Tsovinar Chilingaryan: Րեժիմ/Schedule

Click the link to hear
Րեժիմ/Schedule read by the author, Tsovinar Chilingaryan.

առավոտյան արթնանալ այն երազից
որտեղ հերթական անգամ
մարդս եկել էր
էս անգամ շինելն էր ման գալիս
պալտոյի իմաստով
ու մի կողմում ինքն էր իր
բոյ-բուսաթ-հանգիստ
դեմքով
իսկ մյուս կողմում էլի ինքն էր
հողի տակից ոտքերն էին երևում
ոնց որ վերմակի տակից.
էն իր չսիրած վերմակների որ
ոտքերը բոյի պատճառով չէին
տեղավորվում:
երևի նրա համար
որ նախորդ օրը
րոպե չէր մնացել
որ չմտածեմ
ինչ դոզայով
քնաբեր խմեմ
որ ինձ
արթնացնող
չլինի:

նստել պլիտայի մոտ
կպցնել առաջին ծխախոտը
ու արցունքները աչքերիցս թափվելով
խնդրել Քրիստոսին
աղաչել Տեր աստծուն
որ էս անգամ էլ ների
“էլ չեմ անի” ասելով
ես գիտեմ որ սիրում ես ինձ
գիտեմ որ շատ ես սիրում
բայց ինչ անեմ չեմ դիմանում:

նստել դաշնամուրի առաջ
նվագել մարդուս սիրած
Շոպենի երկրորդ նոկտյուրնը
հիշել որ անգիր չեմ կարողանում
նվագել
բայց գոհանալ որ գոնե նոտաներով
կարողանում եմ
էնքան նվագել
որ մատներիս հիշողությունը
պահի նոտաները
ու հույսը դնելով դրա վրա
անցնել
Բախի
Ֆրանսիական սյուիտներին
ընտրել
հեշտ երեք բեմոլ-դիեզից
ավել չունեցող
մենուետներն
ու սրաբանդաները
մտածել որ էս
երեխեն էլ կնվագի որ վիզ դնի
ու նվագել, նվագել
հանել բախի
պրելյուդներ ու ֆուգաներ կապույտ
նոտաները
ու նվագել երկրորդ պրելյուդը
հատկապես ձախ ձեռը ինտենսիվ
պարապելով
որ սրտիս ծակոցները անցնեն
միացնել աջը
որ արյանս շրջանառությունը
կարգավորվի
մարմնիս կյանքը ընկնի ռիթմի մեջ:

նայել ժամացույցին
հագնվել
գնալ դասի:
մարշրուտնիում
մտածել ոնց ձևակերպոմ
պատմվածքը
աչքի ծերին դողացող արցունքի մասին
որ ուժ տա թափվի.
ինչքան թշվառություն կա
շուրջս նայելով
ավտոյի տակ ընկած սաղ մնացած
անպաշտպան կատվից սկսած
մինչև անփող ծեր կինը որ
տրանսպորտ ա նստում
փող չունի վարորդին ասում ա
ու արժանանում հայհոյանքի
ոնց որ թքեն երեսիս:

երեխուն դասից վերցնել
ուղարկել տուն
մթամ պտի դասագիրք առնեմ
գնալ հրապարակ ու բնագրի
քննարկումն էլ
Էդ կողմերում ա
մտածել որ ճակատագիր ա
չնայած չէի ուզում հենց
էս անգամ գնալ քննարկման
հիշել որ ավելի լավ
կակռազ հանգիստ առանց
մղկտացող սպասումի
կգնամ կնստեմ
մաս դառած կյանքի էդ անցուդարձին
Մարինե Պետրոսյանի
հոդվածի քննարկմանը:

մտնել ՆՓԱԿ-ի քննարկման սենյակ
տեսնել ահագին ժողովուրդ
ու ակտիվ քննարկում
սեղանի վրա արևմտյան
հայաստանի քարտեզ
որովհետև խոսքը հայ-թուրքական
բնական
հարաբերությունների
Մարինեի Թուրքիայում ունեցած
տպավորությունների
սովորական թուրքերի
անսովոր հայերի
կյանքի պրոգրեսի
ու ավանդականության
իրար հետ յոլա գնալու
հնարավորության
խանգարող բաները բացահայտելու
հաղթահարելու
մասին ա:

քննարկումը վերջացնելուց հետո
ոտքը կախ գցել
սպասելով որ երևի գնանք
կաֆե
շարունակվի
բայց մի քիչ հիվանդ եմ
չգիտեմ գնամ թե չգնամ.
գնամ
էդքան հիվանդ չեմ:

մտնել Փչակ կողքի կաֆեն
տեղավորվել համեմատաբար
մեծ սեղանի շուրջ
ծվարել մի քիչ հեռու մարդ չվարակեմ
պատրվակով
թեյ-թխվածք պատվիրել
ու ափս դեմքիս հենելով
լուռ մասնակցել աշխույժ զրույցին
ամեն ինչի մասին
ինչ խոսացվում ա:

Մարինեի հետ հասնել օպերայի
կանգառ
նստել մարշրուտնի
հասնել տուն
ու մտածել մենակ մի բանի մասին
որ էրեխեքս կյանքում ասեն
մամա
ասեմ
ներկա:

Copyright Tsovinar Chilingaryan. Used here by kind permission of the author.


to wake up from a dream
where once more my husband
looking for his
army coat
and there he was
with all his stature
and facial calmness
and there he was
under the cover of earth
with his feet sticking out
just like from under those blankets
which he didn’t like
because of their shortness
for he was too tall.

maybe it was because
on the day before
there was not a single moment
when i didn’t think of
how many sedatives
to take
so that nobody would be able to
wake me up ever.

to sit before the heater
and light the first cigarette
with tears shedding
asking Jesus Christ
pleading with Dear Lord
to forgive me once more
repeating
i shall behave
i know you love me
you love me so much
but what will you do
i can stand it any more.

to sit before the piano
and play my husband’s favorite
Chopin’s
second nocturne
and to remember
i am bad at playing from memory
but to be glad enough
to be able to play at all
at least with sheet notes
and play so much
that the memory of my fingers
will hold the notes.
relying on that
move on to
the French suites
of Bach
choosing the
minuets and sarabandes
with no more than
two flats-sharps
to think that these are easy
and can be played
even by a child
(if they try hard )
and play, and play.
to take out
the blue notes
of Bach’s preludes and fugues
and play the second prelude
practicing the left hand
especially intensively
to stop the pain in my heart
joining the right hand
to put my blood circulation
in order
and regulate the rhythm
of the life of my body.

to look at the watch
and put on something
to leave for class.
in a marshroutni
to think how to
formulate the story about
“how to force down
the trembling tear
edged on the eye”
how much misery i am surrounded with
from the unprotected cat
that survived
being run over by a car
to the old woman
that takes a transport
but has no money
to pay its cost
when asking the driver
deserves a curse
like somebody just spits
on my face.

to take my son
from school and send him home
on my way
to the republic square
as if i need to buy a text book
for my son
so what a coincidence
to go in the direction
of Bnagir’s discussion
which is on the way
to think it must be a fate
though i didn’t want
to be there this time
but to remember
that, well, it’s good
i shall go there
without expectations
and just sit around
that part of life
mainly the discussion
of Marine Petrossian’s
article.

to enter the NPAK’s discussion room
see a lot of people
and active discussion
a map of Western Armenia on the table
as it’s spoken
about
armenian-turkish
natural
relations
Marine’s journey
to Turkey
her impressions
about ordinary turks
unordinary armenians
about life’s progress
and remaining traditions
about possibility
of
getting on with each other
and the revelation
and overcoming
all disturbing matters.

after the discussion
to hang a little about
waiting maybe to continue
at the nearby café
but feeling a little sick
i don’t know yet whether
to go or
not.
to go.
i am not that sick.

to join at Pchak --
the nearest café --
and place myself
a little afar
pretending
not to infect people
and hand on chin
take part silently
in an active talk
about everything
that can be talked about.

to get to the opera -stop
in Marine’s company
take a marshroutni
and to get home
thinking about
only one thing on the way home
about
saying
present
when my children call out
ma.


Translated by Tsovinar Chilingaryan and Lola Koundakjian

William Michaelian: Someone's Mother

Do you see that woman sitting there? In a thousand years
or so I will cross the street — it takes that long when
I'm in this state of mind — and buy all the flowers
she has left so she can go home and get an
early start on making supper while
I recall the lines in her face
and the pain and joy
that put them
there.


Copyright William Michaelian. Used here by kind permission of the author.

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ԿՐԱԿԱՊԱՇՏ

Ես գիտեի,
Որ մի օր տեսնելու եմ քեզ
Ամբոխի մեջ,
Որի մասը չես կազմում.
Այլ եղել ես իմ տեսիլքը,
Որ դեռ մանկուց
Ցոլացել է իմ երևակայության մեջ։

Մանկության ու պատանության ոսկետեսիլ,
Որ վառվել է
Բոցերի ամենամաքուր գույներով,
Անմոխիր մնացորդով
Անկեզ մորենու նման...

Հրավառումներ կան,
Որ սպառվում են առանց անթեղի...

Դու տեսիլքի նման ես այրվել
Երևակայությանս մեջ
Ջինջ ու զուլալ այրումով։

Երգեր են ղողանջել իմ շուրթերին
Սերերի ու նվիրումների համերգներով.
Աստղավառումներ են եղել իմ եթերում
Ասուպների ու արևաքարերի շաղով,
Որ թափվել են,
Թափվել են
Բոցերից ցատկող պեծերի նման,
Որ եղել են
Երևակայությանս լավ երազները...

Երազներ` պեծերի ու կայծերի,
Որ չեն խամրում բոցալեզուների ծայրին...
Այլ կամարվում են,
Որպես երփներանգ ծիածան,
Տենչալի տևողություն ու տարածք
Երկրային վայելքների...

Հրավառվիր ցանկություններիս խարույկում,
Որ կրակապաշտի հավատքով
Պաշտեմ հուրդ, կրակդ ու բոցդ...


Գլենդել, Կալիֆորնիա, 2007-09-02

Copyright Grish Davtian. Used here by kind permission of the author.

Alene Terzian: Not a Love Poem #8

I never liked the way your hair
parted at a right angle, the glossy sheen
of your night light, or those earmarked books

pressed between white snow globes
on your dresser; they faced east where you
nervously paced and recited all twelve cranial nerves,

beginning with the hypoglossal until I was ready
to throw out your endless supply of 3 X 5s.
I was going to do it tomorrow.

But tomorrow was our anniversary, six years
of dirty dishes, iron-on t-shirts, Virgin Mary
postcards, thrift store statues, and that insufferable

velvet Elvis painting in the guest room. I should have
done it then before tomorrow demanded festivity,
and we exchanged cards with emotions we didn’t feel.

Instead, I waited for you to betray me.

It wasn’t long before I caught you in late night whispers
about arterial bleeds or mad cow disease,
contributing to a spike in selected, vegan living.

It wasn’t long until I heard you say, “Tomorrow,
after champagne toast, after friends leave, after clean up,
I will tell her.” And that night, you were propaganda,

fraudulent and intoxicated, an errant dream, a celebration
of future, miles gone, and me, curled against door,
strained to hear each word like an insistent,

uncompromising prayer; the cooed goodbye,
the packed boxes, rehearsed speech. I filmed it all:
the story of lovers leaving doorways exposed.


Copyright Alene Terzian. Used here by kind permission of the author.

Michael E Stone: Salt Cellar

A stylized salt-cellar,
in brown ceramic
ovoid, a woman's face,
and a fringe of pottery hair on top
hands at its sides.

a marsupial Humpty-Dumpty
with a pouch full of salt
for flavour,
and a pottery spoon.

Copyright Michael E. Stone

Սեդա Գրիգորեան: ՓՈԽԱԿԵՐՊՈՒՄ

Աշունը սենեակս բերի
Ու ոսկրացած ճիւղերն անոր
Արիւնիս ջերմին թաթխեցի
Տերեւներուն
Չոր ու ոսին
Գո՜յն փչեցի
Լո՜յս ցօղեցի
Եւ աշունը սենեակիս
Առաստաղէն կախեցի...
Աշունը ԳԱՐՈՒՆ հագաւ...

Սեդա Գրիգորեան

Copyright Seta Krikorian. This poem was appeared in Asbarez, July 21, 2007 Page 12.

Peter Balakian: Parts of Peonies

Click here to hear Peter Balakian's Parts of Peonies read by Lola Koundakjian.

It rained so much in June
some grew to look like stuffed cabbage
or the small heads of lambs.

Even the stigmas were buried
under dense white and red.

All day I tried to put
my hands into their swollen insides.
I thought my touch would reawaken...

In the slightest breeze
they swooned
and things fell into them

(as if their nectar glands
were a substance in my mind
like the seed an ovule becomes):

the spongy sac inside a goat,
almond-shaped eyes
quills of porcupine
fragments of eucalyptus
on the Armenian steppe --

and here in my small upstate garden
a man's pancreas and a nest
are the same --

if they are butchered out
a bird can only drop
her eggs into empty space.

When I close my eyes
in the harsh light
I see only black spots...

the peonies go on and on


This poem has appeared in the volume "Reply from Wilderness Island", Sheep Meadow Press, 1988, and is used here by kind permission.

ԽԱՉԻԿ ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ: ՅԱՒԻՏԵԱՆ ՍԷՐ

Սէրը յաւիտեան էր,
Յաւիտեանը՝ քանի մը ամիս.
Եւ արդ, քանի մը ամիս
Երազներու բակին մէջ խաղացող յուշեր,
Սպասումի ետեւէն կաղացող յուշեր,
Մէկ առ մէկ կը մօտենան
Ափ մը հող սրսկելու...:

Մէկ առ մէկ կը մօտենան
Ափ մը հող սրսկելու:
Մինչ քմայքիդ կարկատած նոր յաւիտեանը
Կը զգենուս հիմա
Սէրդ տակաւին, անդենականէն,
Կը շարադրէ խոհերս...:

13 Յունիս 2000

ETERNAL LOVE

Love was eternal—
An Eternity of mere months…
And now, memories frolicking
A few fortnights in the backyard of dreams,
Dreams limping along behind the pause,
Come ever closer in single file
To sprinkle a fistful of soil…

They approach one by one
To sprinkle a handful of dust…
As you slip into the new infinity
Patched up by your fancy
Your love still prompts my thoughts
From the great beyond…

(June 13, 2000)

Translated by Tatul Sonentz
Copyright Khatchig Mouradian. Used here by kind permission of the author.

