջերու տեսքին պէս.

ես՝ անձնապէս

սեւը  սեւ, ճերմակը  ճերմակ տեսնելէս ետք

իրմէ աւելի բարի մէկու չեմ հանդիպած.

շատ  կ’ուզէի՝ շունչս շունչին

աչքս աչքին

ունկնդրել կեանքիս վերջին մեղեդին։

Էդվարդ Միլիտոնյան: ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՄԱԿԵԴՈՆԱՑԻ

Հնդկական օվկիանոսի ափին արտասվում էր

Ալեքսանդր Մակեդոնացին,

Նա չէր տեսնում ցամաք, որ կարող է նվաճել։

Նա չէր կարող ջուրը գրավել,

Ջուրը վազում էր մատների արանքով,

Մտքի մաղի մեջ չէր մնում օվկիանոսը։

Ամեն ինչ նվաճելու համար պիտի մահանալ։

Եւ կնքեց մահկանացուն արագ

Եւ զմռսած ծրարն ուղարկեց մեզ,

Որ չենք կարողանում բացել

Այս էլ քանի դար։

Եւ արտասվում ենք նրա պես,

Նրա արցունքներով։

Էդվարդ Միլիտոնյան: ՑԻՑԵՐՈՆԻ ՁԱՅՆԸ

Ոչ ոք չի կարողանում կտրել

Ցիցերոնի ձայնը:

Նրա բերանին բարձեր են դնում,

Փակում են լաբիրինթոսում,

Ավազե պարկերով են ծածկում,

Ատոմային թափոնների գերեզման են նետում,

Եւ էլի ճար չկա:

Պատմության խորքից լսվում է նրա ձայնը՝

Օ, ժամանակներ, օ, բարքեր,

Օ, մարդիկ:

CICERO’S VOICE

 

No one is able to smother

Cicero’s voice.

They cover his mouth with pillows,

They cast him in a labyrinth,

They cover him with sandbags,

They bury him in nuclear dumps,

To no avail.

From the depths of history, his voice wails --

O, tempore, o, mores,

 

O, mortals!

 

……………………….. Edward Militonian

Translated by Tatul Sonentz

Էդվարդ Միլիտոնյան: Կեսարի Հարցը

Դաշույնների սայրերին՝ պարտված դրոշի պես

Ծվատվում էր

Կեսարի մարմինը:

Նրա վրա իրենց ստորակետը,

Բազմակետը եւ, վերջապես, վերջակետն էին դրել

Ընկերներն ու ծպտյալ թշնամիները:

Հարցը՝ եւ դո՞ւ, Բրուտոս,

Ոչ մի պատասխան չստացավ:

Պատմությունն համառ երեխայի պես կրկնում է՝

Եւ դո՞ւ, Բրուտոս, եւ դո՞ւ, Պողոս, եւ դո՞ւ, Պետրոս…


Էդվարդ Միլիտոնյան (1952- )

CAESAR’S QUEST

Like a routed flag trashed at the tip of daggers

Fell tattered

Caesar’s body.

On it, his comrades

And covert enemies had traced

Their comma, ellipses and, finally, period.

To his quest, “Et tu, Brute?”

He received no answer.

History repeats, like an obstinate youngster –

 

And you, Brutus? And you, Paul? And you, Peter…?

 

……………………………….. Edward Militonian

Translated by Tatul Sonentz

Հրաչյա Սարուխան։ [Ներեցե՛ք ինձ]

Ներեցե՛ք ինձ,

Ազնիվ, խստաբարո սրբե՛ր,

Ռոսլին ու Գրեկո, ու Ռաֆայել,

Հանդգնում եմ

Ահա՛

Արտասուքով սրբել

Երանգների փոշին ու հոգուս մեջ պահել:

Մատներս արտասվում են կորցրածի համար:

Սարսափելի ծանր է այս լքումը:

Լեոնարդոն թեեւ իմ հոգին է համակ,

Նարեկացին սակայն ինձ ձգում է...

Ընդունե՜ք ինձ,

Դանթե, ու Լորկա, ու Չարենց,

Ու մկրտեք ի՛նձ էլ հեղուկով սուրբ...

Իմ հոգեւոր կյանքում ինչ վրձինը չարեց՝

Իմ գրիչը կանի –

Հմուտ ու նուրբ:

Forgive Me

Forgive me

Gentle, stern saints,

Roslin, Greco and Raphael,

For my daring

Thus

To erase with tears

The dust of hues and hide in my soul.

My fingers sob for what is lost.

This desertion is horribly heavy.

Although Leonardo is my entire soul,

Narekatsi is casting me aside…

 

Take me in your stride,

Dante, Lorca and Charents,

And christen me with holy liquid…

What my brush did not do in my pious life,

My pen shall render –

 

Skilled and slender.

 

 

…………………… Hrachia Saroukhan

Translated by Tatul Sonentz

Հրաչյա Սարուխան։Էլէգիա Չորս Ձայնի, Դաշնամուրի եւ Թավջութակի համար

Չգնամ, չանրջեմ դաշտերում.

ճերմակ եմ՝ կանաչը չըողբա...

Հեւասիրտ չշրջեմ դաշտերում,–

Դաշտերում ցոլցլանք ու ցող կա։

Չգնամ, չանրջեմ դաշտերում,

ճերմակ եմ՝ կարմիրը չըողբա...

Խեւասիրտ չշրջեմ դաշտերում,–

Դաշտերում շոգ շշուկ ու շող կա։

Չգնամ, չանրջեմ դաշտերում,

ճերմակ եմ՝ դեղինը չըողբա...

Դեւասիրտ չշրջեմ դաշտերում,–

Դաշտերում դալկություն ու դող կա։

Չգնամ, չանրջեմ դաշտերում,

ճերմակ եմ՝ ճերմակը չըողբա...

Սեւասիրտ չշրջեմ դաշտերում,–

Դաշտերում հողածին ու հող կա։

Hrachya Saroukhan: 

ELEGY FOR FOUR SOUNDS, PIANO AND VIOLONCELLO

I wouldn’t like to go and dream in the field.

I’m white, I don’t want to lament the green.

With sad heart I wouldn’t like to walk in the fields -

There is glow and dew in the fields.

I wouldn’t like to go and dream in the fields,

I’m white, I don’t want to lament the red.

With a creasy heart, I wouldn’t like to walkin the fields,

There is ray and rumor in the fields.

I wouldn’t like to go and dream in the fields,

I’m white, I don’t want to lament the yellow;

With devil heart I wouldn’t like to walk in the fields,

There is shiver and pallor in the fields.

I wouldn’t like to go and dream in the fields,

I’m white I don’t want the white to lament

With a sinful heart, I wouldn’t like to walk in the fields,

There is no snow on the black soil in the fields.

 Translated by Christine Kocharyan

Linda Pastan: Mosaic

1. THE SACRIFICE

On this tile

the knife

like a sickle-moon hangs

in the painted air

as if it had learned a dance

of its own,

the way the boy has   

among the vivid   

breakable flowers,   

the way Abraham has   

among the boulders,   

his two feet heavy   

as stones.

2. NEAR SINAI

God's hand here

is the size of a tiny cloud,   

and the wordless tablets   

he holds out

curve like the temple doors.   

Moses, reaching up

must see on their empty surface   

laws chiseled in his mind   

by the persistent wind   

of the desert, by wind   

in the bulrushes.

3. THE FLIGHT INTO EGYPT

We know by the halos   

that circle these heads   

like rings around planets   

that the small donkey

has carried his burden   

away from the thunder   

of the Old Testament   

into the lightning

of the New.

4. AT THE ARMENIAN TILE SHOP

Under the bright glazes   

Esau watches Jacob,   

Cain watches Abel.

With the same heavy eyes

the tilemaker's Arab assistant   

watches me,

all of us wondering   

why for every pair   

there is just one   

blessing.

Share this text ...?

• Twitter
• Pinterest

Linda Pastan, “Mosaic” from PM/AM: New and Selected Poems (New York: W. W. Norton & Company, 1982). Copyright © 1982 by Linda Pastan. 