Alene Terzian: The Blue Period

For my uncle, Maurice

I decorate your room with Japanese art—
lotus blossoms and cherry trees; over you,

one IV drips chemo into small veins; other lines
crisscross, and you are a Picasso, distended

and overstated; I wait each day for results.
The nurses know to tip toe around news,

use healthy words like remission, but I hear
the pity, dripping into those lines, each one

killing and saving you. I can do nothing
but hang pictures and get well cards, collage

your room in color. In one photograph, you
paint a sky on canvas, and I am two years old,

at your feet, waiting. Now, I walk the halls
in Oncology, listen outside each door—vapid

breath and beeping monitors, the steady chatter of death.
In my dreams, I write your eulogy, watch the congregation

at your wake: and there you are, the man in the photograph,
painting a sky the same shade of blue each time.


Copyright Alene Terzian. Used here by kind permission of the author.

Introducing Alene Terzian

Alene Terzian recently finished her MFA in Creative Writing from California State University, Chico. Her first book called Deep as City’s Ache explores the underbelly of the Lebanese Civil Conflict both environmentally and psychologically. Alene is currently working on her second collection of non-love poems while teaching English at College of the Canyons in California.

Արամայիս Սահակյան: Մինչեւ հիմա չեմ հասկանում

Մինչեւ հիմա չեմ հասկանում
թե ինչպե՛ս են մարդ սպանում:

Մտածում եմ, թե մարդն իր մեջ
իրե՛ն պետք է նախ սպանի,
հետո՛ միայն մարդ սպանի:


Արամայիս Սահակյան (1979)
Ես քո զավակն եմ ՀայաստանԵրեւան (1986)

A book and its Author: Diana Der-Hovanessian and ABOUT TIME

Ashod Press; 1st edition (November 1987)

Diana Der Hovanessian: Radio Erivan

Since 1915
the walled monastery
in Jerusalem's Old City
(Vank of the Armenian Church)
has been peopled by
families, exiled by Turks,
each in a room but now
comfortably.
In a cell warmed with
books and rugs
you will eat cheese,
drink tea and discuss Keats
and Kierkegaard
with a hospitable priest.
Then at ten, someone will tune
the radio to a band marked in green,
for folk songs from the Caucasus.
Stone walls and books
fade to wind and
your father's voice will
cross the years of
your American childhood.
And suddenly
so far from home
his happy child
will inherit all his tears.


From the collection About Time: poems by Diana Der Hovanessian. Used here by kind permission of the author.

Մարո Մարգարյան: Ձյուն, մի իջիր

Ձյուն, մի իջիր իր վարսերին,
Ա՜խ, ես այնքան ջահել եմ դեռ,
Մինչեւ հիմա կյանքի վերից
Երազներով սահել եմ դեռ:

Երեկ էր լոկ, որ ես ճերմակ
Զույգ ժապավեն էի կապում.
Իսկ դու այսօր պաղ ու ճերմակ
Սառուցներ ես դեմս կապում:

Եվ ինչու՞ ես դու շտապում,
Փաթիլներըդ վրաս թափում,
Մի տես որքան կայծ ու կրակ,
Կանաչ, կարմիր երազանքներ,
Մի տես որքան կարոտ ու սեր,
Հոգուս խորքում պահել եմ դեռ:


Մարո Մարգարյան 1956
«Լիրիկա» գրքէն

Michael Casey: A Bummer

We were going single file
Through his rice paddies
And the farmer
Started hitting the lead track
With a rake
He wouldn't stop
The TC went to talk to him
And the farmer
Tried to hit him too
So the tracks went sideways
Side by side
Through the guy's fields
Instead of single file
Hard On, Proud Mary
Bummer, Wallace, Rosemary's Baby
The Rutgers Road Runner
And
Go Get Em - Done Got Em
Went side by side
Through the fields
If you have a farm in Vietnam
And a house in hell
Sell the farm
And go home


Michael Casey (born 1947 in Lowell, Massachusetts) is an Armenian-American poet.
His first collection, Obscenities, was chosen by Stanley Kunitz (former Poet Laureate of the U.S.) for the Yale Series of Younger Poets. Other collections include Millrat (Adastra Press), The Million Dollar Hole (Orchises Press), Raiding a Whorehouse (Adastra), Permanent Party (March Street Press), Cindi's Fur Coat (The Chuckwagon), and The Bopper (Kendra Steiner Editions).
After working as a kettleman in a textile mill dye house in nearby Lawrence, we went to war in Vietnam.

Obscenities is often considered the first significant book of American poetry to come out of the Vietnam War. It has sold over 100,000 copies. One of the more memorable stanzas from Obscenities is from the poem A Bummer
His writing has appeared in America, Ararat, College English, The Los Angeles Times, New York Times, Rolling Stone and Student Lawyer. He is the author of Obscenities, Yale University press, 1972.

Chouchanik Thamrazian: Ode to Snowdrops

Click to hear the audio clip Ձօն read by the author and recorded live in June 2007, at the International Poetry Festival in Rotterdam, the Netherlands.

Արամայիս Սահակյան: Մի օրվա ընթացքում

Մի օրվա ընթացքում
Կա գոնե մի վայրկյան՞
Որ լինեմ քո սրտում:
Եթե կամ,մի օրում
Այդ վայրկյանն եմ օրհնում

Արամայիս Սահակյան

Alan Whitehorn: Armenian Poetry Project

One by one the Armenian poets,
scattered in the diaspora,
come to the website.
It is quite a revelation to me.

Several nights a week I sample from the menu
I taste the flavours of Armenia.
I hear the sounds of family and friendship.
I experience the profound feelings of loss and love,
and the quest to read more from the menu....
for so much is still to come….

September 15, 2007

Copyright Alan Whitehorn. Used here by kind permission of the author.

Սեդա Գրիգորեան: Նախերգանք

Քայլերուս տակ
Ձիւնը կը փոխակերպուի ցեխի
Ոտքերս - տե՝ս - մաքուր են
Բայց կօշիկներս իմս չեն
Անոնք օտարութիւնն են
Պէյրութէն Երեւան
Օքլանտ - Լոս Անճելըս - Թորոնթօ
Ներկայիս ալ կը թափառին Մոնթրէալի մէջ
Դեռ չաւարտած երգի մը պէս...

Կօշիկներս կը փոխեմ երկրէ երկիր
Բայց ոտքերս կը մնան նոյնը
Մաքուր ինչպէս հեքիաթային մեղեդի
Ուրկէ կը լսուի երգ մ՛այլուրային
Մերթ իգութեամբ թաթաւուն
Մերթ ալ խրոխտ
Վիրաւոր
Գտնելու համար կայքն այն հին ու վեհ
Ուր հոգիները չեն սառիր երբեք...

Այսպէս կը քալեմ
Ու կը քալեմ ես
Ոտքերս մաքուր են
Բայց կօշիկներս իմս չեն
Անոնք շրջագիծն են թափառումներուս
Գիշերները
Անթափանց երազներուս
Որ մերթ կը փշրուին սալայատակին
Անմեղ մանկան արցունքին պէս
Մերթ ալ կը սեւեն խտութիւնը լոյսին
Կը ճռճռան
Կը հեւան
Ջաղացքարի տակ ճմլուող
Կենսաբեր հատիկին նման ...


Կօշիկներս իմս չեն
Բայց ոտքերս մաքուր են
Ու կը քալեմ դեռ
Հաւատքով անմեռ
Կոյսի հեզութեամբ
Լոյսը կը փնտրեմ քայլերուս ներքեւ
Արեւի բոցին ձեռքս կ՛երկարեմ
Ճամբաս կ՛որոնեմ
Վերէն թէ վարէն
Որ ուղղահայեաց մնայ հասակս
Երկնուղէշ ու ձիգ
Ինչպէս Լեառն Արի
Հասնելու համար կայքն այն նոր ու սէգ
Ու՜ր հոգիները չեն հալիր երբէք...


Սեդա Գրիգորեան
Copyright Seta Krikorian. This poem was appeared in Asbarez, July 21, 2007 Page 11.

Սագօ Արեան: Ձմեռ 2007

Ահա եւ ես
Խցանուած գինիի շիշին մէջ.
Լուռ եմ՝ խելօք։
Փակուղի է առջեւս
Ճանապարհները փակուած են կանուխէն
Ու այրած անիւներու գոլորշին կ՚անցնի ռունգերուս։
Կը սրդողիմ մոխիրին առջեւ։
Կը խնդամ վաստակածիս համար։
Հաշիշի վաճառականները,
Տե՛ս պանդոկներէն տուն կը դառնան։
Եւ պոռնիկներդ իմ պոռնիկ քաղաքս,
Քունի կ՛անցնին։


Գիշերը իմ ազատութիւնս է,
Կը պատմէ թութակ մը եւ կը վազէ ետեւէս
Ես կամուրջին վրայ
Կ՛որոնեմ անցեալս...
Այս զգացումները,
18 տարեկանի ճապաղ կարօտներուն չեն նմանիր։
Կը պոռթկամ։
Կը գրոհեմ բառերուն վրայ։
Բառերը կը յարձակին վրաս
Տես քաղաքս...
Ինչքան կը պժգամ քեզմէ...
Ու այնքան կը սիրեմ քեզ։
Կամուրջին տակ երկու բոզեր կը համբուրուին
Վեղարը նետողը թքած ունի խորանիդ վրայ,
Անոր աղօթքը պիտի փշրուի մայթերուդ ,
Ինչ հրաշալի յարութիւն քեզի համար...
Դուն խորանի արգանդ ես։
Դուն լոյսի խորան ես։
Քեզի համար միեւնոյնն է Սրբութիւնը
Եւ անէծքը....

Արեան հետքեր կան աչքերուս,
Ու արցունքի կաթիլները չեն հանդիպիր իրարու։
Ականջներս կարմիր են,
Ես ինձմէ կը վանեմ թոյնը եւ դուն պոռնիկ քաղաքս
Ոտքերդ կը բանաս
Որ հաճոյանայ ամբողջ արեւելքը քեզմով...
Կամուրջներդ կը հազան...
Անձրեւդ աղօթք չի բերեր հետը
Ոչ ալ գինիի արիշները
Կը մաքրուին պատերազմի վէրքերէն։
Անսովոր, անսովոր ձմեռ է ասիկա։



Անսովոր ձմեռ, կարապներդ կը շուարին
Ձիւնդ կ՛ուշանայ
Անուշ առաւօտներդ կը մատնուին մարումի
Կը մարին ծխնիներու յոյսերը
Կը մարին լոյսերը երկա՜՜՜՝աաաար մայրուղիներուդ վրայ։
Մարդիկ նոր տարի չեն տօներ
Երեխաներդ կը պատռեն նուէրներու տուբիկները առանց խինդի...
Ամէն կողմէ կը պաշարեն քեզ
Ու դուն անվայելօրէն որպէս վերջին պոռնիկը սա ժամանակին
Կուզես ըլլալ բոլորին հետ ...


Անսովոր ձմեռ է ասիկա
Կ՚անցնի առանց ցաւի։
Գուցէ անցնի։



Ձայներ կու գան ականջիս
Վառարանը կը ճչայ
Յետոյ բարի ձայն մը կ՚աղմկէ սենեակին մէջ
Աղմուկի անձրեւ
Ինչ անսովոր է ձմեռը այս տարի
Պարտքերս շատ
Երգերս քիչ
Ես տխուր եմ այս ձմեռ
Քայլերս հեռու տեղեր չեն երթար այլեւս
Ու ես բառերուն հետ կատակ չեմ ըներ առաջուան պէս
Կեանքս ծանր է, բայց հոյակապ...


Վառարանի ճիչը
Կը յուզէ փոքր սնապարծութիւնս
Անհաւատութիւնս կ՚եռայ
Ինչ հեթանոս եմ այս ձմեռ,
Սենեակիս պատերէն
Եռամեծ քերթողներուն աղօթքը կը հոսի..


Պատին՝ սկուտեղ, վրան նռնենի նկարած
Կինս հիմա ուր որ է կուգայ
Միրգեր կը շարէ սկուտեղին
Ու ես կ՛երգեմ իրեն համար
Ի՜նչ աներգ ձմեռ է այս տարի,
Զարմանքով կը կարդամ գրական թերթերը...
Տող մ՚իսկ չկայ իմ մասիս
Տեղ մը պառաւ մը աներազ բանաստեղծ է կտրեր,
Տեղ մը Տիկին Սիլվան կը գովերգեն...
Է՜ Սիլվան ուրիշ մարդ էր
Հիմա կը հասկնամ ո՜վ էր Սիլվան,
Միասին կոնեաք ալ խմեցինք,
Ըսաւ որ բարի կենամ
Աստին—անդին
Էնպէս— էսպէս չանեմ
Բայց ես դրուժանօրէն իր էջերը պատռեցի,
Ներսը իրմէ մակագրուած հատորիկ մը կայ
Պարսկական մաքուր բանաստեղծութիւն
Զարմանքով կը նայիմ հատորին
Գինիի տեղ ջուր կը խմեմ
Կը քնանամ
Առաւօտեան Մահմուտ Տահլանի ձայնով արթննալու նորէն,
Տեսնեմ Կազայի վէրքէն ինչքան արիւն հոսեցաւ,
Տեսնեմ Սատտամը ինչ ըսաւ իրենց,
Տեսնեմ Սատտամիկները ինչ կուզեն նորէն
Երէկ գիշեր չքնեցի
Ամբողջ գիշեր Արտեմին գրածները կարդալէն մեռայ,
Ո՜հ ինչ անսովոր է այս ձմեռ,
Որքանէ ի վեր Ալիքեանին պիտ երթամ
Առաջ Վահէն կը գրէր
—Ալիքեանին լաւ նայիր, տղայ
Նայէ Ալիքեանին պէս ուրիշ չունինք
Բայց ինչ ըսեմ բախտիս,
Անոր ճհուտի կինը,
Գլխուս ռուս ըլլալ կը ձեւացնէ,
Չուզեր որ սուրճի երթամ.
Անիծեմ բախտիս
Ալիքեանը կարօստցեր եմ
Գորիսէն միւռոն եմ բերեր,
Թթի արաղ եմ բերեր...
Կինս երեխայի քիթիկին քսեր է,
Որ յանկարծ կրի’ չընկնի
Ո՜հ Ալիքեանի բանաստեղծութիւնը
Հին գինիի պէս անապական
Անարատ արիւն է մէջս
Մէջս ծղրիթներ կան,
Փոսուռաներ գունաւոր,
Ու հրեշտակներ կան թեւերուս
Մեղքերս կը հաշուեն ...
Լաւ որ կինս հրեայ չէ,
Վերջին օրը այդպէս բաժնուեցանք Աւագէն
Ականջիս ըսաւ որ ոնց անեմ
Փասթերնաքն էր Եւրէ,
Շակալն էր Եւրէ,
Ասա Սագ ճան ոնց անեմ...