Սիլվա Կապուտիկյան։ Հայրեն

Ափսոս, ա՜խ, հազա՜ր ափսոս
Իմ կարոտ-կարոտ աչքերին,
Իմ արցունք-արցունք խոսքերին,
Ծով թափած իմ ծով-ծով սիրուն,
Ափսոս, ա՜խ, հազա՜ր ափսոս։

Իմ փշուր-փշուր ժողոված,
Իմ հատիկ-հատիկ կողոված,
Թանկ գտած՝ էժան կորցրած
Երազին՝ փշրվա՜ծ մի օրում
Ափսոս, ա՜խ, հազա՜ր ափսոս…


Սիլվա Կապուտիկյան, Դեպի խորքը լեռան, «Հայաստան» Հրատարակչություն, Երեվան, 1972

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ՇԻՐԱԶ: Մայրս

Մեր հույսի դուրն է մայրս,
Մեր տան մատուռն է մայրս,
Մեր օրորոցն է մայրս, Մեր տան ամրոցն է մայրս
Մեր հերն ու մերն է մայրս,
Մեր ճորտն ու տերն է մայրս,
Մեր տան անտունն է մայրս,
Մեր արծվաբունն է մայրս,
Մեր տան ծառան է մայրս,
Մեր տան արքան է մայրս,
Մեր տան անճարն է մայրս,
Մեր դեղ ու ճարն է մայրս,
Մեր տան աղբյուրն է մայրս,
Մեր ծարավ քույրն է մայրս,
Մեր տան անքունն է մայրս,
Մեր անուշ քունն է մայրս,
Մեր տան ճրագն է մայրս,
Մեր արեգակն է մայրս:
Մայրս, մեր հացն է մայրս,

Մեր տան աստվածն է մայրս

My Mother

 

My mother -- gate to our hopes,

She is the chapel of our homes,

She is our cradle, my mother,

The fort of our home, my mother,

My mother is both mother and father,

She is both slave and master,

She is the homeless of our home,

She is the nest of eagles, my mother,

She is the house-maid of our home,

And the sovereign of our house,

Although helpless, my mother,

She is both salve, balm, and healer,

My mother, the fountain of our house

And the parched, thirsty sister,

Sleepless guardian, my mother

And our sweet sleep and slumber,

She is the lit candle, ever bright,

My mother is the sun, font of light.

 

………………….. Hovhanes Shiraz

Translated by Tatul Sonentz 

Albert Kapikian: TRYSTS

          "I wait for you still,

                    as if you could arrive"

                   "You Have Not Died "
                    Vahan Derian


  1

The trees are wombs of wind and sound
that find me poised this hour
to rip out a—

I love you i am falling
from these hills searching meadows
for your–

I thought i saw you this evening
it was just dark
the mountains brief
the cool air gathering
in pools of wind
we might run

from



    2

Here we are and here
we will bury our hearts
here at last we will fail
so gently so desirably fail into one another
into the land into the sound of the land
that is the sound of our–

I want to know how to make a moon for this rain
a full wound to drench the sky with
and patch above the–

When we work ourselves into the ground
it will be like love first love we will take our hands and shoulders
and thighs into a juxtaposition that is nothing if not

fatal



    3

The street darkens no light left
to seal in its corners
and fit about its–

We have not yet found
the land that we will leave
to find

home

My hands are failing
softly down your hair
it is winter there tonight it is wind
the deep sparrows failing softly down the wind
down the brief wound of land
that makes our




    4

grave

This poem first appeared on the Literary Groong website. 

Leonardo Alishan: Anniversary Poem (For Neli)

Leonard Alishan (1951-2005)

Plucking petals is a sin.

Listen to my song, my love,

though I sing it silently;

though I sing it 

through the tired blackbirds

nesting in my eyes.

Like gold dust

settling at the bottom of the pan,

your love has settled

in my bones

and blood.

This love, buried under

sixteen generations of red ripe apples

and sixteen layers of golden leaves,

is a treasure,

the gold of a bygone era

that lives in its coins.

I love you

though the narrow pass of my throat

grows increasingly dangerous

for a caravan of words.

Words reach your ears

pillaged and plundered,

cut off from the rest,

making no sense.

Accept the nonsense

with extended arms,

palm tree,

well of clean water,

safe shade.

When I lived

on a small unchartered island

in an unsailed sea,

I saw you in the sun

stitching the leaves of the palm tree

to the white clouds

with golden needles,

keeping my island afloat.

And I love

your life imbued Armenian fingers

wheat scented

and sun burned

but finer than the long thin tail

of a small tropical fish.

Plucking petals is a sin.

Take the flower, my love,

and smell my love song

from a kiss.

This poem has appeared in RAFT

Տարեդարձի Քերթուած
                                  Նէլիին

Թերթերը պոկելը մեղք է։
Լսէ՛ իմ երգս, սէ՛րս,
թէեւ երգս լուռ է.
թէեւ կþերգեմ զայն
աչքերուս մէջ բոյն դրած
սեւ թռչուններուն ընդմէջէն։

Տապակին յատակը նստած
ոսկէփոշիի նման
սէրդ է նստած
ոսկորներուս եւ
արեանս մէջ։

Այս սէրը, թաղուած
հասուն կարմիր խնձորներու
տասնըվեց սերունդներու
եւ ոսկէ տերեւներու տանըվեց
խաւերու տակ
գանձ մըն է --
անցած օրերու ոսկին՝
որ կþապրի իր ստակներով։

Կը սիրեմ քեզ,
թէեւ նեղ անցքը իմ կոկորդիս
երթալով վտանգաւոր կը դառնայ

բառերու կարաւանի մը։
Բառեր կը հասնին ականջներուդ
կողոպտուած եւ աւարուած,
պոկուած մնացածէն
անիմաստ դարձած։
Ընդունէ՛ անմտութիւնը
բաց թեւերով --
արմաւենի,
ջինջ ջուրի հոր,
ապահով շուք։

Երբ կþապրէի
փոքր անծանօթ կղզզիի մը վրայ
անծանօթ ծովու մը մէջ,
տեսայ քեզ արեւին մէջ
կարելդ արմաւենիին տերեւները
սպիտակ ամպերուն
ոսկիէ ասեղով
կղսիս ալեծածան պահելով։
Եւ կը սիրեմ
քու կենարար, ցորեն բուրող
եւ արեւահար
հայու մատները,
աւելի նուրբ քան երկար, նիհար
պոչը փոքր արեւադարձային ձուկին։

Թերթերը պոկելը մեղք է։
Ա՛ռ ծաղիկը, սէ՛րս,
եւ հոտոտա՛ համբոյրէ մը եկած
սիրոյ երգս։


......................Լէոնարտօ Ալիշան
Թարգմանեց՝ Թաթուլ Սոնենց

Մարո Մարգարյան։ Ամեն ինչ թողի

Ամեն ինչ թողի, թողի ես վաղվան,
Բայց ետեւից էլ վաղ չի մնացել.
Միշտ կարծում էի, թե սկիզբն է դեռ
Ու նոր պիտի գան երգերն իսկական.
Նայում եմ հոգուս հոգնած ու անսեր
Էլ թեթեւ տող ու տաղ չի մնացել.
Ամեն ինչ թողի, թողի ես վաղվան,
Բայց ետեւից էլ վաղ չի մնացել։      

Մարո Մարգարյան « Ձնհալից Հետո»- Հայաստան հրատակչութիւն, Երեվան, 1965      

I Left All Things…

I left everything, all for tomorrow,

Behind it now, I see no new morning.

I always believed all was just beginning

And the real songs were soon to follow.

 

I look deep inside, loveless and hollow,

There are no light lines or verses to sing.

I left all things for tomorrow’s spring,

Yet behind it, there’s no new morrow…

 

…………………………… Maro Margaryan

Translated by Tatul Sonentz                                                            

Ենովք Լազեան: Բողկ ցանեցի

Բողկ ցանեցի՝ բուսաւ, 

եւ հողին մէջ կսկլոր 

ու կաս կարմիր կ'երեւի արդէն:

Հազար ցանեցի՝ 

կը բուսնի կամաց կամաց: 

Շա՜տ պզտիկ է տակաւին:

Խաղողին որթատունկը միայն 

այսօր կեանքի նշոյլ ցուցուց. 