...

Լաւ որ կինս հրեայ չէ
Արդէն ծերացած հօրս ձեռքէն բռնած,
Անկողին կը տանի
Պապա ոչինչ վաղը կ՚աղէկնաս ըսելով։
.....



Սենեակի երաժշտութիւնը կը մաքրէ հոգիս վտարանդի —մեղաւոր։
Հոգիս՝ մեղսակից գրելու անէծքին...
Ու ես աթոռակին վրայ բազմած,
Մատներս ուժեղ կը զառնեմ ստեղնաշարին
Կը հաւաքեմ գալիք ձմեռուան ուրախութիւնները,
Փայտեր կը հատեմ որ կրակ դնեմ ոգիիս
Մոմեր կը վառեմ խորանին...
Ու կ՚աղօթեմ
Որ ձմեռը սպիտակ, վերջ տայ ցաւիս։



Անսովոր ձմեռ, կարապներդ կը շուարին
Ձիւնդ կ՚ուշանայ
Անուշ առաւօտներդ կը մարին
Կը մարին յոյսերը ծխնիներուն
Կը մարին լոյսերը երկաա՜՜՜աաար մայրուղիներուդ վրայ։


...

Անսովոր ձմեռ է ասիկա
Կ՛անցնի առանց ցաւի։
Գուցէ անցնի։



Սագօ Արեան


Տիկին Սիլվան Նկատի ունիմ Սիլվա Կապուտիկեանը
Մահմուտ Տահլանը Պաղեստինեան «Ֆաթհ» յայտնի շարժումի ղեկավարներէն.

Կազա Պաղեստինեան շրջան.
Արտեմին Նկատի ունիմ Արտեմ Յարութիւնեանը
Ալիքեան Նկատի ունիմ Պէյրութաբնակ տաղանդաւոր բանաստեղծ՝ Աբրահամ Ալիքեանը
Վահէ Բանաստեղծ՝ Վահէ Օշական
Աւագ Ղա’ան ապրող եւ ստեղծագործող՝ Աւագ Եփրեմեան

Copyright Sako Aryan. Used here by kind permission of the author.

Rose Menendian: The Way

Music that lies
spliced with time,
timeless to
our inmost mind
is one vibration
of the whole.

Good we loved
too well to sever,
one molecule
of the forever
whose aura is pearl.

Transient
we choose to live
who carry water
in a sieve,
the self imposed ordeal.

When we could have
the infinite
cataract by cataract
for half the trouble.

Rose Menedian

Mariné Petrossian: ԵՍ ՍՈՆԱ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆԸ ՉԵՄ/I AM NOT SONA BAGHDASSARIAN

Click to hear I AM NOT SONA BAGHDASSARIAN read by the author,Mariné Petrossian.

ես սոնա բաղդասարյանը չեմ
ծնվեցի արդեն վաղուց ամառ էր
ոնց որ հիմա
մենակ թե
դեռ ոչ ոք չգիտեր
որ միասին քայլելու քայլելու
ու հասնելու ենք էս տեղը
ուր որ նորից շոգ ա
ոնց որ առաջ
մենակ թե
արդեն հաստատ չի ոչինչ
նույնիսկ էն
որ ես սոնա բաղդասարյանը չեմ

From the volume Հայաստանի ծովափին (On the Armenian Shores), Actual Art, 2006.

Մարո Մարգարյան: [Շողը ընկել է քարին]

Շողը ընկել է քարին,
Ուրախանամ
Ես ինչու՞,
Ի՞նչ եմ տվել աշխարհին,
Ուրախանամ
Ես ինչու՞:

Ձմռան օրը լուսացավ, --
Ոչ կսկիծ կա,
Ոչ ել ցավ,
Ո՞վ իմ սիրուց տաքացավ, --
Ուրախանամ
Ես ինչու՞...


Մարո Մարգարյան 1956
«Լիրիկա» գրքէն

Lola Koundakjian's article about poet Gregory Djanikian

The article has appeared in the September 8, 2007 issue of the The Armenian Reporter. Access the PDF file directly by clicking on the link here.

Sofia Kontogeorge Kostos: The Orphans of Harpoot

(Huddled in the snow.) Photo: Armin T. Wegner

Epistle: To an Armenian Girl from Harpoot

“Ruth [with 500 Armenian orphans] arrived from Harpoot last week after two years' effort to escape from the Turkish interior, and expected to sail for America next month to join relatives.” — Special Cable to The Globe and Chicago Tribune, Beyrouth, Sept. 13, 1922


Dear dearest Ruth Manogian,

I pulled out an old newspaper clipping
from inside an envelope;
it crumbled to my touch.
As parched particles of paper fell
to the floor, I eyed the vintage headlines:


Heroine Aged 14
Saves 3 Lives
Armenian Orphan Girl Rescues Boys
September 13, 1922


As flakes of words kept dropping,
I pieced the bits together.
I gasped, Great effort killed her.
Ruth collapsed on the rock.
With trembling fingers, I held the fragile news;

I learned you were the oldest orphan,
one of 500 Armenian orphans
from Harpoot. With Amazonian might
you swam into the whirlpool
to rescue three young boys. You carried

them to safety onto a rock. You, my
angel girl collapsed on the same rock.
When the lifeboat reached you,
the doctor pronounced you,
dead from exhaustion.

By an unseen fate,
the same day, far away
-as you gasped your last breath
ancient Smyrna set ablaze by kerosene,
was choking her final hours.

Did your heart give out from
inconsolable longings for
your Mayrig and your Hayrig?
Were you longing to see them,
to hear them- your heart grieving

with a gnawing knowing
that you never would see them again?
Flooded with questions. So much for me
to understand- I searched the World Atlas
to find the unfamiliar cities-




Like cross-winds,
blowing from the Middle east,
new words whirled around me:
Beyrouth, Aintyleas, Harpoot and Smyrna.
Searching the Internet

for Orphans of Harpoot,
I learned of Turkish wolves rampaging
through the streets, ranting
"Kill all the orphans!"
I read of American missionaries

who helped 500 orphans escape
from the Turkish interior.
While the orphans waited to go
to America, two years went by.
Aintyleas' safe harbor:

the ship was expected,
to deliver them to the open arms of relatives.
But, you, my dear Ruthie,
were not destined to leave. I can find
no peace. What happened to your parents?

Who assuaged your fears
in the unknown of the night?
Did they toss your little body
into the Mediterranean Sea?
My beloved Armenian orphaned child,




Since reading your story
I have grown close to you
as if you were my own.
Although you were born years before me,
you remain fourteen forever—
as I grow older.


Lovingly,

Sofia Kontogeorge Kostos

—SOFIA KONTOGEORGE KOSTOS

Mayrig and Hayrig (Armenian for Mother and Father)

Armenian southwestern plateau: Tsopk or Sophene later known as Kharpert or
Harput with close ties with Mesopotamia and Syria.

Lola Koundakjian: Recipe for Happiness

2 cups of trust
2 bowls of love
2 bottles of patience.




Copyright Lola Koundakjian
2001

Shmavon Azatyan: ANI

I found you in the mature season,
conversing about the posture of
October that sets the rhythm
of day and night, chill and warm.

You revealed the colors,
imbibed at your source,
assigning them roles to perform
the marriage of season and calendar.

The foliage of your character
canvassed my furtive visions,
realigning my passions
with the flow of my thoughts.

You arranged the interior of my mind
with wood and flambeaux,
rug and chandeliers,
a fireside, sputtering ancient light.

You are a mark of style!

Copyright Shmavon Azatyan
November 2006

Փանոս Ճերանեան: Ամէն անգամ

Ամէն անգամ որ յայտնուին
Խորհրդաւոր հայեացքիդ
Արեգակները երկու։

Ամէն անգամ որ կարդամ
Քու կաղնեգոյն աչքերուդ
Սիրոյ տողերը երկու։

Ամէն անգամ, որ լսեմ
Սրտիս մէջ սիրտդ յայտնող
Տրոփիւնները երկու։

Կ՛ըսեմ աշնան իմ ճամբէս,
Արտոյտի մը շուքին պէս
Կ՛անցնի գարունը կրկին...

ԳՐԻՇ ԴԱՎԹՅԱՆ: ՎԵՐՄԱՐԴԵՂԱՅԻՆ

Ես միշտ եղել եմ հեռավորության մի բնավայրում,
Եվ իմ էության ինչոր երանգում
Մի լուրթ արևի ցոլանք է շողում
Ժամանակների տարածության մեջ:

Այդ ե՞րբ է եղել…

Զգում, չեմ զգում,
Իմ բնազդների ի~նչոր խորերում
Ես եղել եմ` դու,
Դու` ես եմ եղել արարչության մեջ,
Եվ նույն գոյության ինչոր մի փշուր
Դեռ կենակցում է համագենության
Իմ նորոգ սրտում,
Վերմարդեղության արդի տարածքում:

Ու այս տրոփը
Սրտազգաց ու խոր
Ի~նչոր փշրանքով
Զարկերակիս հետ ներդաշն է զարկում:

Ժամանակները անցյալ են երբեմն,
Ու գալիք նաև,
Ետ ու առաջի զգացում չունեն ժամանակները.
Մի հիշողության բեկված մասնիկ են,
Որ յուրացվուն են իմ կամ քո մտքում:

Արդյոք անցյա՞լ է,
Թէ՞ գալիք է նոր,
Թե՞ ապագայի մի վաղնջություն,
Շահված, ապրված, սպառված երեկ:

Վերմարդեղության մի բարդ էությամբ
Ես քո տրտմության կսկիծն եմ զգում,
Թեև առօրյա տարբեր հոգսերով,
Որ անձնավորել, դարձրել եմ իմը.
Ես քո խնդության վայելքն եմ ապրում,
Ու շուրթիս վրա
Կարծես համովն է քո տված համի:

Ժամանակների ու տարածության
Մի անորոշ է,
Անծանոթության վիհ է տարրերի,
Որ արևների
Վառ երանգներ է խլել գույների
Իմ նոր արարման:

Երեկների խոր կարոտ կա անհագ,
Ապագաների մի հիշողություն,
Որ ներկայի հետ դարձել են նոր կյանք.
Ցոլքը տեսնում եմ ես իմ աչքերում:

Հովն է սոսափում
Մի լուրթ հեքիաթի խորհրդով հսկա.
Իմ բնազդական ջրիկ կաթիլում
Ես ջուր եղածի կարկաչն եմ լսում.
Իմ բնազդական բուսնող կանաչում
Տերևի, խոտի ինչոր շրշյուն կա.
Իմ բնազդական ինչոր կարծրությամբ
Ժայռի ընդերքում գուցե քարեղեն
Կուտապ եմ եղել.
Եղել եմ հուրը հալող թեժության:

Աստղը աստղին է եթե կարոտում
Ասուպի թևով ճեղքում է պատվար...
Մտքիս թռիչքը լուրթ հորիզոնում
Անցյալի ինչոր ապագա շերտում
Ծիածանում է գունեղ մի կամար,
Որի սյուները սրտիս խորքում են,
Սիրուս հնոցում,
Շուրթերիս վրա անպաճույճ մի բառ
Եվ անկենսագիր իմաստ է խրթին,
Որ ոչ հիշում եմ,
Ոչ էլ հասկանում,
Բայց բնազդաբար
Ինչոր մի կայծի խանձում եմ զգում,
Պեծի բռնկում,
Որով աչքերս լուսավորվում են,
Կյանքը տեսնելու խորիմաստությամբ։

Աստղաթրթիռ է աչքովս անցնում,
Դա ասուպների թիռից եմ շորթել,
Որ գեհենական ինչոր գալարում
Մի արարչության սկիզբ է եղել,
Կրել է տենչը հանուր գոյության,
Արարիչն ինքը Աստված է եղել,
Բոցի հյուլեն եմ եղել տարրական:

Գոյության ծինից
Մի բան մնում է անփոփոխ վկա
Նախատարրական ինքնակահությամբ.
Այդպես են տևում աշխարհները հին,
Որ նոր են, արդի,
Նույն արարչության օրհնված փառքով
Տիեզերք են ծով,
Հարափոխ դարձով վերմարդեղության
Պարագիծ հոլով:

Կյանքի քուրայում
Ես հալ եմ ընկել մետաղի նման
Ու զտվում եմ ձույլ.
Չհիշողության անծանոթ մի քոր
Ծակում է միտքս,
Եվ հեռուների մի մտերմություն
Մտապատկերով աննյութական
Պարուրում է ինձ.
Մանուշագունակ հորիզոնների ծավալ է անհուն,
Արձագանքների թնդյուն է կերկեր,
Որ ընդգրկում է ոգի ու եթեր
Արձակայնության անզգայությամբ.
Անզգայությամբ հԵռու է ու մոտ,
Հեռու է ու մոտ:


Գլենդել, Կալիֆորնիա, 2007-07-05

Copyright Grish Davtian. Used here by kind permission of the author.