առաջին երկու բողբոջները:

Նորատունկ կեռասենին 

ծաղկեցաւ: 

Պառաւ խնձորենին ալ:

Խոտը ամէն տեղ չէ որ կը ծածկէ: 

Տեղ տեղ մոլախոտ բուսած է, 

տեղ մը մեռած եղեւնիին 

ասեղները խեղդեցին մարմանդը: 

Լերկ տեղերը առւոյտ ցանեցի: 

Երեւցան առաջին եռեակ տերեւները: 

Կով չունիմ որ ուտէ:

Ուրախ եմ որ վաղը եւ մէկալ օրը պիտի անձրեւէ, 

ու պիտի չջրեմ: 

Առաջ անձրեւին չէի ուրախանար:

Մարո Մարգարյան։ հազիվ հազիվ կարողացա

Հազիվ հազիվ կարողացա,
Պահել փշուր կրակ անմար,
Եվ չըպաղել։
Հազիվ հազիվ կարողացա
Մորս տված պատկերն իմ պարզ
Զաղավաղել։
Այսքանով էլ պարտական եմ
Քեզ խոր իմ սեր,
Իմ լույս կարոտ։
Այսքանով էլ պարտական եմ
Քեզ, իմ անտես հզորություն,
Իմ նախատված,
Իմ անկարող։

Մարո Մարգարյան « Ձնհալից Հետո»- Հայաստան հրատակչութիւն, Երեվան, 1965

Book presentation in New York City

On Tuesday, May 6, 2014, the Zohrab Information Center will host a presentation by Jennifer Manoukian on her new English translation of Zabel Yessayan's memoir, The Gardens of Silihdar.

The Armenian Diocese

630 2^nd Ave.

New York, NY 10016

www.zohrabcenter.org

(212) 686-0710

Համաստեղ։ Ախ, հուր է, հուր է սիրտս

Ախ, հուր է, հուր է սիրտս
Չգիտեմ ուր է սիրտս
Ետեւէն սարերուն ինկայ,
Ձէն տուի, լուռ է սիրտս։

Սարերուն մէջ պար կու գայ,
Հովերուն մէջ վար կու գայ,
Կը թափէ դուռս ու կ՛անցնի,
Դուրս կ՛ելլեմ, մէկը չկայ։

Ախ, խորթ է, խորթ է սիրտս,
Հով առած յորդ է սիրտս,
Վախնամ թէ կախարդը չար,
Բռնէ ու մորթէ սիրտս։


My Heart is Suffused with Fire

My heart is suffused with fire,
I don't know where it is,
I searched for it in the hills,
I called out, but my heart was still.

It is a dance to mountain airs,
A wing on the pulse of the wind,
A rap on my door that quickly ends;
I go out and no one's there.

My heart is stranger to me,
Full on the wind and far apart;
I am afraid that the evil witch
Will seize and devour my heart.

(translator unknown)

Hamasdegh (1895-1966). This text was amongst several poems by this author whose work inspired composer Alan Hovhaness. The Flute Player of the Armenian Mountains, op. 239, was written in 1945. There are two known recordings: Ara Berberian, bass, accompanied by the composer; this LP was released in 1972. A later recording with Mr. Berberian and Şahan Arzruni,  piano, was released in 1985.

GARTAL returns to the Bower Poetry Club

On Sunday, May 11, 2014 

6:00pm - 7:30pm 

at Bowery Poetry Club

308 Bowery

New York, New York 10012

A reading by

Danielle Abrams

Ahimsa Timoteo Bodhrán

Lola Koundakjian

Alan Semerdjian

Hosted by Nancy Agabian

Inspired by the recent stories from Turkey of hidden Armenians in family trees, the readers for Gartal: The Part of You That Is Me will be sharing stories, poems and nonfiction on hidden and shared histories – from various cultures and identities, queer and otherwise.

Since 2002, Gartal ("to read" in Armenian) has been an independent forum for both established and emerging writers of Armenian descent and/or multicultural writers dealing with related themes to read their poetry, fiction, creative nonfiction and dramatic texts to the public. For more information, email nancyagabian@gmail.com.

Sponsored by the Armenian Gay and Lesbian Association of New York.

Tickets: $10

Esayan-Getronagan Alumni in New York City to mark the 90th birthday of ZAHRAD

We are celebrating ....

Pop the champagne cork: on April 30, 2014, The Armenian Poetry Project turns 8!

With over half a million hits, hundreds of daily visitors and over 2100 entries, we have reasons to celebrate.

I believe APP helped me achieve several goals: bringing Armenian poetry to an international audience; free access for all readers, including those who don't have Armenian books in their homes and public libraries; audio files in iTunes; audio archives in SoundCloud; translations by a committed group of authors and readers; discovery of new writers, and, exposure to forgotten authors.

APP runs the annual poetry competition, which for the last four years has been sponsored by the Armenian Students' Organization, Inc. in memory of Arthur Halvajian.

I invite you to contact me to receive: 

1. Resources to start your own DEAD ARMENIAN POETS SOCIETY. This was the core of what eventually became APP. You can get tips on how to run evenings dedicated to readings of works by late Armenian authors.

2. Resources for Armenian poetry workshops.

3. Support for cultural events and help in finding authors for reading series in the United States and Canada.

Thank you for being a reader and supporter,

Lola Koundakjian
Curator and Director, The Armenian Poetry Project

Literary quote for April 2014

Today if I write instead of building canals and power plants it is due to two things: the impact of meeting Yeghishe Charents, and second, the touch of ancient manuscripts at the Matenadaran library where I worked as a student and could read and hold the magnificent old manuscripts from the fifth through the eighteenth centuries.

Gevorg Emin (1918 – 1998)

Sotère Torregian: HANDLE WITH CARE

The Words “HANDLE WITH CARE" (apparaître tout d’un coup)

for Haroutiun Koundakjian and for Lola

ma saison pleine de saisons

René Char, Seuil

Appear before me out of Nowhere

which is to say

there is Nowhere there is Everywhere

Everywhere you have left your shadow

Where you have stepped across the globe

the instant

of your camera's shutter flicked like a snake's tongue

Sahara’s sands at your heels Africa’s vain glory

The dinner-plate left with unfinished food in Aleppo

The beauty of Woman your gaze gathered into itself

perhaps

having seen them only once before you had to move

on to another assignment

At this moment I pause

as I have lost count

sun moon meridian East West all can be captured in New York

reflected in a department store window as one passes by

As I lift my glass of wine in tribute here

To your converging lens and the rainbow cascaded there

on the painter’s palette of Arshile

as I too partout meet you

in this Everywhere

Sotère Torregian

13 April, dimanche des Rameaux, AD 2014

This poem is in memoriam to photojournalist Harry Koundakjian (1930-2014) whose baptismal name was Haroutioun, which is Armenian for Resurrection.

The poet’s father, Sami Torregian (1910-1992) was also a photographer.

Arshile Gorky (1904-1948) was an Armenian-American surrealist painter.

Albert Kapikian: April

the wind
picks up

the sun
is gone

you have
a few minutes

to gather up
your things

Albert Kapikian: The Hunt

They sold the youngest and most 

handsome of every village where they 

passed the night,  and these girls have 

been trafficked in hundreds throughout 

the brothels of the Ottoman Empire.

Arnold Toynbee

Armenian Atrocities

i am haunted in my hunting

for you dear god hear

me

the leaves are already hurling through the 

wind

the trees are off

it's quarter to twelve and i thought you'd be

here by now

your slippers are

waiting

This poem has appeared in the Washington Review's December 1986-January 1987 issue. 