Nora Armani: I Am Writing Now

Click hear for the audio clipI am writing now read by the author, Nora Armani.


Mother lived her life like this pen
Beautifully wrapped in its original box,
Never stained with ink,
Waiting for the day, when a special occasion
Would warrant its use.
That pen, she never used.
That special day must have come.
I her extension, am using it
To refer to her unlived life,
Like this unused pen.
Mother, you lived for me.
You kept this pen for me.
Can I in turn live for both of us?

© Nora Armani, Paris, 1993

Kosrof Chantikian: Early Morning

in the early morning
a thick fog lays on top
of the tall redwoods and pine

the color of mist
before the dawn
a faint white light

and a little wind
moves the branches
of the trees

shaking off bits of needles
in the early morning
before any sound is heard

to lie next to you
against your eyes
and look through the window

the mist
something ancient

a beauty and the quiet
in the sky



Copyright Kosrof Chantikian.
Previously published in Ararat, Autumn 2002. Used here by kind permission.

Սագօ Արեան: ԿԱՐՕՏ ՊԷՅՐՈՒԹԻՆ

Կարիկ Պասմաճեան Բանաստեղծին...

Պէյրութը կարօտցայ, Կարիկ Պասմաճեան
Այս մայթերը իմը չեն ըսի ընկերոջ մը,
Պէյրութը վերջին ժամադրութեանս չեկաւ,
Պատերազմի էր, Պէյրութը չեկաւ սուրճի
Ու անոր շքեղ երկինքը չժպտաց...
Այլ հրաբորբ հրթիռներ փայլեցան անոր ծովուն վրայ,
Հրթիռներ խռնուեցան իրարու եւ ճակատագիրը նորէն
Տխուր առագաստ պարզեց...
Պէյրութը կարօտցայ, մանկութեանս Պէյրութը
Ստահակ Պէյրութը
Բանաստեղծները իրենց սաղմին մէջ խեղդող,
Լումայափոխ, դրամակեր յղփացած Պէյրութը.....
Օրերը երկար են այս պատերազմին,
Մինակութեան եւ սթրէսի
Դեղահատիկներ կան պահարանին մէջ,
Առաւել թոյն եւ իսրայէլեան պատկերներու
Մոխրագոյն կոյտ մը սեղանին։
Ամէն օր խաղ Մահի հետ
Ամէն օր Մահ խաղին հետ
Ամէն օր շախմատային մահ ա խաղ
Բարեկամներս կը գրեն
Որ «Կանայի Հարսանիքը» անգիր ըրեր են արդէն,
Սի. Էն. Էն.ը միայն մոխրագոյն պատկերներ կը ցուցադրէ,
Մոխրացած երեխաներու դիակոյտեր
Ու ջարդուած ժողովուրդին անսալու կոչեր...
Երանի այս աշխարհին որ երկու սովետական կոպեկ չունի
Իր սնապարծ ու գարեջուրով արձակուրդի գացած խիղճի
սլնգոտ հողէ անօթին մէջ։
Երանի Կանայի գինին խմած չըլլայի......
Ակնոցաւոր Պէյրութը կարօտցայ Կարիկ
Համրայէն մինչեւ Սապրա երկարող Պէյրութը,
Որուն խոնաւ ու տօթ օգոստոսին,
Ո՜հ ինչ քաջ ու ինքնավստահ կ՚անցնէի.
Պաղեստինցի ֆետային կը բարեւէր
Ի վերջոյ դուն հայ ես ըսելով—,
Կը խօսէինք դատ ունենալու մասին,
Ու սառնարանէն գաղափարական օշինդրի
Վերջին սրուակը բանալով՝
Կը յայտարարէր մահը՝ արաբական խիղճին,
Ո՜հ արաբական աշխարհի միակ պոռնիկին կարօտցայ
Կարօտցայ քեզի Պէյրութ
Քու մարմինդ պատանգ եղաւ
Սփիւռքի վէրքիս
Ու դուն արատօրէն արիւն թափեցիր ամէն գարնան
Որպէսզի եկեղեցիներդ ու մզկիթներդ
Հիանան իրար վրայ
Ու աղօթեն նոյն գրաբարով։
Որպէսզի յոյներն ու ու ասորիները
Միասին հացի նստին
Որպէսզի հայերն ու պաղիստինցիները
Բարեւեն իրարու ...
Ոստիկանը կը բարեւէ
Անցորդները կը բարեւեն
Ու մարդիկ զարմացած չեն նայիր մօրուքիս
Որ պատերազմին պատճառով կ՚երկարի անսանձ...
Ու ես ծովեզրին Ալիքեանի նորատիպը
Կը յայտարարեմ աղօթքի մատեան։
Ո՞ւր գացին ընկերներս,
Պատերազմի օրերը կ՚երկարին
Ես կ՚ապրիմ Հայաստանեան նոր աքսոր,
Ուր երկրորդ Մասսիվի պատերուն,
Սովետիքում պատերուն,
Կը կարդամ ազդեր որ,
Հոս հոն ծախու տուներ կան իբրեւ,
Գները թանկ են Սագ ճան,
Էդ պարսիկները էկել լցուել են ստեղ...
Պատերազմի օրերը կ՚երկարին սակայն...
Ու մօրուքիս թախիծը կը տարածուի ինձմէ դուրս...
Կը մեծնայ թախիծը ու հազիւ ոտք կը դնէ
Թիւ %% մարշոտքայի նստարաններուն բազմելու,
Անհանգիստ ու աքսորեալ...
Բայց կ՚երկարի պատերազմը անգութ ու պիղծ
Անտեղի կատակներ կը նետեմ չորս դիս..
Ոչ ոք չի խնդար,
Սովետական թախիծ կայ ամէն տեղ
Ու թախիծը կաթիլ— կաթիլ կը մտնէ ամէն տեղ
Նոյնիսկ սպանական իմբըրթնի
Զէյթունի տուփիկներուն մէջ։
Պէյրութը կարօտցայ
Վերջին սուրճի տրցակը երէկ բացի,
Ու ֆէյրուզի սաղմոսները բարձրաձայն լսեցի
Այնքան բարձր որ ռուսախօս պաքուեցի Վալեան,
Երեւանցի Ճուլիկն ու Երրորդ յարկի անտէր գինովը մօտս եկան...
Պէյրութը կարօտցայ Կարիկ Պասմաճեան
Դուն Երուսաղէմին լեզու հանեցիր, ես Պէյրութին
Ափ մը Պէյրութ փոխադրեցի ամէն ուր...
Որ մարդիկ սիրել սորվին...
Որ մարդիկ ժպտալ սորվին
Ու բարեւել ամէն այգի ու ժամի։

Ես Պէյրութը կարօտցայ
Հակառակ անոր որ փողոցները լեցուն են գաղթականներով...
Հակառակ անոր որ Պուրճ Համուտի ջուրի շարժակը անջատուած է
Ու թաղերը աղբակալուած են այսօր
Հակառակ որ ամէն տեղ մահ ա խաղ կայ
Եւ իսրայէլ—փոքրատառով— ձրի դեղատոմսեր կը նետէ երկինքէն ...
Ես լալու չափ ու խեղթուած ձայնով,
Նոյն թախիծը որ կը խեղթէ կոկորդս...
Ես Պէյրութը կարօտցայ։ Աչքէս քարէ արցունք պիտի իյնայ
Ու փշուր փշուր պիտի ըլլայ կարօտս.
Բայց պարզ է որ Համօ Սահեանի,
Գաւառական արցունքը չեմ սիրեր...
Քաղաքի բնակիչ եմ ես
Աղի ծովու սաղմոսը կայ մէջս...
Ու մոխիրներէն յառնող
“իւնիկին չքնաղ պատկերն է մէջս...
Այդ կարօտին անունով գրեցի այսօր,
Պէյրութ թախծոտ աչքերուդ համար գրեցի,
Որպէսզի թախիծը չխեղթէ ձայնս...
....
Պէյրութը կարօտցայ
Որուն ճանապարհը կ՚անցնի ճակատագրէս
Որուն արեւը կը ‘այլի խորունկիս մէջ
Որուն հանդէպ ատելութեանս երանգները
Կը խառնուին սիրելու եւ ատելու խաղերուս...
Պէյրութը որուն ահը մեծ է այսօր,
Եւ որուն սիրահարութեան մէջ,
Պիտի մնամ յաւերժ բանտարկեալի մը պէս։
Պէյրութը որ չյարգեց խոստումը...
Բայց ամէն աւերէ յետոյ,
Նորէն մեծցաւ ու հարս հագուելով,
Պտըտեցաւ եւ իր ժպիտը շռայլեց արեւելքի երեսին։
...
Պէյրութը կարօտցայ Կարիկ Պասմաճեան
Դուն Երուսաղէմիդ դարձիր
Ես Պէյրութիս...
Արեւելքի ա’երուն այսքան արիւն
Ո՞վ պիտի պատասխան տայ զոհուած
Հրեշտակներուն
Ո՞վ պիտի կառուցէ Գալիլիան
Եւ ո՞վ նոր երգեր պիտի գրէ
Որպէսզի Պաալպէքի դարաւոր
Պարիսպները նորէն խայտան
Խինդ եւ սէր բաշխելով...
...
Պէյրութը կարօտցայ,
Քաղաքը որ մէջս բնակեցաւ
Քաղաքը որ հաւատաց բառիս
Եւ քաղաքը որ աքսորեալ նախահայրերուս՝ տուն դարձաւ...
Պիտի չլքեմ զայն
Ինչքան երկար տեւէ այս գիշերը
Ինչքան մութ իյնայ, վիրաւոր
Հարաւի աւերակուած շէներուն
Եւ ինչքան մեծնայ պատերազմի սադայէլը։
...

Միեւնոյնն է պիտի ծաղկի անոր նշենին
Միեւնոյնն է ա’երուս մէջ խունկի հատիկները,
Պիտի դառնան օրհնութեան սերմեր.
Միեւնոյնն է հարեւանս պիտի ջրէ,
Իր տան դիմաց դալարող ռեհանը,
Միեւնոյնն է պատշգամբիս նստած
Սուրճի հողէ անօթը ձեռքիս
Պիտի կարդամ տողերէդ
Ու արբենամ քեզմով
Կարիկ Պասմաճեան ....


Պէյրութը կարօտցայ, Կարիկ Պասմաճեան
Այս մայթերը իմը չեն ըսի ընկերոջ մը,
Պէյրութը վերջին ժամադրութեանս չեկաւ,
Պատերազմի էր, Պէյրութը չեկաւ սուրճի
Պէյրութը կարօտցայ, մանկութեանս Պէյրութը
Ստահակ Պէյրութը
Բանաստեղծները իրենց սաղմին մէջ խեղդող,
Առասպել դարձած Պէյրութը...



Սագօ Արեան


Copyright Sako Aryan. Used here by kind permission of the author.

Հրաչյա Հովհաննիսյան: Անվերնագիր

Ախ, ես կուզեի, որ կյանքս լիներ
Անձրեւի նման թարմ ու բարեբեր,
Անձրեւի նման ջինջ ու իմաստուն,
Անձրեւի նման մաքուր ու հորդուն:

Անձրեւի նման խորն ու անսահման,
Ու մահս, իբրեւ ոսկե ծիածան,
Շողշողար կյանքիս անձրեւից հետո
Եվ ծի՜լը ծլեր իմ ցողի ներքո:


Հրաչյա Հովհաննիսյան 1939

Leo Hamalian: Two poems on the same theme, but each in a different mood

(1)
Oh, I have seen the oak tree
Beaten by the storm,
Uprooted by the fury,
Lose its mighty form.

I have seen the fortress
Fall to the siege of sand,
I have seen the brute sun
Burn out the works of hand.

Oh, weak is the hand,
And weak is the tree:
But the force behind them
Shall tomorrow be.

(2)
By three shapes knocked to numb,
In the bowl of the blasted land,
A stream threads through the sand,
Across the kingdom come.

Towards that silent stream
Two thirsting creatures crawl,
With no pride left to fall,
With nothing left to dream.

Ararat 3: II, back cover, Summer 1962

Հրաչյա Հովհաննիսյան: Հայնե

Ես կուզէի մի ողջ գիշեր
Նստել ճերմակ արձանիդ տակ,
Մրմնջալ քո երգերը սեր,
Սիրտս բացած, աչքերս՝ փակ:

Այսպես գիշերն անցներ անդարձ,
Շողար արեւն ինչպես մի թագ,
Ու գտնեին ինձ մահացած
Մարմարիոնե արձանիդ տակ:


Հրաչյա Հովհաննիսյան 1938

William Michaelian: Valley Poem, ca. 1979

When Zaroohi the shoemaker's widow
sang Amen yev unt hokvooyt koom
with my friend from Yozgat
on hot summer Sundays
I imagined eagles
somewhere
far away
circling
above
a church
without a dome.

I imagined I was home,
a blade of grass beside a stone.

And the stone whispered terrible things.


August 24, 2007


Copyright William Michaelian. Used here by kind permission of the author.

Tsovinar Chilingaryan: լարից ընկած/tuneless

Click the link to hear
Tuneless read by the author, Tsovinar Chilingaryan.