Դանիէլ Վարուժան։ Վարուժնակիս

Պէտք է կարդալ «Վարուժնակիս»ը զգալու համար,

թէ ինչ է հայր ըլլալը։

Յ. ՕՇԱԿԱՆ

Վարուժանի անդրանիկ դուստրը՝

Վերոնը

ՎԱՐՈՒԺՆԱԿԻՍ

Աղուո՜ր, աղուո՜ր, աղուո՜ր վարդն իմ Գարունիս՝

Որ սըրտիս վրայ μացուեցար,

Եւ քեզի հետ μացիր հոգիս վըշտահեղձ

Նոր երազի մը պայծառ։

Հին օրօրանն, որ, թաղարի պէս լըքուած,

Կþըլլար խըշտեակը սարդին,

Կենդանացա՜ւ ճըռուողիւնով, μոյնի պէս

Պաճուճուեցաւ վերըստին։

Արեւ մը նոր, շողերուն հետ աչքերուդ,

Շեմիս վըրայ ցաթեցաւ.

Եւ վանդակին մէջ կաքաւս իմ վիրաւոր

Կարկաջեց երգ մը անձկաւ։

Դուն սենեակէ սենեակ թըռար դեդեւուն

Բոյնէն ինկած ծիտի պէս.

Ձայնէդ դիւթուած՝ այցելեցին տընակիս

Սերոμէն լուսագէս։

Աղուո՜ր, աղուո՜ր, աղուո՜ր վարդն իմ Գարունիս՝

Եկուր նըստէ՛ ծունկերուս.

Թող լուսնակի պէս՝ մըռայլ ծոցս ողողեն

Ոսկի վարսերըդ սընդուս։

Շըղթայէ վիզս այդ թեւերովըդ քընքոյշ,

Նըման ծաղկէ մանեակի.

Ժըպտէ՛ ինծի, որ ցուրտ անդունդը սըրտիս

Արշալոյսո՛վ բըռընկի։

Խօսէ՝ ինծի, անծանօթ խօսքը, զոր դուն

Երկինքէն հետըդ բերիր,-

Կը բանայ շողը՝ վարդն, իսկ շուրթը մանկան՝

Աստուծոյ մատը կարմիր։

Նայէ՛ ինծի, լուսնակն ինչպէս կը նայի

Դամբանին խորը խաւար.-

Սէրըս մեռած՝ պիտի առնէ յարութիւն

Ու պիտ՝ ապրի քեզ համար։

Քեզի՜ համար, որուն միսն է գոյացած

Շուշաններու թերթերէն,

Միւռոնաբոյր շապիկն հիւսուած է թեւով

Թիթեռներու նըկարէն։

Քեզի՜ համար, ո՛վ իմ քերթուածըս անմահ՝

Զոր արիւնովս յըղացայ,

Զոր երգեցի՝ հպելով սըրտիս լարերուն

Լարն ամենէ՛ն դիւազգայ։

Քու ձե՛ռքըդ լոկ դեռ կը բըռնէ զիս կանգուն

Աւազներուն վրայ փառքիս.

Եւ մազիդ մէկ թելը բաւ է կապելու

Տիեզերքին հետ՝ հոգիս։

Վարուժնա՛կդ իմ, իմ փափկասո՛ւն Դիցուհիս,

Ո՛վ քընարէ, դու հոգեակ,

Թող որ արցունքս, որ այտերուդ վրայ կ՛իյնայ,

Ըլլայ ծիծաղ կամ սուտակ.

Բիբերըդ թող սըրսկեն աստղե՛րն երկընքին

Իմ խորշոմած ճակատիս՝

Որ իր վըրայ, թագի պէս, բա՛րձըր բըռնեց

Խոր ըսպիները սըրտիս։

Զի ես անդո՛ւնդն եմ՝ որ կ՛ըլլայ երջանիկ

Փոսուռայի մը լոյսով.

Անապա՛տն եմ, որ երկինքին կը ժըպտի

Իր ծըլարձակ մէ՛կ բոյսով։

ԴԱՆԻԷԼ ՎԱՐՈՒԺԱՆ

1912 Մայիս 15ին ուղարկուած է Թէոդիկին «Ամենուն Տարեցոյցը» տարեգրքին յաջորդ թիւին համար, որ լոյս տեսած է նոյն տարուան Դեկտեմբերին։ «Վարուժնակիս»ը նաև մաս կազմած է «Հեթանոս Երգեր» հատորին (Պոլիս, 1912)։