ես խոսում եմ աշխարհի հետ
լարը փռթված հեռախոսով
ու համր մարմինս ձգում եմ
Երևանի փողոցներով
հայացքով հանդիպում եմ մարդկանց
ու պատասխան չեմ ստանում
թեև ուզում եմ գոնե աղմուկից
մի ձայն քամել
ոչինչ չի ստացվում:
ես կառնեի հաստատ
մի կարգին հեռախոս
մի լավ ապարատ
ինքնապատասխանիչ ձենով
ու ծայրահեղ դեպքում
ինքս ինձ կզանգեի
ափսոս որ ես էլ ինձ
ասելիք չունեմ
ու փող չունեմ
լավ ապարատի համար
ցանկալի զրույցի համար
պետք ա վճարել
իսկ իմ ցավերը
առաջ էլ գին չունեին
հիմա ընդհանրապես
ձրի են թափած
ու ավելի շատ են քան
ապրանքը շուկայում
ավելի էժան
քան կիսամաշ շորերը
Եվրոպայից բերած
տ~եր աստված
էս ինչքան եմ հնացել
ոչինչ որ դեմքիս
հնության OTK չկա տպած
զատո ՕԳԳ-ն հեռվից էրևում ա
ու հանկարծ մոտիկից պարզվում ա
շատ չի
կամ շատ ա էն ինչ վաղուց ՕԳԳ չի:
պետք չի ուրախանալ
ու ոչ էլ շատ լացել
ավելի լավ ա ապրել
միջին հանրահաշվականով
ու աչքերի փայլով
աչք չծակել
կամ աչք փայլացնելու ինչ տարիք ա
հիմա
ինչ կարիք կա զգացմունքներ ապրել
չէ որ ամեն ինչի համար
պետք ա վճարել
ես ամբողջ փողս
արյանս հետ եմ փոխել
իսկ արյանս գինը շատ ա
ընկել:
բայց ամեն դեպքում
պետք ա լինում գոնե
մեկին մի բան ասել
իսկ ինձ մնացել ա
փռթված լարը հեռախոսի
գոնե թեկուզ
լսելու համար
“լավ, հասկացանք
ամեն ինչ պարզ ա
հավես չկա
էլ մի սկսի”:

Tsovinar Chilingaryan

tuneless

i speak to the world
on a damaged phone
and stretch my dumb body
in the streets of Yerevan
meet people by sight
with no answer there
wish to get a sound
in the noise
no chance

i sure would buy
a normal phone
a very good one
with a self -responser
to call to myself
at least
alas nothing to say
and no money besides
for a good phone set

you should always pay
for a needed talk
my pains
had though low cost before
now they are spread free
and are even more than goods in a market
cheaper than clothes
in a cheapest second-hand

oh, how worn i am
though no stamps on my face
only signs of efficiency
when seen from afar
but getting closer found out
it's not much
or if something is much
not useful anymore

i shouldn't be happy
nor should i cry
better to chose an average arithmetical
and not strike with sparkles
sudden in my eyes
do i live an age
for brilliancy in eyes?

what's use of having feelings
you should pay for them
i have changed all the money
with the blood i have
the cost of my blood
had declined far before
still you need to say
sometimes
something to
somebody
and i have only a damaged phone
to talk
at least to hear sometimes
"all's known, all so clear"



Translated by the author.

This poem has appeared in the inaugural issue of INKNAGIR literary journal.

Մարո Մարգարյան: [Առուն երգի, քնեմ ես]

Առուն երգի, քնեմ ես,
Գարուն երգի, քնեմ ես,
Մանկան անեղծ ու արդար
Շոյող ձեռքին քնեմ ես:

Առուն երգի, քնեմ ես,
Հովի հեւքին քնեմ ես,
Այգի շինեմ սար ու քար,
Թիկնած բերքին քնեմ ես:

Մարո Մարգարյան 1938
«Լիրիկա» գրքէն, (Խոսք սիրո մասին բաժինէն)

Shmavon Azatyan: HER POEM

In the backyard of her house,
recumbent in the hammock beneath
an apricot tree,
he scribbled vehemently
on a sheet.
Inside, she waited
to read the issue, wishing that
the blossoms hung
for stanzas on his paper.
In an hour, she fetched him
water, catching through the pink
curtains the sign for the break
that he smiled. Later,
his hand moved slowly,
stopping, as he raised his eyes
at the tree, nurtured by her for years.
Tired, he lay on his side and
watched her sitting, legs folded,
on the portico; her sensual profile
towards him she drank tea,
and he wrote on.

His work was published;
standing in the bookstore
he signed his poetry fans’ copies.
In presenting his poem,
he made public the apricot tree
and his long day’s labour “beneath
its empowering growth.”
As he said,
My poem partakes of someone who
wrote in the making of it,
he walked up to her ceremoniously.

Copyright Shmavon Azatyan
May 5-10 2006

Հրաչյա Հովհաննիսյան: Ողջույն

Ողջու՜յն կածանի վայրի հմայքին,
Ողջու՜յն լեռների բուրգերին պայծառ,
նրանց՝ երգ ու շող, խնդություն անգին,
նրանց՝ լավ խոսքեր ու սեր բաղձայնք:

Զեփյուռին քնքուշ, սեզին դողդոջուն,
Զվարթ խոհերին՝ ցնծագի՜ն ողջոյն:

Հրաչյա Հովհաննիսյան 1935

Յարութ Կոստանդեան: ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԻ ԳԵՐԵԶՄԱՆԻՆ ԱՌՋԵՒ

Անձրեւն իջնում է հեղուկ երգի պէս,
Դուռը դամբանիդ բախելով ի զուր,
Սակայն յուսալով գուցէ ինձ լըսես`
Ահա` եկել ոմ, երկիւղած ու լուռ:

* * *
Վարպե~տ, այս ես եմ, անանուն մի ես,
Հոգիս վաճառած գրքիդ մէկ էջին,
Դու որ նիրհում ես, բա’ց աչքերդ ու տես,
Քանզի մարմնացած քո երգն եմ վերջին …

* * *
Իջնում է անձրեւն այտերիս վըրայ. _
Արցու՞նք է արդեօք, թէ` միայն անձրեւ.
Անձրեւ կամ արցունք նոյնըն է հիմա`
Հանգչում է մահը այս քարի ներքեւ …

* * *
Վարպե’տ, այս ես եմ, անանուն մի ես,
Եկած սեւ կաւովդ արձան կերտելու …
Ա~հ, ես անքուն եմ, իսկ դու ննջում ես,
Վարպե~տ, եկել եմ վիճակ փոխելու … :

Յարութ Կոստանդեան
Harout Kosdantyan, page 16, in his first volume, Paris, 1935.
Օրերի Իմաստութիւնը (Wisdom of the Days)

ԽԱՉԻԿ ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ: ԳՈՂՈՒԹԻՒՆ

Պատուհանին տակ յաւերժի
Երջանկութեան կուսութիւնը գողցայ այսօր,
Եւ արեանս հոսանքին մէջ
Տռփանքը դեռ կը մխայ:
Բերէ՛ք բաժակները լոյսի, մինչ հրճուանքս
երեխայ՝
Կը խմէ յաղթանակի բորբ ստինքէն
կաթնածոր:

Պատուհանին տակ յաւերժի
Երջանկութեան կուսութիւնը գողցայ այսօր,
Վկա՛յ նախանձով կքած երդիքները
հարեւան...
Ու կը ծխեմ չիբուխն հիմա
Անվերադարձ վայրկեաններուն այդ բոսոր:

19 Ապրիլ 2000

Creeping up the window of Eternity
I just stole Joy's virginity.

Pour its Light into your glasses,
And while the smoke of desire
Is still rushing through my veins,
Let my ecstasy, like a newborn,
Drink right from the breasts of Victory...
And behold! The neighboring roofs
Hunched with envy
Bear witness to my glory:
Creeping up the window of Eternity
I just stole Joy's virginity...

Copyright 2002 Khatchig Mouradian
--
Khatchig Mouradian is a journalist, writer and translator. He was an editor of the Lebanese-Armenian Aztag Daily from 2000 to 2007, when he moved to Boston and became the editor of the Armenian Weekly. His articles, interviews and poems have appeared in a large number of publications in both Armenia and the Diaspora. Many of his writings have been translated into more than 10 languages. He also contributes to a number of U.S. and European publications. He has lectured extensively and participated in conferences in Armenia, Turkey, Cyprus, Lebanon, Syria, Austria and the U.S.
His translations include Paulo Coelho's "The Alchemist" published by Hamazkayin in 2004. The book was launched in Yerevan, Armenia in the presence of Coelho and Mouradian.

Համո Սահյան: Լցված Աշխարհով

Lցված աշխարհի լայնություններով,
ես վերադարձել ու եկել եմ տուն,
Դարձել այնպես ներհուն ու ներող,
Դարձել այնպես ծանր ու իմաստուն։

Աշխարհն իմ մեջ է, եւ ես՝ աշխարհի,
Զրույց ենք անում աշխարհը եւ ես, -
Եվ ոչ ոք չկա, որ մեզ խանգարի,
Եվ ոչինչ չկա, որ խանգարի մեզ։


Համո Սահյան

Armenian Mirror-Spectator publishes article about APP

Many thanks!

Helene Pilibosian from "With the Bait of Bread"

Click the link to hear With the Bait of Bread read by Lola Koundakjian.

Child, you were and
you learned to be.
For a while, Armenian was
a wish you could not fathom.
It is still a sea
and we fish in it for food
with the bait of forgotten bread.
The moon will be less specific
with the sun and the tides
if you wish it, Child.

You are yeast scattered upon
the ground and the rising dough
will grow into tomorrow.
You are the yeast of
your friends in one language
or another.
If not already, Armenian will
ring in one of your ears someday.


Copyright Helene Pilibosian

This poem was also published in Ararat Quarterly and in the Anthology of Magazine Verse & Yearbook of American Poetry, 1981. Reprinted here by kind permission of the author.

Alan Whitehorn: Struggling With Memories of a Genocide

My grandmother
an orphan child of the Armenian genocide
lost
her entire family,
Genocide Denial
and never knew her real name
or her true age.
She endured
five years in refugee camps
Genocide Denial
Genocide Denial
before traveling to Egypt
to be adopted by an Armenian family.
Now part of the scattered diaspora,
a marriage was arranged with an older man.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Metzmama’s first child
was a daughter -
my mother.
It was the beginning of a family.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Soon, a second child was expected,
but my grandfather
could not cope,
with the awful memories of genocide.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Grandfather committed suicide.
He became another victim
choosing to end his suffering.
Grandmother was now an orphan
turned widow.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Somehow,
Metzmama endured.
A child prematurely aged,
but still a survivor
with memories and responsibilities.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
With the help of a new husband,
she raised three children
who, in turn, had four grandchildren,
and still more great grandchildren.
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
Genocide Denial
We live
We remember
We are even willing to forgive.
But first,
we demand one thing:
Stop genocide denial.



Alan Whitehorn



Unpublished poem, drafted while attending the Zoryan summer workshop on comparative genocide and human rights, Toronto, August, 2007.

Տիգրան Գաբոյեան։ Սեղանէս չեմ կրնար հեռանալ

Սեղանէս չեմ կրնար հեռանալ,
Տունէս չեմ կրնար հեռանալ,
Թաղամասէս,
Տեղէս,
Քաղաքէս,
Երկրէս,
Ետքը ինչպէս
Այդպէս արագ,
Ջինջ շուքի պէս,
Պիտ հեռանամ աշխարհէն։

Kosrof Chantikian: Home of the Poet

in the afternoon of a day
when a child speaks

& her voice paints sleep
with the alphabet of laughter

I come to where you are
to the sky's house

to a place where there are no bells to ring
or doors to shut

this is where poetry lives
where eyes are as good as words

where birds never sleep
where clumps of dust ignite themselves into stars

I enter your home
& see you

when I reach your hands
I know I can stay
as long as the sun will burn

Copyright Kosrof Chantikian. This poem appeared in Ararat, Winter 2005

ԽԱՉԻԿ ՄՈՒՐԱՏԵԱՆ: ՁՕՆ

Մինչ նաւակը լռութեան
Ափ կը հանեմ այս գիշեր
Ուռկանիս մէջ անթիւ խօսքեր հին ու նոր
Տեւաբար կը թպրտան:
Վաղը առտուն, պիտի բերեմ քու սեղանիդ
Ընթերցո՛ղ
Կարօտներուս հրայրքներով բոցակէզ՝
Աւարն յուշի գանձերուն:

15 Հոկտեմբեր 2000

Copyright Khatchig Mouradian. Used here by kind permission of the author.

Gregory Djanikian: My Name Brings Me to a Notion of Splendor

No one could pronounce it
without mutilating spindling tearing
even my best friends would shrug halfway giving up
and always the long pause on the first day of class
after Dillon or Dinsemore or Dix
every face turning to me even though
my name was not yet called and mangled
in every probable way oh why wasn't I
Jenkins or Jennings something safer
and mannerly anything but this minefield
of letters set against each other sticking
in the mouth as if the fault were mine
as if no other name were as impenetrable
not Knoebbels or Steinbacher not Stoltzfus
or Schmidt how did they come to be
so inconspicuous who were they
playing kickball tracing maps of America
doing long division on the blackboard
as easily as if they were walking
across the street in their sleep no worries
no boundaries to trip them up no Mr. Bielfield
telling my mother I'll straighten him out
what was so crooked? even my past life
seemed now a dark labyrinth of passages
my grandfather standing on the wharf in Alexandria
waving goodbye and me on the great ship
waving back not knowing where the prow
would finally lodge on what rock what piece
of exquisitely verdant beach who knew
I would have to unravel the tangle
of circumstances that put me in a small
landlocked lumber town in Pennsylvania
face to face now with Joe Schunk and having
to explain the D was silent easy enough
to say once you got the hang of it but Joe didn't
and it was five or six fast blocks of losing him
down Hawthorne and across to Pine my heart
thumping and beads of sweat glistening
on my arms before I heard Louisa Richards
suddenly call out DeeJay to me from her porch
in a way that stopped me in my tracks
because nothing had ever sounded so good
and nothing came easier than to walk
up the stairs and sit down by her
and begin telling her who I was.


Copyright Gregory Djanikian. This poem is from the collection entitled So I Will Till the Ground and has appeared in Poems.com on March 3, 2007.

Յարվարդ : Դարձի՛ր ջրանիւ դարձի՛ր

Դարձի՛ր ջրանիւ դարձի՛ր
Ի զուր չէ որ կը դառնաս
Ամպ կը տանիս հանդին արտին
Որ պայթին ծաղիկներ ծիածան
Օ՛ն ջրանիւ մի հանդարտի՛ր
Ի դերեւ չէ լացդ մեղմիւ

Դարձի՛ր Նիւթընի սկաւառակ
Ծիածանդ ի զուր չի ծածանիր
Շերտ շերտ երազ հիւսէ՛ ճերմակ
Զոր պրիսմակը տուաւ ցրիւ
Ստուգիւ պարզէ՛ իսկն սպիտակ
Ի զուր չես պահանջեր հաշիւ

Դարձի՛ր տէրվիշ դարձի՛ր միշտ
Ի դերեւ չէ դառնալն արագ
Սպիտակ փեշդ հրեշտակի թեւ
Փակ աչքդ բա՛ց ծիածան Դէմքին
Սուֆիզմդ ամպէն անդին ճրագ
Ի զուր դուրս չես գար դուն քեզմէ

Լուացքի մեքենա՞յ օ՛ն դարձի՛ր
Չես խառներ դեղն ամպին ի զուր
Ծիածան թէ սաւան դուն անխտիր
Թել-հանդէսին տա՛ր լաթերդ մաքուր
Թէեւ չհիւսենք գովքդ ընտիր
Ի դերեւ չի դառնար սիրտդ թափուր

Դարձի՛ր ջրանիւ դարձի՛ր
Ի զուր չէ որ կը դառնաս
Ամպ կը տանիս հանդին արտին
Որ պայթին ծաղիկներ ծիածան
Օ՛ն ջրանիւ մի հանդարտի՛ր
Ի դերեւ չէ լացդ մեղմիւ


Յարվարդ

Copyright Harout Vartanian. Used here by kind permission of the author.

Michael Minassian: THE HILLS OF MEMORY

Click to hear
THE HILLS OF MEMORY read by the author, Michael Minassian.


“They say the owl was a baker’s daughter.
Lord! We know what we are,
but not what we may be.”

- Ophelia

In the evening with the sun gone
I could see the stars appear
one by one, then in pairs,
trees deep dark green
stark against the disappearing gray,
silhouetted like the hills of memory.

There, near a row of pines
feet cushioned by the dewing grass,
I thought of the owl
that was the baker’s daughter;
was she chaste as a bird,
the heat of hunger in her breast
chasing prey at night, the push
and rush of wings as currents
of wind stroked back feathers,
talons out, sweeping low to the ground,
striking and feeling the last frantic
beats of some creature’s heart,
beak parted, eyes so wide
she could almost fly backwards
through her sight;
at that moment, did she remember
all the way back to her other life,
the smell of bread, the taste of sweet cake.

Copyright Michael Minassian

THIS POEM FIRST APPEARED IN CONNECTICUT WRITER MAGAZINE SUMMER-1988 AND WAS AN HONORABLE MENTION FOR BEST POEM. It is used here by kind permission of the author.

ԶԱՀՐԱՏ: ՇԱԳԱՆԱԿԱՒՈՐ ՔԵՐԹՈՒԱԾ

Դուն դէմս չելար -
Մինչդեռ գրպաններուս մեջ տաք տաք շագանակ
էի լեցուցեր
որ տեղ մը նստինք ուտենք միասին
Շագանակ մը դուն - շագանակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Ուսիս ունէի մինչդեռ զոյգ հրացան
- փամփուշտ բաւարար -
Որ ելլենք նապաստակ որսանք միասին
Նապաստակ մը դուն - նապաստակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Մինչդեռ մտքիս մէջ ինչեր չունէի
քեզի պատմելիք
որ ըսեմ - ըսես - խնդանք միասին
Խեղկատակ մը դուն – եղկատակ մը ես
Դուն դէմս չելար -
Շագանագները պաղեցան արդէն
ու նապաստակները արձակ համարձակ
կը տապլտկին մարգագետնին մէջ -
Իսկ թէ պատմելիք ինչեր ունէինք
Գաղթեր են երկչոտ թռչուններու պէս
Ծիծեռնակ մը հոս - ծիծեռնակ մը հոն

ԶԱՀՐԱՏ (1924-2007)


CHESTNUT POEM
You didn’t meet me
Though I had filled my pockets
With hot-hot chestnuts
So we could sit somewhere
And eat them together
A chestnut for me–a chestnut for you
You didn’t meet me
Though I carried on my shoulder
A pair of rifles and enough cartridges
To go hunting together for rabbits
A rabbit for me–a rabbit for you
You didn’t meet me
Though I had such things in my head
To tell you
I could tell you this–you could tell me that
We could laugh together
Me, a clown–you, a clown
You didn’t meet me
The chestnuts have chilled
And the rabbits free and fearless
Gambol in the meadow
And all that we had to tell each other
Fled like shy birds
A swallow here–a swallow there

Zahrad

Translation by Berge Turabian

Armine Iknadossian: Love Poem

A black comb of words
to hold in your hand,
a semantic romance, a roman à clef,
a myth to deconstruct.

This poem you want
needs a bit of irony, needs to bleed
from the ears. There are many stones
to haul from the quarry, to lay before your feet.
Unless you want something spoon fed.

No, you want lines that swoon
in front of your lashes
like a thousand oars dipping into the sea.
This poem must remove all your splinters

while standing on its head,
must guide your eyes,
bluer than the grottos of Capri,
down its narrow alleys.
Trust that it won’t cut you open. Yes,

this is like gross anatomy.
I am naming all my inhibitions
while you peer over my shoulder,
one by one I am handing you my bones.



Copyright Armine Iknadossian.
Used here by kind permission of the author.

Chouchanik Thamrazian: Ville-perce-neige

J'ai voulu penser des lunes Des lunes blessées, des lunes percées, des lunes-perce-neige, des lunes de sang Pour tes nuits qui quittent les visages, les mains et les terres, pour tes nuits désertes et ocres. J'ai voulu croire aux soleils d'encre pour couronner tes fuites. J'ai voulu boire les soleils; être froid, en veille. J'ai voulu cracher les lunes: brûler froid. ... Chouchanik Thamrazian: "Dans le jardin des glaces", Encres Vives n° 339

VILLE-PERCE-NEIGE

J’ai voulu

Penser des villes perce-neige,

Des villes percées-de-neige

Pour tes doigts.

J’ai voulu penser

Des villes blanches, des villes de neige,

Pour ces quelques tiges – en givre - sur tes doigts

Au lieu des sourires qui restent clos.

J’ai voulu

Penser des aurores blanches, prisonnières des neiges.

Sans cure.

Et des pluies, des pluies, des pluies,

Lentes, sans prévenance, trempées d’or,

   Pluies de neige

Comme tes rôles, tes visages sans faille, appris par cœur

te quittent, te trahissent, te défont chaque jour dans le silence terrible des salles, sans épilogue.

– J’ai voulu ne rien dire.

J’ai voulu penser des villes prisonnières

    De ces quelques mots brodés de neiges, qui s’égarent.

J’ai voulu me taire,

me tenir ici - être loin,

dans le corps d’étés suspendus,

– pour tes étés qui m’inhabitent. 

J’ai voulu penser des aurores blanches, leur cœur - rouge - de neige,

J’ai voulu penser ta fureur - blanche – sur les sauterelles des ciels qui se déchirent, des ciels qui se quittent, se vident.

Et des pluies, des pluies, des pluies rouges

      de neige

Comme les villes se brodent et se débrodent, s’élèvent s’effondrent,

Les villes blanches, les villes flottantes, les villes profondes, les villes qui n’existent pas

au pied des tours hautes et rouges de tes rages d’orage qui sentent la groseille.

J’ai voulu plonger mes doigts ; ne rien retenir.

J’ai voulu penser des lunes

Des lunes blessées, des lunes percées, des lunes-perce-neige,

des lunes de sang

Pour tes nuits qui quittent les visages, les mains et les terres, pour tes nuits désertes et ocres.

J’ai voulu croire aux soleils d’encre pour couronner tes fuites.

J’ai voulu boire les soleils; être froid, en veille.

J’ai voulu cracher les lunes: brûler froid.

J’ai voulu ensorceler

les jardins aux joies ocres et sans refuge,

les jardins suspendus de tes joies et

accrocher des oiseaux – oiseaux d’argent – et des lunes taillés d’or aux branches des sommeils pourpres.

J’ai voulu penser les salles,

Les salles endormies sur les sauterelles d’or, les salles où tes pas se réveillent,

Etre là; me tenir loin.

Regarder, ne rien voir.

Ecouter; ne rien entendre.

Plonger mes doigts; détremper.

Toucher; ne rien retenir

de tes chants qui chancellent, s’enlisent

dans les tours hautes et rouges d’orage.

Prier aux aubes blanches, aux aubes prisonnières, aux aubes de neige

Pour les oiseaux de ta rage.

J’ai voulu être là; ne rien habiter.

J’ai voulu ne pas t’habiter.

Vider les grappes du froid, les rochers d’astres, dans les corps qui crissent de tes mots

Ecouter, ne rien entendre.

Regarder, ne rien voir

Etre là, être loin.

J’ai voulu penser des villes blanches, des villes profondes, des villes prisonnières,

J’ai voulu penser des villes-perce-neige, des villes-percées-de-neige, des villes de veilles sans refuge, 

J’ai voulu

Etre là ; ne rien habiter

sourire aux sourires qu’on t’offrirait un jour.

© Chouchanik Thamrazian

From: Encres Vives

SNOWDROP CITY

I wanted

To think of snowdrop cities,

Of cities dropping with snow

For your fingers.

I wanted to think

About white cities, about snow cities,

For these few stems – in frost – on your fingers

Instead of smiles that stay closed.

I wanted

To think about white dawns, prisoners of the snows.

Carefree.

And about rains, rains, rains,

Slow, without consideration, drenched with gold,

  Rains of snow

Like your roles, your flawless faces, learned by heart

leave you, betray you, undo you each day in the terrible silence of the rooms without a conclusion.

    ‘I wanted to say nothing.’

I wanted to think about prisoner cities

About those few words embroidered with snow, which

wander from the point.

    I wanted to be quiet,

to be here – to be far,

in a body of suspended summers –

for your summers which live in me.

I wanted to think of white dawns, their heart – red – of snow,

I wanted to think your fury – white – on the grasshoppers of the breaking skies, of the skies that depart, that empty.

And of rains, rains, red rains

   of snow

As the cities are embellished and are unembellished, rise, fall,

The white cities, the floating cities, the deep cities, the cities that don’t exist at the foot of the high red towers of your stormy rages that smell of red currants.

I wanted to plunge my fingers; to hold back nothing.

I wanted to think about moons

Of wounded moons, of dropped moons, of snowdrop moons,

Of moons of blood

For your nights that desert the faces, the hands and the lands, for your ochre and deserted nights.

I wanted to believe in suns of ink to crown your escapes.

I wanted to drink the suns; to be cold, wakeful.

I wanted to spit the moons: to burn cold.

I wanted to bewitch

the gardens of ochre joys and without refuge,

the hanging gardens of your joys and

to attract birds – silver birds – and moons carved of branched gold

of purple sleep.

I wanted to think the rooms,

The rooms asleep on the golden grasshoppers, the rooms where your footsteps awake,

To be there; to be far away.

To look, to see nothing.

To listen; to hear nothing.

To plunge my fingers; to soak.

To touch; to hold back nothing

of your songs that falter, sink.

    in the high, red towers of storm.

To pray to the white dawns, to the prisoner dawns, to the dawns of snow

For the birds of your rage.

I wanted to be there; to dwell nowhere.

I wanted not to live in you.

To empty the clusters of the cold, the rocks of stars, in the bodies that grind your words

  To listen, to hear nothing.

   To look, to see nothing

  To be there, to be far away.

I wanted to think of white cities, of deep cities, of prisoner cities,

I wanted to think of snowdrop cities, of cities dropping with snow, of cities of waking without refuge,

I wanted

To be there, to dwell nowhere

To smile at the smiles that you would be given one day.

 

 

© Translation: 2007, Sarah Lawson

First published on Poetry International, 2014

Անի Մխիթարյան: Միացյալ Նահանգներ

Օրը կիրակի,
Գարուն է, արև...
Բայց ու՞ր է սպասված
Բա՛ռն այն, Բարև...
Հելլո. Հայ. Սալիուտ,
Ուղեղդ՝ պտույտ...
Անհամեմատ պաղ,
Երկինքն է ցոլքով
Զարմացնում անհապաղ,
Ծառ չկա, ծաղիկն՝ արհեստական..
Մարդն անհոտ է, հոտը՝ անմարդ....
Հետ եկանք օրվան, պայծառ-տմարդ...
Մուսուլման, քրիստոնյա, բուդդիստ ու աթեիստ,
Նստած են կողք կողք, ժողով է, նիստ...
Ազգայի՞ն.........չէ՛, չէ՛....
Սադոյանը չէ.......
Այս ամենը ես չեի....
Օր չէր սա..
Ո՛չ արփի...ո՛չ գինի...
Հայաստանի ոչ մի հայելի...
Քննարկում են մարդիկ վշտալի,
Աշխարհն ամայի,
Կյանքը՝ ջրալի,
Հոգին՝ ավազի ու պղտոր ջրի...
Հզոր մարդու՝ Աստվածն արդարի...
Սա մուլտֆիլմ էր ...Նու Պագադի...

Մարտ 19, 2007

Copyright Ani Mkhitaryan. Used here by kind permission of the author

William Michaelian: Cooking String Beans

Like a haunted wind blown across a map
of three mad centuries, the smell of rehan and onions
still reminds me of my grandmother — half Moush,
half Bitlis, half batz hatz, half Highway 99,

as if she were a poem written
in four old languages,
each of them
mine.

Even dead,
she is more alive
than many people I know,
whose anger is trite and canned
and tasteless to themselves.

But it's not their fault. They need only ripen
like tomatoes to their full extent,
until they fall and begin
to live.

Not everyone is lucky enough
to be ravaged by history.

The real curse is a prolonged death,
with the taste of candy
on your lips.

More salt. Tender lamb.
I am crucified again, and again, and again . . .


Copyright William Michaelian. Used here by kind permission of the author.

Armen Lubin: Le passager clandestin

L’hôpital accueille les éclopés de la foire,
Ceux qui avaient misé dans les jeux à miroir.

Il les accueille comme on abat à bout portant,
Le mal physique a soumis même les dissidents.