Belle, belle, belle, rose de mon Printemps, Qui t’es ouverte sur mon cœur, Et a déployé avec toi en mon âme affligée Un nouveau rêve resplendissant. Le vieux berceau qui, tel un vase abandonné, Devenait une paillasse pour l’araignée, A repris vie avec tes gazouillements, comme un nid S’est enjolivé de nouveau. Un soleil neuf, avec les rayons de tes yeux, Sur mon seuil s’est éclos, Et dans sa cage ma perdrix blessée, A entonné un chant convoité. Toi, de chambre en chambre tu t’es envolée légèrement Comme un oisillon tombé du nid, Enchantés par ta voix sont arrivés dans ma maisonnnette Des séraphins lumineux. Belle, belle, belle, rose de mon Printemps, Viens t’asseoir sur mes genoux, Qu’un doux clair de lune inonde ma poitrine De tes soyeux cheveux dorés. Enchaîne mon cou de tes bras délicats Semblables à un collier de fleurs ; Souris-moi, pour que le froid chaos de mon cœur, S’embrase avec l’aurore. Parle-moi, avec le langage inconnu, que toi Tu as apporté du ciel avec toi, La rose déploie son chatoiement, et la lèvre de l’enfant Le rouge du doigt divin. Vois comme le clair de lune me regarde Au fond du sépulcre ténébreux ; Mon amour mort va ressusciter Et va vivre pour toi. Pour toi, dont la chair est constituée De pétales de lys, Dont les manches de chemise embaumées d’huile sainte Sont tissées selon l’image des papillons. Pour toi, ô mon poème immortel Que j’ai conçu avec mon sang, Que j’ai chanté en pinçant les cordes de mon cœur, La corde la plus sensible. Seule ta main me fait tenir debout Sur les sables de ma gloire Et un seul de tes cheveux suffit à attacher Mon âme à l’univers. Ma petite Colombe, ma tendre déesse, Qui…chante ta douce âme, Laisse mes larmes qui coulent sur tes joues Devenir des rires ou des rubis. Que tes pupilles pulvérisent les astres du ciel Sur mon front ridé ! Qui a tenu au-dessus de lui, comme une couronne Les profondes blessures de mon cœur. Car moi je suis le néant devenu heureux A la lumière d’un ver luisant. Je suis le désert, qui sourit au ciel, Pour sa plante qui a germé.

Traduction Louise Kiffer

ՇՈՒՇԱՆԻԿ ԿՈՒՐՂԻՆԵԱՆ: Ինձ Ի՞նչ Զատիկ Կարմիր-Կանաչ…

Ինձ ի՞նչ Զատիկ կարմիր-կանաչ

Ու խնդութեան մեծ տօնի,
Երբ եղբայրս հիւանդ, քաղցած,
Թափառական, տուն չունի:

Ինձ ի՞նչ բերկրանք, ուրախութիւն,
Քրիստոսի յարութեան,
Երբ տարագիր ստրկութիւն,
Կեանքն է մաշում յաւիտեան:

Իմ Զատիկը թշուառ աչքիս
Բարօրութիւն է միայն,
Այնժամ միայն մի ձու ձեռքս
Կ՛ասեմ տօն է յարութեան:

Մի խեղճ ազգի, որ դարերով
Իր մշտահոս ալ արեան
Անմեղ հոսած կաթիլներով
Ներկել է ողջ Հայաստան:

1906 թ.

Albert Kapikian: The Photoengraver

for Zareh Kapikian (1898-1989) and

in memory of Albert Zaven Kapikian (1930-2014)

The ferries weren't running

to the island, Ellis Island,

because of the wind. So turning

from the river

we were

finally granted

a glimpse

of the photoengraver

here–

The city

appeared as if in a negative

of a line drawing

before us. The overlapping

plates of shadows

cleansed the sensitive

to light

sensitized metal

of the skyscrapers

glinting against the copper

metal screen

of the sky. So

this is what he saw

you said

this is what your grandfather saw

when he arrived–

the slow, sweeping shadows

only the painstaking

could manage to see–

those shadows

those same shades

now moving alongside the office buildings

and disappearing

into the pressing

clouds


Albert Kapikian, our winner for the adult category, lives in Maryland.