Même l’enfance oubliée qui soudain se montre,
Même l’enfance qui soupèse le pour et le contre

Afin de savoir si les ténèbres seront comblées
Vus d’en bas, ils semblent immenses nos démêlés.

Immense le plafond, immense la noire veilleuse
Drossée, engloutie par la marée houleuse,

Mais en bon matelot sachant lover une corde
La douleur touche son homme pour qu’il se torde.

Elle le met en boule, les genoux dans le menton,
Elle le met en boule, en boule sur le ponton,

Jusqu’à ce qui soit lové selon l’art du capitaine
Avec trou dans le milieu pour un passager clandestin.


Armen Lubin, Le passager clandestin, Sainte patience, Les hautes terrasses, Poésie/Gallimard n° 404, 2005, p. 45

SONIA TASHJIAN: ԲԱՌԵՐԸ/The words

Click here to hear The words read by the author, Sonia Tashjian.

ԲԱՌԵՐԸ

Բառերը փախչում են սպիտակ թղթից ,
Բառերը չեն ենթարկվում գրչին ,
Որովհետև հոգնել են սպասելուց …:

Սին սպասում …

Մինչ այդ եթե սպասման հևքին մեջ նրանք ոլորապտույտ
խաղում էին և իրենց հղության վերջին օրերն էին հաշվում ,
Այժմ ան-իրականալի-ի հուսահատությունից
Մոռացել են սովորական թվացող ճանապարհը
և որոշել են ապստամբել …

Նույնիսկ չօգնեց խրախույսի վերջին ճիգը գրիչի ,
Ոչ էլ պոռնիկի հրավերի նման մերկությունը սպիտակ թղթի :

Բառերը անկարող են արդեն ,
Բառերը հոգնել են պարզապես …:


Copyright Sonia Tashjian 2003

Armenian-American poets featured in Poetryvlog.com

Alan Semerdjian and Amy Ouzoonian are featured in the Poetryvlog.com website.

To hear and view Alan reading his poems, click here.


To hear and view Amy reading her poems, click here.


Here are the instructions to sending your own poetry videos:

We welcome videos from published poets. Acceptance will be determined by the poetry editor and technical staff.

Presently, all videos sent to us should be made on a “Mini DV Digital Video Cassette”, the reading should not exceed five minutes, the sound and focus must be of good quality; we will return the cassette if requested. The video will only be edited for sound level and time.

Links to the poet's books, publications, other poems, website, etc. are helpful to viewers who want to read more.

Videos can be sent to Poetryvlog.com, P.O. Box 634, Port Jefferson, NY 11777. As time allows the frequency of poets appearing on the site will increase from once to twice a week, and then maybe even five days a week. All the appearances are archived so once a poet is on the site that video remains, to be seen at will.

Mona Ghoneim: This Breeze

There is always this breeze from the sea
that picks up frequencies
while I buy bread
of life and love and hate and despair.
On a train
you told me Prague was nice
in the spring.
But I was cold and unshaven
below where the wind touched me
and the salt air from the Adriatic came in like
a radio station from a communist country
indoctrinating body parts.
I try on a sweater at Barney’s
and feel like I am suffocating
from freedom.
A wall went down that day
on you
I fell to my knees
seeing your greedy desire expand
for all things bright and beautiful
through salted eyes
I cried for a year looking out the window.
At dusk
I found you again
channeling the voices of Ceausescu supporters
when our youth and blood-red hearts converged.
A metrocard swipe and I
am at a desk
as if you never were
and I never
came over and over again
on those rocks.
I had never seen a bathtub
so large
in Hungary
or anywhere else.
But I knew you didn’t really believe
we could be true socialists.
You tasted success on your
tongue
in me
And I
I
had a premonition
that capitalism would ruin our sex life.
All creatures great and small
somewhere
Die
why not with this breeze from the sea
that carries me back to deep waters.

Copyright Mona Ghoneim, 2005. Used here by kind permission of its author.

Introducing Mona Ghoneim

Mona Ghuneim was born in Beirut, Lebanon to a Palestinian father and an Armenian mother – two oppressed people for the price of one, she jokes. But all kidding aside, she knows full well the struggles and hardships her parents and ancestors faced and she appreciates the rich cultures and vibrant worlds passed down to her. She takes it all very seriously in her writing, by turns comic and heart-breaking, quirky and endearing, and always working to find compassion and understanding.

Սոնիա Սանան: ԿԱՏՈՒՆԵՐՈՒՆ ՎԵՐՋԻՆ ԸՆԹՐԻՔԸ

Ս. Արեանին

Պուրճ համուտը լռած է։
Ժամը մէկ է։ Կէս գիշեր։
Թաղին ծայրը կատուները միս մինակ
տիեզերքի մութին դէմ փամփուշտի պէս մլաւիւններ կ՛արձակեն
աղբակոյտի մնացորդին մէջ ինկած։ 
Պուրճ Համուտը լռած է։
Կոյր սրճեփի ծեր կառքէն
սուրճի հոտը թաղը ամբողջ բռներ է,
այրած սեւցած սուրճի հոտը 
առաւօտեան սուղ-սուղ ծախուող փլասթիքէ գաւաթներով
սուրճի հոտը կոյր սրճեփին
որ դիմացի պատշգամէն ապօրինի ձեւով ճարուած ու լուացքի թելէն կախուած
դրօշակի գունատ լաթը
մէկ աջ մէկ ձախ կը թօթուէ
որուն հոգը
թէ դրօշակն այդ գողցուած
նշան է լոկ վարչապետին զօրակցութեան
եւ պիտի
փրթի իյնայ օր մը 
անցորդներուն գլխուն անմեղ
ճօճանակուող չարչարանքէն իր խեղդուած։

Պուրճ Համուտը լռած է։
Բայց միշտ լուռ է թմրութեան դէմ իր սպաննող
աղմուկին դէմ յոգնեցնող 
փողոցին մէջտեղը թաւլի կը խաղան ու դուն կը լռես
քէպապի ծուխով ննջարանդ կը մտնեն ու դուն կը լռես
ամբողջ տունդ կեղտաջուրով կը խեղդեն դուն կը լռես
միակ յստակ ու պերճախօս 
պատասխանը թաղամասի խաղաղութեան
                                                                 լռութիւնն է 
                                                                 այս օրերուն
եկուր գնայ դիմացիր լռութեան ու մի ճչար
թաղին ծայրը
փերեզակի մուճակ հագած կատուներու ցեխոտ փտտած
պահուըտուքին մաս կազմելով։
Պուրճ Համուտը լռած է։
Թաղին ծայրը աղբակոյտը փոքրիկ բլուր կազմած է
մահաթոյնէ դրոշմաթուղթ փակցնելով 
խաւարին մէջ բազմապատկուող կատուներու երազներուն։
Ծեր շէնքերուն անթէնները երկնքին մէջ վիժած են
պաստառներուն խաբկանքը 
երկնքի առեւտուրին ձրիաբար յանձնելով։
Քանի հոգի դուրսը մոռցած
կը գիջանայ այս պահուն 
բազկաթոռին մէջ ընկղմած
սուտերուն իր հաւատալով։
Քանի հոգի հիմա պառկած
հոլիվուտեան կեղծ աստղերուն
շորթիկները կամաց կամաց կը վերցնէ
ու կը սառի իր հաճոյքէն թլփատուելով։
Ժամը մէկ է։ Կէս Գիշեր։
հէտֆոններս ականջներուս պատշգամէն կախուեր եմ
կատուներու սեռ մուրացող մլաւիւնին ականջ տալով
Վէվ Օշականն ու Դուրեանը 
սրտիս խորը
լճակի մը թրաժէտին կը գրեն
Քանի հոգի լուռ սիրեցին
մեծ քաղաքի մեծ սէրերով
յետոյ ինկան
ոստրէներու չորցած-հինցած
կափարիչներ հաւաքելով
քանի հոգի 
ահազանգի խելառ-մելար ոռնոցի մը ականջ տալով
կոշտուկ կապած բոպիկ ոտքով
բեմ բարձրացան
բարձախօսով ճառ կարդալու
քանի հոգի կիրակնօրեայ բիժամայով
քարոզ լսեց ու հայհոյեց
եւ քանիներ ամէն տարի 
խոր հաւատքով եւ լրջութեամբ 
տարեդարձի մոմեր բռնած
հին Վրէժ-ին յիշատակը դեռ կը յարգեն։ 
Պուրճ Համուտը լռած է։
Բայց միշտ լուռ է աղէտին դէմ
որ հարսի պէս ուրախ զուարթ կը պտտի իր թաղերէն
ճիւերուն ալ հոգը չեղող
քէֆի թմբուկ խաղցնելով։
Ժամը մէկ է։
Աղբատարը ահագնացող սպառնալիք կը կարդայ կատուներու 
գլուխներուն մուրացկան
ու կը խլէ անոնց ճանկէն 
խաղաքարտի պէս բախտաբեր 
պատառիկներն աւելցուքի։
Ով պիտ՛ փրկէ
կատուներուն վերջին ընթրիքն առատաձեռն
ով պիտ փրկէ 
ականջներս հէտֆոններու լռութենէն
կատուններու փամփուշտներէն
սիրտս ծակող լճակին լուռ արտասուքէն։

Copyright Sonia Sanan.

This poem has previously appeared in ETTEB.com, the online version of the periodical etteb/Ի Դէպ and is reproduced here by kind permission.

Shmavon Azatyan: WE DON’T KNOW IF WE ARE TO PART

You talk of the strange light
on the water and point to a
boat that puts in at the pier.
The sea is warm and lilac colour.
But listen,
the cicadas twang,
and the city
hums in the twilight.
Look,
the silhouettes of kissing trees!
We don’t know if we are to part:
you are moored
to sway your son to sleep;
I’m off to chase
new lights in the sky.
But we are held up:
you say you feel the tide,
I sense palpitations
from waves making it ashore.
Then,
in one wink
we are spellbound
by the advance of sea upon earth.
And we are no more …

Shmavon Azatyan

Copywright is International Library of Poetry. This poem has previously appeared in the "Anthology of Best Poets of 2004", edited by Howard Ely. It appears here by kind permission of the author.

ԱՆԳԻՏԱՆՈՒՄ ԵՆՔ ԹԵ ՊԵՏՔ Է ԲԱԺԱՆՎԵՆՔ
ՇՄԱՎՈՆ ԱԶԱՏՅԱՆ
Անգլերենից թարգմանեց` ԳՐԻՇ ԴԱՎԹԵԱՆ

Խոսում ես մի անսովոր լույսի մասին
Ջրի վրա, և մատնանշում ես
Մի նավակ, որ մտնում է մատույցը։
Ծովը ջերմին է ու լիլակա?ույն։
Բայց լսիր,
Ծղրիդները ճըզճըզում են,
Եվ քաղաքը
Նվում է մթնշաղում։
Նայիր,
Համբուրվող ծառերի ուրվագծե~րը...
Անգիտանում ենք, թե պետք է բաժանվենք.
Դու մխրճված ես
Որդուդ օրորելով քնցնելու.
Ես էլ պիտի գնամ հետապնդելու
Նոր լույսեր երկնքում։
Բայց երկուսս էլ համենում ենք.
Ասում ես` զգում ես ալիքը,
Ես բաբախումներ եմ զգում
Ալիքների, որ ափ են հասնում։
Հետո մի ակնթարթում
Հմայվում ենք
Ծովի առաջացումով երկրի վրա։
Եվ էլ չկանք...

Գլենդել, Կալիֆորնիա, 2007-08-11

Արուսյակ Օհանյան: Հարյուր ու մեկ

Իմ անցյալի կապկպուկից
Այսօր մի խուրձ հետս վերցրի,
Որ ուղարկեմ «Մոռացություն»։
Այն քաղաք չէ, կամ էլ ավան,
Մոլորակ է, հասցե չունի,
Մտացածին անհայտություն
Եվ տարածք է՝ անկշռելի,
Անչափելի, հասանելի, նաև մոտիկ
Տարածություն լոկ ինձ համար։
Այլ կերպ ասեմ.
Հոգուս համար շոր եմ կարել,
Եվ անհարմար ձև ու չափեր,
Հոգեկոշիկ, հոգեկալեր,
Հոգիս սեղմող հազար բաներ
Մեկ կապոցում լուռ լցրեցի
Ու գնացի «Մոռացություն»։
Հոգուս համար կարած շորը
Դեռ չհագած՝ հետս վերցրի,
Որ հարցնեմ.
«Մոռացությո՜ւն», տես սազո՞ւմ են
Հոգուս նորը,
Վառ գույներն ու լուսավորը»։
«Մոռացություն» մոլորակում
Լուռ գիշեր էր։
Քուն էր մտել իմ պես հարյուր
Մարդու հանած հոգիների
Փեշն ու շորը։
Դե, ի՞նչ արած, որտեղ հարյուր,
Այժմ դարձավ հարյուր ու մեկ,
Հասցե ստացավ «Մոռացություն» մոլորակը,
Ես էլ խաղաղ վերադարձա
Իմ ներկայի դուռն ու բակը։

Օգոստոսի 29, 2005թ.

Copyright Arusyak Ohanyan. Used here by kind permission of the author.

Artsvi Bakhchinyan: Yerevan Ladies/ԵՐԵՎԱՆԻ ԱՂՋԻԿՆԵՐԸ

Click on the link to hear ԵՐԵՎԱՆԻ ԱՂՋԻԿՆԵՐԸ/Yerevan Ladies read by the author, Artsvi Bakhchinyan.

Երևանի աղջիկները
անհամեմատ լավն են Երևանի տղաներից՝
գույնով, բույրով, լեզվով, ուղեղածալքերով,
առաջադիմությամբ ու հետադիմությամբ:
Երևանի աղջիկները
տարածաշրջանում առաջինը շալվար հագան
խորհրդային կարմրաշեկ ժամանակներում՝
մոտ հարևանների աչքին գցելով,
իսկ հեռուների աչքին՝ բարձրացնելով
քաղաքի պատիվը:
Երևանի աղջիկների պաչիկները
անուշիկ են նույնքան, որքան աշխարհի բոլոր աղջիկներինը,
բայց երևանցի երգիչը բնականաբար
սուբյեկտիվորեն նրանց սիրունիկ աչիկների գովքն է անում:
Երևանի աղջիկների մեծ մասը
պատկանում է "ծիտ" և "թիթեռ" կատեգորիային,
սակայն նրանց մեջ քիչ չեն
կաղամբաթիթեռներն ու ցեցաթիթեռները,
որոնց ցերեկային արդուզարդը չի տարբերվում գիշերայինից:
Երևանի աղջիկները
արևածաղկի սերմ, դդմի կորիզ և օտար լեզուներ են չրթում
և հրեղեն ինքնաթիռով ժամանած
գեղագանգուր, խարտիշագեղ ու թիկնավետ
արտասահմանցի փեսացու են երազում:
Երևանի աղջիկները մասնակցում են զանազան
"Միսս ֆլան" և "Միսս ֆստան" բազմառանգ մրցույթների,
աշխատում են օֆիսներում և ծխելով ավտո են քշում,
երդվում են բջջային հեռախոսի արևով,
դեռ պատվից ցածր չեն համարում տորթ թխելը,
մարտինի են խմում, տժժում-ցքցքում դիսկոներում,
թռչում են անդրօվկիանոսյան հովերով,
բայց ամուսնանալիս շատերը դեռ շահում-պահում են
կարմիր խնձորի սուրբ ադաթը
և հանդուրժում ընտրյալի դավաճանությունները,
և պաշտպանվելու տարրական գիտելիքներից զուրկ՝
երբեմն ընկնում են ետաբորտյան թախծի մեջ
(տես Վիոլետ Գրիգորյան, համապատասխան քերթված):
Երևանի աղջիկները
հայ աղջիկ հասկացության ամենացցուն նմուշներն են
և սեռակից շառավիղները
(ուզեն թե չուզեն, գիտակցեն թե չգիտակցեն)
Էրատո, Փառանձեմ, Զապել թագուհիների,
Սանդուխտ կույսի և Մամախաթունի,
Սահակդուխտի ու Խոսրովիդուխտի,
Սրբուհի Տյուսաբի, Մարիամ Թումանյանի, Սիրանույշի,
Շահանե-օ-դու-իմ-Շահանեի…
և միաժամանակ հեռավոր քույրերը
Իրինա Ալլեգրովայի, Շերի
և պոռնոաստղ Քրիսթի Քենյոնի:
Երևանի աղջիկները
քաղաքի դեմքն են՝
տաք, մի քիչ պրտված, հպարտ և միշտ կանչող:


Copyright Artsvi Bakhchinyan 2005. Used here by kind permission of the author.

Սիլվա Կապուտիկյան: ԵՐԳ ՄԵՐ ՔԱՐԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

Սև են եղել ու մութ մեր շենքերը դարեր:
Մեր վանքերը խոհուն, տաճարները համակ,
Օ՜, սևագո՜ւյն քարեր, օ՜ սևավո՜ր քարեր.
Սուգերով լի քարեր ու սևաքանդակ:
Ավերների միջին, արյունների միջին,
Երբ կերտել ենք համառ ու փնտրել ձեզ,
Դուք եք եղել թարգման մեր սևակնած սրտին.
Դուք եք եղել հարմար բախտին մեր սև:
Օ, խաչքարեր տխուր՝ շիրիմներին քաշված
Դուք ծնկաչոք հայի աղոթքներից մաշված,
Դուք մումերի մրից սև՜ կրկնակի:
Մինչ խորքերում հողի քարեր կային վառման,
Քարեր կային զվարթ, հազարագույն,
Մոզիրներում թաղված անթեղների նման,
Սրտերի մեջ փակված հույսի հանգույն...
Օ՜, ծիրանի՜ քարեր, է՛, վարդագո՜ւյն քարեր,
Յասքամանի՜ քարեր, ծաղիկների,
Դուք՝ խնդություն, պահված հողերի տակ դարեր,
Դուք՝ գետնի տակ սանձած կար՜տ կյանքի,
Դուրս եք հորդել հիմա մեր դարավոր սրտից,
ճեղքած մռայլը հին՝ եղել եք վեր,
Սյուն- սյուն շատրվանել հողի խորունկ շերտից.
Կամար- կամար շուքով ծիածանվել
Ծաղիկների՜ գույնի, ծաղիկների՜ նման,
Բարի ժպտում եք դուք լույսի՛ն, մարդո՛ւն,
Ո՞ր հողի տակ ուրիշ կյանք ու գույն կա այսքան
Դարերը հուն չգտած ուրախություն:
Հավատում եմ հոգով բախտին ժողովրդիս,
Նրա աստղը պիտի պայծառ փայլի այսպես,
Այնքան խորո՜ւնկ նա նրա խինդը հորդի,
Որ դուք իսպառ ելնեք արևերես:
Որ դուք ձեր քարակոփ հայերենով անմեռ,
Լլիվր ձայնո՛վ հաստեք հավերժը մեր կյանքի.
Օ՜, ցիրանի՜ քարեր, է՛, վարդագո՜ւյն քարեր,
Յասամանի քարեր, ձնծաղիկի...

Սիլվա Կապուտիկյան (1919-2006)

LA LAMENTATION DES PIERRES

Noires et sombres nos maisons pendant des siècles,
Tristes et pensives nos églises.
O pierres noires, O pierres noires
Pierres rongées par le deuil,
Vous étiez notre compagnie
Dans le désastre et dans le sang.
Et vous disiez tout bas ce que nos cœurs taisaient.
Seules amies au long d'un destin noir,
O croix de pierre sur les tombes,
Pierres des chapelles, pierres des temples,
Usées par les prières et les genoux des Arméniens
Pierres des cierges, noires, plus que noircies.
Dans la terre se cachaient des pierres de couleur
Pierres de joie, pierres de rire
Comme une braise de vermeil parmi la cendre
Comme l'espoir au creux des cœurs.
Pierre de pourpre et d'incarnat,
Pierres, O fleurs épanouies,
Apothéose ensevelie pendant des siècles,
O prisonnières de la terre,
Vous avez jailli du fond des cœurs anciens
Et vous resurgissez, déchirant l'ombre noire
Vous dressez nos colonnes
Vous vous changez en voûtes d'arc-en-ciel
Vous souriez, fleurs éternelles
Aux hommes et à la lumière.
Sur quelle terre existe-t-il autant de vie
Tant de couleurs et tant de joie
Enfouies dans la vieille prison des millénaires ?
J'ai foi dans l'avenir de mon peuple.

Sylva Kapoutikian, dans Poésie arménienne, Anthologie des origines à nos jours, réalisée sous la direction de Rouben Melik, Paris, Les Editeurs Français Réunis, 1973 (édition épuisée *).

Alan P Akmakjian: Oud from Beyond the Blue

George
Mgrdichian
fingers
play

as
if
an
angel
is

petting
his
beating
heart


Copyright Alan Akmakjian. This poem has appeared in Ararat, Spring 1995.

Անի Մխիթարյան: Սպասում . . .

Սառույց դարձած մարմառ ձյան պես,
Սպասում եմ պայծառ արևի գալուն,
Ձնծաղիկի պես հողով ծածկված ՝
Սպասում եմ ես նուրբ սպասումով,
Ինչպես թաքուն աշխատավոր,
Որ սպասում է հրամանի,
Արև ՝ հոգնած լույս տալով,
Հերթ եմ տալիս ես լուսնին,
Բայց լուսնի հետ միևնույնն է ,
Մութն է ընկեր ու աստղեր,
Չունեմ աստղեր ես, գիտե՞ս .
Քանզի աստղ եմ ես որպես,
Թեկուզ դժգոհ դեմքով լի,
Մարդիկ նայեն իրարու,
Ունեմ լույս , ու առանց որի ՝
Կյանքն է տխուր ու վշտալի:
Սպասում եմ ես, թեև գիտեմ. . .
Ժամ է անցնում, իզուր ժամանակ . . .
Ընկնում գիշեր նողկալի,
Սպասում չկա, լուսինն եկա՜վ,
Մութ է շուրջս , շող չեկա՜վ :

Յուլիս 4, 2006

Copyright Ani Mkhitaryan. Used here by kind permission of the author

Leah Ryan: Grandpa's Rugs

For Vahinak Avakian (1906-1986)

Grandpa took the train every day
from Jersey to Manhattan
Looking just like all the other businessmen
but older, he swayed on the train
holding his newspaper and his briefcase on his lap.

He and his brothers and cousins
were in the business of rugs. Importing, buying, selling.
When I visited, he would give me a tour, bending down
to touch the wool, discussing the different varieties.
Well into his seventies, he bent with some stiffness, his feet slightly splayed
but steady on the wood floor.

Today, packing to move for the tenth time in eight years,
I piled the small, beautiful rugs that I own
on the floor of my dismantled livingroom. I vacuumed each carefully,
I bent down and rolled them together,
and I sealed the bundle with clear packing tape.
I know that he would wrap them in brown paper.
I find myself promising to keep them clean.
I'm alone in the house.
I think I smell his aftershave as I'm bending down.

Copyright Leah Ryan. This poem has appeared in Ararat, Autumn 1995.


Les tapis de grand-père
par Leah Ryan
pour Vahinak Avakian (1906-1986)

Chaque jour grand-père prenait le train
de Jersey à Manhattan.
Il ressemblait à tous les autres hommes d’affaires
mais plus âgé. Il se courbait
en tenant son journal et sa serviette sur les genoux.

Lui, ses frères et ses cousins
Travaillaient dans la tapisserie. Ils importaient, achetaient,
vendaient.
Quand je lui rendais visite, il me faisait faire un tour, se penchant
Pour toucher la laine et discuter des différentes qualités.
Bien après avoir dépassé soixante-dix ans, il se courbait avec
difficulté, les pieds écartés
Mais équilibré sur le plancher en bois.

Aujourd’hui, en emballant mes affaires pour la dixième fois en huit ans,
J’empile les petits tapis, sublimes, qui m’appartiennent
Sur le parquet de mon salon démonté. Je passe l’aspirateur prudemment
sur chacun.
Je me penche pour les rouler ensemble,
Et je les attache avec du scotch transparent.
Je sais que lui, il les aurait emballés dans du papier brun.
Et je me promets de les garder propres.
Je suis seule dans la maison.
En me baissant, j’ai l’impression de sentir son parfum.

[Copyright Leah Ryan. Ce poème apparut pour la première fois dans
Ararat, Automne 1995.]
(traduit par Christophe Atamian)

Լեւոն Շանթ: Լուռ

Շուրջս խաւար, հանդարտ ու քուն.
շուք մը անգամ չի դողդղար.
հոն դիմացս շշուկներուն
մահացումն է լիակատար։

Միակ ձայնը իրարու քով
ժամացոյցս ու սիրտս է հո՚ս,
որ կը համրեն պինդ-պինդ զարկով
կեանքիս քայլերն արագահոս։



Levon Shant

Introducing Shmavon Azatyan

Born in 1976 in Yerevan, Armenia. Studies at Yerevan State University from 1993-1998, majoring in English Language and Foreign Literatures. Thereafter begins writing poems influenced by John Updike’s "ecstatic language".

The first poems are either strictly political -- drawing some criticism on the government and its activity in mid 90s -- or love poems.

After his studies, serves in the army starting in June 1998 and is stationed in Stepanakert, Kharabagh, until December 1999.

After the service begins writing fiction and is interested in Armenia's current affairs. Continues studies concentrating on Faulkner and Hemingway and decides to continue his education in the United States. In 2002, is admitted to the University of Louisiana at Lafayette. Receives his MA in English/Creative Writing in 2004, with a thesis entitled “Armenian Ways”, short stories about post-Soviet Armenian society.

In 2005, the Writer’s Union of Armenia publishes a novella from the thesis “Big My Secret” in English and Armenian. Publishes also poems in the International Library of Poets, and, the Southwestern Review from 2004 to 2006.

Shmazon is currently working on his dissertation and comprehensives at ULL and continues to write poems and fiction.

Shmavon Azatyan: CALENDAR OF LIFE

Helping my grandfather in the garden,
I observe him gracefully shoveling
the earth, his biceps swelling and subduing,
the sweat trailing down his face. Above
his shoulders Ararat towers frozen,
wearing a massive winter cap.
Throughout the summer, as the old man
toils in the garden, Ararat warms up and
sweats rivers that gush down its shoulders,
enlivening them with green. Grandfather’s
chalky back turns tanned, his agile arms
gain muscles to force the gardening done.
When Grandfather harvests grape, Ararat
has mastered the snow,
rising blithe and bare-headed.

In winter, I enter Grandfather’s study.
I can see through the window the mountain,
wrapped in mist, choking from the grand
snow pressing on its summits. He stops his
fervid writing, fills two mugs full of wine
and says:
“Work when the sun shines, so you can
enjoy life when it’s at rest.”


Copyright Shmavon Azatyan
This poem has appeared The Southwestern Review, the journal of the English Dept of University of Louisiana at Lafayette. Spring 2006, Volume 31, Page 30. It appears in this site by kind permission of the author.

Chouchanik Thamrazian participates in the Poetry International Festival in Rotterdam

Chouchanik Thamrazian grew up in Yerevan. Since 1997 she has lived mostly in France, where she studied modern literature at the University of Montpellier. She is now finishing her doctoral thesis, entitled La dynamique du rêve dans l’écriture d’Yves Bonnefoy.

She has published two volumes of prose poems in Armenian, Voskévandak (the golden cage, 2001) and Karmir tzar (the red tree, 2004). She has also translated collections of poems and essays by Bonnefoy, as well as works by Marguerite Duras and André Gide. In the late 1990s she began writing poetry in French.

Chouchanik Thamrazian took part in the Poetry International Festival Rotterdam 2007, a festival created in 1970. The pieces are available online and
may be also accessed here.

Photo courtesy of the Poetry International Festival webpage.

Chouchanik Thamrazian: I have come to tell you

Click to hear the audio clip Ես եկել եմ ձեզ ասելու read by the author and recorded live in June 2007, at the International Poetry Festival in Rotterdam, the Netherlands.